From bibliotherapy to infotherapy

درمانی تا از کتابپزشکی مکمل: درمانیاطالع

علیرضا نوروزيدکتراي علم اطالعات و ارتباطاتعضو هیئت علمی دانشگاه تهران

سردبیر مجله وب شناسی

علیرضا نوروزيدکتراي علم اطالعات و ارتباطاتعضو هیئت علمی دانشگاه تهران

سردبیر مجله وب شناسی

مهارت هاي چهارگانه ارتباطیگفتن،شنیدن،«یعنیارتباطاتچهارگانههايمهارتانسانبدناساسیجزوسهازبرخاسته»نوشتنوخواندن

.هستند»زبانوگوشچشم،«یعنی)درمانیشنیدن(شنیداردرمانیشنیدن.1)درمانیگفتن(گفتاردرمانیگفتن.2)درمانیکتاب(درمانیخواندنخواندن.3)نوشتاردرمانی(درمانینوشتننوشتن.4

گفتن،شنیدن،«یعنیارتباطاتچهارگانههايمهارتانسانبدناساسیجزوسهازبرخاسته»نوشتنوخواندن

.هستند»زبانوگوشچشم،«یعنی)درمانیشنیدن(شنیداردرمانیشنیدن.1)درمانیگفتن(گفتاردرمانیگفتن.2)درمانیکتاب(درمانیخواندنخواندن.3)نوشتاردرمانی(درمانینوشتننوشتن.4

درمانیاطالع

درمانیکتاب

شعردرمانی

غیرداروییدرمانپیشگیري و

درمانیوب

درمانیفیلمدرمانیموسیقی

درمانیمقدمه اي بر کتابباآمدنکنارروانی،وروحیهايبیماريومشکالتمسائل،حلتحملتسهیلیاو)باشدغیرممکنهاآنحلکهصورتیدر(هاآنیا»درمانیاطالع«،»اطالعات«کسبو»مطالعه«ازاستفادهباهاآن

.شودمیگفته»درمانیکتاب«وروانیروحی،مشکالتومسائلمعالجهودرمان:درمانیکتابواقع،در.است)اطالعاتیمنابعسایرو(کتابطریقازجسمی.استخواندنیموادوکتابازدرمانیةاستفادوخوانندهشخصیتبینپویاوفعالتعاملیِفرآیند،درمانیکتاب

.استدرمانیکتابدراستفادهمورد)اثر(متننامطلوبموجودوضعازفردتحولوتغییر:درمانیکتابهدف

سالمتبهبودوارتقاءدرمانی،کتابهدف.استمطلوبوضعبه.استفردجسمانیوروانیروحی،

باآمدنکنارروانی،وروحیهايبیماريومشکالتمسائل،حلتحملتسهیلیاو)باشدغیرممکنهاآنحلکهصورتیدر(هاآنیا»درمانیاطالع«،»اطالعات«کسبو»مطالعه«ازاستفادهباهاآن

.شودمیگفته»درمانیکتاب«وروانیروحی،مشکالتومسائلمعالجهودرمان:درمانیکتابواقع،در.است)اطالعاتیمنابعسایرو(کتابطریقازجسمی.استخواندنیموادوکتابازدرمانیةاستفادوخوانندهشخصیتبینپویاوفعالتعاملیِفرآیند،درمانیکتاب

.استدرمانیکتابدراستفادهمورد)اثر(متننامطلوبموجودوضعازفردتحولوتغییر:درمانیکتابهدف

سالمتبهبودوارتقاءدرمانی،کتابهدف.استمطلوبوضعبه.استفردجسمانیوروانیروحی،

Bibliocounseling

Bibliopsychology

Bookmatching

Literatherapy

Library therapeutics

Guided reading

Biblioguidance

درمانیاصطالح شناسی کتابمشاوره با کتاب

شناسی با کتابروانبا کتاب ) همزادپنداري(همتاسازي

درمانیادبیاتدرمانیکتابخانه

مطالعه هدایت شدهراهنمایی با کتاب

Bibliocounseling

Bibliopsychology

Bookmatching

Literatherapy

Library therapeutics

Guided reading

Biblioguidance

مشاوره با کتابشناسی با کتابروان

با کتاب ) همزادپنداري(همتاسازيدرمانیادبیات

درمانیکتابخانهمطالعه هدایت شده

راهنمایی با کتاب

درمانیاختالالت قابل درمان از طریق کتاباسترس و اضطراب

اعتماد به نفساعتیاد

افسردگیگیري و اجتماعی نبودنانزوا، گوشه

خانمانیبیپرخشگري

ترس از تاریکیتعارض و ناسازگاري

تفاوت و اختالف)تلفات(جدایی و از دست دادن دوستان

اي بودنحقارت و تحقیر و عقدهخجالت، کمرویی و ضعف اعتماد به نفس

خشم و خشونتخشونت خانوادگی

خودآزاري، خودویرانگري و خودکشیدلهره

رنجوريروانشب ادراري

طالقعینکی بودن

غفلت و کم توجهی به کودكفرزندخواندگی

کابوساستعدادياستعدادي یا بیکمحرفیکم

کودك آزاريلکنت زبانمرگ و میر

مسئولیت ناپذیرينا امیديوسواس

هراس اجتماعیهویت قومی و نژادي

استرس و اضطراباعتماد به نفس

اعتیادافسردگی

گیري و اجتماعی نبودنانزوا، گوشهخانمانیبی

پرخشگريترس از تاریکی

تعارض و ناسازگاريتفاوت و اختالف

)تلفات(جدایی و از دست دادن دوستاناي بودنحقارت و تحقیر و عقده

خجالت، کمرویی و ضعف اعتماد به نفسخشم و خشونت

خشونت خانوادگی خودآزاري، خودویرانگري و خودکشی

دلهره

رنجوريروانشب ادراري

طالقعینکی بودن

غفلت و کم توجهی به کودكفرزندخواندگی

کابوساستعدادياستعدادي یا بیکمحرفیکم

کودك آزاريلکنت زبانمرگ و میر

مسئولیت ناپذیرينا امیديوسواس

هراس اجتماعیهویت قومی و نژادي

پیشنهادي براي کتابدارانکودکانمشکالتومسائلاختالالت،ازايسیاههتدوین

ومسئله؛هربرايمناسبکتابپنجتادوحداقلپیشنهادو.بعداسالیدپروژهمانندآن،گذارياشتراكبه

http://bibliotherapy.ehs.cmich.edu/history.php

درمانی مراکز اجراي کتاب

خانهمدرسه

بیمارستانمراکز اجتماعی و مددکاري

کتابخانه

Home

School

Hospital

Social Center

Library

خانهمدرسه

بیمارستانمراکز اجتماعی و مددکاري

کتابخانه

Home

School

Hospital

Social Center

Library

هاي انتخاب کتاب مناسب براي مالكدرمانیدرمانجوي مناسب در فرآیند کتاب

کتابدار؛وگردرمانکتابتوسطقبلیمطالعهوآشناییجو؛درمانمشکالتوبرگزیدهمنابعتناسبکتاب؛خواندنتواناییوبرگزیدهمنابعمیانتناسب

روانی؛وجسمیشرایطونیازهابهتوجهجو؛درمانتقویمیوعاطفیسنبهتوجهکتاب؛نویسندهتخصصوپیشینهبهتوجه

فرد؛روانیوروحیشرایطباانتخابیمنبعتناسبکند؟میدنبالراهدفیچهکتاب

است؟علمیکتابدرشدهمطرحهايروشآیاکیست؟کتابنویسنده

واست؟مربوطهحوزهمتخصصانجزوآیااست؟روزآمدکتابدرمندرجمطالبآیا

کتابدار؛وگردرمانکتابتوسطقبلیمطالعهوآشناییجو؛درمانمشکالتوبرگزیدهمنابعتناسبکتاب؛خواندنتواناییوبرگزیدهمنابعمیانتناسب

روانی؛وجسمیشرایطونیازهابهتوجهجو؛درمانتقویمیوعاطفیسنبهتوجهکتاب؛نویسندهتخصصوپیشینهبهتوجه

فرد؛روانیوروحیشرایطباانتخابیمنبعتناسبکند؟میدنبالراهدفیچهکتاب

است؟علمیکتابدرشدهمطرحهايروشآیاکیست؟کتابنویسنده

واست؟مربوطهحوزهمتخصصانجزوآیااست؟روزآمدکتابدرمندرجمطالبآیا

ارزیابی کتاب هاي مورد استفادهGeneral InfoGeneral Formatand StructureSubject MatterReading Level andSuitabilityBook LengthText and PicturesDevelopmentallevel

Diversity FactorsUsage:

ContextEnvironmentSituation

Therapeutic UseAdditionalConsiderationsOverall Impression

General InfoGeneral Formatand StructureSubject MatterReading Level andSuitabilityBook LengthText and PicturesDevelopmentallevel

Diversity FactorsUsage:

ContextEnvironmentSituation

Therapeutic UseAdditionalConsiderationsOverall Impression

درمانیاحتیاط در مورد کتاب.نیستافرادهمهبراياستفادهقابلدرمانیکتاب.ندهدجوابافرادبرخیروياستممکندرمانیکتابهموواحدتأثیرنفردوروياستممکندرمانیکتاب.باشدنداشتهاندازهکهاطالعاتیمنابعوموادبابایستیدرمانگرکتاب

راآنمحتوايوباشدآشناکندمیپیشنهاددرمانجوبه.کندتأیید

.باشدآشنادرمانجوشخصیتبابایستیدرمانگرکتابنژاديوفرهنگیمذهبی،دینی،پیامبهبایددرمانگرکتاب

.باشدآشنااستفادهمورداثردرموجود

.نیستافرادهمهبراياستفادهقابلدرمانیکتاب.ندهدجوابافرادبرخیروياستممکندرمانیکتابهموواحدتأثیرنفردوروياستممکندرمانیکتاب.باشدنداشتهاندازهکهاطالعاتیمنابعوموادبابایستیدرمانگرکتاب

راآنمحتوايوباشدآشناکندمیپیشنهاددرمانجوبه.کندتأیید

.باشدآشنادرمانجوشخصیتبابایستیدرمانگرکتابنژاديوفرهنگیمذهبی،دینی،پیامبهبایددرمانگرکتاب

.باشدآشنااستفادهمورداثردرموجود

درمانیانواع خواندن در کتابخواندن انفرادي )گروه کُر(خواندن گروهی

خواندن براي درمانجو، گروه یا کالسخواندن با درمانجو

)هنر و نمایش، نوشتن، داستان گویی(خواندن و اجراء ...

خواندن انفرادي )گروه کُر(خواندن گروهی

خواندن براي درمانجو، گروه یا کالسخواندن با درمانجو

)هنر و نمایش، نوشتن، داستان گویی(خواندن و اجراء ...

Bibliotherapy ModalitiesRecommend a book for self readingReading to the client in a sessionReading and reacting to the readingsReading to a group of clients in a grouptherapy sessionReading and writing and journalingReading for informationStory starters or discussion startersReading and reacting with art, poetry,dramaReading and books in guidance

Recommend a book for self readingReading to the client in a sessionReading and reacting to the readingsReading to a group of clients in a grouptherapy sessionReading and writing and journalingReading for informationStory starters or discussion startersReading and reacting with art, poetry,dramaReading and books in guidance

BiblioTherapy Resources

The “Story S-T-R-E-T-C-H-E-R-S” series by Shirley C. Raines and Robert J. Canady(Lewisville, NC: Gryphon House)

Bruce, Nefertiti and Karen B. Cairone. 2011. Socially Strong, Emotionally Secure. SilverSpring, MD: Gryphon House.

Golding, J. 2006. Healing Stories: Picture Books for the Big and Small Changes in aChild's Life. Lanham, MD: M. Evans & Company

Karges-Bone , Linda. 2015. Biblio-herapy. Dayton, OH: Lorenz Educational Press

Landy, Sarah. 2002. Pathways to Competence: Ensuring Healthy Social and EmotionalDevelopment in Young Children. Baltimore, MD: Paul H. Brooks.

Paley, Vivian G. 1991. The Boy Who Would Be a Helicopter & 1998. AND The Girl withthe Brown Crayon: How Children Use Stories to Shape Their Lives. Both from:Cambridge, MA: Harvard University Press.

Pardeck, J.T. and Jean A. Pardeck. 1993. Bibliotherapy: A Clinical Approach for HelpingChildren. New York: Routledge. Peterson, K. (2014). Helping them heal: How teacherscan support children who experience stress and trauma. Lewsville, NC: Gryphon House.

Steele, W. & Malshiodi, C. (2012). Trauma-informed practices with children andadolescents. New York: Routledge.

BiblioTherapy Resources

The “Story S-T-R-E-T-C-H-E-R-S” series by Shirley C. Raines and Robert J. Canady(Lewisville, NC: Gryphon House)

Bruce, Nefertiti and Karen B. Cairone. 2011. Socially Strong, Emotionally Secure. SilverSpring, MD: Gryphon House.

Golding, J. 2006. Healing Stories: Picture Books for the Big and Small Changes in aChild's Life. Lanham, MD: M. Evans & Company

Karges-Bone , Linda. 2015. Biblio-herapy. Dayton, OH: Lorenz Educational Press

Landy, Sarah. 2002. Pathways to Competence: Ensuring Healthy Social and EmotionalDevelopment in Young Children. Baltimore, MD: Paul H. Brooks.

Paley, Vivian G. 1991. The Boy Who Would Be a Helicopter & 1998. AND The Girl withthe Brown Crayon: How Children Use Stories to Shape Their Lives. Both from:Cambridge, MA: Harvard University Press.

Pardeck, J.T. and Jean A. Pardeck. 1993. Bibliotherapy: A Clinical Approach for HelpingChildren. New York: Routledge. Peterson, K. (2014). Helping them heal: How teacherscan support children who experience stress and trauma. Lewsville, NC: Gryphon House.

Steele, W. & Malshiodi, C. (2012). Trauma-informed practices with children andadolescents. New York: Routledge.

~“Helping Books” Index of resources and links for therapy book lists.http://www.helpingbooks.org/links_biblio.htm~American Library Association provides extensive annotated book listsfor children of all ages by topics including award winning books. Alsoreview professional books on presenting stories to children of varyingages in group settings and working with parents/families.http://www.ala.org/alsc/compubs/booklists~“Children’s Books” are a part of the on-line “About” website lists ofchildren’s books by age and genre are listed, along with tips for parentson purchasing and reviewing books for children.http://childrensbooks.about.com/~“Teachers First” is a collection of lessons, units, and web resources[most focused on literacy] designed to assist classroom, especiallykindergarten and first grade.http://www.teachersfirst.com/100books.cfm~The Carnegie Library of Pittsburg-excellent listing of book of youngchildren by therapy topics.http://www.carnegielibrary.org/research/parentseducators/parents/bibliotherapy/~The University of Miami – Children’s Picture Book Data base-therapeutic lists by topic. http://www.lib.muohio.edu/pictbks/

~“Helping Books” Index of resources and links for therapy book lists.http://www.helpingbooks.org/links_biblio.htm~American Library Association provides extensive annotated book listsfor children of all ages by topics including award winning books. Alsoreview professional books on presenting stories to children of varyingages in group settings and working with parents/families.http://www.ala.org/alsc/compubs/booklists~“Children’s Books” are a part of the on-line “About” website lists ofchildren’s books by age and genre are listed, along with tips for parentson purchasing and reviewing books for children.http://childrensbooks.about.com/~“Teachers First” is a collection of lessons, units, and web resources[most focused on literacy] designed to assist classroom, especiallykindergarten and first grade.http://www.teachersfirst.com/100books.cfm~The Carnegie Library of Pittsburg-excellent listing of book of youngchildren by therapy topics.http://www.carnegielibrary.org/research/parentseducators/parents/bibliotherapy/~The University of Miami – Children’s Picture Book Data base-therapeutic lists by topic. http://www.lib.muohio.edu/pictbks/

THE ENDLiterature is always a good way to helpchildren deal with their feelings.