-
Frederick Forsyth - akal
1
MART sabahlar saatin alt buuunda Paris souk olur, hele bir adam
kuruna dizilmek zcrcysc bu souk daha bir yakcdr sanki 11 Mart 1963
sabah, o saatte, vry kalesinin ana avlusunda, buz tutmu topraa gml
kaza srtn veren Fransz Hava Kuvvetlerinden bir yarbay, elleri
arkadan balanrken inanmazln yava yava silindii gzlerle yirmi metre
tesinde duran ceza mangasna bakyordu. Gerilimin hafiften azaldn
gsteren ayak hrtlar duyuldu, bu arada da bez paras Yarbay Jean-
Marie Bastien-Thiry'nin gzne balanp gn n ondan bir daha grmemek
zere gizledi. Askerler tfeklerini omuzlarken, mekanizmalarn sesine
acnacak bir ekilde katlan papazn mrlts iitiliyordu. Duvarlarn
tesinde, ehrin merkezine doru giden daha kk bir tatn yolunu kestii
Berliet marka kamyon grltyle korna ald. Dalmadan nce kornann yanks
mangaya komuta eden subayn Nian al! emrini bodu. Tfek sesleri, rken
bir gvercin srsn datmas dnda, uyanmakta olan ehirde en ufak bir
kprt yaratmad. Bir ka saniye sonraki tek patlama da subayn lm
mahkmunun beynine skt kurun duvarlarn tesinde yeni artmaya balayan
tat grltlerinde yitti. Fransa Devlet Bakann vurmaya kalkan Gizli
Ordu (O.A.S.) ya bal katillerin bacndaki bu subayn lmnn, Devlet
Bakanna ynelen btn yeni giriimleri nlemesi gerekirdi. Oysa, kaderin
garip bir cilvesiyle, bu lm bir balang oldu. Bu ileyii anlamak iin,
szkonusu mart sabah, Paris dndaki askeri cezaevi avlusunda yalnzca
iplerin ayakta tuttuu bu cansz gvdenin neden kurunlarla delik deik
edildiini aklamak gerekir... Gne sonunda, sarayn duvar ardnda
kaybolmutu, glgeler avluda uzuyor, rahatlatc bir serinlik
getiriyordu. Bu kavurucu yaz gn, akamn saat yedisinde bile s yirmi
be dereceydi. Scaktan boulan ehrin bir ucundan brne, somurtuk
kanlaryla amatac ocuklarn arabalara ya da trenlere dolduran
Parisliler haftasonu tatilini geirmek zere yola kmaya
hazrlanyorlard. Paris yaknnda bekleyen birka 8 adamn, Devlet Bakan
Charles de Gaulle'n lmesi gerektiine karar verdii 22 Austos 1962
gnyd bu. ehir halknn boucu scaktan kap doaya, rmaklarla denizlerin
kylarna snmaya hazrland sra, Elysee Saraynn grkemli cephesinin
ardnda Bakanlar Kurulu toplants devam ediyordu. Sabrszlkla beklenen
glgenin sonunda kaplad eref, avlusunun kurun akllarnda, birbiri
ardna dizilmi on alt siyah DS (*), avlunun drtte n dolduran, bir
ya-rmay meydana getiriyordu. Glgenin ilk eritii batya bakan duvarn
dibine snm bulunan ofrler, havadan sudan konuuyorlard. Tartmalarn
allmam uzunluuna svmeye balamlard ki, yedi buua doru, grevinin
gerektirdii srmalarla madalyalar kuanm bir hademe, alt basaman
tepesinde, caml kapda grnd ve muhafzlara iaret etti. ofrler hemen
izmaritleri atp ayaklarnn ucuyla ezdiler. Gvenlik rgt grevlileri ve
muhafzlar avlu kapsnn yanndaki kulbelerinde kaskat kesildiler, kaln
elik parmaklkl kaplar ald. lk bakan grubu kaplarn ardnda
belirdiinde, ofrler oktan arabalarnn direksiyonuna gemilerdi.
Hademe kaplar at, bakanlar glmseyip birbirlerine iyi haftasonu
tatilleri dileyerek basamaklar indiler. D.S.'ler srayla basamaklarn
dibinde duruyor, hademe eilerek kapy ayor, bakan arka koltua
yerleiyor ve yol boyu muhafzlarn selmlad araba avluyu geip Faubourg
Saint - Honore'ye sapyordu. On dakika sonra avluda iki siyah DS
kalmt. Onlar da, yava yava merdivenin dibine yaklatlar. lkinin n
amurluunun zerinde Devlet Bakanl forsu dalgalanyordu. Srcs,
Satory'deki Ulusal Jandarma Birlikleri Kampndan gelen polis ofr
Francis (*) Citroen otomobillerinin en lks modeli 9 Marroux'ydu.
Salam sinirleri, reflekslerindeki abukluk ve iinde usta oluu De
Gaulle'n zel frlno atanmasn salamt. Arkadaki ikinci DS de, yine
Satory'den bir jandarma tarafndan kullanlyordu. Saat yedi krk bete
caml kaplarn ardnda yeni bir grup grnd, avludakiler gene
deitirdiler durularn. Her zamanki gibi koyu gri bir kruvaze elbise
giymi, yine koyu renk bir kravat takm olan Charles de Gaulle camn
ardnda belirdi. Geerlilii pek kalmam denebilecek bir kibarlkla yana
ekilip Madam De Gaulle'e yol verdi, ardndan koluna girip basamaklar
inmesine yardm etti. Madam De Gaulle ilk arabann sol kapsndan
arkaya bindi. General de sadan geip yanna yerleti. O sralar Fransz
Ordusu Zrhl Birlikler Kurmay Bakan olan damatlar Albay Alain de
Boissieu, iki kapnn da iyice kapanp kapanmadna bakt ve Mar-roux'nun
yanna oturdu. Bakan ve karsyla birlikte merdiveni inen memur
topluluundan iki kii de arkadaki arabaya getiler. Cezayir asll, gl
zel muhafz Henri Djouder ofrn yanna oturdu, sol koltuunun altna
yerletirdii ar tabancasn biraz gevetti ve arkasna yasland. O andan
sonra bak, durmadan ndeki arabay deil, hzla iki yanndan gelip geen
kaldrmlarla yol kavaklarn gzleyecekti. Avluda kalacak olan
gvenlik
-
rgt grevlilerinden birine son olarak bir eyler syleyen ikinci
kii de, tek bana arabann arkasna oturdu. Bakann gvenlik rgt efi
Komiser Jean Ducret'ydi bu. Batdaki duvarn dibinde bekleyen beyaz
miferli iki motosikletli motrleri altrp, ar ar ilerlemeye
koyuldular. Avlu kapsna varmadan nce birbirlerinden metre arayla
durdular, omuzia- 10 rnn stnden geriye bir gz attlar. nce Marroux
harekete geti, arabay demir kapya doru evirip iki motosikletlinin
ardnda durdu. kinci araba da ayn hareketi tekrarlad. Saat sekize on
vard. Yeniden elik parmaklkl kap ald, kk kafile esas durutaki
memurlarn nnden geip Saint-Hono-re'ye kt. Kafile, yolun sonuna
vardnda Marigny Caddesine sapt. Kestane aalarnn altnda, kk
motosikletinin selesinde oturan beyaz miferli bir gen, kafilenin
yirmi metre kadar uzaklamasn bekledikten sonra ardndan hareket
etti. Austos aynda bir haftasonu iin trafik olaand. Bakann hareketi
de nceden bildirilmemiti. Sadece canavar ddkleri, grevli trafik
polislerine kafilenin yaklatn haber veriyordu. Polisler, deli gibi
ddk alp teki tatlar durduruyorlard. yice glgelik caddede kafile
hzland. Clemenceau alanna kt ve III. Aleksandre kprsne doru yoluna
devam etti. Resm arabalarn ardna taklan kk motosiklet, glk ekmeden
onlar izliyordu. Kprden sonra, Marroux, General-Gallieni
Caddesinde, daha sonra da nvalides bulvarnda motosikletlileri
izledi. Bu noktaya vardnda, kk motosikletli renmek istediini renmi.
Bakanlk kafilesinin Paris' ten kmak iin izleyecei yolu anlamt.
nvalides bul-varyla Varenne sokann kesitii yerde yavalad; en yakn
kahveye ynelmek zere dnd. Kahvede, tezgha yaklaan motosikletli bir
telefon jetonu ald, dipteki kulbeye gireli ve bir numara evirdi.
Bakann o akam lmesi gerektiine karar veren adam, Meudon'daki bir
kahvede bekliyordu. Hava ordusu subaylarndan, Hava Bakanlnda
grevli, evli ve ocuk babas otuz be yandaki Yarbay Jean-Marie 11
Bastien-Thiry'di bu. Grnte rejime sadk olan bu adam, Cezayir'i
milliyeti Cezayirlilere brakmakla hem lkesine, hem de kendisini
iktidara getiren adamlara ihanet etmi sayd Charles de Gaulle'e byk
bir kin besliyordu. O ada, ayn gr paylaan bir ka bin kiiydiler.
Ama, ancak bir avu gz dnk General de Ga-ulle' ldrmeye ve bu
frsattan yararlanp hkmetini devirmeye and imi bulunan Gizli Ordu'da
grevliydi. Telefonla arand bildirildiinde, birasn yudum-luyordu
ufak ufak. Barmen telefonu ona geirdi, sonra gidip tezghn br
ucundaki televizyonun sesini kst. Bastien-Thiry birka saniye sreyle
dinledi: ok iyi, teekkr ederim, diye mrldand ve telefonu kapad.
Bira parasn pein demiti. Bardan kt, kaldrmn zerinde durdu,
koltuunun altndaki gazeteyi zenle iki kere at ve yeniden kvrd.
Yolun br yannda, gen bir kadn, birinci kattaki dairesinin dantel
perdesini brakt ve odann iinde bekleyen on iki kiiye dnd. 2 numaral
yol, dedi. Mesleklerinde daha yeni olan be gen, elleriyle oynamay
brakp ayaa frladlar. Daha tecrbeli olan teki yedisi, onlar gibi
sinirlendiklerini gstermiyorlard. lerinde Bastien-Thiry' nin
yardmcs, taral bir soylu aileden gelme, ar sac Temen Alain
Bougrenet de La Tocnaye vard. O da otuz be yanda, evli ve iki ocuk
babasyd. etenin en tehlikeli kiisi, geni omuzlu, drt ke eneli,
Cezayir'de bir zamanlar ziraat mhendisi olarak alm, O.A.S. nin gz
dnklerinden otuz dokuz yandaki Georges VVatin'di. ki yl iinde,
O.A.S. 12 nin en korkulu katillerinden biri olarak kendini
gstermiti. Bacandaki eski bir yara yznden ona Topal diyorlard. Gen
kadn haberi verir vermez, on iki adam servis merdiveninden aa koup,
hepsi alnm ya da kiralanm alt arabann bekledii yan yola ktlar. Saat
sekize be vard. Bastien-Thiry, suikast iin uygun grlen yerleri
bizzat inceleyip hangi alardan ate edilebileceini, tatlarn muhtemel
uzaklklar ve hzlaryla bunlar durdurmak iin gerekli ate gcn
hesaplamakla uramt gnlerce. nceledii yer de Petit Clamart'n ana
kavana giden dmdz ve uzun bir yoldu: Liberation Caddesi. Yaplan
plana gre, usta nianclar iine alan ilk grubun Bakann arabacna kavaa
varmadan aa yukar iki yz metre nce ate amas gerekiyordu. Yolun
kysnda duran bir kamyonetin ardna gizlenip, ok geni adan
kendilerine doru gelen arabalara ate aacak ve bylece isabet ettirme
olanaklarn byk lde arttrm olacaklard. Bastien-Thiry'nin hesaplarna
gre, yz elli merminin en bataki arabay kamyonetin yanna varmadan
bulmas gerekiyordu. Bakann DS'i hareketsiz braklnca, ikinci bir
O.A.S. grubu yan yollarn birinden frlayp refakat arabasn ok yakndan
tarayacakt. Birka saniye Bakanlk arabasndakileri yok etmeye
yetecek, sonra iki grup kamalarn salamak iin baka bir yolda
bekletilen arabaya koacakt. On nc adam olan Batien-Thiry de gzclk
yapacakt. Saat sekizi be gee btn gruplar harekete
-
hazrd. Paris'e doru, tuzan kurulduu yerin yz metre uza-ndaki bir
otobs duranda Bastien-Thiry elinde ga- 13 zetesiyle bekliyordu.
Gazetesini sallayarak, kamyonetin yannda mevzilenmi bulunan birinci
grubun efi Serge Bernier'ye iaret verecekti. Emir hemen,
Berni-er'nin ayaklarnn dibinde otlara yzkoyun uzanm yatan nianclara
iletilecekti. Bougrenet de La Tocnaye refakat arabasnn yolunu
kesmekle grevli tat kullanacak, Topal Watin de makinelisiyle yannda
olacakt. Petit-Clamart yolu boyunca emniyet tetikleri alrken,
Paris'in merkezindeki trafik skklndan sonunda kurtulan General de
Gaulle'n kafilesi, d mahallelerin daha bo olan caddelerine
ulayordu. Ancak o zaman kafile hzland ve bu hz saatta doksan
kilometreyi buldu. Kafile Petit-Clamart'dan kilometre nce, Gabriel
- Peri caddesinde, yolun onarld iki yz metrelik bir yerde yavalamak
ve hzn yirmi kilometreye indirmek zorunda kald. Bastien-Thiry ilk
hatasn burada yap. Karargh Meudon'un dndayd, anayolun iki
kilometrelik bir blmn iki yanl incelemiti. Be haftadr onarm almalar
yapld halde, bunu far-ketmemjti. Eri br yol, moloz ynlar ve iki yan
dolduran aralar, o gn Gabriel - Pe>i caddesini tuzak kurmak iin
ei bulunmaz bir yer haline sokuyordu. Francis Marroux, btn
engelleri atktan sonra saatna bir gz att, ardndaki yal General'in
fkeli sabrszln hissedip gaza bast. ki motosikletli arabann
yanlarndan geip gitmesini beklediler ve kafilenin arkasnda yer
aldlar. De Gaulle ilerisinde nclerin bulunmasndan holanmaz, her
frsatta bundan kurtulmann yolunu arard. Kafile bu dzende,
Petit-Clamart'daki Divisin-Leclerc caddesine girdi. Saat sekizi on
yedi geiyordu. 14 Bin be yz metre ilerde, Bastien-Thiry ikinci
hatasnn sonucunu grecekti. Ancak bu hatalar lm hcresine atldnda
polislerden renebilecekti. Atein alaca ana karar vermek zere dnrken
bir takvime bakm, 22 Austos gn alacakaranln sekizi otuz be gee ktn
renmiti. Bu da, De Gaulle her zamankinden ge bile kalsa ona
yeterince zaman brakyor gibiydi. Aslnda doruydu dnd Ancak bakt 1961
ylnn takvimiydi. 1962 ylnn 22 Austosunda alacakaranlk sekizi on gee
kyordu. Bu yirmi be dakikalk fark Tarih'in akn deitirecekti. Sekizi
on sekiz gee Bastien-Thiry, Liberation caddesinden saatta yz on
kilometre hzla kendisine doru gelen kafileyi seti. Hemen gazetesini
sallamaya koyuldu. Bernier yz metre kadar tede, yolun br kysnda,
otobs durann yanndaki belli belirsiz karaltya fkeyle bakyordu.
Belii birine hitap etmeden: Yarbay gazetesini sallad, dedi yksek
sesle. Bu szckler azndan kmt ki, Bakanlk arabasnn bask burnunun son
hzla otobs durana vardn farkediverdi. Ate! diye bard ayaklarnn
dibinde yatan adamlara. Kafile yanlarna vardnda, gr alanlarn saatta
yz on kilometrelik bir hzla aan hedefe ate etmeye koyuldular.
Arabada on iki kurun izinin bulunmas nianclarn ustaln gsterir.
Kurunlarn ou DS.'in arkasna sapland. Arabada patlamayan lstikler
bulunduu halde kurunlarn yard iki lstik ylesine indi ki bu hzla
ilerleyen araba yolundan sapt ve kaymaya ba- 15 lad. Francis
Marroux, ite o sra Bakan'n hayatn kurtard. Yabanclar Lejyonunun
eski askeri ve usta nianc Varga lstikleri paralarken, dierleri
arjrlerini uzaklaan arabann arkasna boaltyorlard. Bir sr mermi
arabann sa kaplamasn deldi, bir kurun arka cam patlatp Bakan'n
burnunun birka santim tesinden geti. nde oturan Albay de Boissieu
dnp kaynpederiyle kaynvaldesine: Eilin! diye haykrd. Madam De
Gaulle ban kocasnn dizlerine yatrd. General, souk bir sesle: Gene
ne var? diye sordu ve arka camdan bakmak zere geriye dnd. Marroux
elleri arasnda titreyen direksiyona sk sk yapt, arabann kayd ynde
direksiyonu hafife evirdi, ayan da yava yava gazdan ekmeye balad.
Ksa sren bu dengesizliin ardndan Citroen ileri, ikinci O A.S.
grubunun bekledii yan yola, Liberation caddesinin Bois caddesiyje
kesitii yere doru frlad. Marroux'nun ardndaki refakat arabas bir
tek kurun bile yememi ve yoluna devam etmiti. Yaklaan otomobillerin
hz, Bois caddesinde, motr ileyen bir arabann direksiyonunda
bekleyen Bougrenet de La Tocnaye'in ak bir ey yapmasn
gerektiriyordu: Ya ikinci arabann yolunu kesecek, dolaysyla da
arpmann etkisiyle ezilip intihar edecek, ya da yarm saniye ge
hareket edecekti. La Tocnaye ikinci yolu seti. Bakan'n kafilesine
paralel olarak gitmek iin yan yoldan anayola ktnda, kendini Bakan'n
DS'inin deil, iinde Djouder'le Komiser Ducret'nin bulunduu arabann
yannda buldu. Sa kapdan beline kadar frlayan Watin, makinelisini,
krk camndan De Gaulle'n upuzun glgesinin seildii arabann arkasna
boaltt. 16 General fkeyle:
-
Bu salaklar niye ate etmiyorlar? diye sordu. Djouder en fazla
metre uzaklktaki O.A.S. nin katillerine nian almaya alyor, ama ofr
grn engelliyordu. Ducret ofre haykrarak Bakan'n arabasnn ardndan
ayrlmamasn syledi, iki saniye sonra da O.A.S. iler olduklar yerde
kalmlard. La Toc-naye'in arabasna arpp devrilmekten klpay kurtulan
bir motosikletliyle teki arkada yan yoldan frladlar, yol deitirip
hzlandlar. Kafile eksiksiz olarak hzla kavaa vard, kava geti ve
Villacoublay ynnde yoluna devam etti. Tuzan kurulduu yerde,
birbirlerine atmakla zaman harcamayan O.A.S. nin adamlar, harektta
kullandklar arabalar brakp kamalar iin bekleyen otomobile atladlar
ve gitgide artan karanlkta kayboldular. Ducret, vericisiyle
Villacoublay'i aram ve olup bitenleri ksaca anlatmt. Kafile on
dakika sonra Villacoublay'e vardnda, General de Gulle bir
helikopterin kendisini bekledii piste kadar gitmekte diretti. Araba
durur durmaz, bir sr subay ve memur evresini ald, kaplar ap hl
olayn etkisinden kurtulamayan Madam de Gaulle'n inmesine yardm
ettiler. General de, ceketinin yakalarndaki cam krklarn silkeleyip
br kapdan kt. evresindeki subaylarn heyecanl sorularna kulak
asmadan, arabann evresini dolanp karsnn koluna girdi. Gelin ekerim,
Boisserie'ye gidiyoruz, dedikten sonra orada bulunan havaclara
dnerek O.A.S. hakkndaki grn ltfen aklad: Bu herifler domuz gibi ate
ediyorlar. Sonra karsnn helikoptere binmesine yardm et- akal 17/2
ti ve yanna oturdu. Djouder de yerine geti ve havalandlar. Uu
pistinde, Francis Marroux, sapsar bir yzle DS'inin direksiyonunda
oturuyordu. Sadaki iki lstik sonunda iyice inmi ve araba maden
jantlarn zerine oturmutu. Ducret onu ksaca kutlad ve eilip arabay
inceledi. Zorlu bir soruturma kendisini bekliyordu. Btn dnyadaki
gazeteciler, bu cinayet giriimiyle ilgili grler ilerj srp kesin bir
upucuna Taslamadklarndan stunlarnda kiisel grlere yer verirlerken,
gizli servisler ve Jandarma Kuvvetlerinin desteindeki Ulusal
Gvenlik Kuruluu akl almaz bir soruturma ayordu. Bu harekt Fransz
polisinin kaytlarnda eine raslanmayan, olaanst boyutlarda bir insan
avna dnecekti. Harekt, dosyalarda, ifreli adyla akal Olay diye yer
alr. Talih polise ilk kez 3 Eyll gn yardm etti. Polisin almasnda sk
sk rasland gibi, basit bir kimlik kontrol srasndayd. Raris-Marsilya
yolu zerinde. Valence kasabas yaknlarnda, bir polis barikat, iinde
drt kiinin bulunduu bir arabay evirdi. Kimlik kontrol iin, daha nce
yzlerce yolcu durdurulmutu. Ama bu kez, arabadakilerden. birinin
zerinde kimlik yoktu. Kimlik czdann yitirdiini sylyordu. Bu adam ve
arabadaki teki kii, sorguya ekilmek zere Valence'a gtrld.
Valence'da, teki kiinin drdnc adamla ilgilerinin bulunmad, yolda
oto-stop yaparken grp onu arabalarna aldklar ortaya kt. kii
salverildi. Drdncnn parmak izleri alnd ve soruturma gerekesiyle
Paris'e gnderildi. Cevap, on iki saat sonra Valence polisinin eline
ulat. Parmak izleri, 18 yirmi iki yanda ve asker polise aranan
Yabanclar Lejyonundan kama birine aitti. Ama verdii ad geree
uyuyordu: Pierre-Denis Magade. Magade Lyon'daki, Emniyet Mdrl
Cinayet Masas Tara Blmne gnderildi. Bir koridorda sorgusunu
beklerken, muhafzlarndan biri aka olsun diye kendisine sordu: Eeee,
Petit-Clamart'dan ne haber? Magade, kaderine boyun emi gibi omuz
silkti. Peki, dedi, nedir renmek istediiniz? Bir sr akn polis ve kt
stne kt dolduran stenograflarn nnde, Magade her eyi aklad. Sekiz
saat sreyle konutu. Konumasnn sonunda Petit-Clamart suikastna
katlanlarn hepsinin adndan baka, komplonun hazrlanmasnda ve gereken
ara - gerecin salanmasnda ikinci derecede rol oynayan dokuz kiiyi
de aklamt. Toplam yirmi iki kii ediyordu. Bu kez, insan av ok daha
byk boyutlarda balad. Polisler kimi aradklarn biliyorlard artk. 14
Eyll gn, krk sekiz yanda, evli ve iki ocuk babas Binba Robert Niaud
tutukland. Komplonun hazrlk dneminde grev alan balca kiilerden biri
olduundan pheleniliyordu. efinin adn vermeden Robert Niaud
hcresinde kendini ast. Ama Bastien-Thiry de iki gn sonra
tutuklanacakt. Bougrenet de La Tocnaye 5 Eyllde, Magade'm konumaya
balamasndan ancak krk sekiz saat kadar sonra ele gemiti.
Bastien-Thiry'le birlikte, sadece kisi hayatta olan ba sorumlu
yakalanmt. Geri kalan i ok basitti: Btn tekiler de sonbahar ve k
aylarnda teker teker tutuklandlar. Sonunda aramadan bir tek kii
kurtuldu ve imdiye kadar da yakalanamad. Georges Watin kamay 19
baard. Cezayir asll Franjzlar arasndan kan teki O.A.S. liderlerinin
ouyla birlikte, ispanya'da yaad sanlyor.
-
Soruturma, Bastien-Thiry, Bougrenet de La Toc-naye ve teki
liderler hakkndaki dosyann tamamlanmas aralkta sonuland, dva 1963
Ocak aynda balad. Durumalar devam ederken O.A.S., De Gaulle
hkmetine kar youn bir saldrya gemek zere g topluyordu. Fransz Gizli
Servisleri inatla kendilerini koruyorlard. Gler yzl Paris hayatnn
incecik bir kltr ve uygarlk cilasnn ardnda, amz tarihinin en amansz
yeralt savalarndan biri srp gidiyordu. Fransz Gizli Servisleri, D
Belgeleme ve Kar-Casusluk Servisi adyla anlr. Bu adn ksaltlm
S.D.E.C.E. dir. almalar hem Fransa dndaki casusluk hem-de iteki
kar-casusluk almalarn iine alr. Aslnda da frsat ktka, her servis
dierinin grevine karr.:. 1 numaral servis haberlemeyle grevlidir ve
R harfleriyle anlan blmlere ayrlr. Bu blmlerden R1, Haberalma ve
Analiz; R2, Dou Avrupa; R3, Bat Avrupa; R4, Afrika; R5, Orta Dou;
R6~ Uzak Dou; R7, Amerika ve Bat Yar Kresi blmleridir. 2 numaral
servis kar-casusluk rgtdr. nc ve drdnc blmler birletirilmi olup
komnistlerin almalaryla ilgilenirler. Altnc Maliye, Yedinci de
Ynetme blmleridir. Be numaral blmn ad Eylemdir. Bu blm, O.A.S. ye
kar srdrlen savan ncsyd; Leylklar Kaps yaknndaki Mortiler bulvarnda
sade grnl bir dizi binada bulunan genel merkezden, Eylem Blm'nn
etin ceviz grevlilerinin tm mcadeleye girdiler. ou Korsikal olan bu
adamlar, James 20 Bond'un birer kopyasydlar. Kendilerini gcn
doruuna ulatran youn idmanlardan sonra, Satory kampnn ayr bir
blmnde eitim gryor, bilinen btn yok etme yollarn reniyorlard.
Tanabilir silhlar kullanmada, kavgada, karate ve judoda uzman
kesiliyorlard. Telsizcilik, baltalama ve sabotaj, ikenceye
bavurarak ya da bavurmadan sorguya ekme, yangn karma ve adam ldrme
kurslar gryorlard. Bazlar sadece Franszca biliyorlard, birka dil
konuanlar dnyann herhangi bir bakentinde rahata i grebilme
olanaklarna sahip bulunuyorlard. Grevleri bandayken gerektiinde
adam ldrme yetkisini de alan bu kiiler, kendilerine verilen yetkiyi
sk sk kullanrlard. O.A.S. nin eylemleri gitgide iddetini
arttrdndan, S.D.E.C.E. Genel Mdr General Eugene Guilba-ud, sonunda
adamlarn durdurmaktan vazgeip onlan O.A.S.nin zerine salmaya karar
verdi. lerinden bazlar Gizli Ordu saflarna szp en st kademeye kadar
ykselmeyi baardlar. Verdikleri bilgiler O.A.S.nin bir ok adamnn
tutuklanmasn salad. Halk ynlar bunlar goril adyla anmaya balad
Bastien - Thiry ve suortaklarnn dvas devam ederken, O.A.S. nin
almalar da gitgide younlayordu. Bu almalar yneten, Petit-Clamart
komplosunu perde arkasndan hazrlayan kii .Albay Antoine Argoud'ydu.
Teknik niversite (*) yi bitirmi olan Argoud, zeki ve dinamik bir
adamd. kinci Dnya Savanda, zgr Fransz Kuvvetlerine temen olarak
katlm, albayla ykselmi ve Cezayir'de bir s- (*) Polytechniquo adyla
anlan ve zel bir stats olan askeri okul, bir ok nl devlet adam ve
kumandan yetitirmitir. 21 vari alaynn bana atanmt. Ufak tefek ve
sinirli olan Argoud; parlak ama acmasz bir askerdi. 1961 Nisannda,
Cezayir ayaklanmasnn elebalarndan saylyor, bir yl sonra da Fransa
iine yaylan O.A.S. nin harekt blm bakanln yapyordu. Psikolojik
savan uzman saylan Argoud, De Ga-ulle'clere kar savan her alanda,
hem baltalama, hem diplomasi, hem de d ilikiler alannda verilmesi
gerektiini anlamt. Ulusal Direni Hareketi adyla anlan O.A.S.
siyasal blmnn bandaki eski Dileri Bakan Georges Bidault'nun, btn
Bat Avrupa gazete ve televizyonlarna demeler vererek O.A.S. nin De
Gaulle'e neden muhalefet ettiini saygl bir dille aklayaca
kampanyaya giriti. S.D.E.C.E. bu tasary aralk aynda haber ald.
Raporlar, bir ok ayrntnn yan sra, Argoud'nun BBC ile de balant
kurduunu ve Londra'da Bidault ile yaplacak bir grme saladn
belirtiyordu 15 Ocak 1966 da, anlald gibi, sahte pasaportla
yolculuk eden Bidault Londra'ya geldi ve televizyona deme verdi. Bu
konuma, televizyonun 4 mart gnl programnda yer alacakt. stelik
ngiliz yetkililerinin byk protestolaryla karlanmt. S.D.E.C.E'nin
Lon-dra'daki adam Paris'teki stlerine, Bidault'nun 18 ocaa kadar
Londra'ya geleceini bildirdi ok ksa sre nce De Gaulle ngiltere'nin
Ortak Pazar'a alnmasn engellediinden, ngiliz yetkililerinin aslnda
bunu destekledikleri sonucuna varld. Bidault LondraJdan ayrlp
Mnih'e geti ve orada, 16 Unertlstrasse adresinde kiralanan bir
dairede Argoud'yla yine grt. Argoud imdi, kendisini O.A. S.nin en
tehlikeli ajan haline getiren parlak zeksndan faydalanyordu.
Bidault iin, radyo istasyonlar ve en byk gazetelerin
temsilcileriyle br dizi gr- 22 ne salad. Bu grmelerin her birinde,
yal politikac O.A.S.'nin almalarn ustaca perdelemeyi baard.
Aroud'nun hazrlad ve Bidault'nun da sunduu propoganda harektnn
baarya ulamas, Fransz Hkmetini, Paris'le byk Fransz ehirlerine
yaylan baltalama hareketleri ve bomba koyma olaylar kadar
-
rktyordu. Bunun zerine, 14 ubat gn. General de Gaulle' ldrme
amacn gden bir baka komplo ortaya karld. Devlet Bakannn ertesi gn
Asker Okul'da bir konferans vermesi gerekiyordu. Komu binann damna
tneyen bir katilin, ieri girerken onu srtndan bir kurunla vurmas
kararlatrlmt. Sonradan, bu komployu hazrlamakla sulanan u kiiler
adaletin karsna karld: Jean Bichon adl bir kii, Topu Yzbas Robert
Poinard, Askeri Okul ingilizce retmenlerinden Paule Rousselet de
Lif-fiac. Bakan vuracak kiinin Georges Watin olmas gerekiyordu. Ama
Topal bir kere daha ele geirilemedi. Poinard'n dairesinde bir drbnl
tfek bulundu ve suorta tutukland. Sonradan, duruma srasnda, Watin'i
tfeiyle birlikte binaya sokmann yollarn ararken, Asker Okul rencisi
Marius Tho ile iliki kurduklar, Tho'nun doru polise gittii akland.
General de Gaulle, nceden kararlatrld gibi, ayn 15. gn trende hazr
bulundu ama zrhl bir arabayla gelmeyi kabul etti, verdii bu dnden
holanmad. Komplo inanlmaz bir acemiliin izini tayordu ama De
Gaulle' sinirlendirdi. Ertesi gn ileri Bakan Freyi artyor, masasna
yumruu indirip unlar sylyordu: Bu cinayet hikyeleri fazla uzad.
Dierlerinin cesaretini krmak iin, balca O.A.S. 23 yneticilerine
rnek olacak cezalar verilmesi kararlatrld. ileri Bakan, Asker
Mahkemede devam eden dvalarn sonucundan kukulanmyordu; sank
sandalyesinde oturan Bastien-Thiry General de Ga-ulle'n lmn neden
gerekli grdn aklamakta byk glkler ekiyordu. Ama bu yldrma yntemleri
de para etmedi. 22 ubat gn, S.D.E.C.E. 2 numaral Servisinin efinden
(kar casusluk/i gvenlik) ileri Bakanna gnderilen bir raporun sureti
Eylem Blm efinin de masasna geldi. Bu rapor yleydi: Ykc
hareketlerin balca yneticilerinden brinin, Fransz ordusu emekli
Albaylarndan Antoine Argoud'nun izini bulmay baardk. Kendisi
Almanya'ya snm bulunuyor, oradaki haberalma servislerimizin verdii
bilgiye gre de uaha bir sre kalmay ngryor... Durum tarafnzdan
bilindii iin, Argoud'y karmak belki de mmkn olabilir. Resm kar
casusluk rgtmzn ilgili Alman Gvenlik Kurulularn-den istedikleri
geri evrildiinden ve bu kurulular ajanlarmzn Argoud'nun ve dier
O.A.S. sorumlularnn pelerine dmesini beklediinden, Argoud'nun
karlmasn amalayan byle bir harektn azam abukluk ve dikkatle
yaplmas, en ufak haberin sz-dmlmamas gerekmektedir. Bu grev Eylem
Blmne verildi. 25 ubat gn akama doru, O.A.S. liderleriyle Roma'da
yapt bir grmeden dnen Argoud Mnih'e varyordu. Doru Unertlstrasse'ye
gidecek yerde, taksiye binip kendisini Eden-Wolff Hotel'e gtrmesini
ofre syledi. Burada, herhalde yaplacak bir 24 toplant iin oda
ayrtmt. Ama Argoud bu toplantda hi bulunamad. Otelin giriinde yanna
iki adam yaklat, ona tertemiz bir Almancayla hitap ettiler. Adamlar
Alman polisinden sanan Argoud, pasaportunu karmak iin elini cebine
att. elik gibi eller iki koluna yapt, ayaklan yerden kesildi ve
darda bekleyen bir boyahane kamyonetine tklverdi. Yumruklaryla
kendini korumaya kalktnda bu abas, bir yn Franszca kfrle karland.
Nasrl bir elin kenar burnuna indi, karnna bir yumruk gmld, tam
kulann altndaki sinir merkezine bir parmak yklendi ve Argoud hemen
kendinden geti. Yirmi drt saat sonra Paris'te, 36 quai des
Orfev-res adresindeki Cinayet Masasnn telefonu alyordu. Bouk bir
ses nbeti assubaya, O.A.S. adna telefon ettiini ve iyice sarlp
sarmalanan Antoine Argoud'nun Emniyet Mdrlnn arkasnda duran bir
kamyonette olduunu syledi. Bir ka dakika sonra kamyonetin kaps
gmbrtyle ald, Argoud, akn bakl polislerin meydana getirdii halkann
ortasna doru sendeleyerek ilerledi. Btn bir gn karlmayan bezin
iyice rahatsz ettii gzleri, gn na bir trl alamyordu. Ayakta
durabilmesi iin ona yardm etmek gerekti. Burnunun kanamas sonucu,
yzn kurumu kan kaplyor ve tka azn berelemi bulunuyordu. Biri: Albay
Argoud siz misiniz? diye sordu. Evet, cevabn verdi adam. Eylem Blm
nceki gece gizlice onu snrdan geirmiti, ad vermeden polise telefon
edip Emniyet Mdrl park yerinde bekleyen bir emanet bulunduunu
bildirmeleri de kendilerine zg mizah anlaynn bir belirtisiydi
sadece. Ama Eylem Blm olayn yarataca tepkileri 25 hesaba katmamt:
Argoud'nun karlmas O.A.S. saflarnda moral bozukluu yaratrken,
karanlkta i gren yardmcs, az tannan ama en az efi kadar zeki olan
Yarbay Marc Chazanet'nin De Gaulle' ldrmeye ynelen almalarn bana
gemesini salad. 4 Mart gn Asker Mahkeme kararn verdi. Dier iki
suortayla biriikte, Jean-M-arie Bastien-Thiry lme mahkm olmutu.
Firarda olan ve aralarnda Topal Watin'in de bulunduu kii, gyaben
ayn cezaya
-
arptrld. General de Gaulle 8 Mart gn, saat boyunca, azn amadan
sank avukatlarnn cezay balamas dileklerini dinledi. ki lm cezasn
mebbede evirdi, ama Bastien-Thiry'ninkine dokunmad. Avukat o akam
alnan karar hava albayna aklad: nfaz gn 11 Mart olarak kararlatrld,
dedi, mvekkiline. Albayn hl inanmaz gibi kendisine gldn grnce bard:
Kuruna dizileceksiniz! Bastien-Thiry glmeye devam etti ve ban
sallad. Anlamyorsunuz, dedi avukatna. Bir tek Fransz askeri, tfeini
benim zerime evirmez. Yanlyordu. Cezann infaz edildii haberi Europa
I radyosunun saat sekiz haber blteninde verildi. Bat Avrupa
lkelerinde radyo dinleyenlerin ou tarafndan duyuldu. Avusturya'daki
kk bir otelin odasnda, bu haber birtakm yorum ve hareketlere yol
at. Bu yorum ve hareketler, General de Gaulle' hayatnn hi bir
dneminde olmad kadar lme yaklatrd. Oda, yeni O.A.S. harekt bakan
Yarbay Marc Chazanet'nin odasyd. 26 MARC CHAZANET transistorlu
radyosunu kapad ve pek el srmedii kahvalt tepsisini masann zerinde
brakarak yerinden kalkt. Pencereye doru yrd, ncekinin izmaritinden
yeni bir sigara yakt, geciken ilkbaharn hl alt edemedii karlarla
kapl grntde bakn gezdirdi. Alaklar. Bu sz au dolu hafif bir sesle
mrldand, sonra yine alak sesle, Fransa Devlet Bakannn, hkmetinin ve
Eylem Blmnn kendisinde uyandrd duygular bir dizi kfrle belirtti.
Chazanet'nin, kendinden nceki efle pek az ortak yan vard. Uzun
boylu ve zayf, nefretle bzlm l suratl bu adam, duygularn genellikle
ltinlerde pek grlmeyen bir soukluun ardnda gizliyordu. nsan parlak
geleceklere ynelten Teknik niversitenin kaplar onun iin almamt. Bir
kunduracnn oluydu, daha yetime anda Almanlar Fransa'y igal edince,
bir balk kayna atlayp ingiltere'ye ge- 27 mi ve er olarak zgr
Fransz Kuvvetlerine katlmt. nce Kuzey Afrika'da General Koenig'n
komutasnda, daha sonra da Normandiya ormanlarnda General Leclerc'le
birlikte katld amansz savalarda nce avu, sonra baavulua ykseldi.
Paris arpmalar srasnda baaryla sonulandrlan bir grev, grd eitim ve
evresi yznden eriemi-yecei subayla ykselmesini salad. Sava sonras
Fransa'snda, sivil hayata dnmek ya da orduda kalmak arasnda bir
seim yapabilirdi. Ama sivil hayat ne verebilirdi ona? Babasnn
rettii kunduraclktan baka bir ey bilmiyordu, ayrca Mukavemet
hareketi gibi lkesinin ii snf da, ona gre komnistlerin
etkisindeydi. Orduda kald, elde edebilmek iin kan kustuu rtbelere,
byk okullardan kan yeni kuak genlerinin rahat snflarda kolayca
eritiini gren alaydan yetime subayn ac deneyini yava yava tatt. Ksa
sre sonra da, yrei kan alayarak, gerek rtbe ve gerek imtiyaz ynnden
onlar tarafndan geildiini grd. Bir tek kar yol kalyordu onun iin:
Genler kla avlularnda talim yaparken arpmaktan geri durmayan etin
cevizlerin arasna, smrgelerdeki alaylardan birine katlmak. Ve
smrgelerde grevli parat birliklerine atanmay baard. Bir yl gemeden,
kendisiyle ayn dili konuan ve kendisi gibi dnen adamlarn bulunduu
in-Hin-di'ndeki bir bln komutanlna getirildi. Gen bir kunduracnn
ykselmesini yine sava, hep sava salayabilirdi sadece. in-Hindi
savann sonunda binba olmutu, Fransa topraklarnda geirdii
tedirginlik ve yoksunluk dolu bir yln ardndan Cezayir'e gnderildi.
28 in-Hindi'ndeki seferi kuvvetin geri ekilmesi ve Paris'te geirdii
bir yl, gizli zntsn tek ve ayn trden sayd politikaclarla
komnistlere kar byk bir kine dntrmt. Fransa, ancak bir asker
tarafndan ynetildiinde kurban olduu hainlerle asalaklarn elinden
kurtulabilirdi. Ancak ordu bu iki felketten uzak durabilirdi. mrn
savata geirmi, adamlarnn ldn grm, canl yakalanmak talihsizliine
urayan kiilerin korkun bir ekilde ikence gren llerini ba-zan
elleriyle gmmek zorunda kalm subaylarn ou gibi Chazanet de
askerlere tapyor, yeryzndeki insanlarn z, kentsoylularn evlerinde
rahata yaayabilmeleri iin hayatlarn veren kiiler sayyordu onlar."
eltik tarlalaryla balta girmemi ormanlarda geirdii sekiz yllk
savalardan sonra doduu lkenin sivillerinden ounun askerlere bo
verdiini renmek, hayat nemi olan bilgileri almak iin tutuklulara
ikence yapmak gibi basit sulardan tr orduyu knayan solcu aydnlarn
bildirilerini okumak Chazanet'de bir sr tepki uyandrm bunlar yoksul
bir aileden gelmenin burukluuna eklenince onu banazln doruuna
srklemiti. Cezayir'de geirdii iki yllk amansz ve zorlu mcadeleler,
inanlarn dorulamaya yarad sadece. Ayaklananlar, balangta sand gibi,
kolay boyun edirilecek kiiler deildi. Kendisiyle adamlarnn vurduu
fellhlarn, yerle bir ettikleri kylerin says ne olursa olsun,
ayaklanma ksa srede btn lkeye yayld.
-
Gerekli olan, tabii, Fransa'nn denizar blgeye yardmn arttrmasyd.
Cezayir Fransa'yd, milyon Fransz'n, yaad Fransa'nn bir blgesiydi.
29 Normandiya, Brtanya ya da Alpes-Maritimes blgeleri iin nasl
savalrsa Cezayir iin de yle savalacakt. Yarbayla ykseldiinde, Marc
Chazanet ssz i blgelerden ayrlp byk ehirlere, nce B-ne'a, sonra
Constantine'e geldi. blgelerdeyken, dzensiz ama sava birlikler olan
Ulusal Kurtulu Ordusu askerlerine kar savamt. Ama daha iten
pazarlkl ve acmasz ehir ge-rfllsyla, kahvelere, byk dkknlara ve
ocuk bahelerine atlan bombalar araclyla srdrlen savala karlatnda,
iini kavuran nefret nceki asilere kar beslediiyle kyaslanamaz oldu.
Sivil Franszlar arasna bomba koyan bu ayak takmndan Cons-tantine
ehrini temizlemek iin ald tedbirler, Kasap diye anlmasna yol at.
1958 Hazirannda, General de Gaulle, Babakan olarak iktidara
dnyordu. Yozlam ve gten dm IV. Cumhuriyeti kesinlikle deviriyor, V.
Cumhuriyeti kuruyordu. Generallerin azndan kar kmaz De Gaulle'
Babakanla, sonra da 1959 Ocanda Elysee Sarayna (*) getiren Cezayir
Franszlarmdr sqz Bakan tarafndan tekrarlandnda, Chazanet duygulanp
alamak iin odasna ekildi. De Gaulle Cezayir'e geldiinde, ziyareti
Chazanet'ye Tanr Ze-us'un Olimpos dandan inmesi gibi gelmiti. Yeni
bir politikann uygulanmasna balandndan emindi. Komnistler
grevlerinden atlacak, Jean-Paul Sartre hain iln edilip kuruna
dizilecek, sendikalar tepelenecek, Fransa sonunda Cezayir'deki
akrabalarn ve Fransz uygarlnn snrlarn koruyan ordusunu yrekten
desteklemeye karar verecekti. (*) 18. Yyl balarnda yaplan imdi
Fransz Cumhurbakannn oturduu saray. 30 Chazanet gnein doudan
doduuna ne kadar eminse, bu geliimden de yle emindi. De Gaulle
Fransa'y kendi grne gre canlandrmak iin tedbirler almaya baladnda,
Chazanet bir yerlerde bir yanllk olduunu dnd. htiyara harekete geme
frsatn vermek gerekiyordu. Sonra Bin Bella (*) ve Ulusal Kurtulu
Cephesiyle (F.L.N.) n grmeler yapldnn ilk sylentileri yaylmaya
balad. Chazanet bu sylentilere inanmad. ini herkesten iyi bilen
ihtiyarn bir taktiiydi yine bu. De Gaulle'n, yeniden canlandraca
Fransa'yla ilgili grnde Cezayir'e yer olmad tartlmaz delillerle nne
serildiinde Chazanet'nin dnyas dald. nan, umut, kesinlik, gven, hi
bir ey kalmamt Chazanet'ye, sadece nefret, kurulu dzene,
politikaclara, Cezayirlilere, sendikalara, gazetecilere, yabanclara
duyulan nefret; ama her eyden ok ve hepsinin stnde O ADAM a duyulan
nefret. Kendisini izlemek istemeyen birka ahman dnda, Chazanet btn
bln 1961 nisanndaki asker ayaklanmaya srkledi. Bu ayaklanma
baarszlkla sonuland. Akllara durgunluk veren ustaca bir tedbirle,
De Gaulle ayaklanmay kabuunda bodu. Ulusal Kurtulu Cephesiyle
grmelerin balamasndan birka hafta nce, askerlere binlerce
transistorlu radyo datlm, ama subaylar buna pek dikkat etmemilerdi.
Radyo asker birlikler iin zararsz bir rahatlama unsuru saylyordu,
bir sr subay ve assubay bu giriimi onaylamt. Hava araclyle
Fransa'dan gelen pop mzik, s- ('*) Cezayir Kurtulu Sava
nderlerinden 3 caktan, sineklerden ve can skntsndan, bunalan
askerler iin ho bir elenceydi. Ama De Gaulle'n sesi ayn lde zararsz
deildi. Sonunda ordunun ball szkonusu edildiinde, Cezayir'e dalm on
binlerce asker haberleri dinlemek iin radyolarn atlar. Haber
blteninin sonunda Chazanet'nin 1940 Hazirannda dinledii sesin eini
duydular. Aa yukar da ayn mesaj: Ballnz gstermek iin seeceiniz iki
yol var. Ben Fransa'ym, lke kaderine yn verecek aracm. Beni
izleyin. Bana boyun ein. Bir ka tabur komutan ertesi sabah
uyandklarnda, birliklerinde hazr olan topu topu bir avu subayla
karlatlar, Assubaylarnn ou onlar terketmiti. Chazanet dierlerinden
talihli kt. Subay, assu-bay ve erlerinden yz yirmisi onunla
kaldlar. Nedeni de, in Hindi'nde ve Cezayir dalarnda arpanlarn
yzdesinin fazla olduu bir birlie komuta etmesiydi. Dier
bakaldranlara fikir birliine varp, Ely-see Sarayndaki Hain'i
devirmeye andien Gizli Orduyu (O.A.S.) kurdular. Zafer kazanm
Ulusal Kurtulu Cephesiyle hkmete bal Fransz Ordusu arasnda, ykc
eylemlere giriecek zaman kalmyordu pek. Son yedi hafta iinde toprak
sahibi Franszlar, mr boyu harcanan abann rn olan iftliklerini yok
pahasna devreder ve savan kasp kavurduu ky blgesinden kaarken,
Gizli Ordu arkalarnda braktklar eyler zerinde son ve korkun bir
intikam hareketine giriti. Bu i de bittiinde, adlar De GauMe'c
yetkililer tarafndan bilinen, eflerin, yabanc lkelere snmaktan baka
areleri kalmamt. 1961 knda Chazanet, yurt dndaki .A.S.'nin harekt
dairesinde Argoud'nun yardmcs oldu. Argo- 32
-
ud, o sra O.A.S. tarafndan Fransa'ya yneltilen saldrnn hizmetine
sezgisini, yeteneini ve yaratcln koydu. Chazanet de rgtleyici
yeteneinden, iki yzllnden, kurnaz saduyusundan faydaland. O.A.S. de
grev alanlarn ou iki ayr toplumsal kattan geliyordu. Gizli Ordu
ounlukla aristokrasi ve byk toprak sahipleri tarafndan ynetilip
desteklenmekteydi. Bunlar aile geleneklerine bal olarak, btnyle ar
sacydlar. Ama Gizli Ordu'nun byk ounluu ii snfndan gelmeydi. Kimi
Watin gibi, st snf temsilcilerinden ok daha fazla yerli dman olan
Cezayir'li zanaatlard, kimi de orduda geirdikleri uzun yllar sonucu
banazlam askerler. Chazanet bu son kesimdendi. Mantkl dnen kafas,
kendini belli bir noktaya yneltebilirle yeteneiyle O.A.S. nin
ynetici kadrosuna girebilen ender kiilerdendi. 11 Mart sabah,
Charles de Gaulle'e kar yeni bir suikast plan yapmaya karar
verdiinde, zellikle bu yeteneklerinden faydaland. Petit-Clamart ve
Asker Okul baarszlklar iin gln ok arttracakt. Adam ldrtmek iin
katil bulmak byk bir sorun deildi kukusuz; ama kimsenin
phelenmiye-cei birini semek, Bakan'n kiilii evresinde i ie gemi
emberleri andran koruyucu ebekeyi amay salayacak bir plan hazrlamak
gerekiyordu. Durum, Petit-Clamart'dan bu yana ok deimiti. Eylem
Blmnn O.A.S. saflarna szmas rktc denecek kadar artmt. Ksa sre nce
Argoud'nun karl, Eylem Blmnn kesin tedbirlere bavurmaktan
ekinmediini ortaya koyuyordu. Alman Hkmetiyle bir ihtilf karma
ihtimali bile geriletmemi-ti Eylem'cileri. Argoud'nun sorgusu on be
gndr devam edi- akal 33/3 yordu, btn O.A.S. efleri de kamak zorunda
kalmlard. Bidault birden reklm ve tehircilik eilimini
yitirivermiti; dehete den dier rgt yeleri de spanya'ya. Amerika'ya,
Belika'ya kamlard. Sahte pasaportlara, uzak lkeler iin satlan
biletlere byk bir saldr olmutu. Bu bozgun Gizli Ordu'dakilerin
moraline de byk bir darbe indirmiti. O gne kadar yardm etmeye,
aranan kiileri evlerinde saklamaya, paket ya da silh tamaya, haber
getirip gtrmeye, hatta bilgi vermeye hazr olan Fransa'daki
taraftarlar, belli belirsiz zr dileyip telefonlarn kapyorlard.
Petit-Clamart baarszl ve tutuklularn sorgusundan sonra, Fransa'daki
ebeke datlmt. ten bilgi alan polis btn pheli evlere baskn vermi,
birbiri ardndan silh ve ara - gt-e depolarn kefetmiti. De Gaulle'
yok etme amacn gden iki komplo daha meydana karlm, daha ikinci kere
toplanan suikastlar ok sayda polisin ortalkta be-liriverdiini
grmlerdi. Gizli Ordu'nun siyasal kanad lf kalabalna dalm, Fransa'da
yeniden demokrasiyi kurmann gereklilii zerinde belirsiz fikirler
ortaya atarken Chaza-net,-yatann zerine koyduu ykl evrak
antasn-daki raporlarda gsterilen kara gerekle kar karyayd. Paraszlk
eken, ulusal ve uluslararas dzeyde desteklerini, yelerini ve
prestijini yitiren O.A.S. gizli servislerle polisin devaml saldrlar
karsnda yklyordu. Uzun uzun dndkten sonra bir sonuca varan
Chazanet: Kimsenin tanmad bir adam... diye mrldand. Harekete gemeye
hazr katillerin listesini gzden geirdi. Her birinin, Emniyet
Mdrlnde ncil kadar kaln dosyas vard. Yoksa neden o, Chaza- 34 net,
Avusturya Alplerindeki kk bir otelde saklan-snd? zm yolu leye doru
aklna geldi. nce bunu kafasndan atmaya alt, ama bu yol zorla
kendini kabul ettiriyordu. Byle bir adam bulunabilse... byle bir
adam varolsa... Yava yava, epey zorlanarak, bu adamn evresinde baka
bir pln hazrland, sonra akla gelebilecek btn engelleri, btn
itirazlar inceledi. Gvenlik kurulularnn ortaya kard glkler dahil,
plan hepsini bastryor gibiydi. le yemeinden hemen nce, Marc
Chazahet pardessn giydi ve aa indi. Dar kar kmaz, buz tutmu yolu
silip spren bir kasrga onu kavrad. Her yann bir rperti kaplad, ama
ok stlm bir odada st ste iilen sigaralarn verdii baars abucak
kayboldu. Sola sapp Adlerstrasse'deki postaneye yneldi, bir dizi
ksa telgraf ekerek sahte adlarla Almanya'nn gneyine, Avusturya'ya,
talya'ya ve spanya'ya dalm bulunan arkadalarna, birka hafta srecek
bir i yolculuuna ktn ve yerinde bu-lunamyacan bildirdi. O, trenine
binerken, B.O.A.C. nin 4B Kornet ua Londra havaalannn 40 numaral uu
pistine konuyordu. Uak Beyrut'tan geliyordu. Hole dalan yolcular
arasnda, uzun boylu, sarn bir ngiliz de vard. Orta Dou gneinde yanm
yzyle, iki ay boyunca Lbnan'n turistlere sunduu tartlmaz zevklerin
tadn karmann, yklce bir parann bir Beyrut bankasndan svire'deki
baka bir bankaya nakledilmesiyle daha da byk bir zevke varmann
sonucu, kendini ok rahat ve zinde hissediyordu. 35 Epey ardnda,
Msr'n kumlu topraklarnda, akn olduu kadar da fkeli Msr polisinin
oktan gmd, ense kklerine yedikleri birer kurunla can veren fze
uzman iki Alman bilgininin lleri yatyordu. ki bilginin lm Bakan
Nasr'n El Cumhuriyet roketinin gerekletirilmesini yllarca
geciktiriyor, New Yorklu milyoner
-
bir yahudi parasnn yerinde harcandn dnyordu. Gmr kolayca geen
ngiliz, kiralk bir otomobile atlayp Mayfair' deki dairesinin yolunu
tuttu. Chazanet'nin aratrmas ay kadar srd. Bu aratrmann sonucu,
devaml elinin altndaki evrak antasnda tuttuu plstik klfl ince
dosyaya syordu. Haziran ortasna doru Avusturya'ya dnd ve Viyana'da,
Bruckneralle'deki kk bir aile pansiyonu oian Kleist pansiyonunda
oda tuttu. Merkez postanesinden, biri Kuzey talya'daki Bolzano
ehrine, dieri de Roma'ya, iki ksa telgraf ekti. Her biri en yakn
iki yardmcsn hemen Viyana'ya, kendisiyle bulumaya aryordu. ki adam
yirmi drt saat iinde geldi. Rene Montclair Bolzano'da bir araba
kiralamt. Andre Casson Roma'dan uakla gelmiti. kisi de sahte ad ve
sahte kimliklerle yolculuk ediyorlard. talya ve Avusturya'daki
S.D.E.C.E. ajanlar, bunlar aranan pheliler listesinin hemen bana
koymulard ve snr kaplaryla havaalanlarndaki her trl muhbirin
kendileriyle ibirlii yapmasn salamak iin byk paralar harcyorlard.
Saat on birdeki bulumaya Andre Casson, yedi dakika nce geldi. Taksi
ofrne, kendisini Bruckne-ralle'nin kesine brakmasn syledi, hzl
admlarla pansiyona girmeden bir ieki dkknnn vitrinin- 36 de kravatn
dzeltip dakikalarca oyaland. Chazanet, her zamanki gibi, sahte bir
adla pansiyonda oda tutmutu. Yalnz en yakn arkadalarnn bildii yirmi
addan biriyle. arlan iki adam da, nceki gn, Schul-tze imzal
telgraflar almlard. Bu da Chazanet'nin, yirmi gnlk bir donem iin
kullanaca ifreli add. Her Schultze Bitte? (') dedi Casson gen otel
ktibine. Adam defterine bakt. 64 numaral oda. Sizi bekliyor muydu
efendim? Evet. diyen Casson hemen merdivene yneldi. Birinci kata
vardnda koridora girdi ve 64 numaral oday aramaya koyuldu. Biraz
daha ilerde, sada buldu oday. Kapy vurmak iin elini kaldrrken,
bileinin havada yakalandn hissetti. Ban evirdi, uzamaya balayan
sakallarn karartt eneyle kaba saba yz grd. Yabancnn, kesintisiz bir
knt meydana getiren kaln siyah kalarn altndaki gzleri, onu meraksz
baklarla szyordu. Drt metre kadar gerideki bir girintinin nnden
geerken adam peine taklm, ypranm ince halya ramen Casson en ufak
ses duymamt. Dev yapl adam, verecei cevapla ilgili deilmi gibi, ama
bileini de brakmadan sordu: Ne istiyordunuz? Drt ay nce, Argoud'nun
Eden-Wolff Otelinden ne kadar abuk karldn hatrlayan Casson
midesinin kasldn hissetti. Sonra ardndaki adamn Polonya asll biri,
Chazanet'nin in-Hindi'nde komuta ettii taburda grevli bir Yabanclar
Lejyonu askeri olduunu hatrlad. Chazanet'nin baz zel grevler iin
Viktor Kovvalski'ye bavurduu aklna geldi. (*) Bay Schultze ltfen 37
Albay Chazanet'yle randevum var Viktor. dedi tatllkla. Kendi adyla
efininkini duyunca, Viktor'un kalar daha da bir bzld. Ben Andre
Casson'um. Kovvalski, hi etkilenmemi gibi, sol kolunu Cas-son'un
omuzu zerinden uzatt ve 64 numaral kapy vurdu. Evet, dedi ierden
gelen bir ses. Kovvalski azn kapnn tahtasna dayayp homurdand: Bir
ziyaretiniz var. Kap hafife araland. Chazanet aralktan dar bir gz
att, sonra kapy ardna kadar at. Sevgili Andre, gerekten ok zr
dilerim. Bayla Kovvalski'ye bir iaret yapt. Tamam onbam, zlemitik.
Sonunda sa elini kurtaran Casson ieri girdi. Chazanet, kapnn
eiinden Kovvalski'ye bir ka ey syledi, sonra kapy kapad. Polonyal,
girintide pusuya yatmak zere geri dnd. Chazanet Casson'un elini skt
ve onu, nnde iki koituun bulunduu gaz sobasnn yanna gtrd. Haziran
aynn ortasna gelindii halde hafif bir yamurun iseledii darda hava
serindi; iki adam da Kuzey Afrika'nn scak gneine alkndlar. Bu
nedenle soba grl grl yanyordu. Casson pardess-n kard ve koltuklarn
birine yerleti. Genellikle byle tedbirler almazsn Marc. dedi.
Kendim iin almadm, karln verdi Chazanet. Herhangi bir ey olursa
kendimi koruyabilirim. Ama yine de, elimdeki ktlardan kurtulmak iin
bana birka dakika gerekli. (Pencerenin dibindeki masayla 38
zerindeki evrak antasn ve yannda duran kaln bir dosyay gsterdi.)
Victor'u, aslnda bu nedenle getirdim. Ne olursa olsun, ktlar yok
etmem iin gerekli atm saniyeyi bana salyacaktr. Ktlar bu kadar
nemli mi?
-
Belki. (Chazanet'nin sesinde bir honutluk belirtisi
seziliyordu). Ama biz Rene'yi bekleyelim. Saat on biri eyrek gee
gelmesini syledim, ayn anda ieri girmemeniz iin. Viktor arabilirdi.
evresinde tanmad ok insan oldu mu sinirleniyor. Chazanet, sol
koltuunun altnda koca bir Colt tabanca tayan Viktor sinirlendiinde
neler olabileceini dnd, yzne ender grlen glmsemelerinden biri
yayld. Tam o sra kap vuruldu. Chazanet kapya dour yrd ve sordu: Ne
var? Bu kez, gergin bir sesle Rene Montclair cevap verdi: Marc,
rica ederim... Chazanet kapy at. Montclair, ardndaki devin varlyla
iyice ufalm, duruyordu. Victor sa koluyla onu sarp kollarn gvdesine
yaptrarak hareketsiz brakmt. Tamam Victor diye mrldand Chazanet
Ko-vvalski'ye. Kendini serbest hissetmenin rahatlyla, Montclair
odaya girdi ve sobann yanndaki koltuundan glmseyen Casson'a zoraki
srtt. Kap yeniden kapand ve Chazanet Montclair'den de kendisini
balamasn diledi. Montclair ona doru yrd, el sktlar. Parde-ssn
karmt, srtnda kt dikilmi koyu gri bir elbise vard. Eski subaylarn
ou gibi Chazanet ve o, sivil giysiler iinde hep biimsiz dururlard.
39 Konuklar odadaki iki koltua yerleince, Chaza-net de alma masas
olarak kullanda masann ardndaki dik arkalkl iskemleye oturdu. Baucu
masasndan bir ie Fransz konya kard, soran baklarla havaya kaldrd.
Konuklar balarn salladlar. Chazanet bardaa bolca konyak doldurdu,
birini Montclair'e, dierini de Casson'a uzatt. ki yolcu ilerini
stmak iin ykl birer yudum aldlar. Ufak tefek ve tknaz Rene
Montclair, Chazanet gibi muvazzaf subayd. Ama Chazanet'nin tersine,
hi sava bir birlie komuta etmemiti. Meslek hayatnn byk blm idar
ilerde gemi, son on yl da Yabanclar Lejyonunun muhasebeciliini
yapmt. 1963 ilkbaharnda, O.A.S. nin muhasebecisi olmutu. Andre
Casson aralarndaki tek sivildi. Ufak tefek ve kl krk yaran bu adam,
hl Cezayir'de banka mdrl yapt gnlerdeki gibi giyinmeye ,devam
ediyordu. O.A.S.'yle siyasal rgt arasndaki balanty salamakla
grevliydi. Chazanet gibi, bu iki adam da, nedenleri ayr ayr olmakla
birlikte, eit bir bamszlk iindeydiler. Montclair'in on dokuz
yandaki olu Cezayir'de askerliini yaparken, yl nce asilerin eline
dmt. Yabanclar Lejyonunun bir devriyesi ocuun lsn, ele geirdii bir
kyde bulmu ve oraya gmmt. Montclair daha sonra, lnn ne halde
bulunduunu renmiti. Bir daha da unutmayacakt. Andre Casson'un
durumu daha karkt Cezayir' de domu, btn hayatn ii, evi ve ailesi
arasnda geirmiti. alt bankann merkezi Paris'teydi: Cezayir'in
bamszla kavumas onu isiz brakmya-cakt. Baarszla urayan asker
ayaklanmadan hemen sonra De Gaulle'n izledii yeni politikaya ve be
40 parasz hi grmedikleri bir lkeye kaan Cezayirli kk'iftlik
sahipleriyle tccarlarn sefaletine fkelenip, bir O.A.S. komandosunun
alt bankadan otuz milyon frank almasna yardm etmiti. Bu suor-taklna
tank olan gen bir kasadar da durumu polise bildirmiti Casson'un
bankacl burada bitti. Karsyla ocuklarn Perpignan'daki kaynpederine
brakp O.A.S.'ye katld. imdi Fransa'da yaayan birka bin O.A.S.
taraftarn yakndan tand iin, rgte deerli hizmetleri dokunuyordu.
Masasnda oturan Marc Chazanet iki konuunu szd. kisi de merakla, ama
soru sormadan ona bakyorlard. Marc Chazanet, dzenli, bir ekilde,
ayrntlara inerek Fransz gizli servislerinin bir ka aydr giritii
saldr karsnda O.A.S. nin urad yenilgi ve baarszlklar sralamaya
koyuldu. Konuklar somurtuk yzlerle bardaklarna dikmilerdi gzlerini
Gerekle yzyze gelmek gerek. Drt ay iinde ar darbe yedik. Asker
Okul'daki baarszlk, sonu vermeyen bir dizi giriimin sonuncusudur.
Ayrntlara girmenin gerei yok, hepsini siz de benim kadar
biliyorsunuz... Antone Argoud'nun karlmas bizi en iyi eflerimizin
birinden yoksun brakt. Dvaya gsterdii balla ramen, bir takm illarn
kullanlmasn da iine alan ada sorgu yntemleriyle Argoud'nun konumas
mmkndr. Dolaysiyle imdi tm.rgtn gvenlii tehlikededir. Aa yukar
sfrdan balamamz zorunlu gibi. Bu nedenle Mnih'teki kararghmzda
deil, kk bir otelin odasndayz. Bir yl nce, iimiz ok daha kolayd.
Binlerce cokun gnllye arda bulunabilirdik. Jean Bastien-Thiry' nin
ldrlmesi ileri kolatrmyor. Onlara bir takm sonular alacamza sz
verdik ve hi bir ey yapa- 41 madik. Sz deil, bir Lakm sonular
beklemek taraftarlarmzn hakkdr. Peki, anlald. Sz nereye getirmek
istiyorsunuz? diyerek onun szn kesti Montclair. . C'nazanet'yi
dinleyen iki adam, hakl olduunu biliyorlard. Montclair, Cezayir
bankalarnn yamalanmas sonucu ele geen parann sadece rgt masraflarn
karlamakta kullanldn, imdiye kadar dvalarna, para koyan sac
sanayicilerin- istekleri kulak arkas etmeye baladklarn herkesten
iyi
-
biliyordu. Bir sredir, istekleri g gizlenen bir kmsemeyle
karlanyordu. Casson, Fransa'daki gizli ebekelerle balant kurmasnn
gitgide gletiini, O.A.S. ilerin oturduu evlere polisin baskn yaptn
Argoud'nun yakalanmasndan sonra pek ok taraftarn O.A.S.'yi
desteklemekten vazgetiini biliyordu. Bastien-Thiry'nin kuruna
dizilmesi b ii hzlandrmaktan baka eye yaramyacakt. Durum
Chaza-net'nin zetledii gibiydi, ama gerei duymak insann yine de hi
houna gitmiyordu. Chazanet, sanki sz hi kesilmemi gibi, devam etti:
yle bir noktaya vardk ki, Fransa'y kurtarmak iin kendimize setiimiz
ve gerekletirmeden sonras iin yaptmz btn tasarlarn kanlmaz ekilde
baarszla urayacan bildiimiz ama, yani De Gaulle'n ldrlmesi,
geleneksel yollardan eriilmesi imknsz bir hale geldi. Fransz
Gestapo'-sunun bir ka gnden fazla gznden kamyacak baka tasarlar
iin, yeni yeni gen yurtseverleri atee atmaya ekiniyorum baylar.
Ksacas, ok muhbir, ok hain, ok kaak var ortalkta. Bu durumdan,
faydalanan gizli polis rgtmze ylesine baaryla szd ki, st kademede
alman kararlarcjan bile haberi oluyor. 42 Btn katillerimizin ve
suikast baarya ulatrabilecek btn adaylarn polise tanndn kabul
etmemiz gerektiinden, balca hedefimiz olan De Gaulle'-n ortadan
kaldrlmasn gerekletirmek iin tek yol kaiyor: Bir yabancyla anlamak.
Montclair'le Casson'un soran baklar zerine dikildi. Nasl bir
yabanc? diye sordu Casson sonunda. e balarken bir yabancya bavurmak
gerekiyor, dedi Chazanet. O.A.S. ya da siyasal rgtle ilgisi
bulunmayan, Fransz polisinin tanmad bir adama. Sahte bir pasaportla
gezecek, iini bitirip Fransa halk De Gaulle'c kpekleri temizlemek
iin ayaklandnda rahata ortadan kaybolup lkesine dnebilecek biri.
nemli olan, farkedilmeden ve phe uyandrmadan Fransa'ya girebilmesi.
Bunu da, imdilik hi birimiz yapamayz. ki konuu, dncelere dalp
gitmiti. Chazanet' nin plan kafalarnda biimleniyor, konumuyorlard.
Sonunda Montclair slk ald. Yani meslei adam ldrmek olan biri, bir
kiralk katil. Tamam, dedi Chazanet. Bir yabancnn bu tr bir ii kara
gzlerimiz, yurtseverlik ya da zevk iin yapacan beklememek gerekir.
Gerek bir kiralk katile para denir, hem ok para denir, dedi
Montc-lair'e doru bir gz atarak. iyi ama byle adam nereden bulmal?
diye sordu Casson. Chazanet elini kaldrd. Batan balayalm, baylar.
Tabii, gzden geirilmesi gereken bir yn-ayrnt var. ncelikle renmek
istediim, bu konuda benimle ayn grte olup olmadnzdr. 43
Montclair'le Casson baktlar, sonra ikisi de Chazanet'ye dnp balarn
ar ar salladlar. yi. (Chazanet hafife arkaya kaykld.) zerinde
durulmas gereken ilk nokta: Btn bu tasarda barol oynayan gvenlik.
Oysa, bir srr ne kadar az kii paylarsa, bunun sr olarak kalmas
olanaklar o kadar byktr... Mutlak bir gizlilik, planmn temeli bu.
O.A.S. saflarna szm bulunan hainler var, bunu biliyoruz, siyasal
rgtte alan politikaclarn hepsi gvenilir kiiler deil, dolaysyla bunu
ne kadar az kii renirse o kadar iyidir. Sen Rene ve sen Andre dvaya
ballnz gibi aznzn sklna da gvendiim iin ikinizi buraya ardm. Ayrca
Rene kim olursa olsun, bir kiralk katilin isteklerini karlamak iin
rgt muhasebecisi olarak seninle yakn ibirlii kurmak planmn
gereklemesi ynnden zorunlu. Sana da, Andre, gerekten emin, dvaya
ballklar snanm ve gerektiinde tutacamz kiralk katile yardm
edebilecek bir avu adamn toplanmas iin ihtiyacm var. Bu plann
ayrntlarnn aramzda kalmamas iin hi bir neden grmyorum. Dolaysyla da
tasarnn btn sorumluluunu zerine alacak l bir komite kurmamz,
tasarnn hazrlanmasn, gerekletirilmesini ve para ynnden
desteklenmesini zerimize almamz teklif ediyorum. Yeni bir sessizlik
oldu. Montclair sonunda sormaya cesaret edebildi: Btn O.A.S. ynetim
kuruluyla siyasal rgt tasarnn dnda brakmamz m istiyorsunuz? Hi
holarna gitmiyecek bu. Haberleri olmayacak, hi olmazsa tasar
gerekleene kadar, karln verdi Chazanet, Srrn, kesinlikle duyulmamas
gerektiini unutmayn. Belki de i bittikten sonra itiraz edenler
kacaktr, ama 44 o kadar. Tasar baarya ularsa iktidara geleceiz, o
zaman da kimse tartmaya girmiyecektir. Diktatr yok etmek iin
uygulanan teknik de teorik bir tartma konusu olur gider. Ksacas,
size akladm artlarla bana katlmay kabul ediyor musunuz?
-
Montclair ve Gasson, yeniden Chazanet'ye dnp ba sallamadan nce
baktlar. ay ncesinde kalan Argoud'nun karlmasndan bu yana onunla
ilk kez karlayorlard. Argoud hareketin bana getiinde, Chazanet
farkettirmeden arka plana ekilmiti. imdi rgt yann ortaya koyuyordu.
Chazanet srayla iki adama bakt, soluk ald, sonra glmsedi. Mkemmel,
dedi. imdi ayrntlara bakalm. Radyoda Bastien-Thiry'nin kuruna
dizildiini rendiim gnden bu yana bize gereken adam.aramaya
koyuldum. Byle birini bulmak dnyann en g iiydi. Bu tr adamlar reklm
yapmazlar. Aratrmalarmn sonucu u oldu. Chazanet, masasnn zerinde
duran dosyay kaldrd. Montclair ve Casson baktlar, kalarn kaldrdlar
ve ses karmadlar. Chazanet yeniden lfa girdi: Bence yaplacak en iyi
ey sizin de bu dosyalar incelemeniz olacak, sonra ilerinden birinin
seilmesine geebiliriz. Ben adaym, listedeki birincinin teklifimizi
kabul etmeyeceini de dnerek, kendime gre sraladm. Her dosyadan bir
tane var, srayla bakacaksnz. Sonra dosyalardan birini Montclair'e,
birini Cas-son'a uzatt, ncy amadan elinde tuttu. inde yazl olanlar
ezbere biliyordu. Okunacak fazla bir ey de yoktu. Her dosya bez- 45
dirici bir ksalktayd. nce Casson elindeki dosyay bitirdi,
Chazanet'ye bakp yzn buruturdu. Bu kadar m? Byle kiilerle ilgili
ayrntlar renmek ok g, cevabn verdi Chazanet. Bir de una bak.
Casson'a elinde tuttuu dosyay uzatt. Az sonra, elindekini bitiren
Montlair de dosyasn Chazanet'ye uzatt. Chazanet de ona Casson'un
okuduunu verdi. ki adam yeniden okumaya koyuldular. Bu kez dosyay
ilk bitiren Montlair oldu. Ban kaldrp omuz silkti. Eh, bilgi ynnden
epey zayf, ama bunun gibi elli kiinin bulunabilmesi gerekir.
Sokaklar kiralk katillerle dolu, yle y... Casson szn kesti. Dur bir
dakika, dur da nce una bir gz at. Son sayfay evirdi, son paragraf
abucak okudu. Bitirdiinde dosyay kapad ve gzlerini Chazanet'ye
dikti. O.A.S. efi hangisini dierlerinden stn tuttuunu hi gstermedi.
Casson'un bitirdii dosyay alp Montclair'e geirdi. Casson'a da ncy
verdi. Drt dakika sonra, iki adam birlikte dosyalarn bitirdiler.
Chazanet dosyalar toplad ve masann zerine koydu. Sonra yerinden
kalkt, iskemlesini ald, sobann yanna getirdi, tersine evirip ata
biner gibi oturdu. Kollarn iskemlenin arkalna dayayarak iki arkadan
inceledi. Bunun, piyasada ok az bulunan bir ey olduunu size
sylemitim. Byle iler yapan bakalar da olmal, ama iyi bir gizli
servisin kaytlar inceleneme-dike bu tr kiileri bulup karmak ok g
olur. Hem, en iyilerinin izine herhalde hi bir yerde rasla-namaz.
Siz, kiinin durumunu incelediniz. Onlar- 46 dan sz ederken, birine
Alman, dierine Gney Afrikal, ncsne de ngiliz diyelim. Andre? Casson
omuz silkti. *Bence, tartmann gerei yok. Yaptklar iler doruysa,
ngiliz ak farkla nde geliyor. Rene? Ben de ayn grteyim. Alman artk
bu tr iler iin yal. Hayatta kalm Nazi'leri izleyen srail ajanlarna
kar grd bir ka hizmet dnda, hi bir siyas tecrbesi yok. stelik, bu
ileri kabul ederken birtakm kiisel nedenleri bulunabilir, dolaysyla
da kiralk katil olarak i grmedii kabul edilmelidir. Gney Afrikal
belki Lumumba gibi zenci politikaclar temizlemekte faydalyd, ama
Fransa Devlet Bakann vurmak bambaka bir i. stelik ngiliz ana dili
gibi Franszca konuuyor. Chazanet ar ar ban sallad. Byk bir tartma
olmayacan sanyordum. Ben seimimi hemen yapmtm. Bu ngiiizden emin
misiniz? diye sordu Casson. Btn bu ileri yapm jr gerekten? Beni de
artt, dedjr Chazanet. Dolaysyla da durumu biraz daha derinine
inceledim. Ortada hi bir kesin delil yok. Tersi zaten kt bir
belirti olurdu. s-tenmyen yabanclar listesine getii anlamna
gelirdi. Aslnda, sylentiler dnda onu sulayan hi bir ey yok. Resm
adan bakldnda, tertemiz. ngilizler izini bulsalar bile, kesin hi
bir ey bilmiyorlar. nterpol dosyalarnda ad yok. Resm bir soruturma
alsa, ngilizlerin bu adamn adn S.D.E.C.E. ye bildirmeleri ok uzak
ihtimal. ngilizlerle Franszlarn bu iki gizli servisinin
birbirlerinden nefret ettiklerini bilirsiniz. Geen ocak aynda
ingilizler, Georges Bi-dault'nun Londra'da bulunduunu bile
bildirmediler. 47 Hayr, bu tr bir i iin ngiliz her ynyle stn, yalnz
birtek... Nedir o? diye sordu hemen Montclair. ok ak. Ucuz deil.
Mal durumumuz ne lemde Rene?
-
Montclair omuz silkti. Parlak deil. Bir yandan, masraflar biraz
azald. Argoud olayndan beri, siyasal rgtn btn kahramanlar nc snf
otellere sinmi durumdalar. En lks otellere ve televizyon
konumalarna duyduklar eilimi yitirmi gibiler. Buna karlk, gelen
para da yok denecek kadar az. Belirttiiniz gibi, eyleme gemek
gerek. Yoksa, paraszlktan batp gideceiz. Ak, temiz hava ve iyi su
bizimki gibi bir hareketi desteklemeye yetmiyor. Chazanet somurtuk
bir yzle onu onaylad. Biliyordum. Para bulmak gerek. Ama para
aramaya balamadan nce, ne kadara ihtiyacmz olduunu anlamamz belki
daha iyi... Ksacas, dedi Casson arkadann szn keserek, bu ngilizle
iliki kurup artlarn sormalyz. Anlatk deil mi? diye steledi
Chazanet. Dier ikisi balarn sallamakla yetindiler. imdi saat bir.
Adamla balant kurup buraya gelmesini isteyecek olan Londra'daki
temsilcimizi aramalym. Bu akam Viyana uana binmeyi kabul ederse,
akam yemeinden sonra kendisiyle burada buluabiliriz. Oradaki adamm
beni arar aramaz durumu anlarz. kinize de, kendiliimden, koridorun
sonundaki yanyana olan iki oday ayrttm. Ayrlp savunmadan yoksun
kalacamza, birlikte Viktor tarafndan korunmamz daha iyidir. Ne
olaca bilinmez. Yerlerinden kalktlar. Sonra Chazanet Viktor'u ard,
aa inip 65 ve 66 numaral odalarn .anahtar- 48 larn almasn istedi.
Viktor selm verip kt. Chazanet, Montclair'le Casson'a dnd: Gidip
merkez postanesinden telefon etmem gerekiyor, dedi. Viktor'u da
yanma alacam. Benim yokluumda ayn odada bulunun. Dndmde, nce ,
ardndan iki kere kapya vuracam. nceki yllarda, De Gaulle'n
politikasn knadklarn belirtmek iin baz ofrlerin kornayla aldklar
Cezayir Franszlarndr szlerinin bilinen ifreli iaretiydi bu.
Unutmadan soraym, silhl msnz? ki adam balarn salladlar. Chazanet
bir ekmeceden, kendisi iin saklad 9 milimetrelik ar bir MAB kard.
arjrn inceledi, yuvasna soktu, namluya bir kurun srd. Sonra
tabancay Montcla-ir'e uzatt. Bu tabancay biliyor musun? Montclair
bayla evetledi. Olduka iyidir, dedi cebine indirirken. Anahtarlarla
dnen Viktor, adam Montclair'in odasna kadar gtrd. Geri dndnde
Chazanet pardessn ilikliyordu. Hadi gel onbam. imiz var. O akam,
alacakaranlk geceye dnrken, Londra'dan gelen B.E.A. nn Vanguard ua
Viyana' nn Schvvechat hava alanna iniyordu. Arkalarda ve Lumbozun
yanndaki koltuuna rahata yerlemi bulunan sarn ngiliz, gitgide
alalan uan altndan hzla geip giden klar seyrediyordu. Son dakikada,
hafife aydnlanan imenler, uu pistinin ik yanndaki numaral panolar
ve klar kayboldu, yerlerini kara ve parlak imentonun eriti ald,
sonunda te- akai 49/4 kerlekler yere dedi. Baarl bir initeki
dzenlilii seviyordu. Dzeni severdi. Piccadilly'deki Fransz Turizm
Brosunda grevli gen Fransz onu kukulu bir bakla szd. lende gelen
telefondan beri, kendini olduka sinirli hissediyordu. Bir yl kadar
nce, Paris'te tatilini geirirken O.A.S. nin emrine girmeyi teklif
etmiti. O gnden beri de kendisine, sadece Londra'daki alma masasnn
ardnda oturmas sylenmiti. Telefon ya da mektupla verilecek talimat
gerek adna yollanacak, ama Sevgili Pierre szleriyle balayacak ve
hemen yerine getirilecekti. O gnden bu 15 Hazirana kadar hi ses
kmamt. Telefon memuresi Viyana'dan ihbarl arandn sylemi, Fransa'da
ayn ad tayan ehirle kartrmamas iin de Avusturya demiti. Meraklanp
cevap vermi ve bir sesin Sevgili Pierre dediini duymutu. ifreli adn
hatrlamas iin epey zaman gemesi gerekmiti. le yemeinden sonra, bann
ardn bahane ederek iten km, South Audley Street yaknndaki bir
apartmana gitmi ve kapy aan ngiliz'e bir mesaj vermiti. Adam, saat
iinde Viyana'ya gidecek uaa binmesi gerektiini rendiinde hi bir
aknlk belirtisi gstermemiti. Sakin sakin bir anta hazrlam, birlikte
taksiye atlayp Heathrow hava alannn yolunu tutmulard. Fransz yol
parasn nakit olarak demeyi unuttuunu yanna da sadece pasaportuyla
ek defterini aldn syleyince, ngiliz, hi bir yorumda bulunmadan iki
kiilik gidi-dn biletinin parasn vermiti. O andan sonra da, aa yukar
hi konumam-lard. ngiliz Viyana'da nereye gittiklerini, kiminle ve
niin buluacaklarn sormamt bile. Bylesi daha 50
-
iyiydi, nk Fransz'n da bu konuda bir ey bildii yoktu. Ald
talimat Londra hava alanndan telefon etmek ve B.E.A. uayla
geleceini bildirmek gerektiiydi sadece. Uaktayken, Schwechat'a
inildiinde danma brosuna uramas rica edildi. Btn bunlar sinirlerini
bozmutu, yannda oturan ngilizin soukkanll onu sakinletirecek yerde,
kukularn daha da arttrd. Byk holdeki danma brosunda, nefis
Avusturyal memureye adn verdi, kadn ardndaki evrak dolabn kartrd ve
ona kk bir kart uzatt. Kartn zerinde sadece unlar yazlyd: 614403
aranacak ve Schultze istenecek. Dnd ve holn dibindeki bir dizi
telefon kulbesine doru yrd. ngiliz omuzuna vurup zerinde Wachsel
yazl kulbeyi gsterdi. Size bozukluk gerek, dedi mkemmel bir
Fran-szcayla. Avusturyallar bile bu denli cmert deildirler. Fransz
kzard, ngiliz duvar boyunca uzanan kapitone bir kanepenin ucuna
iliip sigarasn yakarken para deitirebilecei yere doru yrd. Bavurduu
adam bir dakika sonra bir ka Avusturya paras ve bir avu bozuklukla
dnd geldi. Hemen bo bir telefon kulbesine giren Fransz kartta yazl
numaray evirdi. Telefonun br ucundan Herr Schultze, kesin ve ak bir
sesle ne yapmas gerektiini bildirdi. Verilen bu mes"aj sadece birka
saniye srd ve konuma kesildi. Gen Fransz kanepenin yanna dnd, sarn
adam ban ona doru kaldrd. Gidiyor muyuz? diye sordu. Gidiyoruz. Dnp
yryen Fransz, zerinde telefon numa- 51 rasnn yazl olduu kart tortop
edip yere att. ngiliz bunu yerden ald, at ve akmann alevine tuttu.
Kat bir an parlad, sonra kl oldu. ngiliz klleri, zarif set
pabucunun topuuyla ezdi. Hi konumadan dar kp bir taksi ardlar. Ik
iinde yzen ehrin merkezi, youn trafik yznden ksmen felce uramt.
Taksinin Kleist Pansiyonuna varmas iin krk dakika gemesi gerekti.
Burada ayrlyoruz. Sizi buraya kadar getirmek, ama sonra taksiyle
dnmek emrini aldm. Doru 64 numaral odaya kacaksnz, sizi
bekliyorlar. ngiliz ban sallad ve arabadan indi. ofr, soran baklarn
Fransza evirdi. Devam edin, dedi Fransz ve taksi yeniden hareket
etti. ngiliz bakn, zerinde gotik harflerle sokak adnn yazl olduu
tabelya evirdi, sonra kapnn zerinde byk harflerle yazl Kleist
Pansiyonu adn szd. Ardndan, izmaritini atp ieri girdi. Tezghtaki
memurun arkas dnkt, ama kapnn hafif-gcrts dikkatini ekti. ngiliz,
ona ynelmeden doru merdivenA yrd. Adam arkasndan seslenmek zereydi
ki ziyareti geri dnd, kaytsz bir ba iaretiyle ktibi selmlad ve:
Guten Abend, dedi. Guten Abend, Mein Herr, cevabn verdi ktip elinde
olmakszn. Ama sarn merdivende kaybolmutu bile. Grnrde hi telsz,
basamaklar ikier ikier kt. Birinci kat sahanlnda durdu ve. koridora
bir gz att. Dipteki kapnn zerindeki 68 saysn seti. Kendisine doru
drt kap sayd. 64 numara aa yukar alt metre tesindeydi. Koridorun
solunda, rengi atm krmz bir kadife 52 perde bir eit girintiyi
gizliyordu. Yerin birka santim zerinde kalan perdenin altndan,
siyah bir pabucun ucu kmt hafife. ngiliz, geri dnp aa indi. Bu kez
ktip, merdivene bakarak onu bekliyordu. 64 numaral oday balar msnz
bana, dedi ngiliz. Ktip onu bir an szd, sonra istediini yapt. Kk
telefon santralna dnp telefonu at ve ngilize uzatt. Goriliniz on be
saniyeye kadar deliinden kmazsa geri dnyorum, dedi sarn adam. Sonra
telefonu kapayp yeniden merdiveni kt. Sahanla varrken 64 numarann
kapsnn aldn ve eikte Albay Chazanet'nin grndn farketti. Albay
koridorun br ucundan ngiliz'i inceledi, sonra hafife seslendi.
Viktor. (Dev yapl Polonyal girintiden frlad ve srayla iki adama
bakt). Tamam. Kendisini bekliyordum, dedi Chazanet. Polonyal fkeden
kpkrmz oldu. ngiliz yrd. Chazenet onu odasna soktu. Bu oda i bulma
kurumunun brolarna dnmt. zeri ktlarla kapl bir masann iki yanndaki
dik arkalkl iskemlelerde Montclair'le Cason oturuyordu. Masann
ardnda nc bir iskemle daha vard. Chazanet'nin yardmclar kendisini
merakla incelerken, ngiliz evresine baknd, bir koltuk ekti ve
masaya doru dndrp oturdu. Chazanet, Viktor'la konumasn bitirince,
gzlerini konuundan ayrmadan masann ardna geti, ar ar bir sigara
yakt. lk bakta ngiliz, insar.da iyi bir izlenim uyandryordu. Aa
yukar bir seksen boyunda, otuz yala- 53
- rnda, ince ve salam yaplyd. Hi bir zellii olmayan, ama dzgn ve
gnete yanm bir yz vard, elleri koltuun iki yanna sakin sakin
dayanmt. Chazanet'nin zerinde ok soukkanl bir insan izlenimi
brakyordu. Ama Chazanet'y asl artan gzleriydi. Kaamaksz bir
itenlikle insann yzne bakan, ak gzler. Dikkat edildiinde, bu
gzlerin renkli blmnde allmam bir yan sezMiyordu. Bulank ve soluk
gzlerin rengi griydi. Ama gzbebekleri o kadar kkt ki, gzler bym
gibi geliyordu insana. Bu gzlerin her trl anlamdan yoksun olduunu
anlamas iin saniyeler gerekti Chazanet'ye. Bu, anlamdan yoksun bak
onda byk bir tedirginlik uyandrd. Kesin bir takm sistemlere gre
geliimini tamamlam btn kiiler gibi, nceden kestirilemeyen ve
denetlenemeyen eylere kar igdsel bir nefret duyuyordu. Kim
olduunuzu biliyoruz, diye sze balad birden. Kendimi tantaym: Albay
Marc Chazanet. Biliyorum, dedi ngiliz. O.A.S. nin harekt blm
bakansnz. Siz ayn rgtn muhasebecisi Binba Rene Montclair'siniz, siz
de rgtn Fransa-da i gren kolunun reisi Andre Casson. Her birine
hitap ederken srayla adamn yzne bakt, sonra bir sigara ald. imdiden
ok ey biliyor gibisiniz, dedi Casson. ngiliz arkaya doru yasland ve
bir duman bulutu fledi. Baylar, ak konualm. Ben sizin kim olduunuzu
biliyorum, siz de beni tanyorsunuz. Hepimizin ii allmam eyler.
Sizin peinizde adam var, oysa ben izlenmeden gezip dolaabiliyorum.
Ben para iin i gryorum, siz bir dva uruna alyorsu- 54 nuz. Ksa
kesmek gerekirse, hepimiz profesyoneliz. Dolaysyla kurnazln gerei
yok. Hakkmda bilgi edindiniz. Bu tr bir soruturmaya girildiinde,
ilgili kiinin haber almamas mmkn deildir. Tabii, ben de sizi neden
bu kadar ilgilendirdiimi renmek istiyordum. Benimle ilgilenen rgtn
ne olduunu renince British Museum arivlerindeki Franszca gazeteleri
iki gn sreyle kartrmak btn bilmek istediklerimi renmeme yetti.
Dolaysyla, bugn leden sonra adamnzn ziyareti beni artmad. Tamam.
Kim olduunuzu ve kimi temsil ettiinizi biliyorum. imdi benden ne
istiyorsunuz? Uzun sren bir sessizlik oldu. Casson ve Montc-lair
baklaryla Chazanet'ye bir eyler danmak istiyorlard ama, albayla
katilin gzleri birbirinden ayrlmyordu. Birincinin kukular imdiden
yok olmutu. htiya duyduu, gerekten byle bir adamd. O andan sonra,
Montclair ve Casson evredeki dekorun paralarndan baka ey deillerdi.
Hakkmzda bilgi edindiinize gre, rgtmzn hedefleri hakknda size bilgi
vermekle vakit geirmeyeceini. Hakl olarak, 'dva uruna' szn ettiniz.
Bize gre Fransa, u sra lkemize leke sren ve erefini ayaklar altna
alan bir diktatr tarafndan ynetilmektedir. Ancak bu diktatr lrse
kurduu rejim devrilebilir, Fransa Franszlara iade edilebilir.
Taraftarlarmz alt kere onu ldrmeyi denediler, baaramadlar. Biz de,
bu ii grdrmek iin meslekten birine bavurmay dndk. Ancak, paramz dkp
samak niyetlisi deiliz. renmek istediimiz ilk ey, byle bir iin
yaplp yaplamyacadr. ngilizin gri gzlerinde bir parlt ksaca yanp
snd. Chazanet son sorusunun cevabn almt bile. Yeryznde hi kimse,
bir katilin att kur- 55 undan kendini koruyamaz. De Gaulle herhangi
birinden daha kolay vurulabilir. Tabii ki onu ldrmek mmkndr. G
olan,' bu ii yapann kendini kurtar-masdr. Dva uruna lm gze alm bir
gz dnkten iyisi bulunamaz tabii bu tr ilerde. Anladm kadaryla, diye
ekledi hafif bir alayclkla, byle bir adam bulabilmeyi baaramamsnz.
Pont-de-Seine ve Petit-Clamart suikastlar baarszla uradysa, bunlar
sonulandrmak iin kimse hayatn vermeye hazr deildi demektir. -
-
Bir kiralk katil kullanma karar verirsek... diye sze balad
Chazanet. Baka areniz yok, diyen ngiliz onun szn kesti sakin sakin.
Neden? Srf yurduna olan ballndan tr hayatn verebilecek adamlar var
hl. Evet. Watin ve Curutchet hl hayatta, karln verdi sarn. El
altnda baka Degueldre ve Bastien-Thiry'lerin bulunduu da kukusuz.
Ama beni buraya getirttiinize gre, adam vuracak kiilerden yana
skntda bulunduunuz anlalyor. Bugn rgtnze Fransz Gizli
Servislerinden o kadar ok ajan szm ki, byle bir komployu baarya
ulatrma ihtimaliniz yok. Dolaysyla size dardan biri gerek. zm
gereken son sorun: Kim? Kaa? imdi baylar, sanrm mal inceleyecek bol
bol zamannz oldu, deil mi? Chazanet yan gzle Montclair'e bakt ve
kan kaldrd. Montclair ban sallad. Casson onu izledi. ngiliz
kaytszca bolua bakyordu. De Gaulle' ldrmeye hazr msnz? diye sordu
Chazanet sonunda. Bouk bir sesle konumutu, ama sorusu yanklanp
odann iini doldurmu gibiydi. ngiliz baklarn yeniden ona yneltti;
gzleri yine her trl an-iamdan yoksundu. 57 Evet, ama bu i ok
pahalya mal olacak. Kaa? diye sordu Montclalr. Kabul edin ki, byle
bir ii insan hayatnda bir kere yapar. Kurtulma imknlar son derece
zayftr. Dolaysyla da, bu ii yapacak kiinin hayatnn sonuna, kadar
geinebilecek ve intikam almak isteyenlerden kendini koruyabilecek
kadar para almas gerekir. Fransa'y ele geirdiimizde, dedr Casson,
para ynnden... Pein, dedi ngiliz szn keserek. Yars nce, yars i
baarldktan sonra. Ne kadar? diye sordu Chazanet. Yarmmilyon.
Chazanet Montclair'e bir gz att o yzn buruturdu. ok fazla,
yarmmilyon yeni frank... Yarm milyon dolar, dedi ngiliz. Yarmmilyon
dolar! diye bard Montclair iskemlesinden frlayarak. Deli misiniz?
Hayr, dedi ngiliz sakin sakin, bu ii yapacaklarn en iyisiyim.
Dolaysyla da en pahals. Herhalde daha akla yakn artlar bulmamz
mmkndr, dedi Casson alayc bir sesle. Evet, dedi ngiliz heyecansz,
"daha ucuz kiiler bulabilirsiniz. Ama pein denen yzde elliyi
ceplerine atp kaybolacaklarn, ya da sonradan bu ie girimemek iin
bir takm nedenler bulacaklarn greceksiniz. En iyisi kullanld m,
fiyat da denir. Fiyat da yarm milyon dolardr. Fransa'y-ele geirmeyi
dndnze gre, lkenize fazla deer bimiyorsunuz gibime geliyor. Bir an
ses karmayan Chazanet, yedii darbeyle sarsldn ortaya koydu. 58 Tam
isabet, dedi. Yalnz, btn sorun elimizde nakit yarm milyon dolar
bulunmamas. Tahmin etmitim. in yaplmasn istiyorsanz, bir yerden bu
paray bulmalsnz. Benim bu ie ihtiyacm yok, bilmenizi isterim. Son
anlamam yllar boyu rahat yaamam salayacak kadar para getirdi. Ama
kesinlikle bu ilemlerden elimi eteimi ekecek kadar para
alabileceimi dnmek houma gidiyor. Dolaysyla, bu fiyata olaanst
tehlikeleri gze almaya hazrm. Burada hazr bulunan dostlarnz daha
fazlasn istiyorlar; Fransa'nn kendisini istiyorlar. Ama, bu i iin
gze almalar gereken tehlike onlar zyor. zr dilerim. Bu fiyat size
gre yksekse, ok kt sonular veren her zamanki yollara bavurun.
Sigarasn klle bastrp yerinden doruldu. Chazanet de onunla ayn
zamanda ayaa kalkt. Oturun. Paray bulacaz. Yerlerine oturdular.
Peki, dedi ingiliz. Ama birtakm artlarm daha var. Sizi dinliyorum.
Bir yabancya ihtiya duymanzn nedeni, Fransz yetkililerinin
faydaland rgtten dar devaml haber szmasdr. Bu grmeden ka kii
haberli? Bir yabancyla, dolaysyla benimle anlatnz kimler biliyor?
Sadece bu odada grdnz kii. Bu fikir Bastien-Thiry'nin kuruna
dizilmesinden sonra aklma geldi. Btn giriimleri ve soruturmay ben
yaptm. Baka kimsenin haberi yok. yi, zellikle de bu tutumu
deitirmemek gerek, dedi ngiliz. Bu ile ilgili btn belgeler, btn
ktlar yok edilmeli. ubat aynda Argoud'nun bana 59 gelenler gz nnde
tutulursa, iinizden biri tutukland m kendimi her trl bortan syrlm
sayarm. Dolaysyla gvenliinizi salamak ve anlama sonulanana kadar
korunmanz salama almak zorundasnz. Kabul, dedi Chazanet biraz
sabrszlanarak. Baka? Plan yalnz ben hazrlayp uygulayacam. Ayrntlarn
kimseye, sizlere bile sylemeyeceim. Ksacas, ortadan kaybolacam. Bir
daha benden sz edildiini duymayacaksnz. Londra'daki telefon
numaramla
-
adresimi biliyorsunuz, ama harekete gemeye hazr olunca oturduum
daireyi brakacam. Naslsa, ancak ok acele grlmesi gereken bir durum
olunca beni evimden arayacaksnz. Geri kalan ilemler iin en ufak bir
balant kurulmayacak. svire'deki bankamn adn size brakacam. 250.000
dolarlk ilk taksitin yatrldn bankam bana bildirince, kendimi de tam
anlamyla hazr hicsettiimde, harekete geeceim. Kimden gelirse
gelsin, ne bask ne de talimat kabul ederim ve sadece kendi
yarglarma gre davranrm. Kabul m? Kabul. Ama Fransa'deki ajanlarmz
bilgi ynnden size deerli yardmlarda bulunabilirler. Bazlar ok nemli
grevlerde. ngiliz bir an dnd. Peki. Hazr olduunuzda, bana postayla
bir telefon numaras gnderin. Fransa'nn neresinde olursam olaym,
kolayca arayabilmem iin tercihan Paris'te olsun. Bulunduum yeri
kimseye sylemiyece-im, bu numaray sadece Bakann evresinde alnan son
gvenlik tedbirlerini renmek iin isleyeceim. Ama telefonda karma
kacak adam Fransa'da ne yaptm bilmemeli. Kendisine sadece, sizin
hesabnza bir i grdm ve yardmna ihiyacm olduu- 60 nu syleyin. Ne
kadar az ey bilirse o kadar iyidir. Bana bilgi verecek bir kademe
olsun sadece, yeter. Bunlara da evet diyor musunuz? Tamam.
Yardmcsz, snacak bir yere ihtiya duymadan, tek banza i grmek
istiyorsunuz. Siz bilirsiniz. Sahte kimlikleri ne yapacaksnz?
Elimizin altnda ok usta iki kalpazan var. Gerekli sahte kimlikleri
kendim salarm. Teekkrler. Casson araya girdi : Fransa'da, elimin
altnda, Alman igali srasndaki Mukavemet, hareketini andran bir
ebeke var. Size faydal olursa btn ebekeyi emrinize verebilirim.
Hayr, teekkrler. Hi ortaya kmamak tek gven kaynam. Elimin altndaki
en iyi silh. Diyelim ki bir aksilik oldu, kamak zorunda kaldnz...
Siz yol amazsanz, aksilik olmaz. rgtnzle balant kurmadan, beni
buraya getiren nedenlerle rgte tannmadan i greceim; nk rgtnzde ajan
ve muhbirden geilmiyor. Casson patlamak zereydi. Montclair, dnceli
dnceli pencereden dar bakyordu. Chazanet, masann br ucundan dalgn
dalgn ingilizi szyordu. Sakin ol Andre, tek bana i grmek istiyor.
Diledii gibi yapsn. Onun alma usul de bu. Kendi adamlarmz gibi
pohpohlanmaya, martlmaya ihtiya duyan birine bu kadar paray
vermiyoruz naslsa. Bilmek istediim, diye mrldand Montclair, bu
kadar paray ksa zamanda nasl toplayabileceimiz? 61 Bir ka banka
soydurmak iin rgtnzden faydalann, teklifinde bulundu ngiliz
kaytszlkla. Her neyse, bu bizim meselemiz, dedi Chaza-net. Konuumuz
ngiltere'ye dnmeden, tartacamz baka sorunlar var m? Pein olarak
250.000 dolar alp kaybolmayacanza kim ve ne engel olabilir? diye
sordu Casson. Bu ilerden elimi eteimi ekmek istediimi sizlere
sylemitim baylar. Peimde eski paratlerden bir orduyla dolamaktan
holanmam. Canm kurtarmak iin elime geen paray ve fazlasn harcamak
zorunda kalrm. in bitmesini bekleyip parann br yarsn demememize
engel nedir? diye steledi Casson. Ayn neden, dedi ngiliz sakin
sakin. Byle bir durumla karlarsam kendi hesabma almaya balarm.
Hedefim de nz olursunuz, baylar. Ama ii bu kadar ileri gtreceimizi
sanmyorum, deil mi? Tamam. Her eyi konutuysak konuumuzu daha uzun
bir sre tutmamzn gerei yok, dedi Chaza-net. Bir ey daha, adnz.
Tannmak istemiyorsanz size ifreli bir ad gerek. Bu konuda bir
fikriniz var m? ngiliz bfr ap dnd. Avdan sz ettiimize gre akala ne
dersiniz? diye sordu. inize gelir mi? Chazanet ban sallad. Mkemmel.
ok da houma gitti. ngilizi kapya kadar geirdi, kapy at. Viktor
girintiden kt ve yaklat. lk kez Chazanet glmsedi ve elini katile
uzatt. Mmkn olur olmaz, anlatmz gibi sizinle balant kuracaz. O gne
kadar ana hatlaryla pla- 62 nnz yapabilirsiniz, vakit kaybetmemek
iin. Peki. yi geceler Bay akal. Polonyal, konuun, geldii gibi
dikkati ekmeden gidiini izledi. ngiliz geceyi havaalanndaki otelde
geirdi ve ertesi sabah Londra'ya hareket eden ilk uaa bindi. Kleist
Pansiyonunda Chazanet, dokuzla on iki arasnda geen saatlik sre
boyunca, epey sarslan Montclair ve Casson'un bir yn gecikmi
sorusuna ve itirazlarna gs germek zorunda kald. Beyzbin dolar, diye
tekrarlyordu Montclair durmadan. Bu beyzbin dolar nereden
bulacaz?
-
Belki de akal'n teklifini dnmek ve syledii gibi, bir ka bankay
soydurmak gerekecek, karln verdi Chazanet. Bu herif houma gitmiyor,
dedi Casson. Tek bana, yardmcsz alyor. Byle adamlar tehlikelidir.
zerlerinde hi bir denetim salanamaz. Chazanet tartmaya son verdi :
Dinleyin, bir pln yaptk, anlamaya vardk ve bu g ii para karl
yapacak adam aradk. Bu tr adamlar hakknda bildiklerim, byle bir ii
ancak onun baarabileceinden emin olmam salyor. in bizlere den blmn
yaptk. Brakalm, o da kendine deni yapsn. 63 3 1963 YILININ haziran
aynn ikinci yarsyla btn temmuz ay boyunca Fransa, ei grlmedik lde
silhl saldr olaylaryla karlat. (Bu tr olaylarn bylesine bollat da
bir daha grlmedi.) Bu soygun dalgasnn ayrntlar imdi resmen
biliniyor. lkenin bir ucundan brne, aa yukar her gn, bankalar
makineli tfekli, namlusu eelenmi tfekli ve tabancal haydutlar
tarafndan soyuluyordu. Ayn dnemde kuyumcu dkknlarna yaplan ani
basknlar ylesine yaygnlamt ki, polisler akna dnmlerdi ve kan revan
iindeki kuyumcularn ifadesini bitirmeden ou kere ayn yerde baka bir
kuyumcu dkknnn soyulduu haberini alyorlar ve oraya arlyorlard.
Haydutlara kar kmaya alan iki banka memuru, temmuz aynn sonuna
varmadan iki ayr ehirde vuruldu. Kriz ylesine yaygnlat ki toplum
polisi yardma arld ve makineli tfeklerle donatld. Banka mterileri
mavi niformal, silh 64 belinde iki muhafzla ieri girme alkanln
edindiler. Bankaclarla kuyumcularn yetkililere devaml bavurmalar
gece devriyelerinin arttrlmasna yol at, ama bundan da bir sonu
alnamad. nk haydutlar, geceleri byk bir gizlilikle i gren
profesyonel soyguncular deil, en ufak belirtide atee hazr ve
gpegndz baskn veren kiilerdi. haydut, temmuz sonlarna doru, eitli
soygunlar srasnda yaral olarak ele geirildi. Bunlardan biri O.A.S.
ye girmekle genel anari havasna katlma frsatn bulan kk bir
hayduttu, dier ikisi de ksa srede O.A.S. yesi olduklarn kabul eden
smrge birliklerinden kama iki asker. Ama epey ileri gtrlen sorgular
boyunca, hi birine, neden bu soygun dalgasnn birden lkeye kverdii
syletileme-di. Sadece, kimliini bilmedikleri byk reisin emriyle...
bankas ya da... kuyumcusunu soyduklarn aklamakla yetindiler. Polis
sonunda, haydutlarn bu soygunlarn amacn bilmedikleri sonucuna
varmak zorunda kald. Her birine, elde edilecek parann bjr blmnn
verilecei vadedilmi, onlar da aldklar emirlere uymakla
yetinmilerdi. Fransz yetkilileri bu soygun salgnnn kaynanda O.A.S.
nin yatt ve herhangi bir nedenle, rgtn ok ksa srede paraya ihtiyac
olduu sonucuna vardlar. Ama yetkililer bu nedeni, ancak austosun
ilk yarsnda ve ok deiik bir biimde rendiler. Haziran aynn son
haftasnda, S.D.E.C.E. efi General Guilbaud'nun masasna bir rapor
geliyordu, bu rapor, devaml Roma'da bulunan bir temsilci tarafndan
yollanmt. Raporda, bata gelen O.A.S. sorumlusu Marc Chazanet, Rene
Montclair ve Andre Casson'un Via Condotti yaknndaki bir otelin son
katna yerletik- akal 65/5 leri bildiriliyordu. Rapor, bu kadar lks
bir mahallede bulunan otelin ok yksek fiyatlarna ramen, adamn kat
tek balarna tuttuklarn ve hemen altndakini de zel muhafzlarna
ayrdklarn belirtiyordu. Muhafzlar, gece gndz nbet tutan ve aa yukar
hi dar kmayan en azlsndan sekiz eski Lejyon askeriydi. nceleri bir
toplant dolaysyla bir araya geldikleri sanlmt, ama gnler geince
S.D.E.C.E. sadece Antoine Argoud'nun akbetine uramamak iin bu
tedbirleri aldklar sonucuna vard. Geen ubat aynda Almanya'nn toprak
btnl Argoud'nun karlmas dolaysyla saldrya uradndan, Fransz Dileri
Bakanlyla Alman Dileri Bakanl arasnda hkm sren gerginlie ramen,
Guilbaud yine de Eylem Blmndeki adamlarnn baardklar iten memnun
olmakta haklyd. Bu giriimin O.A.S. liderlerini iyice uzaklaacak
kadar rktmesi bile honutluk vericiydi. O.A.S. liderinin korunmak
iin aldklar tedbirlerin gerek anlam ancak alt hafts sonra ve epey
ge olduunda, tm aklyla ortaya kt. Londra'ya dnen akal, hazirann
ikinci yarsyla temmuzun ilk yarsn, dzenli olarak sraya konmu
birtakm ileri grmekle geirdi. Bu arada da, Charles de Gaulle
tarafndan ya da onun hakknda yazlm aa yukar btn kitaplar okudu. De
Gaulle'le ilgili kitaplarn listesini kardktan sonra eitli kitaplara
bavurup Praed Street, Paddington adresinde sahte bir ada bu
kitaplardan ellerinde bulunanlar yollamalarn salad. Sonra hepsini
zenle, teker teker inceledi, nemli blmlerin altn izdi, baz eyleri
bir not defterine geirdi, o sra Elysee Saraynda 66 oturan kiinin
doumundan bakanlkta geirdii son yllara kadar ayrntl bir portresini
ikard.
-
zellikle BIAIN AZI dikkatini ekti. 1932 ylnda, gen bir svari
subayyken yazd bu kitapta Charles de Gaulle hayata, lkesine ve bu
lkenin kaderine kar benimsedii kiisel tutumu btn derin-ligiyle
ortaya koyuyordu. Ama akal, okuduu kitaplardan ldrmek istedii adam
hakknda aa yukar kesin bir fikir edindiyse de, en nemli sorunun zmn
bulamamt. Anlama artlarn ne zaman, nerede ve nasl yerine
getirmeli?: Bu sorunun cevabn hl bilmiyordu. Sonunda, British
Museum'un okuma odasnda, FIGARO gazetesinin koleksiyonlarn teker
teker elden geirmeye koyuldu. zm yolu akal tarafndan bulundu. 1962
ylnda yazlm ve 1945 ylna kadar giden bir makalenin kafasnda belli
belirsiz oluturduu fikirden hareket ederek aa yukar kesin bir
sonuca vard: O yl iinde belli bir gn, koullar ne olursa olsun,
hastalk ve kt hava artlarna aldrmayp kiisel gvenliini hi dikkate
almavan De Gaulle halkn arasna girecekti. O andan sonra, akal, asl
plan hazrlamaya koyuldu. Plann son ayrntlarn da halletmesi iin
odasnda srtst yatp gzlerini tavana dikerek birbiri ardndan filtreli
sigaralar tttrmesi ve saatlarca dnmesi gerekti. Benimseyebilecei
bir plan bulana, kesin kararn verdii ne zaman ve neredeye eklenen
nasl! kestirene kadar en az on iki tasardan vazgeti. akal, 1963
ylnda General de Gaulle'n bat dnyasnn en iyi korunan devlet
adamlarndan biri olduunun bilincindeydi. Sonradan da ispatland gibi
onu ortadan kaldrmak Amerika Birleik Devletleri 67 Bakann ldrmekten
ok daha gt. akal'n bilmedii, Bakan Kennedy'nin hayatn korumak iin
alnan tedbirleri yerinde incelemek zere Amerikallardan izin salayan
Fransz gvenlik uzmanlarnn, Amerikan Gizli Servislerinin bavurduklar
yntemleri kmseyerek lkelerine dndkleriydi. Bu kmseme, 1963 kasmnda
John Kennedy Dallas'ta bir yar-deli amatr tarafndan ldrlp, ayn yl
yeryznn en tehlikeli siyas katilinin btn kiisel dikkatini zerinde
toplad Charles de Gaulle sonradan rahat inzivaya ekilince doruland.
Adam ldrmekle kazan salayan akal, iine ne ihtiras ne de heyecan
katyordu. Yoksa herhangi bir yabanc lke polisinin zindanlarnda,
yllar nce ikence srasnda lp gitmi olurdu kukusuz. Yalnz sa kalmakla
yetinmemi, her yeni grevi eit bir dzenlilikle hazrlanmas,
uygulanmas ve deerlendirilmesi gereken bir i olarak grdnden,
kimliini de aa yukar gizli tutabilmeyi baarmt. De Gaulle' vurmak
iin isteyip kabul ettirdii para (1938 ylnda ya-hudi milyonerlerden
bir grubun, Adolf Hitler'i ldrmesi iin hava albay A.E. Clouston'a
teklif ettikleri birmilyon sterlinden sonra, bir siyas cinayet iin
teklif edilen en yksek para) hayatnn sonuna kadar refah ve gvenlik
iinde yaamas demekti. Kukusuz, O.A.S., De Gaulle'n ldrlmesinden
yararlanp ar sa iktidara getirecek bir hkmet darbesine kalkacak,
bunu belki de baaracakt. Byle bir durumda soruturmay Bakan'n
katilini bulana kadar srdrecekleri uzak ihtimaldi. Yine de plannn
her ayrntsn, yapaca iin youn ve uzun, uluslararas boyutlarda
aratrmalara yol aabileceini dnerek hazrlamt. Bu nedenle, olayla
ilgili Fransz gizli polisinin dosyas bile eksiktir. 68 Kopenhag in
Kestrup havaalanndan gelen S.A.S. ua uu pistinin sonuna kadar
gitti. Londra hava alannn terminal binasna yanamak iin dnd, bir ka
metre daha yol aldktan sonra hareketsiz kald Motrlerin homurtusu
yava yava kesildi. Az sonra merdiven uaa dayannca, yolcular son bir
ba iaretiyle merdiven bandaki gler yzl hostesi selmlayp inmeye
koyuldular. Tam karya gelen terastaki sarn adam, kara gzlklerini
alnna itti ve drbnn gzlerine gtrd. O sabah zerinde inceleme yap t,
merdiven boyunca sralanm altnc yolcu diziiydi bu. Ama scak bir
gnein stt ve yolcular karlamaya kp uaklarn gelip gidiiyle ilgili
kalabaln doldurduu terasta, kimse yabancnn yaptn farketmemiti.
Sekizinci yolcu uaktan kp dorulurken, sarn adam hafite dikildi ve
yeni geleni basamaklar boyunca izledi. Danimarka'dan gelen yolcu,
dik yakal ve ok sade gri elbiseli bir papazd. Kr salaryla krk
yalarnda gibiydi, ama ok gen bir yz vard. Uzun boylu ve geni
omuzlu, gl grnl bir adamd. Aa yukar, tepesindeki terastan kendisini
gzleyen adamn yapsndayd. Yolcular pasaportlarn damgalatp gmre gemek
iin ieri girerlerken, akal drbnn muhafazasna yerletirdi, kapad ve
ana hole varmak zere caml kaplara doru yrd. Bir eyrek sonra,
Danimarkal papaz, elinde kk bir yol antas ve bir bavulla gmrkten
kyordu. Kendisini bekleyen yok gibiydi, ilk ziyaretini para
deitirmek iin Barclays Bank'n tezghna yapt. Alt hafta sonra sorguya
ekildiinde Danimarka polisine anlattklarna baklrsa, tezghta hemen
yan banda duran ve srasn beklerken kara gzlklerinin 69 ardndan
farkettirmeden Danimarkalnn yz izgilerini inceleyen sarn ngiliz
dikkatini ekmemiti. Yolcular Cromwell Road'a gtrmek zere bekleyen
B.E.A. otobsne binmek zere dar ktnda, ngiliz, elinde evrak antasyla
bir ka metre gerisindeydi. Londra'ya ayn otobsle gittikleri
anlalyordu.
-
Var yerinde Danimarkal, otobse bal yk taycdan bavullarn
indirilmesini bir ka dakika bekledi, sonra da zerinde Taksi yazs
bulunan ve okla gsterilmi ka doru yrd. Bu sre iinde, akal otobsn
evresini dolanyor ve arabasn brakt zel oto-park yerine doru
yryordu. stiFak spor arabasnn koltuuna evrak antasn brakt,
direksiyon bana yerleti; sandaki, hareket ederek kemerin altnda
uzun bir sra olup bekleyen taksileri rahata grebilecei, terminal
binasnn solundaki duvarn dibinde durdu. Danimarkal sradaki nc
taksiye bindi ve araba Knightbridge'e doru Cromwell Road'a sapt.
Spor araba da hemen ardndan hareket etti. Taksi, papaz Half Moon
Street'teki kk bir otelin nnde brakt, spor araba da yoluna devam
edip Curzon Street'in ucunda durdu. akal evrak antasn bagaja
kilitledi, Shepherd Market'teki gazeteciden EVENING STANDART'n len
basksn ald. Be" dakika sonra otelin holndeydi. Danimarkalnn aa
inmesi ve anahtarn ktibeye uzatmas iin yirmi dakika daha beklenmesi
gerekti. Kadn anahtar engele ast ve anahtar orada bir sre salland.
Holdeki koltuklarn birinde oturan ve bir dostunu bekledii anlalan
adam, tam Danimarkal lokantaya girerken gazetesini indirdi ve
anahtarn 47 numaray tadn grd. Ktibe mterilerden birine tiyatro
bileti bulmak iin arkadaki odaya getiinde, kara gzlkl adam merdi-
70 vene yneldi ve kimsenin dikkatini ekmeden evik admlarla yukar
frlad. Be santim eninde bir esnek mika paras, 47 numarann olduka
sert kilidinin hakkndan gelemedi. Ama minik bir ressam bann da
yardmyla, sonunda hafif bir tkrt karp ald. Papaz sadece len yemei
iin aa indiinden, pasaportunu baucu masasnda brakmt. Otuz saniye
sonra, travellers ek defterine bile dokunmadan dardayd. En ufak bir
hrszlk belirtisi bulamazlarsa, yetkililerin Danimarkaly pasaportunu
baka yerde kaybettiine inandracaklarn umuyordu. Gerekten de byle
oldu. Danimarkal daha kahvesini bitirmeden, ngiliz kp gitmiti. Epey
sonra, akama doru, odasn iyiden iyiye arayan papaz pasaportunun
kaybolduunu otel mdrne bildirdi. Mdrde oday arad, baka hi bir
eyinin kaybolmadna gre pasaportunu otele gelirken kaybetmi olduunu,
dolaysyla da polisi armasnn gereksizliini akn papaza kabul ettirene
kadar btn kurnazlndan yararland. Pek kavgac olmayan, yabanc bir
lkede bulunmaktan da rahatszlk duyan Danimarkal, sonunda olaylarla
ilgili bu gr kabul etti. Ertesi gn pasaportunun kaybolduunu
Danimarka bakonsolosluuna bildirmekle yetindi, rahata dolamasn ve
Londra'da iki hafta kaldktan sonra Danimarka'ya dnmesini salayan
geici ktlar ald ve olay unuttu. Kendisine yolculukla ilgili
belgeleri veren konsolosluk memuru, zel deftere papaz Per Jensen de
Sankt Kjeldskirk'in pasaportunu kaybettiini yazd ve bir daha da
bunu dnmedi. Gnlerden 14 temmuzdu. ki gn sonra, New York'tan gelen
bir Amerikal renci de ayn tatsz olayn kurban oldu. Londra
Havaalanndaki Oceanic Building'e New York uandan inerek girmi ve
ilk yolculuk-ekini paraya evirmek 71 zere American-Express'in
giesinde pasaportunu karmt. Paray aldktan sonra ceketinin i cebine
yerletirdi, pasaportu da fermuarl bir antaya koyup kk deri yol
antasna att. Bir hamal armaya alrken antasn yere brakmt. saniye
gemeden anta