This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
X Inhoud
1 Gelijkstroomkringen 17
1.1 Wet van Ohm 171.1.1 Weerstand en geleiding (conductantie) 171.1.2 Stroomdichtheid 171.1.3 Elektrische lading (hoeveelheid elektriciteit) 181.1.4 Weerstand van draad 181.1.5 Weerstand en temperatuur 191.1.6 Spanningsval over leidingen 191.1.7 Serieschakeling van weerstanden 201.1.8 Parallelschakeling van weerstanden 201.1.9 Serieschakeling van weerstanden met
verschillende temperatuurcoëfficiënten 211.1.10 Parallelschakeling van weerstanden met
verschillende temperatuurcoëfficiënten 221.2 Spanningsdelers 22
1.2.1 Onbelaste spanningsdeler 221.2.2 Belaste spanningsdeler 221.2.3 Voltmeter met vergroot meetbereik 231.2.4 Ampèremeter met vergroot meetbereik 231.2.5 Brugschakeling (brug van Wheatstone) 241.2.6 Brugschakeling met sleepcontact 241.2.7 Knooppuntenwet (eerste wet van Kirchhoff) 251.2.8 Maaswet (tweede wet van Kirchhoff) 251.2.9 Driehoek-stertransformatie 261.2.10 Ster-driehoektransformatie 261.2.11 Belaste spanningsbron 261.2.12 Serieschakeling van spanningsbronnen (elementen) 271.2.13 Parallelschakeling van spanningsbronnen (elementen) 281.2.14 Equivalente spanningsbron 281.2.15 Equivalente stroombron 291.2.16 Wet van Faraday 30
1.3 Wetmatigheden in eenvoudige stroomkringen 311.3.1 Elektrisch vermogen 311.3.2 Elektrische arbeid 311.3.3 Rendement 321.3.4 Warmteontwikkeling 321.3.5 Vermogensmeting met een teller 331.3.6 Het elektrisch veld 331.3.7 Lading van een condensator 331.3.8 Energie in een geladen condensator 34
5
Rhet elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 5
1.3.9 Diëlektrische verplaatsing of doorschuiving 341.3.10 Plaatcondensator 341.3.11 Cilindrische condensator 351.3.12 Kogelcondensator 351.3.13 Coaxiale kabel 361.3.14 Geleider boven massavlak 361.3.15 Parallelschakeling van condensatoren 361.3.16 Serieschakeling van condensatoren 371.3.17 Capaciteitsverandering van condensatoren
en magnetische flux 391.4.4 Magnetische weerstand en magnetische geleiding 401.4.5 Magnetische kring met luchtspleet (zonder strooiveld) 401.4.6 Kracht in het magnetische veld 411.4.7 Kracht op stroomvoerende geleiders
in een magnetisch veld 411.4.8 Kracht tussen evenwijdige stroomvoerende geleiders 411.4.9 Inductie 421.4.10 Inductie bij beweging 421.4.11 Zelfinductie 421.4.12 Zelfinductie van spoelen 431.4.13 Energie in een stroomvoerende spoel 431.4.14 Serieschakeling van spoelen (zelfinducties) 431.4.15 Parallelschakeling van spoelen (zelfinducties) 441.4.16 Zelfinductie (coaxiale kabel) 451.4.17 Zelfinductie (geleider boven massavlak) 451.4.18 Zelfinductie (tweeaderige kabel) 46
1.5 Spoelen 461.5.1 Eenlaags cilinderspoel (solenoïde) 461.5.2 Meerlaags cilinderspoel (solenoïde) 461.5.3 Toroïde (zonder kern) 471.5.4 Tijdconstante van een spoel 471.5.5 Tijdconstante van een condensator 48
2 Wisselstroomkringen 49
2.1 Formules en karakteristieke grootheden 492.1.1 Frequentie, periodeduur en toerental 492.1.2 Momentane, top-, top-top- en effectieve waarde 492.1.3 Golflengte 502.1.4 Schijnbaar, effectief en wattloos vermogen 502.1.5 Capacitieve schijnweerstand (reactantie) 51
6
INHOUD
L het elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 6
2.1.6 Serieschakeling van effectieve weerstanden capacitieve schijnweerstand 51
2.1.7 Parallelschakeling van effectieve weerstanden capacitieve schijnweerstand 52
2.1.8 Inductieve schijnweerstand (inductantie) 532.1.9 Serieschakeling van effectieve weerstand
en inductieve schijnweerstand 532.1.10 Parallelschakeling van effectieve weerstand
en inductieve schijnweerstand 542.1.11 Verliesfactor (condensator) 542.1.12 Verliesfactor (spoel) 552.1.13 Serieschakeing van effectieve weerstand,
capacitieve en inductieve schijnweerstand 552.1.14 Parallelschakeling van effectieve weerstand,
capacitieve en inductieve schijnweerstand 562.1.15 Seriekring 572.1.16 Parallelkring 582.1.17 Parallelkring met serie-verliesweerstand 59
2.2 Demping, versterking, niveau 592.2.1 Dempingsfactoren 592.2.2 Overdrachtsfactoren 602.2.3 Dempingsfactoren in bel 602.2.4 Dempingsfactoren in decibel 602.2.5 Overdrachtsfactoren in decibel 612.2.6 Dempingsfactor in neper 612.2.7 Relatief niveau 612.2.8 Absoluut niveau in decibel 612.2.9 Effectieve demping 622.2.10 Reflectiedemping 622.2.11 Overspraakdemping 622.2.12 Totale demping van een transmissieweg 632.2.13 Variabele resonantiefrequentie met draaicondensator 632.2.14 Variabele resonantiefrequentie met draaicondensator
en parallelcondensator 642.2.15 Variabele resonantiefrequentie met draaicondensator
en seriecondensator 642.3 RC-, RL en LC-kringen 64
2.3.1 RC-laagdoorlaatfilter 642.3.2 RC-hoogdoorlaatfilter 652.3.3 RL-laagdoorlaatfilter 652.3.4 RL-hoogdoorlaatfilter 652.3.5 LC-laagdoorlaatfilter (T- en �-netwerk) 662.3.6 LC-hoogdoorlaatfilter (T- en �-netwerk) 67
2.4 Transformatoren 682.4.1 Transformatorverliezen 692.4.2 Kortsluitvastheid van een transformator 69
7
INHOUD
Rhet elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 7
2.5 Blokgolven 702.5.1 Effectieve waarde van een blokgolf 702.5.2 Differentiator 712.5.3 Integrator 712.5.4 RC-banddoorlaatfilter (brug van Wien) 712.5.5 Fasedraaier of fasebrug 722.5.6 LC-kring 722.5.7 LC-kring (T- en �-netwerk) 722.5.8 LC-vertragingslijn 732.5.9 Laagdoorlaat-duo-netwerk 732.5.10 LC-banddoorlaatfilter 742.5.11 LC-bandsperfilter 752.5.12 CL-kring 752.5.13 Hoogdoorlaat-duo-netwerk 762.5.14 Fourier-reeksen 772.5.15 Golfweerstand 79
2.6 Karakteristieke grootheden van leidingen 802.6.1 Golfweerstand, dempingsfactor,
voortplantingssnelheid (kabel) 802.6.2 Golfweerstand (hoogfrequent-leiding of -kabel) 812.6.3 Reflectiecoëfficiënt 812.6.4 Reflectiedemping 812.6.5 Golfweerstand in de praktijk 822.6.6 Vervormingsfactor 832.6.7 Vervorming in decibel 832.6.8 Skin-effect 842.6.9 Inductieve verhitting 842.6.10 Ruis 85
2.7 Akoestiek 852.7.1 Golflengte van geluidsgolven 852.7.2 Geluidssnelheid in vaste stoffen 862.7.3 Geluidssnelheid in vloeistoffen 862.7.4 Geluidssnelheid in gassen 862.7.5 Geluidssnelheid in lucht 862.7.6 Geluidsdruk 872.7.7 Akoestische impedantie 872.7.8 Geluidsvermogen, geluidsintensiteit 882.7.9 Geluidsdrukniveau 882.7.10 Luidheidsniveau 882.7.11 Luidspreker-scheidingsfilter (6 dB per octaaf) 882.7.12 Luidspreker-scheidingsfilter (12 dB per octaaf) 892.7.13 Gevoeligheid van luidsprekers 892.7.14 Reikwijdte van een luidspreker 90
8
INHOUD
L het elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 8
3 Dioden 91
3.1 Basisberekeningen 913.1.1 Dissipatie in een diode 913.1.2 Toelaatbare dissipatie in een diode 913.1.3 Statische diodeweerstand (gelijkstroomweerstand) 913.1.4 Dynamische diodeweerstand (wisselstroomweerstand) 923.1.5 Temperatuurgedrag van dioden 92
3.2 Berekening van diodeschakelingen 933.2.1 Spanningsbegrenzing 933.2.2 Diode als schakelaar 93
(gemeenschappelijke-emitterschakeling) 1084.1.4 y-parameters van de
gemeenschappelijke-emitterschakeling 1104.1.5 h- en y-parameters 1104.1.6 Disspatie (verliesvermogen) 1134.1.7 Instelling van het werkpunt 1134.1.8 Belastingslijn voor gelijk- en wisselstroom 115
8.1 Vierlagendiode 1798.1.1 Zaagtandgenerator met vierlagendiode 1798.1.2 Zaagtandgeneratoren met UJT en FET 179
8.2 Thyristor en triac 1808.2.1 Fase-aansnijding met thyristor 1808.2.2 Fase-aansnijding met triac 1808.2.3 Thyristor plus diac 1818.2.4 Thyristor plus complementaire transistoren 1818.2.5 Thyristor plus gelijkstroomontsteking 1818.2.6 Thyristor plus wisselstroomontsteking 1828.2.7 Rate-effect 1828.2.8 Ontsteken en doven met gelijkstroom 1838.2.9 Thyristor met snubber-netwerk 1838.2.10 Periodesturing (burst) 184
13
INHOUD
Rhet elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 13
9 Meettechniek 185
9.1 Nauwkeurigheid van meetinstrumenten 1859.1.1 Uitbreiding van het meetbereik (spanning) 1869.1.2 Uitbreiding van het meetbereik (stroom) 1879.1.3 Karakteristieken van golfvormen 187
9.2 Spanning- en stroommeting met meetomzetters 1899.3 Vermogensmeting:
schijnbaar en effectief vermogen 1899.3.1 Stroomfoutmethode: RiU ��R 1899.3.2 Spanningsfoutmethode: RiI ��R 1909.3.3 Vermogensmeting: blind vermogen 1909.3.4 Weerstandsmeting 1909.3.5 Weerstandsmeter met uitlezing in ohm 1919.3.6 Brugschakeling met sleepcontact 1919.3.7 Meten aan spanningsdelers 192
9.4 Capaciteitsmeting 1929.4.1 Meting van wisselspanning en -stroom 1929.4.2 Spanningsvergelijking 1939.4.3 Brugschakeling (signaalminimum) 1939.4.4 Resonantiemethode 193
9.5 Meting van zelfinducties 1949.5.1 Meting van wisselspanning en -stroom 1949.5.2 Brugschakeling (signaalminimum) 1949.5.3 Resonantiemethode 194
9.6 Meting van het elektrische vermogen 1959.7 Meetbruggen voor wisselspanning 197
9.7.1 Brug van Wheatstone 1979.7.2 Brug van Thomson 1979.7.3 Eenvoudige capaciteitsmeetbrug 1989.7.4 Capaciteitsmeetbrug van Schering 1989.7.5 Zelfinductiemeetbrug van Maxwell 1989.7.6 Zelfinductiemeetbrug van Maxwell-Wien 1999.7.7 Zelfinductiemeetbrug van Maxwell-Wien
(frequentie-onafhankelijk) 1999.7.8 Meting van de vervormingsfactor (eenpoort-techniek) 199
9.8 Meten met de oscilloscoop 2009.8.1 Spanningsmeting 2009.8.2 Vergelijking van frequenties met de oscilloscoop 2019.8.3 Faseverschilmeting met de oscilloscoop 2019.8.4 Faseverschilmeting met de oscilloscoop (Lissajous) 2029.8.5 Meting van de bandbreedte 2029.8.6 Meting van versterkingsfactoren 2039.8.7 Meting van de ingangsweerstand 2039.8.8 Meting van de uitgangsweerstand 2049.8.9 Meting van de intermodulatiegraad 2049.8.10 Meting van de lineariteitsfout 204
14
INHOUD
L het elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
16.6 Belastbaarheid van TTL-componenten 21910.7 Digitale schakelaars 220
10.7.1 Aan/uit-schakelaar (normally open – in rust open) 22010.7.2 Aan/uit-schakelaat (normally closed – in rust gesloten) 22010.7.3 Wisselschakelaar (omschakelaar) 221
10.8 Monostabiele multivibratoren 22110.8.1 TTL-monoflop met NAND-poorten 22110.8.2 TTL-monoflop met NOR-poorten 22110.8.3 TTL-monoflop met NOR- en NOT-poorten 22110.8.4 TTL-monoflop met NAND- en NOT-poorten 22210.8.5 TTL-monoflop met terugkoppeling 222
15
INHOUD
Rhet elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl
pagina 15
10.9 Astabiele multivibratoren 22210.9.1 Blokgolfgenerator met NAND-poorten 22210.9.2 Blokgolfgenerator met NOR-poorten 22310.9.3 Teruggekoppelde blokgolfgenerator 22310.9.4 Teruggekoppelde blokgolfgenerator met kristal 22310.9.5 Blokgolfgenerator met TTL-Schmitt-trigger 224
10.11 Synchrone omhoogtellers 22810.11.1 Synchrone 4-bit teller met paralleloverdracht 22810.11.2 Synchrone BCD-teller met paralleoverdracht 229
10.12 Schuifregisters 22910.12.1 Serieel in, parallel uit 22910.12.2 Parallel in, parallel uit 23010.12.3 Parallel in, serieel uit 23010.12.4 Serieel in, serieel uit 230
10.13 7-segment decoder/driver 23110.14 Schakelingen met het timer-IC 555 231
10.14.1 Blokgolfgenerator met de 555 23110.14.2 Monoflop met de 555 23210.14.3 Schmitt-trigger met de 555 23310.14.4 Symmetrische blokgolf met de 555 23310.14.5 Blokgolfgenerator met instelbare duty cycle 233
10.15 Digitaal rekenen 23410.15.1 Halve opteller 23410.15.2 Volle opteller 23410.15.3 Opteller voor binaire code 23510.15.4 Halve aftrekker 23510.15.5 Volle aftrekker 23510.15.6 Aftrekken door middel van 2n–1-complement 23610.15.7 Aftrekken door middel van 2n-complement 23610.15.8 Vermenigvuldiger 23710.15.9 Vermenigvuldigingsalgoritme 23710.15.10 Delingsalgoritme 238
Index 241
16
INHOUD
L het elektor-formuleboek – bernsteinelektor international media – 119013-1/nl