Flugi kun katatuoj - retbutiko.be · taglumo. Li nur duone aŭskultis la koleran voĉon de Elmaru, kiu alterne fingromontris al la formiksimilaj homfiguroj kaj bestoj malsupre kaj

Flugikunkakatuoj

Midediĉasĉitiunromanon

almiaedzinoKatja

kajmiafiloDavid

Flugikunkakatuoj

EldonodeFlandraEsperanto-Ligo

n-ro35enlaserio"Stafeto"

Tiuĉie-libroestasnurpartodelaoriginalaverkokajrajtasestikopiatalaŭplaĉe.

Laekspediciodes-roForrestLaetaknabosurgenuiĝis,kvazaŭtiellipliproksimiĝuskajpliboneviduslaspektaklon.Tutealtesurlarokmurolipoviskaŭregvatiĝislahorizonto,sedlaplilongiĝantajombrojdirisalli,kerestasnuriomdataglumo.LinurduoneaŭskultislakoleranvoĉondeElmaru,kiualternefingromontrisallaformiksimilajhomfigurojkajbestojmalsuprekajturnissinallahomojĉirkaŭsi.Jangabara,larondvizaĝaknabo,kaŭrisintergrupodesamaĝuloj,kajkaptisnurkelkajnfrazojnellabuŝodetiupotenculoElmaru,prikiuonidiris,kelikapablasdevigieĉmalamikojnfari,kionlivolas.SedkiamElmaruparolistielkolere,liŝajnismalplipotenca,kriantekontraŭfortoj,kiujnlineregis.

Jangabarasciis,kekiamlimemvolisploriaŭsakripronevenkeblaobstakloaŭiotiminda,likoleriĝis.DoĉueĉElmarutimislaetajnhomfigurojntiemalsupre?

ProvizoreJangabaravidiskajaŭdisnenionaliankromlaraŭkekriĉantajnkakatuojn,kiujpreterflugisensiablankagloro.KielĉiujBanubi-infanoj,lisciis,kekakatuojestassanktajbirdoj,eĉseiliavoĉoestassurdigakajnedolĉa.

Labelablankasvarmoflugispluen,kajlaknaboreekaptisfrazojnellabuŝodelagrandaviroElmaru:“...ilijamforprenislaterondelaMirarikajlaBunambikajlaGujinikajdelainsulanoj...tiujpopolojnunestassklavojsentero...devasplonĝienlamaronkajelprenikonkojn...kajlavirinojdevasmalfermisiajnkrurojnallafekuloj...kajenaliajlokojlafekulojforprenislaterondelaNgurabikajNjangarikajgrasigastiesiajnstultajnlongharajnblankajnbestojn.”

Jangabararigardismalsuprenallaetajhomojkajiliajbestoj,kiujmoviĝismalrapidekajparaleleallaklifoj,surkiujlikajElmarukajdekojdaaliajklananojstaris.SubiteElmaruenmanigisŝtononkajĵetegisĝinenladirektondelaforajhomoj.Kompreneblelaŝtononenielatinguslacelon,sedJangabararigardisfascinateĝiantrajektorion.Ĝifalis,falisenkurbaflugo,falissenfine,sedmalaperiskajebleeĉneatingislaterontiesube,tielaltajestislaklifoj.Kajlahomojkajbestojestisalmenaŭtiomfordela

klifbazo,kiomli,Jangabara,povusplenfortekurisenpaŭze–ilitutenesuspektus,keiuĵetasŝtononpreskaŭellanuboj.

Elmaruturnissinrefojealsiajkunuloj:“Kajvidu,ilivolasvenisurnianteritorion.Jes,ilinepovaspasitraniamontaro,sediliprovos.Kajseiamiliatingosnianteron,iliuzosniajnfontojnkajriveretojn,kajiliajmalpurajrajdhundojkajkornajblekbestojkajlongharajblankajbestojmanĝoslaherbojnkajforpelosniajnbestojn.Kaj–mijamvidistionaliloke–ilifarosaĉodoranŝlimonelniajsanktajakvejoj...”

SedJangabaranepovisvidikornajnaŭlongharajnbestojnenlaprocesiotiemalsupre.Eltiagrandadistancooninebonevidis,eĉElmarukunsiaakravidpovodevisnurdiveni,kielaspektaslahomojenvarmajkorpokovraĵoj.Kajkiomiliestis?Jangabarauzissiajnfingrojn:jes,ilinombrisproksimumetiom,kiomdafingrojlihavis.Kajeblisvidi,keilijarajdassurbestoj,kiujtamennevereaspektassimilajalhundoj.EvidenteElmaruneŝatistiujnrajdobestojn,sedJangabaraprovisimagi,kielestus,selimemsidussurtiaportobesto.Ebleinterese.

SeElmarunomislahomojntiesubefetorajfekuloj,evidenteiliestismalbonaj.Sedlaknabosindemandis,dekievenastiujfekuloj,kajkieniliiras.Ĉuankaŭiliiamkuŝisenkangurufelasakosurladorsodelapatrino?Ĉuankaŭilioftedormasenkaverno,sepluvas,aŭsublasteloj?Ĉuiliajvirojĉasaskanguruojnkajemuojnkajaliajngrandajnbestojn,dumlavirinojfosasradikojnellaterokajrikoltasberojnkajfruktojndelaarboj?Ĉuankaŭiliajvirojoftekverelasprovirinoj?Ĉuankaŭiliajknabojekzercasĵetadondelancoj?Ĉuilimulterakontaskajkantaskajdancasnokteĉirkaŭkomunavesperafajro?Ĉuankaŭilihavasiegrandajnmontojnkunnenombreblajkavernoj?Ĉuilivolvassiajnmortintojnenarboŝelonkajmetasilinenspecialankavernon?Ĉuankaŭiliŝatasnaĝikajfiŝkaptienpurakvajriveretoj?Ĉuilireguleforbruligasaltajnsekajnherbojn,kekreskufreŝaj,kiujmanĝigukanguruojn?

Subitelaknabetovidisionnovan.Kiallinevidisantaŭe,keneĉiujrajdas?Kelkajmarŝisapudrajdobestoj,kiujportisanstataŭhomongrandanŝarĝon.Jangabarafortefokusissiajnokulojn.Kvankamestismalfacilejuĝieltiudistanco,liestispreskaŭcerta,kelamarŝantojestasnigrahaŭtaj,samekielli,kvankamankaŭiliestasgrandpartekovritajdevestoj.Kiomiliestis?Lilevissiajnfingrojnkajforprenisunu.Tiom.Sela

homojvereestisnigrahaŭtuloj,kianvivonilihavas?

Malrapidelaprocesioformoviĝis,kajvideblelahomojserĉisvojonĉirkaŭlaaltarokmontaro.TiokondukosilinfordelateritoriodelaBanubi,lapopolodeJangabara.LatonodeElmarumildiĝis,sedliakolerorestis.Ligestisankoraŭunufojonkajelkraĉislavortojn,“Mikonastiujnfetorajnfekulojn,tiujnpalvizaĝulojn.Kajmitimas,keilirevenoskajprovospreniankaŭnianteron.Ebleenlavenontasekasezono.Ilineforgesos,kenihavasbelanteronkunmultedaakvo,kajilivolosĝinhaviporsi.Neforgesumiajnvortojn!”

Sedbaldaŭnoktiĝos,doĉiujreirisallafajromanĝi.Jangabarakajlaaliajknabojankoraŭiomludis,antaŭolnoktokovroslateronkajfantomojvagostralaarboj.

Liapanjojamvokislin,sedJangabaraionmemoris,“Momenton,Panjo,mivolasparolikunElmaru.”

Aplombelaknaboaliristiunaltstaturanpotenculonkajdiris,“OnkloElmaru,kiallafetorajfekulojvolashavinianteron?Kielilipovusĝinpreni?LaAntaŭulojmalpermesustion,ĉune?”

Elmarulatiminduloalridetislaĉarmanknabeton.“FiloJangabara,iammiklarigosalvi.Nunmidirunur,ketiujhomojkunblankakajruĝahaŭtokajstrangajkovraĵojsurlakorponekomprenaslaAntaŭulojn.Ilikredas,keilipovaspreniterondealiaj,aĉetikajvendiĝin.”

“Onklo,kioestasaĉetikajvendi?”

Elmaruridiskajprenislaknabonsursiansinon.“Tionvikomprenosposte,etulo.NunirualviaPanjokajdormukajkreskuforta.Kiamviestosgrandaviro,vibatalosheroeporniBanubi.Nibezonosvin.Karaknabo,irualviaPanjo.”

“Sedminefinis,OnkloElmaru.Vidiris,ketiujhomojhodiaŭestasfekuloj.Sedmikredas,kekelkajhavaslasamanhaŭtkoloronkielni.Tiuj,kiujmarŝiskajnerajdis.Ĉuankaŭiliestasfekuloj?”

“Iliebleeĉpliollapalvizaĝuloj,”Elmarugrimacis.“DofiloJangabara,vereestastempopordormi.Irunun.ViaPanjorakontosalvi,antaŭolvi

ekdormos.”

JangabarairisalsiapatrinoMajarina,kajladuekkuŝisproksimealmortantafajro.Lapalpebrojdelaknabodaŭreplipeziĝis,kajebleliaŭdisnepliol,“...labonaDiodelaBanubi,laGrandaPatroTaltjina,viviskunsiajedzinokajdiajfilojsuperlastelojenlaĈieloeneternajunokajfeliĉo.LaĈielostariskvarpiedesurlaTero,kajlastelojestislanoktajfajrojdeladioj...”

BillyDixonstarisinterlamilojsurlaĉefastrato,laTerasodeSanktaGeorgo,kajdecidiseniriKazernanStraton,dumtioankoraŭeblas.Liestisnurunufojon,latagondesiaalveno,tramarŝintalaurbon,sedjamonirakontismultonallisurvojeelMadraso,kajlihavisiomdatempoporkonatiĝikunlabela,larĝariveroCignokajlacentro.Jes,laurboestismalgranda,apenaŭpligrandaolurbetoenAnglio–iumenciis,keebleestas20000loĝantoj–sedĝidevisfunkciikiellaĉefurbodekolonioŝajnesamegrandakiellabritajprovincojdeHindio.OkcidentaAŭstraliooninomisĝin.Kolonioonidireenmalbonaekonomiastato,bezonantahomojn.

Billyvolisestibezonata.Likonfesisalsi,kejenlaĉefamotivoporforlasiHindionkajirialkolonio,kiuaktiveserĉaskoloniistojn.Lakrudecodelabritoj,kiujnlirenkontisenHindio,estisdolorasurprizo.Lakrudecodevirojintersi,kajneelteneblasnobecodevirojkajvirinojensocieto.Antaŭeliialimagis,keenlavastegakolonioklasdividojmalpliiĝus,sedmaleiliiĝiseĉplirigoraj.Lalokajnhindojnliapenaŭrenkontis.Kajĉiukaze,renkontihindojnestisio,kion“oninefaras”.Liesperis,keoniaprecoslianedukiteconkajkapablonfluelegilalatinajnklasikaĵojn.“Hindio,lajuveloenlakronodeVictoria,”onidiris.Kajonifieris,kekelkajmilojdabritojregascentmilionojnperlaklasikaimperiismastrategiodividukajvenku.

Ĉulineestisnaiva,kiamliimagis,ketielifaroskarieronkajestosaprecata?Nujes,naivakielĉiam!

Sedsufiĉulamornameditado!LiestisnunenPerto,ĉefurbodealiakolonio,kieonibezonishomojn.Ebleliestosiamprosperabienistokaj

reirosalKentkajklaremontrosalPaĉjokajĉiujaliaj,keBillyneestaslaidiotodelafamilio,tiu,kiuneniam“iomvaloros”.Novamondobonvenigaslin,tionlimemoru.

Kajtujokazosio.Ioeblebonaŭgura.ĈiucivitanodePertoparolisprilafabelesukcesaekspediciodegrupo,kiumalkovristiomdabonegapaŝtoteroenlanordodelakolonio.Faktehodiaŭestoslatriumfaakceptodelaekspedicianoj,kajBillyDixonneprevolisatestition.Lijaminformiĝis,kepostoficialaakceptoĉelarezidejodelaguberniestrolaprocesioiroslaŭlaTerasodeSanktaGeorgoĝisdekstreniĝoenKazernanStraton,kajtiamĝislaurbodomo.

Billyjammarŝistiunvojonkajricevisdiversajnimpresojnprilaurbomem.Malgrandajes,sedkompenseĝitreelstarigissocietajndiferencojn.Unuflankeestislaruĝ-kaj-flav-brikajdomojdelariĉuloj,kajlaĉielpenetrajturojkajspajrojdelakatolika(deSanktaMaria)kajanglikana(deSanktaGeorgo)katedralojkajlapalacojdelarespektivajepiskopoj,kajankaŭlametodistoj,kongregacianojkajframasonojhavispompajndomojn,eĉlaLaboristaInstitutoestissolidakonstruaĵo.Labonstatajburĝojportisvestojn,prikiujoninehontusenlaWellington-KluboenLondono,kajlaarmeoficirojsimilisekzotikajnbirdojnkunbuntaplumarointerlamalbrilajsoldatoj.SedaliflankeBillyvidisjamlaunuantagonmizerajnkabanojniomeksterlazonodelabonŝanculoj,kajkomprenebleonividisankaŭaborigenojn,ŝajnetutesenhavajn,endormejojelarboŝelo.LaunuanvesperonBillyridisprisceno,kiupovintusokaziankaŭenHindio.Duaborigeninojstarisapudbarilodemezprosperadomo,ebleplananteionŝteli.Subiteaperisladomposedantino,svinganteakvositelonkajrapidealirantelanigrulinojn,kiujtujforkuris.Neestiscerte,keestasakvoenlasitelo,sedjamlaminacopriĵetiilinefikis.

Plikajplidahomojvenissurlastratojn,kajBillydevisluktiporakirilokoninterlamilojdafestemuloj.Estisiomnekutimaaranĝo:laekspedicianojestosunueakceptitajkajgratulitajenlarezidejo,kiutamenestistromalgrandaporgastigilaoficialanceremonion.Doposttiuprivataakceptolaguberniestromemlaŭiroslastratojnensiatrepompaĉevalĉaro–eĉlakovraĵojdelakvarĉevalojestisevidentemultekostaj–kajlaekspedicianojsekvoslaŭrangesurĉevaloj,survojeallaurbodomo,ĉar

tieliaguberniestramoŝtodezirisalparolikiomebleplejdacivitanoj.

Kajtielokazis.Evidentelaakceptoĉelarezidejojamokazis,kajlaprocesiodirekteallaurbodomoekis.Iallacilindrajĉapelojdelaheroojkajiliajfrakojnekonvenisaliliaĉevalrajdarolo,seddesurlaseloilipovisgrandgesteagnoskisiangloranrolonkajdankiprolasenĉesajhuraojkajaplaŭdojdeladenseamasiĝantajhomoj.

ĈarBillybonesciisprilaitinero,lielektisstarlokonproksimeallaurbodomo.Klare,eĉtiuiomgrandasalononepovosricevipliolmilhomojn,kajBillyvolisesticerta,kelieniroskajaŭdoslaparoladojn.Lahomojsurstrateeksteredevosdependideduamanaraporto.

Ladikaguberniestroelĉariĝis,helpatedesiajlakeoj,kiujkubutumekreisliberankoridoron,keliamoŝtoenirulasalonondelaurbodomo.Billyiomridetisprilamultegajornamaĵojsurlabrustodelaguberniestramoŝto:neniuaŭtoritatuloenHindiohavustiom.Bonŝancelaguberniestroestiskorpulentasinjoro,kajdoestismultedaspacosurlabrusto.

Tiamaperislaekspedicianoj:sveltefortikaspektajviroj,ankoraŭmaldikajprolamultajmonatojdapenoplenavivoensovaĝajlokoj.Iliajbarbojkajhararojestispligrizajolnigraj,pruvoprilamalfacilatasko,kiutamenatingosnunsiangloranmomenton.Billykonisneniunellanomojdelaherooj:unuopajhomojkriishuraojnalililaŭnome,sedneniodistingeblisenlagrandabruo.Tamenjes,lanomo“Forrest”estisripetfojeaŭdebla.Jes,kompreneble,liestislaestrodelagrupo.

Unupostalialasesheroojdeĉevaliĝiskajoniforkondukislaĉevalojn.Kajlaŭrangeilisesenirislasalononkajeksidissurlapodio,lalokodehonoro.Sekvisgrandaimpetodehomajkorpojdezirantajsinpuŝienlasalonon.Billystaristujmalantaŭdika,fortaviro,kiubonŝanceporBillyfosisvojoninterlamalplisubstancajnkorpojn.Preskaŭgluiĝanteallagrandulo,Billysukcesiseniri.Nelongeposteestisbruodepordegafermo,ordonojdeoficialuloj,kajprotestojdeforbaritoj.Billydanketrovissidlokon.

Kelkajminutojpasis,antaŭolĉiujsidiskajlaceremoniopoviskomenciĝi.Laimponajventrokajbrustodelamultornamaguberniestrotransprenislareĝisoradon.Liekstariskajsolenevokisalsilaŭvicelaheroojn,

komprenebleankaŭlaŭrange,kajalpinglismedalonsurĉiesbruston.Estisununeplanitainterrompeto,kiamlaĉefaheroo,s-roForrest,levislavoĉonporlaŭdilakvaraborigenojn,kiujgvidislagruponenmultajdanĝerplenajlokoj.“Fakte,”diriss-roForrest,“senlainteligentakontribuodeNeĝobulokajJacky,kajankaŭdeHenrykajCezaro,nieblenestarusvivantajantaŭvi.”

Estismallongaaplaŭdo.Nujes,onilaŭduseneceselanigrulojn,sedestusneelteneble,seonipublikealpinglusalilimedalon.Sendubeonidonisalilitabakonantaŭlaceremonio.

“Gesinjoroj,”oratorisliaguberniestramoŝtoHerbert,“estasmiaplezurohonorihodiaŭlakuraĝajnsinjorojninterni,heroojn,kiujripetfojedevisevitimortondumlongakajmultrilatedanĝeregaekspedicio.Sedilinenurbrileplenumislacelondelatutaentrepreno,nomeesplorikajkonatigialnigrandajnregionojndeniavastegakolonio.Ne,gesinjoroj,iliagrandiozaekspedicio,pritiominedubas,estosmemoratadeestontajgeneraciojkielturnopunktoenlahistoriodeOkcidentaAŭstralio.”

Bruetojaŭdiĝisinterladensekunpremitajaŭskultantoj.Onisentis,keondodaekscitiĝotravibraslasalonon.

“Minetroigas,gesinjoroj.Niĉiujdetempoaltemposentis,mikredas,maltrankvilonprilaevoluo–aŭmankodeevoluo–deniakolonio.Jesja,niaestaskoloniodelaplejgrandaImperioenlahistoriodelamondo,tiuImperio,surkiulasunoneniamsubiras.Kajniajkuzojenlaorientajpartojdeniakontinentospertadasdaŭranprogreson:unuaviceViktorio,kiuhavaslahonoronportilanomondeniaamataimperiestrino,estasnuninterlaplejprosperajlandojdelatutamondo,kajNovaSud-Kimriofartaspreskaŭsamebone.NunKvinslandospertassianekonomiansoron,kajeĉlarelativemalriĉakolonioSud-Aŭstraliohavasdignanvivnivelon.

“Jenkelkajsobrigajciferoj,gesinjoroj.Viktorio,niamalgrandasedplejprogresintakolonio,havasnuntempe874000loĝantojn.NovaSud-Kimriohavas770000.Sud-Aŭstralio,koloniograndpartedezerta,havasjam285000.EĉTasmanio,kiuhavasnuronetondeniaareo,fieraspri118000.KajkiomnihavasenniagigantaOkcidentaAŭstralio?Divenu.”

Ladikventramoŝtolasisiomdatempo,keonipripensu,sedneniuriskisproponiciferon.

“Nihavas...kajlanombroeĉmalkreskas...apenaŭ30000.”

“Jes,kialniĉiamlamasmalantaŭili?”veniskrioelladekstramalantaŭaangulodelasalono.

S-roHerbertpaŭzetiskajkapmovisenladirektondelademandinto.“Nu,niaamikotiemalantaŭelevistrelegitimandemandon.Kajmivolonterespondas,ĉartiuĉiekspedicio,”ligestisallaherooj,“donasalnirealanperspektivonvenkilasituacion,kenipostlamas.”

Laguberniestrohavisagrablanbaritonanvoĉonkajfajnansudanglanakĉenton.Gepatrojpovistutesenrezervedirialsiajinfanoj,keiliimitulaparolmanierondelareprezentantodeŝiaimperiestramoŝtino.Vere,kunplezurooniaŭskultislin,kiuiamdevisdebatienlaparlamentoenLondono,latutmondacentrodepotenco:“Jes,kialniamankodeprogreso?Miripetufaktojn,kiujnĉiujelvikonas,sednemalutilosilinreliefigi.Plejsimple:laekonomiodeniakolonioneprogresas.

“Nialoĝantaronekreskisdumlalastajjardekoj,kromtiueksperimentointer1850kaj1865importimalliberulojnellahejmlando.Tiujmalliberuloj,sublaminacodevipo,fojefarisutilajnlaborojn,iliplibonigislaĉarvojojnenlaurbokajinterPertokajniahavenoenFremantle.Ilihelpiskonstruikelkajnpublikajndomojn.Sedtiajlaborojnevereenspezasallakoloniakaso.Kaj–niparoluhoneste–pertiajhomojoninekonstruasgrandansocion.Pertioonineprogresas.Kajkielmidiris,nialoĝantaroaktualeeĉmalkreskas.

“Kiallaaliajkoloniojkontrastealniprogresas?Pertrivortoj:prolano,bovoviando,kajoro,antaŭĉiooro.MelburnoekzempleegeprofitasdelamalkovrodeoroendiversajpartojdeViktorio–ĝialoĝantaroduobliĝisenkelkajjaroj,kajĝistarigisdomojnkompareblajnkunlaplejbonajenlatutaImperio.Trovodeorovenigasnenurfosemulojn:eĉkiamlaoroneplutroveblas,kutimemultajlertajmetiistojrestasenlakoloniokajriĉekontribuasalĝiakresko.Ĉiujniajkunkoloniojegeprofitisdetiajhomoj.Kajnineforgesulaaliajnfontojndeŝtatakajprivatabonhavo,lanonkajviandon.Laaliajkoloniojekspluatasgrandegajnterenojnporprodukti

tiujnvaloraĵojn.Labienistojriĉiĝas,laurbojprogresas,laartojkajmetiojprofitas,lalandociviliziĝas.

“Bedaŭrinde,gesinjoroj,tioneokazisĝisnunenniaOkcidentaAŭstralio.”

Liamoŝtomemorision,kajanticiperidismallongekajsenhumure.“Eblekelkajelvimemoras,keen1862miaantaŭuloenlaguberniestrapostenodungiss-ronHargreavesveniĉitienkajserĉispurojndeoro.S-roHargreavesestisfaktelaunuahomo,kiutrovisoronenAŭstralio.Jes,laeminentas-roHargreavesfarisekspediciojnaldiversajpartojdeniakolonio,sedlasolarezultoestisliaraporto,liveritaallaReĝaGeologiaSocietoenLondono.Mimenciunurlatitolondetiuraporto:Prilasen-orakarakterodelarokojdeOkcidentaAŭstralio.”

Laguberniestrohumuregrimaciskajsvingislafingrojn,kvazaŭmarteloĵustrafintusilin,kajkriis,“Hove,tiodoloris!”Liapremioestiselkoraridado.

Lirefojeserioziĝis;“Gesinjoroj,nieĉneatingislapolitikanstatusondelaaliajkolonioj:ilihavasmemregadoneninternajaferoj,dumnirestasenlastadiode...”liaguberniestramoŝtoridetis,“guberniestraregado,alivorte,OkcidentaAŭstralioestasbazeregataelLondono.”Liaafablaridodumkelkajsekundojskuetislianventron.

“Nemiskomprenumin.Mitrevolonteagasenlarolodeguberniestro,sedmicelaseliminilapropranrolon!Ankaŭmivolas,keokcident-aŭstralianojsinregu!Estasaferodedignokajindafiero,keonisinregu,ĉune?”

Ialkelkajhomojekaplaŭdis,kajbaldaŭlatutaaŭskultantarolaŭteaplaŭdis.

“Dankon,dankon!”Laguberniestrosvingislabrakojnporpetisilenton.“Sedtuteserioze,vi–ni–neatingosmemregadon,dumniaekonomioestastielmalforta.Jenlabazo.”

S-roHerbertsuĉiskelkajngutojnellaakvoglasoapude.“Nu,iomlongaenkonduko,sednecesa,mikredas,kevituteapreculaatingojndes-roForrestkajliajkamaradoj.Ilinenursukcesispligrandiginianmapondelanordodeniakolonio,ilimalkovrisabundondaverebonegapaŝtotereno,

milionojndaakreoj.EblelagrandaevoluodeOkcidentaAŭstraliookazostienorde,kieilitramarŝismalgraŭatakojdesovaĝuloj,moskitoj,krokodiloj,malsano,kajgrandajtopografiajdefioj.Aĥjes,maratonoindajeiliabritasango!EĉlasoldatojdeAleksandrolaGrandanealfrontistiomdaobstakloj!

“Pardonu,mireiruallatemo!”S-roHerbert,iamofteriproĉataprosiaemo“meandri”dumparlamentajparoladoj,trejnissinevititiundeflankiĝemon,kajsincerebedaŭrissianpekon.“Vere,elkiokonsistaslacivilizitajpartojdeniakolonio?MalgrandaareoĉirkaŭPerto,kiunonidevissangoperdeforprenideobstinajbarbaroj,kiujfortepenisobstakliprogreson.Kelkajhavenetoj,ĉefeAlbany,unu-duenlanordokcidentoĉeRoebournekajGeraldton,kajkelkajapenaŭajvilaĝojĉelanordamarbordo,Wyndham,Derby,Broome.UnumalliberejosurRottnest-Insulo,kajunumisiavilaĝoenNewNorcia,kajdisajmisiejojenlanordo.Kelkajpunktetojsurlamapodelainterno,ekzempleYork.Jes,nieksportasperlamotondelanordajmarojkajvendasenLondono,jes,tioverekontribuasalniakaso.Sednemulton.Lalanindustrioenlanordodisvastigasfortikaĵojndecivilizacioensovaĝajpejzaĝoj,sedĝisnunlaprogresoestasmodera,lateroneapartetaŭga.”

S-roHerbertvidebleplivigliĝis.“Sednunmikunĝojoanoncasalvi,kes-roForrestkajliajkamaradojmapisvastanareondebonegateroporstarigibovoviandanindustrion.Miscias,keriĉajentreprenistojenaliajkoloniojjamvolasinvestientiunregionon.Tiujvirojneestasfilantropoj–iliinvestas,seilikredas,keiliprofitos.Kajseiliprofitos,ankaŭnigajnos.Krome,ĉiunovabienosursovaĝaterenosignifaskreskondecivilizacio.”

S-roHerbertpaŭzis.“Estasunuaferodiskutendamalgraŭĝiadelikateco.Londonoakuteobservas,kiookazasĉeni.Plispecife,laKoloniaOficejosentassinprematadepublikaopinioinsisti,keni...”liektusis,kajdirisironie,“humanetraktulaindiĝenojn.PolitikistojkajburokratojenLondononenepremultonsciasprilacirkonstancojennovajkolonioj,kajiliemastroemfaziteoriojnanstataŭpensipragmate.”

Singardeliamoŝtoserĉislaĝustajnvortojn.“Hm,nicedu,keokazisbedaŭrindaĵojenlasetladodetiuĉiregionoĉirkaŭPerto.Sedkielnipovintustiujnevitialfrontealsovaĝularezisto?Ĉuiuhomamalondonapolitikistopovuskonsilinin?

“Kajoniofteaŭdasflustrojnprineapartehumanatraktadodelaaborigenojĉelanordamarbordo.Fakte,neestassekreto,keankaŭtioestasfaktoroenlahezitodeLondonodonimemregadonalniakolonio.”

Refojelaguberniestroektrinkis.Onirespektopleneatendis,ĝisliaagrablabaritonoreeplenigoslasalonon.“Mividassolvondetiuproblemoenlapaŝtistaindustrio,gesinjoroj.Laŭdirelaaborigenojbonegerajdassurĉevalojkajiliŝataslalaborondebovpelistoj.Senipovosstarigitiunindustrionennovajlokojsenrezisto,jesja,kunlaborekunlanigruloj,nirajtasesperiprinovaĉapitroenniajrilatojkuntiujhomoj.EĉLondonoestoskontentigita!”

Iallaguberniestroekridis,kajsubiteĉiujtrovislavortojnamuzajkajlaŭteridis.Tiuridadodaŭrisplurajnmomentojn,dumkiujlaparolantofortrinkistutanglasondaakvo.Sedfinelisignalis,kelivolasdiriankoraŭkelkajnvortojn.

“Gesinjoroj–mipreskaŭdirisgeamikoj–milasislaplejbonannovaĵonĝisnun!”Lilevissiandekstranmontrofingronkajmetisĝinalsiajlipoj,kvazaŭperfidontesekreton.Lieĉparolismallaŭte,sedaŭdeble:“Gesinjoroj,entiujmontojestas...oro!Jes,s-roForrestkonfirmislaonidiron,keliaekspediciotrovistrefortajnindikojn,keestasoro–ebleengrandajkvantoj–enlaorientaekstremodelaterenomalkovritakajmalfermitaalni.Ĉunecesas,kemialdonualtio?Mivolonteviduslaeminentanfakulons-ronHargreavesmanĝilapaperondesiaraporto–kielbelakromaplezurotioestos!”

“Oro!”“Ne!”“Ĉueblas?”“Nitrovisoron!?”“Niriĉiĝos!”

Kakofoniodekriojkajinterjekciojeksplodis.Laguberniestrosciisprilaefikodetiajvortoj,kajligestisambaŭbrake,kvazaŭpordiri,nujen,viaŭdistionellabuŝodelaestrodelakolonio...

PosteBillyDixon,enhotelĉambro,skribisensiataglibro:Vereimponaceremonio.Kajkiaklimakso!Nunmiscias,kienmiiros.Eblemiestassenesperemalbonavendisto(dankon,karaPaĉjo!),sedtionesignifas,keminetrovosoron...

OnkloElmaruLajarojpasisrapide,kajenlafruapartodeliavivoĉiujrigardisJangabaraamindakajtalentaknabo.Liestismalplialtkreskaolliajsamaĝuloj,sedliajrelativemallongaj,fortajkrurojmoviĝistrerapide.Lapatrinodiris,kelapatrohavissimilanstaturon.Setemisprimallongasprinto,liestisvidebleplirapidkuraollaceteraj:kelkajvenkislin,setemisprilongakuro.Kielmultajelsiapopolo,Jangabaraofteridisaŭridetiskajmontrissiajnbrileblankajndentojn,kiodonisapartanĉarmonalliaronda,altiravizaĝo.Lavortoĉarmaoftevenisallalipojdeplenkreskuloj,kiujparolispritiuknabo,dumliestismalgranda.

SedposteJangabaramontrissignojndeiaobstino,iamalemosendiskuteakceptilavortojndelaMaljunuloj.TiumaltrankviligaecoklaremontriĝislaunuanfojonrilatealladezirodeJangabarasciipliprisiapatro,launuaedzodeMajarina,liapatrino.

Lisciisnur,keliapatromortis,kiamliestistremalgranda.Kiam,jarojnposte,lidemandisAlimanu,unuellaMaljunuloj,prilaafero,lagrizbarbuloklarigis,keonivenĝistiunmorton.LakulpuloestisiuTjingulaellaNamubi-popolo,kiuvivisenladuondezertopreterlaperiferiodelaBanubi-tero.JangabarafarisalAlimanumultajndemandojn:kielTjingulamortigisMarajanda,lianpatron?Perlanco?Ne,Alimanuklarigis:Tjingulaneĉeestis,kiamMarajandafaliskajmortis,sednenecesis,ĉarliuzisiansorĉon.Sed,Jangabaravolisscii,kiellaBanubisciis,kelakulpuloestasTjingula?Alimanuklarigisalli,kelaspiritodelamortintaMarajandaklareindikistion:liakadavrosurkuŝbretofaritaelmaldikajarbobranĉetojlasisfaligrandankvantondasubstancosurlaŝtonon,kiuhavislanomondeTjingula.Komprenebleestisaliajŝtonojtiekunlanomojdealiajsuspektatoj,sedlaŝtonodeTjingulaklarepruvisliankulpon.Nu,laobstinaknaboŝajnisnepleneakceptitiunklarigon,kvankamĝiavalidecoestisabsoluteklaraalAlimanukajĉiujaliajMaljunuloj.DoJangabarapersistis:kielonimortigisTjingula?Ĉupersorĉaĵo?Nu,tiufojeoninetutefidislaefikondesorĉaĵo:kelkajBanubi-virojpostspurisTjingulakajlinlancumis.

Lakreskantaknabonebulokulerigardismalproksimen.Evidentepensoj

kirliĝisenliarondakapo.Alimanujamvolisforiri,kiamJangabarademandis:“ĈulaNamubinedevosmortigiiunBanubi-vironporvenĝilamortondeTjingula?Kajposte?”

Alimanuestisseriozemishumora.“Knabo,seninemortigosniajnmalamikojn,ilininmortigos.”Liforstamfiskolere:tiajndemandojnlineniamaŭdis,kajilivenisellabuŝodeneinicitaknabo!

SejamkuŝisenlaanimodeJangabarasparketojdaribelo,litamenneestisentiutemposoleculo.Liamislavivritmondeĉiutagamarŝado,ĉasado,kajvesperaamuzado.Lidancistrebone,kvankamliakantovoĉoneestisbona.AparteliamislaprarakontojnprilaUnuaTempokajlaevoluojenmemoratatempo.

Kiamlasunopikis,Jangabarakajlaaliajknabojkungrandaĝuonaĝisenlakristalklarajriveroj.Alispecaĝuoestisrigarditiujnsamajnriverojndumpluvsezonajinundoj:iliŝvelis,bruniĝiskajforportiseĉgrandajnarbojn,kajonipovisĝuilaspektaklon,kondiĉekeonirestusuperlaakvonivelo.

Jangabararapidelertiĝisprispuradodehomojkajbestoj.FojeElmarutestislin,marŝantemalantaŭen,sedJangabaraperceptistion:kiamoniirasmalantaŭen,estasmalsamapremodepiedfingrojkajkalkanoj,olkiamoniirasantaŭen.Ladiferencoestassubtila,kajpostulasmultedastudado.Jangabaralernisinterpretitionĝuste,kajElmaruestistrekontentapriliaprogreso.Jangabaralernis“legi”lamesaĝojnderompitajbranĉetoj,deapartigitajherbotigoj,depostlasitafekaĵoaŭdeioaliafaligita.Libaldaŭsciisdistingiinterlapiedsignojdediversajhomoj.

Antaŭĉiolakreskantaknaboamisesplorilasennombrajnkavernojndelagrandamontaro.IuspiritaAntaŭuloboristiomdapasejojtralamontoj,kajilitielinterplektiĝis,keeblissinkaŝinetrovebledumtagoj.EbleestislaĈierlarkaSerpentomem,kiukreistiunretondekavernoj.

ProsiajtalentojJangabaraestisakceptitadepreskaŭĉiujknaboj,eĉiompliaĝaj,kiellaneoficialaestrodelagrupo.Iliakulturoneakceptisreĝojnaŭpermanentajnordonantojn,sedkiamtemispritujatasko,ofteestispragmatainterkonsento,keiuspecifavirodeciduporĉiuj.EvidenteJangabara,laplejmalaltkreskasedplejmuskolfortaelsiageneracio,havislaecojndeestontadecidanto.LimemaspirisestisimilaalElmaru.

AlimanuevidentediskutiskunaliajMaljunulojtiunmaltrankviligankonversacionkunJangabara.Iomposte,kiampreskaŭlatutatriboariĝisporcelebriceremoniojn,Alimanukajaliagrizbarbulo,Nguratu,riproĉisElmaruproliamalbonainfluosurlaknabo.Elmarunurrikanis.LaaferopriJangabaraestisnurpretekstoporkritikilin,Elmaru.Ĉiujsciis,keJangabaratreadmiraskajrespektaslaopiniojndeElmaru,sedlariproĉodelaMaljunulojhavisaliankialon.

NuriompostiomJangabarakomprenisiomprilainternajstreĉitecojenliatribo.Netreofteĉiujestisenunuloko.Fojenurlapliintimajfamilianojrestiskune,fojeestismultajvirojkuneporĉasikanguruojn,fojeestisceremoniojpornurunuellakvartotemoj,fojeduaŭeĉĉiujkvartotemgrupojkunvenis.DokvankamJangabarapreskaŭĉiammoviĝiskungrupo,enkiuElmaruestris,povisokazi,keElmarudummonatojneestisenlasamalokokiellaMaljunuloj.

KontrasteallagrizajMaljunuloj,Elmaruestisnigrabarbulo.LaMaljunulojrigardisElmarudanĝeraribelulo.Jamdelakomencodelamondoestiskutimo,kelaMaljunulojrajtasmonopoliladezirindajnjunajnvirinojn.Junajvirojdeviskontentiĝiprimaljunajvirinojkajvidvinoj,ĝisilimemkreskigosgrizanbarbonkajpovoselektiinterlaekscitajjunulinoj.Tiukutimo,kajtionĉiujsciis,limigislanombrondanaskiĝoj,kajtioestisnecesaeĉsurlabonaakvobenataterodelaBanubi.Sedjunajvirojoftesentistentonspitialtiukutimo,kajfaktedetempoaltempojunaparoforkuris.Iliapuno,seonikaptisilin,estispreskaŭĉiammorto.

Elmaru,ankoraŭviroensiajplejfortajjaroj,neforkuriskunbelajjunulinoj:lisimpleprenisilinalsikajrifuzisredoniallaMaljunuloj,alkiujoniiamilinpromesis.PlurajvirojestismalamikojdeElmaru,sedneniukuraĝisrekteatakilin:treboneonividisliangrandiozanstaturon,kajliaprestiĝokielbatalantokajliamensafortoestiskonataj.Elmaruneestisoficialakadajĉi,sorĉulo,sedliŝajnisplipotencaolmultajsorĉuloj.

Neniuvirino,kiunElmaruŝtelis,provisreirialsiapromesitaedzo.Elmaruestisverafortulo,admiratadevirinoj,kajestielektitadeliestishonoro.Aliflankelisenskrupuleforsendisvirinon,kiuialnepluplaĉisalli.

Elmaru,kvankamaroganta,neestismemmortigema.Unuleĝonlineniamrompis:lijaprenisvirinojn,kiujplaĉisalli,sedilidevisapartenialladupermesatajtotemoj.Limemestisdelatotemogelani,kajdovirinoeltiutotemo(gelanĝani)estisabsolutemalpermesitaalli.Nurenesceptajkazojgelani-virorajtisamorikunbulinĝani,inoellabulini-totemo.Elmarujapovusamorikunlabinĝani(delatotemolabini),eĉsetioneestislaplejbonaelekto.Plejboneestuspreninalunĝaniellatotemonaluni.ĈuElmarukajlaMaljunulojkonsciisprilaefikodetiujleĝoj,neniueksterulorajtasscii,ĉartiajaferojapartenisallaarkanajsekretoj,sedeŭropajsciencistoj,kiujstudislatemon,miris:laaborigenojjasciisevitiinceston.Elmarunedonisalsiajmalamikojtiankialonporlinmortigi:liajvirinojestissenescepteaŭnalunĝaniaŭlabinĝani.Kelikaperadaslavirinojndealiaj,estigisfortanpersonanĉagrenon,sedtioestisplimildaoliliapravigitakoleroprorompodeleĝojtransdonitajdelaAntaŭuloj.Ja,rompodetiujleĝojestusiotutealia,kionElmarumemnomuskrimo.

Elmarujammortigissamtribanojnenprivatajkvereloj,kajpliolunualipopolanvironenintertribabatalo.Ankaŭtioestisiomnekutima.Batalojintertribojĝeneraleokazissurinterkonsentitaebenaĵolimedeladutribajteritorioj.Postlongainsultadokajmokadoambaŭflankedevirojentimigaspektajmilitfarboj,oniekĵetislancojn,kajlaaliaflankodeturnislaakrajnbastonojnperŝildo.Tiodaŭradis,ĝisiuviroestisfaktepikitadelancokajliasangofluis.Oftetiomarkislafinondelabatalo,kajlavenkitaflankoretiriĝisflegilavundojndelapikito,selinejammortis.SedElmaruĵetislancojntielfortekajprecize:lijacelismortigi,nenurkontentigilahonorpostulojndelaBanubi.Liaseriozamortigemoestistimigaaleĉliajkamaradoj,kiesmilitardoestisparteblufokajspektaklo.Jes,herooliestis,sedheroojestasfojeproblemvekajhomoj.

EbleElmaruintuiciis,keenlaknaboJangabaraestasribelaanimosimilaallia.KiamliafratoMarajandamortis,ElmaruĉiukazeestusprenintalavirinonMajarinakajlafilonJangabarakiellaproprajn–tiosimpleokaziskielmemkompreneblaĵo.Perdilapatrondoneestistiakatastrofo,kiaĝipovasestialiloke.SedElmarupostpliproksimakonatiĝokunJangabaraaparteŝatislaknabon.Lidecidisinstruiallivalorajnlecionojn,kiujnlidevismemlerniperspertojdummultajjaroj.

IuntagonElmarurigardisgrupondaknabojĵetilancojnaleŭkalipta

trunko.OfteJangabaraestislaplejbonadelagrupo,sedtiuntagonlimaltrafisfojonpostfojo.Kutimelaknaboĵetisperglatakajŝajnenefortpostulakorpomovo,sednunlikolereĵetegislalastanlanconplenfortekajmalgracie,kajkompreneblemaltrafisperhontindadistanco.Jangabarapreskaŭplorisprofrustriĝo.

Elmaruvokislaknabonalsi.Lidemandis,“Kionvividisenviakapoantaŭolviĵetislalancojn?”

Jangabaranebonekomprenislasignifondelademando.Liabruptis:“Nenion.”

“Ĉuvinevidislalanconflugikajtrafilaarbon?”

“Ne.”Jangabaraankoraŭparolisiommishumore,sedjamliekkaptislaideondeElmaru.Postetapaŭzolidemandis,“Ĉumidevasunuevidilalanconpenetrilaarbon?”

“Jes,ĝuste.Irununkunlanco,sedneĵetuĝin.Fermulaokulojnkajimagu,keviĵetasperfektekajlalancorestasskuetiĝanteenlaarboŝelo.Irukajneĵetu,ĝismivenosalvi.”

Jangabaraplenumislainstrukcion.Liahumoraĉojampasis,kajliobeemevidisperfermitajokulojsiansukcesanĵeton.Liturnissinallagrandafortulo.“OnkloElmaru,ĉumiĵetunun?”

“Midiris,keviatendu,ĝismivenos.Vidulabonanĵetonenviakapomultfoje.”

Tiomdafojojlaknabofaris,kionlidevis,kajankoraŭElmarunevenis.Jangabarasentistentonrezigniprilaeksperimento.Sedfinelagrandulomalrapidealpaŝislaknabonkajdiris,“Vidulastanfojontiunbonanĵeton,sedviduĝintreklare.”

KiamJangabarationfaris,Elmarudiris,“Kajnun,filoJangabara,sentrestreĉiviajnmuskolojn,ĵetu,kajdumeviduenviakapolalancontrafilaarbon.”

Jangabaraĵetis,kajlalancosenpenetraarkislaspaconkajrestisfiksitaenlaarbo.

“Vidu,jenlasekreto.Farutionĉiufoje.”KajElmaruformarŝis.

EkdetiamJangabaraĉiamplenumistiunriton.Ĉuliĵetisŝtononaŭlancon,maloftelimaltrafis.Liasuperecoestistielklarakajbaldaŭakceptita,keĝinepluvekisĵaluzoninterlakamaradoj.

Baldaŭliuzislasamanprinciponprimultajaktivaĵoj,ĉutemisprikaptadodefiŝojperlanco,ĉuprilaplejglatamanierorapidekajsekuregrimpisurarbon,ĉuprimanieropostspurihomonaŭbeston.

AlianvaloranleciononElmarudonisalsiafavoratoiuntagon,kiampintodebranĉopikisbrakondeJangabarakajsangoelŝprucis.Laknabokriisprodoloro,dumlasangofluislaŭliabicepso.Elmarudirisabrupte,“Netiel,knabo.Rigardu.”

Jangabararigardissurprizite,dumElmaruprenislasamanbranĉonkajsangoŝprucigepikislapropranbicepson.Lilasisfalilabranĉonkajtujĵetislamanondelaaliabrakosurlapikvundon,fermislaokulojn,kajŝajnispenseirialaliamondo.Postnelongelimalfermislaokulojn,forprenislamanondelavundo,kajmontrislapikitanbrakonalJangabara.Jelagrandamirodelaknaboneniusangofluis,kajvideblisnuretaspurodelavundo.

“OnkloElmaru,kielvifaristion?”demandisJangabara,laŭkiesbrakoankoraŭfluissango.

“Aŭskultubone,knabo.Mimemnekomprenas,kiellaaferofunkcias,sedvipovassanigivundonaŭbrulonaŭĉesigidoloron,sevitujalmetasvianmanonkajenviakapovifarastreklaranbildondelasaniĝoaŭlaĉesodedoloro.Sedekzercutiondetempoaltempoantaŭolviĝinbezonos.Sevifarostion,ĝiestostreutilaalvi.”

Dirintetion,laaltkreskasorĉuloforiris.Lirifuzisrespondialpluajdemandoj.SeJangabaraneplenumosliajninstrukciojn,laknaboneevoluigoslapotencojn,alkiujlaceterajBanubiatribuissorĉopovon.Sedjuplilaknabomemspertoskajpensos,desplibone.

ElmarupovisiomenirienlaanimondeJangabara,samekielenla

animojndemultajaliajhomoj,kajlifidis,kelatalentaknaboestosiampotencabatalantokajdefendantodelaBanubi.Lastrangajpalhaŭtajfremdulojinvadisplikajplidatribajteritoriojkajasertisposedondeili.Kiupovuskontraŭstaritiuninvadon?

BaldaŭElmarumemspertosmultonĉelainvadantoj.

BillykajRogerEllataglibrodeBillyDixon:

Mivolonteekirustujallaorminejoj,sedestasduproblemoj:neniuscias,kieestastiujorvejnoj,kajduemidevasantaŭeenspeziiomdamonoporfinancimianekspedicion.

Bonŝancemitrovislaboronpreskaŭtuj.S-roJohnson,laposedantodelaHoteloCigno,ĵusmaldungiskelneronpro“fordrinkadodelaprofitoj”.Kiammiminprezentis,lidirissimple,“Ĉuvitreŝatasbieron?”.Mirespondis,“Nemulte.”Kajlianoncis,“Viestasdungita.”

Mikredas,kemiaaltkulturaanglaakĉentoimponasalli.Liapropraestasaŭstralianekruda,sedliinsistas,keliestasanglo.Pertiolivolasemfazi,kelimigriskunsiajgepatrojelAnglio,kiamliestisnurtrijara.LiajgepatrojsukcesisaĉetikelkajnhotelojnenViktoriokajprosperis,dos-roJohnsonvenisĉitienkajakiristiunĉihotelon,laplejgrandanenPerto.Ankaŭlibonefartasfinance,ŝajnasalmi.Virojneĉesassoifinurprotio,kelaekonomionebonestatas–aparteentiujĉikolonioj,selarakontojestaskredindaj.Multajhomojdrinkasproenuado,miaopinie.JeniliatempopasigiloentiuĉidormemaanguletodelaImperio.

Malmultookazasĉitie.Laakceptodelaekspedicianojestisveraesceptoallarutino,kajmiĝojas,kemipovisĝinpartopreni.

Virinoj?Kialmialangotielstumblas,kiammiestasproksimaalvirino?Miverevolaskomenciseriozanrilatonkunino,sedmiamemfidoplonĝasenlaĉeestodelaulinoj.Kajŝajnasalmi,kekonvenajjunajvirinojvivastre“monaĥine”ĉitie,ensiavastavestarokajkuntiamieno,keonikredus,kepekapensoneniamenirusiliankapon.LasamasnobecokielenHindioestasgrandpartetroveblaenPerto.Minetuteatingaslastatusonde“ĝentlemano”.SemiestusKavaliroWilliamDixon,laaferostatustutealimaniere.Misupozas,kemiaPaterhavasplidamonoolmultajlordoj,sedniamonoestas“nova”—niafamiliodevosatendiankoraŭkelkajngeneraciojnporvereaparteniallasupraklaso.Komprenebleestasaliajvirinoj,kiujsindisponusalmi,interilispecimenojde“nigraveluro”.Dio

malpermesu,kemiiamtielmaldigniĝu!

Nu,semitrovosmultedaoro,ĉumiavivoŝanĝiĝos?Mivetas,kejes!

Senrilateallatemo:lacignoj,kiujdonissiannomonaltiuĉibelakajlarĝarivero–kajtiuĉihotelo!–estasnigraj!Unuemikredis,kemiajokulojmisfunkcias,aŭkeiuilintinkturis.Sednun,kiammirigardasilindrivisurlarivero,mitrovasilianbrilannigronsamebelakiellablankodelahejmajcignoj.

Nemultonlegislastatempe.IometedaTacitus(severasinjoro,tiu),kelkajnpoemojndeByron,kajlibrondeHerbertSpencer,kiudevasestilaplejeminentasciencisto-verkistodeniatempo.Liajvidpunktojrilateantropologionestasfascinaj.Prilanigrulojdetiuĉikontinentoliskribaskaŭstike:

Enlalingvojdelaaŭstraliajindiĝenojneekzistasvortoj,kiujtradukusjusteco,peko,kulpo.Interlamalsuperajrasoj,malavarajaŭkompatajagojestasabsolutenekompreneblaj.Tiosignifas,keilinehavaskonceptondeplikompleksajrilatojdehomaagadoenĝiasociakadro.

Tiosendubepravas.LanigrulojvidatajĉelaperiferiodePertoestassenesperemizeragrego.Iam,selarakontojestasfidindaj,ilirezolutebataliskontraŭni,sedlafusilojdelacivilizitajhomojreduktisilinalplorindastato.Nu,Darwindiris,kelaplejmalfortajdevascedikajmalaperi.Detempoaltempomividistrebelstaturannigrulonkunŝvelajmuskoloj,sedvestitanenĉifonoj(misupozas,keiliaspektusplibonesenvestoj,kieliliiamvivis).Sedtiujbelajspecimenojestaslaesceptoj,kajmalfacileonikompataslamizerulojn,kiujebleplejprofitus,seonidonusalilikugloninterlaokulojn.

LairodelaUniversoestassendubekruela,kajtiuĉiprimitivarasoestasmortkondamnita.Sedkianbononiliiamajnatingis?Ilieĉnekultivaslateron.Ilisimplevagadaskielsovaĝajbestojkajpredastion,kionilipovasmanĝihodiaŭ.Ilihavasneniankonceptonpriŝparado,keilihavudummalbonasezono,nenianteĥnologion,nenionporinterkomerci,nenion,kionpenvalorussavi.Kaj,krome,Spencerskribis,iliestassubnivelajintelektekajmorale.Ne,miankompatonmidirektosalpliindacelo.

Billydiligentelaborispors-roJohnsonkajŝparismonon.Liasalajroestistremodesta,sedĉarliloĝissenpageenlahotelokajĉarlimaloftetrinkisalkoholon,lipovisflankenmetikelkajnŝilingojnĉiusemajne,kajlirevisprilatago,kiamlisurŝipiĝoskajekveturosnordenalhavenoplejproksimaallaorminejoj.Ĉarliestistutesenspertaprilaaŭstraliaboŝo,kajneniamfosisenlatero,linesimpleforsprintossolaserĉioron.Sedtuj,kiamiualiaspertulotrovoslavaloranmetalon,lijaforrapidos.

LidevispasigikelkajnjarojnenPerto.Dumeliŝparisiomdamono,sednenielprogresisensia“intimavivo”,kielliĝinnomis.Kiellipovustrovilaĝustanvirinon,kiellientuterilatualvirinoj?Ĉuliestistrolegema,klerema?Ĉulihavisnerealismealtajnpostulojnkajaspirojnprilavirino,kunkiulivolasrilati?Kelkajkomenceŝajnepromesdonajekrilatojmontriĝisefemeraj.Ĉuestisliasortorestisolecafraŭlo?Liesperis,kene,sedŝajnenepovisionentrepreni.Ĉulidevispacienci,ĝistiuidealavirinovenosdesimemenlianvivon,aŭĉuvirodevasprenilainiciaton?

Kajtiamveniskajrapidedisvastiĝislaekscitainformo.OroestistrovitaenlokonomataHall’sCreek.Billytujekaĉetispartondelamaterialorekomenditaallidemaljunulo,kiutrovisiomdaoroenKalifornioen1849,kajposteenBendigoenViktorio.LamankodespertojkajsciojtutenemalakrigislafervorondeBilly.Dumtutasemajnolidevisfrustrateatendiŝiponveturontannorden.

“VipovosatingiHall’sCreekaŭelDerbyaŭelWyndham,”dirislagrizbarbaeksministo.“Mirigardislamapon.ElDerbyestas600-mejla1marŝotransrelativeebenatereno,kajestaskelkajŝafbienojsurvoje.ElWyndhamladistancoestasnur400mejloj2,sedlapejzaĝoestasmontakajŝtona.Semiestusvi,miirusdeDerby.”

DoBillydecidiselŝipiĝienDerby.Detienur600mejlojapartiguslinderiĉulafeliĉo.

Sedkiamlisurŝipiĝis,estismalagrablasurprizokonstati,kelineestaslasolakuntiajrevoj.Centojdavirojiros,ĉiujkunlasamaambicio:instruistoj,bankdungitoj,advokatoj,ĉarpentistoj,butikistoj,metiistoj,preskaŭĉiusociatavoloestisreprezentata.Estiseĉkelkajforpelitaj

ekspastrojelAngliokajunu-dumalriĉaspektajlordoj.

IliforveturisdeFremantle,lahavenodePerto,kajpreteririslainsulonRottnest,teruranekzillokonporkondamnitoj.OnidirisalBilly,keplikajplilaloĝantojsurtiumuŝoturmentatainsuloestasaborigenojellatutakolonio:iliaplejoftakrimoestismortigodeŝafojkajbovojdebienistoj.

LamalnovamalamikodeBilly,marmalsano,baldaŭtransprenis.Liestismalsanadumgrandapartodelavojaĝo,kajliapenaŭrimarkis,kelamarbordokajlamalfekundajmontetojdaŭreglitassuden.Lijarimarkiskunmaltrankvilo,keĉiufoje,kiamilihaltasĉehaveno,plidavirojsurbordiĝas,kajevidentekunlasamamisiokielli.DumilipreteveturislaGolfondeŜarkoj,lividis,kelanomotrepravas.Liskuetiĝis,rigardantetiujnsuplajnkajmortigajnmarbestojn.Ne,neniamliamislamaron,kajliĵurisalsiuziŝiponkielebleplejmalofte.SedmarŝisurtereenOkcidentaAŭstralio,kuntiujneimageblajmalplenajmejloj,estisnenurelĉerpekajmultekoste,sedgrandagradedanĝere,sepravislamultajrakontojaŭdatajenPerto.Nenurmalsatokajsoifominacis,sedenkelkajlokojlanigrulojiĝisplikajpliatakemaj.

IeinterRoebournekajBroomeBillydenovevomisĉelaferdekbarilo.Listaristie,kajfakteeksentissiniometeplibone,kiamaliamaldika,altkreskaviroimpetisallabarilokajelgorĝigissianmanĝontujapudBilly.Laflavebrunaelkraĉaĵoarkisiomfordelaŝipokajplaŭdemalaperisenlasenfinanmaron.Fininte,almenaŭprovizore,laviroturnissinalBilly,ridetispertorditajtrajtoj,kajdiris,“Miaplezurovinrenkonti,oldulo.LakarajgepatrojdonisalmilanomonRoger.”LiaakĉentoveniseliuregionodeKent!Rogergestisallavastegaakvamondokajkomentis,“Sciu,nibritojestasnunlordojdelaplanedo.Misupozas,ketiorajtigasninvomienĉiesajnakvon.”

“Midevasdiri,keviaprezentaĵoestisplielegantaolmia.OninomasminBilly.”

Ladutremgenuajjunajvirojmanpremis,kajambaŭintuiciis,keiliestospartnerojentiuĉistrangaaventuro.Preskaŭĉiujvirojsurlaŝiponomisiun“kamarado”,kajlaŭspertetiakamaradecopovusestineprapor

pretervivienlasovaĝejojdelanekonatakontinento.

FinfineiliatingislaalirejonalDerby,havenonparteterĉirkaŭitan.Evidenteestistregrandadiferencointerlanivelojdeflusokajmalfluso.Tioprokrastislasurbordiĝon–sedankaŭlafakto,keiliaŝipoestisnurunuelkvin,kiujatendisporsurterigikargonkajhomojn.Billyhavislaimpreson,kegrandapartodelatutaloĝantarodelakoloniojkajdeNov-Zelando,kajkromedekojdaalilanduloj,atendasporsurpaŝilaĝeton.

Kiamfineilistarissurlatero,BillykajRogersinrigardiskunnekredemo:ietie,kelkajnmejlojnfor,estisDerby,sedunuenecesistravadifetorajnkoto-ebenaĵojn.Centojdavirojmalrapidetrenissinallavilaĝo.

Kajkiamiliatingisĝin,Rogergrimacis,“Kajtioestasloko,kiehomojvivassenjuĝistaverdikto?”

Tamenilikonstatis,keiookazasenDerby.La“or-febro”venigismononallaloko,kajoniestiskonstruantaegerudimentajnhotelojn.Laplejmalnovajdomojestisprimitivajkunmetaĵojelarbotrunketojkajarboŝelo.“Apenaŭplibonajoltranoktejodeaborigenajnomadoj,”dirisRoger.

Kajlavarmego,lamuŝoj,lamoskitoj!LaplejbonadomoapartenisalFratojAdcock,duentreprenemajvirojalvenintajantaŭnelongeporekspluatilahordojnfluantajnenladezertonporserĉisianEldoradon.LaAdcock-fratojluistutanŝiparonportransportimaterialojnĉiuspecajnelPerto,Darvino,eĉBrisbano.IliabutikoaspektusaveraĝebonaenmalriĉulakvartalodePerto,sedtieĉi,dirisRoger,ĝiestas“TemplodeCivilizacio”.

Unuellaĉefajaĉetotaĵojestisduradaĉarokunduiomlongajtimonoj.Unuviropovisĝintiri–aŭpuŝi,sedtioestisplipeza–sedlalaboroestismulteplifacila,seduvirojtirispounuellatimonoj.Surlaplataĵondelaĉaroilipovosstakigisiajnaĵojn,kvankamilipreferisportisiajnplejintimajnaferojn,ekzempletaglibronkajmonon,endorsosako.

Alianepraĵoestislarĝrandaĉapelo.

Ilideviselektikunporteblanprovianton.Salumitabovaĵo,faruno,kelkajsekigitajfruktoj,kajrizoestosiliajĉefajmanĝaĵojdumsemajnoj.Seiliboneprogresis,iliirospli-malplidudekmejlojn3tage.Antaŭvidebleili

devosdetempoaltemporipozi,dolamarŝadodaŭrosminimumeunumonaton.

Rilateakvonilidevisesperitroviĝinsurvoje.

RogerkajBillybezonislongantemponporelektisiajnaĉetaĵojn,kajdevislongeatendiporpagi.Labutikoestissufokeplenplena,kajladudiligentajfratojŝvitisensiajklopodojservialĉiujklientojkielebleplejrapide.Unuellaplejdeziratajartiklojestiskontraŭmoskitamaŝaro.Eĉenlabutikotiujetajturmentinsektojrampissubdikanpantalonkruronporpikiviktimon,aŭtrovislokonsurlanuko.“Moskitoreto”,kieloninomislaaferon,kostislaekvivalentondedusemajnasalajroenPerto.Sedneeblisrifuzipagi–centojdaaliajklientojvolisaĉeti.

Finelaaĉetadofiniĝis.Ilidevispacienceborialsiirvojontramultajkorpoj,trenantelaaĉetaĵojn,kajeskapiellaspirhaltigabutiko.Ilitroviĝissurlasolastrato,egelarĝa,ebenakajseninteresa.Iometefordelaliniodelastratdomojestisaliakonstruaĵo,kiusimilisseriondahastestarigitajŝedoj.Multajvirojĉirkaŭislaejon,kelkajmalrapidemarŝantekajprovantevidiioninternan.Grandkorpavirostarisĉelasolapordokajevidentemarĉandiskununuellaapudajviroj,ulokunlarĝrandaĉapelo.Billyvidisgeston,kiuklaresignifis,keladuvirojatingisinterkonsenton,kajlaĉapelportavirovoliseniriladomon.Virinokunnudatorsoaperisĉelapordokajgesteinvitislin.

“Sendubevirekonislaĉi-lokanversiondeTemplodeVenera,oldulo?”dirisRoger.

EĉlanaivaBillykomprenislanegocon.“Nepormi,dankon!”

“Ĉuvi,hm,emasalidirekten?”demandisRoger.

“Ne,absolutene.”

“Nu,niscias,kielstataslaaferoj.Miaflankemi,nu,mipovasmoviĝiambaŭdirekten,”trenvoĉisRoger.

“Sednekunmi.Ĉutioestasklara?”Billysubitekonsciis,keliatonopovastresimilitiundelaprudapatro.

“JeJupitero,viavoĉomemorigisminprimiakaragenerinto,”dirisRogerkunafablarideto.

Billydevisridi.DoankaŭRogerdeveniseltiafamilio!Ja,liŝatistiunmaldikan,longabrakanrufharulonelKentkunlabonaedukadokajlaplaĉeironiavortelekto.Liantaŭvidis,kesensoporhumuropovusestineprasurlavojotraPurgatorioallaParadizodeor-riĉuloj.

NekBillynekRoger,neklacentojdaaliajĵusalvenintojinteresiĝispriDerbymem.Ĝiestissimplelalastavilaĝosurvoje.

PostvizitoallabutikodelaFratojAdcockpreskaŭĉiujserĉislokonportranokti.Certeestissufiĉevarmepordormisubstele,kajlaspertoinstruis,kepostsunsubirolamuŝojperdossianĝenanenergion.Sedlamoskitojdaŭrigossianturmentadontutnokte.

Multajellaestontajmilionulojstarigissianmoskitoretonsubarbokajpreparissiandormolokon.Aliajindulgissinperlastadormoenlitoenĉambro,antaŭolekoslaGrandaMarŝo.

Kelkajfortvolulojeĉdecidisjamekirikajtielantaŭilaceterajnenlakonkuroallaoro.Ilisciis,keHall’sCreektroviĝisietieoriente.Doek,enlavesperon!Nur600mejlojnilidevismetimalantaŭsin.

LataglibrodeBillyDixonneinformasprilamarŝodeDerbyalHall’sCreek.Probableliestistrolacaporskribi.Lidevisuzisianenergionporaliajaferoj.KiamlikajRogerekirisellahotelo,intercentojdaviroj,ilihavismalantaŭsitutannoktondabonaripozo,kajvervepaŝisdirekteallatielsopiratacelo,kajlaĉaroŝajnissekviilinsenklopodoiliaflanke.Posttrihorojiliajpaŝojestisjammalplilongajkajmalplirapidaj,kajlaĉaroiĝisĉiamplipeza.

Ilibaldaŭinterkonsentos,kemarŝidumlahoroj,kiamlasunobruligasilianhaŭtonkajŝanĝasiliansalivonenpaperecanbulon,estasevitende.Necesosekmarŝikielebleplejfruematene,ripoziieenombrodetagmezoĝisalmenaŭlatriaposttagmeze,kajrefojemarŝikielebleplej

longe.

Postlaspertojdelaunuavesperoilitamendecidis,kenecesashaltikajelektidormolokon,dumiliankoraŭvidas.Tiununuanvesperonilimarŝis,ĝisneniopluvideblis,kajhaltissubarboj.Postkelkajminutojilisentisdolorajnpiketojnsurlakrurojkajmaleoloj:ilitroviĝissurnestodemilojdaformikoj.Iliajalumetojdonistremalfortanlumonkajnecesisatendi,ĝislalunoleviĝiskajdonissufiĉedalumo,keilialmenaŭiomvidulaĉirkaŭaĵonkajelektulokonsenformikoj.Necesisstarigilamoskitoretojn,iommanĝi,kajmalstreĉiĝi.

“JeHerkulo,miesperas,ketiajnformikojnnineplurenkontos,”dirisRoger,oscedante.

“Jes,iompurgatorialoko,tiu.”

“Billy,viuzislavortonPurgatorioalmenaŭtrifojojnhodiaŭ.Ĉuviapartenasallaunusanktakatolikaromafirmao?”

“Ne,oniedukisminenlaanglikanaeklezio,laplejaltasekcio.”

“Doanglo-katolikaviestas?”

“Teorie,jes.Mikredas,kerestasspurojdeladoktrinojieenmiamenso.Sedmineestisenpreĝejodummultajjaroj.Kajvi?”

“Miafamilioestasagnostika,kromkeilikredasjelaDiodeakcioj,buĝetoj,kajdividendoj.Tioneapartenutrusmianmizerananimon,semihavusanimon.”Lilaŭteoscedis.“Vere,oldulo,minnaŭzaslamondodekomercokajfinanco.Kajdivenu,kianlaboronmifarisenRoebourne.”

“Bankrabisto?”

“Nurnaŭdekprocenteĝuste!Ne,faktemistarisaliflankedelabarilo.”

“Doviestisdungitodebanko?”

“Kreduaŭnekredu.Vipovasimagi,kemiĝojis,kiamonitrovisoron.Mineprevoliseskapieltiupaperaekzisto.Semihavusreligion,eblebudhismoaltirusmin.Ilidiras,kelatutamateriamondoestasiluzio.Bele

estus...”kajRogerrefojeoscedis.

Billyfingromontrisallabeleganoktaĉielo.“Kiamvividastion,misentasaŭ,kemiestasneniokomparekunlagalaksiojkajestasabsurdeligilaUniversonalniajetajdoktrinoj,aŭkedevasestiiaForto,kiukreiskajordigaslatuton.”

“Sciu,lanigrulojhavasmultajnrakontojnpritiajtemoj.Fakte,iliestasmulteplireligiajolni.”

Billyridis.“Nelasuepiskoponaŭditianherezaĵon!”

“Miaĉefainformfontoestispastro,kiuvivisdumjarojinteraborigenojenKvinslando.Lirezignisprikonvertado,ĉarlifinekonkludis,keiliaspiritavivoestaspliriĉaollia.Lidiris,keporiliĉioestasreligio–ilinedividaslavivonenapartajnfakojn,laborotie,sciencotie,amuzaĵojtie,filozofiotie,kajreligioenaliafako.”

Billydiris,“Viparolasseriozeĉi-foje.Miŝatastion–senfinaironiomalebligasproksimiĝon.Sed...nu,fakte,mikomencaspoviimagi,kionvivolasdiri.SedSpencerskribis,kelanigrulojnehavasvortojnporjustecoaŭkulpoaŭpeko.Doiliareligiasentodevusestimalprofunda,ĉune?”

LavoĉodeRogerperfidisdormemon,“Kial?Ebleilinebezonasniajnkategoriojndepekoktp.Ebleiliestaspanteistojkajneligitajalniajfiksajokcidentajkonceptojdepekokajpuno.Minescias...Sedestubonulo,miakara,kajlasumindormi,bone?Nijahavoskelkajnminutojnporbabilidumlavenontajtagoj.MinunglitasenlabrakojndeMorfeo.Belajnsonĝojn.”

“Bonannokton,Roger.”

Lapostantagonilividislaunuantombon.Krudakrucomarkislaeternanrestejondeiu.

Ilirenkontisankaŭ“revenantojn”,stumblantajnmaldikulojnenĉifonoj,kiesnenaturebrilajokulojeblevidisfantomojn–aŭestissimptomojde

malario.Demandite,lahomvrakojmurmurisprisenakvateroaŭdanĝerajnigrulojaŭmalsano.Oro?Neniaspuro,almenaŭlaŭiliascio.Ebleiutroviskajbonekaŝis.

Laveroestis,kemultajeltiujrevenantojeĉneatingisHall’sCreek.Ladolorojkajdanĝerojfortimigisilinsurvoje.Iliestismolmanajvirojdaŭrevivintajenurboj.Sediliplejprobablepostvivis.Multajne.JupliBillykajRogerantaŭeniris,desplidatombojilividis.

Enunulokoilividispersunebruligitankadavron.Ĝusteentiumomentovideblisneniuhomoantaŭaŭmalantaŭili.

Rogerstreĉissianvidpovonenĉiundirekton.“Ŝajnas,kelauloapartenasalni,miakarulo.Jenniabonŝancohodiaŭ.Nidevoslinenterigi.”

“Ĉuvere?”demandisBilly.“Kialnesimpleŝoviflankendelapado?”

Rogeraspektispliseriozaolkutime.“Ĉar,miakara,semimortos,miesperas,kevinelasosminkielpredaĵondesovaĝajbestoj.Micertenelasusvin.Venu,nitrovuseeblemolanteronkajkovrulakompatindulon.”

LalaboroverenaŭzisBilly.Lafetorodelarapideputrantakorpopreskaŭvomigislin.Muŝojformisnubonĉirkaŭli,sedeĉplimultissurlakap-aperturojdelamortinto.SedRogerpravis,kielBillyiomhontemekonfesisalsi.

“Ĉunistarigukrucon?”Billydemandis.

“Mikredas,kelakompatindulotionpreferus,oldulo.”

“Sedeblelituteneestiskristano.”

“Japovasesti.Sedlakruconepluestasnurreligiasimbolo.Ĝiestasankaŭ…kielmidiru…kulturasimbolo,esprimodeidenteco.Ĉuvinekonsentas?”

“Doĉuniluktuporielfiksilignantrabonalalia?Seninefarusbone,latutodisfalospostnelonge,”Billydiris,ankoraŭserĉantepretekstonporevititiuntaskon.

“Neniuproblemo,miakara.Nifaruhorizontalankruconelŝtonoj.Laborodetriminutoj.”Lihumure-grimacelevislasuferantajnpiedojn.“Nemankasŝtonojĉitie.”

Ambaŭestistrelacajposttiupezalaborosublasenkompatasuno.“Ĉarvinurpensassednedirosĝin,oldulo,midiru:dank’altiuamuzatasketoniperdisduhorojndamarŝado.”

“Jes,miajripojdolorasprotroaridado,”grumblisBilly.“Doniirumejlondetiuĉiabomenindalokokajripozu.Miestasdamnemalsata.Misopirasalniasekapano.Sedunuenibezonosmartelonporĝinmoligi.”Tiammuŝoinvadislianbuŝon.Likolerekraĉiskajprovisforbatilasvarmonperfortajmansvingoj.“Miamastiujnmuŝaĉojn–ilifortimigaslamoskitojn,”Billymishumoreelbuŝigis.

Rogerridistielelkore,kefineankaŭBillydeviskunridi.Postmanĝo,dormeto,kajripozoiliformarŝisorienten.Refojeebliskredi,keilitamentrovosoron.Tiotransformosilianvivon.

UlganguluraElmaruhavislareputacionestikadajĉi.Onikredis,kelikapablaslegilapensojndealiaj.Certeliestisneordinarahomo.

AliaecodeElmaru,kiudistingislindeliajsamtribanoj,estisliakonvinkiĝo,kelablankulainvadodelateritoriodealiajaborigenajtribojnepovasestiignoratadelaBanubi.Ladiversajtribojvivisenspecodemensageto:lasortodelaaliaj,kromsetemispriproksimajparencoj,estisindiferenta.

Elmarunevidislaaferontiel.LiestisboneinformataprieventojokazantajeĉjekelkadistancodelaBanubi-tero,kajlibonekomprenisladanĝerondetiusenhaltaantaŭeniĝodefremdajhomojkunabsolutefremdajpensmanieroj,homojsensciokajkomprenoprisanktajlokoj.ElmaruspektisdesiaturaltarokmontaragvatejolastarigondeblankulabienosurlateritoriodelaUngabaditreproksimeallamontojmem.LabienohavislanomonUlgangulura.Tiunomoestisblankulamisaŭdaĵo:kreskistiebelaflavafloro,kiunlaUngabadinomisilgangatura,sedlaorelodelablankhaŭtulo,kiuregistrisĝin,neestislertapordistingi.Kajeternerestostiumisanomo,Ulgangulura.Sedkeblankuloeĉproviskonserviaborigenannomon,estisionova.

EllavidpunktodeeŭropabienistolasituodeUlganguluraestisidilia.Ĝinestispreskaŭsubtiumultcentmetrarokmontaro,kajapudeestisgorĝo,kieriverodumlajarmilionojtraborisalsioblikvanvojontralamontoj.Ĉelafinodelagorĝoestislarĝaetendaĵodelaakvejo,idealalokopornaĝiaŭtrinkigihomojnkajbestojn.Laflankojdelagorĝohavisdekojndakavernoj,kiounuavidealdonisallapentrindabelodelascenejo.Sedprokurbiĝodelakanjonooniapenaŭviduslagorĝon,kromseonistarustreapude.LaekspedicianojdeForrestnevidisĝin.

KajlaBanubikajlaUngabadi,kiesteritoriojhavistiesiankomunanlimon,nomislagorĝonBandjina.TiulokoludosgravanrolonenlavivokajmortodeJangabara,sedankaŭĝisuferislingvanatencon,kajonikonservosĝinskribekiel“Bindjana”.

Antaŭols-rojLarkinkajBrownekkonstruislabiendomonĉe“Ulgangulura”(ekdenunnirezignuprilacitiloj),aliajbienistojjamdumjarojfunkciigisŝafbienojnenlagrandaterpecointerlamarokajlaoficialaregistaralimodeUlgangulura.LaUngabadiunueprovisrezistilauzurpondetiutero,sedpostkelkajmasakrojfaritajdeblankuloj,helpatedeaborigenojellasudodelakolonio,estisklare,kelatribonepovossindefendi.LaMaljunulojinterlaUngabadiintertraktiskunlasintrudintojkajakceptiskompromison:labienojrestos,sedtribanojrajtosloĝiĉelabienoj(enkabanojapudlakampoj,kieonibrulstampislaŝafojn)kajriceviminimumondamanĝaĵojkajtabakon.Kompenseililaborosporlabienistoj.Neniueĉmenciispagonprotiulaboro,kajĉiukazemonoestistutefremdaallaUngabadi.AlmenaŭenlaregionojdeDerbykajWyndhamportadodevestojestisdeviga:lablankulojinsistispridecakonduto,kajneimageblis,kenudajhomojdecekondutas.

Lainterkonsentoestistrefavoraallabienistoj.Ilineprebezonislahelpondelaaborigenoj,kiujnombrismultobletiom,kiomlaeŭropanoj,kajestismulteplidalaboro,ollamalmultajblankulojpovisfari.KromelaUngabadi-virinojdumekontentigislaseksumdezirojndelablankajviroj.Neklablankulojneklaaborigenajvirojvidisionhontindanentiuaranĝo.Lavirinojnoninekonsultis.Tiusituaciodrasteŝanĝiĝis,kiamalvenislaedzinojdelabienistojkajdeladungitoj.

LaMaljunulojdelaUngabadiopiniis,keilifarisbonannegocon.Iliinsistisprisiarajtoforiridetempoaltempoproceremoniajkialoj,kajlamanplenodablankulojnekpovisnekverevolismalhelpition.Almenaŭnekomence.Posteestoskelklokevipadopro“nepermesitaneĉeesto”,sedankoraŭne.Komprenebleilidevissurmetimalnovajnblankulajnvestojn,kajbaldaŭlamaljunajUngabadi,kieskorpojnepluestiselastajkajaltiraj,eĉpreferiskovrilakorpon.

Krome,ĉarlaŝafojgrandparteforpelislakanguruojnkajĉarlamanĝaĵojdelablankulojnetresatigis,laaborigenojregulemortigisŝafonkajbuĉisĝinsenkonsentodelamastro.Jupliavarelabienistodisdonismanĝaĵojnkajtabakon,desplidaŝafojliperdis.

ElmarufojesurpaŝislateritoriondelaUngabadikajpartoprenisenlabuĉodeŝafoj.LihavisparencojninterlaUngabadi,kajtiodonisallisekurecon.Lisciis,keselieniruslateritoriondeladuondezertuloj,la

Namubi,estusveradanĝero,keonilinlancumos.KiamlaUngabadiridiskajĝojisprilafacilecokaptikajmortigitiujnstultajngregemajnbestojnkajkomparistionkunlagrandapenopostĉasikanguruojn,Elmarukunridis,sedsekretelipensis,ketioestasmalgrandabonaĵokomparekunlaperdodelapropraterokajakvo.SeiamlablankulojprovosenirilagorĝonBandjina,liorganizosreziston.

S-rojLarkinkajBrownesperiskopiilaaranĝojndelaŝafbienistoj.Ilibonesciis,kelaBanubihavasreputaciondetimindajbatalantoj–kajtiujmultajdumetrajvirojkunceremoniajcikatrostriojsurlamuskolplenajkorpojcerteestusplibonajkielalianculojolkielmalamikoj.KajLarkinkajBrown,fondantebovobienon,dependosdeaborigenajlaboristojeĉpliollaŝafbienistoj,ĉarbovojneestasŝafoj!

NekLarkinnekBrownestisfaktelaposedantodelabieno.Iliestisadministristoj:lalaŭleĝajposedantojestisinvestistojenMelburno.Tiujposedantojemfazis,ke“oninedorlotulasovaĝulojn,kielajntimigajiliaspektu”.

“Ŝajnasalmi,kenidevasproviatingiinterkonsentonkuntiujnigruloj,”dirisLarkin.“Niparolukuniliareĝo.SednitenupafpretajniajnWinchester-fusilojn.”

SedantaŭolLarkinandBrownpoviskontaktilaBanubi,gravaincidentookazisĉealiabieno.LadomotroviĝissurUngabadi-teritorio,sedlaŭlapaperojoficialetransdonitajallaposedanto,s-roPotter,labienoetendiĝissurBanubi-teronĝisrivereto,kiuestisapartesanktaallatribanoj.IuntagonPotterkajliajhundojpelisŝafojnaltiurivereto,fakteenĝin.

BaldaŭElmarukajaliajbatalemajvirojeksciis,kelasanktaakvoestisprofanitadetiujstultajharkovritajbestoj.DudekodagrandkreskajvirojkunŝvelajmuskolojsubiteaperiskajtieltimigisPotterpersiajminacojkajbatalkrioj,kelablankulosimplefuĝis.Lieĉmalpurigissianpantalonon,desperesprintantealsiaĉevalo.

Potterpreskaŭmortigissianĉevalon,galopiganteĝindekojndamejloj.FineliatingisDerbykajprovisvendisianbienonkajĝiajnŝafojn.Sed

eventualajaĉetontojinformiĝisprilaincidentokajnekuraĝispliolPotter.Tiubienobaldaŭĉesisekzisti.LaBanubiforprenisĉionvaloranporsi–aparteiliŝatisvitron,perkiuilifarispintojnporsiajlancoj.Kajlaŝafojnilibuĉislaŭplaĉe.

SedlaceterajblankajbienistojkajlaloĝantojdeDerbynepovisakceptitiunrezulton.Sekelkajnigrulojsukcesosforĉasiunubieniston,eblealiajnigrulojimitostionkajfineforĉasosĉiujnblankulojn;ilijanombrismultepliollaeŭropanoj.LaŭtajpostulojirisdeDerbyalPerto:devosestipunekspedicioporvenĝikompatindanPotter.SedprovizorelaBanubinesciispritiujpostuloj.

TiamokaziskatastrofoporlaUngabadi.Iamalsano,neniamkonataantaŭlaalvenodeblankuloj,disvastiĝisinterilikajmortigisgrandanplimulton.Lakelkajpostvivintojkredis,kelamalsanovenasellabiendomomem,kajilifuĝisalparencojpliokcidente.Nurunulamamaljunulo,Karukaru,restisĉeUlgangulura.

TiuPotter-incidentoeblesignifis,keankaŭLarkinkajBrownnesukcesospaceintertraktikunlaBanubi.Sedilidevisprovi:lamalaperodelaUngabadisignifis,keneprealiajnigrulojdevosvenifarilalaboron.LarkinkajBrownrigardisElmarukajaliangigantonnomatanPukerakiel“reĝojn”kajsendismesaĝon,keilipretasparoli.Paroladoeblis,ĉarKarukaru,kieslingvoestisparencaaltiudelaBanubi,interpretis.

ElmarukajPukeraaperisĉeUlganguluralatagonfiksitandeLarkin.Elmarumontrisĉi-fojealianecondesiakaraktero:malgraŭsiagrandastaturokajtimovekamieno,lipovisankaŭboneaktori,eĉĉarmi,eĉkiamensiakorolihavisagresanintencon.Lisukcesisŝajnigi,keliparolasporĉiujBanubi–kajentiumomentoPukeranekontraŭis.Vidu,dirisElmaru,nideziraspaconkunlapalvizaĝuloj,kondiĉekeilirespektuniajnkutimojnkajnianteritorion.Nineatakosvin,s-rojnLarkinkajBrownkajviajndungitojn,sevinesurpaŝosnianteron.LalimoestasĉelagorĝoBandjina.Kajaparteninepermesos,keviajbestojmalpurigulaakvonde

lagorĝo;virajtasuzilaakvondelariveromalsupredelagorĝo–ĉiukazetioestasUngabadi-tero.Sevivolas,keBanubi-virojlaboruĉevi,tioeblas:sedvidevasbonemanĝigiilinkajpermesi,keiliforiru,kiamceremoniajdevojvokos.

Elmaruparolistielmilde,kunoftajridetoj,kvazaŭliĝuusbabiladonkunmalnovajamikoj,kelablankulojsentis,keilipovasfidilin.Larkindemandis,kiomdaBanubi-homojvolaslaboriĉelabieno.Elmaruafableridetiskajrespondis,kelidevosunuedemandiilin.Lieĉpromesistionfari“baldaŭ”.Pertiolainterkonsiliĝofiniĝis.

Kiamladualtkreskajvirojestisjamfor,LarkindirisalBrown:“Bonakomenco.Seliestasamika,licertepozitiveinfluoslaceterajn.LaserĝentoenDerbyasertis,ketiuElmaruestaslaplejdanĝeraelĉiujnigruloj.Setiopravas,niĝoju.Liamienotutenespegulastianreputacion.”

“Diomia,”respondisBrown,“kiajbelajspecimenojdeviro!Kiomdaanglojestastielgrandajkajatletaj?”

“Sendubevivodeĉasistoestassaniga.Sedmikonsentas,tiujnigrulojenlamontojegeimponaspersiastaturo.”

ĈuElmarusincereintencishelpilabienistojn,neniupovasnundiri.Ebleliplanisieltentilablankulojn,keilidonuplimalavarajnlaborkondiĉojn.Eblelituteneintencisperilaboristojn.ĈiukazetiakunlaborointerElmarukajlabienistojestisvanigitapreskaŭtuj.

DutagojnpostlainterparoloĉeUlgangulurakelkajBanubi-virinoj,kiujhazardeestisĉelarandodelaklifojdonantajgrandiozanpanoramanvidonallasubajebenaĵoj,kurisanonci,kebandodaĉevalrajdantojalproksimiĝas.Elmaruestistujinformita,kajarigisrefojegrupondabatalantoj,ĉiujkunalmenaŭtrilancoj.Lasituacioŝajnisallipostulitiansindefendon.KelkajMaljunulojrifuziskuniri:Elmaruestisiliamalamiko.

LagrupodarajdantojestispolicatrupoelDerby.SerĝentoLindsay,du

aliajblankhaŭtajpolicistoj,kajkvarnigrajspuristoj.Ĉiumembrodelagrupohavisfusilon,eĉlaaborigenoj.Ĉartiujnigrajhelpopolicistojdevenisellasudodelakolonio,ilirigardislablankulojnalianculojenlastrangamondodefremdajtriboj.Doankaŭiliricevisfusilon.

LindsayjamdelongevolisionentreprenikontraŭElmarukajlaBanubi,ĉariliasukcesoforĉasiPotterpovusestifatalafanfaro,seonine“donosleciononallanigoj”.Lindsaysciis,kelatutaloĝantarodeDerby–kunkelkajhontindajesceptoj–kajlabienistojenlatutaregionoKimberleyaprobaspunekspedicion,kajonicerteregaloslinperbierojpostsukcesaekspedicio.

ElmarukajliajkunulojkielebleplejrapidedesupristrarokkavernojkajlokissinĉelaenirejodelagorĝoBandjina.Iliformissolidanvicondalancportajdefendantoj,kajrezolutisnelasilablankulojnpasi.Lagorĝoestisiliadumjarmiloj,kajilicerteneintenciscedieĉunupaŝonallafremduloj.Virinojkaŝissinenapudajkavernojkajkriiskuraĝigealsiajviroj.Ĉiujsciis,kelaspiritajAntaŭulojestustrekoleraj,setiujsensciajeksterulojpenetrusenlagorĝon.Lapentraĵojsurlamurojdemultajkavernojestissanktajkajdefendendaj.

JamdelongelapolicistojvidislaBanubikajrajdisrekteilinalfronti.LaBanubiestiskutimeplialtkreskajolĉiujiliajmalamikoj,sedilividis,kelahomojalproksimiĝantajsurĉevalojkreskaskajkreskas,ĝisfineilisidismulteplialteoleĉĜangarilu,laplejaltaBanubi.Nigrajmanojnervozeskuetislancojn,sedElmaruabrupteordonis,keiliatendu,ĝisliordonosĵeti.

SerĝentoLindsaytujkonisElmarulaŭpriskribojkajdirektissianĉevalonallaviromezedelavico.Lihaltisebletridekpaŝojnantaŭlanigrulojkajhaltigispermansignalosiajnvirojn.Liordonis,keililevulafusilonkajceluallanigruloj,sedankoraŭnepafu.

Elmaruordonisalsiajvirojstariĵetopretaj.

Lindsaykriis,“ElmaruBanubi!”LipuŝislatubondesiafusiloWinchesterenladirektondeElmaru.

Elmarufingromontrisalsikajdiris,“Elmaru.”

Lindsaygestis,keElmaruvenukaj–limontriskatenojn–submetusinalaresto.

Elmarurikanisallanaivulokajsubitedonislaordononĵeti.SamtempeLindsaykriis,“Pafu!”

Laaeroestisplenajemortigajflugaĵoj,sedlaŝtalajkuglojellafusilojmultepliefikisollalignajlancoj.

Unupolicaĉevalokolapsiskunlancoenlacerbo.Unuellanigrajhelpopolicistojestisvunditaenladekstrabrako.Lakaskedodeunupolicistoestisfortiritadelancokajsangoŝprucetiselmalgravavundosurliafrunto.LancorestissvingetiĝanteenlaselodeLindsay.JenlarikoltodelaBanubiatako.

KvarBanubi-virojfalistujmortigitaj,triestisgravevunditaj.Laceterajtujekkomprenis,keestasvanerezistiperlancojtiujndiablajnnevideblajnmortigilojn.Iliekkurisalkavernojrandedelagorĝo.InteriliestisElmaru,kieskuradoestismalplirapidaolkutime:fakteankaŭliestisvunditaenunufemurokajdumkuredisŝprucigissangon.LakriegojdelavunditojplenigislagorĝonBandjina.

Kolerajvirinojkajknaboj,ĝistiamkaŝitajenkavernojpreskaŭvertikalesuperlabatalo,provispriĵetiperŝtonojlahomojnkunfusiloj.Lindsaykolereindikis,keonipafuentiundirekton.Tujjelpisknabo,trafitedekuglo.Liprovissintenialrok-elstaraĵo,sedliajfingrojnekapablisapogilianpezon.Lifalisebletridekmetrojn,dumekriegante,ĝisliakapodispeciĝissurlarokojĉelabazodelaklifo.Ŝrikojdevirinojekaŭdiĝis,sedlaŝrikojmallaŭtiĝis,kiamlavirinojreeenirislakavernojn.

LaBanubi,kiujkapablis,fuĝisenkavernojnkajsinsavis.Seilineestistielgravevunditaj,keilimortosenlalongajtuneloj,iliemerĝoshorojnposteiesupreensekureco.

Dumelapolicistojkol-katenislanigrajnvunditojn.Unuvirokunkapvundoŝanceliĝiskajfalis.Lindsayjuĝis,kelavirobaldaŭmortos,dolialproksimiĝiskajpafisinterliajnokulojn.

“Vidu,”Lindsaydirisalsiaĉefasubulo,“misentastentonsimplemortpafilatutangregonĉitie.SedestosutileeksponiilinenDerbykajpruvialtiuj

jelpantajbienistoj,kelapolicistojjafarasionporilinprotekti.”

Elmarupasigiskelkajntagojnsuferantekajkolerante.Estisjahumiligetielmalvenkienbatalo,sedankaŭliakceptis,kenecesastrovinovantaktikonkontraŭtiujdamnajfajrobastonojdelainvadantoj.Sedlikolerisankaŭkontraŭsimem:kiallineuzislametodon,kiunliiammontrisalJangabara,porkuracitiunfemuranvundon?Likonfesisalsi,kelipanikiĝiskajsimpleforkuriskajrezignispriĉio,kioiamfarisellitimindanbatalanton.

Liamalamoallainvadantojkreskiskajbrulis.Despliprotio,keliataktikorezistilablankulojnĉelagorĝoBandjinaestiskondamnitadelaMaljunuloj.Ilidecidis,keiliuzosaliajntaktikojn,keiliprovoskompromisikajtrovimanieronkunvivikunladamnajfremduloj.

DoElmarusuferisduoblanmalvenkon.Sedlitutenerezignis.LidevismalfermilaokulojndelaBanubi–kajjes,dealiajnigrajhomoj–kajpersvadiilinrezistilafetorajnfekulojn.Seneceseperridetoj.Kajperlancojĵetitajelembusko.

Sedlibezonosalianculojn.LaplejkuraĝajBunabi-virojjamfalisaŭestisfortrenitajenkolkatenoj.

SenurlanovageneraciorapidekreskuskajhelpuslinrezistilainfluondetiujMaljunuloj(“Maljunulinoj”,liemisdiri).EkzempleJangabara:tiukreskantajunuloestussentimakajegelertabatalanto.

BaldaŭpostedekojdavirojkajvirinojellatriboBanubilaborisĉelabovo-kajŝaf-bienoUlgangulura.Seniliahelpolaplenskalalaboroestussimplenefarebla.KajkromeLarkinkajBrownnenionpagisallanigrajlaborantoj.Laetkostajmanĝaĵojestissuplementatajde“boŝajnutraĵoj”kolektatajdelavirinoj.LainvestistojenMelburnoĝojisprilabelaprofito.

Lamaljunajhomojdelatribopreferislasurlokanvivonĉelabieno.Apartetiuj,kiujnurmalfacilemarŝis:ilicertevivusmalplilonge,seiliankoraŭvivuskielnomadoj.

Postnelongekelkajbebojaperis,kiespatrojestisvidebleeŭropanoj.Tiujbebojestisbonvenajnekenlaaborigenamondo(kieoninomisilin“flavuloj”)nekenlablankula(kieiliaekzistoestisignorata).Setiujinfanojvivis,donurprolatigrinarezolutecodelapatrinoj.Sedofteonimortigislabebojnmalgraŭprotestŝrikojdelapatrinoj.

Elmarudumlongatemponemontrissinĉelabieno.Sedonisuspektis,kemultajellabovoj,kiujestisbuĉitajaŭforpelitajdelabieno,estisviktimojdeElmarukajliajrestantajkunuloj.

BillykajRogerdaŭrigissianpenoplenanvojon.Neestisproblemosekvilapadonorienten.Treoftevideblisiuforlasitaobjekto,aŭskeletodeĉevalo,aŭkruco.Prolabruligavarmolahomojfojesimpleforĵetissiajnvarmajnvestojn.Iujpendigisilinĉearbeto,kioialtiklislaridemondeRoger.

Ambaŭvirojodoraĉis.Iliajvestojestisŝvittrempitaj,kajBillyimitislaaliajn,kiujjamforlasisvestojn.Liĵetissianplejvarmanjakonsurarbotrunkon.Rogertamenneforprenissianveŝton.

“Vidu,oldulo,tiufajnakorpokovraĵoestaslalastaspurodemiaiamvideblabonstato.Miportosĝinĝisfine.”

“Aferodelagusto,”dirisBillysarkasme.“Ĝicertenepensigasminpririĉulavestaro,tiumalpuregaŝvitĉifono!”

“Konsentite.Sedkiamniestosor-milionuloj,miaĉetoscilindranĉapelonkajfrakonkajdancosinterlaplejbelajpavinojdeSidnejo,miakarulo.”

Fineiliekvidisfumon.“Ĉuaborigenaartverko,aŭizolitabastionodecivilizacio?”demandisRoger.

“Estasbienterenoĉitie.Labienistojnepermesasalnigrulojfarifajron.”Billysindemandis,kiallisubiteparolaskunlaaplombodehomoboneinformita.

“Nu,sendubevipravas,oldulo.Kajkieestasbieno,estasakvo.Imagu...lavinin...lavimiankaranveŝton...normalemanĝi...”

Duhorojnposteladulacajvirojsintrenisallabiendomonestantasubaltarokmontaro.Estislaposttagmezapaŭzoperiodo,kajiekajtieilividisgrupojndaaliajor-trovemulojkuŝantajsubarboj.Evidenteonifarismultedalaboroentiuloko.Laŝtonmuradomoatestisprisemajnojaŭmonatojdaŝvitigalaboro.Estismultajsolidajbariloj,kiujmarkiskortojn,kieonienŝlosisbestojn.Laduvizitantojdivenis,ketieoniaŭbrulstampasbovojnaŭ,setemisprisovaĝajĉevaloj,kutimigasilinalselokajbrido.Iomfordelakortojtroviĝisarboŝelajkabanetoj,kajdetempoaltempoonividistienigranhomformon.

BillykajRogersinprezentis–strange,iliuzisnurlavoknomon–allabienajmanaĝeroj,s-rojLarkinkajBrown,kajdemandis,ĉuilipovasaĉetimanĝaĵojn.Larespondoestis,kejes:salumitabovaĵokajfarunoestishaveblaj.LaprezojestistriobleplialtajoltiujenDerby,sednu,“almozulojnepovasestitreelektemaj”,citisRoger.Kajs-rojLarkinkajBrownklarigis,keneilimemfiksaslaprezojn:iliataskoestisekspluatilaor-febronkajsendimultedamonoallainvestistojenMelburno.“Kajtiujinvestistojneestasfilantropoj.”

LabelodetiulokoravisBilly.Selipovintusforgesipriladamnajmuŝoj,liimagintussinenfabelapejzaĝo.Rogerdiris,“Neuschwanstein,miakara!”Jes,lafantaziaĵojdelafrenezabavarareĝo,kiujnonioftevidissurpentraĵoj,parencisaltiuĉiregionodeĉielgrimpajklifojkaj–ĉuestislago?

Ambaŭsentisnerezisteblanaltironallakanjono,kiesakvojreĵetislabrilondelasuno.Iliajpaŝojplilongiĝiskajplirapidiĝis,kajbaldaŭilistarisrandede“Edeno!”,kielRogerdeklaris.

Ĝojeladuvirojforĵetissiajnvestojnkajlasissinfalienladelicefriskanakvon.Ililudis,iliplonĝis,ilirigardisfiŝojn,ilialgapislasennombrajnkavernojn,ililasissiajnlacajnkorpojnplezuriĝienlakaresodelarivero.Longe,longeilinaĝis,flosis,provisesplorilafundon,kuŝissurdorseenlamalprofundaĵojkajrigardislabluondelaĉielopreterlaklifosuproj.

Tiamestislavicodeiliajvestoj.Ilinehavissapon,sediliuzislasubtilajnsablerojnanstataŭe,kajlavisĉiununuopanveston.Posteilikuŝigislavestojnsurvarmajrokoj,kajmemkuŝisnudajsursablodunetokajemisglitienegeplezurandormon.Kuninteresoiligapisallasvarmantajkakatuojflugantajlaŭlagorĝokajeligantajsianakrankrion.

“Vere,”Rogerŝajnisrevanta,“minememorasplibelanlokonenAnglio.”

“Same,”dirisBilly.“Penvaloristiuteruramarŝo.”

SubiteRogerrigardisenlaokulojndesiakunulo.Lihezitediris,“Oldulo,viiamdiristreklare,keviajemoj,nu,estasnurunudirektaj…Ĉuintertempeioŝanĝiĝistiurilate?”

“Ne,Roger.”Billyparolistutesenlaiamaakreco.Ne,linevolisseksumi

kunRoger,sedneplutemispriiomorala.Kiamoniestaseksterlakonvenciajsociajkadroj,ieensovaĝejo,lipensis,malnovajpensŝablonojmalaperas.Ne,lisimplenesentisaltironaltiumaldika,rufharekovritakorpo.“Sedsciu,oldulo,”liamikeimitislaintonaciondeRoger,“kemitreŝatasvinalirilate.”

“Komprenite.”

“Seiamniestosmilionuloj,ebleniaĉetutiunĉibienon.Kielilinomasĝin?”

“Aĥ,nunmidevasstreĉimianmemorpovon,”dirisRoger.“Larkindirislanomondufojojn.Nu…lafinoestasLURA…lakomencoestasUL…kajposteGING,ne,GANG…jes,lavortoestasUlgangulura.”

“Ulgangulura.Vihavasfortanaŭdmemoron,oldulo.Ulgangulura.Hm,nemalbone.Ebletiosignifas‘Ĉielo’enlalokalingvo.”

KelkajnhorojnilipermesisalsirestienEdeno.Lafrenezaĉasopostoroŝajnisprovizoreapartenialaliavivo.Sedfineilisinvestiskajsurdorsigissiajnŝarĝojn.

Dumiliforirisdelarivero,aŭdiĝisbruetoj.Billysinturniskajekvidismultajnnigrajnfigurojnĉekaverno-enirejoj.

“Roger,latutantempononiobservisnin.”

Rogeraspektismaltrankvila.“Tiosignifas,keilipovisankaŭlancuminin.Niestisbonŝancaj.”

IlipermesisalsipasigilanoktonĉeUlgangulura.IamdumlavesperoRogersubitemetissiankaponeksterlamoskito-retonkajdiris,“Tiuĉilokovereestasbenata,oldulo.Eĉlamoskitojlasasninenpaco.”

Kajveretielestis.Iliestisaranĝintajlaretojnsenpense,aŭtomate.Kajtiunvesperonsenbezone.

“Ha,veraParadizo!”Billyentuziasmis.“Nirevenuiamĉitien.”

Ilitamenvolisiriantaŭen,kajkunrenovigitaenergio.Iliekirislapostanmatenon,sciante,kelarestantaetendaĵoestasplilongaollajamprimarŝita.

Latagojpasispreskaŭrutine,setiriĉaronkajvidikrucojn,mortintajnĉevalojn,forĵetitajnposedaĵojn,kajrevenantajnhomruinojnpovasestirutino.Sedenunulokoilividisionverenekutiman.

Jamdelongadistancoilividisviron,kiuevidentemoviĝispenekajmalrapide.Ilinebezonismultedatempopormarŝatingilin.Tiamilikonstatisjesiagrandasurprizo,kelaviroestasveragiganto,probablelaplejaltakajlarĝa,kiuniliiamajnvidis.Kajlimalrapidepuŝisspecondeĉarokununutrealtaradomeze.Laĉarohavasdimensiojnkonvenajnportiastaturahomo;evidenteonikonstruisĝinspecialeporli.Sedkiosurprizis,estislaŝarĝo.Surlaĉarsurfacoestisnenurtipajaferoj,kiujnorfosistokunportus,sedvideblelamaterialodeduviroj–kajkuŝanta,sendubemalsanaviro.

Ĉiujtrihaltis.Lagigantovoliskelkmomentepaŭzientiupezegalaboro,kajladuanglojvoliskontentigisianscivolon.Ilieksciis,kelavirohavasrusannomon,kiunilitujforgesis,ĉarlimempetisilinnomilinsimple“rusaJoĉjo”.

“Kajkiuliestas?”Billykapindikisallavirokuŝantasurlaĉaro.

“Mijakamarad’.Malsana.Tremalsana.”

“KialnereirialDerby?KionvipovosfariporlienHall’sCreek?”

“Kamarad’djiri,vŭoliiriHall’sCrick.Tietrovioro,saniĝi.”

“Ĉuninepovasielhelpivin?”proponisRoger.

“Nje.Joĉjofŭortaviro.Farisola.”

Kvazaŭporpruvition,“rusaJoĉjo”klinissianvastandorson,levislaĉaronperlaegelongajstangoj,kajekpuŝis.

“Dobonŝancon!”Billydiris.

Laduanglojestisbaldaŭcentojndametrojantaŭlapenantagiganto.“Tiumalsanuloveretrovisbonankamaradon,”komentisBilly.

“Jes,miakara.Ankaŭmi,semirajtasminesprimitielemocie.Kiamonikunetirasĉarontrasovaĝejo,egalpaŝekunlakamarado,onisentasianligon,ĉune?”

Billyĝojispritiuagnosko.Jes,kamaradecokunRogerestisĝisnunlaapogeodeliajspertojdumtiuĉilacegigamarŝo.

Tagojpasis.Ilihaltisĉeduabienokajaĉetisplidaprovianto.Laduabienoestisapudrivereto,sedalĝitutemankislabelodeUlgangulura.

Larutinonemultevariis,kromkelanombrodarevenantojpliiĝis.Ĝeneraletiujhomojasertis,keilineniontrovisenHall’sCreek,sedpreskaŭĉiujsuspektis,kelaaliajjatrovisoronsedsekretigastion.Multajvidebligislatrobrilanokullumondemalariuloj.

AliaaferoiommaltrankviligisBillykajRoger.Pliiĝisankaŭlaraportojpri“malbonajnigoj”,kiujminacasforĉasilafosantojnelHall’sCreek.Estisraportojprijamajatakoj,ĉiamelembusko.Lanigrulojasertis,kelateroapartenasalili,kajestisklare,keonidevas“instrui”altiujimpertinentuloj.

“Ŝajnas,keniajmalhelhaŭtajhomfratojlernislalecionon:niajfusilojestisplidanĝerajoliliajlancoj.Doiliatakassekrete,sendeklarimiliton.Sagace,ĉune,oldulo?”

“Perfiduloj!”

“Nu,dirualmi,oldulo,kionvifarusenilialoko?Proponiduelon:nikunlancojkontraŭvikunWinchester-fusiloj?”

Billysilentis.RefojeRogerpravis.Kiomdablankulojiamajnvidislaaferonellavidpunktodesovaĝuloj?LakarakterodeRogervereestismultdimensia.

Finfineilistumblisensenesperekonfuzanĥaosondetendojkajalispecajdometoj,fatrasojĉie,fosaĵoj,krudeatakitateroenmalbelajstakoj.Kajviroj,centojdavirojdiligentefosante,kribrante,serĉante.Centredeĉioestispligrandakajkomfortatendokunŝildo:JamesHockeryor-komercisto.Apudlaenirejodetiutendostarisdufortajvirojkunpistolojenujojĉelatalizono.Lavizaĝojdeladupensigis,keilivolonteuzuslapistolojn.Enlatendoestistablo,kajsurĝipesilo.BaldaŭBillykajRogerekscios,kelaprezojpagatajdes-roJamesHockeryestasnuronodetiujriceveblajenDerbyaŭWyndham.Tiujviroj,kiujsukcesisportisianoronĝisPerto,ricevosankoraŭplialtajnsumojn.Sedĉarmultajfosantojurĝebezonismonon,s-roHockerysendubeboneenspezis.

Enmultajlokojonividislaĉarojn,kiujŝajnisuniversalatransportiloentiumondo.

Kelkajtendojestisokupitajdekomercistoj,kiujvendismanĝaĵojnkajsortimentondaaliajartikloj.Ĉirkaŭitedetendojtroviĝisiomgrandakajpolvakorto,kiuenŝlosismaldikajnĉevalojn,kiujprovissinvivteniperlaŝparkreskajherboj.Ĉevalfekaĵokuŝisĉieenlakorto.

“Kiallaĉevalojestasenlamezo?”Billydemandis.

Rogeriomcerbumis,kajdiris,“Nu,oldulo,misupozas,keseiliestusekstere,iliestusfacilajĵetcelojporniajkolerajindiĝenajfratoj.”

“Aĉ!”Billykriis,sulkigantelanazon.Evidentelavirojtieneapartezorgis,kienilipisas.

Entiukonfuzoderenversitateroalmenaŭlariveretoestisagrablavidaĵo.

Jenlamagialokodeĉiesrevoj,Hall’sCreek.

Pliajĉapritrojmankasentiuĉiprovversiodelalibro.Laplenanversiondelaromanovipovasakiridewww.retbutiko.be

Epilogo:kajnun?JuplipastroWegenerparoliskunladuhomojaliflankedelatablo,despliliilinŝatis.Komencedelavesperoliestis“pastroWegener”,liagastigantoestis“s-roWaverton”kajlaedzinoestis“s-inoWaverton”.Sediamdumladesertmanĝadoliiĝis“Alois”,ladommastroiĝis“Charles”kajliaedzino“Coralie”.EstisveraplezurorigardilaevidentanfluondeamradiojinterlaiometemusaspektaCharleskajlaeĉplimusosimilaCoralie.

Latemojdelaĝuababiladoestiskomparodelaanglakuirarto(prikioCoraliehavismultajnspertojn)kajlabavara,kiuiaminteresislamanĝemanpastron;vojaĝoj;laspertojdeAloisinterindiĝenojdeAfrikokajAŭstralio,kunemfazoprilingvajfenomenoj;laklimatodediversajmondopartoj;labelasituodePertokajĝiagrandiozaCignaRivero;belaĵojdelabavarajpejzaĝojkajlasudorient-anglaj;kajiomdafamiliahistoriodelatriopo.

Sedĉiujsciis,ketiajtemojnurprovizoreŝtopaslabreĉon.Estisaliaj,multeplisombrajaferoj,kiujligislatrienkomunasimpatio,kiujfakteestislabazodeiliakonatiĝo.

Kiamlapostmanĝateoestistrinkata,Aloisfinelevislatemon.“Ĉuviscias,kemiestisentiuDi-forlasitavilaĝoDerbytujpostlamasakro?”

CharleskajCoraliedirisnenion,sedrigardislinkungrandaintereso.

“Estisobscenafesto.LakapondeJangabaraonimetisenianvitrankestonkajĉiujirisĝinalgapi.Kajposteonicelebrislagrandanvenkonperuniversalaebriiĝo.”

HeziteCharlesdemandis,“Ĉuvimemvidislakapon?”

“Jes,miirispardonpetiĉeli.Strange,lahomoj,kiujirismoki,silentiĝis.Eĉlamortintakapohavisiandignon.Neniupovisĝinpriridi.”

“ĈunurlakapononiportisalDerby?”

“Jes.LaceterankadavronWhittackerlasisallaBanubi-virinoj.Onidireilivolvislinenarboŝelonkajmetisensekretankavernonporĉiam.”

“Milegispriliamorto,”dirisCoralie.“Lifaliskielaglo,tielŝajnasalmi.”

“PlibonetielmortiolestipendumitaantaŭmalamikojenDerby,”aldonisCharles.“Cetere,ĉuvilegislaraportondelakomisionestrodelapolicoenlaparlamento?”

“Ne.Ĉuvi?”

Charlesekstariskajirisensianmodestanlaborĉambron.LireveniskajproponistransdoniĵurnalonalAlois.

“Bonvolulaŭtlegialmi.Miajokulojdoloraskajaktualemievitaslegi.”

“Bone.Jenliajvortoj–kajsevivolasinter–rompiporkomenti,farution.”

Charlessurmetissiajnokulvitrojnkajeklegis:

“DumlongaperiodolasetlintojdelaregionojdeDerbykajWyndhamsuferisnervozeconkajangoronprolarabekspediciojkajviolentokajĝeneralakontraŭleĝaagadodetribodekrimulajindiĝenoj,kiujestissublagvidadodeduoncivilizitaaborigenonomataAnaseto,iamapolic-spuristo.”

LapezajvizaĝtrajtojdeAloisalprenisaspektondetremakritikemo,sedlidumesilentis.

“LaproblemojkomenciĝisperlamurdodekonstabloWilliamDixon,konfidenculodelasuprenomitaAnaseto.SekvistionmurdodelavakerojJackMountford,MarcusStrider,kajHenryPiker.PosteestismurditajFranzGräber,orserĉisto,konstabloGraham,konstabloMorrison,konstabloReynolds,konstabloLawrence,konstabloO’Hara–“

Aloisnepovisplutenisianlangon.“Aĥ,kiafalsaprezento!La‘problemoj’komenciĝis,kiameŭropanojekokupaciislaterondelanigruloj!KajĉiukazeJangabarakomencisnenion–laBanubisubElmarujamdejarojrezistis!Kajnetemispri‘krimulajindiĝenoj’,temisprisoldatojdefendantajsianteron–estismilito,nepolicaagadokontraŭkrimuloj!”

Charlesatendis,keAloisaŭdaŭriguaŭindiku,kelilegupluen.Aloisneprevolisionaldoni.“Kajneniamencioprilacentojdaaborigenojmurditajdepolicistoj.Aĥ,pardonumianinterrompon...mifacileemociiĝasprilatemo.Bonvolulegi.”

“Latopografiodelaregionoplifaciligisallabanditojilianagadon.Sennombrajkavernoj,ofteintersiligitaj,donisantaŭĉioallasuprenomitaAnasetolaŝanconmurdi,rabi,detruilaposedaĵojndebienistojaŭpolicistoj,kajpostemalaperi.Lakarakterizapejzaĝograndpartenuligislautilondeĉevaloj,kajbatalikontraŭruzajkajspertajindiĝenojsuriliapropraterenoestastrepenigatasko.”

“Aha!Fineunuhonestavorto!Suriliapropratereno!Finelapolicestrokonfesas,keestas–aŭalmenaŭestis–teroapartenantaallaaborigenoj!”

Charlesatendis,ĝisAloisdonissignalon,kelidaŭrigu.“Frontealtiujfortostreĉajkajpezajtaskoj,niapolicomontristreadmirindanpersiston.AparterekomendindaestasserĝentoColinWhittacker,kiunelacigeblepenis,ĝisvenislaŝancovenkienduapartajbatalojlabanditojnkajpersonemortpafilasuprenomitanAnaseton.SerĝentoWhittackerkunordigislaagadonkunekunlapreskaŭsamelaŭdindaserĝentoFrederickGates,laestrodelapolicejoenWyndham.KromforigilaminacondeAnaseto,serĝentoWhittackerkaptisdekpluajnkrimulojn,kiujpostericevisenDerbydiversajnverdiktojn,interilitriekzekutojn.

Pluagajnodetiumeritoplenakampanjoestis,kefineonipovasutiligilaplejbonajnpaŝtejojndelakolonio.Nipovasningratulikajkonkludi,keneniampluestosseriozarezistoallacivilizaprocezoentiupartodeniakolonio.”

“Jes...livolasdiri,kelatero,kiuapartenisallaBanubidumsennombrajgeneracioj,estasporĉiamforrabitakajdonitaalfremduloj.”

Coraliefinekomentis.“Aŭskultuallalastapartodetiuoficialaraporto.NiĉiujnunsciasneoficialeprilarolodeMacky.Sedoninedivenustionellavortojdelakomisionestro.”

Charlessciis,keladualiajsilentepetaslinfinlegi.“Enlacirkonstancojmipetas,keonirajtigumindisdonialambaŭserĝentojpremionde50

pundoj;kromealserĝentoWhittacker,kiuneplupovaslibereuzisianmaldekstranmanon,kompensopagonde100pundoj;alĉiujelladudekkvarkonstablojpremionde10pundoj;kajalĉiuelladekdunigrajhelpopolicistojvarojnjelavalorodeunupundo.AllaindiĝenoMacky,kiumontriĝisutilaenlaspuradodelabandodeAnaseto,mivolontedonuskromajnvarojnjelavalorode10ŝilingoj.”

Coraliekomentis:“CentkvindekpundojalWhittacker,unukajduonoalMacky.Malgrandapremioportiaperfido.Kajmivetas,keMackynericevosmedalon,dumlablankajsinjorojpovosiammontrimetalandistingilonalsiajgenepoj...”

Aloisestispreskaŭploronta.“Dirualmi,miajgeamikoj,kialniaepokoestastielfia?Miscias,kelakrimojenlabritajkoloniojneestasunikaj–nigermanojagassimileenAfriko,fakteĉiujkoloniajpotencojkulpasprigrandajkrimoj,sedneniuuzaslavortonkrimo.Kromselaviktimojprovassindefendi–tiamilijakrimas!”

Coraliediris,“Alois,neploru,viestasintersampensulojĉitie.Sedmikomprenasvianturmenton.Kioebleplejpezassurmiakoro,estaslamankodesensoporproporcioj.Jangabaramortigasunupoliciston,kajtioestaskrimo.Policistojekstermastutantribon,kajtioestasnecesadispelodenocajelementoj.”

“Hojes,estasioegefiaenniapsiĥo.Vidu,miofteaŭdispri‘militoj’interaborigenoj.Laĝeneralarutinoestas,kedu‘malamikajtriboj’interkonsentasprisia‘milito’surkonvenaebenaĵo.Ilistarasvidalvide,ilimokaskajinsultaslaalianflankon,iliekscitassin,ĝisiuekĵetaslancon.Kutimeunulancoestasfacileforturneblaperŝildo,sedsemultajlancojsamtempeflugas,fineiudevasestivundita,eĉeventualemortigita.Sedtujpostsangofluolaaliaflankolaŭteproklamassianvenkon,kajjenlafinodela‘milito’.Sedkiamnieŭropanojmilitas,nicelasekstermikiomebleplejdamalamikoj.Kialniestastielfiajkomparekunlatielnomataj‘sovaĝuloj’?”

Charlesintervenis,“Alois,kielsindediĉakristanovinekonsentos,misupozas,sedfojemiatribuastiunkrueleconallabibliaordonodeJehovo.Onimortiguĉiujnĝislalasta,kajtielonimontrassianobeemonallaKreintodelaUniverso.”

Coraliediris,“ĈuAloiskonsentasaŭne,mikredas,kevitroigas,Charles.Niakulturovenaseldiversajfontoj,nenurlaizraelida.Lagrekoj,laromianoj,laĝermanojĉiujbatalissangavide,nenurlajudoj.”

“Ha,aŭskultu,Alois!”Charlesprovismalpezigilaetoson.“Needziĝualvirino,kiumultelegaskajestaspliinteligentaolvi!”

Aloisagnoskistiunŝercetonperrideto.“MineemasdefendilaagojndetiudiodelaMalnovaTestamento...Sedcerteestasaliajelementojenlatielnomatamondperceptodenuntempajeŭropanoj.OniuzaslaideojndeDarwinkajdiras:jen,lasuperajrasojdevasvenki,lamalsuperajdevascedi.Bonateorio,kondiĉekeoniestusurlaflankodelaaktualeplipotencajlandoj–kielnieŭropanojdumlalastajjarcentoj.Sed,kielmidiru...selanunasituacioŝanĝiĝos,seekzemplepostcentjarojlaĉinojaŭhindojestosplipotencajollaeŭropanoj–komprenebletioŝajnasridindadironuntempe–ĉueŭropanojankoraŭapogostiunkonceptondesuperajkajmalsuperajrasoj?”

Charleslevislamanojn,kvazaŭindikante,kelialfrontasnesolveblanproblemon.“Alois,miabsolutekonsentas.Sedkionnifaru?Laŭlaideoj,kiujnvikajnihavas,nidevusrezignipritiuĉiparceletokajdometokajreiriallalandodeniajprapatroj.”

Coralierespondis:“Eĉtioestusproblemavidpunkto,Charles.Viajgeavojkajmiajestisangloj,sediamiliajpraprapraavojvenisdealialokokajmortigisaŭforpelislaantaŭajnloĝantojn.EblehomosapiensdevusredonilatutanEŭroponalhomoNeanderthalensis.Kajkiujnlaneandertalanojforpuŝis?”

Aloismallaŭteridis,“Mikomprenasnun,Charles,kionvidirispritrointeligentajedzinoj!Jes,karaCoralie,kionfari?Minescias.SemireirusalBavariokajesplorus,misendubetrovus,kemiajpraprapatrojekstermiskeltojnkajŝtelisilianteron.Ja,kiemipovussenkulpevivi?”

Ĉarneniupovisionproponi,Charleslevistutealiantemon.“Ĉuviscias,keŝajnaseble,kebaldaŭĉiujkoloniojkuniĝoskajkreosunulandonsurlakontinento?”

“Jes,tionmiaŭdis.Ĉutioplibonigoslasituaciondelaaborigenoj?”

“Eble,”respondisCharles.“Eblemiatresaĝaedzino,”liridetisamradiantealŝi,“povasaŭguri...”

CoralieWavertonkaresetuŝislaŝultrondesiaetstaturaedzo.“Larespondoestasfacila:minescias.”

Notoj1.960kilometroj

2.640kilometroj

3.Proksimume30kilometroj

4.R.I.P.requiescatinpace(latinaĵoj):Liripozuenpaco.

...

KolofonoTitoloFlugikunkatatuojAŭtoroTrevorSteeleKovriloJuliaLitvinovaISBNdelapaperaeldono978-90-77066-46-1UDK82.3.892NUR300LeĝadeponodelapaperaeldonoD/2010/2924/2IBAN100456

EldonisFlandraEsperanto-LigoLangeBeeldekensstraat160-2060Antverpenowww.retbutiko.be©2010FEL,Antverpeno

Tiuĉie-libroestasnurpartaeldonokajprotiorajtasestiliberakopiata.