FLORINDO DA ELECTRICA

FLORINDORODRÄGUEZ

ÅLVAREZ

“Florindo da El�ctrica”

AGUSTÄN FERREIRA LORENZO2009

Calquer comentario, ampliaci�n ou aportaci�n de datos, dirixirse a: [email protected]

Florindo RodrÄguez Ålvarez, nado na Guarda en 1886, empresario guardÇs e primeiro presidente da ComisiÉn de Festas do Monte en 1945, cando a Sociedade Pro Monte deixou de levar no seu seo as Fes-tas.Estudou debuxo e ebanisterÄa na Escola de Artes e Oficios de Vigo, sendo un dos primeiros traballos o Teatro RosalÄa de Castro de Vigo (hoxe GarcÄa BarbÉn). MÑis tarde instÑlase con outros socios en Comandita na Casa Alta da rÖa Vicente Sobrino onde montan un "Taller de Eba-nisterÄa y AlmacÇn de Muebles de RodrÄ-guez (Florindo RodrÄguez) y Blanco" (JosÇ Blanco). MÑis tarde instalaron a empresa na rÖa Ezequiel OrdÉÜez (hoxe rÖa Gali-cia). TamÇn tiÜa un muÄÜo para grans.

Con outros socios compra a CompaÜÄa ElÇctrica del Tambre a Central ElÇctrica da Guarda tamÇn en Comandita. Entre os socios estaba Alcides Alonso Sobrino Ç don JosÇ RamÉn So-brino Arias. Mais tarde levarÄa o nome de ElÇctrica Guardesa S.A.Outra faceta do tÄo Florindo era a mÖsica, atopÑndoo (tocaba o cornetÄn), en 1903 e 1905 for-mando parte da Banda Popular de MÖsica de La Guardia, facendo de director don AgustÄn Hurtado de Mendoza. Era presidente Severiano MartÄnez un ex capitÑn do exÇrcito que che-gou a ser varios anos Alcalde da Guarda. Os ensaios eran na casa de don Juan Antonio Pa-checo GonzÑlez "PachequiÜo" (1840-1911), xunto a Florindo estaba seu amigo Remigio Vi-cente "tÄo Remigio" tamÇn ebanista quen chegou a ter unha "Charanga" (charanga de Remi-gio).TamÇn se dedicaba a confeccionar planos de edificios e chalÇs, como o de Manuel Alonso So-brino (1898-1957); capela do cemiterio de Camposancos (1921) que pagara do seu peto don Valeriano Portela RodrÄguez, entre outras obras.Foi presidente da sociedade Recreo ArtÄstico GuardÇs en 1932 e en 1937, cando a guerra ci-vil. Membro da sociedade Pro Monte e un longo etc.

JosÄ A. Uris Guisantes*

* Publicado na p�xina web www.galiciasuroeste.info

Co �nimo de aportar novos datos aos artigos publicados por J. Antonio Uris na p�xina web “www.galiciasuroeste.info” sobre Florindo Rodr�guez (co�ecido popularmente como Florindi�o da el�ctrica, tal vez pola s�a baixa estatura), traemos aqu� alg�ns datos que van permitir co�ecer un pou-co m�is a este activo guard�s, tanto no relacionado coa s�a persoa como co seu traballo de ebanista.

Florindo naceu �s seis da ma�� do d�a 7 de decembro de 1886 na r�a da Concepci�n, da Guar-da. Fillo de Jos� Benito Rodr�guez e de Josefa �lvarez, �mbolos dous de profesi�n xornaleiros. Os seus av�s paternos eran Antonio Rodr�guez e Herminia Cividanes e, por parte materna, Francisco �lvarez e Rosenda Vicente, todos eles naturais da Guarda. A inscrici�n no rexistro civil foi realizada, diante do xu�z municipal, Isidoro Gonz�lez M�ndez e do Secretario suplente, Juan Antonio Pacheco, polo seu t�o Roque Cividanes Portela, de profesi�n panadeiro, de 57 anos de idade. Florindo morreu, xa vi�vo, o 24 de marzo de 1982 �s catro da tarde, contaba, pois, 96 anos. A causa, segundo reza a s�a partida de defunci�n, foi neumon�a e tam�n uremia, sendo soterrado no cemiterio guard�s no d�a seguinte. Florin-do era irm� da t�a Rosenda (muller do t�o Juan o Pendejo).

A�nda que ao longo da s�a vida foi un activo empresario que rexentou varios negocios, aqu� imos achegarnos a s�a faceta de ebanista, a trav�s dalg�ns mobles que son propiedade do autor deste arti-go, fabricados por el e/ou polos seus operarios. A empresa creada por Florindo era unha sociedade en comandita (S. en C., � aquela na que os socios po�en capital ou capital e traballo). Entre os operarios que traballaron na empresa podemos citar a Juan Noya (hist�rico e co�ecido republicano guard�s); aos irm�ns Delf�n e Emilio Lorenzo Cividanes (da familia Taboletas), ao t�o Ricardo (home da t�a Lola “a Zampana”); a Jes�s Gonz�lez (pai de Rex�). O taller de carpinter�a de Florindo estivo inicialmente no que hoxe � a Farmacia Barbi, pasando posteriormente a unha nave detr�s da el�ctrica, esta �ltima

Taller de carpinter�a-ebanister�a no que hoxe � farmacia Barbi, na r�a Vicente Sobrino. Os tres primeiros empezando pola esquerda son: Valent�n Puga; Jos� Blanco e Florindo Rodr�-

guez. (Fotograf�a facilitada por Teresa Rodr�guez, filla de Florindo Rodr�guez).

situada fronte � Alameda, esquina r�a Brasil, de-rrubada no ano 2006 para constru�r no seu lugar un novo edificio. A entrada � carpinter�a fac�ase pola mencionada r�a Brasil. Precisamente este lugar sigue sendo co�ecido, entre a xente de cer-ta idade, polo nome “da el�ctrica” a�nda que, da-do que xa non queda rastro da mesma, este to-p�nimo non tardar� en desaparecer.

Sinalemos que a mobler�a exposta neste traballo foi adquirida de segunda man por Arse-nio (o da tenda ou o municipal) e a s�a muller Fina (a Taboleta) nos primeiros anos da d�cada dos sesenta do s�culo pasado aos herdeiros de dona Antonina*. Esta, que era natural de Goi�n, falecera repentinamente a finais da d�cada dos

cincuenta. Os seus herdeiros, que estaban f�ra da Guarda, ti�an previsto vender a vivenda e, por su-posto, os mobles. A casa de dona Antonina era a que fai esquina (man dereita) coa subida ao Castillo,partindo da r�a Puerto Rico, fronte � antiga escola M. Rodr�guez Sinde. Era habitual nalgunhas familias da localidade que exerceran de caseiros de certas familias guardesas que, por diversas circunstancias, non estaban a vivir aqu�. Estas familias acheg�banse a s�a vila natal en determinados per�odos, sobre todo no ver�n, polo que, os caseiros, ocup�banse do mantemento das vivendas. Estes caseiros fre-cuentemente, uns e outros, quedaban unidos a esas familias por fortes lazos de amizada, moi profun-dos, case que familiares. Entre os labores que desempe�aban os caseiros estaban o de ventilar de can-do en vez a vivenda; mantela en perfecto estado (limp�ndoa, arranxando o xard�n...) e, sobre todo, t�ndoa en condici�ns axeitadas para cando vi�eran os seus propietarios, habitualmente xente acomo-dada e dun escalaf�n social medio alto. Temos que dicir tam�n, que por realizar estes labores a maio-r�a das persoas non recib�an paga algunha, a non ser que estiveran contratadas, cousa que suced�a en moi contadas ocasi�ns. Os caseiros fac�an isto pola amizade que lles un�a aos propietarios (chamados coloquialmente, dependendo do lugar de residencia, como os americanos; os madrile�os, etc) conside-rados en xeral como “ricos”, pois, o que m�is ou o que menos, fixera fortuna no exterior, ou ti�an unha boa posici�n social, polo que era un orgullo e unha satisfacci�n sentirse pr�ximos aos mesmos.

F�lix O Casqueiro e Nati (a Taboleta) caseiros de dona Antonina, co�ecendo que os herdei-ros desta, que estaban f�ra da vila guardesa, desexaban vender alg�ns mobles — anos m�is tarde ven-der�an o edificio —, falaron con Arsenio (o da tenda) e Fina (a Taboleta), cu�ados e irm�, respectiva-mente, sobre estes mobles, por si lles interesaba facerse con alg�ns. Seguramente estaban ben de pre-zo e eran –son– de excelente calidade. Os que hab�a na casa de Arsenio e Fina eran escasos e m�is ben, ru�ns, as� que, por primeira vez, ti�an intenci�n de ter polo menos unha habitaci�n en condici�ns. Ademais fac�a poucos anos que a casa sufrira unha grande reforma cambiando o interior de madeira por placa, mosaico, novas dependencias, etc., polo que, tras pecharse o trato de compra, un xogo completo de habitaci�n de matrimonio mudou de domicilio, pasando da r�a Puerto Rico � do Calvario e dunha casa indiana, se�orial, a unha vivenda normal e de moito trax�n.

Tal e como podemos ler nas plaqui�as que cada moble pos�e, estes foron feitos na empresa do ebanista e empresario guard�s Florindo Rodr�guez. O xogo de habitaci�n matrimonial, est� formado por armario de tres portas (a central con espello exterior); cama; d�as mesi�as de noite; coqueta, e d�as cadeiras de brazos. Ao parecer estes mobles est�n formados por dous tipos de madeira: cerdeira e po-siblemente casta�o. O estilo, como se pode apreciar nas fotograf�as, � cl�sico, onde ademais da fermo-sa feitura, destacan rechamantes adornos met�licos con diversos motivos.

Florindo traballaba con madeiras nobres, ademais de cerdeira e casta�o tam�n chegaba ao seu

Juan Noya, hist�rico republicano guard�s, autor do libro “Fuxidos”, traballou no taller de Florin-do. (Foto: Agust�n Ferreira)

taller a caoba. Posiblemente os mobles dos que aqu� se fala non se fixeran na carpinter�a anexa a el�c-trica, sen�n no primeiro taller que tivo antes desta, ubicado como xa expuxemos anteriormente, onde se atopa a farmacia Barbi. Un dos empregados, que ademais era xefe de carpinter�a, era un portugu�s chamado Jos� Parente.

A mobler�a adquirida aos familiares de Dona Antonina, non cabe d�bida algunha, estaba feita para ocupar unha habitaci�n de grande superficie, no que o espazo non resultara problema alg�n para ubicar cada peza onde lle correspondera. Nunha habitaci�n ampla, cada peza lucir�a con esplendor pro-pio. Nas casas indianas, habitaci�ns grandes non faltaban, como posiblemente sucedera na casa de onde vi�eron, pero dificilmente este tipo de mobiliario pod�a encaixar nunha vivenda corrente como a de Arsenio, que de se�orial non ti�a nada (podemos dicir non ten, pois a�nda segue a estar como en-t�n), as� que na habitaci�n do matrimonio (arredor duns 14 metros cadrados) a onde se destinaron os mobles, o espazo dispo�ible era o xusto para permitir desprazarse pola mesma, o que daba certa sen-saci�n de achicamento do habit�culo. Por outra banda, este tipo de mobles precisan dun mimo espe-cial, dun coidado exquisito, cousa que os novos propietarios, persoas que entend�an de traballar pero non de mimar os mobles, non lles �an prestar, como as� foi. Deste xeito, os mobles ocuparon un lugar que non era o que precisaban. Durante anos, a�nda que parcialmente pero de forma directa, a luz solar incid�a por momentos nos mesmos, polo que a piques estiveron de quedar estragados irremediable-mente. E � que este tipo de mobiliario, evidentemente, non estaba feito para xente que ti�a que traba-llar diariamente e non pod�an deterse con miudezas nos mobles, nin tampouco estaban preparados para prestarlles os necesarios coidados que requir�an. A vida diaria da xeraci�n anterior � nosa, era vida do axetreo, de traballo e de m�is traballo. A sorte, xunto coa excelente calidade da madeira, fixo que soamente necesitaran uns pequenos arranxos consistentes case que nun lacado e posterior ence-rado, as� como lixeiros apa�os nalgunha peza, que, pola calor, abrira. �s cadeiras de brazos houbo que lles cambiar o tapizado orixinal as� como os molles, pero sen maiores consecuencias. Hoxe estes mo-bles, que xa deben andar polos setenta anos longos de existencia, volveron mudar de novo, pero conti-nuando na mesma familia que os mercara de segunda man, pasando da r�a Calvario a Camposancos, desenvolvendo o labor para o que foron constru�dos por ese artista que foi Florindo Rodr�guez.

Para poder apreciar parte da obra de Florindo Rodr�guez, Florindi�o da El�ctrica, nada mellor que botar unha ollada a alg�n dos mobles constru�dos na s�a empresa.

JOSÅ BENITO JOSEFA

ANTONIORODRÇGUEZ

ERMINIACIVIDANES

ROSENDAVICENTE

FRANCISCOÉLVAREZ

FLORINDO

No frontal do pe da cama, aparece este detalle met�lico representando motivos da Grecia Antiga.

A tapicer�a da ca-deira de brazos non � a orixinal. A restaura-ci�n respectou na s�a totalidade a forma que ti�a orixinariamente

este moble.

Detalle do repousa brazos. O traballo “ebanista” pode verse na madeira traballada na parte superior das patas. Estes mes-

mos detalles aparecen, ademais de nas cadeiras de brazos, nas mesi�as de noite e na cama.

Cama de matrimonio. No frontal dos “p�s”

apreciase as diferentes madeiras utilizadas para

a s�a confecci�n.

Detalle dun dos �ngulos da coqueta.

Remate superior das patas dian-teiras

Coqueta formada por un espello central

e dous espellos laterais abatibles. A altura m�-xima � de 170 cent�-

metros.

Detalle met�lico que aparece no centro de cada unha das portas da

mesi�a de noite.

Mesi�a de noite. As diferentes pezas tam�n est�n confeccio-nadas con dous tipos de ma-

deira.