FÖLDTANI KÖZLÖM. HAVI FOLYÓIRAT KIADJA A MAGYARHONI FÖLDTANT TÁRSULAT. EGYSZER8MIND A M. KIR. FÖLDTANI INTÉZET HIVATALOS KÖZLÖNYE. SZERKESZTI Dr. PÁLFY MÓR A TÁRSULAT I. TITKÁRA. HAKMINCZHAliMADIK KÖTET. 1908. TIZENHÁROM TÁBLÁVAL S TÖBB SZŐ V EGK Ö Z ÖTTI RAJZZAL. FÖLDTANI KÖZLÖNY. 'GEOLOGISCHE MITTEILUNGEN.) ZEITSCHRIFT DER UNGARISCHEN GEOLOGISCHEN GESELLSCHAFT Zt'OLKICH AMTLICHES ORGAN DER K. UNG. GEOLOGISCHEN ANSTALT. llBDKlIKHT VOX Dr. M. v. P Á L F Y I. SEKRET*l< DEIt GESELLSCHAFT. DREIl NDDREISZKi STER BAND. 19U3. MIT PKK1ZKH N TAKELN UNI« MKHKBKKN T K X T11.1. V S T K A TI (• N K . N BUDAPEST. 1903. AMAGYARHONI FÖLDTANI TÄKSULAT TULA JOM N 'A . * EIGENTUMWM UN«!. «KOL. ('.KSKLI.STHAKr.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
FÖLDTANI KÖZLÖM.HAVI FOLYÓIRAT
KIADJA
A M A G Y A R H O N I F Ö L D T A N T T Á R S U L A T .
EG YSZ ER 8MI ND
A M. KIR. FÖLDTANI INTÉZET HIVATALOS KÖZLÖNYE.
S Z E R K E S Z T I
Dr. PÁLFY MÓRA TÁRSULAT I. TITKÁRA.
HAKMINCZHAliMADIK KÖTET. 1908.
T I Z E N H Á R O M T Á B L Á V A L S T Ö B B S Z Ő V E G K Ö Z Ö T T I R A J Z Z A L .
FÖLDTANI KÖZLÖNY.'GEOLOGISCHE MITTEILUNGEN.)
ZEITSCHRIFT DER UNGARISCHEN GEOLOGISCHEN GESELLSCHAFT
Zt 'OLKICH
AMTLICHES ORGAN DER K. UNG. GEOLOGISCHEN ANSTALT.
l l BDKl I KHT VOX
Dr. M. v. P Á L F YI. SEKRET*l< DEIt GESELLSCHAFT.
DREIl NDDREISZKi STER BAND. 19U3.
M I T P K K 1 Z K H N T A K E L N U N I « M K H K B K K N T K X T 1 1 . 1 . V S T K A T I (• N K. N
.... A Hippurites (Pironaea) polystylus előfordulása a cere- vici hypersenon-rétegekben, a péterváradi hegységben. A szerző hátrahagyott irataiból közli Pálfy Mór 17
Emlékbeszéd Pethő Gyula dr. vál. tag felett (arcz- képpel) .... ._. _ __ .... .... ............... .. 1
- Budapest harmadik főgyűjtőcsatornájának földtaniszelvénye (III. táblával).... 45
- Az aldunai Vaskapu-hegység geologiai viszonyainakés történetének rövid vázlata (IX. és X. táblával) 327
LapP a p p K ároly ___ _ .... Dr. P á l fy M ó r : Alvincz környéke felső kréta-rétegei
ről szóló munkájának ismertetése és méltatása _ 216*
IRODALOM.
A magyar geologiai irodalom repertóriuma az 1902-ben ~ 65B r u s in a S . ____.... ... _. Eine subtropische Oasis in Ungarn _ _ _ _ 478D i e n e r C. ._. _ .... D ie Stellung d e r croatisch-slavonischen Inselgebirge
zu den Alpen und dem dinarischen Gebirgssystem 477 G o r ja n o v ic -K r a m b e r g e r K . Paeoichthyologiai adalékok _ _ _ _ _ _ _ _ 480H a laváts G y u l a .... „ . .. Budapest és Tétény vidéke _ _ _ _ _ _ _ 224
— — — — A Duna és Tisza völgyének geológiája _ _ _ _ 225 H e r z f e l d e r A. D. .... Szikes talajok javításáról 241L i e b u s A. és U h l ig V.... Néhány kárpáti krétafossiliáról; stratigraphiai meg
jegyzésekkel— _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 233L i f f a A........................ _ Adatok a ceyloni Chrysoberyll kristálytani ismeretéhez 236L oczka J...... ....... ...............Az anapaitról _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 236L ö r e n t h e y I ....... . „ _ Budapest pannoniai faunája _ _ _ _ _ _ 365M a u r it z B ._ .. Adatok a magyar chalkopyritek kristálytani ismere
téhez™ _ „ „ _ .... _ _ _ _ _ _ _ 238M ég a S. „ . .. ..... . Dobsina bányászata a XX. században „ _ _ „ 472M ur a k ö z y K . ..... . A talajról _ 481N u r ic s á n J......_. .... „ _ A mezőhegyesi gázforrás _ _ _ _ _ _ _ 477Ol s z e w s k i S ...................... Über die Aussichten der Petroleumschürfungen im
Tale des Laborczflusses bei Rad vány (in Oberungam) 479R ovara F. ..................... . Galánthai és fraknói gróf Esterházy Mihály uradalmai 240S c h a f a r z ik F. .... _ ....... Budapest és Szentendre vidéke _ _ _ _ _ _ 222
— — ' — ' — Magyarország kőiparáról, különös tekintettel a dísz-és építőkövekre _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 227
S in t z o w J . _ ........... . Néhány megjegyzés a congeria-rétegekről _ _ _ 235S u e s s E. .. _ .... Über heiße Quellen .... _ _ _ _ _ _ _ 239 U h l ig V ...... ..... . ........ A Tátra-hegység geológiája.™ _ _ _ _ _ _ 228
— — — — Adatok a Fátrakriván-hegység geologiájához_ _ _ 231 U h l ig V. és S i e b u s A. .. Néhány kárpáti krétafossiliáról; stratigraphiai meg
jegyzésekkel........ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 233V e t t e r s H... .... ..... . .... Előzetes jelentés a Kis-Kárpátokban az 1902. év nyarán
tett vizsgálódásokról.. _ _ _ _ _ _ _ _ 234Z im án yi K............ ........ _ Ásvány-előfordulások Rézbányáról és vidékéről™ _ 237
TÁRSULATI ÜGYEK.
K ö z g y ű lé s 1902 február 6-án. Elnöki megnyitó. — Titkári jelentés. — Pénztári jelentés. — S c h a f a r z ik F e r e n c z dr.: Emlékbeszéd Pethő Gyula dr. vál. tag felett. — Szabó-érem kiadása. — Alelnök és két választmányi tag választása ......... _ ....... .. _ _ 73
TARTALOMJEGYZÉK. V
Lap
Szahülések
I. 1903 január 7-én. K och A n t a l dr.: Tarnócz, Nógrádinegyében, mint kövült czápafogaknak új gazdag lelőhelye. — H o r u s it z k y H e n r i k : A diluviális mocsárlöszről. — T r e it z P é t e r : Areopiknometer, zavaros vízben a talaj súlyának meghatározására.™ _ _ _ _ _ _ _ ._. _ _ _ _ _ _ .... _ .......... 83
II. 1903 márczius 4-én. Ch o l n o k y Je n ő dr.: A deliblati homokpuszta physikai földrajzának vázlata.™ ~ ....... . 84
III. 1903 márczius 11-én. Ifj. N o pcsa F e r e n c z báró: Hazánk erdélyi része délnyugati felének geológiája.™ _ ™. _ .™ ™. 85
IV. 1903 április 1-én. K och A n t a l dr.: Fossil halmaradvány az ürömi Kőhegyről; K ormos T iv a d a r palaBontologiai közleményeinek bemutatása. — P á l f y M ó r dr.: Két új óriási inoceramus-faj az erdélyi részek felső krétarétegeiből ._. _.. „ „ „ 241
V. 1903 május 6-án. K och A n t a l dr.: Czápafogak és ősemlős-maradvá- nyok a nógrádmegyei Felsőesztergályról. — T r e it z P é t e r : A termőtalaj elemzéséről. — L ö r e n t h e y I m r e dr.: Pteropodás márga a budapesti óharmadkori képződményekben; Pyrguliíera tömeges előfordulása a lábatlani eoczénben .„ 243
V I . 1903 junius 3-án. L ö r e n t h e y I m r e : Két új teknős-faj a kolozsvári eoczén képződményekből. — K á p o l n a i P a ü e r V ik t o r : A geologiai térképezés geometriai segédeszközeiről ™. .... .„ „.. ,™ „. ._ 244
VII. 1903 november 4-én. C h o l n o k y J en ő d r . : A c s a p a d é k e g y e n l ő t l e n
e l o s z l á s á n a k h a t á s a a v ö lg y k é p z ő d é s r e . — P á l f y M ó r d r .: E l ő z e t e s j e l e n t é s a z
e r d é l y r é s z i É r c z h e g y s é g a n d e s i t j e in e k k o r v i s z o n y á r ó l „ __ ....... . __ ......... 482
VIII. 1903 deczember 2-án. E m s z t K álm án d r . : A F e r t ő - t ó v i z é n e k c h e -
m i a i e l e m z é s e . — C h o ln o k y J enő dr. é s L ö r e n t h e y I m r e d r .: A r á k o s s z e n t -
m i h á l y i S a s h a l o m k a v ic s a i n a k k o r á r ó l . — S c h a f a r z ik F e r e n c z d r . : M a s to d o n
a r v e r n e n s i s a t e m e r e s t i f e l s ő - p l io c z é n r é t e g e k b ő l ™. .._ _ _ ._. .™ .... _ 483
Választm ányi i i lé seh . I. 1903 január 7-én ....... ™ _ 86
. ._ __ .._ .„ __ _ 87....... .. .„ _ „. „ 89
_ ___ _ 244
__ .™ .„. __ __ .._ 244 . ..„ ._ .... __ „ 245
245. .... _. .......... „ „ 245
4 8 6
II. « « 28-án _III. « márczius 4-énIV. « « 10-ónV. « « 21 -én
VI. « április 1-én _VII. « « 4-én
VIII. « május 6 -án _IX. (( junius 3-ánX. « november 4-én
XI. « deczember 2 -án
VI TARTALOMJEGYZÉK.
LapJegyzőkönyv, felvétetett a mh. Földt. Társ. «Szabó József»-emlékéremmel
kitüntetendő munkát kijelölő bizottságának második és döntő ülésén 1902. évideczember hó 9-én _ _ _ _ _ _ _ ............ .. ~ — — — ~~ — __ ~ 90
HIVATALOS KÖZLEMÉNYEK A M. KIR. FÖLDTANI INTÉZETBŐL.
Kinevezések, előléptetések, bányamérnökök tanulmánya, museum _ _ _ _ 64 A m. kir. Földtani Intézet 1903. évi országos geologiai fölvételei ™ _ „ 246
INHALTSVERZEICHNIS DES SUPPLEMENTS.
H o r u s it z k y , H e in r i c h
H u l y á k , V a l é r
K o c h , A n t o n ...... ... .
K o rm o s , T h e o d o r ...
L ö r e n t h e y , E m e r ic h
P á l f y , M o riz
P e t h ő , J u l i u s
S c h a f a r z ik , F ra n z
T r e it z , P e t e r
Abhandlungen.Seite
Über den diluvialen Sumpflöß 267Mineralogische Mitteilungen (Tafel IV) _ _ 175 Tarnócz im Komitat Nógrád, als neuer, reicher Fund
ort fossiler Haifischzähne (Tafel I u. II) __ _ _ 139 Skizze des geologischen Baues des Fruskagora-Gebirges 397 Paläontologische Mitteilungen (Tafel XIII) .... ._. _. 496 Ein klassischer Fundort der die sarmatischen und
Zwei neue Schildkrötenarten aus dem Eozän von Kolozsvár (Tafel V u. VI) .......... ~ .„. .... .._ ._ ._ 250
Einige Bemerkungen über Orygoceras Fuchsi Kitti sp. 518 Pteropodenmergel in den alttertiären Bildungen von
Budapest ... ._ 520Massenhaftes Vorkommen von Pyrgulifera im Eozän
von Lábatlan .„ „ .... 524Zwei neue Inoceramus-Biesen aus den oberen Kreide
schichten der siebenbürgischen Landesteile (TafelXI u. XII) _ .... .... .......... _ ™ _ .... .... . 489
Vorläufiger Bericht über die Altersverhältnisse der Andesite im Siebenbürgischen Erzgebirge _ _ 509
Über das Vorkommen von Hippurites (Pironaea) poly- stylus in den Hypersenon-Schicheen zu Cerevic im Pétervárader Gebirge. Aus dem Nachlaß des Verf.,mitgeteilt von M. v. P á l f y ........ ................... .. 134
Gedenkrede über das Ausschußmitglied weil. Dr. Julius Pethő (Bildnis) .... __ __ „ 1 2 0
Über das geologische Profil des dritten Hauptsammel- kanales in Budapest (Tafel III) _ „ .... 165
Kurze Skizze der geologischen Verhältnisse und Geschichte des Gebirges am Eisernen Tore an der unteren Donau (Tafel IX u. X) ._ . .. _ „ „ 402
Agrogeologische Beschreibung des Gebietes zwischen der Donau und Tisza (Tafel VII) .._ ._ .. . 367
Bodenkundliche Beschreibung der Umgebung des Palics-Sees (Tafel VIIIl 390
VIII INHALTSVERZEICHNIS DES SUPPLEMENTS.
KÜRZE MITTEILUNGEN.Seite
N o p c s a , F r a n z Br. jun. Limnosaurus durch Telmatofsaurus zu ersetzen ._ _ 185 T r e i t z , P e t e r Areopiknometer zur Gewichtsbestimmung des Bodens
in trübem Wasser _ . .. ... .......... 148
REFERATE.
P a p p , K a r l .... Würdigung von Dr. M o r iz v P á l f y s : Die oberenKreideschichten in der Umgebung von Alvincz 274
LITERATUR.
B r u s i n a , S.....D i e n e r , C .........
G o r ja n o v c -K r a m b e r g e r ,
H a l a v á t s , J.
L i e b u s , A. u . U h l ig V .
L i f f a , A.
L o czk a , J.M a u r it z , B.
M é g a , S..........M u r a k ö z y , K. ... N u r ic s á n , J.O l s z e w s k i , S.
S c h a f a r z i k , F.
S i n t z o w , J. ..S u e s s , E.U h l i g , V ......
U h l i g , V. u. L i e b u s , A.
V e t t e r s , H.
Z im á n y i , K.
Eine subtropische Oasis in Ungarn Die Stellung der Croatisch-Slavonischen Inselgebirge
zu den Alpen und dem Dinarischen GebirgssystemK. Palaeoichthyologische Beiträge..........
Die Umgebung von Budapest und Tétény Zur Geologie des Donau- und Tisza-Tales Über einige Fossilien aus der karpatischen Kreide;
mit stratigraphischen Bemerkungen .... .......Beiträge zur krystallographischen Kenntnis des Chry
soberylls von Ceylon . Chemische Analyse des Anapait .... ._.
Betiräge zur krystallographischen Kenntnis der ungarischen Kupferkiese
Der Bergbau von Dobsina im XIX. Jahrhundert Über den Boden
. Die Gasausströmung zu Mezőhegyes ...Über die Aussichten der Petroleumschürfungen im
Tale des Laborcz-Flusses bei Radvány (in Ober-Ungarn) .......... ....... __ _.. ....
_ Die Umgebung von Budapest und Szentendre Über die Steinindustrie Ungarns, mit besonderer
Rücksicht auf die Dekorations- und Bausteine.... Einige Bemerkungen über die CongerienschichtenÜber heiße Quellen ....... .... _.Die Geologie des Tátra-Gebirges ......... ..........Beiträge zur Geologie des Fátrakriván-Gebirges . _ Über einige Fossilien aus der karpatischen Kreide;
mit stratigraphischen Bemerkungen .......... __ ._.Vorläufiger Bericht über die Untersuchungen in den
Kleinen Karpaten Mineralogische Mitteilungen
526
526527283284
286
286286
286526527 526
526280
285286 288 286 286
286
286286
INHALTSVERZEICHNIS DES SUPPLEMENTS. IX
GESELLSCHAFTS-ANGELEGENHEITEN.
M itteilungen aus den Fachsitzungen der ungarischen Geologischen Gesellschaft :
Seite
N o pc sa , F. Br. jun. .... ..... Über die Schlußresultate seiner geologischen Studienim Südwesten des siebenbürgischen Landesteiles 188
K o c h , A. Dr............... .... Ein fossiler Fischrest vom Ürömer Steinberge; —■ Vorlegung von T h . K orm o s’ Paläontologischen Mitteilungen .... .... .. . _ ......... .......... 288
Kommissionsbericht und Vorschlag an den löbl. Ausschuß der ungarischen Geol. Gesellsch. in Angelegenheit der mit der Szabó-Medaille zu prämiiren-den Arbeit. 1897—1902 ................. _ ......... ... 186
Funktionäre der ungarischen Geol. Gesellschaft ................. 96Verzeichnis der Mitglieder der ungarischen Geol. Gesellschaft . .. .... 97
Veränderung im Beobachtungsdienste der ungarischen Erdbeben .„ — „. 190
AMTLICHE MITTEILUNGEN
AUS DER KGL. UNG. GEOLOGISCHEN ANSTALT.
Ernennungen, Beförderungen, Studium der Bergingenieure, Museum ....... . .... 185Landesaufnahmen der kgl. ung. Geol. Anst. im Jahre 1903 .... ........................ 290
BETŰRENDES TÁRGYMUTATÓ.( A lp h a b e t i s c h e s R e g is t e r .)
[Á mi a német szövegre vonatkozik ( )-be van foglalva.][Das auf den deutschen Text Bezügliche ist in ( ) gesetzt.]
I.
SZEMÉLYNEVEK.(P ersonennam en .)
Ádámosy F. 483 — Adda K. 326 (341) — Alexy K. 482 — Alpin M 351 (431) — Antula D. 345, 346 (423, 424) — Apollodorius 350 (429).
Balogh M. 85 — Baross G. 352 (431) — Bauer M. 483 — Baumgarten C. 65 — Benes G. 482 — Blanckenhorn 446, 447 (490,• 491) — Böckh H. 65, 71, 76, 83, 246, 329, 463 (290, 405, 509) — Böckh J. 1, 41, 83, 246, 329, 331, 337, 338, 340, 343, 344, 356, 357, 358, 484 (119, 161, 290, 404, 407, 414, 415, 417, 421, 423, 437, 439) — Boettger O. 65 — Braun G. 83 - - Brusina S. 65, 242, 365, 366, 454, 457, 478 (289, 498, 499, 502, 526) — Buch 459 (504).
Cholnoky J. 6 6 , 84, 227, 482, 484 (285) — Cope 207 (265) — Cotta B. 332 (408) — Csemez J. 66 — Cserháti S. 481 (528) — Csopey L. 66 — Czirbusz G. 66 .
Dainelli G. 66 — Darányi I. 80, 117, 486 (190) — Davidovics 485 — Dénes F. 66 — Deshayes 459 (504) — Diener C. 66 , 477 (526) — Dinelli 351 (430) — Dollo 207 (265) — Donáth A. 84 — Douvillé 18 (136).
Esterházy M. hg. 75, 245 — Esterházy M. gr. 240 — Emszt K. 90, 117, 484 (190).Filippi 334 (410) — Fitzing 194 (250) — Foetterle 361 (443) — Franzenau A. 83,
87 (186) — Franzi E. 79 — Fuchs T. 41 (160) — Fugger 445 (489).ti-abb W. M. 474 (523) — Gesell S. 66 , 246 (290) — Glanzer G. 84 — Gombossy J.
482 — Gonda D. 350 (429) — Gorjanovic-Kramberger K. 66 , 478, 480 (527) — Grósz L. 486 — Güll Y. 93, 225, 227, 231, 232, 233, 235, 237, 246, 477, 478, 479, 480, 481 (284, 286, 290, 526, 527) — Győry T. 66 .
Haj du G. 352 (431) — Halaváts G. 45, 60, 64, 66 , 67, 212, 215, 224, 225, 246, 335, 336 (165, 181, 185, 270, 273, 283, 284, 290, 411, 412, 413) — Handmann 365 — Hantken M. 222, 341, 473, 476 (280, 419, 521, 524) — Harboe E. 67 — Hauer F. 239, 318, 452, 478 (392, 496) — Heim A. 229 — Herepey K. 216 (274) — K. Herz Z. 482 — Herzfelder A. D. 241 — Hilber V. 19 (136) — Hilgard E. 313 (386) — Hilgendorf 242, 458, 459 (288, 503, 504) — Hochstetter 239 — Hofmann K. 222, 449 (280, 493) — Hohenegger L. 233 — Horusitzky H. 64,67,
BETŰRENDES TÁRGYMUTATÓ. XI
76, 84, 209, 235, 240, 241, 246 (186, 267, 290) — Hoszpoczky A. 350 (429) — Hulyák V. 54, 76 (175) — Húsz S. 479 (526).
Illés Y. 64, 67, 76 (186) — Ilosvay L. 80 — Inkey B. 216, 327, 464 (274, 403, 510) — Iszlay J. 244.
Jaeckel O. 67 — Jahn V. 79.Kachelmann K. 79, 117 (190) — Kadic 0 . 76, 246 (290) — Kahn G. 85 — Kale-
csinszky S. 54, 67, 76, 90, 117 (175, 190) — Kállay B. 482 — Kastner 445 (489) — Keilhack F. 67 — Kerner A. 453 (497) — Kispatic M. 324 (399) — Kiss K. 45, 80 (165) — Kitti E. 470, 472 (518, 520) — Knett J. 67 — Koch A. 17, 22, 54, 67, 68 , 76, 77, 83, 193, 195, 198, 207, 241, 243, 245, 322, 326,359,366,458, 462, 463, 476, 478, 483 (134, 139, 175, 242, 251, 254, 264, 288, 397, 402, 440, 503, 508, 509, 510, 524) — Koller F. 6 (125) — Kőnek F. 68 — Konkoly-Thege M. 79, 117 — Kormos T. 242, 243, 451 (288, 496) — Kornhuber A. 68 — Kor- nis gr. 452 (496) — Kövesligethy R. 68 , 90, 117 (190) — Kramberger-Gorjanovic 68 — Krenner J. S. 54, 80, 87 (176, 186) — Kudernatsch S. 342 (419) — Kún J. 3 (121).
Lajos F. 68 — Lapparent 220, 332 (278, 408) — László G. 246 (290) — Laube 239 — Lévy 55 (176) — Liebus A. 68 , 233 (72, 286) — Liebermann L. 318 (392) — Liffa A. 64, 68 , 76, 236, 238, 239, 246 (185, 288, 290) — Litschauer L. 68 , 71 — Loczka J. 69, 236 (286) — Lóczy L. 69, 76, 85, 89, 213, 215, 445, 447, 482, 485 (271, 273, 489, 491) — Lomnicki 69 — Lörenthey I. 60, 69, 76, 83, 243, 244, 365, 462, 470, 472, 476, 484, 486 (181, 508, 518, 520, 524) — Ludwig 239 — Lukács L. 69 — Lunacsek J. 42 (161) — Luther H. 352 (431).
Makay I. 69 — Mauritz B. 69, 84, 238 (286) — Mautner 239 — Méga S. 69, 479(526) — Méhely L. 208 (266) — Melczer G. 69, 77 — Meyer H. 194 (250) — Moesz G. 45, 69 (165) — Mojsisovics 477 — Molnár 318 (392) — Mörcli C. 474 (523) — Moser I. 484— Mrazec L. 86 , 350 (188, 429) — Muraközy K. 69, 481(527) — Myskowszky E. 85.
Neumann Z. 69 — Neumayr M. 333, 454, 457 (369, 410, 499) — Neusburger 351 (430) — Nicklés 19 (136) — Niesner J. 69 — Nopcsa F. br. 64, 69, 85, 218, 449 (185, 188, 276, 494) — Nuricsán J. 70, 477 (526).