file from your

SEBİT Eğitim ve Bilgi Teknolojileri AŞ

Sınıfta İstenmeyen Davranışlara Karşı Stratejiler

Doç. Dr. Necati CEMALOĞLU

1


İstenmeyen davranış nedir?

İstenmeyen öğrenci davranışı, öğretimin düzenli bir şekilde işlemesini ve okulun eğitsel çabalarını olumsuz etkileyen davranışlar olarak tanımlanabilir.

2


İstenmeyen davranışlar

• Kendi aralarında kavga etmek, • Derse devam etmeme ya da derslere geç

gelmek, • Derse hazırlıksız gelmek, • Sınıfta uygun olmayan yer ve zamanda

konuşmak, • Arkadaşlarına, kendisine veya eşyalarına

zarar vermek, • Ders dışı bir etkinlikle uğraşmak, • Temizlik ve görgü kurallarına uymamak,

3


• Sınavlarda kopya çekmek, • Yerlere çöp atmak, • Arkadaşlarına küfür ve hakaret etmek, • Yalan söylemek, • Arkadaşlarına lakap takmak, • Ödevlerin teslim zamanı, • Otoriteye medyan okuma, • Derste dikkati dağıtmak,

4


4 temel ölçüt

1. Davranışın, öğrencinin kendisinin ya da

sınıftaki arkadaşlarının öğrenmesini

engellemesi,

2. Davranışın, öğrencinin kendisinin ya da

sınıftaki arkadaşlarının güvenliğini

tehlikeye sokması,

5


3. Davranışın, okulun araç-gereçlerine ya da

diğerlerinin eşyalarına zarar vermesi,

4. Davranışın, öğrencinin diğer öğrencilerle sosyalleşmesini engellemesi.

6


İstenmeyen davranışların nedenleri

• Sınıf dışı etkenler

• Sınıf içi etkenler

7


Sınıf dışı etmenler

• Ailenin çocuğa yeterli ilgi göstermemesi,

• Evde sıkı kontrol,

• Aile içi sorunlar,

• Kuşak çatışması,

• Ailenin ekonomik durumu,

• Ailenin eğitim düzeyi,

8


Çevre etmenleri

• Çevrenin eğitim düzeyi,

• Sosyoekonomik, sosyokültürel yapı,

• Çevrenin sorun çözme yaklaşımı,

• Çevrenin değer sistemi,

• İlişkiler ağı,

9


Öğretmenin davranışından kaynaklanan etmenler

• Sosyal beceri yetersizlikleri,

• Öğretimle ilgili beceri yetersizlikleri,

10


Sınıfın yapısından kaynaklanan etmenler

• Sınıfın fiziksel yapısı,

• Sınıfların kalabalık olması,

11


Öğrenciden kaynaklanan etmenler

• Öğrencinin kişilik özellikleri,

• Öğrencinin gelişim özellikleri,

• Öğrencinin değer ve davranış kalıpları,

• Öğrencin başarı durumu,

12


Eğitimin içeriğinden kaynaklanan etmenler

• Eğitim programı,

• Öğretim yöntemleri ve materyalleri,

• Sınıf kurallarının belirsizliği,

13


İstenmeyen davranışın oluşumundaki diğer etmenler

• Okulun yapısı ve yönetimi,

• Akran grubu,

• Bilgi ve iletişim teknolojileri,

14


İstenmeyen davranışların önlenmesine yönelik yaklaşımlar

İstenmeyen davranışlar farklı özelikteki öğrenciler tarafından, farklı nedenlerle yapılabilir.

Davranışlardaki bu çeşitlilik onlara karşı yapılacak eylemleri de çeşitlendirir.

15


İstenmeyen davranışların önlenmesine yönelik yaklaşımlar

• İnsancıl yaklaşım,

• Pazarlık yaklaşımı,

• Davranışların düzeltilmesi yaklaşımı,

16


İnsancıl yaklaşım

Genel olarak bu yaklaşımın temelinde insanın doğru yapacağına inanmak ve güvenmek vardır. Bu yaklaşım, öğrencinin iyi niyetli ve güvenilir olduğunu, kendini kontrol etmesi gerektiğini ve uygun bir fırsat verildiğinde bunu yapabileceğini varsayar.

17


Bu yaklaşıma göre öğrencilerin sınıf ortamında istenmeyen davranışta bulunmaları durumunda öğretmen şunları yapar :

Öğrencileri dikkatli bir biçimde dinler. Öğrencilerle kendi duygu ve düşüncelerini

paylaşır. Kesin bir ifadeyle istenmeyen davranış

hakkında düşüncelerini ortaya koyar.

18


Pazarlık yaklaşımı

Bu yaklaşımın temelini “herşeyin bir bedeli vardır”anlayışı oluşturur. Öğrenci istenmeyen bir davranışta bulunursa bunun sorumluluğunu almak ve sonucuna katlanmak zorundadır. Öğretmen sınıftaki istenmeyen davranışları değiştirmek ve düzeltmekle görevlidir. Öğretmen gerektiğinde güç kullanarak öğrenci davranışını şekillendirir.

19


Davranışların düzeltilmesi yaklaşımı

Davranışçı psikolojinin ilkelerinin sınıfta istenmeyen davranışların düzeltilmesinde kullanılmasına dayanır. Bu yaklaşım, davranışların kontrol altına alınmasının doğuracağı olumsuz sonuçların önlenmesine dikkat çekmektedir.

İstenmeyen davranışların oluşmasına göre farklı stratejiler uygulanmaktadır.

20


Bunlar;

• Sorun davranışı gözlemlemek,

• Pekiştireç vermek,

• Söndürmek,

• Öğrencilerle anlaşmak,

• Yaklaşık istendik davranışı kabul etmek,

• Derse dönmektir.

21


İstenmeyen davranışlara karşı eylemler

• Görmezden gelme,

• Uyarma,

• Doğru davranışı gösterme,

• Umursamama,

• Fiziksel müdahele,

22


• Derste değişiklik yapmak,

• Sorumluluk vermek,

• Öğrenciyle konuşmak,

• Okul yönetimi rehberlik servisi ve aile ile iletişim kurmak,

• Ceza vermek olarak sıralanabilir.

23

http://www.loadtr.com/438487-fener_ve_usa.htm


Cezada dikkat edilmesi gereken hususlar

• Cezaya olabildiğince az başvurmak,

• Ceza nedenlerini açıklamak,

• Öğrenciye alternatif sunmak,

• İstenmeyen davranışı istendik hale getirmek,

• İstenmeyen davranış bitmeden cezayı vermek,

• Sinirli iken ceza vermemek,

24


İstenmeyen davranışı önlemek için kısa öneriler

• İstenmeyen davranışı ortadan kaldırmak öncelikle sorunu doğru anlamayı gerektirir. Sorunu anlamak için gerekli zamanı ayırın ve yorum yapmaktan kaçının.

• Sorunlu davranışın ne ölçüde sık, yaygın ve yoğun olduğunu gözleyin.

25


• İnsan doğasının temelde iyi olduğu ve her insanın kendini geliştirmek için gerekli potansiyele sahip olduğu düşüncesiyle soruna anlamlı çözümler üretin.

26


• Öğrencilere, kendileri değil davranışları istenmeyen niteliktedir görüşünü sık sık ifade edin.

• Sorunlu davranışlar karşısında hoşgörülü ve kararlı bir tutum gösterin.

• Öğrenciler hata yaparak öğrenirler. Onların hatasız olmalarını beklemeyin.

27


• Öğrencilerin kendilerini ifade etme, saygınlık kazanma ve sınıfta etkin bir yer edinme çabalarını destekleyin.

• Öğrencilerinize olumlu yönde gelişecekleri konusunda iyimser beklentilere sahip olduğunuzu

gösterin.

28


• Öğrencilerinizin olumlu özelliklerini vurgulayarak onları olumlu gelişimler için motive edin.

• Derslerin ve her tür eğitsel etkinliğin öğrencilerin beklenti ve gereksinimlerine dönük olmasına özen gösterin.

• İstenmeyen davranışları yasaklamak yerine alternatif davranış seçenekleri sunun.

• İstenmeyen davranışların yönetiminde aile ile olumlu ilişkiler kurun.

29


Küçük disiplin olaylarını şakaya dönüştürünüz. Eğlenceli durumlarda sınıfla birlikte gülerseniz sınıfı kontrol edemez hale gelmekten korkmayınız.

30


Öğrencilerinizin özdisiplin geliştirmelerine çalışınız. Kötü bir davranışın her şeyden önce kendi kişiliğine karşı bir saygısızlık olduğunu belirtiniz.

31


Disiplini bozan bir davranış oluştuğunda tepkide bulunmadan önce bir dakika düşününüz.

Suçluyu bulamadığınız zaman tüm sınıfı cezalandırmaktan kaçınınız.

32


Disiplin problemi sizi aşmadıkça başkalarına duyurmayınız. Önlem alınması gereken durumlarda ya da sınıfta ders yapmanız imkânsızlaştığı hallerde okul yönetimini bilgilendiriniz.

Öğrencilerinizi överken de eleştirirken de

son derece iyi seçilmiş sözcükler kullanınız. Sözcükleriniz empati ve takdir taşımalıdır.

33


Öğretmen bir istenmeyen davranış karşısında “Şunu demek istiyorum” diyerek sonuna kadar kararlı olduğunu hissettirmelidir.

Öğretmen aynı anda birden çok şeyle ilgilenme becerisini göstermelidir.


• Öğretmen öğrencinin kişiliği ile değil “durum ile ilgili “Ben” mesajları vermelidir.

• “Sen çok konuşuyorsun “ yerine “ Senin konuşman benim dikkatimi dağıtıyor.”

35


Öğretmen bütün öğrencilerine eşit davranmalıdır. Aynı mesafede olmalıdır.

36


Öğrencilerinin davranışlarını değiştirmek isteyen bir

öğretmen, önce kendi

davranışlarını gözden geçirip değiştirmeye

istekli olmalıdır. 37


Kaynaklar

CEMALOĞLU, Necati, Sınıf Yönetimi Ders Notları, 2011,

ERGÜN, Mustafa, www.egitim.aku.edu.tr/kuramsal02.ppt, (31.12.2011)

TÜRNÜKLÜ, Abbas, “Sınıf İçi Davranış Yönetimi”, Eğitim Yönetimi, Cilt 6, Sayı 21, kış 2000,

ÖZDAYI, Nurhayat, “Öğrenci ve Öğretmenlerin Gözüyle Sınıf Yönetimi Sorunlarına Genel Bir Bakış”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, Cilt 1, Ankara, 2004,

38

http://www.egitim.aku.edu.tr/kuramsal02.ppt







Teşekkürler

Doç. Dr. Necati CEMALOĞLU

[email protected]

[email protected]

39

mailto:[email protected]






file from your

Documents