YAKIN ooGu iJNiVERSiTESi FEN EDEBiYAT FAKULTESi TURK DiLi VE EDEBiYATI BOLUMU TUR413 MEZUNiYET PROJESi FAiKAKKAR 4A 950088 LEFKOSA
YAKIN ooGu iJNiVERSiTESi FEN EDEBiYAT FAKULTESi
TURK DiLi VE EDEBiYATI BOLUMU
TUR413 MEZUNiYET PROJESi
FAiKAKKAR 4A
950088
LEFKOSA
ONSOZ
Konusma dilinin biitiin sadelik ve a~1khgm1 eselerinde yansrtan Giintekin, hikaye,
roman, tiyatro ve am tiirlerinde basarth ornekler vermistir. Yaznns oldugu romanlai ve
hikayeleri ile genis balk kitlelerine ulasan yazar hakh bir ~ohret kazannusnr, 0 yurdun
~e~itli bolgelerinde gtizel-eirkin goriinii~leri, toreden gelen dogru-yanhs inanelari, aci
tath kisisel duygularla birlestirerek goz oniine sermeyi basarnusnr,
Resat N uri' nin iizerinde inceleme yapt1g1m bu romanm ana temi medrese ile yeni
mektep kavgasma dayanmaktadu-, Ben once esei biiyiik bir zevkle okudum ve maddi
unsurlarr ~1kard1ktan sonra gerekli arasnrmalari yaptnn, Daha sonra yazar hakkmda,
eser hakkmda bilgi topladun, Biitiin bu cahsmalarr yaparken bana yardrmci olan,
kiitiiphanesini acan sevgili arkadasrm Hiiseyin'e minnetdarhgnm bildirmek istiyorum.
Yine Re~at Nuri Giintekin'in bu romamm incelemem i~in beni gorevlendiren degerli
boliim baskannnz, sevgili hocam Biilent Yorulmaz'a sonsuz sevgi ve saygilarmn
sunuyorum.
Elimde bulunan bu roman inkilap Kitabevi tarafmdan Resat Nuri'nin Biitiin
Eserleri 6 adr altmda yaymlanan 23. baskidrr,
I
if;iNDEKiLER
Resat Nori Giintekin'in
Hayatt •....••.......................••....•.................•.......•......•.•.•....••.....•...•...•..•..
Eserleri ....•................•..••..•....•......•.•.......•.•.•..•..................••.•.••.....•....•...
Romanlarr ..•....•••..•.....•.......•.....••.....•...•..•..•....•.•.....................•.•..........•
Y esil Gece Hakkmda K1sa Bilgi ............••......•......•.....•..................•................
Romandaki Maddi U nsurlar ve A~Iklamalar1 •.•...•••.•.....................•..•.•..•....•.
Kaynakca ..................••..........•...........................................................................
Gene) Indeks •.......•.•..•...............................•..................•.............•.•....................
2
• RESAT NURi GUNTEKiN
(1889-1956)
HAYATI:
Resat Nori Giintekin, istanbul'da dogdu(25.ll.1889}1. Askeri doktor Nori Beyin
ogludur. Ilk ogrenimini Canakkale mekteb-i ibtidaisinde gordii; sonra bir bucuk yd
Canakkale Idadisinde, bir siire de Izmir Frere'ler okulunda okudu; orayr bitirmeden
tasdikname ile ayrildr; yarisma ile girdigi istanbul Dariilitinunu(U niversitesi) edebiyat
fakiiltesini bitirdi(1912). Memur olarak ilkin Bursa Sultanisi orta kisnn Fransizca
ogretmenligine atand1(1913), daha sonra istanbul' da eesitli okullarda miidiirliik
yapt1(1916-1919). Birinci Diinya Savasr'nm sonlarma rastlayan bu ddnemde yaz1
hayatma ilkin Zaman (1918-1919) gazetesinde tiyatro elestirileri yazarak baslayan, daha
sonra birkac da oyun yazrp Dariilbedayi'de oynatan iHancer, 1920; Eski Rilya, 1921;
TO§ Parcast 1923, vb.); ayrica $air (1918-1919). Nedim (1919), Buyilk Mecmua (1919),
Inci (1919), vb. Dergileriyle Diken (1918-1919) mizah dergisinde ve Dersaadet (1920)
gazetesinde kendi adiyla ve "Hayrettin Rii~tii" takma adsyla hikayeler; bunlardan
baska, Zaman gazetesinde "Cemil Nimet" takma adiyla, Dersaadet gazetesinde de kendi
adiyla birer roman yayunlayan Resat Nori, Kurtulus Savasr sonlarmda Vakit
' gazetesinde tefrika edilen (1922) f;al1ku1u romamyla eok genis bir iine ulasn, Mizah
dergileriyle magazinlerde "Yddizbocegi", "Ate~bocegi", "Agustosbocegi" takma adlarun
kullandi, Cumhuriyetin ilk ydlarmda, Mahmut Y esari ile birlikte Kelebek adh bir mizah
1 Resat Nuri'nin degum tarihi, baskih kaynaklarda son zamanlara kadar hep 1892 olarak gosterilmis; kendisi de, bir "millakat"ta, "1893'te istanbul'da, Uskudar'm Selimiye semtinde diinyaya geldigini", soylemis (U. Deniz: "Cocukluk Hairalan", Milli yet 16.1.1955) ise de, "Milli Egitim Bakanligmdaki kayitlarda dogumu 1305- 1307(1889) olarak gecmektedir" (T. Poyraz-M. Alpbek: "Resat Nuri Giintekin", Yeni Yaytnlan, 1957, c. II, sayi 3, s. 53); Resat Nuri'nin olnmunden sonra, yegeni Rusen Esref'Unaydm, sanatcmm kizr Ela'ya seslenir yolda yazdigr amlarda, Resat Nuri ile birlikte cekilmis bir cocukluk resminden soz ederken ~oyle der:
Her ikimizin de resminin arkasinda, dogdugumuz tarihler yaztlt. Bu tarihler, benim amcam, babamn da enistesi Tevfik Pasamn/;). Bu kayda gore baban "Resat Bey bin Nuri, tarih-I veladet 13 Tesrinisani 305". Yani bugunku anlamda 26 Kastm 1889. (R.E. Unaydin: "Resat Nuri Icin", Vatan, 18.2.1957).
Unaydm, rumi tarihi miladi'ye cevirirken kucuk bir yanhshk yapnus, rumi gune 13 degil 12 gun eklemek gerekir; bu baknndan Resat Nuri'nin degum gununun 25 Kasim 1889 oldugu anlasilmaktadir.
3
• dergisi ~1kard1 (1923-1924). Vefa, Kabatas, Galatasaray ve istanbul Erkek liseleriyle,
Camhca ve Erenkdy Kiz liselerinde Tiirkee, edebiyat, felsefe, fenn-i terbiye(egitbilim)
dersleri okuttu (1919-1931), Milli Egitim mufettis! oldu (1931-1939), bir ara Canakkale
milletvekilligine seeildi (1939-1943), daha sonra yine Milli Egitim basmiifettisi oldu
(1947), bu gorevde iken Paris kiiltiir ate~eliginde bulundu, altnns bes yasnu doldurunca
emekliye ayrildr (1954). Akciger kanserine yakalandi, sag1t1m i~in gittigi Londra' da old ii
(7.12.1956). istanbul'da Karacaahmet mezarhgma gomiildii.
ESERLEJU:
Roman:
L-Harabelerin <;iregi (Zaman gazetesinde tefrikasr 1922 "Cemil Nimet" takma
adiyla; kitap halinde bas. 1953, "Eski Ahbap ve Boyundurluk hikayeleriyle bir
arada" ,1968).
2-Gizli El (Dersaadet gazetesinde tefrikas! 1336 "1920"; kitap halinde bas.
1924).
3-<;alikuiu (1338"1922", yeni bir bicimde 1939).
4-Damga (1924).
5-Dudaktan Kalbe (1923).
7-Bir Katlin Duimam (1927).
8-Ye~l Gece (1928).
9-Acimak (1928).
10-Yaprak Diikilmil (1930).
12-Gokyuzu (1935).
13-Eski Hastalik (1938).
14-Atei Gecesi (1942).
4
•
15-Degirmen (1944).
16-Miskinler Tekkesi (1946).
17-Kan Davasi (1960).
18-Kavak Yel/eri (1961).
19-Son Sigmak (1961).
Uzun Hikaye:
20-Boyundurluk (1960 "Harabelerin (:ifegi romam ve Eski Ahbap hikayesiyle bir arada" 1968)
Hikaye:
21-Recm (1335 "1919" "tek hikaye").
22-Rofild Bey (1335 "1919" "tek hikaye")
23-Eski Ahbap (1335 "1919" "tek hikaye"); "Harabelerin <;ifegi romam ve
Boyunduruk hikayesiyle bir arada" 1968).
24-Sonmii§ Y1/dizlar (1927).
25-Tanr, Misafiri (1927).
26- Leyla ile Mecnun (1928).
27-0/agan i1ler (1930) "yeli ve ceviri hikayeler".
Biitiin eserleri, oliimiinden sonra, Resa: Nuri Giintekin Kiilliyat, ba~hg1 altmda
yayimlanm1~tJr (1957'den bu yana).
ROMANLAR:
1-Rqat Nori Giintekin'in romanlari da, ragda~lar1 Halide Edip'in ve Yakup Kadri'nin
manlar1 gibi, sanat anlay1~1 bak1mmdan iki kiimeye ayrdabilir:
a.Duygusa/ Romanlar: Yazar, hayatmm ilk doneminde yazd1g1 eserlerde
lerin duygusal ili~kileri iizerinde durmus ( <;al,ku§u, Dudaktan Ka/be, Ak1am
5
• Giine§i, vb.), toplumsal ili$kilere ya deginmemi$, ya da bu iliskileri uzak bir fon olarak
alnusnr ((:al1ku1u). Ilk biiyiik eseri olan (:al1ku1u'nun gordiigii genis ilgi, yazarm uzun
bir siire o yola bagh kalmasma, aym duygusal havayi siirdiirmesine, hatta aym tipi bir
baska cevre icinde tekrarlanmasma ((:aliku1u'nun hasan "Feride"sine karsshk Aksam
Giine1i'nin hasari "Jiilide"si gibi) yol acnusnr, Resat Nuri'nin iiniinii kuran ve
siirdiiren; yukarida adlarun verdigimiz ilk biiyiik eserlerindeki asm duygusalbk, bir
siire sonra kimi sanat cevrelerinde onun "gen~ kiz romancrsr" diye amhp hafifsenmesine
yol acnnssa da, bu, sanateuun daha sonraki tutumunu izlememekten dogan hafif bir
davramsnr, ((:al1ku1u'nu incelerken bu konuya yine donecegiz.)
b. Toplumsal Romanlar: Sanat hayatmm ikinci ddneminde (1928' den sonra),
eserlerinde toplumsal olaylarr on plana alnus (Ye1il Gece, Yaprak Dokiimii, Miskin/er
Tekkesi, vb.), hatta kimi eserlerinde daha da ileriye giderek "sav"h (tezli) roman
denemesine giri$mi$, roman arac1bg1yla belli bir goriinii$iin savunuculugunu
yapm1$tir(Yefil Gece). Yazarm, Zola'dan Hakikat romamm ~evirdigi siralarda (1929) bu
yola giri$i dikkati eekmektedir,
2-Sanat~mm eserlerini kalm bir ~izgi ile iki kiimeye ay1r1$1miz, incelemeye kolayhk
saglamak icindir, Yoksa bu ayrihs, bicakla kesilmis gibi, kesin bir bolilnme degildir.
Onun ilk eserlerinde gordiigiimiiz birtaknn ozellikler, daha sonraki eserlerinde de, bazi
bieim degi$iklikleri ieinde, birtaknn keskinlikler, sivrilikler kazanarak ve daha belirgin
bir hal alarak, siiriip gitmistir, Soz gelimi cocuk sevgisi ( Calikusu, Actmak, Miskin/er
• .1. 1 Tekkesi vb.), kusaklar arasmdaki anlasmazhk ((:al,ku§u, Yaprak Dokiimii), kurtulus iein
egitimin onemi ((:alikufu, Ye1il Gece) gibi temalar, baska baska ydntemlerle de olsa, her
iki donemdeki eserlerinde ssk sik ele ahnnustrr,
3-Genel tutumuyla Batt ekinine (kiiltiiriine) ve edebiyatma bagb olan yazar, kendi
roman gelenegimize de ilgisiz kalmanns; sozgelimi, Tanzimat'tan bu yana cesitli roman
6
• ve hikayelerimizde ikide bir ele alman "Banhlasmayr yanhs anlama" tema'smi bir
romanma temel olarak alnus (Yaprak Dokumu), bir baska romanmm (Damga) temelini
de Ahmet Mithat'm Hasan Mellah romanmdaki bir olaym-kadmm evine giren asikm,
yakalamnca, sevgilisinin namusunu kurtarmak icin kendisini hazirnns gibi gdsrermesl
olaymm-iizerine kurmustur.
4-Romanlarmm bashca ozelliklerinden biri de, kisilerin ~ogu zaman tek yonlii
oluslaruhr, Y azarm, insan yarauhsma uzaktan bakmayismm-ya da bakmak
lstemeyisinin-sonucu olarak, eserlerinde "iyilik" ile "kdtiiliik" ~ogu zaman kiside
birlesmez; bunlar ayri ayri kisilerle temsil edilir. Yiiregi derin bir acima ve insan sevgisi
ile earpan yazar icin sakmcah sayilabilecek bu tutumdan ayrild1g1, yani kisilerini gozden
~1karabildigi zaman (Yaprak Dokumu, Tann Misafiri) sanat alanmda iistiin basariya
5-Ahmet Hamdi Tanpmar'm deyisiyle "temiz ve musaffa bir insanhgm pesinde" olan
("Re~at Nuri ve Eserleri", Cumhuriyet, 24.1.1957), okuyucuyu buna yoneltmek iein de
eserlerini "acnna" ve "sevme" temelleri iizerine kuran-hele ilk romanlarmda bunu
duygusalhga kadar gotiiren-yazarm bu tutumunu, "acnna" ve "korku" yoluyla insanlari
diizeltme amaci giiden eski Yunan tragedya sairlerinin tutumuna benzetebiliriz.
6-Re~at Nuri, genel tutumuyla, realist bir yazardir, Eserlerindeki bas kisiler ~ogu zaman
filkfllestirilmis insanlar (Feride, Sahin.vb.) olmakla birlikte, bunlarm eevrelerindeki
kisiler, hirer gozlem sonunda, hayattan almnus kimselerdir. Kendisiyle yapilan kimi
konusmalarda, "detaylarm ve tiplerin gereek" oldugunu, onlarm "pek ~ogunu yakmdan
gormii~ oldugu kimseler" arasmdan se~tigini soylemi~tir (S.S. Uysal:"Hadiye Giintekin
Resat Nuri'yi Anlatiyor", Cumhuriyet, 30.5.1954 M. Baydar: Edebiyatr1lanm1z Ne
Diyorlar, 1960, s. 89). Bir konusmasmda da, bir romancmm en iyi eserini, ya~• ilerleyip
7
• ", 1 hayatta gorgiisii ~ogald1ktan sonra yazabilecegini soyleyerek, konua baska bir acrdan
deginmi~tir:
••. Bir romanci, ~air gibi degildir. Sairin en kuvvetli zamani genrlik
zamanidir: 0, y~landikra hizin: kaybeder. Halbuki romanct bilakis en iyi
yazisim yazmak icin rok gormege, insan ve sosyete hakktndaki goru~lerini
genisletmege, okumaga ve teknigini ilerletmege muhtactir. r;unku romanci,
insantn i07uzunu gormege, hayaun i07uzunu anlamaga mecburdur. Buna da
tabii senelerin tecrilbesi lazimdir. (N. Sadullah. "Resat N uri Anlanyor",
Yedigun, 1935, c. V, say1126).
Yazar, bu gorii$te, Halide Edip ve Yakup Kadri ile birlesmektedir,
7-Me~rutiyet'e kadar istanbul snurlari icinde kapab duran, Mesrutiyet devrinde ise
ancak kii~iik hikayelerde istanbul dismdaki hayati ele alabilen Tiirk Edebiyan, roman
alanmda ilk kez Resat Nuri'nin eserleriyle Anadelu'nuncesitli bolge ve insanlarma sere
serpe a~alabilmi$tir.
8-Biitiin eserlerini giinliik konusma diliyle ve siissiiz, yapmacsksiz bir uslupla yazan
Resat Nuri, Nurullah Atac'm deyisiyle, "kcnusma dilimizle uzun uzun yazalar, oykiiler
yazslabilecegini gdstermis" ("Atafm Giincesi", Ulus, 23.12.1956); Yakup Kadri'nin
deyisiyle de, "Tfirkce tahkiye dilini bugiinkii sadelige dogru ydneltmisnr."
("Edebiyat1m1zm Biiyiik Kaybi", Tercuman, 14.12.1956).
Sanatemm geniJ balk topluluklarma seslenebilmesinin bashca nedenlerinden biri
de, dilinin bu durulugudur,
8
• YE$iL GECE HAKKINDA
Ye~il Gece, Resat Nuri'nin toplumsal sorunlarr ele alan eserlerinden birisidir. Bir
siire medresede okudugu icin sarikhlam i~yiiziinii ogrenen ve memleketi yalmz yeni
mektebin kurtaracagma inanan ogretmen Sahin'in kendi istegiyle gittigi en geri
kasabalardan birinde medreselilere giri~tigi sava~1 anlatan bu eser, <;ahku~u'nun bir
baska aeidan benzeri saydabilir. Feride gibi Sahin de, Tiirkiye'nin egitim savasmda
tiirlii gii~liiklere ve slkmtllara gogiis geren idealist bir ki~idir. Denilebilir ki, Sahin
Feride'nin bu aeidaa erkek kardesidir,
Atatiirk Devrimi'nin o coskulu havasi ieinde, cok gii~lii sezgi ve gozlemlerle
kaleme ahnnns bu kitapta, toplumumuzun o giinkii biitiin biiyiik sorunlan, yiirekli bir
bieimde tarnsihyor. Romanm en dnemli kahramam Sahin Hoca'mn ki~iligini olusturan
nitelikler, miicadelesi ve ugrad1g1 yenilgilerin oykiisii saydabilir.
Eserde, ele alman tez, olaylarm ieinde eritilememis, ~ogu yerde, olay dismda
brrakdarak makale yazan gibi anlanlnusnr, Bu ise, roman sanan bakmnndan onemli bir
kusurdur.
9
• YE$iL GECE ROMANINDA MADDi UNSURLAR
YiYECEK VE i~ECEKLER
A
Alillk: Sekerin kaynatilip koyulastmlmasmdan sonra kesilerek yapdan degi~ik renkli,
kokulu bir tiir seker,
Armut:
Ayran:
B
!!!!!!Ii:
Bugday:
~
Corba:
D Dolma:
Dom~
E Ekmek:
Elma:
Et:
H
He_lva:
IO
• K
Kabak:
Kahve:
Kaymak:
Kaymakh Ekmek Kadaylf1:
Koyun Kebab1:
Kuru Fasulye:
L
Limon:
Lokma: Mayah hamuru kii~iik kiirecikler halinde kesip sonra da yagda klzartarak serbete koymak ~ekliyle yapdan bir tath,
M
Maydanoz:
Meyve:
Meze: i~ki ile yenilen cerez,
MISlr:
p
Paca Corbas1: Kasaphk hayvanlarm kesilip temizlenmis ayag1 ve bu ayaktan yapilan yemek.
Palamut: Otuz kirk santim boyunda eti esmer, pulu olmayan bir tiirlii babk.
Pathcan:
Pathcan D0lmas1:
Peynir:
R
11
E
Elbise:
Enfiye Mendili: Keyif icm buruna eekilen ~iiriitiilmii~ ve ieine bazi kokulu maddeler karistmlnns tiitiin tozu, burun otu. Bu tozu buruna eektikten sonra kullamlan mendil.
F
Ferace: Eskiden Tiirk kadmlarmm sokakta giydigi, bol ve yakasmm arka kisnu ~ogu kez eteklere kadar uzanan bir eesit iistliik. Genellikle koyu renkte euha, sof ve fantezi kumaslardan yapihrdr, Bazslarram cep ve yakalari i~lemeli olurdu. Giiniimiizde yerini daha eok carsafa birakan ferace Anadolu kbylerinde hala giyilmektedir.
Fes: Eskiden yurdumuzda da kullamlan, silindir seklinde, tepesinin ortasmda siyah piiskiilii sallanan, kirnnzr, visne ~iiriigii renginde bir cesit bashk,
Fitilli Mintan:
G
Gecelik Entarisi:
Gomlek:
H
Hamam Havlusu:
i ipek Cevre:
K
Kasket:
Kavuk: Sank sarilan biiyiik bashk
Kolah Gomlek:
Kundura:
Kiilah: Eskiden basa giyilen ucu sivri yiiksek bashk,
16
"
T
Tashk: Eskiden evlerin oniinde tasla di:i~eli olarak bulunan ve orada oturulan k1S1m. Oda.
Tavan Aras1:
y
Y atak Odas1:
Yaz1hane: Yaz1 i~lerinin yapthp yiiriitiildiigii yer. Oda. Biiro.
GiYiM KU$AM VE AKSESUAR
A
Aha: Kahn kumastan yapilnns bir cins biiyiik~e ceket, veya bu ceketin yapdd1g1 kumas.
Amele Gi:imlegi:
A vc1 Elbisesi:
B
Baston:
C
Canta:
Carlk:
D
Dokuma Carsaf:
Diigme:
15
• Su tesnsi;
Siirahi:
T
Tabak:
Tahta kastk;
IA!:.
Tencere:
y
Yiyecek sepeii;
Yumurta sepeti:
i(MEKANLAR
B
Balk.on:
Bod rum:
E
Esik: Giri~ kapr bo~lugunun alt bolomiinde bulunan basamak.
K
Kalem odas1: Resmi dairelerde yazi islerinin goriildiigii yer.
Koridor:
s Sofa: Genellikle eski evlerde oda kapdarmm a~dd1g1 genisee yer. Hol. Eskiden buralar d6$eli olurdu ve ev halkmm giiniiniin biiyiik bir kismr sofada gecerdi,
14
•
YiYECEK VE i9ECEKLERE tiatu E$YALAR
B
Bardak:
B1cak:
) Bohca
~anak:
G
Gaz ocag1:
Giimiis tepsi:
H
Hnbe: . I
Iskemle:
K
Kaidc:
Kt.lW:: _
M
Mas a
s - Sandall'..,e:
13
• s
Sigara:
Sim it:
Su:
Siit:
Siidii Kahve:
Sarap:
Seker:
Serbet: Meyve iizii, su ve seker karistmlarak yapdan icecek,
T
Tarhana:
Tiitiin:
u Uskumru dolmas1: lhk denizlerde yasayan orta biiyilkliikte, tekir ~izgili bir bahk, Bu
bahktan yapdan dolma.
y
Yag:
Yemis:
Yumurta:
z Zemzem suyu: Kabe yakmlarmda miisliimanlarca kutsal sayilan bir kuyu ve bu
kuyunun kutsal saydan suyu.
12
ipe:
"irk:
.irk Yaka:
M
vi Atlas Gomlek:
_._don Sapka: Yuvarlak ve bombeli erkek sapkasi,
_._endil:
~ •• gin asker kunduras1:
_._evlevi sikkesi: Mevlevi dervislerinin baslarma giydikleri kiilah veya sapka.
_._usamba: 1. su geeirmez duruma getirilmi, bez 2. su geeirmeyen bezden yapslnns • agmurluk.
_._iicevher:
p Pabuc:
Pardesii:
Parlak cezme:
Patiska entari: Pamuk ipliginden dokunmus ince diizgiin beyaz bez. Bu bezden yapdm1, dbise.
~ Yiiz ortiisii.
Peskir: Pamuk ipligmden dounmus havlu.
'estemal: 1. Hamamlarda ortiinme ve kurulanmak icin kullamlan ince ortii. 2. Bazi • irelerde basa ortiilen dokuma. 3. Bir i, yaparken bele baglanan genis ortii.
R Redingut: Resim bir erkek ceketi. Arkasr yrrtmaeh, uzun ve ~ift sira diigmeleri bulunur.
17
s Sar• mesin potin: Kullamlacak duruma getirilmi$ koyun derisinden yapdm•$ ayakkabi.
Sank: Miisliiman din adamlannm bashk iizerine sard1klar1 uzun tiilbent.
Sedef: Deniz hayvanlarmm bazilarmm kabugunda bulunan sert beyaz pmlnh madde.
S1rma islemeli ipek ortii:
S1rmah sar1k:
Siyah carsaf:
Siyah till:
Sal:
Salvar:
Sal yelek:
Sapka:
Sayak elbise: Kaba bir sekilde ~aprazlama dokunmus yiin kumas ve bu kumastan
yapdan elbise.
T
Takunya: Nalm iistii tasmah, tahtadan yapslnus aln yiiksekce, bir eesit ayakbk.
Tente: Bir yeri gunesten, yagmurdan korumak iein o yerin iistiine gerilen bez. Ortii.
Terlik:
Tozluk: Tozdan korunmak icin giyilen, dizden a$ag1ya uzanan ayakkabdarm iistiinii i
iirten dar pacahk. Getir.
Tiilbent: Pamuk ipliginden ince ve seyrek olarak dokunmus, yumusak hafif bez.
Tiiylii pazen: Dokumasr sik, kalm ve yumu$ak bir ~e$it pamuklu, tiiylii bez.
18
•
y
Yemeni: KadmJann baslanna bagladtklan tiilbent. Eskiden ba~ortiiniin altma
bag.lamrd1. Bask1 kahplari ile iistiine ~ekiller desenler bas1hr.
Y esll min tan: Y akas1 olmayan erkek gomlegi.
Yiiziik:
YERADLARJ
Mrika: A
tam:
B ar:
C
e:
• E
Edirne:
Emir Dede:
F
Fransa:
Fr.ink;_
G
Galata:
Gala.ta_sarn:
H
Hicaz:
Hindistan:
i ingiltere:
Istanbul;
italya:
izmir:
K
Kadiri Tekkesi:
Kafkma:
Kanbca:
Kelami Baba Tiirbesi:
20
• M
MahmutPasa:
Makedonya:
N
N ur!lsmaniye:
0
Okyanusya:
R
Ro_lllJ!.:.
Rumeli:
s ~va:
Sirbistan:
Sll!ahizad~dresesi:
Somuncuzade Medresesi:
T
Tikve.s.:
0
Uskiim
y
Yenima_halk:
Y unanistan:
21
• KAYNAKCA
- Banarh, Nihad Sarni, Resimli Tiirk Edebiyatl Tarihi, Cilt II, Milli
Egitim Basnnevi, Istanbul 1998.
- Biiyiik Larousse Sozliik ve Ansiklopedisi, Milliyet, istanbul 1992.
- Devellioglu, Ferit, Osmanbca-Tiirk~e Ansiklopedik Lugat, Aydm Kitabevi
Y aymlan, 13. Baski, 1996.
Kudret, Cevdet, Tiirk Edebiyatmda Bikaye ve Roman, Cilt I, inkilap Kitabevi, 5.
Basks, 1998.
22
iNDEKS
Aha: 201-219
Afrika: 56-60
Akide: 140
Alaeam: 189-196
Amele Gomlegi: 80
Anadolu: 28-187-190-218
Armut: 93
Asya: 56-60
A vcr Elbisesi: 55- 72-94
Avrupa: 56-77-93-95-148-184-203
Ayran: 43-188
Bal: 123
Balik: 5-7
Balkanlar: 56-93-96-185-192
Balkon: 65-66
Bardak: 50-131
Baston: 148-197
Bayram Cavus Cesmesi: 161
Beykoz: 32-35
Break: 5
Bodrum: 70
Bohea: 188-217-220-223
•
Bulgaristan: 66
Cava: 94
Cep: 148
Ciippe: 12-20-80-92-217
Canak: 196
Canakkale; 184
Canta: 148
Carik. 145
Cay: 71
Cin: 94
Corba: 85
Dokuma <;ar~af: 135-144
Dolma: 116
Domates: 24-154-155
Diigme: 6-8
Edirne: 119
Ekmek: 13-140-147-194-195-210
Elbise: 41-92-147
Elma: 9
Emir Dede: 50-62-67-220-221-222 !'
Enfiye Mendili: 34
24
E~ik: 75-135
Et: 50-147
Etek: 8-23-80
Ferace: 20
Fes: 6-14-41-58-65-89-116-197
Fitilli Mintan: 80
Fransa: 95
Frenk: 96
Galata: 12
Galatasaray: 50-52-54-95
Gazocag1: 20-71
Gecelik Entarisi: 33-69-120-138-143
Gomlek: 26
Giimii~ Tepsi: 182
Hamam Havlusu: 187
Belva: 81-85
Heybe: 12-13-188-189-217
Hicaz: 108
Hindistan: 94
ingiltere: 191
Ipek Cevre: 55
25
&
,. Iskemle: 7-15
istanbul: 131-135-184-218
italya: 218
izmir: 11
Kabak: 5-7-87
Kadiri Tekkesi: 66
Kafkasya: 174-185
Kahve: 120-139-141
Kalem Odasn 6
Kanbca: 33
Kasket: 221
Ka~1k: 53-167-195
Kavuk: 199
Kaymak: 26
Kaymakh Ekmek Kadayifu 25
Kelami Baba Tiirbesi: 142-144-145-148-152-153-155-161-162-165-173-178-184
Kepee: 81
Kolah Gomlek: 12
Koridor: 6-15-16-149
Koyun Kebabu 56
Kundura: 194
Kuru Fasulye: 24
Kiilah: 154-184
Kiipe: 210
26
Kiirk: 55
Kiirk Yaka: 72
Limon: 99
Lokma: 101
Mahmutpasa: 12
Makedonya:66
Masa: 6-163-214
Mavi Atlas Gomlek: 6
Maydanoz:85
Melon Sapka: 221
Mendil: 104-158-223
Me~in Asker Kundurasn 133
Mevlevi Sikkesi: 33
Meyve: 146
Meze: 147
M1sir: 26
Musamba: 197
Milcevher:62-144
Nurosmaniye: 14
Okyanusya: 60
'{ ,_,
27
• Pabu~:41
Pa~a Corbasu 35
Palamut: 32
Palto: 138-147-153
Pardesii: 69-148-223
Parlak Cizme: 55- 72
Patiska Entari: 211
Patbcan: 121
Patbcan Dolmasu 53
Pe~e: 115-130-131-134
Peskir: 187
Pestemal: 34-46
Peynir: 195
Pilav: 20
Raku 120-123-147-154-160
Redingot: 6-8
Roma: 56
Rumeli: 28-210
Sandalye: 104-131-214
Sari Mesin Potin: 6 '
Sank: 11-14-16-l 7-37-41-49-58-89-94-217
Saieva: 10-45-47-60-82-86-196-124-127-163-181-187-195-219-222-223
Sedef: 144-184
28 t
Srrbistan: 66
Sirma i~lemeli Ipek Ortii: 100-144
Sirmah Sarsk: 96-100-106
Sigara: 158-188
Simit: 15-25
Sipahizade Medresesi: 86
Siyah Car~af: 114-175
Siyah Sayaktan Elbise: 12
Siyah Tiil: 131
Sofa: 39-49
Somuncuzade Medresesi: 14-15-24-29-39
Su: 50-75-131
Su Testisi: 201-217-220-223
Siirahi: 131
Siit: 43-147-172
Siitlii Kahve: 121
Sal: 100
Salvar: 80-94-141-185
Sal Y elek: 50
Sapka: 14-219
Sarap: 14
Sayak Elbise: 39
Seker:26
Serbet: 63-75-105
29
Tabak: 50-51
Tahta Ka~1k: 81
Takunya:201
Tarhana:26
Tas: 172-206
Tashk: 49-72-139-205
Tavanarasu 208
Tencere: 24
Tente: 190
Terlik: 211
Tikve~: 51-87
Tozluk: 189
Tiilbent: 89
Tiitiin: 158
Tiiylii Pazen: 69
U skumru Dolmasu 5
Uskiip: 94-95
Yag: 26
Y atak Odasu 22
Y azthane: 5-6
Yemeni: 219
Yemis: 75
30~
Y enimahalle: 216
Y e~il Mintan: 76
Yiyecek Sepeti: 188
Yumurta: 48-129-154-155
Yumurta Sepeti: 129
Yunanistan: 187-191-195-197-201-218
Y iiziik: 210
Zemzem Suyu: 181
31