1 Federale regeringsonderhandeling en Voorakkoord over begroting - “structurele” hervormingen ACV-studiedienst Brussel, 28 november 2011
Jan 03, 2016
1
Federale regeringsonderhandelingen
Voorakkoord over begroting - “structurele” hervormingen
ACV-studiedienstBrussel, 28 november 2011
2
SCHEMAI. OVERZICHT SANERINGII. FISCALITEITIII.ARBEIDSMARKTIV.PENSIOENENV. NIEUW BELEID
3
I Overzicht sanering
1. Saneringsinspanning federale overheid• 11,3 miljard in 2012• 13,2 miljard in 2013• 15,1 miljard in 2014
Extra-saneringsinspanning grotelijks op federale overheid gezet
4
I Overzicht sanering2. Verdeling inspanningen (schema Di Rupo)
5
I Overzicht sanering3. Balans inkomsten – uitgaven (Di Rupo)
2012 2014Uitgaven 4.369 (41.8%) 8.091 (52.2%)
Ontvangsten 3.524 (33.7%) 4.313 (27.9%)
Andere 2.557 (24.5%) 3.083 (19.9%)
6
I Overzicht Sanering
4. Correcties (999 miljoen in 2012), inz.:• opheffing bankgeheim (250)• compensatie banken Argenta-arrest (391)• impact nationalisering Dexia op rentelast (-
148)• garantie restbank Dexia (+300)• herziening inkomsten RSZPPO (+76)
7
2012 2013 2014kost Brussel -134 -223 -318
kost Beleris -25 -25 -25
echter
usurperende bevoegdhedeninz. korting op factuur voor schone auto’s
+250 +600 +900
responsabiliseringsbijdrage ambtenarenpensioenen
+89 +103 +116
I Overzicht Sanering5. Staatshervorming
8
I Overzicht sanering
6. Primaire uitgaven (1.278 miljoen in 2012)• lineaire vermindering personeelskredieten
(120)• regering (3)• Optifed, ter ondersteuning
efficiëntieverbetering (-30)• defensie, o.m. maximum 30.000 (15)• NMBS (hervorming en Infrabel) (203)• onderbenutting (150)
9
Bevriezing kredieten ontwikkelingssamenwerking (310 miljoen in 2014)Aanvullend: overheidspensioenen:•2012: 0 miljoen•2013: 212 miljoen•2014: 424 miljoen
I Overzicht sanering
10
7. Fiscale uitgaven (pas effect vanaf 2013)• energiebesparing: + 600 miljoen in 2014• eenvormig tarief – ongeacht inkomen: +116 in 2014 :
– 45% voor enige woning, kinderopvang, giften– 30% voor andere (bvb. pensioensparen)
I Overzicht sanering
11
I Overzicht sanering8. Sociale zekerheid (2.841 in 2012), o.m.:
2012 2014gezondheidszorg (lagere groeinorm: 2%) + 1.562 +2.520
gezondheidszorg (extra-besparing) + 418 + 828
gezondheidszorg (onderbenutting) + 320 -
dienstencheques 7 127
ziekenfondsen 43 104
vakbonden (UI) 4 6
welvaartsenveloppe werknemers + zelfstandigen 0 245
hervorming arbeidsmarkt 380 919
12
II Nieuwe fiscale inkomsten
Roerende voorheffing van 15/20% naar 21% (943 miljoen in 2014), maar:•behoud 25% op aandelen aan toonder (uitdovend)•behoud 15% op staatsbons•behoud 10% op liquidatieboni; schrapping maatregel tegen aanhouden meerdere vrijgestelde spaarrekeningen•+ 4% (dus 25%) voor roerende inkomens + 20.000 euro/jaar (niet op liquidatieboni en vrijgestelde spaarboekjes) – ter vervanging van belasting op grote vermogens
13
II Nieuwe fiscale inkomsten
• Beurstaks (50 miljoen) - enkel vennootschappen • Beperking notionele intrestaftrek :– rente 3% (3,5% voor KMO’s);– stopzetting (behalve voor ‘stock’) van overdraagbaarheid
(2.273 miljoen in 2014)
• Belasting speculatieve meerwaarden (25%) – enkel vennootschappen (180 miljoen in 2014)
• Bestrijding fiscale fraude (nog onduidelijk) en bijdragefraude (zie verder) - 1.500 miljoen in 2014
14
II Nieuwe fiscale inkomsten
Varia:•herraming voordeel privé-woonst op rekening vennootschap (177 miljoen in 2014)•accijnzen op tabak/rookwaren (158)•afschaffing vrijstelling BTW notarissen en deurwaarders (159)•hogere BTW (van 12 naar 21%) op betaaltelevisie (92)
15
Varia•verhoging eigen werknemersaandeel op bedrijfswagens in functie van CO₂-uitstoot en cataloguswaarde (210)•verhoging nucleair rente (300, zij het vanaf 2013 40 miljoen geherinvesteerd)•verhoging bankentanks (100)•berekingspercentage voor belasting van aandelenopties van 15 naar 18% (22)•harmonisering intern pensioen bedrijfsleiders (55)
II Nieuwe fiscale inkomsten
16
II Nieuwe fiscale inkomsten
Niet weerhouden uit eerdere voorstellen:•taks grote vermogens•meerwaardebelasting particulieren•beurstaks particulieren•vliegtaks business en 1st class•fiscale aftrek dienstencheques•hogere sociale bijdragen zelfstandigen•BTW advocaten
17
III Hervorming arbeidsmarkt
1. Wachtuitkeringen (136 miljoen in 2014)• wachtuitkering wordt inschakelinguitkering
(allocation d’insertion) • wachttijd naar 12 maand voor ieder (dus voor
meesten van 9 naar 12 maand)• slechts recht na actieve medewerking tijdens
wachttijd (minstens 3 evaluaties) • minstens 6 maand opschorting bij negatieve
evaluatie
18
III Hervorming arbeidsmarkt
• Beperking in duur (maximum 3 jaar) voor:– werklozen vanaf 30 jaar– samenwonenden met wachtuitkeringen - 30 jaar
(uitzondering: werkloze koppels = “bevoorrecht” samenwonenden)
– uitzondering: werklozen die in laatste 2 jaar 6 maand tewerkstelling kunnen bewijzen
– teller loopt vanaf 1.1.2012; eerste uitsluitingen vanaf 1.1.2015
– compensatie voor OCMW’s (leefloon en begeleiding)
19
2. Nieuw degressief schema werkloosheidsuitkeringen (347 miljoen in 2014, zonder welvaartsvastheid) •eerste 3 maand: van 60 naar 65% (maximum wordt 1560,9 euro), zij het pas vanaf 1.1.2013•inkorting en veralgemening tweede periode (na 12 m. werkloosheid)
– inkorting met 1/3: van 3 maand + 3 m./jaar naar 2 maand + 2m./jaar
– max.36 m. (dus plafond bij 11 à 19 jaar tewerkstelling)– ook voor gezinshoofden en alleenstaanden, alsook
samenwonenden met 33% arbeidsongeschiktheid
III Hervorming arbeidsmarkt
20
• derde periode iedereen op huidige minima (= 11 tot 30% onder armoedenorm)
• derde periode voor pensioen slechts gelijkgesteld aan 1777,2 euro/maand (i.p.v. laatste loon)
• na 12 maand in 2de periode zakt uitkering per trimester richting forfait van 3de periode)
• overgangsmaatregelen voor huidige werklozen
III Hervorming arbeidsmarkt
21
• niet bij:– 20 jaar beroepsverleden (wel verlies
anciënniteitstoeslag onder 55 jaar); + 1 jaar per jaar vanaf 2013; tot 25 jaar in 2017
– gezinshoofden en alleenstaanden vanaf 55 jaar– tijdelijk werklozen– deeltijdse werklozen
• compensatie: soepeler voorwaarden voor toegang tot en terugkeer naar 1ste of 2de periode
III Hervorming arbeidsmarkt
22
3. Beschikbaarheid en controle• verstrenging criteria passende dienstbetrekking vanaf 2012:
– afstandscriterium van 25 naar 60 km– verstrenging beroepscriterium (korter dan 6 maand)
• snellere en meer regelmatige opvolging langdurig werklozen• uitbreiding opvolging/controle langdurig werklozen: van 50
naar 55 jaar in 2013; naar minstens 58 jaar in 2016; na regionalisering van die bevoegdheid kunnen Gewesten autonoom de leeftijd verhogen;
• dit laatste ook voor (pseudo)brugpensioenen; uitzondering voor zware beroepen (?) en afwijkende stelsels (?)
III Hervorming arbeidsmarkt
23
4. Tijdelijke werkloosheid: vervroegde invoering vanaf 2012 responsabiliseringsbijdrage veelgebruikers (15 miljoen in 2014)
5. Tijdkrediet/landingsbanen/loopbaanonder-breking (125 miljoen in 2014) – op alle nieuwe aanvragen
III Hervorming arbeidsmarkt
24
Landingsbanen:•recht en uitkering van 50 naar 55 jaar, zowel halftijds als 1/5•uitzonderingen voor zware beroepen die tegelijk knelpuntberoep zijn•loopbaaneis van 20 naar 25 jaar•overleg met sociale partners over voorkoming voortijdige uitstap nadien (uitstel brugpensioen?)
III Hervorming arbeidsmarkt
25
Gewoon tijdkrediet (incl. 1/5)•basiskrediet van 1 jaar (pro rata) zonder dat motief nodig is• eis van 5 jaar beroepsverleden, waarvan 2 jaar in bedrijf •sectoren kunnen nog uitbreiden, maar:
– enkel nog voor motieven (maar met herziening huidige motieven)
– maximum 3 jaar (bovenop 1 jaar)– behoud anciënniteitsvoorwaarden
III Hervorming arbeidsmarkt
26
Loopbaanonderbreking openbare sector/onderwijs:•6 jaar voltijds en 6 jaar deeltijds wordt 2 keer 5 jaar•tegen 2020 gelijkschakeling met tijdkrediet in privé
Beperking gelijkstelling van niet-gemotiveerd tijdkrediet en loopbaanberekening voor pensioen: 1 jaar (pro rata voor 1/5, dus uit te smeren over 5 jaar)
Thematische verloven: behoud (ouderschapsverlof?)
III Hervorming arbeidsmarkt
27
6. Brugpensioen (75 miljoen in 2014)• bedrijven in herstructurering: – van 50/52 jaar naar 55 jaar op 1.1.2013– tot 2017 nog afwijkingen mogelijk voor specifieke
dossiers (à la Arcelor Mittal) – volgen regime bedrijven in moeilijkheden
– bruggepensioneerde wordt een “werkloze met bedrijventoeslag” (complément de l’entreprise)
III Hervorming arbeidsmarkt
28
Bedrijven in moeilijkheden:•van 50 naar 52 jaar op 1.1.2012•naar 55 jaar op 1.1.2018 (+6 m. per jaar)
Afwijkende regimes 56 jaar (bouw, 20 j. nacht, 40 jaar) en ev. medisch brugpensioen (58 jaar na 35 jaar loopbaan): te regelen in volgend IPA, zo niet regering
III Hervorming arbeidsmarkt
29
Brugpensioen vanaf 58 jaar:•geen nieuwe cao’s meer mogelijk vanaf 1.1.2012 (wel hernieuwing)•vanaf 1.1.2015 afschaffing brugpensioen 58 jaar (tenzij ev. medisch), ook voor lopende/vernieuwde•overgangsregime voor vrouwen
Brugpensioen vanaf 60 jaar (cao nr. 17):•loopbaaneis naar 40 jaar vanaf 1.1.2015•in 2014 evaluatie: indien negatief naar 62 jaar tegen2020
III Hervorming arbeidsmarkt
30
Verder overleg over harmonisering gelijkstellingen voor loopbaanberekening voor diverse stelselsBijdragepercentages voor (pseudo)brugpensioen aangepast aan leeftijd Afbouw halftijds brugpensioen (geen nieuwe vanaf 2012)
III Hervorming arbeidsmarkt
31
Beperking gelijkstelling voor pensioen: •periodes vóór 60 jaar gelijkgesteld aan 1777,2 euro/maand•uitzonderingen:– brugpensioen vanaf 56 jaar na 40 jaar loopbaan
(cao nr. 96)– bedrijven in moeilijkheden– bedrijven in herstructurering
III Hervorming arbeidsmarkt
32
7. Dienstencheques (127 miljoen in 2014)• behoud fiscale aftrek• verhoging prijs met 1 euro vanaf 1.1.2013 en nadien
automatische indexering• beperking per gezin (1000 cheques /jaar)• 60% van nieuwe banen naar uitkeringsgerechtigde
werklozen (afwijkingen mogelijk) • terugbetaling aan bedrijven te moduleren in functie
van stabiliteit/kwaliteit werk
III Hervorming arbeidsmarkt
33
8. Bestrijding bijdragefraude• criteria voor weerlegbaar vermoeden van
schijnzelfstandigheid, met afwijkingsmogelijkheid voor sectoren
• registratie werknemers in horeca via “registratiekassa”
• verder overleg over gelegenheidswerk horeca• uitvoering voorstellen paritair comité tuinbouw
(champignonteelt)
III Hervorming arbeidsmarkt
34
• specifieke maatregelen in andere risicosectoren : werkplekregistratie, hoofdelijke aansprakelijkheid en andere sectorale akkoorden (?)
• geleidelijke invoering hoofdelijke aansprakelijkheid voor alle onderaannemers voor risicosectoren
• verstrenging verbod op terbeschikkingstelling• fictieve ondernemingen: gegevensuitwisseling met
gas- en elektriciteitsmaatschappijen
III Hervorming arbeidsmarkt
35
9. Bestrijding uitkeringsfraude• extra maatregelen bij RIZIV (in verlengde van
recent verslag Rekenhof)• fictieve adressen: gegevensuitwisseling met
water- en elektriciteitsmaatschappijen.• inzake bijdrageontwijking: maximum % van
jaarloon mag vergoeding zijn voor forfaitaire kosten (zoals het plafond van 1.4% in Nederland).
III Hervorming arbeidsmarkt
36
10. Werkgelegenheid•specifieke voornemens naar ouderen (vanaf 2012):•ondernemingen moeten via sociaal overleg een plan voor de tewerkstelling van ouderen maken (model FOD Werk)•uitsplitsing sociale balans volgens leeftijd•bij collectief ontslag moet leeftijdspiramide worden gerespecteerd •uitbreiding Activa naar bruggepensioneerden.
Bovenop start van programma voor tewerkstelling: inz. jongeren (zonder budget)
III Hervorming arbeidsmarkt
37
Besparing met 614 miljoen vanaf 2014:•250 miljoen voor werknemers en zelfstandigen•424 miljoen voor overheidspensioenen• 5 miljoen door plafond voor fiscale aftrek 2de pijler•min 20 miljoen door onbeperkte cumul van pensioen/arbeid vanaf 65 jaar (na 42 jaar loopbaan)
IV Pensioenen
38
1. Vervroegd pensioen• vandaag 60 jaar na 35 jaar loopbaan• stapsgewijze optrekking tot 2016 van leeftijd en
loopbaan– 60 jaar na 42 jaar loopbaan– 61 jaar na 41 jaar loopbaan (tegen 2016) in alle stelsels– 62 jaar na 40 jaar loopbaan
• zowel werknemers, zelfstandigen als algemeen stelsel ambtenaren
IV Pensioenen
39
2. Verbeterde regelingen privé-sectorGeleidelijke afstemming op algemene regeling vanaf 1.1.2012, behalve voor wie op die datum 55 jaar of ouder is. Met herberekening van verworven rechten vanaf 1.1.2012
Het betreft:• zeevarenden ter koopvaardij: nu pensioen vanaf 60 jaar;• mijnwerkers: ondergrond vanaf 55 j. - bovengrond vanaf 60 j. • vliegend personeel burgerluchtvaart: stuurpersoneel pensioen na 30 jaar
dienst, cabinepersoneel na 34 jaar
IV Pensioenen
40
3. Gelijkstellingen • verder onderzoek naar afstemming van
gelijkstellingsregels in diverse stelsels • beperking voor werklozen, brugpensioenen
en tijdkrediet/loopbaanonderbreking (zie hoger)
IV Pensioenen
41
4. Tweede en derde pijler• volgend IPA te bekijken:– consolidatie eerste pijler – veralgemening 2e pijler of 1ste pijler bis, inz.
werknemers zonder 2de pijler
IV Pensioenen
42
• beperking fiscale voordeel 2de pijler: evaluatie 80%-regel en invoering pensioenplafond in euro’s (hoogste overheidspensioen
• verhoging belastingvoeten bij voortijdige opname 2de pijler: 20% op 60 jaar en 18% op 61 jaar (tegen 16.5% nu)
• belastingvermindering 2de en 3de pijler: van vork 30-40% naar 30% voor ieder
IV Pensioenen
43
5. Cumul pensioen-arbeid
Beneden de 65 jaar:– indexering grensbedragen– graduele afbouw pensioen i.p.v. volledige
stopzetting vanaf grensbedrag.
IV Pensioenen
44
Vanaf 65 jaar:•na 42 j. loopbaan onbeperkte cumul vanaf 2013, na evaluatie in 2014 langere loopbaan•gekoppeld aan degressieve afbouw belastingvermindering bij 33.000 euro jaarinkomen•andere: cf. regeling beneden 65 jaar
IV Pensioenen
45
6. Pensioenbedrag• pensioenbonus werknemers (al verlengd tot
1.12.2013): evaluatie • gewerkte maanden van jaar waarin men op
pensioen tellen voortaan mee • loopbaanjaren na 45 jaar loopbaan tellen
voortaan ook mee voor pensioenberekening, in alle stelsels (enkel jaren met 30 gewerkte dagen)
IV Pensioenen
46
7. Overlevingspensioen• uitbreiding tot wettelijk samenwonenden die
kunnen huwen• omvorming tot tijdelijke overgangsuitkering:
duurtijd afhankelijk van leeftijd, kindertal, duur van het wettelijke huwelijk of het wettelijke samenwonen
• nadien onmiddellijke recht op werkloosheidsuitkering + begeleiding
IV Pensioenen
47
• versoepeling cumul overlevingspensioen en arbeid
Overgangsmaatregel: wie 30 jaar of ouder is op 1.1.2012 en partner verliest krijgt later bovenop eigen rustpensioen het overlevingspensioen dat zou zijn ontvangen in oud stelsel
IV Pensioenen
48
8. Zilverfonds
Overleg met sociale partners over integratie met Toekomstfonds gezondheidszorgen
IV Pensioenen
49
9. Openbare sector• Afschaffing van verplichting om op pensioen te
gaan op 65 jaar • Berekening pensioenbedrag op basis van 10
i.p.v. 5 laatste jaren, zowel voor toekomstige ambtenaren als voor ambtenaren die nog geen 50 jaar zijn
• Onderzoek over verbetering laagste pensioenen
IV Pensioenen
50
IV Pensioenen
• voorkeurregelingen openbare sector (“tantièmes”): voor nieuwen en voor huidige -55-jarigen, geleidelijke toenadering tot algemene regeling van berekening in 1/48
• openbare ziekenhuizen: federale tussenkomst in de hogere pensioenbijdragen RSZPPO
51
V Nieuw beleid
Er werd extra gesaneerd om ruimte te maken voor nieuw beleid: 285 miljoen in 2013 en 600 miljoen in 2014:•120 miljoen voor verhoging belastingvrije som•40 miljoen voor fiscale vermindering isolatie woningen•45 miljoen voor RSZ-verminderingen voor de eerste aanwervingen•40 miljoen herinvestering nucleaire rente•40 miljoen voor jobcreatie non-profit
52
V Nieuw beleid
Alleen ingevuld voor 2013:•120 miljoen voor verhoging belastingvrije som•40 miljoen voor fiscale vermindering voor isolatie woningen•45 miljoen voor RSZ-verminderingen voor de eerste aanwervingen•40 miljoen herinvestering nucleaire rente•40 miljoen voor jobcreatie non-profit