FARMASÖTİK KİMYAYA GİRİ - esisresearch.orgesisresearch.org/Uploads/Documents/farmkimyayagiris-1-2016.pdf · Farmasötik Kimya’nın kapsamı, amacı: İlaç Etken Maddesi ile

FARMASÖTİK KİMYAYA

GİRİŞ

Prof. Dr. İsmail YALÇIN

Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

2016

Farmasötik Kimya’nın

kapsamı, amacı:

İlaç Etken Maddesi ile ilgili tüm çalışmaları kapsar

I. İlaç Etken Maddesi Tasarlamak ve Geliştirmek

- Moleküler Modelleme Yöntemleri

- Bilgisayar Destekli İlaç Etken Madde Tasarım Çalışmaları (CADD)

II. İlaç Etken Maddesi Sentezlemek

- Sentez yöntemlerini saptamak ve uygulamak

- Sentezlenen İlaç Etken Maddesinin yapısını aydınlatmak

- İlaç Etken Maddesinin fiziksel, kimyasal ve fizikokimyasal

özelliklerini belirlemek.

III. İlaç Etken Maddesi ve Biyolojik Etkisi Arasındaki İlişkileri ve

Etki Mekanizmasını Tanımlamaya Çalışmak.

- Yapı-Etki İlişkileri (SAR)

- Kantitatif Yapı-Etki İlişkileri Analizleri (QSAR)

Farmasötik Kimya’nın kapsamı, amacı:

IV. İlaç Etken Maddesi Bileşiğin Farmakokinetik Özelliklerini Tanımlamak

ve İyileştirmek için Çalışmalarda Bulunmak (ADME/Tox)

V. İlaç Etken Maddesi Bileşiğin Saflık ve Miktar Tayini Çalışmalarını Yürütmek:

- İlaç Etken Maddesinin Miktar tayinine ve tanısına yarayacak

yöntemleri geliştirmek ya da bulmak.

- İlaç Etken Maddesinin kimyasal parçalanma yolunu ve bu

parçalanmada oluşan bozunma ürünlerinin yapısını aydınlatmak

ve miktar tayinleri yapmak.

- İlaç Etken Maddesi Bileşiğin stabilitesini yani saklama koşullarına

ve zamana bağlı olarak bozunup, bozunmadığını saptayacak

yöntemleri araştırmak.

Farmasötik Kimya’nın kapsamı, amacı:

Prof. Dr. Esin AKI

İLAÇLARİnsan sağlığını korumak

Yaşam kalitesini yükseltmek

Sağlıklı bir toplumsal yaşam oluşturmak

Hastalıkların teşhisi

Tedavisi

Önlenmesi

İnsan sağlığını korumak

Yaşam kalitesini yükseltmek

Sağlıklı bir toplumsal yaşam

oluşturmak

1. Daha etkili (Daha geniş spektrumlu)

2. Daha az toksik

3. Daha az yan etkili (seçici etkili)

İdeal İlaç:

Kimyasal sentez yolu veya doğal kaynaklardan

kazanılan,

insan ve hayvan organizmasındaki hastalıkların

engellenmesinde,

geriletilmesinde,

iyileştirilmesinde ve

tanısında kullanılan,

kimyasal yapısı ve özellikleri saptanmış olan maddelere

İLAÇ ETKEN MADDESİ denir.

İlaç Etken Maddesi

İlaç Etken Maddesi İsimlendirme

Kod numarası

Genellikle ilacı ilk elde eden veya

test eden lab, araştırıcı ya da

araştırma grubu verir.

Patent alırken kullanılır.

Ör: MK801


Kimyasal isim (ad)

Kimyasal bileşiğin yapısını

tam olarak açıklayan

kimyasal okunuşu,

(IUPAC kurallarına göre nomenklatür)

Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya BirliğiIUPAC / International Union of Pure and Applied Chemistry

2-(asetiloksi)benzoik asit


Resmi isim (Jenerik isim)

İlaca ulusal ya da uluslararası

iletişimde standardizasyonu

sağlamak için,

resmi kuruluşlar

tarafından verilen isim.

(Her ülkede ulusal resmi kuruluşlar,

dünyada WHO tarafından saptanır.)

2-(asetiloksi)benzoik asit

Asetilsalisilik asit +


Ticari isim ®

İlacı üreten firmanın kendi ürününe

verdiği özel isimdir.

İlaç Etken Maddesi İsimlendirmeAsetaminofen +

PARASETAMOL

ARBITUSPANADOLPAROL

PİROFEN Supp

OH

NHCOCH3

p-asetilamino-fenol

5000 in üzerinde ilaç etken maddesi var.

20,000 in üzerinde farmasötik ürün var.

İLAÇ SEKTÖRÜNDE İNOVASYONUN ÖNEMİ

Yenilikçi ve Orijinal ilaç için İnovasyon

Ülkelerin ilaç üretimi iki çeşit ürüne dayanmaktadır;

EŞDEĞER/JENEREİK ilaçlar

(Yenilikçi olmayan emek yoğun ürünler) ve

YENİLİKÇİ/ORİJİNAL ilaçlar

(İnovasyona dayalı, rekabetci ve katma değer yaratanürünler)

EŞDEĞER/JENEREİK İLAÇ

AMOKSİSİLİN

Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.

İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİYeni İlaç ve Tedavilerin İnsan Hayatındaki Önemi

İnsan ömrü uzuyor.

Dünya nüfusu artıyor ve yaşlanıyor.

Kronik hastalıklara maruz kalma süresi uzuyor.

Şehirleşme ve mobiliteartıyor.

Küresel ısınma

Tüm Bu Değişimler Sağlık

Hizmetlerine Olan İhtiyacı

Arttırmaktadır.

Yeni İlaçlar Yaşam Süresini Uzatır• Yaşam süresinin uzaması %40 yeni ilaçlara bağlı

Prof. Dr. Esin AKI

ABD de AIDS de ölüm oranının düşmesi

Prof. Dr. Esin AKI

İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ


Küresel İlaç Sektör Büyüklüğü (Milyar $), 2011

Türk ilaç sektörü büyüklük bakımından 16. sıradadır..

Dünya ilaç sektörü yıllık %5 civarında büyüyerek

1 trilyon $’ı aşmıştır.

İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİYarattığı Katma Değer

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%),

2010


İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİYarattığı Katma Değer

İlaç İthalat – İhracatına Göre Ülkeler, 2010

Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos

2012.

TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE ARAŞTIRMA GELİŞTİRMENİN DURUMU

Türkiye İlaç Ar-Ge Harcamaları, 2012


TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE ARAŞTIRMA GELİŞTİRMENİN DURUMU

Türkiye’de Eczacılık Patent Sayıları*, 2004 - 2008


• NACE sınıflandırmasına göre Türk Patent ofisi tarafından onaylanan “eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasalların ve botanik ürünlerinin imalat” konulu patentlerini ifade etmektedir.

Ülkemizde ilaç firmaları bugüne dek geneldeEŞDEĞER/JENERİK ilaç üretimine yönelmiş,

YENİ İLAÇ MOLEKÜLLERİNİNgeliştirilmesi üzerinde durulmamıştır.

TÜRKİYE’DE İLAÇ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI

YENİ İLAÇ ETKEN MADDE TASARIMI KEŞFİ VE GELİŞTİRİLMESİ ÇALIŞMALARI