FARMAKOEKONOMIKA - wz.uw.edu.pl MCzec… · S Morris, N Devlin D Parkin, 2007 * Marcin Czech Wszelkie prawa zastrzeżone OCHRONA ZDROWIA ...

* Marcin Czech Wszelkie prawa zastrzeżone

Farmakoekonomika

Marcin Czech

Marketing Farmaceutyczny

Wydział Zarządzania UW

Warszawa 2015


PROGRAM SZKOLENIA

1. Koszt alternatywny - jak podejmować decyzje w sektorze publicznym?

2. Zdrowie jako inwestycja

3. Podstawowe definicje

4. Przyczyny powstania i historia farmakoekonomiki

5. Koszty w ochronie zdrowia

6. Typy analiz farmakoekonomicznych z przykładem

7. Modelowanie

8. Krytyczna ocena analizy farmakoekonomicznej - case study

9. Wytyczne i receptariusz

10. Zastosowania w systemach refundacyjnych i w firmie farmaceutycznej- dyskusja

11. Trendy i kontrowersje

12. Literatura przedmiotu



150 szczepień p/ odrze, śwince i

różyczce

1/1000 czołgu Challenger 2

1/3 implantu ślimakowego

11 opecacji zaćmy

1 zabieg pomostowania aortalno- wieńcowego

1/3 rocznej pensji nauczyciela

2000 obiadów w szkole

KOSZT ALTERNATYWNY ROKU LECZENIA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU II

S Morris, N Devlin D Parkin, 2007

../../imgres

http://members.at.infoseek.co.jp/hibiku/military/tank.jpg

../../imgres

../../imgres%3fimgurl=http:/www.carolinaeye.com/gfx/cataracts-img1.jpg&imgrefurl=http:/www.carolinaeye.com/cataracts.html&h=225&w=150&sz=11&tbnid=pYn3QDUIZawJ:&tbnh=102&tbnw=68&start=7&prev=/images%3fq=cataracts&hl=en&lr=&sa=G

../../imgres%3fimgurl=http:/www.tmc.edu/thi/crosslg.jpg&imgrefurl=http:/www.tmc.edu/thi/anatomy2.html&h=469&w=363&sz=66&tbnid=W5KPlnO8m9kJ:&tbnh=124&tbnw=96&start=8&prev=/images%3fq=human+heart&hl=en&lr=&sa=G

http://www.textbooks.com/Author/Stephen_Morris.php?CSID=DJQWUOWKAUBZC2ODCAMTOQ2B

http://www.textbooks.com/Author/Nancy_Devlin.php?CSID=DJQWUOWKAUBZC2ODCAMTOQ2B

http://www.textbooks.com/Author/David_Parkin.php?CSID=DJQWUOWKAUBZC2ODCAMTOQ2B


OCHRONA ZDROWIA – NOWE SPOJRZENIE

Ochrona

zdrowia

koszt

inwestycja

Jaki jest efekt/zysk (outcome) związany z poniesionymi wydatkami?

Jaka jest stopa zwrotu z inwestycji, jaką jest zdrowie populacji?


OCHRONA ZDROWIA- INWESTYCJA 1. W latach 1980-2000 każdy USD przeznaczony na ochronę zdrowia

przyniósł korzyści zdrowotne szacowane na

od 1,55 USD do 1,94 USD

2. Zwrot z inwestycji wg Medicare w okresie 1985-1989

Średni

przyrost

długości

życia

Wartość

dodatkoweg

o roku

życia*

Średni koszt Zysk netto Stopa

zwrotu

Zawał serca -0.30 28,632 26,093 2,539 1.10

Cukrzyca

typu II

0.25 16,930 11,337 5,593 1.49

Udar mózgu 0.21 24,903 16,035 8,868 1.55

Rak piersi 0.32 22,341 4,676 17,665 4.80

* Uwzględnione zmniejszenie sprawności i upośledzenia funkcji


OCHRONA ZDROWIA- INWESTYCJA

1. wg Economic Policy Institute istnieje wyraźna

pozytywna zależność między wydatkami na ochronę

zdrowia i długości życia w 30 krajach OECD. Istnieją 2

wyjątki:

a. USA: najwyższe wydatki: 21 miejsce w wydłużeniu

długości życia

b. Japonia: 15 miejsce pod względem wydatków i

pierwsze jeśli chodzi o wydłużenie długości życia


WARTOŚĆ LUDZKIEGO ŻYCIA Autor (rok) Wartość życia w roku 2005 (USD)

Nordhaus (2003)1 4.9 milion (1990)

Murphy/Topel (1999)2 6.2 milion (1996)

Viscusi (2003)3 7.9 milion (2000) - koszty pracy

3.7 milion (1996) – wg Federal Aviation

Administration

6.8 milion (1996) – wg FDA

7.3 milion (1999) – wg Environmental

Protection Agency

Blomquist (2001)4 1.2 – 10.4 milion (1999)

Hirth et al. (2000)5

Metoda kapitału ludzkiego 460,000 to 2 milion (1997)

Gotowość do płacenia 680,00 to 26 milion

Gotowość do akceptacji 920,000 to 19 milion (1997)

1Nordhaus W. The Health of Nations: The Contribution of Improved Health to Living Standards. NBER Working Paper Series 8818. Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research, 2002.

2Murphy K, Topel R. The Economic Value of Medical Research. 1999.

3Viscusi W, Kip A. The Value of a Statistical Life: A Critical Review of Market Estimates throughout the World. Cambridge: National Bureau of Economics Research, 2003. NBER Working Paper

Series#9487.

4Blomquist GC. Economics of Value of Life. International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences. Amsterdam: Elsevier Science, 2001.

5Hirth RA, Chernew ME, Miller E, et al.. Willingness to pay for a quality-adjusted life year: in search of a standard. Med. Decis Making 2000; 20:332-42.


SPRAWIEDLIWY DOSTĘP DO ZASOBÓW OCHRONY ZDROWIA


OCHRONA ZDROWIA - INWESTYCJA


DEFINICJE

Ocena ekonomiczna – analiza porównawcza dwóch lub więcej interwencji medycznych dokonywana przez pryzmat ich kosztów i konsekwencji (Drummond MF)

Badanie farmakoekonomiczne – rozpoznanie, mierzenie i porównywanie kosztów (zużytych zasobów) i konsekwencji (klinicznych, ekonomicznych i humanistycznych) produktów farmaceutycznych i usług (Bootman JL)

Farmakoekonomika – jest subdyscypliną ekonomiki zdrowia oceniającą efekt (wynik) i / lub koszt produktów farmaceutycznych lub usług (Rychlik R)


Farmakoekonomika – (z gr.) „pharmakon” – lek i „oikonomia”

– oszczędność, (z łac.) „oeconomia” – gospodarowanie

Farmakoekonomika – (B Spilker, 1996) ekonomiczna ocena środków

farmaceutycznych

Farmakoekonomika – (M Drummond, 2005) analiza korzyści

leczenia w stosunku do poniesionych kosztów przy założeniu ograniczoności

dostępnych zasobów

Farmakoekonomika – (TE Getzen, 2000) analizy kosztów

i korzyści z tytułu stosowania leków, ocena stosowana

na rynku danego leku

Farmakoekonomika jest częścią ekonomiki zdrowia mającą

za zadanie optymalizację farmakoterapii czyli racjonalne

i oszczędne gospodarowanie lekami

DEFINICJE


OCENA TECHNOLOGII MEDYCZNYCH

Ocena technologii medycznych (health technology assessment, HTA) to ocena różnych konsekwencji stosowania określonej technologii medycznej, szczególnie w określonych sytuacjach klinicznych.

Ocena technologii medycznych (heath technology assessment, HTA) to wielodyscyplinarny proces mający za zadanie streszczenie informacji o medycznych, społecznych, ekonomicznych i etycznych aspektach użycia technologii medycznej dokonany w sposób systematyczny, transparentny i nie obarczony błędem.

Jego celem jest dostarczanie informacji o najbardziej wartościowych procedurach, które są bezpieczne, opłacalne i wychodzące naprzeciw potrzebom pacjent.

Synonim oceny technologii zdrowotnej (health technology assessment – HTA), używanej niekiedy za pojęcie szersze, obejmujące ocenę medycznych i niemedycznych środków, procedur i systemów ochrony zdrowia (Kristensen FB, 2006)


CELE EKONOMICZNEJ OCENY PROGRAMÓW OCHRONY ZDROWIA

Czy ponoszenie dodatkowych wydatków związane

z zastosowaniem droższego leku może znaleźć uzasadnienie

w jego wyższej efektywności w porównaniu z alternatywnym sposobem

terapii?

Według WHO w ocenie programów profilaktycznych, procedur

medycznych i farmakologicznych metod leczenia powinno się brać pod

uwagę nie tylko ich skuteczność i bezpieczeństwo

ale także ich kosztową efektywność (opłacalność)

Analiza farmakoekonomiczna powinna dotyczyć

specyficznych dla danego kraju danych klinicznych, epidemiologicznych

i kosztowych


Czynniki odpowiedzialne za wzrost nakładów na ochronę zdrowia:

Sytuacja finansowa każdego systemu ochrony zdrowia jest sytuacją niedoboru.

„Defensive medicine”

Demografia (starzenie się społeczeństwa)

Epidemiologia/ Diagnostyka

Postęp technologiczny i rozwój cywilizacji

Koszty administracji

Wymagania pacjentów

Konkurencja jakością

DLACZEGO POWSTAŁA FARMAKOEKONOMIKA ?


EKONOMICZNA OCENA W OCHRONIE ZDROWIA

HISTORIA

1. Ekonomia Arrow – Debreu – koncepcja równowagi podaży i popytu

2. Prawo Walras’a – zsumowana wartość nadwyżki popytu musi być mniejsza bądź równa zero

3. Teoria Smith’a – równowaga rynku pochodna indywidualnych zachowań konsumentów i producentów

4. Poprawa w sensie Pareto

5. Efektywność w sensie Pareto

6. Założenia ekonomii dobrobytu

7. Kryterium Hiks’a – Kaldora’a – jednostki przyporządkowujące wartości pieniężne przemieszczające się między poszczególnymi stanami zdrowia [Hiks (1939), Randal i Stoll (1980), Scitorsky]

8. Johannson (1991) – wartościowanie korzyści zdrowotnych

a. Koncepcja gotowości do płacenia (WTP)

b. Koncepcja gotowości do zaakceptowania (WTA) – Shorgen (1994), Deiner (1998)

9. Teoria użyteczności i QALY


Wzorce międzynarodowe

Wielodyscyplinarna metodologia

Optymalizacja farmakoterapii poprzez racjonalne gospodarowanie lekami

Ekonomiczna ocena programów ochrony

zdrowia w Polsce


Source: Blue Ocean Strategy® 2009

WZORCE MIĘDZYNARODOWE


WIELODYSCYPLINARNY CHARAKTER OCENY EKONOMICZNEJ

OCENA EKONOMICZNA

FARMACEUTA

MIKROBIOLOG

ANALITYK MEDYCZNY

STATYSTYK

FARMAKOLOG KLINICZNY KLINICYSTA

EPIDEMIOLOG

PERSONEL NFZ EKONOMISTA OCHRONY ZDROWIA

LEPSZE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW W OCHRONIE ZDROWIA


OCENA PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA

Programy ochrony zdrowia

KOSZTY REZULTATY PERSPEKTYWA

HORYZONT CZASOWY

WEJŚCIE WYJŚCIE


KOMU POTRZEBNE SĄ ANALIZY FARMAKOEKONOMICZNE?

Ministerstwo Zdrowia i agencje rządowe (AOTM)

Urząd Rejestracji

NFZ

Dyrektorzy jednostek służby zdrowia

Lekarze i farmaceuci

Firmy farmaceutyczne


najlepsze wykorzystanie ograniczonych zasobów finansowych

wybór najefektywniejszych programów ochrony zdrowia

właściwą alokację wydatków na leczenie

wiarygodną ocenę programów profilaktyki zdrowotnej

rozwijanie polityki ochrony zdrowia w danym regionie adekwatnie do warunków epidemiologicznych i potrzeb społecznych

prowadzenie profesjonalnego rachunku kosztów w ochronie zdrowia

projektowanie i prowadzenie analiz farmakoekonomicznych w oparciu o polskie dane w warunkach odzwierciedlających sytuację polskiego systemu ochrony zdrowia

FARMAKOEKONOMIKA W ORGANIZACJI I EKONOMICE OCHRONY ZDROWIA


RODZAJE, IDENTYFIKACJA

I POMIAR KOSZTÓW

W OCHRONIE ZDROWIA


KOSZTY CAŁKOWITE (TC)

KOSZTY STAŁE (FC)

(pośrednie, ogólne)

KOSZTY ZMIENNE (VC)

RODZAJE KOSZTÓW

Koszty, które nie zmieniają się wraz z wielkością produkcji

i przychodów ze sprzedaży np. czynsz, ogrzewanie,

oprocentowanie kredytu, pensje itd.

Koszty, które zmieniają się wraz z poziomem produkcji

TC* = FC + VC

* dla danego poziomu produkcji


KOSZT PRZECIĘTNY – koszt całkowity podzielony przez liczbę dostarczonych jednostek

KOSZT KRAŃCOWY – wzrost kosztów całkowitych spowodowany wzrostem kosztów o jedną jednostkę

KOSZT ALTERNATYWNY – to, co musi być poświęcone w celu zrobienia lub uzyskania czegoś innego

RODZAJE KOSZTÓW


BEZPOŚREDNIE

POŚREDNIE NIEMIERZALNE (NIEWYMIERNE)

MEDYCZNE NIEMEDYCZNE

Związane ze zmniejszoną

produktywnością

Związane bezpośrednio z

leczeniem Inne koszty

powstałe bezpośrednio w wyniku choroby lub jej leczenia

Koszty związane z bólem i

cierpieniem

KOSZTY W OPIECE ZDROWOTNEJ

Leki

Badania diagnnostyczne

Konsultacje

lekarskie

Opieka pielęgniarska

Koszty szpitalne ...

Zwolnienia lekarskie

Koszty

utraconego czasu ...

Straty zdrowotne:

• fizyczne

• psychiczne ...

Koszty transportu

...


KOSZTY BEZPOŚREDNIE:

koszty leków i ich podania

koszty monitorowania terapii i leczenia działań

niepożądanych

czas użytkowania i amortyzacji aparatury medycznej

koszty hospitalizacji i zabiegów medycznych

koszty wizyt lekarskich i pracy personelu medycznego

koszty utrzymania infrastruktury ochrony zdrowia

koszty opieki domowej

koszty transportu do szpitala



KOSZTY POŚREDNIE:

koszty absencji w pracy

utrata zarobków

zmniejszenie PKB

koszty ponoszone przez krewnych pacjenta

koszty związane z wpływem na długość życia

i przyszłym zapotrzebowaniem na usługi medyczne

KOSZTY ZWIĄZANE Z BÓLEM I CIERPIENIEM:

pomiar jakości życia



RODZAJE BADAŃ

FARMAKOEKONOMICZNYCH,

DEFINICJE, OGÓLNA

CHARAKTERYSTYKA


TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH

PROSPEKTYWNE RETROSPEKTYWNE

Analiza efektywności

kosztów (CEA)

Analiza użyteczności

kosztów (CUA)

Analiza wydajności

kosztów (CBA)

Analiza minimalizacji

kosztów (CMA)

Ocena jakości życia (QoL assessment)

Badania przepisywalności

(Prescription study)

Analiza kosztów choroby

(CoI)

Analiza konsekwencji

kosztów (CCA)


KOSZTY

EFEKTYWNOŚĆ

Terapia dominująca

ANALIZA FARMAKOEKONOMICZNA

?

ANALIZA EKONOMICZNA

Alternatywa którą należy

odrzucić

KIEDY NALEŻY WYKONAĆ ANALIZĘ FARMAKOEKONOMICZNĄ?

Drummond ME, O’Brien B, Stoddart GL, Torrance GW. „Methods for the Economic Evaluation of Health Care Programmes”. Oxford Medical Publications, ed. II/1997


TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza efektywności kosztów

Koszty mierzone są w jednostkach monetarnych

Mierzone efekty są jednakowo wyrażone dla obu porównywanych alternatyw

Efekty mierzone są w jednostkach naturalnych (miarach efektywności)

ilość zyskanych lat życia

liczba dni wolnych od objawów

liczba unikniętych powikłań, zaostrzeń choroby

redukcja ciśnienia krwi (mmHg)


Wynik analizy są prezentowane jako współczynnik kosztów do efektów

B

B

B

B

A

A

A

A

terapiićefektywno ś

piikoszt tera

E

C

terapiićefektywno ś

piikoszt tera

E

C

BA

BA

B

B

A

A

EE

CC

E

C

E

C

E

C

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza efektywności kosztów


Koszty mierzone są w jednostkach monetarnych

Mierzone efekty nie są koniecznie jednakowe dla obu porównywanych alternatyw

Miarą efektywności jest użyteczność (w odróżnieniu od jednostek naturalnych pozwala uwzględnić preferencje pacjenta lub środowiska)

Healthy years (Dodatkowe lata przeżyte w zdrowiu)

Quality-adjusted life-years (Dodatkowe lata przeżyte w stanie zdrowia skorygowane o jakość życia w tych latach)

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza użyteczności kosztów


Wyniki analizy są najczęściej prezentowane jako współczynnik koszt/QALY

KONCEPCJA QALY STAN ZDROWIA

CZAS [LATA]

Pełne zdrowie

Śmierć

1,0

0,0

Śmierć Śmierć

A

B PROGRAM 1

PROGRAM 2

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza użyteczności kosztów


Definicja jakości życia (wg WHO 1993)

„Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym ona żyje w odniesieniu do jej osiągnięć, oczekiwań, standardów i zainteresowań”

„Socjalny, fizjologiczny, psychiczny, intelektualny dobrostan danego człowieka”

Prowadzona niezależnie lub jako część analizy użyteczności kosztów

Narzędzie - Formularze oceny jakości życia

Ogólne

Specyficzne (dla choroby, populacji, kraju... )

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH ocena jakości życia


Zarówno koszty jak i efekty są mierzone w jednostkach monetarnych.

Mierzone efekty zazwyczaj są różne dla porównywanych alternatyw.

Przez niektórych autorów uważana jest za odmianę analizy CEA lub CUA.

Jest rzadko prowadzona jako niezależna analiza.

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza wydajności kosztów


Mierzone i porównywane efekty są zawsze jednakowe dla porównywanych alternatyw.

Obrazuje jedynie różnicę w kosztach - wskazuje alternatywę o najniższych nakładach finansowych.

Przez niektórych autorów klasyfikowana jako uproszczona forma analizy koszt-efektywność.

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza minimalizacji kosztów


Ocenie poddane zostają jedynie koszty (bezpośrednie i pośrednie) związane z występowaniem i leczeniem danego schorzenia.

Dostarcza informacji na temat rozkładu poszczególnych komponent kosztów.

Pozwala sformułować wnioski dotyczące obciążeń dla systemu opieki zdrowotnej i społeczeństwa jakie niesie ze sobą dane schorzenie z ekonomicznego punktu widzenia.

TYPY ANALIZ FARMAKOEKONOMICZNYCH analiza kosztów choroby


KOSZTY NIEWYDOLNOŚCI SERCA W POLSCE

Program oceny diagnostyki, leczenia i kosztów u chorych z niewydolnością serca, w

losowo wybranych jednostkach lecznictwa otwartego i zamkniętego na poziomie

podstawowym, wojewódzkim i specjalistycznym- POLKARD


EPIDEMIOLOGIA NIEWYDOLNOŚCI SERCA (NS)

Częstość występowania NS w krajach uprzemysłowionych waha się od 1 do 3% i rośnie wraz z wiekiem W Wielkiej Brytanii i Skandynawii częstość występowania

niewydolności serca wynosi 0,3-2% w populacji ogólnej, 2-5% u ludzi w wieku 70-79 lat i 10% u osób powyżej 80. roku życia

Dwie trzecie zachorowań dotyczy osób powyżej 70. roku życia Na NS może cierpieć 15 milionów Europejczyków i 5,8

milionów Amerykanów


EPIDEMIOLOGIA NIEWYDOLNOŚCI SERCA (NS)

okresy pięcioletniego przeżycia i zużywane zasoby ochrony zdrowia w postaci hospitalizacji kształtują się w mniej korzystny sposób niż w przypadku wielu częściej występujących rodzajów nowotworów

jakość życia chorych z NS porównywalna z pacjentami dializowanymi

łączne straty społeczne spowodowane niewydolnością serca (mierzone jako lata życia | lata życia skorygowane o jakość - QALY) z powodu niewydolności serca są porównywalne z łącznym efektem najczęstszych chorób nowotworowych rozpatrywanych łącznie

42


KOSZTY NIEWYDOLNOSCI SERCA – PERSPEKTYWA MIĘDZYNARODOWA

W zakresie kosztów medycznych bezpośrednich: W USA na leczenie niewydolności serca przeznaczono 20 miliardów

dolarów amerykańskich (USD) w roku 2000, 39 miliardów w 2010 2 miliardy USD we Francji (1990) W Szwecji 380 milionów USD (1996), 14% wszystkich dni hospitalizacji

związanych było z leczeniem NS, a pobyt w szpitalu stanowił ponad połowę bezpośrednich kosztów tej choroby

W Wielkiej Brytanii 1,91% budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia (NHS) przeznaczono na NS - 905 milionów ₤. Składowe kosztów: 69% koszty hospitalizacji 5 336 000 wypisanych recept, co łączyło się z kosztami rzędu 54

milionów ₤. 86 101 przyjęć do szpitala, na co przeznaczono 379 milionów ₤ udzielono 7 644 000 porad za 104 miliony ₤

43


KOSZTY NIEWYDOLNOSCI SERCA – PERSPEKTYWA MIĘDZYNARODOWA

Niewydolność serca, zarówno ostra (37% przyjęć) jak i przewlekła (63% przyjęć) to najczęstsza przyczyna, często nawracających hospitalizacji, szczególnie u osób powyżej 65. roku życia w wielu krajach Europy

Od 1 do 2% budżetów systemów ochrony zdrowia w różnych krajach przeznaczone jest na diagnostykę i leczenie niewydolności serca

W budżetach wielu państw około 10% kosztów hospitalizacji przypada na niewydolność serca, co stanowi o społeczno - ekonomicznej wadze problemu


KOSZTY NIEWYDOLNOSCI SERCA – PERSPEKTYWA POLSKA Wg raportu Narodowego Funduszu Zdrowia za 2009, niewydolność serca jest pierwszą

przyczyną hospitalizacji w Polsce, zarówno w grupie kobiet jak i mężczyzn


Koszty niewydolnosci serca – perspektywa polska

Polska została sklasyfikowana na pierwszym miejscu w rankingu krajów OECD pod względem częstości hospitalizacji z powodu niewydolności serca


NIEWYDOLNOŚĆ SERCA – PROGNOZOWANA DYNAMIKA


ROZPOWSZECHNIENIE – PROGNOZA 2010-30


KOSZTY BEZPOŚREDNIE – PROGNOZA 2010-30


KOSZTY POŚREDNIE – PROGNOZA 2010-30


CEL BADANIA

Celem badania było określenie zużycia zasobów medycznych na leczenie i opiekę nad pacjentem z niewydolnością serca oraz oszacowanie kosztów z tym związanych w Polsce w roku 2011


METODYKA BADANIA

• Losowo wybrane jednostki lecznictwa otwartego: – 400 praktyk lekarzy ogólnych/ rodzinnych

– 396 przychodni specjalistycznych

• Lecznictwo zamknięte: – 259 szpitali wszystkich poziomów referencyjnych,

w ramach którego szacowano koszt pojedynczej hospitalizacji pacjenta

• Próba reprezentatywna, uzupełniona danymi z wywiadów z pacjentami


METODYKA BADANIA

Osobne analizy w zależności od klasy NYHA

Podział na leczonych przez specjalistów i lekarzy POZ

Horyzont czasowy 1 rok

Zużyte zasoby sektora ochrony zdrowia oraz koszty jednostkowe z 2011 roku

Koszty bezpośrednie medyczne i niemedyczne

Perspektywa płatnika publicznego

53


WYNIKI

• 5275 ankiet uzyskanych od lekarzy • 1024 ankiety otrzymane od pacjentów • Charakterystyka badanej populacji w osobnych

publikacjach: – Wizner B, Dubiel JS, Zdrojewski T, et al. Ogólnopolski program

oceny diagnostyki, leczenia i kosztów u chorych z niewydolnością serca, w losowo wybranych jednostkach lecznictwa otwartego i zamkniętego, na poziomie podstawowym, wojewódzkim i specjalistycznym. Założenia i metodyka projektu, realizowanego w ramach Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Krążenia: POLKARD 2003-2005. Folia Cardiol 2006, 13: 73-81.

– Wizner B, Dubiel JS, Opolski G et al. Access to selected diagnostic procedures in the management of heart failure patients in Poland – POLKARD 2005. Kardiol Pol 2010; 68: 265-272


ZUŻYCIE ZASOBÓW W SKALI ROKU - HOSPITALIZACJE I WIZYTY LEKARSKIE

Parametr

Średnia liczba na pacjenta na rok (zakres)

NYHA I [N=161]

NYHA II [N=2004]

NYHA III [N=1569]

NYHA IV [N=173]

Ogółem [N=3915]

Hospitalizacja z powodu

niewydolności serca 0,32 (0-8) 0,45 (0-12) 0,89 (0-10) 1,84 (0-10) 0,68 (0-12)

Hospitalizacja z innych

przyczyn 0,36 (0-4) 0,3 (0-6) 0,35 (0-18) 0,27 (0-5) 0,33 (0-18)

Wizyty ambulatoryjne

(planowane) 8,49 (0,5-110) 8,27 (0-110) 9,48 (0-52) 10,951 (0-26) 8,90 (0-110)

Wizyty ambulatoryjne

(nieplanowane) 0,66 (1-8) 0,68 (1-26) 1,55 (1-33) 2,81 (1-30) 1,12 (1-33)

Wizyty domowe

(planowane) 0,36 (0-12) 0,31 (0-22) 0,78 (0-48) 1,37 (0-30) 0,55 (0-48)

Wizyty domowe

(nieplanowane, nasilenie

objawów niewydolności

serca)

0,17 (0-8) 0,16 (0-12) 0,52 (0-12) 1,15 (0-15) 0,35 (0-15)

Wizyty domowe

(nieplanowane, z innych

przyczyn)

0,10 (0-3) 0,14 (0-10) 0,28 (0-15) 0,43 (0-12) 0,21 (0-15)


ZUŻYCIE ZASOBÓW W SKALI ROKU – WYKONYWANE ZABIEGI

Typ zabiegu

Średnia liczba zabiegów na pacjenta na rok (zakres)

NYHA I [N=163]

NYHA II [N=2025]

NYHA III [N=1584]

NYHA IV [N=174]

Ogółem [N=3971]

Koronarografia 0,27 (0-2) 0,17 (0-5) 0,14 (0-3) 0,13 (0-2) 0,16 (0-5)

Angioplastyka balonowa 0,09 (0-4) 0,07 (0-3) 0,05 (0-3) 0,01(0-1) 0,06 (0-4)

Wszczepienie stentu 0,13 (0-3) 0,07 (0-3) 0,04 (0-2) 0,01 (0-1) 0,06 (0-3)

Pomostowanie aortalno-

wieńcowe 0,03 (0-1) 0,03 (0-2) 0,02 (0-1) 0,02 (0-2) 0,03 (0-2)

Zabieg na zastawce 0,04 (0-2) 0,01 (0-2) 0,01 (0-1) 0,01 (0-1) 0,01 (0-2)

Wszczepienie układu

stymulującego

(1, 2-jamowego)

0 (0-0) 0,00 (0-2) 0,00 (0-1) 0 (0-0) 0,00 (0-2)

Stymulacja

resynchronizująca

dwukomorowa

0 (0-0) 0,00 (0-1) 0,00 (0-1) 0,01 (0-1) 0,00 (0-1)

Kardiowerter/defibrylator 0,01 (0-1) 0,01 (0-2) 0,01 (0-2) 0,01 (0-1) 0,01 (0-2)


WYDATKI PŁATNIKA NA LEKI WG POSZCZEGÓLNYCH GRUP ATC ORAZ KLAS NYHA

Grupa leków (kod ATC)

Koszty leków (perspektywa NFZ)

NYHA I [N=163]

NYHA II [N=2025]

NYHA III [N=1585]

NYHA IV [N=175]

Ogółem [N=3948]

Inhibitory krzepnięcia

(B01AC) 16,97 zł 15,29 zł 14,43 zł 15,17 zł 15,01 zł

Glikozydy naparstnicy

(C01AA) 2,74 zł 4,83 zł 8,14 zł 10,13 zł 6,31 zł

Diuretyki (C03) 28,70 zł 52,55 zł 77,33 zł 109,00 zł 64,01 zł

ß blokery (C07) 18,21 zł 20,24 zł 16,30 zł 9,87 zł 18,11 zł

ACEI (C09AA) 82,29 zł 72,58 zł 66,66 zł 64,15 zł 70,23 zł

Ogółem 148,92 zł 165,48 zł 182,86 zł 208,33 zł 173,67 zł


ŚREDNIE ROCZNE KOSZTY OPIEKI NAD PACJENTEM Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA W ZALEŻNOŚCI OD KLASY NYHA

Średnia

7 739,49 zł


ŚREDNIE ROCZNE KOSZTY OPIEKI NAD PACJENTEM Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA – DANE SZCZEGÓŁOWE

Grupa kosztów

Średnie roczne koszty leczenia pacjenta

NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV Ogółem

Pobyt na OAiIT 2 181,83 zł 1 504,87 zł 3 279,82 zł 14 800,86 zł 3 360,34 zł

Hospitalizacje z powodu

niewydolności serca 2 971,94 zł 2 321,77 zł 3 054,55 zł 4 732,18 zł 2 748,49 zł

Hospitalizacje z innych

powodów 1 117,47 zł 936,97 zł 1 085,28 zł 834,38 zł 1 005,91 zł

Wizyty lekarskie

ambulatoryjne 331,88 zł 324,43 zł 399,86 zł 498,86 zł 362,88 zł

Wizyty lekarskie domowe 40,22 zł 39,26 zł 100,56 zł 187,01 zł 70,17 zł

Badania diagnostyczne w

trybie ambulatoryjnym 32,00 zł 21,84 zł 12,68 zł 11,55 zł 18,02 zł

Leki 148,92 165,48 182,86 208,33 173,67

Koszt całkowity 6 824,92zł 5 314,62zł 8 115,61 zł 21 273,33 zł 7 739,49 zł


ŚREDNIE KOSZTY HOSPITALIZACJI PACJENTA Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA W ZALEŻNOŚCI OD KLASY NYHA

Grupa kosztów

Średnie koszty hospitalizacji pacjenta z niewydolnością serca

NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV Ogółem


Hospitalizacja (poza OAIT) 3 706,87 zł 2 575,65 zł 2 457,96 zł 2 615,01 zł 2 538,86 zł

Koszt całkowity 10 484,48 zł 5 896,96 zł 6 163,52 zł 10 641,81 zł 7 446,17 zł


ŚREDNIE KOSZTY HOSPITALIZACJI PACJENTA Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA W ZALEŻNOŚCI OD STOPNIA REFERENCYJNOŚCI OŚRODKA

Grupa kosztów

Średnie koszty hospitalizacji pacjenta z niewydolnością serca

Oddział

szpitala

miejskiego

Oddział szpitala

powiatowego

Oddział szpitala

wojewódzkiego

Oddział

kliniczny

akademii

medycznej

Ogółem


Hospitalizacja (poza OAIT) 2 451,78 zł 2 339,73 zł 2 797,51 zł 3 045,89 zł 2 538,86 zł

Koszt całkowity 7 042,28 zł 6 613,56 zł 8 148,44 zł 10 927,11 zł 7 446,17 zł


WYNIKI, DYSKUSJA I WNIOSKI KOŃCOWE

Całkowite medyczne koszty leczenia rosną wraz z kolejnymi klasami NYHA, jeśli pacjentów ze stopniem I i II potraktować łącznie (odpowiada to wynikom z Francji, Niemiec, Belgii i Holandii )

W populacji chorych leczonych w lecznictwie zamkniętym, koszty bezpośrednie medyczne związane z pojedynczą hospitalizacją pacjenta z niewydolnością serca rosną wraz z poziomem referencyjności szpitala od najniższych w szpitalach miejskich do najwyższych w szpitalach uniwersyteckich

Czas hospitalizacji pacjentów był nieznacznie dłuższy niż wynika z amerykańskich danych literaturowych nieznacznie krótszy niż w Wielkiej Brytanii , czas przebywania na OAIT był prawie identyczny

Bezpośrednie koszty leczenia pacjenta z niewydolnością serca w Polsce wynosiły średnio 7 739,49 PLN w 2011 roku

Całkowity koszt dla systemu ochrony zdrowia mógł wynieść 1,7 mld zł, co stanowi 3,16% budżetu NFZ


WNIOSKI

Niewydolność serca stanowi tak wielkie obciążenie ekonomiczne dla systemu ochrony zdrowia i samych pacjentów, że monitorowanie tendencji zmian w tym zakresie oraz właściwa alokacja ograniczonych zasobów stanowi wyzwanie dla wszystkich zaangażowanych w leczenie tego schorzenia w Polsce.


OGRANICZENIA BADANIA

Brak włączenia kosztów pośrednich

Brak uwzględnienia innych punktów widzenia np. społecznego, pacjenta

Ekstrapolacja zużytych zasobów z innego punktu w czasie (2005) i łączenie z kosztami jednostkowymi z 2011

Kardiologia Polska 2013; 71, 3: 224–232


ZASTOSOWANIE MODELI W FARMAKOEKONOMICE


CZYM JEST MODEL?

Jest to najbardziej wierne odzwierciedlenie rzeczywistości związanej z

daną chorobą i jej leczeniem służące podjęciu najodpowiedniejszych

decyzji terapeutycznych dotyczących wyboru postępowania w oparciu o

dostępne, w odpowiedni sposób przetwarzane, dane.

Czynności związane z symulowaniem występujących

w rzeczywistości zdarzeń i procesów, które związane są

z zastosowaniem pewnych technik analitycznych nazywamy

modelowaniem.


Modelowanie umożliwia integrowanie pochodzących

z różnych źródeł danych dotyczących kosztów

i efektów zastosowania danego typu leczenia

z uwzględnieniem prawdopodobieństwa odniesienia

sukcesu terapeutycznego. Jest to zupełnie inne podejście

do oceny ekonomicznej niż dokonywanie analiz w oparciu o

badania kliniczne.

MODELOWANIE


Ocena ekonomiczna Cecha dominująca: kontrolowane

„wyidealizowane” warunki badania

klinicznego

Cecha dominująca: odzwierciedlenie „realnej” praktyki

leczniczej

Podejście oparte na badaniach klinicznych (randomizowanych,

kontrolowanych)

Podejście oparte na zastosowaniu modelu

analitycznego

Gromadzenie danych dotyczących zużytych zasobów lub/i kosztów (jednostkowych)

równolegle do badania klinicznego (podejście

prospektywne)

Modelowanie, synteza (metaanaliza) danych

dotyczących efektywności pochodzących z różnych źródeł

(w tym z badań klinicznych) oraz interpretacja ich z danymi

kosztowymi


ROLA MODELOWANIA W FARMAKOEKONOMICE

uogólnianie wyników pochodzących z badań

klinicznych dostosowując je do warunków

rzeczywistej praktyki

łączenie, integrowanie danych pochodzących z

różnych źródeł, nie tylko randomizowanych badań

klinicznych, ale również badań obserwacyjnych,

meta-analiz

ekstrapolacja wyników badań eksperymentalnych,

dotyczących najczęściej ram czasowych badania

klinicznego

integrowanie drugorzędowych (słabych) punktów

końcowych (surogatów) z pierwszorzędowymi

(mocnymi, twardymi) punktami końcowymi



synteza np. porównanie ze sobą kilku leków wtedy, gdy pojedyncze

badanie kliniczne porównujące te leki nigdy nie zostało zaprojektowane i

przeprowadzone

służy sprawdzeniu założeń, hipotez w sytuacji braku jakichkolwiek, lub

bardzo małej ilości danych

identyfikacja i ocena niepewnych parametrów, a także analiza wpływu

tych parametrów na wyniki analizy modelowej (preferencji czasowych

(stopa dyskontowa), zastosowanego horyzontu czasowego, wzięcia lub

nie brania pod uwagę określonych danych kosztów)


DRZEWO DECYZYJNE

Drzewo decyzyjne jest graficzną reprezentacją wszystkich możliwych

sposobów postępowania wraz z następstwami klinicznymi i

ekonomicznymi każdej z tych opcji.

Budowa drzewa decyzyjnego

Węzeł decyzyjny

Reprezentuje sytuację, w której podejmowana jest decyzja

Gałęzie są alternatywnymi sposobami postępowania

Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C


Węzeł decyzyjny



Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C

Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C


DRZEWO DECYZYJNE


Węzeł końcowy

Reprezentujący

Terapia A

Wyleczony

P=0,6 1500 PLN, 5 QALYs

1200 PLN, 3 QALYs

wynik końcowy

Koszty i skuteczność kliniczna przypisane do każdego węzła

Terapia A

Wyleczony

P=0,6

Nie wyleczony

1500 PLN, 5 QALYs

1200 PLN, 3 QALYs


MODEL MARKOWA

Model Markowa znajduje swe zastosowanie w przypadku oceny chorób

przewlekłych. Jest szczególnie przydatny, gdy zdarzenia lub fazy danego

schorzenia pojawiają się cyklicznie, powtarzają się w czasie. Analizowaną

jednostkę chorobową dzieli się na poszczególne stany, które są istotne dla

klinicznego przebiegu choroby, modyfikowanego przez zastosowane

leczenie

Stan 1 – asymptomatyczny

Stan 2 – symptomatyczny

Stan 3 – śmierć (stan absorbujący)

p1, p2, p3 – prawdopodobieństwa

przejść między określonymi stanami

Stan 1

Stan 2

Stan 3

p 1

p 2

p 3

Stan 1

Stan 2

Stan 3

Stan 1 Stan 1

Stan 2 Stan 2

Stan 3 Stan 3

p 1

p 2

p 3



uogólnianie wyników pochodzących z badań

klinicznych dostosowując je do warunków

rzeczywistej praktyki

łączenie, integrowanie danych pochodzących z

różnych źródeł, nie tylko randomizowanych badań

klinicznych, ale również badań obserwacyjnych,

meta-analiz

ekstrapolacja wyników badań eksperymentalnych,

dotyczących najczęściej ram czasowych badania

klinicznego

integrowanie drugorzędowych (słabych) punktów

końcowych (surogatów) z pierwszorzędowymi

(mocnymi, twardymi) punktami końcowymi



synteza np. porównanie ze sobą kilku leków wtedy, gdy pojedyncze

badanie kliniczne porównujące te leki nigdy nie zostało zaprojektowane i

przeprowadzone

służy sprawdzeniu założeń, hipotez w sytuacji braku jakichkolwiek, lub

bardzo małej ilości danych

identyfikacja i ocena niepewnych parametrów, a także analiza wpływu

tych parametrów na wyniki analizy modelowej (preferencji czasowych

(stopa dyskontowa), zastosowanego horyzontu czasowego, wzięcia lub

nie brania pod uwagę określonych danych kosztów)


DRZEWO DECYZYJNE Drzewo decyzyjne jest graficzną reprezentacją wszystkich możliwych

sposobów postępowania wraz z następstwami klinicznymi i

ekonomicznymi każdej z tych opcji.


Węzeł decyzyjny



Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C


Węzeł decyzyjny



Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C

Wybór

Terapia A

Terapia B

Terapia C


DRZEWO DECYZYJNE


Węzeł końcowy

Reprezentujący

Terapia A

Wyleczony

P=0,6 1500 PLN, 5 QALYs

1200 PLN, 3 QALYs

wynik końcowy

Koszty i skuteczność kliniczna przypisane do każdego węzła

Terapia A

Wyleczony

P=0,6

Nie wyleczony

1500 PLN, 5 QALYs

1200 PLN, 3 QALYs


MODEL MARKOWA

Model Markowa znajduje swe zastosowanie w przypadku oceny chorób

przewlekłych. Jest szczególnie przydatny, gdy zdarzenia lub fazy danego

schorzenia pojawiają się cyklicznie, powtarzają się w czasie. Analizowaną

jednostkę chorobową dzieli się na poszczególne stany, które są istotne dla

klinicznego przebiegu choroby, modyfikowanego przez zastosowane

leczenie

Stan 1 – asymptomatyczny

Stan 2 – symptomatyczny

Stan 3 – śmierć (stan absorbujący)

p1, p2, p3 – prawdopodobieństwa

przejść między określonymi stanami

Stan 1

Stan 2

Stan 3

p 1

p 2

p 3

Stan 1

Stan 2

Stan 3

Stan 1 Stan 1

Stan 2 Stan 2

Stan 3 Stan 3

p 1

p 2

p 3


KRYTYCZNA OCENA

PUBLIKACJI FARMAKOEKONOMICZNEJ

Case study


1. Określenie problemu badawczego

2. Wybór i uzasadnienie alternatywnych metod

leczenia

3. Określenie skuteczności badanych sposobów

postępowania

4. Uwzględnienie wszystkich grup kosztów

5. Wybór jednostek pomiaru kosztów i efektów

KRYTYCZNA OCENA PUBLIKACJI FARMAKOEKONOMICZNEJ


6. Prawidłowe oszacowanie i obliczenie kosztów

i konsekwencji

7. Horyzont czasowy badania (dyskontowanie)

8. Wykonanie analizy inkrementalnej

9. Przeprowadzenie analizy wrażliwości

10. Wartość praktyczna dla odbiorców

KRYTYCZNA OCENA PUBLIKACJI FARMAKOEKONOMICZNEJ


Receptariusz - definicja

Wg Prof. Spławińskiego „Receptariusz szpitalny”:

Receptariusz szpitalny to zbiór zasad, które

stanowią podstawę do zastosowania leków w

szpitalu, połączony z listą leków.


Receptariusz obejmuje:

• skład komitetu terapeutycznego – ciała, które

decyduje o wpisaniu leków do receptariusza;

• tryb przyjmowania leków do receptariusza z

odpowiednimi formularzami;

• listy leków

• podstawowe standardy

• zasady kontroli receptariusza


1. Drummond M. F., Sculpher M.J., Torrence G.W. O’Brien B. J., Stoddart G.L.,

Methods for the Economic Evaluation of Health Care Programmes, Oxford University

Press, Third Edition, Oxford, 2005

2. Gold M.R, Siegel J.E, Russell L.B, Weinstein M.C.

Cost – Effectiveness in Health and Medicine, Oxford University Press, New York, 1996

3. Sloan F.A. Valuing Health Care. Cambridge University Press, Cambridge, 1996

4. Spilker B. Quality of Life and Pharmacoeconomics in Clinical Trials. Lippincott-Raven,

New York, 1996

5. Getzen T.E. Ekonomika zdrowia – teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa, 2000

6. Orlewska E., Nowakowska E. Farmakoekonomika dla studentów i absolwentów

Akademii Medycznych, Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,

Poznań, 2004

7. Spławiński J. Receptariusz Szpitalny, Unimed, Jaworzno, 1998

8. Czech M. Farmakoekonomika i ocena technologii medycznych w gospodarowaniu

lekami w Polsce. Diagnoza i koncepcje zmian. Wolters Kluwer, Warszawa 2010

9. Czech M. Farmakoekonomika w opiece farmaceutycznej. Biblioteka Naukowa

Czasopisma Aptekarskiego, Warszawa, 2008

10. Czech M. Farmakoekonomika jako narzędzie zarządzania w gospodarowaniu lekami w

Polsce, Instytut Przedsiębiorczości i Samorządności, Warszawa 2006

LITERATURA PRZEDMIOTU


TRENDY/ KONTROWERSJE/ METODOLOGIA

Badanie obserwacyjne/ bazy danych vs. RCT

kryteria włączenia- błąd selekcji

wysoki compliance

porównanie, meta-analizy

pomiar kosztów w RCT -micro vs. gross-costing (D Polsky, H Glick, 2009)

łączenie wyników RCT i badań obserwacyjnych w modelach (N

Freemantle, 2009)

Złożone punkty końcowe

Rola modeli, stopień komplikacji

Koszty pośrednie? Wartość opieki/ woluntariatu

Próg opłacalności koszt/ LYS, koszt/ QALY (3x PKB, dializoterapia?)


TRENDY/ KONTROWERSJE/ METODOLOGIA Wzrastająca rola jakości życia/ PROs

dodatkowe punkty końcowe w badaniach klinicznych

wybór właściwych punktów końcowych

forma elektroniczna kwestionariuszy

walidacja kulturowa narzędzi

Czy QALY to zawsze QALY?

brak alternatyw leczniczych

choroby rzadkie i ultra- rzadkie

technologie przedłużające życie (onkologia)

Integracja różnych miar efektywności np. WTP i QALY

Związek pierwszo- i drugorzędowych punktów końcowych

Wieloośrodkowe badania kliniczne

Badania epidemiologiczne

Międzynarodowe badania farmakoekonomiczne


TRENDY/ KONTROWERSJE/ PROCESY

Długość procesu- czas dostępu do rynku

Kosztowa efektywność (CEA) czy wpływ na budżet (BIA)?

zgodność z wytycznymi, wzrastająca liczba publikacji (E Orlewska, L

Gulacsi, 2009)

Znaczenie dla społeczeństwa (AIDS vs. otyłość). Kto to ocenia?

Udział zainteresowanych stron (pacjenci, świadczeniodawcy,

profesjonaliści medyczni, płatnicy, producenci)

Przejrzystość procesów (kryteria, procedury, uzasadnienia decyzji)



Stopień w jakim analizy farmakoekonomiczne powinny

być standaryzowane i „regulowane”

Wytyczne jako obowiązujące prawo

Wymagania dotyczące publikacji ze strony czasopism

specjalistycznych/ rola recenzentów (Rovira J, 2008)

Autorstwo publikacji

Partnerstwo przemysłu i odbiorców analiz



Tryb odwoławczy- rola sądów

Instrumenty podziału ryzyka

niepewność wyniku/ efekty leczenia po wejściu na rynek

umowy finansowe

Technologie lekowe vs. technologie nie-lekowe

Kwestie etyczne (solidaryzm [S, N], brak dyskryminacji [S], korzyści

społeczne [Fr]) PL:

Kodeks PTFe

Kodeks etyki lekarskiej

Kodeks Aptekarza RP

Kodeks etyki marketingowej firm farmaceutycznych


ZDROWIE I OPIEKA ZDROWOTNA

JAKO EKONOMICZNE DOBRA

Wymagane jest zdrowie, a nie opieka zdrowotna

Zdrowie nie jest dobrem zbywalnym

Opieka zdrowotna jest dobrem pochodnym

Asymetria informacji w opiece zdrowotnej

niepewność, nieokreśloność


KONTROWERSJE- CO ROBIĆ?

Rozwój farmakoekonomiki jako dziedziny nauki - działalność Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego

www.farmakoekonomika.pl

Doskonalenie i rozwijanie wiedzy z zakresu farmakoekonomiki i ekonomiki ochrony zdrowia, rozwój metodologii

Dalsza praca nad odpowiednim prawem oraz wytycznymi dotyczącymi prowadzenia oceny ekonomicznej w ochronie zdrowia

Gromadzenie danych kosztowych, dbałość o ich jakość i rzetelność wykorzystania w analizie ekonomicznej

Wymiana doświadczeń i współpraca pomiędzy ośrodkami farmakoekonomicznymi w kraju i za granicą

FARMAKOEKONOMIKA - wz.uw.edu.pl MCzec… · S Morris, N Devlin D Parkin, 2007 * Marcin Czech Wszelkie prawa zastrzeżone OCHRONA ZDROWIA ...

Documents