DOA Yayın No: 68 ISBN: 978-605-4610-32-7 FARKLI TOPLUM KESİMLERİNİN ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİ, GÖRÜŞ VE DENEYİMLERİNİN BELİRLENMESİ, MERSİN İLİ ÖRNEĞİ ODC: 43;431;432 Identifying Different Public’s Knowledge, Attitudes and Experiences toward Forest Fire Management, A Case Study of Mersin Province Dr. Ersin YILMAZ Ali TOPAL Hakan KELEŞ TEKNİK BÜLTEN NO: 42 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ EASTERN MEDİTERRANEAN FORESTRY RESEARCH INSTITUTE TARSUS
128
Embed
FARKLI TOPLUM KESİMLERİNİN ORMAN YANGINLARI … Bülten/42-Farklı Toplum... · 1, Sedef 2, Hekimler, Gülistan ve Zümrüt Koy tatil siteleri) de anket çalışması yürütülmüştür.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
DOA Yayın No: 68 ISBN: 978-605-4610-32-7
FARKLI TOPLUM KESİMLERİNİN ORMAN
YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİ, GÖRÜŞ VE DENEYİMLERİNİN BELİRLENMESİ,
MERSİN İLİ ÖRNEĞİ
ODC: 43;431;432
Identifying Different Public’s Knowledge, Attitudes and Experiences toward Forest Fire Management,
A Case Study of Mersin Province
Dr. Ersin YILMAZ Ali TOPAL
Hakan KELEŞ
TEKNİK BÜLTEN NO: 42
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
EASTERN MEDİTERRANEAN
FORESTRY RESEARCH INSTITUTE
TARSUS
1
YAYIN KOMİSYONU
Dr. Ersin YILMAZ Abdulkadir YILDIZBAKAN
A. Haluk TÜRKER Celalettin DURAN
SAYFA DÜZENLEMESİ
Zeynep GÖKOĞLU
YAYINLAYAN Doğu Akdeniz
Ormancılık Araştırma Enstitüsü P.K.18, 33401
Tarsus/TÜRKİYE
Published by Eastern Mediterranean
Forestry Research Institute P.O.Box 18, 33401 Tarsus/TURKEY
Tel : 0 (324) 648 74 53 Fax : 0 (324) 648 73 37
2012
Baskı
2
İÇİNDEKİLER
Sayfa
İÇİNDEKİLER........................................................................... i
ÖNSÖZ..................................................................................... v
Araştırmaya katılanlar arasındaki orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler farklılıklarının önemini sınamak
için “bağımsız örneklemeler t-testi” kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların cinsiyet
15
ve medeni halden oluşan sosyodemografik özellikler itibariyle orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşlerindeki
farklılıkların önemini ölçmeye yönelik çözümlemeler için de bu teknikten
faydalanılmıştır.
Araştırmaya katılanların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri arasındaki iki değişkenli
ilişkileri incelemek için “korelasyon analizinden” faydalanılmıştır. Aynı
zamanda katılımcıların eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık
gelirden oluşan sosyodemografik özellikleri ile orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri arasındaki iki
değişkenli ilişkileri araştırmak için de “korelasyon analizi” kullanılmıştır.
Araştırmaya katılanlara ait birden fazla bağımsız değişkenin (eğitim,
cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) her bir bağımlı değişken
(orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve
görüşleri) üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla “çoklu doğrusal regresyon
analizi” kullanılmıştır.
Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerdeki farklılığın
önemini araştırmak için “ki-kare testinden” faydalanılmıştır. Ayrıca araştırmaya
katılan gruplar (OK ve YO) arasındaki orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri cevaplarındaki farklılıklarının önemini
sınamak için de bu teknik uygulanmıştır.
3. BULGULAR
3.1. Grupların Sosyodemografik Özellikleri
Araştırmaya katılan OK ve YO için eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelir değişkenlerinden oluşan sosyodemografik bilgiler
toplanmıştır (Şekil 1). Böylece çalışmaya katılanların profilleri ortaya konarak
genel tanıtımları yapılmıştır. Ardından “ki-kare testi” kullanılarak, %5
anlamlılık düzeyinde sosyodemografik özellikler itibariyle grupların (OK ve
YO) homojenliği, yani gruplar arasında farklılık olup olmadığı incelenmiştir
(Tablo 1). Bu amaçla aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;
H01: Mersin İlindeki OK ve YO’lar, sosyodemografik özellikleri (eğitim,
yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) açısından
istatistiksel olarak homojendir.
16
(a) Eğitim
(b) Yaş
(c) Cinsiyet
Şekil 1: Araştırmaya Katılan Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri. Figure 1: Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents Participated to the Research.
17
(a) Medeni Hal
(b) Yapılan İşler
(c) Aylık Gelir
Şekil 1: (Devam) Araştırmaya Katılan Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri. Figure 1: (Cont.) Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents Participated to the Research.
18
Tablo 1: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 1: Chi-Square Results for the Relationship Between Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER
Özellikler Alt Özellikler Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Tamamı Ki-Kare
Sayı (adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%) χ2 değeri P değeri
Eğitim İlkokul 123 81,5 28 21,5 151 53,7 118,078 0,000**
İlköğretim ve Lise 26 17,2 40 30,8 66 23,5
Yüksek Okul ve Lisans 2 1,3 62 47,7 64 22,8
Yaş 34 ve altı 13 8,6 2 1,5 15 5,3 28,774 0,000**
35-44 24 15,9 8 6,2 32 11,4
45-54 52 34,4 27 20,8 79 28,1
55-64 39 25,8 58 44,6 97 34,5
65 ve üstü 23 15,2 35 26,9 58 20,6
Cinsiyet Erkek 151 100,0 126 96,9 277 98,6 0,045 0,045*
Bayan 0 0,0 4 3,1 4 1,4
Medeni Hal Bekar 14 9,3 7 5,4 21 7,5 1,526 0,217
Evli 137 90,7 123 94,6 260 92,5
Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 105 69,5 9 6,9 114 40,6 150,633 0,000**
Aylık Gelir 0-500 TL arası 30 19,9 9 6,9 39 13,9 88,391 0,000**
501-1000 TL arası 99 65,6 34 26,2 133 47,3
1001-1500 TL arası 18 11,9 40 30,8 58 20,6
1501-2000 TL arası 4 2,6 17 13,1 21 7,5
2001-2500 TL arası 0 0,0 12 9,2 12 4,3
2501-3000 TL arası 0 0,0 11 8,5 11 3,9
3001 TL’den daha yüksek 0 0,0 7 5,4 7 2,5 *0,05 düzeyinde önemli, **0,01 düzeyinde önemli.
19
Katılımcıların eğitim özellikleri incelendiğinde, çoğunluğun “ilkokul”
eğitimine sahip olduğu görülmektedir (%53,7; 151 kişi). Ancak OK’lerin büyük
çoğunluğu (%81,5; 123 kişi) “ilkokul” eğitimine sahip iken, YO’ların
çoğunluğu (%47,7; 62 kişi) ise “yüksek okul veya lisans” eğitimine sahiptir.
Yapılan “ki-kare testi” sonucunda grupların eğitim özellikleri arasındaki
farklılığın istatistiksel olarak önemli olduğu ve grupların eğitim düzeyleri
açısından homojen olmadığı ortaya çıkmıştır (χ2=118,078; p=0,000<0,050). Bu
durumda eğitim değişkeni için, H01 ret edilmiştir (Tablo 1).
Çalışmaya katılanların çoğunluğu”55-64 yıl arası” yaşlara (%34,5; 97
kişi) sahiptir. Bunlardan YO’ların çoğunluğu “55-64 yıl arası” yaşlarda (%44,6;
58 kişi) iken, OK’lerin çoğunluğu ise “45-54 yıl arası” yaşlardadır (%34,4; 52
kişi). Uygulanan “ki-kare testi”, gruplar arasındaki yaş farklılığının istatistiksel
açıdan önemli olduğunu ve grupların yaş özellikleri açısından homojen
olmadığını göstermiştir (χ2=28,774; p=0,000<0,050). Böylece H01, yaş
değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 1).
Araştırmaya dahil olan OK ve YO’ların çoğunluğu “erkektir” (%98,6;
277 kişi). OK’lerde “bayan” katılımcı mevcut değil iken, YO’lardaki
katılımcılarda düşük oranda (%3,1; 4 kişi) “bayan” bulunmaktadır. “Ki-kare
testi” uygulaması da, gruplar arasındaki cinsiyet farklılığının istatistiksel olarak
önemli olduğunu ve grupların cinsiyet özellikleri açısından homojen olmadığını
ortaya koymuştur (χ2=0,045; p=0,045<0,050). Yani cinsiyet değişkeni için, H01
ret edilmiştir (Tablo 1).
Araştırmaya katılanlar topluca değerlendirildiğinde, büyük çoğunluğun
“evli” olduğu görülmektedir (%92,5; 260 kişi). Gruplardan YO’larda,
OK’lerden daha yüksek oranda “evli” katılımcı bulunmaktadır (%94,6; 123
kişi). “Ki-kare testi” uygulaması sonucunda, gruplar arasındaki medeni hal
özelliklerine ait farklılığın istatistiksel yönden önemsiz olduğu ve grupların
medeni hal özellikleri bakımından homojen olduğu tespit edilmiştir (χ2=1,526;
p=0,217>0,050). Dolayısıyla H01, medeni hal değişkeni için kabul edilmiştir
(Tablo 1).
Araştırmanın tüm katılımcıları içerisinde “Devlet memuru veya
emeklilerin” çoğunluğu oluşturduğu anlaşılmaktadır (%46,6; 131 kişi). Her ne
kadar YO’ların çoğunluğu yine “Devlet memuru veya emekli” (%85,4; 111 kişi)
iken, OK’lerin çoğunluğu ise “çiftçilik ve hayvancılık” ile geçimini
sağlamaktadır (%69,5; 105 kişi). Uygulanan “ki-kare testi”, gruplar arasında
yaptıkları işler açısından mevcut farklılığın istatistiksel yönden önemli olduğu
ve grupların yaptıkları işler bakımından homojen olmadığını göstermiştir
(χ2=0,045; p=0,045<0,050). O halde yaptıkları işler değişkeni için, H01 ret
edilmiştir (Tablo 1).
Çalışmaya katılanların çoğunluğu “501-1000 TL arası” aylık gelire
sahiptir (%47,3; 133 kişi). Buna paralel şekilde OK’lerin çoğunluğu “501-1000
TL arası” aylık gelire sahip (%65,6; 99 kişi) iken, YO’ların çoğunluğunun ise
20
“1001-1500 TL arası” aylık geliri bulunmaktadır (%30,8; 40 kişi). “Ki-kare
testi” sonuçları, gruplar arasındaki aylık gelir yönünden mevcut farklılığın
istatistiksel açıdan önemli olduğunu ve grupların aylık gelir açısından homojen
olmadığını ortaya koymuştur (χ2=88,391; p=0,000<0,050). Bu durumda H01,
aylık gelir değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 1).
3.2. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri
Araştırmanın orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
bilgi düzeyleri “genellikle doğru”, “genellikle yanlış” ve “bilmiyorum”
şeklindeki bir cevap şablonu ile ölçülmüştür. Kullanılan anketin bilgi düzeyleri
bölümündeki her bir bilgi sorusu için, katılımcılardan bilginin “genellikle
doğru” olduğunu düşünüyorlar ise sayı 1’i, “genellikle yanlış” olduğunu
düşünüyorlar ise sayı 2’yi ve bilginin “genellikle doğru veya genellikle yanlış
olduğunu bilmiyorlarsa” sayı 3’ü daire içerisine almaları istenmiştir. Elde
edilen cevaplar “genellikle doğru”, “genellikle yanlış” ve “bilmiyorum” için
frekans ve yüzde değerlere dönüştürülmüştür. Ardından grupların (OK ve YO)
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi sorularına
verdikleri cevaplar arasındaki farklılıkları incelemek için, “ki-kare testi”
kullanılmıştır. Anket formunun “Orman Yangınları ve Orman Yangınları
Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Bölümünde” toplam 22 bilgi sorusu yer
almıştır (Tablo 2). Orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
bilgi ölçeğinin güvenilirliği ise “Cronbach Alfa Güvenilirlik Katsayısı”
yardımıyla tahmin edilmiş olup, 22 bilgi sorusundan oluşan bu ölçeğin 0,58’lik
bir alfa değerine sahip olduğu belirlenmiştir.
3.2.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri
Araştırmaya katılan OK ve YO’ların orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerini ölçmek için “1-genellikle
doğru”, “2-genellikle yanlış” ve “3-bilmiyorum” şeklinde bir ölçek üzerinde,
katılımcılardan 22 bilgi sorusunun her birisini cevaplamaları istenmiştir (Şekil
2, Şekil 3, Şekil 4 ve Şekil 5).
Tüm katılımcılar için alınan cevaplar değerlendirildiğinde, en fazla
doğru olarak cevaplandırılan bilgi sorusunun “orman yangınları, yanan
alandaki ağaçların çoğunu öldürür” olduğu (%97,1; 272 kişi) ve en az doğru
olarak cevaplandırılan bilgi sorusunun ise “orman yangınları, yanan alandaki
hayvanların çoğunu öldürür” (%2,8; 8 kişi) olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo 2).
21
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Soruları:
1. Orman Yangınları Ülkemizdeki Doğal Ormanların Şekillenmesinde Önemli Bir Rol Oynamıştır. (Doğru)
2. Mersin İlindeki Orman Yangınlarının Çoğuna Yıldırımlar Neden Olmaktadır. (Yanlış) 3. Orman Yangınlarının Hiçbir Ekolojik Faydası Yoktur. (Yanlış) 4. Geçmişten Bu Yana Çıkan Her Orman Yangınının Hemen Söndürülmesi Politikası, Tahrip Edici
Büyük Orman Yangını Riskini Arttırmıştır. (Doğru) 5. Orman Yangınları, Orman Ekosisteminin Yenilenmesine Engel Olur. (Yanlış) 6. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Ağaçların Çoğunu Öldürür. (Doğru) 7. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Hayvanların Çoğunu Öldürür. (Yanlış) 8. Orman Yangınları, Ormanlardaki Böcek ve Hastalık Patlamasına Engel Olur. (Doğru) 9. Orman Yangınları Biyolojik Çeşitliliği İyileştirir. (Doğru) 10. Yangından Zarar Gören Bir Ormanda Bitkilerin Tekrar Büyümeye Başlaması İçin Uzun Yıllar
Geçmelidir. (Yanlış) 11. Orman Yangınları, Ormanlardaki Yabani ve Zehirli Otların Yayılmasına Neden Olur. (Doğru) 12. Orman Yangınlarında Yanan Ağaçlar Hiç Bir Şekilde Kullanılamaz. (Yanlış) 13. Çoğu Bitki Ara Sıra Meydana Gelen Orman Yangınlarına İhtiyaç Duyar, Böylece Yeni Tohumlar
veya Fidanlar Büyüyebilir. (Doğru) 14. Orman Yangınları Manzara Güzelliğini Arttırır. (Yanlış) 15. Orman Altındaki Yanıcı Maddelerin Yakılması, Kesilmesi, Otlatılması veya Kimyasallarla Yok
Edilmesi, Tahrip Edici Büyük Orman Yangını Olasılığını Azaltır. (Doğru) 16. Orman Yangınları Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban Hayatının Beslenme Olanaklarını
Bozar. (Yanlış) 17. Orman Yangınları İnce Dumanlarıyla Hava Kirliliğine ve Sera Etkisine Neden Olur. (Doğru) 18. Orman Yangınları Mantar, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler vb. Ticari Odun Dışı Orman Ürünlerinin
Büyümelerini Engeller. (Yanlış) 19. Orman Yangınları Dolaylı Olarak Solunum Hastalıklarına Neden Olur. (Doğru) 20. Orman Yangınlarını Söndürmek İçin Yüksek Teknolojili Araçlara İhtiyaç Duyulmaz. (Yanlış) 21. Orman Yangınlarının Tümünün Kontrol Altına Alınması, Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban
Hayatının Yaşama Alanını Azaltır. (Doğru) 22. Orman Yangınları, Ağaçlar ve Diğer Bitkiler Tarafından İhtiyaç Duyulan Mineralleri ve Besin
Maddelerini Yok Eder. (Yanlış)
Şekil 2: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri (%). Figure 2: The Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).
22
Şekil 3: Orman Köylülerinin Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 3: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers (%).
23
Şekil 4: Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 4: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Summer House Residents (%).
24
Şekil 5: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 5: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).
25
Tablo 2: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 2: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik
Bilgi Düzeyi Soruları Grup
Sayı
(adet)
Genellikle Doğru Genellikle Yanlış Bilmiyorum Ki-Kare
Sayı
(adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%)
Sayı
(adet) Yüzde (%)
χ2
değeri P değeri
1. Orman Yangınları Ülkemizdeki Doğal Ormanların
Şekillenmesinde Önemli Bir Rol Oynamıştır. (Doğru)
Köyler 151 27 17,9 43 28,5 81 53,6 60,798 0,000**
Siteler 130 79 60,8 29 22,3 22 16,9
Tamamı 281 106 37,7 72 25,6 103 36,7
2. Mersin İlindeki Orman Yangınlarının Çoğuna Yıldırımlar
Neden Olmaktadır. (Yanlış)
Köyler 151 71 47,0 66 43,7 14 9,3 35,915 0,000**
Siteler 130 24 18,5 64 49,2 42 32,3
Tamamı 281 95 33,8 130 46,3 56 19,9
3. Orman Yangınlarının Hiçbir Ekolojik Faydası Yoktur. (Yanlış) Köyler 151 72 47,7 13 8,6 66 43,7 44,014 0,000**
Siteler 130 56 43,1 51 39,2 23 17,7
Tamamı 281 128 45,6 64 22,8 89 31,7
4. Geçmişten Bu Yana Çıkan Her Orman Yangınının Hemen
Söndürülmesi Politikası, Tahrip Edici Büyük Orman Yangını
Riskini Arttırmıştır. (Doğru)
Köyler 151 7 4,6 51 33,8 93 61,6 69,934 0,000**
Siteler 130 58 44,6 40 30,8 32 24,6
Tamamı 281 65 23,1 91 32,4 125 44,5
5. Orman Yangınları, Orman Ekosisteminin Yenilenmesine Engel
Olur. (Yanlış)
Köyler 150 119 78,8 25 16,6 7 4,6 16,768 0,000**
Siteler 130 73 56,2 42 32,3 15 11,5
Tamamı 280 192 68,3 67 23,8 22 7,8
6. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Ağaçların Çoğunu Öldürür.
(Doğru)
Köyler 150 149 99,3 1 0,7 0 0,0 0,027 0,027*
Siteler 130 123 94,6 7 5,4 0 0,0
Tamamı 280 272 97,1 8 2,9 0 0,0
7. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Hayvanların Çoğunu
Öldürür. (Yanlış)
Köyler 151 151 100,0 0 0,0 0 0,0 0,002 0,002**
Siteler 130 122 93,8 8 6,2 0 0,0
Tamamı 281 273 97,2 8 2,8 0 0,0
8. Orman Yangınları, Ormanlardaki Böcek ve Hastalık
Patlamasına Engel Olur. (Doğru)
Köyler 151 116 76,8 21 13,9 14 9,3 33,852 0,000**
Siteler 130 56 43,1 49 37,7 25 19,2
Tamamı 281 172 61,2 70 24,9 39 13,9
9. Orman Yangınları Biyolojik Çeşitliliği İyileştirir. (Doğru) Köyler 151 22 14,6 105 69,5 24 15,9 2,936 0,230
Siteler 130 29 22,3 84 64,6 17 13,1
Tamamı 281 51 18,1 189 67,3 41 14,6
10. Yangından Zarar Gören Bir Ormanda Bitkilerin Tekrar
Büyümeye Başlaması İçin Uzun Yıllar Geçmelidir. (Yanlış)
Köyler 151 150 99,3 1 0,7 0 0,0 14,122 0,000**
Siteler 130 116 89,2 14 10,8 0 0,0
Tamamı 281 266 94,7 15 5,3 0 0,0
11. Orman Yangınları, Ormanlardaki Yabani ve Zehirli Otların
Tablo 2: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 2: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik
Bilgi Düzeyi Soruları Grup
Sayı
(adet)
Genellikle Doğru Genellikle Yanlış Bilmiyorum Ki-Kare
Sayı
(adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%)
Sayı
(adet) Yüzde (%)
χ2
değeri P değeri
12. Orman Yangınlarında Yanan Ağaçlar Hiç Bir Şekilde
Kullanılamaz. (Yanlış)
Köyler 151 121 80,1 29 19,2 1 0,7 39,507 0,000**
Siteler 130 60 46,2 55 42,3 15 11,5
Tamamı 281 181 64,4 84 29,9 16 5,7
13. Çoğu Bitki Ara Sıra Meydana Gelen Orman Yangınlarına
İhtiyaç Duyar, Böylece Yeni Tohumlar veya Fidanlar
Büyüyebilir. (Doğru)
Köyler 151 10 6,6 89 58,9 52 34,4 30,837 0,000**
Siteler 130 36 27,7 76 58,5 18 13,8
Tamamı 281 46 16,4 165 58,7 70 24,9
14. Orman Yangınları Manzara Güzelliğini Arttırır. (Yanlış) Köyler 151 13 10,0 117 90,0 0 0,0 4,157 0,041*
Siteler 130 5 3,3 146 96,7 0 0,0
Tamamı 281 18 6,4 263 93,6 0 0,0
15. Orman Altındaki Yanıcı Maddelerin Yakılması, Kesilmesi,
Otlatılması veya Kimyasallarla Yok Edilmesi, Tahrip Edici
Büyük Orman Yangını Olasılığını Azaltır. (Doğru)
Köyler 151 150 99,3 0 0,0 1 0,7 76,122 0,000**
Siteler 130 75 57,7 41 31,5 14 10,8
Tamamı 281 225 80,1 41 14,6 15 5,3
16. Orman Yangınları Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban
Hayatının Beslenme Olanaklarını Bozar. (Yanlış)
Köyler 151 150 99,3 1 0,7 0 0,0 14,682 0,000**
Siteler 130 114 87,7 16 12,3 0 0,0
Tamamı 281 264 94,0 17 6,0 0 0,0
17. Orman Yangınları İnce Dumanlarıyla Hava Kirliliğine ve Sera
Etkisine Neden Olur. (Doğru)
Köyler 151 149 98,7 1 0,7 1 0,7 29,942 0,000**
Siteler 130 102 78,5 16 12,3 12 9,2
Tamamı 281 251 89,3 17 6,0 13 4,6
18. Orman Yangınları Mantar, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler vb. Ticari
Odun Dışı Orman Ürünlerinin Büyümelerini Engeller. (Yanlış)
Köyler 151 145 96,0 1 0,7 5 3,3 26,014 0,000**
Siteler 130 99 76,2 18 13,8 13 10,0
Tamamı 281 244 86,8 19 6,8 18 6,4
19. Orman Yangınları Dolaylı Olarak Solunum Hastalıklarına
Neden Olur. (Doğru)
Köyler 151 149 98,7 0 0,0 2 1,3 22,552 0,000**
Siteler 130 108 83,1 13 10,0 9 6,9
Tamamı 281 257 91,5 13 4,6 11 3,9
20. Orman Yangınlarını Söndürmek İçin Yüksek Teknolojili
Araçlara İhtiyaç Duyulmaz. (Yanlış)
Köyler 151 13 8,6 138 91,4 0 0,0 0,091 0,763
Siteler 130 9 6,9 121 93,1 0 0,0
Tamamı 281 22 7,8 259 92,2 0 0,0
21. Orman Yangınlarının Tümünün Kontrol Altına Alınması, Yaban
Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban Hayatının Yaşama Alanını
Azaltır. (Doğru)
Köyler 151 126 83,4 19 12,6 6 4,0 23,030 0,000**
Siteler 130 77 59,2 48 36,9 5 3,8
Tamamı 281 203 72,2 67 23,8 11 3,9
22. Orman Yangınları, Ağaçlar ve Diğer Bitkiler Tarafından İhtiyaç
Duyulan Mineralleri ve Besin Maddelerini Yok Eder. (Yanlış)
OK ve YO’ların tamamı tarafından orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik 22 bilgi sorusuna verdikleri cevaplar
incelendiğinde, en fazla doğru şekilde cevaplanan bilgi sorusundan en az doğru
şekilde cevaplanan bilgi sorusuna doğru, ortaya çıkan bilgi soruları sıralaması
şöyledir (Tablo 2);
1. Orman yangınları, yanan alandaki ağaçların çoğunu öldürür – genellikle
doğru (%97,1; 272 kişi),
2. Orman yangınları manzara güzelliğini arttırır – genellikle yanlış
(%93,6; 263 kişi),
3. Orman yangınlarını söndürmek için yüksek teknolojili araçlara ihtiyaç
duyulmaz – genellikle yanlış (%92,2; 259 kişi),
4. Orman yangınları dolaylı olarak solunum hastalıklarına neden olur –
genellikle doğru (%91,5; 257 kişi),
5. Orman yangınları ince dumanlarıyla hava kirliliğine ve sera etkisine
neden olur – genellikle doğru (%89,3; 251 kişi),
6. Orman altındaki yanıcı maddelerin yakılması, kesilmesi, otlatılması
veya kimyasallarla yok edilmesi, tahrip edici büyük orman yangını
olasılığını azaltır – genellikle doğru (%80,1; 225 kişi),
7. Orman yangınlarının tümünün kontrol altına alınması, yaban keçisi,
vaşak, kurt vb. yaban hayatının yaşama alanını azaltır – genellikle
doğru (%72,2; 203 kişi),
8. Orman yangınları, ormanlardaki böcek ve hastalık patlamasına engel
olur – genellikle doğru (%61,2; 172 kişi),
9. Mersin İlindeki orman yangınlarının çoğuna yıldırımlar neden
olmaktadır – genellikle yanlış (%46,3; 130 kişi),
10. Orman yangınları ülkemizdeki doğal ormanların şekillenmesinde
önemli bir rol oynamıştır – genellikle doğru (%37,7; 106 kişi),
11. Orman yangınlarında yanan ağaçlar hiç bir şekilde kullanılamaz –
genellikle yanlış (%29,9; 84 kişi),
12. Orman yangınları, ormanlardaki yabani ve zehirli otların yayılmasına
neden olur – genellikle doğru (%26,7; 75 kişi),
13. Orman yangınları, orman ekosisteminin yenilenmesine engel olur –
genellikle yanlış (%23,8; 67 kişi),
14. Geçmişten bu yana çıkan her orman yangınının hemen söndürülmesi
politikası, tahrip edici büyük orman yangını riskini arttırmıştır –
genellikle doğru (%23,1; 65 kişi),
15. Orman yangınlarının hiçbir ekolojik faydası yoktur – genellikle yanlış
(%22,8; 64 kişi),
16. Orman yangınları biyolojik çeşitliliği iyileştirir – genellikle doğru
(%18,1; 51 kişi),
28
17. Çoğu bitki ara sıra meydana gelen orman yangınlarına ihtiyaç duyar,
böylece yeni tohumlar veya fidanlar büyüyebilir – genellikle doğru
(%16,4; 46 kişi),
18. Orman yangınları mantar, tıbbi ve aromatik bitkiler vb. ticari odun dışı
orman ürünlerinin büyümelerini engeller – genellikle yanlış (%6,8; 19
kişi),
19. Orman yangınları yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının
beslenme olanaklarını bozar – genellikle yanlış (%6,0; 17 kişi),
20. Yangından zarar gören bir ormanda bitkilerin tekrar büyümeye
başlaması için uzun yıllar geçmelidir – genellikle yanlış (%5,3; 15 kişi),
21. Orman yangınları, ağaçlar ve diğer bitkiler tarafından ihtiyaç duyulan
mineralleri ve besin maddelerini yok eder – genellikle yanlış (%5,3; 15
kişi),
22. Orman yangınları, yanan alandaki hayvanların çoğunu öldürür –
genellikle yanlış (%2,8; 8 kişi).
3.2.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerindeki Farklılıklar
Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki farklılığı araştırmak üzere
aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;
H02: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel
olarak önemli şekilde daha yüksek değildir.
Bu hipotezi sınamak ve Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında
farklılığın önemli olup olmadığını ölçmek üzere “bağımsız örneklemeler t-testi”
kullanılmıştır. Grupların anket formundaki bilgi sorularına verdikleri “doğru”
cevap yüzdeleri dikkate alındığında, OK’lerin orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinin YO’larınkinden önemli
derecede yüksek olmadığı ve grupların bilgi düzeyleri arasında istatistiksel
açıdan anlamlı bir fark bulunmadığı görülmüştür (t=-0,425; sd=37,941;
p=0,673>0,050). Bilgi sorularına verilen doğru cevap yüzdelerinin ortalamaları,
OK için %40,97 ve YO için %29,32’dir. Böylece H02 kabul edilmiştir (Tablo
3).
29
Tablo 3: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Farklılığını Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 3: The Results of t-Test of the Knowledge Differences of Forest Fire and Forest Fire Management Forest Villagers and Summer House Residents.
Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma Serbestlik Derecesi t değeri P değeri
Gruplar Orman Köylüleri 40,968 41,1686 37,941 -0,425 0,673
Yazlık Sitelerde Oturanlar 45,550 29,3162
30
3.2.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Bilgi Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar
Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik her bir bilgi sorusuna verdikleri doğru cevap yüzdesi
açısından istatistiksel olarak önemli bir fark olup olmadığını gösteren “ki-kare
testi” sonuçları incelendiğinde, 22 bilgi sorusundan sadece aşağıdaki 2 bilgi
sorusuna verilen doğru cevap yüzdesi açısından, OK ile YO’lar arasında
istatistiksel bakımdan önemli bir farklılık ortaya çıkmadığı görülmüştür (Tablo
2);
- Orman yangınları biyolojik çeşitliliği iyileştirir (χ2=2,936;
p=0,230>0,050),
- Orman yangınlarını söndürmek için yüksek teknolojili araçlara
ihtiyaç duyulmaz (χ2=0,091; p=0,763>0,050).
Buna karşın geri kalan ve aşağıda sıralanan bilgi sorularına verilen
doğru cevap yüzdeleri yönünden, OK ve YO’lar arasında istatistiksel olarak
önemli farklılıklar belirlenmiştir (Tablo 2).
- Orman yangınları ülkemizdeki doğal ormanların şekillenmesinde
önemli bir rol oynamıştır (χ2=60,798; p=0,000<0,050),
- Mersin İlindeki orman yangınlarının çoğuna yıldırımlar neden
olmaktadır (χ2=35,915; p=0,000<0,050),
- Orman yangınlarının hiçbir ekolojik faydası yoktur (χ2=44,014;
p=0,000<0,050),
- Geçmişten bu yana çıkan her orman yangınının hemen
söndürülmesi politikası, tahrip edici büyük orman yangını riskini
arttırmıştır (χ2=69,934; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları, orman ekosisteminin yenilenmesine engel olur
(χ2=16,768; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları, yanan alandaki ağaçların çoğunu öldürür
(χ2=0,027; p=0,027<0,050),
- Orman yangınları, yanan alandaki hayvanların çoğunu öldürür
(χ2=0,002; p=0,002<0,050),
- Orman yangınları, ormanlardaki böcek ve hastalık patlamasına
engel olur (χ2=33,852; p=0,000<0,050),
- Yangından zarar gören bir ormanda bitkilerin tekrar büyümeye
başlaması için uzun yıllar geçmelidir (χ2=14,122; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları, ormanlardaki yabani ve zehirli otların
yayılmasına neden olur (χ2=17,437; p=0,000<0,050),
- Orman yangınlarında yanan ağaçlar hiç bir şekilde kullanılamaz
(χ2=39,507; p=0,000<0,050),
31
- Çoğu bitki ara sıra meydana gelen orman yangınlarına ihtiyaç
duyar, böylece yeni tohumlar veya fidanlar büyüyebilir (χ2=30,837;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları manzara güzelliğini arttırır (χ2=4,157;
p=0,041<0,050),
- Orman altındaki yanıcı maddelerin yakılması, kesilmesi, otlatılması
veya kimyasallarla yok edilmesi, tahrip edici büyük orman yangını
olasılığını azaltır (χ2=76,122; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının
- Orman yangınları ince dumanlarıyla hava kirliliğine ve sera etkisine
neden olur (χ2=29,942; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları mantar, tıbbi ve aromatik bitkiler vb. ticari odun
dışı orman ürünlerinin büyümelerini engeller (χ2=26,014;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları dolaylı olarak solunum hastalıklarına neden olur
(χ2=22,552; p=0,000<0,050),
- Orman yangınlarının tümünün kontrol altına alınması, yaban keçisi,
vaşak, kurt vb. yaban hayatının yaşama alanını azaltır (χ2=23,030;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları, ağaçlar ve diğer bitkiler tarafından ihtiyaç
duyulan mineralleri ve besin maddelerini yok eder (χ2=19,488;
p=0,000<0,050).
3.2.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri
Araştırmaya dahil olan OK ve YO’ların sosyodemografik özellikleri
itibariyle orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi
düzeyleri arasındaki farklılıkları incelemek için sınanan sıfır hipotez şöyledir:
H03: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.
Katılımcıların eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelir özellikleri
itibariyle orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi
düzeyleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olup olmadığını incelemek
üzere “tek yönlü varyans analizi (ANOVA)” uygulanmıştır (Tablo 4).
32
Tablo 4: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları. Table 4: The Results of One-Way Analysis of Variance (ANOVA) of the Knowledge of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İTİBARİYLE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİ
DÜZEYLERİ
Özellikler Alt Özellikler Sayı (adet) Ortalama Standart Sapma F değeri P değeri
Eğitim İlkokul 151 1,51 0,704 1,861 0,156
İlköğretim ve Lise 66 1,55 0,689
Yüksek Okul ve Lisans 64 1,54 0,673
Yaş 34 ve altı 15 1,51 0,672 0,603 0,660
35-44 32 1,52 0,717
45-54 79 1,51 0,698
55-64 97 1,54 0,693
65 ve üstü 58 1,52 0,684
Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 114 1,51 0,713 1,332 0,255
Geçici İşçilik + Tarım 13 1,50 0,664
Esnaflık 16 1,52 0,696
Devlet Memuru ve Emekli 135 1,54 0,680
Diğer(Ev kadını, Öğrenci, İşsiz) 3 1,65 0,734
Aylık Gelir 0-500 TL arası 39 1,53 0,731 2,101 0,050
501-1000 TL arası 133 1,52 0,697
1001-1500 TL arası 58 1,50 0,659
1501-2000 TL arası 21 1,55 0,691
2001-2500 TL arası 12 1,60 0,697
2501-3000 TL arası 11 1,51 0,671
3001 TL’den daha yüksek 7 1,67 0,733
33
Buna karşın katılımcıların cinsiyet ve medeni hal grupları yönünden
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerindeki
farklılığı ölçmek için ise “bağımsız örneklemeler t-testi” kullanılmıştır (Tablo
5).
Buna göre OK ile YO’ların eğitim gruplarını oluşturan “ilkokul”
(ortalama=1,51; standart sapma=0,704), “ilköğretim ve lise” (ortalama=1,55;
standart sapma=0,689) ve “yüksekokul ve lisans” (ortalama=1,54; standart
sapma=0,673) eğitim grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından istatistiksel yönden önemli bir fark
ortaya çıkmamıştır [F(2,6177)=1,861; p=0,156>0,050]. Böylece eğitim
değişkeni için, H03 kabul edilmiştir (Tablo 4).
Katılımcıların yaş grupları olan “34 ve altı” (ortalama=1,51; standart
sapma=0,672), “35-44” (ortalama=1,52; standart sapma=0,717), “45-54”
(ortalama=1,51; standart sapma=0,698), “55-64” (ortalama=1,54; standart
sapma=0,693) ve “65 ve üstü” (ortalama=1,52; standart sapma=0,684) yaş
grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
bilgi düzeyleri itibariyle istatistiksel açıdan önemli bir fark mevcut değildir
[F(4,6175)=0,603; p=0,660>0,050]. Bu durumda H03, yaş değişkeni için kabul
edilmiştir (Tablo 4).
Katılımcıların yaptıkları işler gruplarını oluşturan “çiftçilik ve
hayvancılık” (ortalama=1,51; standart sapma=0,713), “geçici işçilik ve tarım”
(ortalama=1,50; standart sapma=0,664), “esnaflık” (ortalama=1,52; standart
sapma=0,696), “Devlet memuru ve emekli” (ortalama=1,54; standart
sapma=0,680) ve “diğer (ev kadını, öğrenci, işsiz)” yaptıkları işler grupları
arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi
düzeyleri açısından istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur [F(4,6175)=1,322;
p=0,255>0,050]. Sonuçta yaptıkları işler değişkeni için, H03 kabul edilmiştir
(Tablo 4).
Çalışmaya katılanların aylık gelir grupları olan “0-500 TL arası”
(ortalama=1,53; standart sapma=0,731), “501-1000 TL arası” (ortalama=1,52;
standart sapma=0,697), “1001-1500 TL arası” (ortalama=1,50; standart
sapma=0,659), “1501-2000 TL arası” (ortalama=1,55; standart sapma=0,691),
“2001-2500 TL arası” (ortalama=1,60; standart sapma=0,697), “2501-3000 TL
arası” (ortalama=1,51; standart sapma=0,671) ve “3001 TL’den daha yüksek”
(ortalama=1,67; standart sapma=0,733) aylık gelir grupları arasında orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri bakımından
istatistiksel yönden önemli farklılık yoktur [F(6,6173)=2,101; p=0,050=0,050].
Bu nedenle H03, aylık gelir değişkeni için kabul edilmiştir (Tablo 4).
34
Tablo 5: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerini Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 5: The Results of t-Test of the Knowledge of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.
Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma Serbestlik Derecesi t değeri P değeri
Cinsiyet Erkek 1,53 0,695 6180 -1,026 0,305
Bayan 1,60 0,635
Medeni Hal Bekar 1,49 0,658 6070 -0,931 0,352
Evli 1,53 0,698
35
Öte yandan araştırmaya katılanların cinsiyet gruplarına göre orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinde,
istatistiksel açıdan önemli bir fark ortaya çıkmamıştır (t=-1,026; sd=6180;
p=0,305>0,050). Nitekim “erkek” katılımcıların (ortalama=1,53; standart
sapma=0,695) bilgi düzeyleri ile “bayan” katılımcıların (ortalama=1,60;
standart sapma=0,635) bilgi düzeyleri arasındaki farklılık, istatistiksel yönden
anlamlı değildir. Böylece cinsiyet değişkeni için, H03 kabul edilmiştir (Tablo 5).
Konuya medeni hal değişkeni açısından yaklaşıldığında, orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından
“bekar” katılımcılar (ortalama=1,49; standart sapma=0,658) ile “evli”
katılımcılar (ortalama=1,53; standart sapma=0,698) arasında istatistiksel olarak
önemli bir farkın olmadığı anlaşılmıştır (t=-0,931; sd=6070; p=0,352>0,050).
Bu yüzden H03, medeni hal değişkeni için kabul edilmiştir (Tablo 5).
3.2.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri
Araştırmaya dâhil olan katılımcılara ait sosyodemografik özelliklerin,
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri
üzerindeki etkisini incelemek için sınanan sıfır hipotez şudur;
H04: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi
düzeyleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.
Bu hipotezi sınamak ve birden fazla bağımsız değişkenin
(sosyodemografik değişkenler) tek bir bağımlı değişken (orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri) üzerindeki etkisini ölçmek
üzere “çoklu doğrusal regresyon analizi” uygulanmıştır. Regresyon analizi iki
aşamalı bir süreçte gerçekleştirilmiş olup, ilk aşamada regresyon modeline
sosyodemografik özellikler girilmiş iken, ikinci aşamada regresyon modeline
grup değişkeni de dahil edilmiştir (Tablo 6).
36
Tablo 6: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özelliklerine Göre Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerinin Tahmini İçin Gerçekleştirilen Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları. Table 6: Multiple Linear Regression Results for the Prediction of the Knowledge Level of Forest Villagers and Summer House Residents on Forest Fire and Forest Fire Management by Their Demographic Characteristics.
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN
YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER
Model Değişkenler Standardize Edilmiş
Regresyon Katsayısı (β) P değeri
Belirtme Katsayısı
(R2)
I Eğitim 0,005 0,799 0,001
Cinsiyet
(1=Erkek, 2=Bayan)
0,012 0,368
Medeni Hal
(1=Bekar, 2=Evli)
0,002 0,855
Yapılan İş 0,013 0,434
Aylık Gelir 0,012 0,480
II Eğitim -0,013 0,505 0,002
Cinsiyet
(1=Erkek, 2=Bayan)
0,009 0,485
Medeni Hal
(1=Bekar, 2=Evli)
-0,002 0,906
Yapılan İş -0,011 0,575
Aylık Gelir 0,010 0,559
Grup
(1=Köyler, 0=Siteler)
-0,051 0,010*
*0,05 düzeyinde önemli,
37
Regresyon modelinin ilk aşamasında eğitim, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelirden oluşan sosyodemografik özelliklerin tek başına,
katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi
anlaşılmıştır. Regresyon modeline grup değişkeninin dahil edilmesi sonucunda,
değişimlerin açıklanma oranı %0,2 (Belirtme Katsayısı=0,002) olmuştur. Bu
ikinci aşamada grup değişkeni orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak önemli etkiye
sahip olup (β=-0,051; p=0,010<0,050), OK’ler YO’lardan daha fazla bilgi
düzeyine sahiptir. Buna karşın sosyodemografik değişkenler her iki aşamada da
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri
üzerine istatistiksel yönden önemli bir etki yapmamıştır. Böylece
sosyodemografik değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinde
istatistiksel açıdan önemli bir fark ortaya çıkmamıştır. Böylece H04 kabul
edilmiştir (Tablo 6).
3.3. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler
Orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler;
“kesinlikle kabul ediyorum”, “kabul ediyorum”, “ne kabul ediyorum ne de kabul
etmiyorum”, “kabul etmiyorum” ve “kesinlikle kabul etmiyorum” şeklinde bir
cevap şablonunun kullanıldığı Likert tipi bir ölçeğe dayalı olarak geliştirilen bir
soru formu yardımıyla ölçülmüştür. Ölçeğin en olumlu değerini gösteren
“kesinlikle kabul ediyorum” cevabı için 1 ve ölçeğin en olumsuz değerini
gösteren “kesinlikle kabul etmiyorum” cevabı için 5 olmak üzere cevaplar 1’den
5’e kadar kotlanmıştır. Anket formunda sunulan her bir görüş için,
katılımcılardan görüşlerine en uygun olan puanı daire içerisine almak suretiyle,
görüşlerini belirtmeleri istenmiştir. Araştırmaya katılanların ortalama görüş
puanları 1,01 ile 4,84 arasında değer almıştır. Anket formunun “Orman
Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler Bölümü”, 30
sorudan meydana gelmiştir (Tablo 7). Öte yandan orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik görüş ölçeğinin güvenilirliği, “Cronbach Alfa
Güvenilirlik Katsayısı” kullanılarak tahmin edilmiştir. Buna göre 30 sorudan
oluşan bu görüş ölçeği, 0,66’lık bir alfa değeri ortaya koymuştur.
38
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler:
1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir. İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.
2. Ormanlar, Sadece İstihdam Olanakları ve Gelir Sağlıyorsa Değer Taşır. 3. Ormanların, En Az İnsanlar Kadar Yaşamını Sürdürme Hakkı Vardır. 4. Orman Teşkilatı, Orman Kaynakları Yönetiminde Başarılıdır. 5. Ormanlara Müdahale Etme Yerine, Sadece Kendi Haline Bırakılmalıdır. 6. Orman Yangınları, Ülkemizin Büyük Bir Sorunudur. 7. Orman Yangınları, Mersin İlinin Büyük Bir Sorunudur. 8. Mersin Ormanları İçin, Orman Yangınları Ekolojik Bir Felakettir. 9. Orman Teşkilatı, Orman Yangınları Yönetiminde Başarılıdır. 10. Tüm Orman Yangınları Zararlıdır. 11. Orman Yangınları Giderek Daha Tehlikeli Olmaktadır. 12. Orman Yangınları Giderek Daha Sık Olarak Meydana Gelmektedir. 13. Orman Yangınlarının Özel Mülkiyete Zararı Giderek Artmaktadır. 14. Orman Yangınlarını Söndürme Maliyetleri Giderek Artmaktadır. 15. Orman Yangınlarından Zarar Görebilecek Yerlere İnşaat Yapılmasının Yasaklanmasına Yönelik Kanunlar
Çıkarılmalıdır. 16. Sadece Binalarını Orman Yangınlarından Korumak İçin Önlemler Alanlara, Orman Yangınları Tehlikesi
Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapma Özgürlüğü Tanınmalıdır. 17. Bir Orman Yangını Başladığında, Orman Teşkilatının İlk Önceliği Özel Mülkiyetin Zarar Görmesini Engellemek
Olmalıdır. 18. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin
Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk Mülkiyet Sahibine Ait Olmadır. 19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin
Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk Orman Teşkilatına Ait Olmalıdır. 20. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma) Yasaklanmalıdır. 21. Yıldırımlar Nedeniyle Doğal Olarak Başlayan Herhangi Bir Orman Yangınının, Kontrol Edilebilir Olduğu Sürece
Yanmasına İzin Verilmelidir. 22. Yaşamı-Özel Mülkiyeti Tehdit Etmeyen ve Olumsuz Çevresel Sonuçlara Neden Olmayan Orman Yangınlarının
Yanmasına İzin Verilmelidir. 23. Kazayla veya Kasıtlı Olarak İnsanlar Tarafından Başlatılan Tüm Orman Yangınları Söndürülmelidir. 24. Çıkış Sebebine (Yıldırım, İnsan Eliyle) Bakılmaksızın, Tüm Orman Yangınları Mümkün Olduğunca Hızlı
Şekilde Söndürülmelidir. 25. Orman Teşkilatı, Orman Yangınlarıyla Savaşta En İyi Teknikleri Kullanmaktadır. 26. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Yakılmalıdır. 27. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Kesilmeli ve
Ormandan Uzaklaştırılmalıdır. 28. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon Periyodik Olarak Hayvan Otlatmasına
Açılmalıdır. 29. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyonla Periyodik Olarak Kimyasal Mücadele
Yapılmalıdır. 30. Orman Yangınında Yanan Bir Alan, Doğal Şekilde Normal Haline Gelmesi İçin Kendi Haline Bırakılmalıdır.
Şekil 6: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri (Ort.). Figure 6: The Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (Mean).
39
Şekil 7: Orman Köylülerinin Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 7: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers (%).
40
Şekil 8: Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 8: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Summer House Residents (%).
41
Şekil 9: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 9: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).
42
Tablo 7: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik
Görüş Sorular Grup
Sayı
(adet)
1.
Kesinlikle Kabul
Ediyorum
2.
Kabul
Ediyorum
3.
Ne Kabul Ediyorum
Ne de Kabul Etmiyorum
4.
Kabul
Etmiyorum
5.
Kesinlikle Kabul
Etmiyorum
İki Sonuçlu Cevaplar
Ort.
Puan*
Kabul
Ediyorum
Kabul
Etmiyorum
Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % % %
1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir.
İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.
Tamamı 281 255 90,7 8 2,8 7 2,5 2 0,7 9 3,2 94,3 5,7 1,23 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
43
Tablo 7: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.
19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk
Tamamı 281 257 91,5 8 2,8 9 3,2 0 0,0 7 2,5 95,2 4,8 1,19 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
44
Tablo 7: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.
Tamamı 281 14 5,0 3 1,1 10 3,6 19 6,8 235 83,6 9,2 90,8 4,63 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
45
3.3.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri
Araştırmaya dahil olan OK ve YO’lar, orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik görüşler ile ilgili 30 soruyu 5 noktalı bir ölçeğe
göre değerlendirmişlerdir. Bu ölçekte; “1-kesinlikle kabul ediyorum”, “2-kabul
ediyorum”, “3-ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, “4-kabul
etmiyorum” ve “5-kesinlikle kabul etmiyorum” şeklinde bir ayırım yapılmıştır
(Şekil 6, Şekil 7, Şekil 8 ve Şekil 9).
Tüm katılımcılar için orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik görüş sorularına verilen cevaplar değerlendirildiğinde, en fazla kabul
edilen görüşlerin “kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm
orman yangınları söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart sapma=0,392) ile
“çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman yangınları
mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart
sapma=0,344) görüşleri olduğu belirlenmiştir. Buna karşın en az kabul gören
görüşün ise “yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman
yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir”
(ortalama=4,70; standart sapma=0,909) görüşü olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo
7).
Çalışmaya katılan OK ve YO’ların tamamı tarafından orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler, en fazla kabul görenden en az
kabul görene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo 7);
1. Kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm orman
yangınları söndürülmelidir (ortalama=1,06; standart sapma=0,392),
2. Çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman
yangınları mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir
(ortalama=1,06; standart sapma=0,344),
3. Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) yasaklanmalıdır
(ortalama=1,19; standart sapma=0,721),
4. Ormanların, en az insanlar kadar yaşamını sürdürme hakkı vardır
(ortalama=1,21; standart sapma=0,762),
5. Tüm orman yangınları zararlıdır (ortalama=1,23; standart
sapma=0,809),
6. Orman yangınları, ülkemizin büyük bir sorunudur (ortalama=1,25;
standart sapma=0,790),
7. Mersin ormanları için, orman yangınları ekolojik bir felakettir
(ortalama=1,31; standart sapma=0,842),
8. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz
periyodik olarak kesilmeli ve ormandan uzaklaştırılmalıdır
(ortalama=1,35; standart sapma=0,959),
46
9. Orman yangınları, Mersin İlinin büyük bir sorunudur (ortalama=1,47;
standart sapma=1,032),
10. Orman yangınları giderek daha tehlikeli olmaktadır (ortalama=1,50;
standart sapma=0,960),
11. Orman yangınlarından zarar görebilecek yerlere inşaat yapılmasının
yasaklanmasına yönelik kanunlar çıkarılmalıdır (ortalama=1,51;
standart sapma=0,964),
12. Orman yangınlarını söndürme maliyetleri giderek artmaktadır
(ortalama=1,54; standart sapma=1,031),
13. Orman Teşkilatı, orman yangınlarıyla savaşta en iyi teknikleri
kullanmaktadır (ortalama=1,65; standart sapma=1,183),
14. Orman yangınları giderek daha sık olarak meydana gelmektedir
(ortalama=1,81; standart sapma=1,111),
15. Orman Teşkilatı, orman kaynakları yönetiminde başarılıdır
(ortalama=1,87; standart sapma=1,279),
16. Orman Teşkilatı, orman yangınları yönetiminde başarılıdır
(ortalama=1,88; standart sapma=1,309),
17. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon periyodik
olarak hayvan otlatmasına açılmalıdır (ortalama=1,94; standart
sapma=1,553),
18. Orman yangınlarının özel mülkiyete zararı giderek artmaktadır
(ortalama=1,98; standart sapma=1,316),
19. Bir orman yangını başladığında, Orman Teşkilatının ilk önceliği özel
mülkiyetin zarar görmesini engellemek olmalıdır (ortalama=2,07;
standart sapma=1,537),
20. Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat
yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi
halinde sorumluluk mülkiyet sahibine ait olmadır (ortalama=2,57;
standart sapma=1,385),
21. Sadece binalarını orman yangınlarından korumak için önlemler alanlara,
orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat
yapma özgürlüğü tanınmalıdır (ortalama=2,67; standart sapma=1,655),
22. Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat
yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi
halinde sorumluluk Orman Teşkilatına ait olmalıdır (ortalama=2,72;
standart sapma=1,469),
23. Ormanlar, sadece insanoğlunun düşüncesinde değerlidir. İnsanlar
olmaksızın ormanların hiçbir değeri yoktur (ortalama=2,91; standart
sapma=1,716),
24. Ormanlar, sadece istihdam olanakları ve gelir sağlıyorsa değer taşır
(ortalama=3,31; standart sapma=1,678),
47
25. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz
periyodik olarak yakılmalıdır (ortalama=3,51; standart sapma=1,688),
26. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyonla periyodik
olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır (ortalama=3,80; standart
sapma=1,475),
27. Ormanlara müdahale etme yerine, sadece kendi haline bırakılmalıdır
(ortalama=4,41; standart sapma=1,248),
28. Orman yangınında yanan bir alan, doğal şekilde normal haline gelmesi
için kendi haline bırakılmalıdır (ortalama=4,63; standart sapma=0,985),
29. Yaşamı-özel mülkiyeti tehdit etmeyen ve olumsuz çevresel sonuçlara
neden olmayan orman yangınlarının yanmasına izin verilmelidir
(ortalama=4,65; standart sapma=0,992),
30. Yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman
yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir
(ortalama=4,70; standart sapma=0,909).
3.3.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar
Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik görüşleri arasındaki farklılığı incelemek amacıyla sınanan
sıfır hipotez şöyledir;
H05: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik görüşleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel olarak
önemli şekilde daha olumlu değildir.
Yukarıdaki hipotezi sınamak ve orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik görüşler açısından iki grup arasında önemli bir fark olup
olmadığını ölçmek için “bağımsız örneklemeler t-testi” uygulanmıştır. Görüş
sorularına verilen tüm cevaplar incelendiğinde, hem OK hem de YO’ların
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşlerinin olumlu
(pozitif) olduğu görülmektedir. Bununla birlikte OK’lerin görüşlerinin
(ortalama=2,08; standart sapma=1,538) YO’ların görüşlerinden (ortalama=2,53;
standart sapma=1,761) daha olumlu olduğu ve gruplar arasında orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler açısından
istatistiksel olarak önemli bir fark bulunduğu ortaya çıkmıştır (t=12,474;
sd=7803,546; p=0,000<0,050). Bu nedenle H05 ret edilmiştir (Tablo 8).
48
Tablo 8: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.
Table 8: t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine
Yönelik Görüş Sorular Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir.
İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.
Köyler 151 2,41 16 1,537 260,099 5,490 0,000**
Siteler 130 3,49 21 1,735
Tamamı 281 2,91 22 1,716
2. Ormanların Sadece İstihdam Olanakları ve Gelir Sağlıyorsa
Değer Taşır.
Köyler 151 2,68 19 1,585 277,119 7,411 0,000**
Siteler 130 4,04 24 1,481
Tamamı 281 3,31 23 1,678
3. Ormanların, En Az İnsanlar Kadar Yaşamını Sürdürme
Hakkı Vardır.
Köyler 151 1,02 2 0,181 135,477 4,351 0,000**
Siteler 130 1,43 4 1,063
Tamamı 281 1,21 3 0,762
4. Orman Teşkilatı, Orman Kaynakları Yönetiminde
Başarılıdır.
Köyler 151 1,23 9 0,582 164,121 10,077 0,000**
Siteler 130 2,61 16 1,460
Tamamı 281 1,87 14 1,279
5. Ormanlara Müdahale Etme Yerine, Sadece Kendi Haline
Bırakılmalıdır.
Köyler 151 4,73 23 0,856 197,521 -4,620 0,000**
Siteler 130 4,04 24 1,507
Tamamı 281 4,41 26 1,248
6. Orman Yangınları, Ülkemizin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 1,09 6 0,313 147,502 3,431 0,001**
Siteler 130 1,43 4 1,085
Tamamı 281 1,25 5 0,790
7. Orman Yangınları, Mersin İlinin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 1,14 8 0,366 144,806 5,703 0,000**
Siteler 130 1,85 11 1,372
Tamamı 281 1,47 8 1,032
8. Mersin Ormanları İçin, Orman Yangınları Ekolojik Bir
Felakettir.
Köyler 151 1,13 7 0,457 166,962 3,774 0,000**
Siteler 130 1,52 7 1,101
Tamamı 281 1,31 6 0,842 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
**0,01 düzeyinde önemli.
49
Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.
Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine
Yönelik Görüş Sorular Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
9. Orman Teşkilatı, Orman Yangınları Yönetiminde
Başarılıdır.
Köyler 151 1,25 10 0,516 153,676 9,648 0,000**
Siteler 130 2,62 17 1,547
Tamamı 281 1,88 15 1,309
10. Tüm Orman Yangınları Zararlıdır. Köyler 151 1,04 3 0,255 140,518 4,044 0,000**
Siteler 130 1,45 5 1,121
Tamamı 281 1,23 4 0,809
11. Orman Yangınları Giderek Daha Tehlikeli Olmaktadır. Köyler 151 1,39 12 0,632 186,243 1,947 0,053
Siteler 130 1,62 8 1,228
Tamamı 281 1,50 9 0,960
12. Orman Yangınları Giderek Daha Sık Olarak Meydana
Gelmektedir.
Köyler 151 1,66 14 0,824 206,169 2,306 0,022*
Siteler 130 1,98 12 1,355
Tamamı 281 1,81 13 1,111
13. Orman Yangınlarının Özel Mülkiyete Zararı Giderek
Artmaktadır.
Köyler 151 1,56 13 0,699 168,340 5,912 0,000**
Siteler 130 2,48 15 1,653
Tamamı 281 1,98 17 1,316
14. Orman Yangınlarını Söndürme Maliyetleri Giderek
Artmaktadır.
Köyler 151 1,36 11 0,604 173,393 3,108 0,002**
Siteler 130 1,75 10 1,341
Tamamı 281 1,54 11 1,031
15. Orman Yangınlarından Zarar Görebilecek Yerlere İnşaat
Yapılmasının Yasaklanmasına Yönelik Kanunlar
Çıkarılmalıdır.
Köyler 151 1,56 13 0,754 279 -0,821 0,412
Siteler 130 1,46 6 1,162
Tamamı 281 1,51 10 0,964
16. Sadece Binalarını Orman Yangınlarından Korumak İçin Önlemler
Alanlara, Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve
Kenarı Alanlara İnşaat Yapma Özgürlüğü Tanınmalıdır.
Köyler 151 1,80 15 0,980 198,345 10,979 0,000**
Siteler 130 3,67 23 1,714
Tamamı 281 2,67 20 1,655 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
*0,05 düzeyinde önemli,
**0,01 düzeyinde önemli.
50
Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.
Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine
Yönelik Görüş Sorular Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
17. Bir Orman Yangını Başladığında, Orman Teşkilatının İlk
Önceliği Özel Mülkiyetin Zarar Görmesini Engellemek
Olmalıdır.
Köyler 151 1,23 9 0,547 151,285 11,543 0,000**
Siteler 130 3,05 20 1,727
Tamamı 281 2,07 18 1,537
18. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara
İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar
Görmesi Halinde Sorumluluk Mülkiyet Sahibine Ait Olmadır.
Köyler 151 2,52 18 0,915 185,858 0,532 0,595
Siteler 130 2,62 17 1,784
Tamamı 281 2,57 19 1,385
19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara
İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar
Görmesi Halinde Sorumluluk Orman Teşkilatına Ait Olmalıdır.
Köyler 151 2,46 17 0,944 184,391 3,096 0,002**
Siteler 130 3,02 19 1,865
Tamamı 281 2,72 21 1,469
20. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma)
Yasaklanmalıdır.
Köyler 151 1,14 8 0,477 186,227 1,275 0,204
Siteler 130 1,25 3 0,926
Tamamı 281 1,19 2 0,721
21. Yıldırımlar Nedeniyle Doğal Olarak Başlayan Herhangi
Bir Orman Yangınının, Kontrol Edilebilir Olduğu Sürece
Yanmasına İzin Verilmelidir.
Köyler 151 4,84 25 0,590 185,305 -2,766 0,006**
Siteler 130 4,53 26 1,156
Tamamı 281 4,70 29 0,909
22. Yaşamı-Özel Mülkiyeti Tehdit Etmeyen ve Olumsuz
Çevresel Sonuçlara Neden Olmayan Orman Yangınlarının
Yanmasına İzin Verilmelidir.
Köyler 151 4,83 24 0,637 184,509 -3,185 0,002**
Siteler 130 4,45 25 1,258
Tamamı 281 4,65 28 0,992
23. Kazayla veya Kasıtlı Olarak İnsanlar Tarafından
Başlatılan Tüm Orman Yangınları Söndürülmelidir.
Köyler 151 1,01 1 0,163 148,725 1,900 0,059
Siteler 130 1,11 2 0,546
Tamamı 281 1,06 1 0,392
24. Çıkış Sebebine (Yıldırım, İnsan Eliyle) Bakılmaksızın, Tüm
Orman Yangınları Mümkün Olduğunca Hızlı Şekilde Söndürülmelidir.
Köyler 151 1,06 5 0,404 279 -0,140 0,889
Siteler 130 1,05 1 0,259
Tamamı 281 1,06 1 0,344 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
**0,01 düzeyinde önemli.
51
Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.
Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.
ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine
Yönelik Görüş Sorular Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
25. Orman Teşkilatı, Orman Yangınlarıyla Savaşta En İyi
Teknikleri Kullanmaktadır.
Köyler 151 1,05 4 0,278 137,353 10,063 0,000**
Siteler 130 2,34 13 1,434
Tamamı 281 1,65 12 1,183
26. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı
Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Yakılmalıdır.
Köyler 151 4,49 21 0,916 193,512 -12,927 0,000**
Siteler 130 2,37 14 1,667
Tamamı 281 3,51 24 1,688
27. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı
Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Kesilmeli ve
Ormandan Uzaklaştırılmalıdır.
Köyler 151 1,09 6 0,415 152,555 4,794 0,000**
Siteler 130 1,65 9 1,275
Tamamı 281 1,35 7 0,959
28. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı
Vejetasyon Periyodik Olarak Hayvan Otlatmasına
Açılmalıdır.
Köyler 151 1,05 4 0,379 139,451 12,291 0,000**
Siteler 130 2,98 18 1,750
Tamamı 281 1,94 16 1,553
29. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı
Vejetasyonla Periyodik Olarak Kimyasal Mücadele
Yapılmalıdır.
Köyler 151 3,98 20 1,157 217,459 -2,149 0,033*
Siteler 130 3,59 22 1,755
Tamamı 281 3,80 25 1,475
30. Orman Yangınında Yanan Bir Alan, Doğal Şekilde
Normal Haline Gelmesi İçin Kendi Haline
Bırakılmalıdır.
Köyler 151 4,65 22 0,974 279 -0,350 0,727
Siteler 130 4,61 27 1,000
Tamamı 281 4,63 27 0,985
1-
30.
Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine
Yönelik Tüm Görüşler.
Köyler 4530 2,08 - 1,538 7803,546 12,474 0,000**
Siteler 3900 2,53 - 1,761
Tamamı 8430 2,29 - 1,660 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
*0,05 düzeyinde önemli,
**0,01 düzeyinde önemli.
52
3.3.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Görüş Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar
Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik 30 görüş sorusuna ilişkin cevaplarındaki farklılıkları ortaya
koyan “bağımsız örneklemeler t-testi” sonuçları incelendiğinde, aşağıdaki
görüşlere yönelik cevaplar açısından, gruplar arasında istatistiksel olarak önemli
bir farklılık belirlenmemiştir (Tablo 8);
- Orman yangınları giderek daha tehlikeli olmaktadır (t=1,947;
sd=186,243; p=0,053>0,050),
- Orman yangınlarından zarar görebilecek yerlere inşaat yapılmasının
yasaklanmasına yönelik kanunlar çıkarılmalıdır (t=-0,821; sd=279;
p=0,412>0,050),
- Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara
inşaat yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar
görmesi halinde sorumluluk mülkiyet sahibine ait olmadır (t=0,532;
sd=185,858; p=0,595>0,050),
- Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) yasaklanmalıdır
(t=1,275; sd=186,227; p=0,204>0,050),
- Kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm orman
- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve
enkaz periyodik olarak yakılmalıdır (t=-12,927; sd=193,512;
p=0,000<0,050),
54
- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve
enkaz periyodik olarak kesilmeli ve ormandan uzaklaştırılmalıdır
(t=4,794; sd=152,555; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon
periyodik olarak hayvan otlatmasına açılmalıdır (t=12,291;
sd=139,451; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyonla
periyodik olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır (t=-2,149;
sd=217,459; p=0,033<0,050).
3.3.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri
Araştırmaya katılan OK ve YO’ların sahip oldukları sosyodemografik
özelliklere göre, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
görüşleri arasında farklılıkları incelemek üzere aşağıdaki sıfır hipotez
sınanmıştır;
H06: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında istatistiksel
olarak önemli bir fark yoktur.
Bu hipotez kapsamında katılımcıların sosyodemografik özelliklerinden
eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelir grupları itibariyle orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel olarak
önemli bir fark olup olmadığını ölçmek üzere “tek yönlü varyans analizi
(ANOVA)” ve farklılıkları karşılaştırmak için “Tukey çoklu karşılaştırma testi
(post-hoc test)” kullanılmıştır (Tablo 9).
Buna karşın katılımcıların diğer sosyodemografik özellikleri olan
cinsiyet ve medeni hal grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik görüşler açısından istatistiksel açıdan önemli bir farklılığın
olup olmadığını incelemek için ise “bağımsız örneklemeler t-testi”
uygulanmıştır (Tablo 10).
55
Tablo 9: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları. Table 9: The Results of One-Way Analysis of Variance (ANOVA) of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İTİBARİYLE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Özellikler Alt Özellikler Sayı (adet) Ortalama Standart Sapma F değeri P değeri
Eğitim İlkokul 151 2,14 1,603 44,234 0,000**
İlköğretim ve Lise 66 2,42 1,690
Yüksek Okul ve Lisans 64 2,53 1,723
Yaş 34 ve altı 15 2,17 1,582 3,786 0,004**
35-44 32 2,20 1,619
45-54 79 2,23 1,621
55-64 97 2,35 1,721
65 ve üstü 58 2,35 1,646
Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 114 2,11 1,549 20,483 0,000**
Geçici İşçilik + Tarım 13 2,23 1,676
Esnaflık 16 2,24 1,588
Devlet Memuru ve Emekli 135 2,45 1,737
Diğer(Ev kadını, Öğrenci, İşsiz) 3 2,50 1,800
Aylık Gelir 0-500 TL arası 39 2,17 1,605 10,823 0,000**
501-1000 TL arası 133 2,19 1,624
1001-1500 TL arası 58 2,36 1,702
1501-2000 TL arası 21 2,56 1,754
2001-2500 TL arası 12 2,51 1,630
2501-3000 TL arası 11 2,62 1,760
3001 TL’den daha yüksek 7 2,55 1,666 **0,01 düzeyinde önemli.
56
Tablo 10: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerini Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 10: The Results of t-Test of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.
Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma
Serbestlik
Derecesi t değeri P değeri
Cinsiyet Erkek 2,29 1,657 121,781 -2,343 0,021*
Bayan 2,68 1,847
Medeni Hal Bekar 2,29 1,661 8278 0,068 0,946
Evli 2,29 1,659 *0,05 düzeyinde önemli,
57
Elde edilen sonuçlara göre, eğitim grupları itibariyle orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel yönden
önemli farklılık mevcuttur [F(2,8427)=44,234; p=0,000<0,050]. Ardından
uygulanan Tukey testi, “ilkokul” eğitim grubuna ait görüşlerin (ortalama=2,14;
standart sapma=1,603), hem “ilköğretim ve lise” eğitim grubunun
(ortalama=2,42; standart sapma=1,690) hem de “yüksekokul ve lisans” eğitim
grubunun (ortalama=2,53; standart sapma=1,723) görüşlerinden istatistiksel
olarak önemli derecede daha olumlu olduğunu göstermektedir. Bu nedenle H06,
eğitim değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 9).
Katılımcıların yaş grupları itibariyle sahip oldukları orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan
önemli farklılıklar bulunduğu ortaya çıkmıştır [F(4,8425)=3,786;
p=0,004<0,050]. Bu farklılığın hangi yaş grupları arasında olduğunu belirlemek
üzere gerçekleştirilen Tukey testi uygulaması, “34 ve altı” (ortalama=2,17;
standart sapma=1,582), “35-44” (ortalama=2,20; standart sapma=1,619) ve “45-
54” (ortalama=2,23; standart sapma=1,621) yaş gruplarının, “55-64”
(ortalama=2,35; standart sapma=1,721) ve “65 ve üstü” (ortalama=2,35;
standart sapma=1,646) yaş gruplarından istatistiksel bakımdan önemli şekilde
daha olumlu görüşleri olduğunu göstermiştir. Böylece yaş değişkeni için, H06
ret edilmiştir (Tablo 9).
Çalışmaya katılanların yaptıkları işler grupları arasında orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri açısından
istatistiksel yönden önemli bir fark görülmektedir [F(4,8425)=20,483;
p=0,000<0,050]. Ardından uygulanan Tukey testi, “çiftçilik ve hayvancılık”
yaptıkları işler grubunun (ortalama=2,11; standart sapma=1,549), “Devlet
memuru ve emekli” yaptıkları işler grubundan (ortalama=2,45; standart
sapma=1,737) istatistiksel olarak önemli şekilde daha olumlu görüşlere sahip
olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla H06, yaptıkları işler değişkeni için ret
edilmiştir (Tablo 9).
Aylık gelir grupları açısından orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel bakımdan önemli farklılıklar
bulunmaktadır [F(6,8423)=10,823; p=0,000<0,050]. Nitekim Tukey testi
sonucunda, “0-500 TL arası” (ortalama=2,17; standart sapma=1,605) ve “501-
1000 TL arası” (ortalama=2,19; standart sapma=1,624) aylık gelir gruplarına ait
görüşlerin, “1001-1500 TL arası” (ortalama=2,36; standart sapma=1,702),
“1501-2000 TL arası” (ortalama=2,56; standart sapma=1,754), “2001-2500 TL
arası” (ortalama=2,51; standart sapma=1,630), “2501-3000 TL arası”
(ortalama=2,62; standart sapma=1,760) ve “3001’den daha yüksek”
(ortalama=2,55; standart sapma=1,666) aylık gelir gruplarına ait görüşlerden
istatistiksel açıdan önemli derecede daha olumlu olduğu belirlenmiştir.
Dolayısıyla aylık gelir değişkeni için, H06 ret edilmiştir (Tablo 9).
58
Araştırmaya katılanların cinsiyet gruplarını oluşturan “erkekler”
(ortalama=2,29; standart sapma=1,657) ile “bayanlar” (ortalama=2,68; standart
sapma=1,847) arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik görüşler açısından istatistiksel olarak önemli bir fark tespit edilmiştir
(t=-2,343; sd=121,781; p=0,021<0,050). Bu durumda H06, cinsiyet değişkeni
için ret edilmiştir (Tablo 10).
Bununla birlikte katılımcıların medeni hal grupları olan “bekarlar”
(ortalama=2,29; standart sapma=1,661) ve “evliler” (ortalama=2,29; standart
sapma=1,659) arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik görüşler itibariyle istatistiksel yönden önemli bir fark bulunmamaktadır
(t=0,068; sd=8278; p=0,946>0,050). Böylece medeni hal değişkeni için, H06
kabul edilmiştir (Tablo 10).
3.3.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri
Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerin, orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri üzerindeki etkisini
araştırmak amacıyla aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;
H07: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,
yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri
arasında istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.
Bu hipotezi sınamak ve birden fazla sosyodemografik özelliğin
(bağımsız değişkenler) orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik görüşler (bağımlı değişken) üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla
“çoklu doğrusal regresyon analizi” kullanılmıştır. Bu analiz iki adımlık bir
süreçte yürütülmüştür. İlk adımda regresyon modeline sadece sosyodemografik
özellikler girilmiş iken, ikinci adımda ise modele grup değişkeni de eklenmiştir
(Tablo 11).
59
Tablo 11: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özelliklerine Göre Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerinin Tahmini İçin Gerçekleştirilen Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları. Table 11: Multiple Linear Regression Results for the Prediction of the Attitudes of Forest Villagers and Summer House Residents on Forest Fire and Forest Fire Management by Their Demographic Characteristics.
DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN
YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
Model Değişkenler Standardize Edilmiş
Regresyon Katsayısı (β) P değeri
Belirtme Katsayısı
(R2)
I Eğitim 0,056 0,000** 0,013
Cinsiyet
(1=Erkek, 2=Bayan)
0,019 0,088
Medeni Hal
(1=Bekar, 2=Evli)
0,000 0,966
Yapılan İş 0,051 0,000**
Aylık Gelir 0,020 0,180
II Eğitim 0,014 0,380 0,019
Cinsiyet
(1=Erkek, 2=Bayan)
0,013 0,257
Medeni Hal
(1=Bekar, 2=Evli)
-0,010 0,367
Yapılan İş -0,006 0,697
Aylık Gelir 0,015 0,320
Grup
(1=Köyler, 0=Siteler)
-0,123 0,000**
**0,01 düzeyinde önemli.
60
Buna göre ilk adımda sosyodemografik özellikler (eğitim, cinsiyet,
medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir), orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik görüşlerdeki değişimlerin %1,3’ünü (Belirtme
Katsayısı=0,013) açıklamaktadır. İkinci adımda regresyon modeline grup
değişkeninin dahil edilmesi ile açıklanan değişim oranı %1,9’a (Belirtme
Katsayısı=0,019) yükselmiştir. Öte yandan ilk adımda görüş bağımlı değişkeni
üzerinde anlamlı bir etkisi olmayan grup bağımsız değişkeninin (β=0,020;
p=0,180>0,050), ikinci adımda görüş bağımlı değişkeni üzerinde anlamlı bir
etkisinin olduğu anlaşılmıştır (β=-0,123; p=0,000<0,050). Buna karşın ilk
aşamadaki modelde görüş bağımlı değişkeni üzerinde önemli etkiye sahip
yaptıkları işler değişkeni (β=0,051; p=0,000<0,050), ikinci aşamada modele
grup değişkeninin dahil edilmesiyle görüş bağımlı değişkeni üzerindeki etkisini
kaybetmiştir (β=0,015; p=0,320>0,050). Böylece sosyodemografik
değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik görüşlerinde istatistiksel açıdan önemli bir
fark meydana gelmiştir. Böylece H07 ret edilmiştir (Tablo11).
3.4. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşler Arasında İki Değişkenli İlişkiler
Araştırmaya katılanların orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkileri
incelemek için sınanan sıfır hipotez şudur;
H08: Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasında istatistiksel olarak önemli
bir pozitif iki değişkenli ilişki yoktur.
Bu hipotezi sınamak ve orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkinin
mevcudiyetini, kuvvetini ve yönünü araştırmak için “korelasyon analizi”
kullanılmıştır (Tablo 12).
Buna göre orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
bilgi düzeylerinin görüşler ile arasındaki iki değişkenli ilişkisi negatif yönlü ve
düşük derecede bir ilişkiyi yansıtmakta olup, istatistiksel açıdan önem
taşımaktadır (r=-0,061; p=0,000<0,050). Bu nedenle H08 ret edilmiştir (Tablo
12).
61
Tablo 12: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkiyi Gösteren Korelasyon Katsayıları Matrisi. Table 12: Matrix of Correlation Coefficients for the Relationship Between the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Bilgi Düzeyleri Görüşler
Bilgi Düzeyleri Pearson Korelasyon 1
P değeri -
Sayı (adet) 281
Görüşler Pearson Korelasyon -0,061** 1
P değeri 0,000 -
Sayı (adet) 281 281 **Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.
62
3.5. Sosyodemografik Özellikler ile Bağımlı Değişkenler Arasında İki Değişkenli İlişkiler
Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerin (bağımsız
değişkenler) her birisi ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri (bağımlı değişkenler) arasındaki iki
değişkenli ilişkileri incelemek üzere aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;
H09: Katılımcıların sosyodemografik özellikleri (eğitim, yaş, cinsiyet,
medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) ile orman yangınları ve
orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri
arasında istatistiksel olarak önemli bir pozitif iki değişkenli ilişki
yoktur.
Bu hipotezi sınamak ve bir değişkenin diğer bir değişkenle ilişkisinin
olup olmadığını ortaya koymak, eğer ilişki mevcut ise bu ilişkinin yönünü ve
kuvvetini ortaya koymak üzere “korelasyon analizi” kullanılmıştır.
Buna göre tüm katılımcılar için elde edilen sonuçlar incelendiğinde,
eğitim özellikleri ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
bilgi düzeyleri arasındaki ilişki pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel
yönden önem taşımamaktadır (r=0,021; p=0,105>0,050). Buna karşın eğitim
özellikleri ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
görüşler arasındaki ilişki ise pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel olarak
önemlidir (r=0,100; p=0,000<0,050). Böylece eğitim özellikleri ile bilgi
düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler bakımından H09 kabul edilmiş iken,
eğitim özellikleri ile görüşler arasındaki iki değişkenli ilişki açısından H09 ret
edilmiştir (Tablo 13).
Tüm katılımcılar dikkate alındığında, yaş özellikleri ile orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki iki
değişkenli ilişki pozitif yönlü ve düşük derecede bir ilişki olup, istatistiksel
açıdan önemli değildir (r=0,011; p=0,407>0,050). Öte yandan yaş özellikleri ile
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında ise
yine pozitif yönlü ve düşük derecede, ancak istatistiksel bakımdan önemli olan
bir ilişki mevcuttur (r=0,039; p=0,000<0,050). Bu nedenle yaş özellikleri ile
bilgi düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler açısından H09 kabul edilmiş
iken, yaş özellikleri ile görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkiler yönünden H09
ret edilmiştir (Tablo 14).
63
Tablo 13: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Eğitim ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 13: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Education and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
EĞİTİM İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
Tablo 14: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Yaş ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 14: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Age and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
YAŞ İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
Tüm katılımcılar için cinsiyet özellikleri ile orman yangınları ve orman
yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü, düşük
dereceli ve istatistiksel açıdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcuttur
(r=0,013; p=0,305>0,050). Buna karşın cinsiyet özellikleri ile orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında ise pozitif yönlü,
düşük derecede ve istatistiksel yönden önemli bir ilişki vardır (r=0,028;
p=0,009<0,050). Böylece cinsiyet özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki iki
değişkenli ilişkiler için H09 kabul edilmiş iken, cinsiyet özellikleri ile görüşler
arasındaki ilişkiler için ise H09 ret edilmiştir (Tablo 15).
Tüm katılımcılar açısından medeni hal özellikleri ile orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri (r=0,005;
p=0,710>0,050) ve görüşler (r=0,006; p=0,590>0,050) arasındaki iki değişkenli
ilişkiler pozitif yönlü, düşük düzeyde ve istatistiksel olarak önem taşımayan bir
ilişkiyi göstermiştir. Dolayısıyla bu iki değişkenli ilişkiler için, H09 kabul
edilmiştir (Tablo 16).
Tüm katılımcılar dikkate alındığında, yaptıkları işler özellikleri ile
orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri
arasında pozitif yönlü, düşük dereceli ve istatistiksel bakımdan önemli olmayan
iki değişkenli ilişki bulunmaktadır (r=0,024; p=0,061>0,050). Buna karşın
yaptıkları işler ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
görüşler arasında ise yine pozitif yönlü ve düşük derecede, ancak istatistiksel
yönden önemli iki değişkenli ilişki ortaya çıkmıştır (r=0,097; p=0,000<0,050).
Bu durumda yaptıkları işler özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki iki
değişkenli ilişkiler açısından H09 kabul edilmiş iken, yaptıkları işler özellikleri
ile görüşler arasındaki ilişkiler bakımından H09 ret edilmiştir (Tablo 17).
Yine tüm katılımcılar açısından aylık gelir özellikleri ile orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki
ilişkilerin pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel olarak önem taşımadığı
görülmektedir (r=0,022; p=0,085>0,050). Bununla birlikte aylık gelir özellikleri
ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler
arasındaki ilişki ise pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel açıdan önemli
bir ilişkidir (r=0,081; p=0,000<0,050). Bu durumda aylık gelir özellikleri ile
bilgi düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler bakımından H09 kabul edilmiş
iken, aylık gelir özellikleri ile görüşler arasındaki ilişki yönünden H09 ret
edilmiştir (Tablo 18).
65
Tablo 15: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Cinsiyet ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 15: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Gender and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
CİNSİYET İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -(Çünkü Bayan Yok) -
Siteler 130 0,012 0,533
Tamamı 281 0,013 0,305
Görüşler Köyler 151 -(Çünkü Bayan Yok) -
Siteler 130 0,015 0,348
Tamamı 281 0,028 0,009**
**Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.
Tablo 16: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Medeni Hal ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 16: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Marital Status and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
MEDENİ HAL İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,001 0,938
Siteler 130 0,003 0,881
Tamamı 281 0,005 0,710
Görüşler Köyler 151 -0,012 0,410
Siteler 130 -0,005 0,755
Tamamı 281 0,006 0,590
66
Tablo 17: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Yapılan İş ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 17: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Job and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
YAPILAN İŞ İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,019 0,279
Siteler 130 0,062 0,001**
Tamamı 281 0,024 0,061
Görüşler Köyler 151 0,000 0,986
Siteler 130 0,047 0,003**
Tamamı 281 0,097 0,000**
**Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.
Tablo 18: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Aylık Gelir ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 18: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Monthly Income and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.
AYLIK GELİR İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri
3.6. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Deneyimler
Araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’lara “orman yangınları
ve orman yangınları yönetimine yönelik hangi deneyim şekillerine sahip
olduğunuzu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir
(Şekil 10).
Katılımcıların tamamı için, orman yangınları ve orman yangınları
yönetimine yönelik deneyim şekillerinden en fazla yaşananı “orman yangınları
konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları görme” (%80,8; 227 kişi) iken, en
az yaşananı “orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda
bulunma” (%2,8; 8 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 19).
Tüm katılımcılardan alınan cevaplar dikkate alındığında, orman
yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik yaşanan deneyim şekilleri,
en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde bir sıralama
göstermiştir (Tablo 19);
1. Orman yangınları konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları
görme (%80,8; 227 kişi),
2. Orman yangınları konusunda televizyon programları izleme
(%80,1; 225 kişi),
3. Orman yangınları konusunda gazetelerde yazılar okuma
(%67,3; 189 kişi),
4. Orman Teşkilatı çalışanlarıyla orman yangınları konusunda
sohbetler yapma ve bilgiler alma (%63,7; 179 kişi),
5. Diğer Devlet görevlileriyle orman yangınları konusunda
sohbetler yapma ve bilgiler alma (%51,6; 145 kişi),
6. Orman yangınları konusunu komşulardan / arkadaşlardan
dinleme (%50,9; 143 kişi),
7. Orman yangınları konusunda radyo programları dinleme
(%50,5; 142 kişi),
8. Orman yangınları konusunu aile üyelerinden dinleme (%43,4;
122 kişi),
9. Bir orman yangınının alevlerini ve dumanlarını uzaktan
gözlemleme (%42,3; 119 kişi),
10. Yakın zamanlarda yanmış bir orman alanı görme (%40,6; 114
kişi),
11. Orman yangınları konusunda bilgi broşürleri okuma (%32,4; 91
kişi),
12. Orman yangınları konusunda dergilerde yazılar okuma (%27,4;
77 kişi),
13. Bir orman yangınından hemen sonra, yeniden büyümeye
başlayan bitkiler görme (%27,0; 76 kişi),
68
Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Olunan Deneyimler:
1. Orman Teşkilatınca Düzenlenen Orman Yangınları Yönetimi Toplantısına Katıldım. 2. Orman Teşkilatı Çalışanlarıyla Orman Yangınları Konusunda Sohbetler Yaptım ve Bilgiler
Aldım. 3. Diğer Devlet Görevlileriyle Orman Yangınları Konusunda Sohbetler Yaptım ve Bilgiler Aldım. 4. Orman Yangınları Konusunu Aile Üyelerim Bana Anlattı. 5. Orman Yangınları Konusunu Komşularım / Arkadaşlarım Bana Anlattı. 6. Bir Orman Yangınının Alevlerini ve Dumanlarını Uzaktan Gözlemledim. 7. Bir Orman Yangınının Dumanından Rahatsız Olmayı Yaşadım. 8. Bir Orman Yangınının Söndürülmesi İşlemine Bizzat Katıldım. 9. Yakın Zamanlarda Yanmış Bir Orman Alanını Gördüm. 10. Bir Orman Yangınından Hemen Sonra, Yeniden Büyümeye Başlayan Bitkileri Gördüm. 11. Orman Yangınları Konusunda …………Kurumuna Başvuruda Bulundum. 12. Bir Orman Yangını İhbarında Bulundum. 13. Bir Orman Yangını Dolayısıyla Seyahat / Tatil Planlarımı Değiştirdim. 14. Okulda Orman Yangınları Konusunda Dersler Aldım. 15. Orman Yangınları Konusunda Kitaplar Okudum. 16. Orman Yangınları Konusunda Gazetelerde Yazılar Okudum. 17. Orman Yangınları Konusunda Dergilerde Yazılar Okudum. 18. Orman Yangınları Konusunda Televizyon Programları İzledim. 19. Orman Yangınları Konusunda Sinema Filmleri İzledim. 20. Orman Yangınları Konusunda Radyo Programları Dinledim. 21. Orman Yangınları Konusunda Bilgi Broşürleri Okudum. 22. Orman Yangınları Konusunda İnternet Web Sayfalarını Okudum. 23. Orman Yangınları Konusunda Gösteri / Sergiye Katıldım. 24. Orman Yangınları Konusunda Yol Kenarı İşaretleri / Tabelaları Gördüm.
Şekil 10: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler (%). Figure 10: Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire (%).
69
Tablo 19: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 19: Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire.
ORMAN YANGINLARIYLA İLGİLİ OLARAK SAHİP OLDUKLARI DENEYİMLER
Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Bugüne Kadar Sahip Olduğunuz Deneyim
Şekillerini Belirtiniz.
Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare
Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ
2
değeri
P
değeri Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
1. Orman Teşkilatınca Düzenlenen Orman Yangınları Yönetimi Toplantısına
12. Bir Orman Yangını İhbarında Bulundum. 5 3,3 146 96,7 26 20,0 104 80,0 31 11,0 250 89,0 18,159 0,000**
*0,05 düzeyinde önemli, **0,01 düzeyinde önemli.
70
Tablo 19: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 19: (Cont.) Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire.
ORMAN YANGINLARIYLA İLGİLİ OLARAK SAHİP OLDUKLARI DENEYİMLER
Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Bugüne Kadar Sahip Olduğunuz Deneyim
Şekillerini Belirtiniz.
Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare
Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ
2
değeri
P
değeri Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
Sayı
(adet)
Yüzde
(%)
13. Bir Orman Yangını Dolayısıyla Seyahat / Tatil Planlarımı Değiştirdim. 2 1,3 149 98,7 13 10,0 117 90,0 15 5,3 266 94,7 8,759 0,003**
14. Okulda Orman Yangınları Konusunda Dersler Aldım. 4 2,6 147 97,4 37 28,5 93 71,5 41 14,6 240 85,4 35,308 0,000**
15. Orman Yangınları Konusunda Kitaplar Okudum. 9 6,0 142 94,0 36 27,7 94 72,3 45 16,0 236 84,0 22,941 0,000**
24. Orman Yangınları Konusunda Yol Kenarı İşaretleri / Tabelaları Gördüm. 134 88,7 17 11,3 93 71,5 37 28,5 227 80,8 54 19,2 12,233 0,000**
**0,01 düzeyinde önemli.
71
14. Bir orman yangınının dumanından rahatsız olmayı yaşama
(%21,7; 61 kişi),
15. Orman Teşkilatınca düzenlenen orman yangınları yönetimi
toplantısına katılma (%16,0; 45 kişi),
16. Orman yangınları konusunda kitaplar okuma (%16,0; 45 kişi),
17. Bir orman yangınının söndürülmesi işlemine bizzat katılma
(%15,3; 43 kişi),
18. Okulda orman yangınları konusunda dersler alma (%14,6; 41
kişi),
19. Orman yangınları konusunda sinema filmleri izleme (%14,6; 41
kişi),
20. Bir orman yangını ihbarında bulunma (%11,0; 31 kişi),
21. Orman yangınları konusunda internet web sayfaları okuma
(%7,5; 21 kişi),
22. Bir orman yangını dolayısıyla seyahat / tatil planlarını
değiştirme (%5,3; 15 kişi),
23. Orman yangınları konusunda gösteri / sergiye katılma (%3,2; 9
kişi),
24. Orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda
bulunma (%2,8; 8 kişi).
Öte yandan araştırmadaki katılımcı gruplar olan OK ve YO’ların her
birisince orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik deneyim
şekillerine verdikleri cevaplar ile grupların bu cevapları arasında istatistiksel
yönden önemli bir fark olup olmadığını gösteren “ki-kare testi” sonuçları
incelendiğinde, aşağıdaki orman yangınları ve orman yangınları yönetimine
yönelik deneyim şekilleri cevapları açısından gruplar arasında istatistiksel
olarak önemli farklılık ortaya çıkmadığı görülmüştür (Tablo 19);
- Orman Teşkilatınca düzenlenen orman yangınları yönetimi
toplantısına katılma (χ2=1,985; p=0,159>0,050),
- Bir orman yangınının söndürülmesi işlemine bizzat katılma
(χ2=0,751; p=0,386>0,050),
- Orman yangınları konusunda bilgi broşürleri okuma (χ2=0,079;
p=0,779>0,050).
Buna karşın orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik
deneyim şekillerine ilişkin alınan cevaplardan, gruplar arasında istatistiksel
bakımdan önemli farklılıklar gösteren cevaplar ise aşağıda belirtilmiştir (Tablo
19);
- Orman Teşkilatı çalışanlarıyla orman yangınları konusunda
sohbetler yapma ve bilgiler alma (χ2=141,517; p=0,000<0,050),
72
- Diğer Devlet görevlileriyle orman yangınları konusunda sohbetler
yapma ve bilgiler alma (χ2=132,512; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunu aile üyelerinden dinleme (χ2=47,135;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunu komşulardan / arkadaşlardan dinleme
(χ2=33,424; p=0,000<0,050),
- Bir orman yangınının alevlerini ve dumanlarını uzaktan
gözlemleme (χ2=56,152; p=0,000<0,050),
- Bir orman yangınının dumanından rahatsız olmayı yaşama
(χ2=26,624; p=0,000<0,050),
- Yakın zamanlarda yanmış bir orman alanı görme (χ2=73,814;
p=0,000<0,050),
- Bir orman yangınından hemen sonra, yeniden büyümeye başlayan
bitkiler görme (χ2=44,764; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda
bulunma (χ2=0,027; p=0,027<0,050),
- Bir orman yangını ihbarında bulunma (χ2=18,159; p=0,000<0,050),
- Bir orman yangını dolayısıyla seyahat / tatil planlarını değiştirme
(χ2=8,759; p=0,003<0,050),
- Okulda orman yangınları konusunda dersler alma (χ2=35,308;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda kitaplar okuma (χ2=22,941;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda gazetelerde yazılar okuma (χ2=19,766;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda dergilerde yazılar okuma (χ2=9,314;
p=0,002<0,050),
- Orman yangınları konusunda televizyon programları izleme
(χ2=61,075; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda sinema filmleri izleme (χ2=53,257;
p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda radyo programları dinleme
(χ2=47,149; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda internet web sayfaları okuma
(χ2=19,820; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları konusunda gösteri / sergiye katılma (χ2=0,001;
p=0,001<0,050),
- Orman yangınları konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları görme
(χ2=12,233; p=0,000<0,050).
73
3.7. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Kurumlara Duyulan Güven
Araştırmanın katılımcıları olan OK ve YO’lara “orman yangınları
yönetimine yönelik karar verme konusunda hangi kurumlara ne kadar güven
duyduğunuzu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru
yöneltilmiştir (Şekil 11).
Tüm katılımcılar için, orman yangınları yönetimine yönelik karar verme
konusunda en fazla güven duyulan kurumun “Orman Teşkilatı” olduğu
görülmektedir (%87,9; 247 kişi). Buna karşın katılımcılar, orman yangınları
yönetimi kapsamında alınan kararlar konusunda en az güvenilen veya hiç
güvenilmeyen kurum olarak “Elektrik İdaresini” belirtmişlerdir (%37,4; 105
kişi) (Tablo 20).
Orman yangınları yönetimine yönelik karar verme konusunda,
katılımcıların tamamı tarafından tam anlamıyla güvenilir olarak görülen
kurumlar, en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki sıralamaya
sahip olmuştur (Tablo 20);
1. Orman Teşkilatı (%87,9; 247 kişi),
2. Jandarma (%78,3; 220 kişi),
3. Sivil Savunma Teşkilatı (%66,9; 188 kişi),
4. İtfaiye / Belediye (%65,1; 183 kişi),
5. Muhtarlık (%59,1; 166 kişi),
6. Müftülük (%56,2; 158 kişi),
7. Emniyet Teşkilatı (%55,9; 157 kişi),
8. Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) (%48,4; 136 kişi),
9. Milli Eğitim Teşkilatı (%44,8; 126 kişi),
10. Arazi ve Mülk Sahipleri (%42,7; 120 kişi),
11. Sağlık Teşkilatı (%42,7; 120 kişi),
12. Tarım Teşkilatı (%38,4; 108 kişi),
13. Elektrik İdaresi (%34,9; 98 kişi).
Öte yandan çalışmadaki katılımcı gruplar olan OK ve YO’ların her
birisi için orman yangınları yönetimine yönelik karar verme kapsamında
kurumlara duyulan güvenlere ilişkin alınan cevaplar ve grupların cevapları
arasındaki farklılığın istatistiksel yönden önemli olup olmadığını gösteren “ki-
kare testi” sonuçları incelendiğinde, kurumlara duyulan güven açısından elde
edilen cevapların, aşağıda gösterildiği üzere tüm seçenek kurumlar için olmak
üzere, gruplar arası farklılıkların istatistiksel açıdan önem taşımadığı
anlaşılmıştır (Tablo 20);
74
Şekil 11: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven (%). Figure 11: Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management (%).
75
Tablo 20: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven.
Table 20: Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management.
Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Karar Verme Konusunda
Aşağıdaki Kurumlara Ne Kadar Güven Duyduğunuzu Belirtiniz. Grup
Sayı
(adet)
Hiç veya Az Güvenirim
Orta Derecede
Güvenirim
Tam Anlamıyla
Güvenirim Ki-Kare
Adet % Adet % Adet %
χ2
değeri
P
değeri
1. Orman Teşkilatı Köyler 151 1 0,7 3 2,0 147 97,4 27,779 0,000**
Siteler 130 15 11,5 15 11,5 100 76,9
Tamamı 281 16 5,7 18 6,4 247 87,9
2. İtfaiye / Belediye Köyler 151 7 4,6 15 9,9 129 85,4 63,220 0,000**
Siteler 130 46 35,4 30 23,1 54 41,5
Tamamı 281 53 18,9 45 16,0 183 65,1
3. Arazi ve Mülk Sahipleri Köyler 151 10 6,6 53 35,1 88 58,3 101,318 0,000**
Siteler 130 82 63,1 16 12,3 32 24,6
Tamamı 281 92 32,7 69 24,6 120 42,7
4. Muhtarlık Köyler 151 2 1,3 15 9,9 134 88,7 134,057 0,000**
Tablo 20: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven. Table 20: (Cont.) Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management.
Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Karar Verme Konusunda Aşağıdaki
Kurumlara Ne Kadar Güven Duyduğunuzu Belirtiniz. Grup
Sayı
(adet)
Hiç veya Az
Güvenirim
Orta Derecede
Güvenirim
Tam Anlamıyla
Güvenirim Ki-Kare
Adet % Adet % Adet %
χ2
değeri
P
değeri
11. Tarım Teşkilatı Köyler 151 11 7,3 54 35,8 86 57,0 99,171 0,000**
Siteler 130 81 62,3 27 20,8 22 16,9
Tamamı 281 92 32,7 81 28,8 108 38,4
12. Elektrik İdaresi Köyler 151 38 25,2 51 33,8 62 41,1 20,839 0,000**
Siteler 130 67 51,5 27 20,8 36 27,7
Tamamı 281 105 37,4 78 27,8 98 34,9
13. Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) Köyler 151 12 7,9 59 39,1 80 53,0 44,817 0,000**
- Arazi ve Mülk Sahipleri (χ2=101,318; p=0,000<0,050),
- Muhtarlık (χ2=134,057; p=0,000<0,050),
- Jandarma (χ2=75,909; p=0,000<0,050),
- Sivil Savunma Teşkilatı (χ2=80,331; p=0,000<0,050),
- Emniyet Teşkilatı (χ2=91,914; p=0,000<0,050),
- Sağlık Teşkilatı (χ2=54,885; p=0,000<0,050),
- Milli Eğitim Teşkilatı (χ2=105,240; p=0,000<0,050),
- Müftülük (χ2=168,658; p=0,000<0,050),
- Tarım Teşkilatı (χ2= 99,171; p=0,000<0,050),
- Elektrik İdaresi (χ2=20,839; p=0,000<0,050),
- Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) (χ2=44,817; p=0,000<0,050).
3.8. Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri
Araştırmaya katılan OK ve YO’lardan “orman yangınları tehlikesi
nedenlerinin önem derecesini, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklindeki
bir soruyu cevaplamaları istenmiştir (Şekil 12).
Tüm katılımcılar için elde edilen sonuçlar incelendiğinde, en fazla “çok
önemli” olarak işaretlenen orman yangınları tehlikesi nedeninin “sigara”
(%98,2; 275 kişi) olduğu ve en fazla “önemi yok” olarak işaretlenen nedenin ise
“geçmişten bu yana tüm orman yangınlarının söndürülmesi sonucunda oluşan
yanıcı madde birikimi” (%51,4; 144 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 21).
Katılımcıların tamamı için “çok önemli” olarak işaretlenen orman
yangınları tehlikesi nedenleri, en fazla işaretlenenden en az işaretlenene doğru,
aşağıdaki şekilde önem sırasına sahiptir (Tablo 21);
1. Sigara (%98,2; 275 kişi),
2. Terör (%97,5; 273 kişi),
3. Piknik ateşi (%96,8; 271 kişi),
4. Enerji nakil hatları (%95,0; 266 kişi),
5. Kundaklama (%95,0; 266 kişi),
6. Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) (%94,6;
265 kişi),
7. Yıldırım (%88,2; 247 kişi),
8. Çoban ateşi (%71,4; 200 kişi),
9. Yerel ölçekte doğal süreçlerdeki değişiklikler (iklim değişikliği,
kuraklık vb.) (%70,0; 196 kişi),
78
Şekil 12: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri (%). Figure 12: In Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinion, Priorities of Contributions to the Current Wildfire Danger (%).
79
Tablo 21: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri.
Table 21: In Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinion, Priorities of Contributions to the Current Wildfire Danger.
Mevcut Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem
Derecesini Belirtiniz. Grup
Sayı
(adet)
Çok Önemli Orta Önemli Önemi Yok Ki-Kare
Adet % Adet % Adet %
χ2
değeri
P
değeri
1. Geçmişten Bu Yana Tüm Orman Yangınlarının
Söndürülmesi Sonucunda Oluşan Yanıcı Madde Birikmesi.
Köyler 150 20 13,3 12 8,0 118 78,7 98,149 0,000**
Siteler 130 81 62,3 23 17,7 26 20,0
Tamamı 280 101 36,1 35 12,5 144 51,4
2. Orman İçi ve Kenarına İnşa Edilen Evler. Köyler 150 15 10,0 67 44,7 68 45,3 89,197 0,000**
Siteler 130 79 60,8 39 30,0 12 9,2
Tamamı 280 94 33,6 106 37,9 80 28,6
3. Genç Ağaçlarda Yetersiz Seyreltme ve Bakım
Uygulamaları.
Köyler 150 109 72,7 39 26,0 2 1,3 27,839 0,000**
Siteler 130 82 63,1 22 16,9 26 20,0
Tamamı 280 191 68,2 61 21,8 28 10,0
4. Yerel Ölçekte Doğal Süreçlerdeki Değişiklikler (İklim
Değişikliği, Kuraklık vb.).
Köyler 150 107 71,3 25 16,7 18 12,0 0,519 0,771
Siteler 130 89 68,5 26 20,0 15 11,5
Tamamı 280 196 70,0 51 18,2 33 11,8
5. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma). Köyler 150 148 98,7 1 0,7 1 0,7 10,322 0,006**
5. Mülkleri sokağa bağlayan ve herhangi bir yangın durumunda
kullanılabilecek uygun bir yol inşa etme (%17,8; 50 kişi),
6. Yapı materyali ve özellikle çatı materyali olarak yanması güç
malzeme kullanma (%16,4; 46 kişi),
7. Mülklerin etrafında yangına dayanıklı vejetasyon kullanma
(%11,4; 32 kişi),
8. Mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın
araç ve gereçleri bulundurma (%11,0; 31 kişi).
83
Şekil 13: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler (%). Figure 13: Various Modifications of Conditions around Forest Villagers and Summer House Residents’ Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).
84
Tablo 22: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 22: Chi-Square Results for the Relationship Between Various Modifications of Conditions around Forest Villagers and Summer House Residents’ Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.
ORMAN YANGINLARI TEHLİKESİNİ AZALTMAK İÇİN ALINAN ÖNLEMLER
Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz Çevresindeki
Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin, Aşağıdaki Önlemlerden
Hangisini Uyguladığınızı Belirtiniz.
Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare
- Mülkler etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.)
miktarını azaltma (χ2=29,256; p=0,000<0,050),
- Mülklerin etrafında yangına dayanıklı vejetasyon kullanma
(χ2=26,608; p=0,000<0,050),
- Mülkleri sokağa bağlayan ve herhangi bir yangın durumunda
kullanılabilecek uygun bir yol inşa etme (χ2=48,965;
p=0,000<0,050),
- Yapı materyali ve özellikle çatı materyali olarak yanması güç
malzeme kullanma (χ2=27,505; p=0,000<0,050),
- Sokaktan belirgin şekilde görünen mülk numarası yazısına sahip
olma (χ2=6,239; p=0,012<0,050),
- Mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın araç
ve gereçleri bulundurma (χ2=9,707; p=0,002<0,050).
3.10. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Alınan Önlemler Konusunda Etkili Faktörler
Araştırmanın katılımcılarını oluşturan OK ve YO’lara “mülkünüzü
orman yangınlarından korumak ve mülkünüz çevresindeki orman yangınları
tehlikesini azaltmak için aldığınız önlemler konusunda hangi faktörlerin etkili
olduğunu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir
(Şekil 14).
Tüm katılımcıların cevapları dikkate alındığında, mülklerinde orman
yangınlarına karşı aldıkları önlemler konusunda en fazla etkili faktör “kendi
okudukları” (%78,3; 220 kişi) iken, en az etkili faktör “Sivil Savunma Teşkilatı”
(%5,0; 14 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 23).
86
Şekil 14: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Üzerinde Etkili Faktörler (%). Figure 14: The Person or Institutions Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Adoption of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).
87
Tablo 23: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Üzerinde Etkili Faktörler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 23: Chi-Square Results for the Relationship Between the Person or Institutions Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Adoption of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.
ORMAN YANGINLARI TEHLİKESİNİ AZALTMAK İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ÜZERİNDE ETKİLİ FAKTÖRLER
Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz Çevresindeki
Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlemler Alıyorsanız, Bunda En
Fazla Etkide Bulunan Kişi veya Kurumları Belirtiniz.
Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare
Katılımcıların tamamı için, orman yangınlarına karşı aldıkları önlemler
konusunda etkili olan faktörler, en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru,
şu şekilde sıralanmaktadır (Tablo 23);
1. Kendi okudukları (%78,3; 220 kişi),
2. Kendi gözlemleri (%76,2; 214 kişi),
3. Orman Teşkilatı (%68,3; 192 kişi),
4. Belediye / İtfaiye (%7,8; 22 kişi),
5. Sivil Savunma Teşkilatı (%5,0; 14 kişi).
Öte yandan araştırmanın katılımcı gruplarını oluşturan OK ve YO’ların
her birisi için, orman yangınlarına karşı aldıkları önlemler konusunda etkili olan
faktörlere yönelik alınan cevaplar ve gruplara ait cevaplar arasındaki farklılığın
istatistiksel yönden önemli olup olmadığını ölçen “ki-kare testi” sonuçları
incelendiğinde, aşağıda gösterildiği üzere alınan cevaplar itibariyle gruplar
arasındaki farklılıkların istatistiksel olarak önemli olduğu ortaya çıkmıştır
(Tablo 23);
- Orman Teşkilatı (χ2=62,854; p=0,000<0,050),
- Kendi okudukları (χ2=23,714; p=0,000<0,050),
- Kendi gözlemleri (χ2=34,777; p=0,000<0,050),
- Sivil Savunma Teşkilatı (χ2=10,970; p=0,001<0,050),
- Belediye / İtfaiye (χ2=10,635; p=0,001<0,050).
3.11. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Yeterince Önlem Almama Nedenleri
Araştırmaya dahil olan OK ve YO’lara “mülkünüzü orman
yangınlarından korumak ve mülkünüz çevresindeki orman yangınları tehlikesini
azaltmak için herhangi bir önlem almıyorsanız, bu önlemleri yeterince almama
kararınızda hangi nedenlerin ne kadar önemli olduğunu, seçenekleri
işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir (Şekil 15).
Katılımcıların tamamı için, mülklerinde orman yangınlarına karşı
yeterince önlem almama konusunda en temel neden “orman yangınları
tehlikesinin azaltılması konusu bireyin sorumluluğu değil, bir Devlet
sorumluluğu olması” (%66,2; 186 kişi) düşüncesi iken, bu konuda en fazla
neden olarak görülmeyen husus ise mülklerin hemen hiç sigortalı olmamasının
bir sonucu olarak “mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç
duymama” (%90,7; 255 kişi) ifadesi olmuştur (Tablo 24).
Tüm katılımcılar tarafından mülklerinde orman yangınlarına karşı
yeterince önlem almama konusundaki temel nedenler, en fazla işaretlenenden en
az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo 24);
89
Şekil 15: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlem Almamalarının Nedenleri (%). Figure 15: The Reasons Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Decision not to Adopt of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).
90
Tablo 24: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlem Almamalarının Nedenleri. Table 24: The Reasons Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Decision not to Adopt of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.
Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz
Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin
Herhangi Bir Önlem Almıyorsanız, Bu Önlemleri Almama
Kararınızda Aşağıdaki Nedenlerin Ne Kadar Önemli Olduğunu
Belirtiniz. Grup
Sayı
(adet)
Temel Neden Dolaylı Neden Bir Neden Değil Ki-Kare
Adet % Adet % Adet %
χ2
değeri
P
değeri
1. Alınabilecek Önlemlerin Neler Olabileceği Konusunda Bilgim
Yok.
Köyler 151 12 7,9 47 31,1 92 60,9 72,163 0,000**
Siteler 130 70 53,8 25 19,2 35 26,9
Tamamı 281 82 29,2 72 25,6 127 45,2
2. Önlemleri Uygulayabilmek İçin Yeterli Param Yok. Köyler 151 73 56,2 18 13,8 39 30,0 18,569 0,000**
Siteler 130 64 42,4 55 36,4 32 21,2
Tamamı 281 137 48,8 73 26,0 71 25,3
3. Önlemleri Uygulayabilmek İçin Yeterli Zamanım Yok. Köyler 151 57 37,7 61 40,4 33 21,9 12,854 0,002**
Siteler 130 61 46,9 27 20,8 42 32,3
Tamamı 281 118 42,0 88 31,3 75 26,7
4. Önlem Almayı Gerektirecek Bir Orman Yangını Tehlikesi Yok. Köyler 151 8 5,3 51 33,8 92 60,9 34,161 0,000**
Siteler 130 38 29,2 20 15,4 72 55,4
Tamamı 281 46 16,4 71 25,3 164 58,4
5. Mülkümü Sigortalattığım İçin Önlem Almaya İhtiyaç
Duymuyorum.
Köyler 151 1 0,7 5 3,3 145 96,0 16,674 0,000**
Siteler 130 16 12,3 4 3,1 110 84,6
Tamamı 281 17 6,0 9 3,2 255 90,7
6. Orman Yangınları Tehlikesinin Azaltılması Konusu Benim
1. Orman yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin
sorumluluğu değil, bir Devlet sorumluluğu olması (%66,2; 186
kişi),
2. Önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın olmaması
(%48,8; 137 kişi),
3. Önlemleri uygulayabilmek için yeterli zamanın olmaması
(%42,0; 118 kişi),
4. Alınabilecek önlemlerin neler olabileceği konusunda yeterli
bilginin olmaması (%29,2; 82 kişi),
5. Önlem almayı gerektirecek bir orman yangını tehlikesinin
olmaması (%16,4; 46 kişi),
6. Mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç
duymama (%6,0; 17 kişi).
Buna karşın araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’ların her
birisi tarafından mülklerinde orman yangınlarına karşı yeterince önlem almama
nedenleri olarak verdikleri cevaplar arasındaki farklılığın istatistiksel olarak
önemli olup olmadığını ölçen “ki-kare testi” sonuçlarına göre, mülklerde orman
yangınlarına karşı yeterince önlem almama nedenlerine yönelik verilen cevaplar
yönünden, aşağıda gösterildiği üzere tüm seçenekler için, gruplar arasında
istatistiksel açıdan önemli farklılıklar tespit edilmiştir (Tablo 24);
- Alınabilecek önlemlerin neler olabileceği konusunda yeterli bilginin
olmaması (χ2=72,163; p=0,000<0,050),
- Önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın olmaması
(χ2=18,569; p=0,000<0,050),
- Önlemleri uygulayabilmek için yeterli zamanın olmaması
(χ2=12,854; p=0,002<0,050),
- Önlem almayı gerektirecek bir orman yangını tehlikesinin olmaması
(χ2=34,161; p=0,000<0,050),
- Mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç duymama
(χ2=16,674; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin
sorumluluğu değil, bir Devlet sorumluluğu olması (χ2=130,061;
p=0,000<0,050).
92
3.12. Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri
OK ve YO’lardan oluşan araştırmanın katılımcılarına “orman
yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklerden hangilerine katılım sağlamak
istediğinizi, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir
(Şekil 16).
Tüm katılımcı cevapları dikkate alındığında, orman yangınları
yönetimine yönelik etkinliklerden en fazla katılım sağlanmak isteneni “orman
yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere katılma” (%91,1; 256 kişi)
iken, en az katılım sağlanmak isteneni ise “orman yangınları tehlikesinin
azaltılması ve söndürülmesine yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı
yapma” (%23,5; 66 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 25).
Katılımcıların tamamı için, orman yangınları yönetimi kapsamındaki
etkinliklere katılım isteği yönünden etkinlik sıralaması, en fazla tercih edilenden
en az tercih edilene doğru, aşağıdaki şekilde ortaya çıkmıştır (Tablo 25);
1. Orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere
katılma (%91,1; 256 kişi),
2. Kendi mülklerinde ve çevresinde yangın güvenlik önlemlerini
uygulama (%90,0; 253 kişi),
3. Orman yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma
(%85,8; 241 kişi),
4. Komşu mülk sahipleriyle bir araya gelerek, yangın tehlikesinin
azaltılması ve söndürülmesine yönelik bir dernek kurulmasına
destek verme (%58,0; 163 kişi),
5. Orman yangınları yönetim planlaması sürecine aktif olarak
katılma (%52,7; 148 kişi),
6. Orman yangınları tehlikesinin azaltılması ve söndürülmesine
yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı yapma (%23,5;
66 kişi).
Öte yandan çalışmaya dahil olan OK ve YO gruplarının her birisi
tarafından orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere katılım
isteklerini gösteren cevapları ve bu cevaplar arasında istatistiksel açıdan önemli
bir farklılık olup olmadığını gösteren “ki-kare testi” sonuçlarına göre, aşağıdaki
orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere katılım isteklerine ilişkin
cevaplar bakımından, gruplar arasında istatistiksel yönden önemli farklılık
mevcut değildir (Tablo 25);
93
Şekil 16: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri (%). Figure 16: Forest Villagers and Summer House Residents’ Involvement Desires to Activities of Forest Fire Management (%).
94
Tablo 25: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 25: Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Involvement to Activities of Forest Fire Management.
ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİ KAPSAMINDAKİ ETKİNLİKLERE KATILIM İSTEKLERİ
- Orman yangınları yönetim planlaması sürecine aktif olarak katılma
(χ2=1,718; p=0,190>0,050),
- Kendi mülklerinde ve çevresinde yangın güvenlik önlemlerini
uygulama (χ2=0,033; p=0,856>0,050).
Bununla birlikte orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere
katılım isteklerine yönelik verilen cevaplardan, gruplar arasında istatistiksel
bakımdan önemli bir fark gösteren cevaplar ise şunlardır (Tablo 25);
- Orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere katılma
(χ2=25,154; p=0,000<0,050),
- Orman yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma
(χ2=42,304; p=0,000<0,050),
- Komşu mülk sahipleriyle bir araya gelerek, yangın tehlikesinin
azaltılması ve söndürülmesine yönelik bir dernek kurulmasına
destek verme (χ2=20,311; p=0,000<0,050),
- Orman yangınları tehlikesinin azaltılması ve söndürülmesine
yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı yapma (χ2=60,092;
p=0,000<0,050).
3.13. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Konularda Bilgi Kaynakları
Araştırmaya katılan OK ve YO’lardan “yaşadığınız yerdeki orman
yangınları tehlikesinin farkında olmanızda ve orman yangınları yönetimine
yönelik konuları anlamanızda hangi bilgi kaynaklarının ne kadar faydalı
olduğunu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklindeki bir soruyu
cevaplamaları istenmiştir (Şekil 17).
Katılımcıların tamamı dikkate alındığında, orman yangınları yönetimine
yönelik konularda en fazla faydalı olarak düşünülen bilgi kaynağının
“televizyon programları” olduğu ortaya çıkmıştır (%87,5; 246 kişi). Buna karşın
faydalanılmayan veya faydalı olarak düşünülmeyen bilgi kaynaklarının başında
ise “internet web sayfaları” gelmektedir (%71,9; 202 kişi) (Tablo 26).
Tüm katılımcılar tarafından orman yangınları yönetimine yönelik
konularda “çok faydalı” olarak düşünülen bilgi kaynakları, en çok
işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo
26);
96
Şekil 17: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları (%). Figure 17: Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management (%).
97
Tablo 26: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları. Table 26: Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management.
Yaşadığınız Yerdeki Orman Yangınları Tehlikesinin Farkında Olmanızda ve Orman
Yangınları Yönetimine Yönelik Konuları Anlamanızda, Hangi Bilgi Kaynaklarının Ne
Kadar Faydalı Olduğunu Belirtiniz. Grup
Sayı
(adet)
Çok Faydalı Az Faydalı
Faydalanmadım
veya Faydalı
Değil Ki-Kare
Adet % Adet % Adet %
χ2
değeri
P
değeri
1. Orman Teşkilatı Çalışanlarıyla Sohbetler. Köyler 151 133 88,1 16 10,6 2 1,3 61,149 0,000**
Siteler 130 65 50,0 21 16,2 44 33,8
Tamamı 281 198 70,5 37 13,2 46 16,4
2. Orman Teşkilatı Toplantıları. Köyler 151 114 75,5 27 17,9 10 6,6 78,433 0,000**
Siteler 130 48 36,9 11 8,5 71 54,6
Tamamı 281 162 57,7 38 13,5 81 28,8
3. Diğer Devlet Görevlileriyle Sohbetler. Köyler 151 113 74,8 32 21,2 6 4,0 106,951 0,000**
Siteler 130 31 23,8 23 17,7 76 58,5
Tamamı 281 144 51,2 55 19,6 82 29,2
4. Kendi Başına Orman Gezileri. Köyler 151 126 83,4 24 15,9 1 0,7 95,850 0,000**
Siteler 130 48 36,9 18 13,8 64 49,2
Tamamı 281 174 61,9 42 14,9 65 23,1
5. İnternet Web Sayfaları. Köyler 151 6 4,0 19 12,6 126 83,4 35,677 0,000**
Tablo 26: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları. Table 26: (Cont.) Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management.
Yaşadığınız Yerdeki Orman Yangınları Tehlikesinin Farkında Olmanızda ve Orman
Yangınları Yönetimine Yönelik Konuları Anlamanızda, Hangi Bilgi Kaynaklarının Ne
3.14. Orman Yangınlarından Öncelikle Korunması Gerektiği Düşünülen Alanlar
Araştırmaya katılan OK ve YO’lara “bir orman yangını sırasında
değerli bir çok alan tehdit altına girebilir. Orman yangınlarıyla öncelikle hangi
noktada savaşılacağına veya orman yangınından öncelikle hangi alanın
korunacağına karar verirken, hangi alanlar hangi öncelik sırasına sahip
olmalıdır, seçeneklere 1’den 12’ye kadar önem sırasına göre puan vererek
belirtiniz” şeklinde ölçeğe dayalı bir soru yöneltilmiştir. Bu ölçekte “1-birinci
öncelikli alan”, “2-ikinci öncelikli alan”, “3-üçüncü öncelikli alan” … ve
nihayet “12-onikinci öncelikli alan” olarak ayrılmıştır (Şekil 18).
Katılımcıların tamamından elde edilen sonuçlar incelendiğinde, orman
yangınlarında en yüksek öncelikle korunması gerektiği düşünülen alanın
“ağaçlandırma alanları” (ortalama=1,86; standart sapma=1,401) ve en düşük
öncelikle korunması gerektiği düşünülen alanın ise “manzara yerleri”
(ortalama=9,91; standart sapma=2,529) olduğu görülmektedir (Tablo 27).
Tüm katılımcılar tarafından orman yangınlarıyla savaşır iken korunması
gerektiği düşünülen alanlar, en yüksek öncelikliden en düşük öncelikliye doğru,
aşağıdaki şekilde öncelik sırasına konulmuştur (Tablo 27);
1. Ağaçlandırma alanları (ortalama=1,86; standart sapma=1,401),
2. Özel mülkiyetler (ortalama=3,07; standart sapma=3,005),
3. Odun hammaddesi üretim alanları (ortalama=4,23; standart
sapma=2,654),
4. Otlak hayvanlarının merası (ortalama=5,22; standart
sapma=2,034),
5. Ana yollar (ortalama=5,72; standart sapma=2,821),
6. Piknik yerleri (ortalama=7,19; standart sapma=2,511),
7. Yaban hayatı geliştirme alanları (ortalama=7,29; standart
sapma=2,643),
8. Odun dışı orman ürünleri (mantar vb.) alanları (ortalama=7,69;
standart sapma=2,433),
9. Tarihi ve arkeolojik alanlar (ortalama=8,11; standart
sapma=3,394),
10. Avlanma alanları (ortalama=8,32; standart sapma=2,109),
11. Balık yetiştirme alanları (ortalama=8,80; standart
sapma=2,271),
12. Manzara yerleri (ortalama=9,91; standart sapma=2,529).
101
Şekil 18: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşleri (Ort.). Figure 18: Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire (Mean).
102
Tablo 27: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları. Table 27: t-Test Results for Differences on Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire. Orman Yangınından Öncelikle Hangi Alanın Korunacağına
Karar Verirken, Aşağıdaki Alanlara Verilmesi Gereken
Öncelik Sırası Sizce Nasıl Olmalıdır? Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
1. Ağaçlandırma Alanları Köyler 149 1,93 2 0,844 175,330 -0,887 0,376
Siteler 130 1,78 1 1,844
Tamamı 279 1,86 1 1,401
2. Odun Hammaddesi Üretim Alanları Köyler 149 2,93 3 0,638 137,747 9,716 0,000**
Siteler 130 5,73 4 3,237
Tamamı 279 4,23 3 2,654
3. Ana Yollar Köyler 149 5,75 5 2,333 228,170 -0,193 0,847
Siteler 130 5,68 3 3,301
Tamamı 279 5,72 5 2,821
4. Özel Mülkiyetler Köyler 149 1,60 1 0,986 145,865 9,679 0,000**
Siteler 130 4,75 2 3,602
Tamamı 279 3,07 2 3,005
5. Piknik Yerleri Köyler 149 6,64 6 1,802 204,468 3,912 0,000**
7. Avlanma Alanları Köyler 149 8,64 9 1,577 209,602 -2,739 0,007**
Siteler 130 7,94 8 2,542
Tamamı 279 8,32 10 2,109
8. Balık Yetiştirme Alanları Köyler 149 9,13 10 1,794 220,487 -2,516 0,013*
Siteler 130 8,43 10 2,676
Tamamı 279 8,80 11 2,271 *Belirtilen rakamlar 1’in “birinci öncelikli alan”, 2’nin “ikinci öncelikli alan”, 3’ün “üçüncü öncelikli alan” …….. ve böylece 12’nin “onikinci öncelikli alan” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
*0,05 düzeyinde önemli,
**0,01 düzeyinde önemli.
103
Tablo 27: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları. Table 27: (Cont.) t-Test Results for Differences on Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire.
Orman Yangınından Öncelikle Hangi Alanın
Korunacağına Karar Verirken, Aşağıdaki Alanlara
Verilmesi Gereken Öncelik Sırası Sizce Nasıl Olmalıdır? Grup
Sayı
(adet) Ort.*
Öncelik
Sırası
Stand.
Sapma
Serb.
Derece.
t
değeri
P
değeri
9. Manzara Yerleri Köyler 149 11,30 12 1,522 205,577 -11,652 0,000**
Siteler 130 8,33 9 2,529
Tamamı 279 9,91 12 2,529
10. Yaban Hayatı Geliştirme Alanları Köyler 149 8,21 8 1,822 205,651 -6,494 0,000**
Siteler 130 6,24 6 3,024
Tamamı 279 7,29 7 2,643
11. Odun Dışı Orman Ürünleri (Mantar vb.) Alanları Köyler 149 7,19 7 1,866 224,582 5,796 0,000**
Siteler 130 8,83 11 2,706
Tamamı 279 7,96 8 2,433
12. Tarihi ve Arkeolojik Alanlar Köyler 149 9,74 11 2,386 226,244 -9,773 0,000**
Siteler 130 6,24 6 3,421
Tamamı 279 8,11 9 3,394 *Belirtilen rakamlar 1’in “1. en yüksek öncelikli alan”, 2’nin “2. en yüksek öncelikli alan”, 3’ün “3. en yüksek öncelikli alan” …….. ve böylece 12’nin “en düşük öncelikli alan” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.
**0,01 düzeyinde önemli.
104
Bunun yanında araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’ların, bu
bölümdeki soruya ait orman yangınlarından korunması gereken alan
seçeneklerinin her birisine verdikleri öncelik derecesi ve gruplar arasındaki
cevap farklılıklarını ölçmeye yönelik “bağımsız örneklemeler t-testi” sonuçları
incelendiğinde, aşağıdaki alanlara verilen öncelikler açısından gruplar
arasındaki farklılık, istatistiksel yönden önemli çıkmamıştır (Tablo 27);
- Ağaçlandırma alanları (t=-0,887; sd=175,330; p=0,376>0,050),
- Ana yollar (t=-0,193; sd=228,170; p=0,847>0,050).
Buna karşın orman yangınlarından korunması gereken aşağıdaki
alanlara verilen öncelikler açısından ise, gruplar arasında istatistiksel bakımdan
önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır (Tablo 27);
- Odun hammaddesi üretim alanları (t=9,716; sd=137,747;
p=0,000<0,050),
- Özel mülkiyetler (t=9,679; sd=145,865; p=0,000<0,050),
- Piknik yerleri (t=3,912; sd=204,468; p=0,000<0,050),