Erkenningsnummer: P 806 142 België-Belgique P.B. 3190 Boortmeerbeek 2.2609 driemaandelijks tijdschrift Édition trimestrielle De V Geslachten van Hoegaarden (1741) Les V Lignages de Hoegaarden (1741) FAMILIESCHOON Anno LIII nr 41(NR) 3/2012 driemaandelijks september, oktober, november Afgiftekantoor 3190 Boortmeerbeek Regentiedag zaterdag 20 oktober 2012 te Hoegaarden met aanstelling van de nieuwe hoofddeken van de Confrérie en de ouderdomsdeken van de Gulden Lelie iedereen van harte welkom Wil inschrijven voor 10 oktober a.u.b. Programma verder in dit nummer Journée de la Régence, samedi 20 octobre 2012 à Hoegaarden Nos attendons les inscriptions pour le 10 octobre au plus tard Soyez les bienvenus à Hoegaarden Tentoonstelling zaterdag 20 oktober in ’t Kapittelhuys van 11 tot 16 u De geschriften van Dokter J.B. Van Nerum (1808-1887) Iedereen welkom - Gratis toegang Wij zijn op de genealogiedagen ‘Stadhuis Wavre’ zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2012 En iedereen is daar welkom Le 7ème salon de la généalogie en Belgique francophone GENEATICA® 2012 A la recherche de vos ancêtres … est organisé le samedi 6 octobre 2012, de 10 h à 19 h et le dimanche 07 octobre 2012, de 10 h à 17 h dans la salle des fêtes de l’Hôtel-de-Ville de Wavre Ver. Uitg. M. Dodion, Lelielaan 34, 3190 Boortmeerbeek
34
Embed
FAMILIESCHOON - Heemkring Hoegaarden · 2012. 9. 20. · College van Burgemeester en Schepenen van Hoegaarden ... 4 Marcel Joseph (1991-1999), de elfde hoofddeken van de confrérie
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Erkenningsnummer: P 806 142 België-Belgique
P.B. 3190 Boortmeerbeek 2.2609
driemaandelijks tijdschrift Édition trimestrielle
De V Geslachten van Hoegaarden (1741) Les V Lignages de Hoegaarden (1741)
FAMILIESCHOON Anno LIII nr 41(NR) 3/2012
driemaandelijks september, oktober, november
Afgiftekantoor 3190 Boortmeerbeek
Regentiedag zaterdag 20 oktober 2012 te Hoegaarden
met aanstelling van de nieuwe hoofddeken van de Confrérie en de ouderdomsdeken van
de Gulden Lelie
iedereen van harte welkom
Wil inschrijven voor 10 oktober a.u.b.
Programma verder in dit nummer
Journée de la Régence, samedi 20 octobre 2012 à Hoegaarden
Nos attendons les inscriptions pour le 10 octobre au plus tard
Soyez les bienvenus à Hoegaarden
Tentoonstelling zaterdag 20 oktober in ’t Kapittelhuys van 11 tot 16 u
De geschriften van Dokter J.B. Van Nerum (1808-1887)
Iedereen welkom - Gratis toegang
Wij zijn op de genealogiedagen ‘Stadhuis Wavre’ zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2012
En iedereen is daar welkom
Le 7ème salon de la généalogie en Belgique francophone
GENEATICA® 2012
A la recherche de vos ancêtres …
est organisé
le samedi 6 octobre 2012, de 10 h à 19 h
et le dimanche 07 octobre 2012, de 10 h à 17 h
dans la salle des fêtes de l’Hôtel-de-Ville de Wavre
Ver. Uitg. M. Dodion, Lelielaan 34, 3190 Boortmeerbeek
842
Ereraad —Conseil d’honneur Z.E.H. Henri Peeters (+), Pastoor en Landdeken van het Concilie van Hoegaarden
Mr. J.M. Lowet-Oury (+), Président d’honneur et Administrateur délégué ‘Raffinerie et Sucrerie de Grand-Pont’
Dhr. L. Borremans (+), Ere-Ambassadeur van Z.M. de Koning der Belgen
Dhr. G. Puttevils(+) Ere-Ambasadeur van Z.M. de Koning der Belgen
Dhr. Baron Charles Roberti de Winghe (+), Ere-Notaris
Z.E.H. J. Vandervelpen, oud-deken van de gewezen dekenij Hoegaarden
Beschermraad—Comité de patronage College van Burgemeester en Schepenen van Hoegaarden
A, B, C zijn ambtshalve de 3 gildedekens (zodat A = A1, B = B1, C = C1)
A1, A2, A3 en B1, B2, B3 en C1, C2, C3 zijn de drie stamoudsten uit elke
gildealliantie
In principe volgen zij elkaar beurtelings op, zowel in de hoofdraad als in de
gilderaden;
De opvolging geschiedt eerst in de gilderaad en vervolgens in de hoofdraad
Bij verdwijning (overlijden of abdicatie) en bij verzaking (weigering of
ongeschiktheidd,
Treden de 5 procedureregels in voege.
1 A verdwijnt:
In de gilderaad A klimt A2 op tot A1 en A3 tot A2
In de hoofdraad wordt B opvolger van A, C van B en A1 van C
2 B verdwijnt
In de gilderaad B, zelfde procedure als in 1
In de hoofdraad wordt C de opvolger van B en B1 die van C
3 C verdwijnt
In de gilderaad C, zelfde procedure als in 1 en 2
In de hoofdraad wordt C1 de opvolger van C
4 A verdwijnt en B verzaakt
In de gilderaad A, zelfde procedure als in 1, 2 en 3
In de hoofdraad blijft B op zijn plaats, C wordt opvolger van A
en A1 wordt opvolger van C
5 B verdwijnt, maar C verzaakt
In de gilderaad, zelfde procedure als in 1, 2, 3 en 4
In de hoofdraad blijft C op zijn plaats en B1 wordt de opvolger
van B
Nota: de dekenes
Dekenes is een bijgevoegde titel, in principe voorbehouden aan de vrouw vn de hoofddeken,
zoniet mag hij zijn dekenes kiezen; zij blijft de titel voeren zolang de hoofddeken in leven is.
Bij aflijvigheid komt er geen nieuwe dekenes zolang de hoofddeken in zijn ambt blijft.
849
Art. 153 De genealogie Sweerts herschreven.
(Dr. Gilbert Vandenbempt, Haasrode)
Deel 5. : Aanvullingen bij de “stamreeks” van Servaes SWEERTS,
stamvader van de V geslachten van Hoegaarden.
Over Henricus Sweerts, gehuwd met Antoinette Van Goidsenhoven
en hun bezittingen te Hoegaarden begin 17e eeuw.
Ter herinnering 1:
Servaes Sweerts gedoopt te Hoegaarden op 01/07/1671
gehuwd te Hoegaarden met Catharina PEETERS
▲ Stamvader van de V geslachten
Mr. Henricus Sweerts gedoopt te Hoegaarden op 26/11/1634
gehuwd te Hoegaarden met Agnes TAVERNIERS
▲ woonde te Nerm
Henricus Sweerts geboren te Hoegaarden rond 1600
gehuwd met Maria JANSSENS
▲ woonde te Nerm in een pachthof met een brouwerij
Henricus Sweerts geboren rond 1565, gestorven 1636.
gehuwd met Antoinette VAN GOIDSENHOVEN
▲ woonde te Nerm in een pachthof met een brouwerij
Henricus SWEERTS x Antoinette VAN GOIDSENHOVEN
waarvan 5 kinderen :
1. Henricus Sweerts gehuwd met Maria JANSSENS.
2. Genovea Sweerts gehuwd te Hoegaarden met Henricus PEETERS.
3. Margarita Sweerts gehuwd te Hoeg. met Adeodatus SAELMAECKERS.
4. Catharina Sweerts gehuwd te Hoegaarden met Nicolaes VAN OSMAEL.
hertrouwd te Hoegaarden met Georgius BUEKENS.
5. Appolonia Sweerts gehuwd met Hubrecht LOYAERTS.
Henricus SWEERTS, gehuwd met Antoinette VAN GOIDSENHOVEN, was begin 17e eeuw
kuiper 2 en brouwer
3 te Hoegaarden.
In een akte anno 1617 uit het parochiearchief van Hoegaarden werd hij vermeld als
“gasthuismeester”. 4
1 VANDENBEMPT G., Familieschoon Anno LIII, nr 40, 2/2012, p. 822 t/m.833. 2 Het beroep of ambacht van kuiper of tonnenmaker is op heden nagenoeg verdwenen. Houten kuipen werden
gebruikt voor het bewaren en vervoeren van vloeistoffen. Vermits Hoegaarden een belangrijk biercentrum was,
zal er zeker veel nood geweest zijn aan geschikte tonnen.voor het bewaren en vervoeren van het Hoegaards bier. 3 Henricus Sweerts, gehuwd met Van Goidsenhoven, woonde in een pachthof met eigen brouwerij.
850
Conditie gedaen op den 3den maij 1617
tusschen mijn heer pastoir, en Geert van
Osmael als tafelm(ees)ter , Henrick Sweerts als
gasthuijsm(ees)ter, ten bijsijn Peeter van
Aerschot , en(de) Lambeedts Schepenen.
Een akte anno 1627 uit het schepenarchief vermeldde Henricus Sweerts als “gekozen” tot
burgemeester 5 van Hoegaarden.
Henricus Sweerts – Van Goidsenhoven woonde te Nerm in een pachthof met brouwerij. In
een akte dd. 17/07/1634 6 wordt de ligging van zijn pachthof beschreven als grenzende aan de
straat, de beek, Symon Goorts 7 en Goossen Van Molle.
“….gecompareert Hendrick Sweerts, innegeseten van Hougarden, …sijn huys hoff brouwerije
ende toebehoorten geleghen tot Nerum, waer inne den voorschreven Hendrick (Sweerts) nu
presentelijck is woonende regenoten Sheeren straete ter 1 Sheeren vloet ter 2, Sijmon Goordts
ter 3 ende Goossen Van Molle ter 4e….”
Naast dit pachthof bezat Henricus Sweerts nog andere pachthoven, gronden en zelfs bossen
en wijngaard.
Het bezit van bossen is logisch daar Henricus Sweerts naast brouwer ook kuiper was
Waarschijnlijk kwam een deel van het hout dat hij gebruikte als kuiper uit zijn eigen bossen.
Het bezit van wijngaard wijst op een mogelijke productie van wijn.
1. Bezittingen komende van de familie van Antoinette VAN GOIDSENHOVEN.
In het schepenarchief van Hoegaarden vonden we een scheiding en deling terug van de ouders
van Antoinette Van Goidsenhoven.
4 R.A.L., Parochiearchief , toegangsnr.640, nr. 286 : Uittreksels uit diverse bescheiden met betrekking tot het
Gasthuishof en de St. Elooikapel,… 5 R.A.L., schepengriffie arr. Leuven, Hoegaarden, Rollen, boek 1036, akte 10/1627 6 R.A.L., Schepengriffies van Hoegaarden, Wettelijke passeringen, Boek n° 1024, Akte dd. 17/07/1633. 7 Symon GOORTS, gehuwd met Anne VAN GOIDSENHOVEN was zijn schoonbroer. Zie ook Familieschoon
anno LIII nr. 40, 2/2012 , p. 825 – 826.
851
Deze scheiding en deling anno 1610 8 is echter onvolledig en bevat enkel een opsommming
van de gronden die meester Peeter van Duynhoven, gehuwd met Margareta Van
Goidsenhoven, kreeg als erfdeel.
In deze opsomming komen we wel Hendrick Sweerts tegen :
“Item noch die hellicht van drije vierdel lants waer van Henrick Swerts die wederhellicht
heeft, Regte die zijde naer Thienen, het molenpat die lijde naer Nerim, Gonus van Godsnoven,
..die leijde naer Loven, en Hendrick voorschr(Sweerts!).”
“Item het vierde parte van een bonder gheheten den brembos, Rgte bovenaen Prince van
Luijck, beneden aen het molenpat die naer Hauthem, reg Willem Swilden aen die zijde Nerim,
aen Hendrick Swerts. Belast jaerlijcks aen van Luijck…”
“Item noch het vierden paerte van anderhalff dachmael lants geleghen tot Schoorvelt, Rgte
die zijde naer schoor aern Aerden Nijs, die zijde naer Nerim aen Hendrick Swerts, ende
sheeren straete, die zijde nare Cauwenberghe – los”
In 1627 betaalde Hendrick Sweerts een erfelijke rente 9 terug aan zijn schoonfamilie
ADAENS 10
. Op welke bezittingen deze erfelijke rente geheven werd stond echter niet in de
akte.
“ Op heden dese XI januarij 1627 is voor schepenen naerbeschreven gecompareert Goert
Adaens met Pieter Adaens sijen soen die welcke bekinne aafgeleet geredimeert ende
die capitael gld ontfanghen te hebben van alsulcken XX stuyvers erffel.
rinte die den voersschr. goert Adaens was treckende en heffende op
Hendrick Swerts, volgens die deylinghe van die goederen Pieter Van Godtsnoven .....”
2. Bezittingen die Henricus SWEERTS verwierf begin 17e eeuw.
In het Rijksarchief te Leuven worden de “registraties” bewaard van gronden en huizen te
Hoegaarden. Deze registraties zijn begin 17e eeuw echter fragmentarisch en onvolledig.
Peeter van Herbergen verkoopt grond achter Nerim bos aan Hendrick Sweerts.
Zie ook Familieschoon Anno LIII nr 40, 2/2012 , p. 825 -827 9 R.A.L., Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 976, folio 531 10
Familieschoon Anno LIII nr 40, 2/2012 , p. 826 en 827. 11 R.A.L., Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 972, fol. 90.
852
“ Een plecken lants groot sijenden een dachmael en XII roijen …uijt een plecken van vijf
dagmael lants, soe die selve geleghen is achter Nerimbos regenoot die ..straet leijende van
Nerim naer Schoor ter 1, Henrick Panis ter 2, Wauter Sweerts 12
ter 3, Heer Hendrick Billen
den Jonghen ter 4 zijden…”
Gonus Van Goidsenhoven 13
verkoopt land en 3 stukken bos aan Henrick Sweerts.
Schepenakte 14
dd. 3/4/1612.
“Gonus Van Goetsenoven heeft midts deesen den heere inden handt opgedraghen een plecken
erffe soe lant soe bos soe die selve geleghen is in den …. Caterspoel groet sijende XXII roijen
Regenoet Willem Swelden ter 1, het molepat leijende van muelcom naer Schoer ter 2 , Peeter
van … ter 3 sijden.
Met noch een dachmael bos geleghen op Nerimbos Regenoet Peeter Van Duynhoven ter 1,
Willen Swelden ter 2, Catlijn Mertens 3, het Clooster van … ter 4 zijden,
Met noch een plecken bos geheeten den brembos 15
(?) groet sijende een dachmael Reg.
Hendrick Sweerts ter 1, Jan mertens ter 2, het meulepat leijende van muelcom naer Scoer ter
3 zijden, waranderende hij opdraghen den voorsch. plecken van erffen op de lasten daerop
uijtgaende, ende heeft daer …. met galm ende monde … tot oorbaer ende behoef van
Hendrick Sweerts hedt selve roepende voor om XXXV R GG eens ..”
Peeter van Duijnhoven 16
verkoopt land aan Henrick Sweerts.
Schepenakte 17
dd. 20/06/1613.
“ Peeter van Duijnhoven den welcken bekint wettelijk vercocht te hebben aen Hendrick
Swerts, een plecken lants groet omtrint XV cort roijen alsoo het geleghen is , inden
caterspoel, Reg. het molenpat leijende van Mullecom naer Schoer ter 1, Hendrick Swerts aen
twee ander zijden, ende dat voer ende omme een somme van… LXXV rinsgl eens ,
waranderende het voorschr. prieel op los ende vrije, sonder meer..”
Anna Van Goidsenhoven , begijn te Tienen verkoopt een pachthof gelegen in Nerm aan
Hendrick Sweerts.
Schepenakte 18
dd. 12/05/1614.
“ Op den XII maij 1614 is gecomen ende gestaen Anna Van Goitsnoven begeijneken tot
Thienen met haer geassiseert Gonus Van Goidsnoven 19
in dese haeren ..momboir in pres.
oijck heer Ant de Groot pastoir van den voorsschr. Begeynhoff die welcke voorschr. comp.
hebben aldaer wettelijck bekint te hebben vercoght naer ….sitdaegen ende kersbrandinghe
ten huysse Matteijs Moije gedaen ende gehauden een huys hoff met sijne toebehoirten ende
… groot omtrent een half boinder der maete…soo het selve geleghen tot Nerim Rgt Sheeren
12 Wauter SWEERTS was mogelijks een broer van Hendrick SWEERTS. 13 Gonus VAN GOIDSENHOVEN, gehuwd met Marie VAN HERBERGHEN, was de schoonbroer van Hendrick Sweerts. 14 R.A.L., Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 972, fol. 91. 15 Zie ook onder de bezittingen van de familie VAN GOIDSENHOVEN 16 Peeter VAN DUYNHOVEN, gehuwd met Margareta VAN GOIDSENHOVEN, was de schoonbroer van
geeft een pachthof en een wijngaard in erfpacht aan Hendrick
Sweerts.
Schepenakte 24
dd. 05/03/1616
“Op den VIIIsten martij anno 1616 is voor schepenen naerbeschreven gecomen Gonus van
Goidsenoven peterss, den welcken voorschr comparant heeft aldaer wettelijck bekint ten
erffrinte uytgegeven te hebben alle ende alsulcke huys met allen sijne toebehoorten schuere,
stallen oft …hoff daer achter gelegen als oijck met noch een wijngaert daer neffens gelegen
groot omtrint XXV cortroijen luttel min oft meer Reg. d erfgenaemen van Peeters ter i,
sheeren straete ter ii, het pat van mulcke naer schore ter iii, ende pauwel canters ter iiii sijde
tot Nerim gelegen… Ende dat in erfelijcke rinte aenverende Hendrick Swerts ….voor
achtentwintig rinsguldens erffelijcke rinte…
Ende stelt den voorsschr. Hendrick tot onderpant
een dachmael lants gelegen inde caterspoel Rgt t molenpat lijende van mulcke naer schoer ter
1, Gonus van Goidsenoven hernicsone ter 2, Willem Swelden ter 3
met nog XXV cortroijen gelegen ide krijckelberg(?) Rgt het voorschr molepat ter 1, Pauwel
…ter 2, ende Matijs Tavernrs ter 3, belast met rotrogge…
Met nog een halff dachmael lants gelegen int diesspedeken Rgt Art Diethauwers in twee
sijden, Jan ..ter 3 belast met sheeren cheyns, met nog ses rinsguldens erffelijcke rinte
diewelcke den voorschr Henrick Swerts nu pede stante affleght en redimeert
….
Ende dat in erffelijcke rente aenveerende Hendrick Swerts…”
Tenteniers verkoopt land bij Nerimbos aan Hendrick Sweerts.
Schepenakte 25
dd. 13/09/1624
“ Op heden desen XIIII 7temb 1624 is voor schepenen naerbeshreven gecompareert
...Tenteniers den welcke comparant bekint wettelijck verkocht te hebben aen Henrick Swerts,
coopende voer hem sijnen ...naercomelinghen die hellicht van seven vierendeel lants ,
geleghen bij Nerimboschse geheten den Kersbeeck, reg het molenpat van Mullecom naer
Schoer ter 1, Ewijn Nimmen aen twee ander sijen ende Jan Mertens ter vierde sijen dende dat
bvoer ende omeme een somme van ..hondert XIII Rinsg ....
Mathijs Taverniers verkoopt drie stukken land aan Hendrick Sweerts.
Schepenakte 26
dd. 30/06/1625
“ Op heden desen lesten junij 1625 is voor schepenen naerbeschreven ghestaen ende
ghecompareert Mathijs Taverniers den welcken bekint wettelijck verkocht te hebben aen
Hendrick Sweerts coopende voer hem sijnen vrouw ende nacomelinghen drije plecken lants
waer van deen ghelegen inden Crijkelbergh groet het derdendeel van een dachmael reg. het
molenpat van Mullecom naer Schoor, Hendrick Sweerts, Librecht van Godtsnoven ende het
voetpedeken van Nerim naer den Brumbosch ter vierden zijden, belast met rotrugge. Item
noch XXV roijen lants ghelegen inden selven berch Reg. het molenpat van Mullecom naer
23 Gonus VAN GOIDSENHOVEN, gehuwd met Marie VAN HERBERGHEN, was de schoonbroer van
Hendrick Sweerts. In de akte lezen we : Gonus van Goidsenoven peterss(one) = zoon van Peter. 24 R.A.L., Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 973, fol. 299. 25
Schoer, Librecht van Godsnoven in twee sijden ende Goessen van Mol ter vierden zijden oijck
belast met Rottrugge aen den Prince van Luijck. Item nog XXV roijen lants, ghelegen opden
Keijenberch Reg. Jan Hermans, Laureijs Zomers, Geert van Osmael ende...belast ..aen den
Prince van Luijck .... edne dat voer ende ome een somme van penninghe, te weten hondert
XXV Rinsg eens....”
Besluit :
Henricus Sweerts – van Goidsenhoven, pachter, brouwer en kuiper, verwierf enkele gronden
en pachthoven begin 17e eeuw te Nerm - Hoegaarden.
Hij stierf begin 1634.
Zijn echtgenote Antoinette van Goidsenhoven overleefde hem nog 35 jaren !
Zij hertrouwde in 1637 met Petrus Ingelberts, maar uit dit tweede huwelijk waren er geen
nakomelingen.
Antoinette van Goidsenhoven maakte 2 testamenten op nl. op 21/03/1669 en op 7/09/1669.
Deze testamenten werden reeds besproken in een vorig artikeltje. 27
Zij stierf als 100-jarige 28
te Hoegaarden op 27/11/1669.
Een “scheydinghe ende deylinghe” werd op 11 februari 1670 gemaakt tussen al de
erfgenamen van Henricus Sweerts en Antoinette van Goidsenhoven.
Deze scheiding en deling werd recent teruggevonden en deze akte beslaat 11 blz.
Van de kinderen en de aangetrouwden waren er al een aantal overleden in 1670.
Dit wordt weergegeven in de volgende tabel.
Henricus SWEERTS x Antoinette VAN GOIDSENHOVEN
waarvan 5 kinderen :
1. Henricus Sweerts gehuwd met Maria JANSSENS.
2. Genovea Sweerts gehuwd te Hoegaarden met Henricus PEETERS.
Beiden overleden voor 1670.
Erfgenamen : Philippe de Groot, man van Catharina Peeters
en Machiel Baets, echtgenoot Maria Peeters.
3. Margarita Sweerts gehuwd te Hoeg. met Adeodatus SAELMAECKERS.
Adeodatus Saelmaeckers was overleden voor 1670.
4. Catharina Sweerts gehuwd te Hoegaarden met Nicolaes VAN OSMAEL. (+)
hertrouwd te Hoegaarden met Georgius BUEKENS.
5. Appolonia Sweerts gehuwd met Huijbrecht LOYAERTS.
Huijbrecht Loyaerts was overleden voor 1670.
27
VANDENBEMPT G., Familieschoon Anno LIII nr 40, 2/2012, p. 827 en 828 28 Parochiearchief Hoegaarden : de overlijdensakte van Antoinette vermeldt dat ze 100 jaar oud was.
856
Art.154 STAMBOOM – en wat geschiedenis – VAN DE FAMILIE FOX
(Hoegaarden) (Tienen) (Charleroi) (Wim Rock)
Inleiding
1. In het korte gesprek dat ik voerde met Robert, de oudste nog levende “Hoegaardse” Fox,
zei hij meteen: Fox, ja, dat is altijd een kleine familie geweest, en dat is altijd zo gebleven…
Doordat we al vlug over iets anders begonnen, weet ik niet zeker wat hij bedoelde: vindt hij
Fox een weinig omvangrijke familie? Of een van weinig aanzien?
In het eerste geval zal hij misschien toch verrast opkijken als hij de hem zo goed als volledig
onbekende tak in Tienen leert kennen. Net zoals mijn tantes in Tienen volledig vervreemd
waren van hun roots in Hoegaarden… Als hij eigenlijk wilde zeggen dat Fox een
onaanzienlijke familie was en is, heeft hij enigszins natuurlijk gelijk… Een roemrijke,
eerbiedwaardige of adellijke familie zijn we niet. (Hoewel – misschien is er ook op dat punt
wel een kleine verrassing.)
2. Onaanzienlijk betekent trouwens ook niet: onbelangrijk. Ik weet niet of er vroeger al
stambomen van “kleine” Hoegaardse families werden opgemaakt en gepubliceerd. In elk
geval beschouw ik dit kleine werkje ook als een soort eerbetoon aan de “kleine man” die door
de eeuwen heen hard heeft moeten wroeten, in moeilijke omstandigheden – of het nu op het
platteland of in de stad was. Dat is veel eerbied waardig. Bovendien blijkt er in het bloed van
de familie Fox veel hartstocht en ondernemingszin te zitten.
De geschiedenis van Fox lijkt mij een typisch verhaal van een plattelandsfamilie, die model
kan staan voor heel wat andere uit deze streek. In onze stamboom komen de hoge kinder-
sterfte, de snel wisselende woonplaatsen van meiden en knechten, de vrij algemene
ongeletterdheid tot diep in de twintigste eeuw bij dagloners / dagloonsters, werklieden en
kleine ambachtslui duidelijk tot uiting. Misschien kunnen ook de talrijke inwijkelingen in de
huidige Hoegaardse bevolking zich zo nog enig beeld vormen van het harde plattelandsleven
in de afgelopen eeuwen.
Zeer lange tijd leefde men hier in een gesloten gemeenschap, die bijna gesymboliseerd lijkt in
de typische vierkantshoeven en de geconcentreerde bebouwing. Buiten het dorp Hoegaarden –
en het gehucht Hoksem – lijkt de wereld nauwelijks te hebben bestaan. Huwelijkspartners
vond men in de eigen omgeving of in de meest nabijgelegen dorpen. Van een taalgrens in de
moderne, afbakenende betekenis was er daarbij geen sprake: er was een sterke, probleemloos
lijkende band met omliggende Waalse dorpen.
Pas in de vierde generatie begint de “emigratie” naar Tienen (en Leuven, Heverlee). De
aanleg van de spoorwegen en de industrialisatie (suikerfabriek!) waren aanlokkelijk en zullen
bijna een garantie geleken hebben om vlug werk te vinden. Maar ook in de stad blijkt het
leven niet voor iedereen per se rimpelloos of makkelijk te zijn verlopen. Men kampt met
dezelfde problemen van kindersterfte, onzekerheid van het bestaan en gebrek aan scholing.
De aanpassing moet moeilijk zijn geweest. Ik stel me voor dat men op het platteland zijn dag
aan de hand van klokkengelui of de stand van de zon indeelde. Nu kwamen sommigen in
fabriekswerk terecht waar ze per uur worden betaald en in een strikt tijdsschema moeten
werken… De inwijkelingen van de eerste “Tiense” generatie blijven dicht bij elkaar wonen:
zowat alle kinderen van Louis Fox wonen in kleine arbeidershuisjes in de
Gasthuismolenstraat. Later ontstaat er een sterke concentratie in de volkse wijk Avendoren.
Meisjes worden naaister, jongens worden spoorwegarbeider of machinist, of kleermaker,
schoenmaker, schrijnwerker.
Maar als de stap naar het stadsleven al een grote overgang moet hebben betekend, wat dan te
zeggen van dat ene gezin, eveneens uit de vierde generatie, dat al vrij vroeg (1856) zijn geluk
heel wat verder zoekt: in de Verenigde Staten?
857
4. Intussen is het wel degelijk zo, dat de familie Fox klein geworden is, in aantal. Voor zover
ik weet zijn er nog slechts een paar (mogelijke) (mannelijke) stamhouders. Velen stierven in
de voorbije decennia als kind of als twintiger, of kregen enkel dochters…
5. De naam Fox wordt decennialang door Franstaligen en door niet altijd even zorgvuldige
parochiepriesters op een aantal afwijkende manieren opgeschreven. Soms lijkt het niet meer te
zijn dan een kwestie van spelling (Fox, Fockx, Foxs). Maar enkele keren komt ook Foux /
Foucxs voor. Dat deed bijna het voorzichtige vermoeden rijzen dat men zijn naam bij de
(mondelinge) aangifte inderdaad zo uitsprak – zoals de Duitse naam Fuchs? Die wisseling
Fuchs/Fox is wel vaker gebeurd, heb ik vastgesteld. Ook de relatief uitgebreide Fox-tak in
En zo dus ook Fock(e)s-Fox – maar omdat die voornaam Focke in onze streken vrijwel
onbekend is (in Friesland komt hij wel nog voor), wordt al snel een “exotischer” uitleg
gezocht… Wanneer in Engeland iemand Fox heet, of in Duitsland Fuchs, werd er een van hun
voorlopers (wegens zijn slimheid, sluwheid…) met een vos vergeleken. Dat is bij ons ook de
verklaring voor de namen Devos en Vos. Maar niet voor Fox – dat is een patroniem, afgeleid
van Focke. Tot nader order moeten we ook “onze” naam Fox zo begrijpen.
Voor alle aanvullingen, correcties, opmerkingen dank ik bij voorbaat. Ik heb de hulp van dhr.
Maurice Dodion, van dr. Paul Kempeneers en van mijn dochter Tine ten zeerste gewaardeerd.
Dank ook voor Nicole Fox.
29
Dr. Frans Debrabandere. Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk. Uitgave
Gemeentekrediet, Brussel 1993.
858
EERSTE GENERATIE
(Ik noem alle eventuele varianten van Fox die ik tot dusver gevonden heb):
1. Gertrude Fouckx
x Kumtich 26.01.161030
Joes Van … Eynde
2. Cathérine Foups (+ Kumtich, 25.08.1618)31
x Kumtich 18.10.160832 Joes Kestelmans
3. Denis Fouca33
x Willebringen 08.01.1678 Anne Fori
4. Marie Fouca34
x Willebringen 23.12.1684 Corneille Henskens
5. Jean Focque (+ Kumtich, 31.05.1722)35
x Kumtich 17.02.171536 Anna Maria Smets (°Kumtich, 2.11.1681)
37
6. André / Andreas Fox (+ Hoksem, 27.05.1763) 38
x Kumtich 16.06.173739 Marie Buijsmans / Buysmans / Beusmans (+ Hoegaarden, 23.03.1766)
40
7. François [Fouquet] ?41
X Hoegaarden Jeanne Catherine Maes
30
Stadsarchief Tienen, Parochieregisters Kumtich, later (zonder jaartal) opgestelde Alfabetische lijst
Huwelijken, pag. 220; In de voetnoten gebruikte ik de volgende afkortingen: BR (Bevolkingsregisters), BS (Burgerlijke Stand), PR (Parochieregisters), SA (Stadsarchief), soms ook p/m (peter en meter) 31
SA Tienen, PR Kumtich, later (zonder jaartal) opgestelde Alfabetische lijst Sterfgevallen, pag. 472: stond er
Fouque, Fouqs in het oorspronkelijke register? 32
SA Tienen, PR Kumtich, later (zonder jaartal) opgestelde Alfabetische lijst Huwelijken, pag. 207 33
SA Tienen, PR Willebringen, later (zonder jaartal) opgestelde Alfabetische lijst Huwelijken, nr. 147,
verwijzend naar oud PR-nr. 39. Is Fouca een verkeerde lezing van Foucx / Foux... in het oorspronkelijke
register? 34 Idem, nr. 148, oud PR-nr.54 35
SA Tienen, PR Kumtich, Sterfgevallen, pag. 2448 36
SA Tienen, PR Kumtich, Huwelijken , pag. 1017 37
Dochter van Franciscus Smets en Elisabeth Catharina Ausloos, doopkind van Paulus Smets en Barbara Volons
(?) (SA Tienen, PR Kumtich, Liber Baptisatorum ab anno 1680, inceptus per me Hieronijmu Bollis, pag. 134. 38
Dagloner. PR Hoegaarden, Sterfgevallen, p. 208v., nr. 3529 39
SA Tienen, Kumtich, Huwelijken, Liber coniugatorum Prclidecum (=Parochum Eligii de Cumptich: St.-
Gilliskerk), pag. 250. Getuigen zijn Egidius Van Weddingen en Antonius Buijsmans. Deze laatste was getrouwd
met Barbara Thyry, die circiter (ongeveer) 87 jaar oud was toen ze op 26 maart 1788 als weduwe stierf. (SA Tienen, PR Kumtich, Sterfgevallen 1788, pag. 31v) 40
PR Hoegaarden, Sterfgevallen, pag. 211r., nr. 3584. Bij haar huwelijk met Andreas was ze weduwe van
Stéphane Festraets (+ 17.05.1736). Hun kinderen waren Jean (°Kumtich, 12.07.1732), Corneille (°Kumtich, 13.12.1735-
19.12.1735) en een doodgeboren kind (+ 27.12.1734). 41
Zie voetnoot 52.
859
‘27 maij obijt in Hoxem
Andreas fox’
(Overlijdensakte Andre Fox, Parochieregisters Hoegaarden, Overlijdens, nr. 3529)
23 martij … eodem die obijt in hoxem
maria buijsmans (nr.3584)
(Overlijdensakte Maria Buijsmans, Parochieregisters Hoegaarden, Overlijdens, nr.3584)
860
TWEEDE GENERATIE
1. André Fox en Marie Buijsmans kregen vier kinderen:
(Anne) (Marie) Elisabeth Fox (Kumtich, 28.08.1737-Hoegaarden, 21.09.1812)42 trouwt
twee maal:
x Hoegaarden 06.11.175843 Thomas Van Graenbesen ([Van] Grambesen) (+30.05.1782)
44
Zij kregen drie zoons en drie dochters:
- Marie Anne Van Grambezen (°Hoegaarden, 08.04.1759)
- Marie Elisabeth Van Grambesen (°Hoegaarden, 22.04.1762)
- Philippe Van Grambese (° Hoegaarden, 01.06.1764), dagloner, landbouwer x Catharina Nys (Meldert, 1761-1801) en x Anne Marie Hemeleers (°1775)
- Marie Cathérine Van Grambesen (Hoegaarden, 31.01.1767- 30.04.1852), ouvrière x Pierre
Meeuwis (°Kumtich, 10.09.1765-02.01.1795) en x Jean Laurent (+ na 1852)
- Jean Van Grambeesen (Hoegaarden, 01.11.1769-1833), dagloner in De Vroont x Jeanne
Albert (Mélin, 1768-voor 1827)
- Jean Baptiste Van Grambese (Hoegaarden, 30.06.1772-1845), werkman x Marie Elisabeth
Lebegge (Outgaarden, 1774-1861)
x Hoegaarden 17.06.178345
Henri Geenis (Kumtich, 27.07.1729-19.08.1787)46
Gerard Fox (°Hoegaarden, 16.05.1744) 47
Jean Fox (Hoegaarden, 23.04.1748 -25.02.1825)48
x Willebringen 13.02.177449 Barbe / Barbara Minot (Minnot / Menot) (Willebringen,
18.11.1751- na 06.04.1826) 50
Henri Jacques Foux (°Hoegaarden, 01.05.1753) 51
42
SA Tienen, PR Kumtich, Liber Baptisatorum in ecclesia parochiali loci de Cumptich - inchoatus a reverendo
domine Dno Everardo Nys Lovaniensis S. Theologiae Baccalaureo ... Anno Dni 1710, pag. 53. Dagloonster. Haar
zoon Philippe en buurman Philippe Fockx gaan haar overlijden aangeven (BS Hoegaarden, Sterfgevallen 1812,
pag. 27) 43
PR Hoegaarden, Huwelijken, pag. 944v, nr. 1617 44
PR Hoegaarden, Sterfgevallen 1782, pag.233v, nr. 4150 (als Thomas Grambesen) 45
PR Hoegaarden, Huwelijken 1783, p. 964r, nr. 2081 46
SA Tienen, PR Kumtich, Registrum Mortuorum ac Sepultorum in Parochia de Cumptich pro anno 1783-1794,
pag. 30. Zoon van Jean (+1751) en Marie Van Eyen (Van Neyen) (+1776). Weduwnaar van Marie Anne Van
Weddingen (1731-1780), van wie hij zes kinderen heeft. 47
PR Hoegaarden, Dopen, p. 661v, nr. 6838, p/m Gerard Boderat (+13.12.1777, nr. 225: Gérard Bodderaet) en Marie
Anne Verbiest 48
PR Hoegaarden, Dopen, p. 684v, nr. 7156, p/m Joannes Hermans en Anne Marie Vanherbergen. Dagloner /
werkman in Hoksem. Werkman Jean Baptiste Fox, 23j. en schoolonderwijzer Petrus Debroek, 32j. melden zijn
overlijden (BS Hoegaarden, Sterfgevallen 1825, nr. 12) 49
SA Tienen, PR Willebringen, later opgestelde Alfabetische lijst Huwelijken, nr. 149 - verwijzend naar oud
PR-nummer 174. Jean (Fockx?) werd daarbij gelezen als Jean Frekx de Hoxem! In de BR van 1780 en 1800
wonen zij met hun kinderen Ermelinne (?), Philippe, Laurent en (onleesbaar) samen bij Jean Stassin-Lambrechts
en zijn drie, later vier kinderen (pag. 219). 50 SA Tienen, PR Willebringen, Dopen 1751, nr. 629. Barbe Minot leeft nog bij de dood van haar zoon Laurent.
Haar ouders waren Laurent en Marie Vandensauvel /Vandensavel (+30.01.1791: PR Willebringen, Sterfgevallen
1791, nr. 377), die op 23 februari 1734 in Willebringen trouwden (PR Willebringen, Huwelijken 1734, nr. 97). 51
PR Hoegaarden, Dopen, p. 713v, nr. 7575, p/m Henri Geenis en Maria Catharina Ausloos
861
2. François [Fock, Focks?? Vlekkerig overschreven als Focque]52 en Jeanne Catherine Maes
hadden een zoon en een dochter:
Servais Focque (°Hoegaarden, 03.04.1755) 53
Anne Marie [Foquet] (°Hoegaarden, 23.01.1757) 54
Overlijdensakte van Elisabeth Fox (met handtekening van burgemeester Henri Van Nerum
Overlijdensakte van Jean (Joannes) Fox, met
handtekening van burgemeester Philippe Dezangré (x Dorothée Van Nerum)
52
(Ene) François Fouquet overleed op 7 juli 1757 (PR Hoegaarden, Sterfgevallen 1757, pag. 201, nr. 3378). Hij
werd begraven in de kapel in Bost. Dr. Debrabandere (o.c.) geeft voor de namen Foquet(te) en Focquet echter
een andere verklaring dan voor Fox e.d.: Romaans verkleinwoord (koosnaampje?) van een Germaanse fulka-
naam (zoals Volckaert). 53
PR Hoegaarden, Dopen, p. 725r, nr. 7765 p/m Servaes Cloets en Catharina De Latin 54
PR Hoegaarden, Dopen, p. 762v, nr. 7916, p/m Deodatus De Latin en Maria Josepha Maes
862
DERDE GENERATIE
Jean Fox en Barbe Minot hadden zeven kinderen:
(Marie) Agnès Fox (Hoegaarden, 16.04.1775 –Hoegaarden, 30.11.1857)55
x Hoegaarden, 13.03.180856 Jean Ausloos (Hoegaarden,16.01.1779-30.05.1846)
57
Zij kregen drie zoons:
- Jean Ausloos (Hoegaarden,1 nivose an 9-1882), landbouwer58
x 12.06.1826 (Anne) Marie
Smets (°Hoegaarden, 21.05.1794)59
- Joseph Ausloos (°Hoegaarden, 08.03.1816)
- Servais Ausloos (Hoegaarden, 06.12.1818-Wisconsin, USA, voor 1870)60
, landbouwer
x 06.09.184961
Jeanne (Joanna) Labours (Rommersom, 06.12.181362
-Wisconsin, USA, na
1880)
55
PR Hoegaarden, Dopen, p. 824r, nr. 9610, p/m Philippe Buijsmans en Agnès Menot. Deze laatste is wellicht de
iets oudere zus van Barbe (°02.02.1749), die op 17 april 1776 een natuurlijke zoon François ter wereld bracht. Agnès Fox
en Jean wonen volgens het BR van 1780 bij Jeans ouders (pag. 126) (zie echter voetnoot 32!??). Agnès was
landbouwster in sectie A, huis 351 (BR Hoegaarden, 1847, dl. 2/79). BS Hoegaarden, Sterfgevallen 1857, nr. 75. 56
Burgerlijke Stand Hoegaarden, Huwelijken 1808, pag.8; getuigen zijn Henri Smets (Hoegaarden, kuiper),
Joseph Brasseur (Hoegaarden, metselaar), Jacques Smets (Rommersom, dagloner) en Jean Henri Dewaelheijns,
herbergier en gemeenteontvanger in ‘t Nieuwhuys, dat tot 1832 ook het gemeentehuis was. Deze laatste was op 24
oktober 1793 getrouwd met Barbe Van Nerum. 57
PR Hoegaarden, Dopen, pag. 837, nr. 9941; Joannes en Catharina Damsin zijn peter en meter. Dagloner.
Servais Ausloos geeft zijn overlijden aan (BS Hoegaarden, Sterfgevallen 1846, nr.24). Jeans ouders waren Jacques
Ausloos (°ca. 1732), dagloner in Hoegaarden, en Catherine Gilis. Zij trouwden op 19 september 1776 (PR Hoegaarden, Alfabetische Lijst Huwelijken opgesteld in 1893, verwijzing naar PR-nummer 956) - en stierven allebei op dezelfde dag: op 5 ventôse (windmaand) van het jaar 5 meldt Lambert Gilis, 43j., broer van Cathérine, de dood van Jacob Ausloos en Cathérine Gilis, 46 j., op 26 pluviose (regenmaand). (Data volgens de Franse republikeinse kalender, enkel gebruikt tijdens het Franse
bewind. Respectievelijk komen ze overeen met 23 en 14 februari 1797). Jacques stierf thuis om zes uur in de ochtend, Cathérine om acht uur 's avonds. (BS Hoegaarden, Overlijden jaar 5, p. 12.) 58
Hij werd erkend bij het huwelijk van zijn ouders. 1 nivose (sneeuwmaand) an 9: Deze datum komt overeen
met 22 december 1800. (BS Hoegaarden, Huwelijken 1828, nr. 14) Een van zijn zoons is Auguste, die op zijn beurt de vader is van Clémence Ausloos, die op de omslag van het fotoalbum van de oud-leerlingen van Mariadal in Hoegaarden prijkt. Wellicht is zij een van de eersten uit Hoegaarden, die het tot een hogere studie gebracht moet hebben: https://perswww.kuleuven.be/~u0046041/dvo/I6699.html geeft haar kwartierstaat! http://www.heemkring-hoegaarden.be/sites/default/files/bijlagen/leerlingenindex.pdf). Beide geraadpleegd op 1 augustus 2012. 59
Dagloonster. Dochter van Bernard (53j. in BR van 1800, pag. 36) en van Maria Catherina Curé (51j. in 1800),
die op 27 oktober 1786 trouwden (PR Hoegaarden, Alfabetische Lijst Huwelijken opgesteld in 1893, verwijzing
naar PR-nummer 967). 60
BS Hoegaarden, Geboorten 1818, nr. 73. De dag van registratie (een dag na de geboorte) werd achteraf (door
wie?) in de akte gewijzigd: septième jour du mois... werd vervangen door 13! Is hij dan de twaalfde december
geboren? Hij vertrekt [officieel] op zeven februari 1856 met zijn gezin naar de Verenigde Staten. Sterft in Green
Bay, Wisconsin. (http://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bin/igm.cgi?op=GET&db=penbelgen&id=I12682),
geraadpleegd op 27 juli 2012. 61
BS Hoegaarden, Huwelijken 1849, nr. 24. Getuigen zijn Jean L. Voncken, 57j., geomètre de cadastre uit
Tienen, gemeentesecretaris F. Lodewijckx, 54j., en de beide garde-champêtres Seraphin Koekelbergh (42j.) en
Pierre J. Bertrand (36j.) 62 BS Hoegaarden, Geboorten 1813, pag. 4. Dochter van Jean Labours (°ca. 1773-29.05.1845),
zadelmaker/gareelmaker in Rommersom) en Anne Marie Lombaerts (in de geboorteakte van Jeanne staat als
geboorteplaats aangegeven:Villé le Thin - is hier bedoeld: Ville de Thin-le-Moutier, in de Franse Ardennen?
Elders staat Zétrud-Lumay, ca.1772-Hoegaarden, 17.03.1845). Beide getuigen zijn tonnenmaker in Hoegaarden:
Arnould Stockmans, 37j. en Jean Henri Gilis, 23j. Jeanne was dagloonster en stierf in Green Bay, Wisconsin,
USA (http://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bin/igm.cgi?op=GET&db=penbelgen&id=I12683), geraadpleegd op
27 juli 2012. Haar broer Henri (°Zétrud-Lumay, 1798) trouwt in juli 1828 met Anna G. Petri (°1791). Mogelijk is Anne
Marie Labouse (°20.05.1795, SA Tienen, PR Zétrud-Lumay, Alfabetische lijst van 30 december 1880, Geboorten, pag.
3204), dochter van Jean en Anne-Marie Lombard, een zus van Jeanne.
863
Jean Baptiste Fox (Hoegaarden, 07.09.1777 -21.02.1856) 63
x (Anne) Marie Preuveneers (Hoegaarden, 10.01.1777-05.11.1843) 64