F2 Jr 03 Muskuloskeletaal 2011 Afr Robertsonacademic.sun.ac.za/ortho/students/371/371-afr2011.pdf · Alle Anatomie-praktika word aangebied in praktika-lokale 1A en 2A, Fisangebou.

MB, ChB Fase II – Teoretiese Modules

Muskuloskeletale Sisteem

52302 371

2011

MB, ChB Fase II – Teoretiese Modules

2011

MUSKULOSKELETALE SISTEEM 52302 371

MODULE VOORSITTER: Dr ICM Robertson

MUSKULOSKELETALE SISTEEM

UITEENSETTING VAN MODULE

TEMA 1: TERMINOLOGIE ..................................................................................................................... 1 Sessie 1: Terminologie ......................................................................................................................... 1

TEMA 2: OSTEOLOGIE ......................................................................................................................... 4 Sessie 1: Osteologie ............................................................................................................................ 4

TEMA 3: GEWRIGTE ........................................................................................................................... 11 Sessie 1: Gewrigte ............................................................................................................................. 11

TEMA 4: DIE WERWELKOLOM .......................................................................................................... 23 Sessie 1: Die Werwelkolom ............................................................................................................... 23

TEMA 5: SKELETSPIERE .................................................................................................................... 24 Sessies 1 – 13: Skeletspiere .............................................................................................................. 25 Praktiese Program ............................................................................................................................. 30

TEMA 6: BEEN EN KRAAKBEEN ....................................................................................................... 40 Sessie 1-4: Lesings ............................................................................................................................ 40 Sessie 5: Prakties .............................................................................................................................. 41 Sessie 6: Tutoriaal Op Die Rekenaar ................................................................................................ 42

TEMA 7: SPIERAKSIES ....................................................................................................................... 44 Sessie 1-4: Spieraksie ....................................................................................................................... 44

NEURO WETENSKAPPE SESSIES .................................................................................................... 49 Sessie 1: Anatomie Van Die Spinale Koord ...................................................................................... 49 Sessie 2: Spinale Koord ..................................................................................................................... 50 Sessie 3: Trauma Van Die Spinale Koord ......................................................................................... 51 Patologie Van Trauma Van Die Spinale Koord .................................................................................. 51 Sessie 4: Patologie Van Siektetoestande Van Die Spinale Koord En Die OMN Insluitend Anterior

Horing Sel, Senuweespieraansluiting, Die Spier En Perifere Senuweë ............................ 52 Sessie 5: Anatomie Van Die Perifere Senuweestelsel ...................................................................... 53 Sessie 6: Spierswakheid/Proksimale Swakheid ................................................................................ 53 Sessie 7: Perifale Neuropatie ............................................................................................................ 54 Sessie 8: Anatomie, Fisologie En Kliniese Kenmerke Van Die Outonome Senuwee Stelsel ........... 54 Sessie 9: Farmakologie Van Neuropatiese Pyn ................................................................................ 55 Sessie 10: Lokalisasie Van ‘N Onderste Motor Neuron (OMN) Letsel .............................................. 55 Sessie 11: Die Fisiologie Van Die Outonomiese Senuweesisteem ................................................... 56

TEMA 8: KLINIESE ONDERSOEKMETODES .................................................................................... 57 Sessie 1: Terminologie & Deformiteite ............................................................................................... 58 Sessie 2: Fisika En Biomeganika ....................................................................................................... 60 Sessie 3: Belynings- En Rotasiedeformiteite Van Die Ledemate, Loopgange,

Beenlengteverskille En Die Ondersoek Van ‘N Gewrig ..................................................... 60 Sessie 4: Pyn Gradering, Spierkrag, Spastisiteit, Miotoom Innervasie, Dermatoom Innervasie,

OMN Letsel En BMN Letsel ............................................................................................... 61 Sessie 5: Ondersoek Van Die Nek En Skouer .................................................................................. 62 Sessie 6: Toegepaste Anatomie Van Die Werwelkolom ................................................................... 63 Sessie 7: Ondersoek Van Die Rug .................................................................................................... 65 Sessie 8: Toegepaste Neurologie Van Die Boonste Ledemaat ........................................................ 66 Sessie 9: Toegepaste Anatomie Boonste Ledemaat ......................................................................... 66 Sessie 10: Ondersoek Van Die Elmboog, Voorarm En Hand ............................................................ 67

Sessie 11: Kliniese Ondersoek Van Die Heup- En Die Kniegewrig .................................................. 68 Sessie 12: Toegepaste Anatomie Onderste Ledemaat ..................................................................... 69 Sessie 13: Ondersoek Van Die Voet En Enkel .................................................................................. 70

TEMA 9: BEELDINGSONDERSOEKE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL ...................... 71 Sessie 1: Doelgerigte Beeldings Ondersoeke ................................................................................... 71 Sessie 2: Kerngeneeskunde As Beeldingsmodaliteit In Die Muskuloskeletale Stelsel ..................... 72

TEMA 10: INFEKTIEWE TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL ...................... 74 Sessie 1: Algemene Patologiese Beginsels ...................................................................................... 74 Sessie 2: Selfstudie ............................................................................................................................ 75 Sessie 3: Mikrobiologiese Aspekte Van Been, Gewrigs- En Sagteweefsel Infeksie ......................... 77 Sessie 4: Farmakologiese Aspekte Van Antibiotika In Infeksies ....................................................... 78 Sessie 5: Akute Septiese Artritis En Osteomiëlitis ............................................................................. 78 Sessie 6: Non-Piogene Infeksies Van Been En Gewrigte ................................................................. 79 Sessie 7: Handinfeksies ..................................................................................................................... 81

TEMA 11: BENADERING TOT ARTRITIS ........................................................................................... 82 Sessie 1: Algemene Benadering Tot Artritis En Poli-Artritis .............................................................. 83 Sessie 2: Rumatoϊede Artritis (RA) .................................................................................................... 83 Sessie 3: Benadering Tot Mono-Artritis (MO) En Osteo-Artritis (OA) ................................................ 83 Sessie 4: Kristalartropatieë ................................................................................................................ 84 Sessie 5: Interaktiewe Sessie ............................................................................................................ 84 Sessie 6: Spondilo-Artropatie ............................................................................................................ 84 Sessie 7: Infeksies En Rumatologie .................................................................................................. 85 Sessie 8: Sagteweefsel Rumatisme .................................................................................................. 85 Sessie 9: Pediatriese Rumatologie .................................................................................................... 86 Sessie 10: Interaktiewe Sessie .......................................................................................................... 86

TEMA 12: BENADERING TOT BINDWEEFSEL SIEKTES ................................................................. 87 Sessie 1: Sistemiese Lupus Eritematose (SLE) ................................................................................ 87 Sessie 2: Sistemiese Sklerose, Miopatieë, Vakulitis ......................................................................... 88 Sessie 3: Interaktiewe Sessie ............................................................................................................ 88

TEMA 13: BEHANDELING VAN RUMATOLOGIESE TOESTANDE .................................................. 89 Sessie 1: Farmakologie...................................................................................................................... 89 Sessie 2: Paramediese Rol In Rumatologie ...................................................................................... 90 Sessie 3: Skyfie Toets Hersiening ..................................................................................................... 90 Sessie 4: Skyfie Toets ........................................................................................................................ 90

TEMA 14: KONGENITALE EN ONTWIKKELINGS TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE

SISTEEM .......................................................................................................................... 91 Sessie 1: Belynings En Rotasie Deformiteite Van Die Onderste Ledemate, Beenpyne In Kinders

En Osteochondroses ......................................................................................................... 92 Sessie 2: Kongenitale Klompvoete, Metatarsus Adduktus, Cavus Voete En Platvoete In Kinders .. 93 Sessie 3: Kongenitale Heupdisplasie, Perthes Se Siekte Van Die Heup En Geglyde Proksimale

Femorale Epifises .............................................................................................................. 94 Sessie 4: Ortopediese Aspekte Van Serebrale Verlamming En Neuromuskulêre Siektes ............... 95

TEMA 15: ONKOLOGIESE TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL ................. 97 Sessie 1: Algemene Patologiese Beginsels ...................................................................................... 97 Sessie 2: Primêre En Sekondêre Beentumore .................................................................................. 99 Sessie 3: Sagte Weefsel Tumore .................................................................................................... 101

TEMA 16: TOESTANDE VAN DIE BEKKEN EN WERWELKOLOM ................................................ 102 Sessie 1: Skoliose En Kifose ........................................................................................................... 102 Sessie 2: Nekpyn En Rugpyn In Volwassenes ................................................................................ 103

TEMA 17: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT ........................... 105 Sessie 1: Neurologiese Evaluering Van Die Boonste Ledemaat ..................................................... 105 Sessie 2: Degeneratiewe Artritis, Rotatorkraagletsels En Onstabiliteite Van Die Skouergordel ..... 106 Sessie 3: Rheumatoïde Artritis Van Die Hand ................................................................................. 109

TEMA 18: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE ONDERSTE LEDEMAAT ......................... 111 Sessie 1: Osteo-Artritis En Avaskulêre Nekrose Van Die Heup Pynlike Heup - Probleem

Oplossing ......................................................................................................................... 111 Sessie 2: Angulêre Deformiteite Van Die Knie, Osteotomies En Knievervangings ......................... 113 Sessie 3: Die Sportman Met (A) ‘N Pynlike Onderbeen (B) Die Ileotibiale Band Sindroom ............ 114 Sessie 4: Chroniese Onstabiliteit Van Die Enkelgewrig, Degeneratiewe Toestande Van Die

Enkel, Cavus Voete En Platvoete In Volwassenes ......................................................... 115

TEMA 19: ALGEMENE BEGINSELS VAN RESUSSITASIE NA TRAUMA EN NOODBEHANDELING

VAN FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS ........................................................................ 117 Sessie 1: Algemene Beginsels Van Resussitasie Na Trauma En Noodbehandeling Van Frakture

En Dislokasie ................................................................................................................... 117

TEMA 20: ALGEMENE BEGINSELS VAN TRAUMATIESE TOESTANDE...................................... 119 Sessie 1: Fraktuur Patrone, Oop Frakture, Groeiplaat Beserings Die Beginsels Van Fraktuur En

Ontwrigting Reduksie En Immobilisasie. Die Beginsels Van Oop Reduksie En Interne

Fiksasie ............................................................................................................................ 119 Sessie 2: Dreigende Kompartementsindroom, Nie-Ongeluksbesering Sindroom Refleks

Simpatiese Distrofie Algemene Komplikasies Van Frakture En Ontwrigtings ................. 121

TEMA 21: IMMOBILISASIE TEGNIEKE VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT .................................... 123 Sessie 1: Immobilisasie Tegnieke Van Die Boonste Ledemaat ...................................................... 123

TEMA 22: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE WERWELKOLOM EN BEKKEN ............... 124 Sessie 1: Kliniese Voorkoms En Insidensie Van Werwel Frakture, Die Versorging Van

Paraplegie En Tetraplegie In Die Post-Besering Tydperk, Vervoer Van ‘N Tetrapleeg .. 124 Sessie 2: Bekken Frakture ............................................................................................................... 126

TEMA 23: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT ............................ 127 Sessie 1: Frakture En Ontwrigtings Van Die Skouergordel ............................................................. 127 Sessie 2: Frakture En Ontwrigtings Om Die Elmboog En Voorarm Frakture .................................. 128 Sessie 3: Frakture En Ontwrigtings Om Die Polsgewrig, Hand En Vingers .................................... 130

TEMA 24: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE ONDERSTE LEDEMAAT .......................... 132 Sessie 1: Heupontwrigtings, Femurnek, Intertroganteriese En Femurskag Frakture ...................... 132 Sessie 2: Frakture Van Die Distale Femur, Proksimale Tibia En Patella ........................................ 133 Sessie 3: Die Langtermyn Gevolge Van Knie Ligament En Meniskusbeserings ............................ 134 Sessie 4: Frakture Van Die Tibia Skag En Plato ............................................................................. 135 Sessie 6: Verstuitings, Frakture En Ontwrigtings Van Die Enkel, Frakture En Ontwrigtings Van

Die Tarsale, Metatarsale Bene En Flankse Van Die Voet ............................................... 136

TEMA 25: SAGTEWEEFSELBESERINGS VAN DIE MUSKULOSKELETALE SISTEEM .............. 138 Sessie 1: Laserasies En Penetrerende Velwonde ........................................................................... 138 Sessie 2: Toepaslike Wondgenesing En Wondbedekking .............................................................. 139

TEMA 26: DIE ROL VAN ARBEIDSTERAPIE EN FISIOTERAPIE REHABILITASIE ...................... 141 Sessie 1: Rehabilitasie En Hulpmiddels .......................................................................................... 141 Sessie 2: Riglyne Vir Verwysing ...................................................................................................... 142

ROOSTER ........................................................................................................................................ 143

Fase II (Teorie): MUSKULOSKELETALE SISTEEM – 52302 371 © Fakulteit Gesondheidswetenskappe, Stellenbosch Universiteit. 2011. Alle regte voorbehou.

i


INLEIDING

Hierdie module behels die bestudering van die Muskuloskeletale stelsel ten opsigte van sy

verskillende komponente, mikroskopiese- en makroskopiese strukture, funksionele eienskappe,

fisiologiese aspekte en biochemiese samestelling.

OORSIG MUSKULOSKELETALE MODULE

Hierdie muskuloskeletale kursus duur ongeveer ses weke. Die aanvang bestaan uit drie weke van

basiese wetenskaplike lesings wat insluit Anatomie, Fisiologie, die Neurologie van die perifere

senuwees, asook toegepaste Anatomie en Fisika.

Die laaste drie weke van die kursus is klinies geörienteerd en bestaan uit muskuloskeletae toestande

soos Trauma, Pediatriese Ortopedie en elektiewe Ortopedie op die vlak wat ’n bekwame Algemene

Praktisyn behoort te weet.

Sewentien lesings word toegewy aan Rumatologie en daar is ook lesings met onderwerpe soos

Fisioterapie, Arbeidsterapie en Kerngeneeskunde.

Daar sal vele evaluasie geleenthede wees. In die basiese wetenskappe afdeling (eerste drie weke) sal

daar ’n praktiese assessering, sowel as ’n teoretiese toets gehou word. Aan die einde van die kliniese

deel (tweede drie week module) sal ’n skriftelike toets gehou word wat handel oor hierdie deel. Die

finale eksamen, wat handel oor alles wat in die kursus behandel is, sal in November afgelê word.

AANVANG VAN MODULE

Hierdie module neem in aanvang om 08:00 op Dinsdag 03 Mei 2011 (met lesings in Lesinglokaal 8 in

die Onderwysblok)

LOKALE

Alle lesings word aangebied in Lesinglokaal 8, Onderwysblok.

Alle Anatomie-praktika word aangebied in praktika-lokale 1A en 2A, Fisangebou.

Alle Histologie-praktika word aangebied in die Histologie-laboratorium (Kamer 5035, Vyfde vloer,

Onderwysblok).

UITGANGSPUNT

Die uitgangspunt is dat jy primêr verantwoordelik is vir jou eie leerproses. Hierdie uitgangspunt word

deurgaans in hierdie module gehandhaaf. In hierdie module sal jy selfstandig en deurlopend moet

werk sodat jy teen die einde van die module aan die uitkomste van elke tema kan voldoen. ’n Aantal

aktiwiteite word aangebied om die leerproses te vergemaklik en om aan die uitkomste te voldoen.

Hierdie aktiwiteite sluit veral formele lesings, gestruktureerde onbegeleide groepwerk (praktika), en

gerigte selfstudie in.


ii

SELFSTUDIE-AKTIWITEITE

Soos reeds genoem, is jy self verantwoordelik vir jou leerproses. Gerigte selfstudie-aktiwiteite moet

daarom die nodige aandag verkry omrede dit dikwels as voorbereiding dien vir praktika en ook bydra

dat die uitkomste makliker bereik word. In hierdie module sal jy selfstandig en deurlopend moet werk

sodat jy teen die einde van die module aan die uitkomste van elke tema kan voldoen (byvoorbeeld die

tema wat handel oor Osteologie en Gewrigte sluit baie nou aan by die tema wat handel oor

Skeletspiere: jy gaan gevolglik gedurende die tema wat handel oor Skeletspiere steeds selfstandig

kennis inwin oor aspekte wat verband hou met die temas wat gehandel het oor Osteologie en

Gewrigte). Jy sal gevolglik eers aan die einde van die module aan die uitkomste kan voldoen.

Raadpleeg die nodige hulpbronne betyds sodat die spesifieke aspekte (soos uiteengesit in hierdie

studiegids in die Selfstudie progam) bestudeer kan word.

UITKOMSTE

Die uitkomste vir elke tema word weergegee om vir jou ’n aanduiding te gee van waaraan uiteindelik

voldoen moet word na afloop van die module. Die bedoeling is nie dat die uitkomste skriftelik

beantwoord moet word nie. Al die inligting behoort aan jou bekend te wees nadat jy die module voltooi

het. Die temas dien as kontrole oor die inhoud wat gedek word, asook in watter diepte. Dit sal

waarskynlik tydrowend wees om al die uitkomste skriftelik te beantwoord en, indien jy probeer, gaan

tyd verspil word wat jy vir ander aktiwiteite moes gebruik het.

VOORGESKREWE HULPBRONNE

1. Moore en Dalley. 2006. Clinically Oriented Anatomy. 5de of 6de Uitgawe, Lippincott, William

en Wilkens. (Verwysings in Moore vyfde uitgawe word as M5/M6 in die studiegids aangedui).

(NB! All bladsy verwysings in hierdie studiegids verwys na Moore!).

2. Tank, PW, (Sauerland, EK). Grant’s Dissector, William en Wilkens. (12de, 13de of 14de

Uitgawe).

3. Netter, F. Atlas of Human Anatomy. Novartis.

4. Young, Lowe, Stevens and Heath. 2006. Wheater’s Functional Histology. 5de Uitgawe,

Churchill Livingstone, of 4de Uitgawe, 2000.

5. Silverthorn. 2004. Human Physiology: An Integrated Approach. 3de Uitgawe, Pearson

Benjamin Cummings.

6. Meisenberg & Simmons. Medical Biochemistry. St. Louis, Mosby.

AANBEVOLE HULPBRONNE

1. Ross and Lamperti. 2006. Thieme Atlas of Anatomy. Neck and internal organs. Thieme,

New York.

2. Sadler TW. Langman’s Medical Embryology.

3. Anne M Gilroy. Atlas of Anatomy. Thieme, Stuttgart, New York.

4. http://www.harford.edu/faculty/EDuncan/links.htm

5. http://www.health24.com/tools/gallery/anatomy/start.asp


iii

LET WEL

Hierdie tema (wat handel oor skeletspiere) strek oor ‘n tydperk van 3½ weke. Die hoofkomponent van

hierdie tema is ‘n praktika-program (waartydens ‘n gestruktureerde disseksie-program gevolg word),

gekoppel aan ‘n selfstudie-program (as voorbereiding vir praktika) en ‘n lesing-program (as aanvullend

waar nodig).

Tema 1 neem in aanvang op DINDSDAG 03 Mei 2011 om 08:00. Alle studente moet op

DINSDAG 03 Mei 2011 om 08:00 in dieLokaal 8, Onderwysblok vir lesings aanmeld. Die

praktika sessies begin WOENSDAG 04 Mei 2011 in lokale 1A en 2A. Bywoning van hierdie

praktika-program is verpligtend.

U werk met menslike weefsel (bene en nat weefsel). U moet u vergewis van die

“Kennisgewing ingevolge Artikel 65 van die Anatomie Wet, 1983” wat op die

kennisgewingbord verskyn.

Dit is u verantwoordelikheid dat u die studenteregistrasie-vorm wat aan u uitgedeel gaan

word, voltooi en u handtekening daarop aanbring. Die registrasievorm met u

handtekening is ‘n vereiste volgens die Anatomie Wet (1983) wat toestemming aan u

verleen om menslike weefsel te hanteer. Hierdie registrasievorm word jaarliks deur die

Inspekteur van Anatomie tydens ‘n besoek aan die Departement, gekontroleer.

Daar is spesifieke kondisies vir die leen van skeletbene (sien ook “kennisgewing” op die

kennisgewingbord aangaande kondisies vir die leen van skeletbene.

Twee studente deel saam ‘n ongeartikuleerde skelet vir gebruik vir die eerste deel van die

module. Indien enige student staak, moet die Departement Anatomie en Histologie

dadelik in kennis gestel word en daardie student se bene moet terugbesorg word. Geen

merke mag op enige bene gemaak word nie. Die tye vir uithandiging van bene sal aan

u bekend gemaak word.

laat inhandiging: laat inhandiging word slegs aanvaar indien u ‘n skriftelike versoek met

geldige redes aan die Afdeling Anatomie en Histologie rig 2 weke voor die

inhandigingsdatum, asook ‘n tyd met haar reël wanneer die bene wel ingehandig gaan

word.

Streng maatreëls geld volgens Artikel 65 van die Anatomiewet, 1983 wanneer leners in

besit is van menslike weefsel (onder andere skeletbene). Indien hierdie ordonansie

oortree word, mag die Inspekteur van Anatomie verdere ondersoeke instel kragtens

Artikel 65 van die Anatomiewet, 1983.

Elke skeletbeen aan u verskaf is op rekord. Elke been MOET later aan die Afdeling

Anatomie en Histologie terugbesorg word in ‘n netjiese en aanvaarbare toestand (datum

vir inhandiging van bene is op 18 Julie 2011.

Bene van verskillende skeletstelle mag nie onderling uitgeruil of gemeng word nie.

Inhandiging vind plaas by die osteoteek, (oorkant Lokaal F220, Fisangebou).


iv

GEDRAGSKODE IN DIE AFDELING ANATOMIE EN HISTOLOGIE

Die lesings en praktika is verpligtend.

Jy werk in groepe en lokale soos ingedeel volgens die groepindeling vir Kardiovaskulêre- en

Respiratoriese Modules (2010). Jy mag nie uitruil en in ‘n ander groep werk nie.

Geen besoekers vir studente word in die praktika lokale en museum toegelaat nie. In

buitengewone gevalle kan reëlings met die departementshoof, of in die geval van die museum,

die kurator, getref word.

Dit is ten strengste verbode om foto’s van enige menslike materiaal in die lesinglokale,

museum of praktikalokale te neem. Studente wat hulle hieraan skuldig maak sal die risiko

loop om geskors te word.

Jy en jou groep is verantwoordelik vir die versorging van die kadawer. Uitdroging veroorsaak

die meeste skade aan die material. Maak dus net die area waar julle gaan werk oop en hou die

res van die kadawer toe in die klam linne en plastiekomhulsel. Behou die vel van die kadawer

om die betrokke dele te bedek en maak die dele waar gewerk is na die praktika weer met die

linne en plastiek toe. Die linne moet goed natgemaak word na elke praktikum met vloeistof wat

voorsien word in die praktikalokale. Alle weefsel wat afgedissekteer word van die kadawer moet

geplaas word in die spesifieke houer vir daardie kadawer.

Maak die area waar jy gewerk het skoon en laat dit in ‘n netjiese toestand. Die dra van

handskoene is opsioneel.

Plaas alle skerp voorwerpe (lemmetjies) wat jy nie meer gebruik nie in die spesiale houers vir

skerp voorwerpe. Dra sorg dat jy nie jouself en ander studente beseer nie!

Studente word toegelaat in die disseksiesale vanaf MAANDAG tot Vrydag 08:00 – 16:00.

Die dra van skoon wit jasse, toe skoene en langbroeke (vir mans) tydens die disseksie

praktika is verpligtend en toegang tot die praktika sal geweier word sonder korrekte kleredrag.

Dieselfde kleredrag geld vir praktiese assesserings. Klere moet ten alle tye netjies en fatsoenlik

wees.

Die dra van skoene in die Fisangebou is verpligtend.

Rook is verbode in die geboue van die Fakulteit Gesondheiswetenskappe.

Alle menslike weefsel in die departement word beheer deur die Wet op Menslike Weefsel

(1983) en die Inspekteur van Anatomie. Die skeletbene wat aan die studente beskikbaar gestel

word moet op 18 Julie 2011, of by staking van die kurses ingehandig word by die departement.

Indien die bene laat ingehandig word sal boetes gehef word en depositos verbeur word.

Studente wat nie bene terugbesorg nie se name sal aan die Inspekteur oorhandig word en hulle

sal deur die Polisie vervolg word.

Eet, drink en gebruik van radio’s is verbode in die disseksielokale.

Ten spyte van die toestand (dood) is die kadawer ‘n mens. Daardie mens het gedagtes gehad,

sy/haar oë het die prag van die natuur aanskou, sy/haar hande het ‘n babatjie vasgehou,

sy/haar voete het hom/haar oor die wandelweë van die aarde gedra. Behandel die persoon se

aardse oorskot met die nodige respek en deernis.

Museumtye: MAANDAG tot Vrydag 08:00 – 16:00. Die museum is oor naweke en vakansiedae

gesluit.

Die museum is slegs toeganklik vir studente en personeel van die Fakulteit

Gesondheidswetenskappe, tensy anders gereël. Stilte en ordelike gedrag word te alle tye in die

museum vereis.

Studente mag nie op die tafels sit nie, gebruik die stoeltjies wat voorsien word.

Enige probleme in die museum kan aangemeld word by Prof. B.J. Page, Kamer F162 op die

Eerste vloer, Fisangebou.


v

PADWYSERS

Die volgende word gebruik sodat jy jou weg maklik deur hierdie studiegids kan vind:

… jou bestemming vir die tema, d.w.s die uitkomste.

… ’n kontaksessie met ’n dosent.

… ’n taak wat jy self moet uitvoer, d.w.s. selfstudie.

… groepwerk saam met jou medestudente.

… ’n praktikum.

… ’n gevallestudie

… die gebruik van voorgeskrewe leesstof.

… die gebruik van rekenaarmateriaal.

… die gebruik van videomateriaal.

… die gebruik van materiaal op die internet.

… die gebruik van skyfiemateriaal.

… neem kennis!

… ’n brein “workout”: ietsie ekstra vir dié wat ’n uitdaging soek

… self-assessering, ’n geleentheid om vas te stel of jy op die regte spoor is.

… assessering tydens die module, wat punte tot jou klaspunt kan bydra.


vi

ASSESSERING

Afdeling 1 – Anatomie, Histologie, Fisiologie en Neurowetenskappe

Algemeen

Aan die einde van hiedie afdeling vind ’n teoretiese (skriftelike) en ’n praktiese (uitkenning)

assessering plaas. Besonderhede oor die aard van hierdie assesserings sal later aan jou bekend

gemaak word.

Afdeling 1 toetspunt

Die toetspunt word as volg bereken:

Praktiese assessering: 50%

Skriftelike (teoretiese) assessering: 50%

Besonderhede van afdeling 1 toetse:

Praktiese Assessering

Datum: Vrydag 27 Mei 2011

Tyd: Die groepindeling, lokaal en tye vir aanmelding sal later bekend gemaak word op die

kennisgewingbord, Fisangebou.

Lokaal: Sal later bekend gemaak word (vir aanmelding en instruksies).

Tipe: Uitkenning (identifisering van anatomiese en histologiese strukture).

Persentasie-bydrae: 50%

Teoretiese Assessering

Datum: Vrydag 27 Mei 2011

Tyd: 14:00 – 16:00

Lokaal: Eksamen-lokaal, 5de Vloer, Onderwysblok (of sal later bekend gemaak word)

Tipe: Reg-en-verkeerd vrae; kort vrae; paragraaf vrae; lang vrae

Persentasie-bydrae: 50%

Omrede die praktiese assessering 50% tot hierdie module se punt bydra, is groep-aktiwiteite

gedurende die praktika van groot belang. Indien jy nie jou tyd optimaal benut gedurende die praktika-

sessies nie (gerigte selfstudie en voorbereiding is hiervoor ’n voorvereiste), kan jy nie verwag om goed

te doen in die praktiese assessering nie. Jy moet daarom selfstandig en deurlopend werk en jou

praktiese sessies optimaal benut indien jy in hierdie module sukses wil behaal.

Kliniese Assessering:

Datum: Vrydag 05 Augustus 2011

Tyd: 09:00 – 12:00

Lokaal: Eksamen-lokaal, 5de Vloer, Onderwysblok

Tipe: Skriftelike vraestel

Eksamen (skriftelik)

Die eksamen vir MBChB-studente vind plaas op Woensdag 16 November 2011 (om 09:00) in die

Eksamenlokaal, Vyfde Vloer, Onderwysblok (kontroleer met die eksamenrooster om vas te stel of

enige datums en tye moontlik kon verander).


vii

Globale Punte Toekenning:

1) Toets:

a. Praktiese Anatomie toets (Vrydag 27 Mei 2011)

b. Eerste toeretiese toets (Sal Anatomie, Histologie, Fisiologie en Neurologie insluit en al die

onderwerpe dek wat tot op datum van die toets behandel is.) (Vrydag 27 Mei 2011)

c. Tweede teoretiese toes (Sal Kliniese Ortopedie, Rumatologie en ander onderwerpe bevat

wat na die eerste toets behandel is.) (Vrydag 05 Augustus 2011)

d. Toetspunt allokasie = (Pre-kliniese toets [a + b] + Kliniese toets [c]/2

2) Eksamen: (November)

a. Anatomie en Neurologie (90 punte)

b. Ortopedie en Rumatologie (90 punte)

Die finale punt sal as volg uitgereken word:

(Toets punt [1.d] + Eksamen punt [2]/2

INLEIDING TOT DIE KLINIESE GEDEELTE

Welkom by die muskuloskeletale module.

Toestande van die muskuloskeletale sisteem is besonder algemeen en sal ‘n groot deel van jou

algemene praktyk in beslag neem. In die VSA is dit een van die algemeenste redes waarom pasiënte

hul geneesheer raadpleeg. Ongeveer 75% van alle mense sal bv. op ‘n stadium met klagtes van

rugpyn presenteer. Trauma en geweld is huidiglik ‘n epidemie in Suid-Afrika en met die toename in

hoë velositeit beserings en skietwonde sal jou praktyk voortdurend met muskuloskeletale beserings

oorlaai word. Ander algemene siektetoestande sluit in gewrigssiektes, beensiektes en deformiteite.

Om hierdie toestande, asook die neoplastiese en infektiewe toestande van die muskuloskeletale

sisteem beter te verstaan, word die toepaslike patologiese, asook mikrobiologiese aspekte aangebied.

Die toepassing van die verskeie beeldingsmodaliteite sal ook deurgaans in perspektief behandel word.

Tydens hierdie 3 weke blok sal die aanbiedings sover moontlik multidissiplinêr aangebied word, omdat

die hantering van hierdie probleme gewoonlik multidissiplinêre benadering benodig.

Daar sal deurgaans klem gelê word op ‘n praktiese benadering ten opsigte van die algemeenste

toestande wat die muskuloskeletale sisteem aantas.

Die belangrikste aspekte van die kliniese diagnose, radiologiese interpretasie en behandeling sal

uitgelig word.

Praktiese selfstudie take sal van jou verwag word en jy word aangemoedig om, met die hulp van jou

klasmaats, hierdie take so spoedig moontlik te voltooi en te liasseer vir toekomstige verwysing.


viii

VERWYSINGS EN HANDBOEKE

Maak asseblief gebruik van die verwysings wat in die studiegids verskyn. Alle verwysings sal in die

Fakulteit Gesondheidswetenskappe se biblioteek gevind word. Jy het toegang tot heelwat

videomateriaal wat die moeite werd is om te gebruik, omdat dit praktiese riglyne daar stel.

Dit word aanbeveel om die volgende handboeke aan te skaf. Die oorgrote meerderheid van die

inligting wat jy benodig verskyn hierin.

Concise System Of Orthopaedics And Fractures – AG Apley/L Solomons

Apleys System Of Orhtopaedics And Fractures – AG Apley/L Solomons

Clinical Orthopaedic Examination - Ronald Mcrae

Practical Fracture Treatment - Ronald Mcrae

Dorlands Medical Dictionary – Saunders

Webtuiste

1. http//www.sun.ac.za/ortho

2. webct.sun.ac.za (module 371)

LOKALE

Die lokale waarna verwys word in die roosters by die aktiwiteite in die temas is die volgende:

Lokaal Lokaal 7, Grondvloer, Onderwysblok

HL Histologielaboratorium, Kr 5035, 5de Vloer, Onderwysblok

PL Praktikalokale


ix

DOSENTE

Hier is die name en kontakbesonderhede van die dosente wat betrokke is by die module

NAAM DEPT/AFD E-POS TEL

Prof B Page Afd Anatomie & Histologie [email protected] 021-938 9430

Dr B Bastiaanse Afd Anatomie & Histologie [email protected] 021-938 9427

Me M Albas Afd Anatomie & Histologie [email protected] 021-938 9394

Dr SH Kotze Afd Anatomie & Histologie [email protected] 021-938 9428

Prof JG Strijdom Afd Fisiologie [email protected] 021-938 9387

Mnr D van Vuuren Afd Fisiologie [email protected] 021-938 9390

Prof J Carr Afd Neurologie [email protected] 021-938 9627

Prof B Hartzenberg Afd Neurochirurgie [email protected] 021-938 9265

Dr F Henning Afd Neurologie [email protected] 021-938 9512

Dr D Zaharie Afd Neuropatologie [email protected] 021-938 9535

Dr R Gounden Afd Farmakologie [email protected] 021-938 9334

Prof G Vlok Afd Ortopedie [email protected] 021-938 9266

Dr I Robertson Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr H de Jongh Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr A Ikram Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr S Pretorius Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr I Terblanche Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr J du Toit Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr A Basson Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Dr J Davis Afd Ortopedie [email protected] 021-938 5458

Prof J Schneider Afd Anatomiese Patologie [email protected] 021-938 4041

Prof J Apffelstaedt Afd Algemene Chirurgie [email protected] 021-938 9273

Dr F Graewe Afd Plastiese Chirurgie [email protected] 021-938 9432

Dr H Orth Afd Mikrobiologie [email protected] 021-938 5193

Dr J Warwick Afd Kerngeneeskunde [email protected] 021-938 4352

Dr D Whitelaw Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr M Manie Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr R du Toit Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr E Richter Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr B Viljoen Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr L du Plessis Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Dr M Esser Afd Rumatologie [email protected] 021-938 9376

Ms S Schmutz Afd Fisioterapie [email protected] 021-938 9300

Ms S de Klerk Afd Arbeidsterapie [email protected] 021-938 9038

Die volgende sessie personeel sal assisteer met die prakties:

1. Dr. S Mouton

2. Dr. C Chase


x

Kontak Persone

Helga Oldewage: Afd Ortopedie, Tel: 021- 938 9266, E-pos: [email protected]

Suzette Olivier: Dept Interne Medisyne, Tel: 021-938 9376, E-pos: [email protected]

Marie de Beer: Afd Anatomie, Tel: 021-938 9397, E-pos: [email protected]

Lyndal Putter: Dept Neuro Wetenskappe, Tel: 021-938 9478 E-pos: [email protected]


xi

VERDUIDELIKING VAN SIMBOLE

Kliniese Beelde

C1 - Kennis dra

C2 - Tentatief diagnoseer

C3 - Diagnoseer en verwys

C4 - Diagnoseer en self behandel

Kennis

T1 - Kennis dra

T2 - Oppervlakkige kennis dra

T3 - Werkende kennis dra

T4 - Gedetailleerde kennis dra

Vaardighede

S1 - Moet net daarvan weet

S2 - Moes 'n paar keer gesien het hoe dit gedoen word

S3 - Moes dit 'n paar keer onder toesig gedoen het

S4 - Moet dit onafhanklik en akkuraat self kan doen

ROOSTER EN STUDIE-INLIGTING IN SAQA FORMAAT

Kliniese Beeld Skaal Vaardigheidslys Skaal

ANGULÊRE EN DRAAI DEFORMITEITE IN DIE KINDERJARE

Fisiologies

Genu valgum

Genu varum

'Pigeon toeing' (Femorale torsie)

'Out toeing'

Patologies

Blount se siekte

Ragitis

Osteogenesis imperfecta

C3

C3

C3

C3

C2

C2

C2

C1

Kliniese ondersoek van die kind met

angulêre of rotasie-afwykings van die

onderste ledemate

S2


xii


Neurofibromatose

Skeletale displasia

Sifilis

NEUROMUSKULêRE AANDOENINGS

Neurologies

Serebrale verlamming

Poliomiëlitis/Guillaine-Barré Sindroom

Spina bifida

HMSN

(Charcot-Marie 'Tooth' siekte)

Artrogripose, multipleks kongenitale

Muskulêr

Duchenne Muskulêre Distrofie

Becker Muskulêre Distrofie

KONGENITALE AFWYKINGS

Kongenitale tortikollis

Kongenitale skoliose

Kongenitale displasie van die heup

Kongenitale voetdeformiteite

Sindaktilie

Madelung se deformiteit

POSTURELE AFWYKINGS

Metatarsus adductus/varus

Talipes kalkaneo valgus

Akute tortikollis

C1

C3/

C4

C2

C3

C3

C2

C2

C3

C3

C3

C3

C2

C3

S3

S2

C3

C3

C3

C3

Basiese kliniese neurologiese

ondersoek om die boonste en

onderste

motorneuron aandoenings te

onderskei

Algemene en muskuloskeletale

kliniese

evaluasie van 'n pasgeborene, met

onderliggende kennis van algemeen

geassosieerde deformiteite.

Heupondersoek van die pasgeborene

vir vermoedelike DDH

S2

S2

S2


xiii


Posturele tortikollis

(Griessel Sindroom)

'Moulded Baby' sindroom

Posturele skoliose

C3

C2

HEUPAANDOENINGS IN DIE

KINDERJARE

Perthes se siekte

Verbygaande sinovitis van die heup

SUFE (Geglyde Boonste Femur

Epifese)

Septiese artritis/osteomiëlitis

Femurnek frakture

Ander oorsake van 'heup pyn'

Intraspinale tumore/abdominale

oorsake

Apofise beserings

VOETAANDOENINGS IN DIE

KINDERJARE

Pes planus

Pes cavus/cavo varus

Loop op tone

KNIE-AANDOENINGS IN DIE

KINDERJARE

Osgood Schlatter

C2

C2

C3

C3

C3

C2

C2

C3

C3

C3

C3

C4

C3

Loopganganalise

Kliniese ondersoek van die heup

Kliniese ondersoek van area

verantwoordelik vir verwysde pyn na

die heup

Ondersoek van loopgang, onderste

ledemaat en voet

Kliniese ondersoek van geïnfekteerde

bene en gewrigte vir relevante tekens

S2

S2

S2

S2

S2


xiv


BEEN & GEWRIG INFEKSIE IN

DIE KINDERJARE

Osteomiëlitis

Septiese artritis

Pseudoparalise in die baba

Verspreide stafilokok-besmettings

TB en ander infeksies

Diskitis

DIE NEONAAT EN JONG KIND

Frakture in die pasgeborene

Neonatale septiese artritis

Getrekte elmboog (Pulled elbow)

VERSKILLE IN BEENLENGTE

Konginetaal

Neurologies

Vaskulêr

Infeksie

Tumore

Trauma

C2

C4

C4

C3

C3

C3

C4

C2

C2

C2

C2

C2

Kliniese ondersoek van die neonaat

met vermoedelike fraktuur of

muskuloskeletale septiese fokus

Meting van oënskynlike en werklike

beenlengtes met maatband

Blokmetode

S2

S2

S2

VOET Tarsale Tonnelsindroom Bunion Kloutone Metatarsalgie Tendon achilles ruptuur Plantare fasciïtis Interdigitale neuroom

C2 C3 C3 C3 C3 C4 C4

Ondersoek van die voet

S4


xv


Soolvratte Achillespees patologie TOESTANDE VAN DIE NEK Torticollis Grieselsindroom Miëlomeningocoele Servikale spondilose POSTURELE FUNKSIONELE & STRUKTURELE AFWYKINGS VAN DIE WERWELKOLOM Postureel Funksioneel Struktureel (Skoliose) Meralgia paresthetica Lae meganiese rugpyn Diskus degenerasie Spondilolistese Diskus herniasie Spinale stenose Metastases Miëlomatose ORTOPEDIESE INFEKSIES Akute osteomiëlitis Subakute en chroniese osteomiëlitis Septiese Artritis

C4 C3 C2 C3 C4 C4 C4 C3 C2 C4 C4 C4 C4 C4 C3 C4 C4 C4

Ondersoek van die rug Die interpretasie van X-straal fotos van die werwelkolom Kliniese diagnose/ondersoek Trek van bloedkulture Dreinasie van been abses Voorskryf van antibiotika Voorskryf van analgetika Kliniese diagnose en ondersoek Aanplaas van gipsspalk Kliniese diagnose/ondersoek Trek van bloedkulture Aspirasie van 'n gewrig Voorskryf van toepaslike antibiotika Voorskryf van analgetika

S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4

BENIGNE BEENTUMORE Nie ossifiserende fibroom Osteochondroom Enchondroom Osteoïd osteoom Aneurismale beenkieste Reuseseltumor van been Eenvoudige beenkieste MALIGNE BEENTUMORE Miëloom Metastases Osteosarkoom Ewing sarkoom Chondrosarkoom SAGTEWEEFSEL TUMORE Lipoom Fibromatose Hemangiome Ganglion Neurofibromatose Sagteweefsel sarkome


Radiologiese diagnose Chirurgiese behandeling Radiologiese diagnose Toepaslike laboratoriumondersoek Chirurgiese behandeling Kliniese diagnose/ondersoek Chirurgiese behandeling Laboratoriumondersoek

S4 S1 S4 S4 S1 S4 S1 S4


xvi


AFWYKINGS VAN BEEN Pagets Osteoporose Osteomalacia AFWYKINGS VAN DIE HEUPAREA A. ONTWIKKELINGS-AFWYKINGS Displasia Coxa vara Femur vooroorkanteling B. ARTRITIS Osteo-artritis Rumatoïde artritis Protrusio acetabuli C. INFEKSIE Piogenies Tuberkulose

C3 C4 C4 C2 C2 C2 C3 C4 C1 C3/C4 C3/C4

Ondersoek van die heup Interpretasie van X-straal foto's Infiltrasie groter trokanter bursitis Aspirasie heupgewrig Dreinering van heupgewrig

S2 S2 S2 S1 S1

D. AFWYKINGS VAN HEUP, PEES OF BURSAS Groter troganter bursitis Isgiatiese bursitis Klappende heup Liesverstuiting E. AFWYKINGS VAN BLOED- TOEVOER NA DIE HEUP Avaskulêre nekrose van femur kop F. VERWYSDE PYN NA DIE HEUP Rug Sakro-iliale gewrig Knie AFWYKINGS VAN DIE KNIE-STREEK Anterior kniepyn Septiese afwykings van die knie a. Infeksie (Septiese artritis) Piogenies Tuberkulose b. Degeneratiewe afwykings Osteo-artritis Rumatoïde artritis e.a. Hemofilie artritis c. Meniskus afwykings Skeure in meniskus Diskoïd laterale meniskus d. Afwykings van patella Herhalende ontwrigting 'Maltracking'


Ondersoek van die knie Aspirasie van die knie Interpretasie van X-straal foto's Artrotomie van die knie Infiltrasie van die knie

S2 S2 S2 S1 S2


xvii


Chondromalasie patellae e. Afwykings van spiere, bursa of pees Bursitis: Pre-patella Infra patella bursitis Pes anserinus bursitis Semimembranosus bursitis Benede patella tendonitis Knieholte sist (Baker se sist) Apofise van Tibialis Tuberkel (Osgood-Schlatter se siekte) Ilio-tibialis band wrywing sindroom

C4 C4 C2 C2 C2 C4 C3 C4

F. WANGERIGTHEID VAN DIE KNIE Genu valgum Genu varum RUMATOÏEDE ARTRITIS (RA) Gewrigsmanifestasies van RA Sistemiese manifestasies van RA Behandeling van RA Chirurgie vir RA SPONDILO-ARTROPATIE Manifestasies van spinale en perifere gewrigsbetrokkenheid Sistemiese manifestasies van die spondilo-artropatie Behandeling van spondilo- gewrigsartropatie Chirurgie vir spondilo- gewrigsartropatie BINDWEEFSEL AANDOENINGS Sistemiese Lupus Erythematose Skleroderma Gemengde bindweefsel siekte Vaskulitiese sindroom Kliniese beeld van bindweefsel aandoenings Serologiese evaluasie in bindweefsel aandoenings JIG EN DIE ANDER KRISTAL ARTROPATIE Jig Ander kristal artropatie Kliniese beeld van jig Hantering van jig

C2 C4 C3/C4 C3/C4 C3 C3/C4 C3 C3 C3 C3 C3 C3 C3 C2 C2 C2 C3 C4 C2 C4 C4

Fisiese ondersoek insluitende gewrigsondersoek Aspirasie van gewrig Ondersoek van sinoviale vloeistof Kortisoon infiltrasie van gewrig Evaluasie van X-straal foto van rumatoïde artritis Fisiese ondersoek van spinale en perifere betrokkenheid by spondilo-artropatie Kortisoon infiltrasie van gewrigte en sagteweefsel Evaluasie van X-straal foto's van spondilo-artropatie Fisiese ondersoek van pasiënt met bindweefsel aandoening Fisiese ondersoek van die pasiënt met jig Gewrigaspirasie Ondersoek van sinoviale vloeistof

S4 S4 S3 S4 S4 S3 S3 S3 S4 S3/S4


xviii


OSTEO-ARTRITIS FIRBROMIALGIE STREEKSPYN SINDROOM

C4 C4 C4

Fisiese ondersoek van die osteo-artritiese gewrig Gewrigsinfiltrasie

S2 S4

TOESTANDE VAN DIE SKOUER Verwysde pyn na skouer Rotatorkraag tendonitis Rotatorkraagskeur 'Frozen shoulder' Artritis van die skouergewrig AC-gewrig aantasting Kongenitale en verworwe afwykings van die skouer TOESTANDE VAN DIE ELMBOOG Mediale en laterale epikondilitis Ulnare neuritis Bursa's om die elmboog AANDOENINGS VAN DIE PERIFERE SENUWEE Bragiaal pleksus besering in volw. Bragiaal pleksus besering in kinders Perifere senuwee-letsel Perifere senuwee-beklemming sindroom: a) Karpale tonnel b) Tarsale tonnel c) Kubitale tonnel d) Torakale uitgangsindroom e) Meralgia paraesthetica f) Pleksus neuritis – brachiaal en lumbosakraal TOESTANDE VAN DIE HAND EN POLS Osteo-artritis van die hand en pols: a) Karpo-metakarpale osteo-artritis b) Osteo-artritis van die DIP- en PIP gewrigte c) Degeneratiewe artritis van die pols Spier wanbalans van vingers: a) Swaannek b) Boutonniére c) Mallet De Quervain Avaskulêre nekrose lunaat Ganglion

C3 C4 C3 C3 C4 C4 C1 C4 C3 C1 C3 C3 C3 C4 C3 C3 C3 C2 C2 C4 C4 C3 C3 C3 C4 C4 C3 C4

Kliniese ondersoek van die skouer Sub-akromiale inspuiting Ondersoek van die elmboog Kortisoon inspuitings in die gebied van die elmboog Neurologiese ondersoek van die boonste ledemaat Ondersoek van die hand en pols Aspirasie ganglion Kortisoon inspuitings van die hand en pols

S3/S4 S4 S4 S2 S4 S4 S2 S2


1

TEMA 1: TERMINOLOGIE

TEMADOELSTELLING Aan die einde van die tema behoort jy die belang te besef van internasionaal aanvaarvare anatomiese terme en ook anatomiese terme korrek kan aanwend omrede anatomiese terminologie ’n groot deel van algemene mediese terminologie vorm.

OORSIG VAN DIE TEMA

Sessie Datum Plek Aktiwiteit Dosent

1 03/05/2011 09:00 Lokaal 7 Lesing Dr B Bastiaanse


SESSIE 1: TERMINOLOGIE

UITKOMSTE 1. Beskryf en verduidelik die anatomiese posisie. 2. Beskryf en verduidelik die verskillende anatomiese vlakke. 3. Beskryf en verduidelik terme wat die relatiewe posisie van strukture ten opsigte van

mekaar aantoon (terminologie ten opsigte van verhoudings). 4. Beskryf en verduidelik terme wat bewegings van ledemate en ander dele van die liggaam

beskryf (terminologie ten opsigte van beweging).

HULPBRONNE 1. Moore 5, Moore 6

ENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN?

Lesing en Gerigte Selfstudie Tydens die lesing sal geselekteerde aspekte oor terminologie aan jou verduidelik en gedemonstreer word.

Tydens die gerigte selfstudie moet jy die gedeeltes oor terminologie bestudeer ter voorbereiding van aanwending in hierdie afdeling.

Selfstudie Die volgende aspekte moet aandag geniet gedurende selfstudie sodat die anatomiese posisie, anatomiese vlakke en die spesifieke betekenis van sekere terme gedefinieer en verduidelik kan word:

die anatomiese posisie (M5: 5;M6: 5)


2

anatomiese vlakke (M5: 5-6;M6: 5-6) terminologie t.o.v. verhoudings (M5: 6-7;M6: 6-7) terminologie t.o.v. bewegings (M5: 7-11;M6: 7-11)

Self-assessering Na afloop van die selfstudie, kyk of jy die volgende vrae kan beantwoord:

1. Die korrekte definisie van abduksie is:

(a) Beweging weg vanaf die mediane vlak (b) Beweging weg vanaf die mediane vlak in 'n koronale vlak (c) Beweging weg vanaf die mediane vlak in 'n sagittale vlak (d) Beweging van die boonste- of onderste ledemaat weg vanaf die liggaam (e) Beweging weg vanaf die aksiale lyn deur die liggaam

2. Lateraal beteken:

(a) Weg van die koronale vlak (b) Weg van die mediane vlak (c) Weg vanaf die sagittale vlak (d) Weg vanaf die liggaam (e) Aan die teenoorgestelde kant van die liggaam

3. Inferior beteken:

(a) Afwaarts (b) Distaalwaarts (c) Weg vanaf die kop (d) Nader na die voete (e) Nader na die vloer

4. Superior beteken:

(a) Opwaarts (b) Proksimaalwaarts (c) Nader na die dak (d) Nader na die kop (e) Weg vanaf die voete

5. Wat is die anatomiese definisie van die volgende terme:

(a) mediane vlak (b) sagittale vlak (c) fleksie (d) ekstensie (e) rotasie (f) mediale rotasie (g) laterale rotasie (h) abduksie (i) adduksie (j) sirkumduksie (k) proksimaal (l) distaal (m) pronasie


3

(n) supinasie (o) eversie (p) inversie (q) dorsifleksie (r) plantaarfleksie (s) mediaal (t) lateraal


4

TEMA 2: OSTEOLOGIE

TEMADOELSTELLING

Aan die einde van die tema behoort jy die organisasie en samestelling van die skelet te kan beskryf, verduidelik, identifiseer en demonstreer.

OORSIG VAN DIE TEMA

Sessie Datum en tyd Plek Aktiwiteit Dosent


TEMA 2: OSTEOLOGIE

SESSIE 1: OSTEOLOGIE

UITKOMSTE

1. Verduidelik die organisasie en samestelling van die menslike skelet. 2. Noem die funksies van bene 3. Identifiseer en benoem al die bene van ‘n geartikuleerde menslike skelet. 4. Beskryf en verduidelik die beginsels van die bloedvoorsiening en senuweevoorsiening van

been (selfstudie). 5. Noem die verskillende kenmerke van bene en identifiseer elk op ’n been.

HULPBRONNE

1. Moore 5 2. Die ongeartikuleerde skelet aan jou verskaf op bruikleen. 3. Geartikuleerde skelette in praktika lokale.


Lesing en Selfstudie Gedurende die lesing sal geselekteerde aspekte oor osteologie met behulp van sekere geselekteerde bene, aan jou verduidelik en gedemonstreer word.

Tydens die gerigte selfstudie moet jy jou hulpbronne raadpleeg om die bene en hul spesifieke dele te bestudeer.

Tydens die praktika (oor spiergroepe) sal jy ook die geleentheid hê om die relevante osteologiese strukture wat betrekking het op spiergroepe of spesifieke spiere (byvoorbeeld vashegtings van spiere), te benoem en te identifiseer.


5

Selfstudie

Raadpleeg jou hulpbronne om die volgende aspekte te bestudeer ter voorbereiding van praktika (wat later volg) sodat die relevante osteologiese aspekte dan reeds aan jou bekend is. Dit dra by dat die uitkomste waarna gestreef word, makliker bereik sal word:

Noem die funksies van bene (M5; 19-20;M6: 19-20). Verduidelik en demonstreer die begrippe aksiale en appendikulêre skelet (M5; 18-19;M6:

18-19). Verduidelik die betekenis van die volgende terme (M5; 21;M6: 20-22):

Kondiele Fossa epikondiele keep suprakondilêre rif kop tuberkel nek tuberositeit skag troganter linea aspera crista (rif) interossieuse grens capitulum foramen troglea groef spina ramus malleolus artikulasie prosesse/oppervlakke lyn (“linea”) uitsteeksel

Benoem en identifiseer die volgende bene met hul spesifieke dele:

1. Oksipitale been (M5; 897;M6: 830)

oksipitale kondieles

2. Werwels (vertebrae) (M5; 81-82; 480-494; 547-552; 1047;M6: 76;440-453;495;983-984)

liggaam vertebrale foramen pedikel lamina transverse proses spineuse proses artikulasie oppervlakke foramen transversarium (C1-C7) dens (op C2) sakrum (versmelte 5 sakrale vertebrae)

3. Sakrum (M5; 490-494;M6: 451-453)

sakrale kanaal sakrale foramina (intervertebrale foramina) anterior oppervlak (pelviese oppervlak) posterior oppervlak sakrale promentorium (anterior rand van liggaam van S1) basis (superior oppervlak van S1)


6

apeks (geheg aan Co1) mediane krista (median crest) laterale krista sakrale hiatus intermediêre krista ourikulêre oppervlak (artikulasie oppervlak met ilium) sakrale kornu

4. Sternum (M5; 83; 91; 92;M6: 76-78)

manubrium liggaam xiphoiëd-proses jugulêre keep (suprasternale keep) klavikulêre keep aansluitings-area vir kraakbeen van rib 1 kostale kepe 2-7 (vir artikulasie met kostale kraakbene 2-7) manubrio-sternale gewrig (sternale hoek; hoek van Louis) xiphi-sternale gewrig transverse riwwe

5. Rib (M5; 78-79;M6: 75)

kop nek skag (shaft) tuberkel kostale hoek kostale groef artikulasie oppervlakke eksterne oppervlak interne oppervlak

6. Klavikel (M5; 729-730;M6: 673-675)

mediale ekstremiteit (sternale ekstremiteit) laterale ekstremiteit (akromiale ekstremiteit) skag (shaft) superior oppervlak inferior oppervlak anterior rand posterior rand

7. Skapula (M5; 730-732;675-676)

spina supraspineuse fossa infraspineuse fossa subskapulêre fossa akromion korakoïed proses


7

glenoïed holte superior hoek inferior hoek mediale grens laterale grens

8. Humerus (M5; 732-733;m6: 676-677)

proksimale deel kop nek (anatomie nek) chirurgiese nek groter tuberkel kleiner tuberkel intertuberkulêre groef (bicipitale groef)

liggaam (body) deltoïed tuberositeit

distale deel laterale suprakondilêre rif mediale suprakondilêre rif laterale epikondiel mediale epikondiel kapitulum (M5; 732;M6: 677) troglea (M5; 733;M6: 677) koronoïede fossa (M5; 733;M6: 677) olekranon fossa (M5; 733;M6: 677)

9. Ulna (M5; 734-735;M6: 677-678)

Proksimale deel olekranon trogleêre keep koronoïed proses radiale keep (vir artikulasie met kop van radius) tuberositeit van ulna

liggaam (body) distale deel

kop stiloïedproses (van ulna)

10. Radius (M5; 735-736;M6:678-679)

proksimale deel kop nek tuberositeit van radius

liggaam (body) distale deel

ulnêre keep (vir artikulasie met kop van ulna) stiloïedproses (van radius)


8

11. Karpale bene (M5; 737;M6: 680)

Skafoïed trapezium lunaat trapezoid triquetrum kapitaat pisiform hamaat

12. Metakarpale bene (M5; 737-738;M6: 680)

13. Falinkse (van hand) (M5; 738;M6: 680)

proksimaal middel distaal

14. Heupbeen (os coxae) (M5; 560-562;M6: 514-516)

ilium iliale crista iliale fossa iliale tuberositeit artikulêre oppervlak (vir artikulasie met sakrum) anterior superior iliale spina anterior inferior iliale spina posterior superior iliale spina posterior inferior iliale spina groter iskiatiese keep ala (vlerk) van ischium (postero-laterale oppervlak)

ischium liggaam van ischium iskiale spina iskiale tuberositeit ramus van ischium kleiner iskiatiese keep

pubis liggaam van pubis superior ramus van pubis inferior ramus van pubis pubiese krista pubiese tuberkel pecten pubis (pektineale lyn)

obturator foramen acetabulum (ilium, iskium en pubis dra by tot acetabulum)

asetabulêre fossa asetabulêre keep artikulêre oppervlak (vir artikulasie met kop van femur)


9

15. Femur (M5; 563-565;M6: 516-520)

proksimale deel kop (met fovea capitis waaraan ligamentum capitis femoris vasheg) nek groter troganter kleiner troganter intertroganteriese krista (rif) intertroganteriese lyn troganteriese fossa quadraat tuberkel pektineale lyn (aaneenlopend met basis van kleiner troganter)

liggaam anterior oppervlak laterale oppervlak mediale oppervlak linea aspera laterale lip van linea aspera mediale lip van linea aspera gluteale tuberositeit

distale deel laterale suprakondilêre lyn mediale suprakondilêre lyn popliteale oppervlak adduktor tuberkel laterale epikondiel mediale epikondiel laterale kondiel mediale kondiel interkondilêre fossa patellêre oppervlak (vir artikulasie met patella)

16. Patella

basis apeks anterior oppervlak posterior oppervlak

17. Tibia (M5; 566-568;M6: 520-521)

proksimale deel mediale kondiel laterale kondiel mediale tibiale plato tibiale tuberositeit

liggaam grense (anterior; interossieus; mediaal) oppervlakke (mediaal; lateraal; posterior)


10

distale deel mediale malleolus artikulasie oppervlak

18. Fibula (M5; 568-569;M6: 521-522)

proksimale deel kop (met apeks)

liggaam grense (anterior; interossieus; posterior) oppervlakke (mediaal; lateraal, posterior)

distale deel laterale malleolus artikulasie oppervlakke

19. Tarsale bene (M5; 570-572;M6: 522-524)

kalkaneus talus navikulêre been kuboïed been kuneiforme bene (3): mediaal; intermed; lateraal

20. Metatarsale bene (M5; 570-572;M6: 524)

21. Falinkse van voet (M5; 571-572;M6: 524)

proksimaal middel distaal


11

TEMA 3: GEWRIGTE

TEMADOELSTELLING

Aan die einde van die tema behoort jy die klassifikasie en kenmerke van verskillende gewrigte te kan beskryf en verduidelik.

OORSIG VAN DIE TEMA



TEMA 3: GEWRIGTE

SESSIE 1: GEWRIGTE

UITKOMSTE

1. Verduidelik die strukturele klassifikasie van gewrigte (fibreus; kraakbenig; sinoviaal) en noem die belangrikste kenmerke van elke tipe gewrig.

2. Benoem, identifiseer en klassifiseer (volgens bogenoemde klassifikasie-stelsel) alle gewrigte soos hulle in die menslike skelet voorkom.

3. Noem al die bewegings wat teenwoordig is by elke spesifieke sinoviale gewrig. 4. Bespreek die anatomie van die volgende sinoviale gewrigte:

atlanto-oksipitale gewrig polsgewrig (wrist joint) atlanto-aksiale gewrig heupgewrig skouergewrig kniegewrig elmbooggewrig enkelgewrig

HULPBRONNE

1. Moore 5/6


12


Lesings, Gerigte Selfstudie en Praktika Tydens die lesings sal geselekteerde aspekte betreffende gewrigte, asook die benadering om enige sinoviale gewrig te beskryf, aan jou verduidelik en demonstreer word.

Tydens die gerigte selfstudie moet jy jou hulpbronne raadpleeg om die spesifieke aspekte oor gewrigte (sien selfstudie) te bestudeer.

Tydens die praktika (oor spiergroepe) sal jy ook die geleentheid hê om die relevante gewrigte te benoem, te identifiseer, te klassifiseer, asook om belangrike aspekte oor spesifieke gewrigte (sien selfstudie) te benoem en te identifiseer.

Selfstudie 1. Bestudeer die anatomie van die volgende sinoviale gewrigte:

atlanto-oksipitale gewrig (M5; 506;M6: 467) atlanto-aksiale gewrig (M5; 506;M6: 467) skouergewrig (M5; 853;M6: 796) elmbooggewrig (M5; 860;M6: 800) polsgewrig (wrist joint) (M5; 869;M6: 809) heupgewrig (M5; 675;M6: 626) kniegewrig (M5; 684;M6: 634) enkelgewrig (M5; 702;M6: 647)

LW: Gebruik die volgende raamwerk (resep) om elk van bogenoemde sinoviale gewrigte te beskryf:

tipiese kenmerke van sinoviale gewrigte artikulerende oppervlakke van die betrokke bene (byvoorbeeld die kop van humerus

artikuleer met die glenoïed fossa van die skapula) kapsel en bursa ligamente (wat gewrig stabiliseer) intrakapsulêre strukture bewegings by gewrig belangrike spiere vir elk van die spesifieke bewegins bloedvoorsiening en senuweevoorsiening van die gewrig kliniese belangrike aspekte

2. Die volgende gewrigte moet benoem, geïdentifiseer en geklassifiseer word volgens die klassifikasie-stelsel:

fibreus primêr kraakbenig (sinkondroses) sekondêr kraakbenig (simfises) sinoviaal

skedelnate (M5; 887; 888; 896;M6: 823,824,830) tempero-mandibulêre gewrig (M5; 981;M6: 916) atlanto-oksipitale gewrig (M5; 506;M6: 467) atlanto- aksiale gewrig (M5; 506;M6: 467) gewrigte van die vertebrale liggame (intervertebrale gewrigte) (M5; 499;M6: 455)


13

gewrigte van die vertebrale boë (“zygapophyseal joints”) (M5; 504;M6: 466) kosto-vertebrale gewrigte (M5; 86;M6: 79-80)

tussen kop van rib en vertebrale liggaam tussen tuberkel van rib en transverse proses van werwel

kosto-chondrale gewrigte (M5; 86;M6: 81) interchondrale gewrigte (M5; 86;M6: 81) sternokostale gewrigte (M5; 88;M6: 81) manubrio-sternale gewrig (M5; 83;M6: 78) xiphi-sternale gewrig (M5; 83;M6: 78) lumbo-sakrale gewrig (M5; 366;M6: 332) sakro-koksigeale gewrig (M5; 367;M6: 332) sakro-iliale gewrig (M5; 365;M6: 330) pubiese simfise (M5; 366;M6: 332) sterno-klavikulêre gewrig (M5; 848;M6: 794) akromio-klavikulêre gewrig (M5; 851;M6: 796) skouergewrig (gleno-humerale gewrig) (M5; 853;M6: 796) elmbooggewrig (M5; 860;M6: 800) proksimale radio-ulnêre gewrig (M5; 863;M6: 804) distale radio-ulnêre gewrig (M5; 866;M6: 806) polsgewrig (“wrist joint”) (M5; 869;M6: 809) handgewrigte: (M5; 871-874;M6: 809-813)

(interkarpale gewrigte; karpo-metakarpale gewrigte; intermetakarpale gewrigte; metakarpo-falangeale gewrigte; interfalangeale gewrigte)

heupgewrig (M5; 675;M6: 626) kniegewrig (M5; 684;M6: 634) proksimale tibio-fibulêre gewrig (M5; 701;M6: 645) distale tibio-fibulêre gewrig (M5; 701;M6: 646) enkelgewrig (M5; 702;M6: 647) voetgewrigte (M5; 707, 704-705 tabel 5.18;M6: 650,652 table 5.18)

(subtalare gewrig; talo-calcaneo-navikulêre gewrig; calcaneo-kuboïed gewrig; tarso-metatarsale gewrigte; intermetatarsale gewrigte; metatarso-falangeale gewrigte; interfalangeale gewrigte)

Inligting

Voorbeelde van hoe benige aspekte, ligamente, spiere en ander strukture bydra tot stabilisasie of mobilisasie van die gewrig:

die groot kop van die humerus relatief tot die klein glenoïed-fossa van die skapula dra by tot toenemende mobilisasie as gevolg van min beperkende benige aspekte wat beweging kan beperk;

die vlak glenoïed-fossa van die skapula dra by tot verminderle stabilisasie (of toenemende mobilisasie) omrede die kop van die humerus nie stewig in die vlak glenoïed-fossa pas nie;

die rotator-kraagspiere (supraspinatus, infraspinatus, teres minor en subskapularis) se gemeenskaplike funksie is stabilisasie van die kop van die humerus teen die glenoïed-fossa van die skapula;


14

die oorsprong van die langkop van biceps brachii wat intrakapsulêr is, dra by om die kop van die humerus teen die glenoïed-fossa van die skapula te stabiliseer;

die “lax” inferior deel van die kapsel van die skouergewrig beperk nie abduksie van die humerus nie en dra dus by tot toenemende mobiliteit van die skouergewrig (M5: 854, fig 6.61 A;M6: 799 fig 6.95 A);

die glenoïed-labrum (‘n fibro-kraakbenige struktuur) verdiep die glenoïed-fossa en dra dus by tot stabiliteit by die skouergewrig;

ekstra-kapsulêre ligamente teenwoordig by die skouergewrig het min beperkende effekte betreffende die gebied van beweging wat moontlik is by die skouergewrig (M5; 854, fig 6.61 B;M6: 799 fig 6.95 B);

die bal-en-potjie argitektuur by die skouergewrig en heupgewrig dra by tot ‘n wye reeks van bewegings by hierdie gewrigte;

die kop van die femur pas diep in die acetabulum van die heupbeen: dit dra by tot toenemende stabiliteit by die heupgewrig;

die ligament van die kop van die femur (ligamentum capitis femoris) wat intrakapsulêr geleë is, asook ander ekstrakapsulêre ligamente by hierdie gewrig, dra by tot stabiliteit van die heupgewrig;

die vele ligamente by die kniegewrig (patellêre ligament; mediale kollaterale ligament; laterale kollaterale ligament; popliteale ligamente; kruisligamente; ensovoorts) dra by tot stabiliteit van die kniegewrig;

die meniski (C-vormige fibro-kraakbeen plaatjies) verdiep die artikulerende oppervlak van die tibia en dra by tot stabilisasie van die kniegewrig.

Klassifikasie van gewrigte (met voorbeelde) FIBREUSE GEWRIGTE

Naatgewrigte skedelnate

Sindesmose distale tibio-fibulêre gewrig

Gomfose tussen ‘n tand en die been waarin dit ingeplant is

KRAAKBENIGE GEWRIGTE

Primêre kraakbenige gewrigte (sinchondrose) eerste sternokostale gewrig kosto-chondrale gewrig xiphi-sternale gewrig

Sekondêre kraakbenige gewrigte (simfise) manubrio-sternale gewrig intervertebrale gewrigte tussen vertebrale liggame sakro-koksigeale gewrig pubiese simfise

SINOVIALE GEWRIGTE

atlanto-oksipitale gewrig atlanto-aksiale gewrig


15

sterno-klavikulêre gewrig akromio-klavikulêre gewrig 2de – 7de sterno-kostale gewrigte interchondrale gewrigte kosto-vertebrale gewrigte sakro-iliale gewrig faset-gewrigte (“zygopophyseal joints”) tempero-mandibulêre gewrig skouergewrig; elmbooggewrig; polsgewrig (“wrist joint”) proksimale en distale radio-ulnêre gewrigte heupgewrig; kniegewrig; enkelgewrig proksimale tibio-fibulêre gewrig handgewrigte en voetgewrigte

Belangrike kenmerke van elke tipe gewrig

fibreuse gewrig

bene word geheg deur fibreuse weefsel geen gewrigsholte nie beweging wat moontlik is, is ‘n funksie van die lengte van die membraan/ligament wat

die bene aanmekaar heg

skedelnate: geen beweging in volwassene interossieuse membraan: goeie beweging (bv. tussen ulna en radius) tand in alveolêre proses: baie beperkte beweging

kraakbenige gewrig

bene word geheg deur hialiene kraakbeen of fibrokraakbeen geen gewrigsholte nie primêre kraakbenige gewrig (sinchondroses): bene geheg deur hialiene kraakbeen; beperkte beweging in vroeë leeftyd; gewrig verbeen (ossifies) by volwasse ouderdom sekondêre kraakbenige gewrig (simfises): bene geheg deur fibrokraakbeen (bv die fibrokraakbenige intervertebrale skywe tussen die liggame van werwels); sterk gewrigte wat beperkte beweging toelaat; bene vasgeheg deur fibrokraakbeen-skyf

sinoviale gewrig

kapsel (uitgevoer met sinoviale membraan aan binnekant) gewrigsholte hialiene kraakbeen (op artikulerende oppervlakke van bene)


16

Selfassessesring

Beantwoord die volgende vrae en slaan die antwoorde na om vas te stel tot watter mate jy die vrae korrek beantwoord het. Dit is ‘n mors van tyd om die antwoorde te raai of om die antwoorde vanaf iemand anders af te skryf omrede die selfassessering daar is om vir jou ‘n aanduiding te gee tot watter mate jy die struktuur en klassifikasie van gewrigte begryp.

MERK DIE KORREKTE ANTWOORD (Elke vraag het slegs een korrekte antwoord)

1. Watter een van die volgende gewrigte is 'n sinoviale gewrig?

(a) Interkondrale gewrigte (b) Kostokondrale gewrigte (c) Distale tibio-fibulêre gewrig (d) Manubrio-sternale gewrig (e) Sakro-koksigeale gewrig

2. Watter een van die volgende gewrigte is 'n primêre kraakbenige gewrig (Sinkondrose)?

(a) Eerste sterno-kostale gewrig (b) Tweede sterno-kostale gewrig (c) Manubrio-sternale gewrig (d) Gewrigte tussen werwelliggame (e) Sakro-koksigeale gewrig

3. Watter een van die volgende gewrigte is 'n sekondêre kraakbenige gewrig (Simfise)?

1. Skedelnate

2. Kosto-kondrale gewrigte 3. Sakro-koksigiale gewrig 4. Sterno-klavikulêre gewrig 5. Akromio-klavikulêre gewrig

4. Watter een van die volgende gewrigte is ’n fibreuse gewrig?

(a) Skedelnate (b) Kosto-kondrale gewrigte (c) Manubrio-sternale gewrig (d) Sakro-koksigeale gewrig (e) Distale radio-ulnêre gewrig

5. Die hoof-beweging(s) by die atlanto-aksiale gewrig:

(a) Glybeweging (b) Rotasie (c) Fleksie en ekstensie (d) Fleksie, laterale fleksie, ekstensie en rotasie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie en sirkumduksie

6. Die hoof-beweging(s) by die atlanto-oksipitale gewrig:

(a) Glybeweging (b) Rotasie (c) Fleksie en ekstensie (d) Fleksie, laterale fleksie, ekstensie en rotasie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie en sirkumduksie


17

7. Die hoof-beweging(s) by faset-gewrigte: (a) Glybeweging (b) Rotasie (c) Fleksie en ekstensie (d) Fleksie, laterale fleksie, ekstensie en rotasie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie en sirkumduksie

8. Die volgende is al die bewegings by die elmbooggewrig

(a) Rotasie (b) Fleksie en ekstensie (c) Fleksie, ekstensie en rotasie (d) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie en sirkumduksie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie, sirkumduksie en rotasie

9. Die volgende is al die bewegings by die proksimale radio-ulnêre gewrig:


10. Die volgende is al die bewegings by die polsgewrig:


11. Die volgende is al die bewegings by die metakarpo-falangeale gewrigte:


12. Die volgende is al die bewegings by die interfalangeale gewrigte:


13. By die polsgewrig artikuleer die distale deel van die radius met die:

(a) Slegs die skafoïed (b) Skafoïed en trapezoïed (c) Skafoïed, trapezoïed en trapezium


18

(d) Skafoïed, lunatum en triquetrum (e) Skafoïed, pisiformis, lunatum en triquetrum

14. Die kop van die eerste rib artikuleer met:

(a) Kostale faset op die liggaam van T1 (b) Kostale faset op die pedikel van T1 (c) Kostale faset op die transvers proses van T1 (d) Demi- (halwe) fasette op die liggame van C7 en T1 (e) Demi- (halwe) fasette op die liggame van T1 en T2

15. Die proksimale radio-ulnêre gewrig is geleë tussen:

(a) Kop van radius en capitulum van ulna (b) Kop van radius en radiale keep van ulna (c) Kop van radius en olekranon van ulna (d) Kop van radius en trogleêre keep van ulna (e) Kop van ulna en ulnêre keep van radius

16. Artikulasie-oppervlakke by die elmbooggewrig:

(a) Troglea van humerus met kop van radius; en trogleêre keep van humerus met capitulum van ulna

(b) Trogleêre keep van humerus met troglea van radius en capitulum van humerus met kop van ulna

(c) Trogleêre keep van humerus met troglea van ulna; en capitulum van humerus met kop van radius

(d) Troglea van humerus met trogleêre keep van radius; en capitulum van humerus met kop van ulna

(e) Troglea van humerus met trogleêre keep van ulna; en capitulum van humerus met kop van radius

17. Watter een van die volgende gewrigte is NIE 'n sinoviale gewrig nie?

(a) Tempero mandibulêre gewrig (b) Atlanto-oksipitale gewrig (c) Sakro-iliale gewrig (d) Sakro-koksigiale gewrig (e) Faset gewrigte van werwels

18. Watter een van die volgende gewrigte is NIE 'n sinoviale gewrig nie?

(a) Atlanto-aksiale gewrig (b) Kosto-vertebrale gewrigte (c) Sterno-klavikulêre gewrig (d) Kosto-kondrale gewrigte (e) Inter-falangeale gewrigte

19. Watter een van die volgende gewrigte is NIE 'n kraakbenige gewrig nie?

(a) Kosto-vertebrale gewrigte (b) Kosto-kondrale gewrigte (c) Pubiese simfise


19

(d) Xiphi-sternale gewrig (e) Gewrigte tussen werwel liggame

20. Watter een van die volgende gewrigte is 'n voorbeeld van 'n primêre kraakbenige gewrig (Sinkondrose)?

(a) Atlanto-oksipitale gewrig (b) Akromio-klavikulêre gewrig (c) Skedelnate (d) Kosto-kondrale gewrigte (e) Sakro-koksigiale gewrig

21. Watter een van die volgende gewrigte is 'n voorbeeld van 'n sekondêre kraakbenige gewrig (Simfise)?

(a) Atlanto-oksipitale gewrig (b) Akromio-klavikulêre gewrigt (c) Skedelnate (d) Kosto-kondrale gewrigte (e) Sakro-koksigiale gewrig

22. Watter een van die volgende is die belangrikste kriterium van 'n sinoviale gewrig?

(a) Bal-en-potjie gewrig (b) Altyd 'n goeie graad van beweging (c) Teenwoordigheid van 'n kapsel (d) Teenwoordigheid van kraakbeen (e) Teenwoordigheid van ligamente

23. Watter bene is almal betrokke by die kniegewrig?

(a) Femur en tibia (b) Femur, tibia en fibula (c) Femur, tibia en patella (d) Femur, fibula en patella (e) Femur, tibia, fibula en patella

24. Watter bene is almal betrokke by die heup gewrig?

(a) Ilium en femur (b) Ischium en femur (c) Pubis en femur (d) Ischium, pubis en femur (e) Ilium, ischium, pubis en femur

25. Watter bene is almal betrokke by die enkel gewrig?

(a) Tibia en talus (b) Tibia en calcaneus (c) Tibia, fibula en talus (d) Tibia, fibula en calcaneus (e) Tibia, fibula, talus en calcaneus


20

26. Watter een van die volgende gewrigte is 'n fibreuse gewrig?

(a) Proksimale radio-ulnêre gewrig (b) Distale radio-ulnêre gewrig (c) Proksimale tibio-fibulêre gewrig (d) Distale tibio-fibulêre gewrig (e) Manubrio-sternale gewrig

27. Die volgende is al die bewegings by die heupgewrig:

(a) Fleksie en ekstensieie, ekstensie en rotasie (b) Fleksie, ekstensie en sirkumduksie (c) Fleksie, ekstensie, abduksie en adduksie (d) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie, rotasie en sirkumduksie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie, rotasie en sirkumduksie

28. Die volgende is al die bewegings by die kniegewrig:

(a) Fleksie en ekstensie (b) Fleksie, ekstensie en rotasie (c) Fleksie, ekstensie en sirkumduksie (d) Fleksie, ekstensie, abduksie en adduksie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie, rotasie en sirkumduksie

29. Die volgende is al die bewegings by die enkelgewrig:

(a) Fleksie en ekstensie (b) Fleksie, ekstensie en rotasie (c) Fleksie, ekstensie en sirkumduksie (d) Fleksie, ekstensie, abduksie en adduksie (e) Fleksie, ekstensie, abduksie, adduksie, rotasie en sirkumduksie

30. Die mees superior intervertebrale diskus is geleë tussen:

(a) Oksipitale been en aksis (b) Oksipitale been en atlas (c) Aksis en atlas (d) Aksis en C3 (e) Atlas en C3

31. Die kop van die sewende rib artikuleer met:

(a) Kostale faset op die liggaam van T7 (b) Kostale faset op die pedikel van T7 (c) Kostale faset op die transvers proses van T7 (d) Demi- (halwe) fasette op die liggame van T6 en T7 (e) Demi- (halwe) fasette op die liggame van T7 en T8

32. Watter been of kraakbeen artikuleer ook by die manubrio-sternale aansluiting?

(a) Geen (b) Klavikel (c) Kostale kraakbeen van rib 1 (d) Kostale kraakbeen van rib 2 (e) Kostale kraakbeen van rib 3


21

33. Die distale radio-ulnêre gewrig is geleë tussen:

(a) Kop van radius en capitulum van ulna (b) Kop van radius en radiale keep van ulna (c) Kop van radius en olekranon van ulna (d) Kop van radius en trogleêre keep van ulna (e) Kop van ulna en ulnêre keep van radius

34. Merk die KORREKTE stelling:

(a) Fibreuse gewrigte is geheg slegs deur fibrokraakbeen (b) Fibreuse gewrigte is geheg slegs deur fibreuse weefsel (c) Fibreuse gewrigte is geheg deur fibrokraakbeen of fibreuse weefsel (d) Kraakbenige gewrigte is geheg slegs deur fibrokraakbeen (e) Kraakbenige gewrigte is geheg deur fibrokraakbeen of fibreuse weefsel

35. Merk die KORREKTE stelling:

(a) Fibreuse gewrigte is geheg slegs deur fibrokraakbeen (b) Fibreuse gewrigte is geheg deur of fibrokraakbeen of fibreuse weefsel (c) Kraakbenige gewrigte is geheg slegs deur fibrokraakbeen (d) Kraakbenige gewrigte is geheg deur of fibrokraakbeen of hialiene kraakbeen wat

later verbeen (e) Sinoviale gewrigte het altyd ‘n goeie bewegings-gebied

36. Merk die VERKEERDE stelling:

(a) Die periosteum van been is ryk aan sensoriese vesels (b) Sinoviale gewrigte het ‘n ryk senuweevoorsiening (c) Die artikulerende kraakbeen van sinoviale gewrigte is gewoonlik van die hialien tipe (d) Die elmbooggewrig is ‘n een-assige gewrig (e) Die enkelgewrig is ‘n twee-assige gewrig

Is die volgende stellings REG of VERKEERD? 37. Die tibiale kollaterale ligament (mediale ligament) van die knie is vas aan die mediale

meniskus 38. Die fibulêre kollaterale ligament (laterale ligament) van die knie is vas aan die laterale

meniskus 39. Die anterior en posterior kruisligamente se naam verwys na die feit dat die twee ligamente

mekaar kruis 40. Die posterior kruisligament voorkom hiper-ekstensie van die kniegewrig 41. Die name anterior en posterior (by die anterior en posterior kruisligamente) verwys na die

posisies van vashegting op die femur 42. Die name anterior en posterior (by the anterior en posterior kruisligamente) verwys na die

posisies van vashegting op die tibia 43. Die name anterior en posterior (by the anterior en posterior kruisligamente) verwys nie na

posisies van vashegting nie, maar na hul ligging (dit wit sê die anterior kruisligament is anterior geleê en die posterior kruisligament is posterior geleë)

44. Die kruisligamente van die knie is intrakapsulêr (binne die kapsel van die gewrig) geleë


22

45. Die kruisligamente van die knie is ekstra-sinoviaal (buite die sinoviale gewrigsholte) geleë 46. Die atlanto-aksiale gewrig is ‘n sinoviale gewrig 47. Die manubrio-sternale gewrig is ‘n sekondêre kraakbenige gewrig 48. Die ilio-sakrale gewrig is ‘n sinoviale gewrig 49. Gewrigte tussen werwelliggame is sekondêre kraakbenige gewrigte 50. Faset-gewrigte van werwels is sinoviale gewrigte 51. Die patellêre ligament het ‘n vashegting aan die tibia 52. Rotasie is een van die bewegings wat plaasvind by die kniegewrig 53. Die fibula is een van die bene betrokke by artikulasie by die kniegewrig 54. Die fibula is een van die bene betrokke by artikulasie by die enkelgewrig 55. Eversie is ‘n belangrike beweging by die enkelgewrig 56. Die patella artikuleer met die tibia tydens volledige ekstensie by die kniegewrig 57. Die kalkaneus is een van die bene betrokke by artikulasie by die enkelgewrig


23

TEMA 4: DIE WERWELKOLOM

TEMADOELSTELLING

Aan die einde van die tema behoort jy die kenmerke, bene, gewrigte en bewegings van die werwelkolom, asook belangrike spiere betrokke by werwelkolom-bewegings en postuur (naamlik die intrinsieke rugspiere), te kan beskryf en verduidelik.

OORSIG VAN DIE TEMA




SESSIE 1: DIE WERWELKOLOM

UITKOMSTE

1. Noem die funksies van die werwelkolom. 2. Beskryf die tipiese kenmerke van die werwelkolom. 3. Beskryf die kenmerke van ’n tipiese werwel asook die regionale (servikaal; torakaal;

lumbaal; sakraal; koksigeaal) kenmerke van werwels. 5. Benoem, identifiseer en klassifiseer alle gewrigte van die werwelkolom. 6. Bespreek die anatomie van die atlanto-oksipitale en atlanto-aksiale gewrigte. 7. Noem en identifiseer al die ligamente betrokke by die werwelkolom. 8. werwelkolom hierdie spiere betrokke is.

HULPBRONNE

1. Moore 5/6 2. Netter


24

TEMA 5: SKELETSPIERE

TEMADOELSTELLING Aan die einde van die tema behoort jy die verskillende skeletspiergroepe, asook die spiere in elke groep, tesame met hul hooffunksie en senuweevoorsiening, te kan beskryf en verduidelik.

OORSIG VAN DIE TEMA

Sessie Datum Plek Aktiwiteit: Lesing Dosent

* Volgens Disseksieprogram

Praktika Lokale 1a En 2a

Praktika: Onbegeleide Gestruktureerde

Groepwerk Sessie Personeel

1 05/05/2011 14:00 Lokaal 7

Rugspiere Skouergordel Skouergewrig

Dr B Bastiaanse

2 06/05/2011 09:00 Lokaal 7 Bragiale pleksus

Aksilla Dr B Bastiaanse

3 10/05/2011 09:00 Lokaal 7 Bo-arm Dr B Bastiaanse

4 11/05/2011 08:00 Lokaal 7 Voor-arm Dr B Bastiaanse

5 11/05/2011 09:00 Lokaal 7 Voor-arm

(vervolg) Dr B Bastiaanse

6 12/05/2011 14:00 Lokaal 7 Hand Dr B Bastiaanse

7 13/05/2011 09:00 Lokaal 7 Lumbale pleksus

Sakrale pleksus Dr B Bastiaanse

8 13/05/2011 10:00 Lokaal 7 Gluteale gebied Dr B Bastiaanse

9 16/05/2011 08:00 Lokaal 7 Bo-been (thigh)

Femorale driehoek Dr B Bastiaanse

10 17/05/2011 09:00 Lokaal 7 Onder-been Dr B Bastiaanse

11 23/05/2011 09:00 Lokaal 7 Voet Dr B Bastiaanse

12 25/05/2011 08:00 Lokaal 7 Heupgewrig

Kniegewrig Dr B Bastiaanse

13 25/05/2011 09:00 Lokaal 7 Enkelgewrig Dr B Bastiaanse


25


SESSIES 1 – 13: SKELETSPIERE

UITKOMSTE

1. Noem en identifiseer die verskillende spiergroepe. 2. Noem en identifiseer die verskillende bene betrokke by spiergroepe. 3. Noem en identifiseer die gewrigte betrokke by spiergroepe. 4. Noem en identifiseer die oorsprong en inplanting van spiere. 5. Noem en identifiseer die hooffunksie van spiergroepe en spiere. 6. Noem en identifiseer die senuweevoorsiening van spiere. 7. Noem en identifiseer die strukture (spiere, ligamente, senuwees, bloedvate, ens) soos

uiteengesit by praktika uitkomste. 8. Beskryf die anatomie van die volgende klinies belangrike gebiede:

aksilla kubitale fossa karpale tonnel (sindroom) femorale driehoek adduktor-kanaal popliteale fossa

9. Skryf volledige aantekeninge oor die volgende senuwee-pleksusse:

bragiale pleksus lumbale pleksus sakrale pleksus

HULPBRONNE

1. Moore 5 2. Netter 3. Dissector 4. Praktika


Selfstudie, Praktika en Lesings Tydens selfstudie moet jy die individuele spiere bestudeer t.o.v. oorsprong (proximal attachment), inplanting (distal attachment), senuweevoorsiening en hoof aksie.

Tydens die praktika sal jy die geleentheid hê om die relevante strukture wat betrokke is by skeletspiere en by gewrigte te benoem en te identifiseer (sien Praktika-program). Tydens die lesings sal geselekteerde aspekte betreffende skeletspiere (en aspekte wat verband hou met skeletspiere), aan jou verduidelik en demonstreer word.


26

LOKALE EN GROEPE

Die hele klas (MB, ChB) is in dieselfde 2 groepe ingedeel soos vir Respiratoriese en Kardiovaskulêre Modules (2010) vir praktika-sessies in Anatomie.

Raadpleeg die rooster om vas te stel op watter tyd jy praktika het (meestal dissekteer groepe A en B tegelyktydig).

Groep A – hoofsaaklik Afrikaanssprekende groep. Groep B – hoofsaaklik Engelssprekende groep. Indeling gebaseer op Respiratoriese en

Kardiovaskulêre modules (2010).

ALGEMENE INLIGTING

Jy gaan nie, as gevolg van praktiese en logistieke redes, in die direk opvolgende praktika-sessie wat op lesings volg, of lesings wat op praktika-sessies volg, noodwendig die spiere bestudeer wat in die lesing met jou behandel is nie.

Jy sal selfstandig onderwerpe moet bestudeer as voorbereiding vir praktika-sessies (wat dikwels eers later in ‘n formele lesing behandel sal word).

Die lesings oor skeletspiere is slegs daar om:

‘n raamwerk te stel vir die inligting wat u reeds bekom het vrae te beantwoord ‘n aanduiding vir u te gee tot watter diepte onderwerpe bestudeer moet word belangrike/problematiese aspekte te verduidelik

Die lesings is nie daar om inligting te herhaal wat alreeds selfstandig in praktika en in selfstudie opgedoen is nie

Jy moet betekenis kan heg aan die name van spiere wat jy in die praktika sessies gaan bestudeer, byvoorbeeld:

die deltoïedspier se naam verwys na die vorm van die spier (driehoekig); gluteus maximus verwys na die ligging en grootte van die spier (‘n groot spier in die

gluteale gebied); die spier biceps femoris verwys na die aantal koppe (betreffende die oorsprong) en

die ligging van die spier (‘n spier met twee koppe en wat by die femur geleë is); die spier triceps brachii verwys na die aantal koppe (betreffende die oorsprong) en

die ligging van die spier (‘n spier met drie koppe en wat by die bo-arm (brachium) geleë is);

adduktor brevis verwys na die spier se funksie en grootte (‘n klein/kort spier wat adduksie van die bo-been veroorsaak).

Jy moet die hoof-aksie van die spiere wat tot daardie spiergroep behoort, kan verduidelik (dit wil sê jy moet die aksie uitgeoefen deur die spier of spiergroep, in verband kan bring met die oorsprong en inplanting van die spier, asook kan noem by watter gewrig die beweging plaasvind);

Onthou: As ‘n spier of spiergroep oor meer as een gewrig strek (verloop), kan dit ‘n aksie by meer as een gewrig uitoefen, byvoorbeeld

Rectus femoris kan fleksie by die heupgewrig gee, asook ekstensie by die kniegewrig. Ekstensor digitorum kan bykomstig tot ekstensie van die mediale 4 vingers by die

metakarpofalangeale gewrigte, ook die hand ekstendeer by die polsgewrig.


27

Onthou: Spiere kan meer as een aksie by ‘n spesifieke gewrig veroorsaak, byvoorbeeld:

Deltoïed kan fleksie van die humerus by die skouergewrig veroorsaak (a.g.v. sametrekking van sy anterior vesels); abduksie van die humerus by die skouergewrig veroorsaak (a.g.v. sametrekking van sy middelste vesels); en ekstensie van die humerus veroorsaak by die skouergewrig (a.g.v. sametrekking van sy posterior vesels).

Flexor carpi ulnaris kan fleksie sowel as adduksie van die hand by die polsgewrig veroorsaak (adduksie in samewerking met extensor carpi ulnaris)

Extensor carpi ulnaris kan ekstensie sowel adduksie van die hand by die polsgewrig veroorsaak (adduksie in samewerking met flexor carpi ulnaris)

Opsommend

Die praktika-sessies dien as vaslegging van kennis. Elke praktika-sessie moet optimaal benut word vir kennis-vaslegging.

Selfstudie

1. Die bragiale senuwee-pleksus moet bestudeer word t.o.v. (M5; 773-779;M6: 721-725):

ligging spinaalkoord-segment oorsprong senuwees (takke en terminale takke) spiergroepe of spiere voorsien deur spesifieke senuwees sensoriese innervasie (in boonste ledemaat)

2. Die lumbale senuwee-pleksus moet bestudeer word t.o.v. (M5; 336 fig 2.76; 336;M6: 312 fig 2.97;312-313):

ligging spinaalkoord-segment oorsprong senuwees (takke en terminale takke) spiertakke (na spiergroepe of spiere) kutane takke

3. Die sakrale senuwee-pleksus moet bestudeer word t.o.v. (M5; 379; fig 3.10 A, 380, 381 tabel 3.4;M6: 357 fig 3.21 A;358;359):

ligging spinaalkoord-segment oorsprong senuwees (takke en terminale takke) spiertakke (na spiergroepe of spiere) kutane takke 4. Die aksilla moet bestudeer word t.o.v. (M5; 763;M6: 713):

definisie ligging apeks basis wande (anterior; posterior; mediaal; lateraal) inhoud


28

5. Die kubitale fossa moet bestudeer word t.o.v. (M5; 795;M6:739):

definisie ligging grense dak vloer inhoud

6. Die karpale tonnel moet bestudeer word t.o.v. (M5; 840):

ligging strukture grense dak vloer inhoud karpale tonnel sindroom

7. Die femorale driehoek moet bestudeer word t.o.v. (M5; 600-604; 598 fig 5.17 A&B;M6: 551-556,553 fig 5.21 A&B)

ligging grense basis apeks dak vloer inhoud

8. Die adduktor-kanaal (subsartoriale kanaal; Hunter se kanaal) moet bestudeer word t.o.v. (M5; 607 fig 5.20;M6: 556):

definisie ligging begin van kanaal einde van kanaal grense van kanaal inhoud van kanaal

9. Die popliteale fossa moet bestudeer word t.o.v. (M5; 632;M6: 584):

ligging grense dak (posterior aspekte) vloer (anterior aspekte) inhoud

10. Verduidelik die volgende terme (wat verstaan jy onder die volgende terme?) (M5; 602-603;M6: 552-553):

femorale skede kompartemente van femorale skede


29

femorale kanaal femorale ring femorale breuk (femoral hernia): M5; 607;M6:556)

11. Verduidelik die volgende terme (wat verstaan jy onder die volgende terme?):

palmare aponeurose plantare aponeurose fascia lata ilio-tibiale traktus flexor retinaculum extensor retinaculum menisci

bicipitale aponeurose bursa dermatoom miotoom adduktor hiatus spatare (varicose veins) intrakapsulêre/ekstrakapsulêre ligamente

12. Hersien die volgende sinoviale gewrigte:

skouergewrig (M5; 853;M6: 796) heupgewrig (M5; 675;M6: 626) elmboogewrig (M5; 860;M6: 800) kniegewrig (M5; 684;M6: 634) polsgewrig (wrist joint) (M5; 869;M6:

809) enkelgewrig (M5; 702;M6: 647)

13. Die presiese posisie van spiervashegtings (oorsprong en inplanting/”proximal and distal attachments”) van alle spiere op die volgende bene moet aangedui en geïdentifiseer word:

Klavikel heupbeen (ilium; ischium; pubis) scapula femur humerus tibia sacrum fibula

Selfassessering Is die volgende stellings REG of VERKEERD?

1. Tibialis anterior word voorsien deur die tibiale senuwee. 2. Tibialis posterior word voorsien deur die tibiale senuwee. 3. Flexor digitorum longus word voorsien deur die diep peroneale senuwee. 4. Extensor digitorum longus word voorsien deur die diep peroneale senuwee. 5. Soleus word voorsien deur die tibiale senuwee. 6. Biceps femoris word voorsien deur die femorale senuwee. 7. Triceps brachii word voorsien deur die muskulo-kutane senuwee. 8. Biceps brachii word voorsien deur die muskulo-kutane senuwee. 9. Flexor digitorum superficialis het ‘n vashegting aan die humerus. 10. Een van die funksies van coraco-brachialis is fleksie by the elmbooggewrig. 11. Een van die funksies van brachialis is fleksie by the skouergewrig. 12. Een van die funksies van extensor digitorum is ekstensie van die polsgewrig. 13. Een van die funksies van tibialis anterior is eversie van die voet. 14. Een van die funksies van tibialis posterior is inversie van die voet. 15. Een van die funksies van exensor digitorum longus is dorsifleksie by die enkelgewrig. 16. Pectoralis major het ‘n vashegting aan die klavikel. 17. Pectoralis major het ‘n vashegting aan die humerus. 18. Biceps brachii het ‘n vashegting aan die humerus. 19. Triceps brachii het ‘n vashegting aan die skapula.


30

20. Triceps brachii het ‘n vashegting aan die humerus. 21. Triceps brachii het ‘n vashegting aan die radius. 22. Triceps brachii het ‘n vashegting aan die ulna. 23. Een van die funksies van gluteus maximus is fleksie by die heupgewrig. 24. Een van die funksies van die quadriceps femoris spiergroep is fleksie by die kniegewrig. 25. Een van die funksies van biceps femoris is ekstensie by die kniegewrig. 26. Een van die funksies van semitendinosus is fleksie by die kniegewrig. 27. Trapezius is ‘n intrinsieke rugspier. 28. Trapezius het ‘n vashegting aan die klavikel. 29. Latissimus dorsi het ‘n vashegting aan die humerus. 30. Die fascia lata is die diep fassia van die bo-been. 31. Die ilio-tibiale traktus is verdikte diep fassia. 32. Die ekstensor retinakulum is verdikte diep fassia. 33. Popliteus is betrokke by die “sluiting” van die kniegewrig. 34. Die patella artikuleer met die tibia tydens volledige ekstensie by die kniegewrig. 35. Die kalkaneus is een van die bene betrokke by artikulasie by die enkelgewrig. 36. Longissimus vorm die laterale deel van erector spinae spiergroep. 37. Die erector spinae spiergroep strek vanaf die sakrum tot by die skedel. 38. Die piriformis spier verloop deur die groter iskiatiese foramen. 39. Die iskiatiese senuwee verloop deur die groter iskiatiese foramen. 40. Meeste gluteale spiere word voorsien deur takke van die lumbale pleksus. 41. Nervus ischiadicus ontspring vanaf die lumbale pleksus. 42. Biceps brachii is die hooffleksor van die voorarm. 43. Coracobrachialis is die hooffleksor van die voor-arm. 44. Brachialis is die hooffleksor van die voorarm. 45. Die safena-senuwee, ’n tak van die femorale senuwee, voorsien ‘n gedeelte van die vel van

die voet. 46. Die oppervlakkige peroneale senuwee (oppervlakkige fibulêre senuwee) voorsien ‘n gedeelte

van die vel van die voet. 47. Die diep peroneale senuwee (diep fibulêre senuwee) voorsien ‘n gedeelte van die vel van die

voet. 48. Die surale senuwee (wat gewoonlik afkomstig is vanaf beide die tibiale senuwee en gemene

peroneale senuwee) voorsien ‘n gedeelte van die vel van die voet. 49. Die laterale plantare senuwee (‘n terminale tak van die tibiale senuwee) voorsien ‘n gedeelte

van die vel van die voet. 50. Die mediale plantare senuwee (‘n terminale tak van die tibiale senuwee) voorsien ‘n gedeelte

van die vel van die voet.

PRAKTIESE PROGRAM

INHOUD algemene inligting lokale en groepe versorging van kadawer disseksie-program


31

ALGEMENE INLIGTING Praktika is ’n leergeleentheid: die doel van die praktika is om as ‘n leergeleentheid te dien

(en nie as ‘n disseksie-geleentheid nie); u moet hierdie leergeleentheid optimaal benut; u sal nie weer in u mediese opleiding die voorreg hê om Anatomie op hierdie wyse te bestudeer nie.

Praktika is gestruktureerde onbegeleide groepwerk: jyself, saam met ander lede van jou praktika-groep, is verantwoordelik vir interaktiewe groepwerk gedurende die praktika: deel jou kennis en ook jou vrae en probleme met ander groeplede; vra vrae; slaan na; verkry antwoorde selfstandig; en lig groeplede in oor inligting wat jy verkry het.

Benut jou tyd optimaal gedurende praktika: praktika is ‘n unieke leer-geleentheid met die doel om aan jou die geleentheid te bied om anatomiese strukture selfstandig te bestudeer; die doel van praktika is nie om ‘n stel disseksie-opdragte net te voltooi nie; disseksie-opdragte is daar om jou te lei om aan die uitkomste wat gestel is, te voldoen.

Gerigte selfstudie dien onder andere ook as voorbereiding vir praktika. Volg die selfstudie-program sodat jy die praktika optimaal as ‘n leergeleentheid benut en ervaar.

Die doel van disseksie is:

‘n 3-D blootstelling oor strukture in die menslike liggaam ‘n blootstelling aan die tekstuur van verskillende strukture die verhouding van strukture t.o.v. mekaar te toon

Aspekte wat bydra tot optimale tydsbenutting tydens praktika:

berei voor (verkry ‘n teoretiese begrip/raamwerk oor die gebied voordat disseksie ‘n aanvang neem)

gebruik Moore 5/6 gereeld; verstaan ook wat terme beteken benige landmerke is die sleutel in die soeke na sagte weefsel strukture (identifiseer

daarom benige landmerke) moet nie onnodig tyd vermors nie (bv moet nie onnodig tyd mors op soek na kutane

senuwees, ensovoorts nie): handhaaf ‘n balans tussen tyd wat bestee word aan eksplorasie van strukture en tyd wat bestee word aan die inwin van anatomiese feite.

Gebruik anatomiese terminologie en wend dit korrek aan. Groepwerk (interaksie tussen jouself en mede-studente) is essensieel: deel jou kennis met

mede-studente. Jy en die ander groeplede is verantwoordelik vir die versorging van die kadawer: na elke

praktiese sessie moet die kadawer natgemaak en behoorlik met nat flennie-doeke en die plastiese omhulsel toegemaak word; maak die area waar jy gewerk het, ook skoon en laat dit in ‘n netjiese toestand soos wat jy ook sal verwag om dit voor ‘n praktikum te vind.

Jy is by ‘n spesifieke tafel ingedeel: jou insette en teenwoordigheid word by daardie tafel vereis.

Praktika is verpligtend: indien u nie praktika bywoon nie, mag toelating tot eksamen geweier word.

Die dra van ‘n witjas en skoene is verpligtend tydens praktika: indien jy nie ‘n witjas en skoene aan het nie, mag jy nie ‘n praktiese lokaal binnegaan nie.

Die dra van ’n naamplaatjie is verpligtend. Jy moet vir die volle duur van die praktika teenwoordig wees en stiptelikheid word vereis. Jy moet self die nodige verwysings opsoek in Moore 5/6 of ander handboeke. Geen ander persone of studente behalwe MBChB- studente het toegang tot praktika lokale

nie.


32

LOKALE EN GROEPE

Raadpleeg die rooster in hierdie studiegids vir die praktiese program en praktiese lokale. Die hele klas (MB, ChB) word in 2 groepe ingedeel vir praktika-sessies in Anatomie. Groep A – hoofsaaklik Afrikaanssprekende groep. Groep B – hoofsaaklik Engelssprekende groep. Indeling gebaseer op Respiratoriese en

Kardiovaskulêre modules (2010).

VERSORGING VAN KADAWER

Jy en die ander groeplede is verantwoordelik vir die versorging van die kadawer: na elke praktiese sessie moet die kadawer natgemaak en behoorlik met nat flennie-doeke en die plastiese omhulsel toegemaak word; maak die area waar jy gewerk het, ook skoon en laat dit in ‘n netjiese toestand soos wat jy ook sal verwag om dit voor ‘n praktikum te vind.

DISSEKSIE-PROGRAM

Disseksie van die liggaam word in streeksverband gedoen en sover moontlik in korrelasie met die lesingsprogram. Dit is egter nie altyd prakties moontlik nie. Daar sal in die lesings en gedurende praktika sover moontlik leiding aan u gegee word ten opsigte van verwagte disseksie doelwitte. Indien ‘n spesifieke disseksie opdrag se werk egter nog nie in die lesings bespreek is nie, moet u selfstandig die relevante inligting solank naslaan. Wanneer dit wel later in die lesings behandel word, het u weer die voordeel dat die werk aan u bekend is. Disseksie-opdragte is deurlopend en u gaan voort met u disseksieprogram tot aan die einde van die module.

Onthou om u disseksie-handleiding sowel as Moore 5/6 (OF ander teksboek) en Atlas na die disseksie praktika saam te bring. Dit is onontbeerlik dat u dié inligtingsbronne byderhand het om inligting na te slaan.

Tydens die disseksie-program sal jy die geleentheid hê om die relevante strukture (soos gelys onder Praktika-uitkomste) op ‘n kadawer of op ‘n geartikuleerde skelet (of op afsonderlike bene), te benoem en te identifiseer.

Maak gebruik van die tabelle in Moore 5/6(of ander bronne). Dissekteer beide ledemate. Die hele tafel sal gepenaliseer word indien enige ledemaat, of

deel van die ledemaat, nie ten volle gedissekteer is nie.

Disseksie instruksies: Week 17 Grant's Dissector:; 13de Uitgawe (p.4-11); 14de Uitgawe (p. 5-13).

Bestudeer en identifiseer die benige landmerke en oppervlaksanatomie van die vertebrale kolom (asook die kenmerke van individuele werwels in elke gebied van die werwelkolom).

Verwyder die vel tesame met die oppervlakkige fassia. Dissekteer en bestudeer die ekstrinsieke (oppervlakkige) spiere van die rug: trapezius;

latissimus dorsi; rhomboïed major; rhomboïed minor; levator scapulae; serratus posterior (superior; inferior).

Dissekteer en bestudeer die intrinsieke (diep) spiere van die rug:

eerste laag: splenius capitis; splenius cervicis


33

tweede laag: erector spinae groep (iliocostalis; longissimus; spinalis) derde laag: transversospinalis groep (semispinalis; multifidus; rotatores)

LW: jy hoef nie die sub-oksipitale gebied te dissekteer nie.

Disseksie instruksies: Week 18 Grant’s Dissector: 13de Uitgawe (p. 17-19; 15-17; 19-30; 35-36); 14de (p. 22-24; 19-21; 28-40; 47-49).

Bestudeer en dissekteer die skouergordel-gebied.

LW: moet nie die pektorale gebied dissekteer nie, reflekteer net die spiere.

Bestudeer en identifiseer die oppervlaksanatomie van die boonste ledemaat (aksilla; anterior aksillêre vou; posterior aksillêre vou; ronde skouerarea met deltoïedspier; groewe weerskante van biceps brachii; kubitale fossa met oppervlakkige venes; tendon van palmaris longus; stiloïedproses van radius; stiloïedproses van ulna; tenare eminensie; hipotenare eminensie; palmare voue).

Bestudeer en identifiseer die oppervlakkige venes van die arm as ‘n geheel (voor disseksie ‘n aanvang neem).

Bestudeer en identifiseer die kutane senuwees van die arm as ‘n geheel (voor disseksie ‘n aanvang neem).

Dissekteer en identifiseer die oppervlakkige venes en kutane senuwees.

LW: moet nie onnodig tyd verkwis om kutane senuwees te vind nie.

Verwyder die oppervlakkige fassia van die boonste ledemaat. Identifiseer die benige landmerke op die skapula. Identifiseer die benige landmerke op die proksimale deel van die humerus. Bestudeer en dissekteer die wande van die aksilla. Bestudeer en dissekteer die inhoud van die aksilla. Bestudeer en dissekteer die bo-arm en kubitale fossa. Bestudeer en dissekteer die voor-arm.

Disseksie instruksies: Week 19 Grant’s Dissector: 13de Uitgawe (p.30-40, 122-136); 14de Uitgawe (p. 40-53, 148-167).

Bestudeer en dissekteer die hand. Bestudeer die volgende gewrigte (in die museum):

Skouergewrig elmboogewrig polsgewrig (wrist joint)

Bestudeer die oppervlakkige venes van die onderste ledemaat (voor disseksie ‘n aanvang neem).

Bestudeer die kutane senuwees van die onderste ledemaat (voor disseksie ‘n aanvang neem).

Dissekteer en identifiseer oppervlakkige venes en kutane senuwees.

LW: moet nie onnodig tyd verkwis om kutane senuwees te vind nie.

Bestudeer en dissekteer die safeneuse opening. Bestudeer en dissekteer die femorale skede en die kompartemente daarvan (en die inhoud

van elke kompartement).


34

Bestudeer en dissekteer die anterior kompartement van die bo-been (thigh) met spesifieke aandag aan die femorale driehoek, adduktor kanaal en spiere in die anterior kompartement.

Bestudeer en dissekteer die mediale kompartement van die bo-been. Bestudeer en dissekteer die mediale kompartement van die bo-been Bestudeer en dissekteer die gluteale gebied (gee veral aandag aan belangrike landmerke). Bestudeer en dissekteer die posterior kompartement van die bo-been (thigh). Bestudeer en dissekteer die popliteale fossa.

Disseksie instruksies: Week 20 Grant's Dissector:; 13de Uitgawe (p136-149); 14de Uitgawe (p. 167-185).

Bestudeer en dissekteer die anterior kompartement van die onderbeen. Bestudeer en dissekteer die laterale kompartement van die onderbeen. Bestudeer en dissekteer die posterior kompartement van die onderbeen. Bestudeer en dissekteer die voet. Bestudeer (in die museum) die volgende gewrigte:

heupgewrig kniegewrig enkelgewrig

Voltooi disseksieprogram

PRAKTIESE ASSESSERING Die praktiese assessering (uitkenning) wat 50% bydra tot jou klaspunt vind plaas op Vrydag 27 Mei 2011

Studente meld aan op die korrekte tye (sien kennisgewing bord, grondvloer, Fisangebou) vir die lokaal, groep-indeling van studente en tye vir aanmelding).

PRAKTIKA-UITKOMSTE Die volgende spiere moet bestudeer word ten opsigte van die volgende aspekte:

gebied waar spier geleë is name en identifikasie hoof funksie(s) senuweevoorsiening

A. EKSTRINSIEKE RUGSPIERE (M5; 755;M6: 700-701) 1. Trapezius. 2. Latissimus dorsi. 3. Levator scapulae. 4. Rhomboïed major. 5. Rhomboïed minor.

B. INTRINSIEKE RUGSPIERE (M5; 537-539;M6: 484-489) 1. Splenius (capitis; cervicis) 2. Erector spinae (iliocostalis; longissimus; spinalis) 3. Transversospinalis (semispinalis; multifidus; rotatores) 4. Interspinalis; intertransversarii; levator costarum


35

C. PEKTORALE SPIERE (M5; 752;M6: 698) 1. Pectoralis major 2. Pectoralis minor 3. Subclavius 4. Serratus anterior

D. SKAPULêRE SPIERE (M5; 755;M6: 704-705)

1. Deltoïed. 2. Supraspinatus. 3. Infraspinatus. 4. Teres minor. 5. Teres major. 6. Subscapularis.

E. SPIERE VAN DIE BO-ARM (M5; 788-789;M6: 734-735) 1. Anterior kompartement.

i) Biceps brachii (langkop; kortkop) ii) Brachialis. iii) Coracobrachialis.

2. Posterior kompartement.

i) Triceps brachii (langkop; mediale kop; laterale kop) ii) Anconeus.

F. SPIERE VAN DIE VOOR-ARM 1. Anterior kompartement (M5; 804-805;M6: 748-749).

i) Pronator teres. ii) Flexor carpi radialis. iii) Palmaris longus. iv) Flexor carpi ulnaris. v) Flexor digitorum superficialis. vi) Flexor digitorum profundus. vii) Flexor pollicis longus. viii) Pronator quadratus.

2. Posterior kompartment (M5; 808-809;751-752).

i) Brachioradialis. ii) Extensor carpi radialis longus. iii) Extensor carpi radialis brevis. iv) Extensor digitorum. v) Extensor digiti minimi. vi) Extensor carpi ulnaris. vii) Anconeus viii) Supinator


36

ix) Abductor pollicis longus] grense van x) Extensor pollicis brevis] "anatomiese xi) Extensor pollicis longus] snuifdoos" xii) Extensor indicis.

G. INTRINSIEKE HANDSPIERE

1. Tenare spiere (M5; 832;M6: 776)

i) Abductor pollicis brevis. ii) Flexor pollicis brevis. iii) Opponens pollicis.

2. Adductor pollicis (M5; 832;M6: 776). 3. Hipotenare spiere (M5; 833;M6: 777)

i) Abductor digiti minimi. ii) Flexor digiti minimi (brevis). iii) Opponens digiti minimi.

4. "Kort spiere van die hand". (M5;833;M6: 564).

i) Lumbricales (4). ii) Interossei:

a) dorsaal (4): DAB. b) palmaar (3): PAD

H. GLUTEALE GEBIED (M5; 609;M6: 564) i) Gluteus maximus ii) Gluteus medius iii) Gluteus minimus iv) Piriformis v) Obturator internus vi) Gemelli (superior en inferior) vii) Quadratus femoris

I. BO-BEEN ('thigh') 1. Anterior kompartement (M5; 593-594;M6: 546-547)

i) Iliopsoas (Psoas major; Iliacus) ii) Tensor fasciae latae (tensor of the fascia lata) iii) Sartorius iv) Quadriceps femoris:

(a) Rectus femoris (b) Vastus lateralis (c) Vastus medialis (d) Vastus intermedius

2. Mediale kompartement (M5; 599;M6: 549)

i) Pectineus


37

ii) Adductor longus iii) Adductor brevis iv) Adductor magnus v) Gracilis vi) Obturator externus

3. Posterior kompartement (M5; 617;M6: 570)

i) Semi-tendinosus ii) Semi-membranosus iii) Biceps femoris

J. ONDERBEEN ('leg') 1. Anterior kompartement (M5; 640;M6: 591)

i) Tibialis anterior ii) Extensor hallucis longus iii) Extensor digitorum longus iv) Peroneus tertius (Fibularis tertius)

2. Laterale kompartement (M5; 640;M6: 591)

i) Peroneus longus (Fibularis longus) ii) Peroneus brevis (Fibularis brevis)

3. Posterior kompartement

3.1 Oppervlakkige groep (M5; 648;M6: 597)

i) Gastrocnemius ii) Soleus iii) Plantaris

3.2 Diep groep (M5; 649;M6: 597)

i) Popliteus ii) Flexor hallucis longus iii) Flexor digitorum longus iv) Tibialis posterior

K. SPIERE VAN DIE VOET 1. Dorsum van voet (M5; 661;M6: 614)

i) Extensor digitorum brevis ii) Extensor hallucis brevis

2. Sool van voet (M5; 659-660;M6: 612-613)

2.1 Eerste laag: i) Abductor hallucis ii) Abductor digiti minimi iii) Flexor digitorum brevis


38

2.2 Tweede laag:

i) Quadratus plantae (Flexor accessorius) ii) Lumbricales (4)

2.3 Derde laag:

i) Adductor hallucis ii) Flexor hallucis brevis iii) Flexor digiti minimi brevis

2.4 Vierde laag:

i) Interossei: (a) plantaar (3) : PAD (b) dorsaal (4) : DAB

Die volgende senuwees moet benoem en geïdentifiseer kan word:

1. koorde (lateraal; posterior; mediaal) van bragiale pleksus 2. terminale takke van bragiale pleksus (en die verdere verloop):

aksillêre senuwee radiale senuwee muskulo-kutane senuwee mediane senuwee ulnêre senuwee

3. femorale senuwee 4. obturator senuwee 5. iskiatiese senuwee (sciatic nerve) 6. gemene peroneale senuwee (gemene fibulêre senuwee) 7. oppervlakkige peroneale senuwee (oppervlakkige fibulêre senuwee) 8. diep peroneale senuwee (diep fibulêre senuwee) 9. tibiale senuwee 10. laterale plantare senuwee 11. mediale plantare senuwee

Die volgende gebiede moet bestudeer word t.o.v.

grense/wande; apeks; basis; dak; vloer (waar van toepassing) inhoud

1. aksilla (M5; 763;M6: 713) 2. kubitale fossa (M5; 795;M6: 739) 3. femorale driehoek (M5; 600;M6: 551) 4. adduktor kanaal (M5; 607;M6: 556) 5. popliteale fossa (M5; 632;M6: 584)

Die volgende arterieë moet benoem en geïdentifiseer kan word:

1. aksillêre arterie 2. bragiale arterie 3. radiale arterie 4. ulnêre arterie


39

5. palmare arteriële boë (oppervlakkig; diep) 6. superior gluteale arterie 7. inferior gluteale arterie 8. eksterne iliale arterie 9. femorale arterie 10. popliteale arterie 11. anterior tibiale arterie 12. posterior tibiale arterie 13. dorsalis pedis arterie (dorsalis pedis artery; dorsal artery of foot) 14. laterale plantare arterie 15. mediale plantare arterie

Die volgende venes moet benoem en geïdentifiseer kan word:

1. aksillêre veen 2. sefaliese veen (cephalic vein) 3. basiliese veen (basilic vein) 4. mediane kubitale veen (median cubital vein) 5. dorsale veneuse netwerk (op dorsum van hand) 6. eksterne iliale veen 7. femorale veen 8. popliteale veen 9. venae comitantes (in onderbeen; verloop saam met anterior en posterior tibiale arterieë) 10. vena saphena magna (great saphenous vein) 11. vena saphena parva (small saphenous vein) 12. dorsaal veneuse boë (op dorsum van voet)

Die volgende strukture moet benoem en geïdentifiseer kan word (die betekenis van die terme moet verduidelik kan word):

1. palmare aponeurose (verdikte sentrale deel van palmare fassia) 2. flexor retinaculum 3. extensor retinaculum 4. fascia lata (diep fassia van die bo-been) 5. ilio-tibiale traktus (verdikte diep fassia aan die laterale kant van die bo-been) 6. menisci (lateraal; mediaal): fibro-kraakbenige plat skywe by die kniegewrig 7. tibiale kollaterale ligament (mediale kollaterale ligament) 8. fibulêre kollaterale ligament (laterale kollaterale ligament) 9. patellêre ligament 10. anterior kruisligament (anterior cruciate ligament) 11. posterior kruisligament (posterior cruciate ligament) 12. deltoïed-ligament (mediale ligament by enkelgewrig) 13. laterale ligament (by die enkelgewrig) 14. plantare aponeurose (verdikte sentrale deel van plantare fassia)

LW: die kruisligamente van die knie is intrakapsulêr maar ekstra-sinoviaal geleë (M5; 690: “the

cruciate ligaments join the femur and tibia, criscrossing within the articular capsule of the joint but outside the synovial cavity”)

die diep vesels van die tibiale kollaterale ligament is stewig geheg aan die mediale meniskus terwyl die fibulêre kollaterale ligament nie geheg is aan die laterale meniskus nie (M5; 691 fig 5.60 B;M6: 637 fig 5.87 B)


40

TEMA 6: BEEN EN KRAAKBEEN

TEMADOELSTELLING Aan die einde van hierdie tema, behoort jy verskillende tipes been en kraakbeen te kan identifiseer, beskryf en teken, asook die ontwikkeling en groei van been en kraakbeen te kan verduidelik.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 04/05/2011 10:00 Lokaal 7 Lesing Dr SH Kotze




5 10/05/2011

Groep A: 10:00 Groep B: 14:00

HL Prakties Me A Albas

6

16/05/2011 Groep A: 14:00

17/05/2011 Groep B: 08:00

GERGA Histologie tutoriale -


SESSIE 1-4: LESINGS

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie, behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Maak geannoteerde lyntekeninge van ’n dwarssnit en ’n lengtesnit deur ’n langbeen om sy histologie te wys.

2. Noem kortliks die komponente van beenmatriks, en verduidelik hoe die kollageenvesels gerangskik is.

3. Noem drie tipes kraakbeen en beskryf die histologie daarvan en die samestelling van die matriks van elke tipe kraakbeen.

4. Beskryf die groei en voeding van kraakbeen. 5. Beskryf membraanbeenvorming. 6. Annoteer ’n tekening van endochondrale beenvorming. 7. Verduidelik hoe en waarom (enkele voorbeelde) hermodellering van been plaasvind.


41

HULPBRONNE 1. Klasnotas 2. Functional Histology, 4de of 5de uitgawe.


Sessie 1-4: Lesings Jy ontvang klasnotas: “Die histologie van been en kraakbeen”. Lesings sal op Web CT beskikbaar wees teen die einde van die dag.


SESSIE 5: PRAKTIES

UITKOMSTE Aan die einde van hierdie sessie, behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Identifiseer en teken hialiene kraakbeen en elastiese kraakbeen onder die mikroskoop. 2. Identifiseer en teken beenweefsel onder die mikroskoop. 3. Onderskei tussen beenweefsel en hialiene kraakbeen onder die mikroskoop.

HULPBRONNE 1. Jou teoretiese notas 2. Functional Histology, 2006 OF 2000 3. Praktiese notas


Sessie 5 (2 periodes): Praktikum 1. Jy sal by die praktikum ’n demonstrasie sien wat jou sal help om die weefsels te

identifiseer en te teken. 2. Bring die volgende items saam:

a) Jou teoretiese notas b) Functional Histology.

3. Die praktiese notas sal in die Histologie-laboratorium beskikbaar wees. 4. In die praktiese toets aan die einde van die module, sal jy onder die mikroskoop

weefsels/strukture/selle uit hierdie praktiese werk moet identifiseer.

Die helfte van die MB, ChB-klas sal in die histologielaboratorium besig wees terwyl die ander helfte met Anatomie prakties besig sal wees. Daarna sal die twee groepe ruil. Sien asb. die rooster vir besonderhede.

Jy behoort die meeste voordeel uit hierdie aktiwiteit te trek indien jy reeds die inligting oor been en kraakbeen in die voorafgaande sessies bemeester het.


42


SESSIE 6: TUTORIAAL OP DIE REKENAAR

UITKOMSTE Aan die einde van hierdie sessie, behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Die tutoriaal “Bone and cartilage” deur te werk en al die byskrifte korrek te gee. 2. Die verskillende weefsels/strukture/selle in die tutoriale te identifiseer. 3. Die tutoriaal te kan gebruik vir hersiening voor die praktiese toets.

HULPBRONNE 1. Notas (prakties en teorie). 2. Studiegids (L.W. Studiegids bevat instruksies vir rekenaarwerk!) 3. Functional Histology 2006 OF 2000.


Sessie 6 (1 periode): Selfstudie (eie tyd)

TUTORIAAL IN GERGA INSTRUKSIES: L.W. As jy ‘n rekenaar deel, moet albei mense hulle studentenommer intik en die vrae beantwoord om ‘n punt te kry. Sien punt 15. 1. Teken eers soos gewoonlik aan. 2. Dubbel-Kliek op “My computer” ikon. 3. Onder “Network drives” onder op die skerm, dubbel-kliek op “Studente on Tygdept” 4. ‘n Aaantal keuses verskyn: dubbelkliek op Anatomie. Toolbook verskyn. Dubbelkliek daarop

en wag. 5. ‘n Aantal lêers verskyn, soek “Menu.exe” ‘n Rooi ikon. (NIE Fmenu.exe or enige ander nie)

WAG totdat die ikon sy kleur na rooi verander (paar sekondes). 6. Dubbelkliek op Menu.exe. 7. ‘n Lys (List) verskyn wat toegang gee tot tutoriale. 8. Kliek (EENKEER) op "Bone & Cartilage" om die tutoriaal oop te maak. U doen slegs daardie

tutoriaal. LW: MOENIE 'n tweede keer kliek nie. Die tutoriaal neem 'n tydjie om oop te maak. As u 'n tweede keer kliek, sal dit probeer om tweekeer oop te maak, en BAIE langer vat!

9. Die program gee soms 'n waarskuwing: "Menu is a read-only file in DOS……." Kliek op OK, dit is net 'n kontrole-meganisme.

10. Die program sal dan jou voorletters vra. Tik dit in (enige voorletters, ons hou nie rekord daarvan nie), dan sal die tutoriaal oopmaak.

11. Daar is ‘n skerm waar jy jou studentenommer moet intik. Belangrik! Dit sê vir ons u het die tutoriaal gedoen!

12. Jy gebruik die tutoriaal deur op “NEXT” te kliek. Dit sal elke keer die volgende skerm laat verskyn.


43

13. Kliek een keer enige plek op die skerm (maar nie op die bestaande foto en teks nie) om 'n byskrif te laat verskyn. Kliek dan weer vir die volgende byskrif, ens.

14. Daar is vrae aan die einde van die tutoriale, kliek op pers blokkie om die korrekte antwoord te kies, kliek dan op "Done", en dan "next".

15. MOENIE heen en weer blaai tussen die vrae nie. Die punte verskyn dan nie korrek nie. Doen al die vrae in die korrekte volgorde en kry jou punt. Daarna kan jy wel heen & weer blaai. Die laaste skerm is die punte vir die vrae. Kliek op "Score Quiz"; jou punt sal verskyn. (Indien jy ‘n rekenaar deel, kliek “return to list”, kliek op die tutoriaal soos voorheen, en die tweede persoon kan dan sy/haar studente-nr intik en onmiddelik die vrae doen om ‘n “score” te kry.)

16. As jy wil ophou werk, kliek op “Return to list”, en die hoof-lys sal weer verskyn. Jy kan dan op exit kliek om die program te verlaat.

OPSOMMING: Dubbelkliek: My computer- Studente on Tygdept -Anatomie-Toolbook-Menu.exe EEN kliek: "Bone & cartilage"


44

TEMA 7: SPIERAKSIES

TEMADOELSTELLING

Aan die einde van die tema behoort jy te verstaan hoe spiere werk ten einde gekontroleerde bewegings te bewerkstellig.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 03/05/2011 11:00 Venue 7 Lecture Mnr D van Vuuren




TEMA 7: SPIERAKSIES

SESSIE 1-4: SPIERAKSIE

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessies, behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Verduidelik wat konsentriese, isometriese en eksentriese kontraksie van skeletspier is. 2. Onderskei tussen die faktore wat heelspier drywing/werk bepaal; insluitend die belang van

aktiewe en passiewe elemente, spiervesel tipe en werwing. 3. ’n Begrip te hê van die verwantskappe tussen die spanning gegenereer deur ’n spier, die

lading op daardie spier en die uiteindelike werk wat deur die spier verrig word. 4. Die muskuloskeletale sisteem in terme van hefbome te verstaan. 5. Faktore wat betrokke is by die regulering van beweging te kan bespreek; insluitend die

belang van agonis en antagonis spierpare, asook mono- en bi-artikulêre spiere.

HULPBRONNE Klasnotas en eie aantekeninge is die belangrikste bron van kennis vir hierdie tema. Dit is

daarom raadsaam dat jy hierdie sessies sal bywoon! Silverthorn, Hoofstuk 12: 324 – 326; 341 – 348. Bruce Brownstein & Shaw Bronner. Functional movement in orthopaedic and sports physical

therapy: Evaluation, treatment and outcomes. Churchill Livingstone; 1997. Hoofstuk 1.


45


Sessies 1-4: Lesings Voor die lesing: Hersien asb. Sel en Weefsel, Tema 5 (Die sellulêre basis van spierwerking): die kruisbrugsiklus in skeletspier, en die betekenis van “motoreenhede”. Hierdie inligting is ook op CD-Rom beskikbaar in GERGA. Die program se naam is “Essentials of Human Physiology”. Kyk na Deel II (Muscle Physiology), Hoofstuk 4, 2de gedeelte ("The crossbridge cycle"). Sien veral die animasie van die kruisbrug siklus (Kliek op die laaste ikon op die bladsy).

Na die lesing

a. Vul jou klasnotas aan uit die beskikbare hulpbronne. b. Probeer om al die uitkomste na te kom.

Baie belangrik!

Jy word herinner aan die selfassesseringsvraestel wat gedurende week 6 aan jou uitgedeel sal word. Hierin sal Reg/Verkeerd vrae wees oof spieraksie (Tema 7). L.W.: Hierdie selfassesseringsvraestel sal deel uitmaak van jou assessering tydens die module. Maak dus seker dat jy al die vrae beantwoord en dat jy jou antwoordstel betyds inhandig.

Jy kan jouself vir die vraestel voorberei deur die selfassesseringstoets hieronder te doen.

Vrae 1 - 29 is “reg of verkeerd” vrae. Kontroleer die antwoorde met jou klasnotas en klasmaats.

R V 1. Die meganiese spanning op die geaktiveerde spiervesels van die arm wat gebruik

word om 'n poskaart (1 g) voor die oë vas te hou (om dit te lees), is dieselfde as die spanning in die geaktiveerde spiervesels wat gebruik word om 'n swaar fisiologie handboek (1,5 kg) voor die oë vas te hou.

Aanvaar dat die arm in beide gevalle in presies dieselfde houding is.

2. Om 'n poskaart op te lig word meer spiervesels in die musculus biceps (van die bo-arm) geaktiveer, as wanneer daardie poskaart stil voor die oë vasgehou word (om dit te lees).

3. Om 'n poskaart op die tafel neer te sit (nadat jy dit gelees het), word skeletspiervesels in die musculus triceps (van die bo-arm) geaktiveer.

4. Wanneer 'n persoon 'n swaar, ysterhamer baie versigtig op 'n glasbladtafel neersit, dan trek die musculus biceps (van die bo-arm) eksentries saam.

Aanvaar dat die aksie deur ekstensie van die elmboog teweeggebring word. Daar vind geen ander beweging van die arm plaas nie. Die hamer word op die tafel op so 'n manier neergesit dat dit die glas hoegenaamd nie beskadig nie.


46

R V 5. Wanneer 'n persoon 'n hamer gebruik om 'n spyker in 'n horisontale blok hout te

slaan, dan trek die musculus triceps (van die bo-arm) konsentries saam. Aanvaar dat die slaan-beweging (d.w.s. die kragslag) deur ekstensie van slegs die elmboog teweeggebring word. Ignoreer die aksie waardeur die hamer opgelig word, weg van die spyker. Die spyker sit vertikaal (na bo) in 'n horisontale blok hout.

6. Daar word meer aktiewe spiervesels in die quadriceps femoris spier gebruik wanneer 'n persoon vinnig van 'n leer afklim, as wanneer die persoon stadig afklim.

Die musculus quadriceps femoris is die spier wat die vernaamste drywing verskaf om 'n leer te klim. Hierdie vraag het betrekking op die aktiwiteit van die quadriceps, slegs terwyl die voet op die dwarshout van die leer is – nie terwyl die been van die een dwarshout na die ander beweeg nie.

7. Die spanning/lading per geaktiveerde skeletspiervesel wat gebruik word om 'n Olimpiese gewig (7,26 kg ysterbal) te stoot, is hoër as die spanning/lading per geaktiveerde skeletspiervesel wat gebruik word om 'n poskaart vas te hou (sonder dat dit beweeg).

Aanvaar dat die spiervesels wat vir die twee aktiwiteite gebruik word, presies dieselfde eienskappe het. Aanvaar dat die persoon probeer om die 7,26 kg gewig so ver as moontlik te stoot. Let wel: dit gaan hier oor die lading PER GEAKTIVEERDE SPIERVESEL (nie die lading op die hele spier nie).

8. Meer spiervesels word in die gluteus maximus spier geaktiveer vir naelloop as vir draf.

Dit gaan hier net oor die tye wanneer die gluteus maximus gedurende ekstensie van die heup verkort. Aanvaar dat beide op 'n gelykpad plaasvind, in die afwesigheid van wind.

9. Meer spiervesels word in die musculus biceps geaktiveer om 'n swaar tas (10 kg) op te tel, as om 'n ping-pong balletjie teen dieselfde tempo op te tel.

Aanvaar dat die m. biceps verantwoordelik is vir beide hierdie bewegings.

10. Die lading per geaktiveerde spiervesel is dieselfde wanneer die musculus biceps geaktiveer word om 'n swaar tas (10 kg) op te tel, as wanneer 'n ping-pong balletjie teen dieselfde tempo opgetel word.

Aanvaar dat die m. biceps verantwoordelik is vir beide hierdie bewegings.


47

R V Die volgende vrae (11-20) het betrekking op die volgende situasie: ’n Beker word met die regterarm opgelig na die mond, en dan weer versigtig op die tafel neergesit. Die oplig en neersit van die beker bestaan uit presies dieselfde bewegings van die arm, maar in teenoorgestelde rigtings. Die beweging van die arm bestaan hoofsaaklik uit fleksie en ekstensie van die elmboog.

11. Wanneer die beker opgelig word, trek die regter musculus biceps isometries saam.

12. Wanneer die beker opgelig word, trek die regter musculus triceps konsentries saam.

13. Wanneer die beker opgelig word, is die lading per geaktiveerde vesel in die regter musculus biceps minder as wanneer die beker neergesit word.

14. Wanneer die beker stadig opgelig word, is die lading per geaktiveerde vesel in die regter musculus biceps minder as wanneer die beker vinnig opgelig word.

15. Wanneer die beker stadig opgelig word, is die aantal geaktiveerde vesels in die regter musculus biceps minder as wanneer die beker vinnig opgelig word.

16. Wanneer die beker stadig neergesit word, trek die regter musculus triceps konsentries saam.

17. Wanneer die beker stadig neergesit word, trek die regter musculus biceps eksentries saam.

18. Daar word meer spiervesels in die biceps geaktiveer wanneer die beker opgelig word as wanneer die beker neergesit word.

19. Daar word meer spiervesels in die biceps geaktiveer wanneer die beker vinnig neergesit word as wanneer die beker stadig neergesit word.

20. Wanneer die beker stadig neergesit word, word minder spiervesels in die regter musculus triceps geaktiveer as in die regter musculus biceps.

Aanvaar dat die spiervesels in beide spiere ewe lank en dik is, en dieselfde aantal miofibrille per sel bevat.

Die vrae 21-29 het betrekking op die volgende situasie: ’n Persoon hou ’n potlood (10 g) in die regter hand vas, en ’n 10 kg ysterbal in die linkerhand vas. Die voorwerpe word op en af beweeg deur fleksie en ekstensie van SLEGS die elmboog. Beide arms word gelyktydig op presies dieselfde wyse beweeg.

Aanvaar dat die skeletspiere in die twee arms presies dieselfde samestelling en eienskappe het. Ignoreer die invloed van wrywing en die massa van die arms self.

R V 21. Indien beide voorwerpe stil vasgehou word (sonder beweging), met die elmboog

in 90º fleksie, is die lading per geaktiveerde vesel in die musculus biceps van beide arms presies dieselfde.

22. Indien beide voorwerpe stadig opgelig word (beide teen 0.10 meter per sekonde), is die aantal vesels wat in die linker m. biceps geaktiveer word presies 1000 maal hoër as in die regterarm.

23. Indien beide voorwerpe vinnig opgelig word (beide teen 1.0 meter per sekonde), is die aantal vesels wat in die linker m. biceps geaktiveer presies 1000 maal hoër as in die regter arm.


48

R V 24. Indien beide voorwerpe stadig laat sak word (beide teen 0.10 meter per

sekonde), trek die m. triceps in die regterarm konsentries saam.

25. Indien beide voorwerpe stadig laat sak word (beide teen 0.10 meter per sekonde), trek die m. triceps in die linkerarm eksentries saam.

26. Indien beide voorwerpe stadig laat sak word (beide teen 0.10 meter per sekonde), is die m. biceps in beide arms volledig verslap (dws geen aktiewe spiervesels nie).

Ignoreer spier “tonus” (die agtergrond aktiwiteit wat in normale gesonde skeletspiere van wakker persone voorkom).

27. Indien al die skeletspiervesels in die m. biceps van beide arms geaktiveer word, dan sal die regterhand vinniger styg as die linkerhand.

28. Isometriese sametrekking van die m. biceps van beide arms sal die regterhand laat styg, terwyl die linkerhand sak.

29. Indien die lading per geaktiveerde spiervesel in die m. biceps van beide arms presies Po/3 (een derde van isometriese spanning) is, dan sal die regterhand stadiger styg as die linkerhand.


49

NEURO WETENSKAPPE SESSIES

Sessie Datum Lokaal Aktiwitiet Lektor

1 11/05/2011 12:00 – 12:45 Lokaal 7 Lesing Prof B Page

2 12/05/2011 12:00 – 12:45 Lokaal 7 Lesing Dr F Henning

3 13/05/2011 11:00 – 11:45 Lokaal 7 Lesing Prof B Hartzenberg/

Dr D Zaharie

4 17/05/2011 10:00 – 10:45 Lokaal 7 Lesing Dr D Zaharie

5 17/05/2011 11:00 –11:45 Lokaal 7 Lesing Prof B Page



8 23/05/2011 08:00 – 08:45 Lokaal 7 Lesing Prof J Carr

9 23/05/2011 12:00 – 12:45 Lokaal 7 Lesing Dr R Gouden


11 25/05/2011 11:00 – 11:45 Lokaal 7 Lesing Prof JG Strijdom

NEURO WETESKAPPE

SESSIE 1: ANATOMIE VAN DIE SPINALE KOORD

UITKOMSTE

1. Beskryf die embriologiese ontwikkeling van die spinaal koord. 2. Noem die streke van die spinaal koord. 3. Beskryf die ligging, verhoudings en bedekkings van die spinaal koord. 4. Onderskei tussen die verskillende dele van die spinaal koord op ’n transverse snit op die

vlak van C5, T5 en L5 onderskeidelik. 5. Noem en toon die ligging aan van die afferente en efferente senuwee bane in die spinaal

koord. 6. Beskryf die elemente en verloop van die somatosensoriese bane. 7. Beskryf die elemente en verloop van die dalende senuwee bane. 8. Noem die elemente van die grysstof horing asook watter liggaamsdele by elk

verteenwoordig word. 9. Beskryf 'n dermatoom en die dermatomale patroon van die liggaam. 10. Bespreek enkele spinaal koord letsels.


50

HULPBRONNE

DeMeyr: 109-138. Netter: 148 - 151, 155 - 159.


Sessie 1 - Lesing Slegs enkele van die uitkomste sal in die lesing behandel word. Die instudering van die oorblywende onderwerpe is jou verantwoordelikheid.

Gerigte Selfstudie

Toets en eksamen vrae sal uit die volgende geneem word:

1. Bespreek/beskryf die anatomie van die spinaal koord. (10) 2. Bespreek/beskryf die anatomie van ’n dermatomale segment. (10) 3. Bespreek/beskryf die argitektuur van die kutane senuwee voorsiening

van die liggaam. (10) 4. Maak sketse (met byskrifte) om die struktuur van die

spinaal koord op die vlak van C5, T5 en L5 te onderskei. 3 x 3 = (9) 5. Beskryf die bloedvoorsiening van die spinaalkoord. (10)

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 2: SPINALE KOORD

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort jy die volgende te kan doen:

Gee ’n definisie/kort beskrywing van:

1. Spinale skok 2. Chroniese spinaalkoord kompressie 3. Kouda ekwina sindroom 4. Konus medullaris sindroom 5. Brown-Sequard sindroom 6. Anterior spinal arterie sindroom 7. Syringomiëlie 8. Miëloradikulopatie: servikale spondilose


51

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 3: TRAUMA VAN DIE SPINALE KOORD

UITKOMSTE

Spinale Beserings Na afloop van hierdie sessie moet jy in staat wees om:

1. Die volgende kliniese beelde te kan beskryf:

1. Hemi-seksie van die spinale koord. 2. Totale beskadiging van die spinale koord. 3. Gedeeltelike beskadiging van die spinale koord. 4. Kompressie van die spinale koord.

2. Beskryf die hantering van spinale koord besering. 3. Beskryf die hantering van spinale koord kompressie.

NEURO WETENSKAPPE

PATOLOGIE VAN TRAUMA VAN DIE SPINALE KOORD

UITKOMSTE

1. Beskryf kortliks die patologie en basiese verskille tussen ’n oop en geslote besering van die spinaalkoord.

2. Lys en beskryf kortliks die laat gevolge van skade aan die spinaalkoord. 3. Lys die hoof oorsake van drukking op die spinaalkoord en senuwee-wortels. 4. Definieer die term syringomiëlie en beskryf kortliks moontlike patogenetiese meganismes.

HULPBRONNE

1. Klasnotas 2. Underwood JCE, General and systemic pathology; 1996, 2nd Ed; pp 835-839 & 841. 3. Web CT:

WWW lesings 4 PowerPointgevalsvoordragte Vraag/Antwoord gevallestudies MCQ's vir self-assessering

4. Voorbeelde in Patologie Museum op 4de Vloer.


52

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 4: PATOLOGIE VAN SIEKTETOESTANDE VAN DIE SPINALE KOORD

EN DIE OMN INSLUITEND ANTERIOR HORING SEL, SENUWEESPIERAANSLUITING,

DIE SPIER EN PERIFERE SENUWEË

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort jy in staat te wees tot die volgende:

1. Definieer die terme "aksonale (Wallerian) degenerasie", "distale aksonale degenerasie", en "segmentele demiëlinisasie".

2. Definieer die terme "mononeuropatie", "mononeuritis multipleks” en "polineuropatie". 3. Teken ’n diagram om die verskillende moontlike vlakke van aantasting in miopatiese en

neurogene spierswakheid aan te toon. 4. Gee ’n basiese klassifikasie van die belangrikste primêre toestande wat spierswakheid tot

gevolg kan hê. 5. Maak ’n lys van die belangrikste oorsake van kompressie van die spinaalkoord en senuwee

wortels.

HULPBRONNE

1. Klasnotas 2. Underwood JCE, General and systemic pathology; 1996, 2nd Ed; p.p. 813, 838-839 &

872-880.

AGTERGRONDKENNIS

Basis Van Siekteprosesse Module- Temas 2, 16, 20 en 21.

Lesing met geleentheid vir bespreking PowerPoint geïllustreerde lesing met geleentheid vir vrae - woon lesing by en maak aanvullende notas tot jou handboek. Die lesing sal basiese konsepte illustreer met die klem op die rol van spierbiopsie in die diagnose van neuro-muskulêre siekte.


53

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 5: ANATOMIE VAN DIE PERIFERE SENUWEESTELSEL

UITKOMSTE

1. Noem die elemente van ’n spinaal senuwee. 2. Noem die elemente en beskryf die verloop van die senuwees wat ’n dermatoom uitmaak. 3. Noem die elemente van en beskryf miotome. 4. Neem kennis van die elemente wat elk van die pleksusse uitmaak. 5. Beskryf die vorming van die simpatiese ketting vanuit die spinaal koord. 6. Beskryf die struktuur van die servikale pleksus.

HULPBRONNE

DeMeyr: 67-91. Netter: 405, 445, 454, 456, 467 - 9, 506 - 511.


Lesing Slegs enkele van die uitkomste sal in die lesing behandel word. Die instudering van die oorblywende onderwerpe is jou verantwoordelikheid.

Gerigte Selfstudie

Toets en eksamen vrae sal uit die volgende geneem word:

1. Besprek die konsep van ‘n dermatoom (10) 2. Bespreek/beskryf die anatomie van die servikale pleksus (10) 3. Bespreek/beskryf die anatomie van die bragiale pleksus (10) 4. Bespreek/beskryf die anatomie van die lumbo-sakrale pleksus (10)

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 6: SPIERSWAKHEID/PROKSIMALE SWAKHEID

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Beskryf die differensiële diagnose van globale swakheid. 2. Dui aan hoe u die siektetoestande wat anterior horing sel, senuwee, neuromuskulêre

aansluiting en spier aantas van mekaar sal onderskei.


54

3. Beskryf die patofisiologie van inflammatoriese spiersiektes. 4. Beskryf die patofisiologie van spierdistrofieë. 5. Beskryf die patofisiologie van metaboliese toestande wat die spier aantas. 6. Beskryf die verdere spesiale ondersoeke relevant tot siektetoestande van die spier. 7. Maak ’n lys van die verskillende akute prosesse wat die spier kan aantas. 8. Maak ’n lys van die verskillende chroniese prosesse wat die spier kan aantas.

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 7: PERIFALE NEUROPATIE

UITKOMSTE


1. Beskryf die differensiële diagnose van globale distale swakheid. 2. Dui aan hoe u die siektetoestande wat anterior horing sel, senuwee, neuromuskulêre

aansluiting en spier aantas van mekaar sal onderskei. 3. Beskryf die patofisiologie van distale lengte-afhanklike polineuropatieë. 4. Beskryf die patofisiologie van lukrake demiëlinisasie van die perifere senuwee. 5. Beskryf die patofisiologie van lukrake aksonale skade aan die perifere senuwee

(mononeuritis multipleks). 6. Beskryf die verdere spesiale ondersoeke relevant tot siektetoestande van die perifere

senuwee. 7. Maak ’n lys van die verskillende akute prosesse wat die perifere senuwee kan aantas. 8. Maak ’n lys van die verskillende chroniese prosesse wat die perifere senuwee kan aantas.

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 8: ANATOMIE, FISOLOGIE EN KLINIESE KENMERKE VAN DIE OUTONOME

SENUWEE STELSEL

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort u tot die volgende in staat te wees:

Bespreking

1. Anatomiese strukture waruit die simpatiese en parasimpatiese sisteme bestaan. 2. Verstaan die onderskeie neurotransmitters wat betrokke is in die outonome

senuweesisteem 3. Die kliniese beeld van sinkope 4. Die oorsake van sinkope


55

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 9: FARMAKOLOGIE VAN NEUROPATIESE PYN

UITKOMSTE Aan die einde van die sessie behoort u in staat te wees om die volgende te doen:

1. Definieër neuropatiese pyn. 2. Beskryf die simptome van neuropatiese pyn. 3. Noem die middels wat gebruik word in die behandeling van neuropatiese pyn. 4. Beskryf die belangrike newe-effekte van en die veiligheidsmonitering vir elk van

bogenoemde middels.

NEURO WETENSKAPPE

SESSIE 10: LOKALISASIE VAN ‘N ONDERSTE MOTOR NEURON (OMN) LETSEL

UITKOMSTE Aan die einde van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Definieer die motor eenheid. 2. Lys die kliniese kenmerke van ’n letsel van die anterior horingsel, motoriese senuwee,

neuromuskulêre aansluiting en spier. 3. Maak ’n skets van die dermatome van:

a. Die arm b. Die romp c. Die been

4. Beskryf die wortel innervasie van die volgende spiere:

a. Deltoïd b. Biseps c. Bragioradialis d. Triseps e. Kwadriseps f. Tibialis anterior.

5. Beskryf die fisiologie van senuwee herstel, en gee 'n klassifikasie van die verskillende tipes beserings.

6. Beskryf die kenmerke van:

a. Karpale tonnel sindroom. b. Ulnêre neuropatie c. Radiale senuwee verlamming d. Peroneale neuropatie

HULPBRONNE 1. Web CT: HTML tutoriaal: “Lower Motor Neuron” 2. Klasnotas


56

NEURO WETESKAPPE

SESSIE 11: DIE FISIOLOGIE VAN DIE OUTONOMIESE SENUWEESISTEEM

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Beskryf die efferente senuweesisteem in terme van sy rol in die transmissie van boodskappe van die brein (integrerende sentrum) na die effektor organe. Maak spesifieke melding van die twee komponente van die efferente senuweesisteem, nl. die somatomotor neurone en die outonome neurone.

2. Hersien die fisiologie en funksionering van die gebeure in ‘n tipiese sinaps. Wees veral bewus van die konsepte presinapties, postsinapties, sinaptiese spleet en neurotransmitters.

3. Gee ‘n klassifikasie van die belangrikste neurotransmitters in die liggaam. 4. Definieer die konsep outonoom soos dit in die term outonomiese senuweesisteem gebruik

word. 5. Verduidelik hoekom die outonome senuweesisteem as ‘n klassieke voorbeeld van ‘n

homeostatiese beheersisteem beskou kan word. 6. Gee ‘n lys van die vernaamste effektororgane / teikenweefsels van die outonome

senuweesisteem. 7. Verduidelik die basiese verskille en ooreenkomste tussen die twee onderafdelings van die

outonome senuweesisteem, nl. simpaties en parasimpaties. 8. Beskryf kortliks die outonome beheer van hartfunksie en bloeddruk in die liggaam.

HULPBRONNE

Silverthorn: Human Physiology, 5th Edition (2010)


57

TEMA 8: KLINIESE ONDERSOEKMETODES

TEMADOELSTELLING Die oorkoepelende doel van hierdie tema is om jou in staat te stel om ‘n doelgerigte kliniese geskiedenis te kan neem asook ‘n toepaslike kliniese ondersoek te kan uitvoer aangaande die muskuloskeletale sisteem.

Daar sal van jou verwag word om 'n volledige, deeglike en toepaslike kliniese ondersoek te kan uitvoer ten opsigte van die boonste ledemate, onderste ledemate en die werwelkolom om die normale voorkoms, stand, beweging en stabiliteit te kan onderskei van fisiologiese-, ouderdoms- en patologiese afwykings. Jy moet abnormale loopgange kan identifiseer en ‘n beenlengteverskil klinies kan evalueer. Jy moet die basiese beginsels ken van die ondersoek van ‘n gewrig in die algemeen.

OORSIG VAN DIE TEMA

Sessie Datum Aktiwiteit Onderwerp Dosent

1 18/07/2011 09:00–09:45 Lesing Terminologie & Deformiteite Dr J du Toit

2 18/07/2011 10:00-10:45 Lesing Fisika and Biomeganika DR ICM Robertson

3 18/07/2011 11:00-11:45 Lesing

Belynings- en Rotasiedeformiteite van die Ledemate, Loopgange, Beenlengteverskille

en die Ondersoek van ‘n Gewrig Dr J du Toit

4 18/07/2011 14:00-14:45 Selfstudie

Pyn Gradering, Spierkrag, Spastisiteit,- Miotoom Innervasie,

Dermatoom Innervasie, OMN Letsel en BMN Letsel

Dr J du Toit

5 18/07/2011 15:00-15:45 Lesing Ondersoek van die Nek en Skouer Dr H de Jongh

6 19/07/2011 08:00–08:15 Lesing Toegepaste Anatomie van die Werwelkolom Dr A Vlok

7 19/07/2011 09:00-09:45 Lesing Ondersoek van die Rug Dr A Vlok

8 19/07/2011 10:00-10:45 Lesing Toegepaste Neurologie van die Boonste Ledemaat Prof J Carr

9 19/07/2011 11:00-11:45 Lesing Toegepaste Anatomie van die Boonste Ledemaat Dr S Pretorius

10 19/07/2011 12:00–12:45 Lesing Ondersoek van die Elmboog,

Voorarm en Hand Dr S Pretorius

11 18/05/2011 09:00-09:45 Lesing Kliniese Ondersoek van die

Heup en Kniegewrig Dr H de Jongh

12 19/07/2011 14:00-14:45 Lesing Toegepaste Anatomie van die Onderste Ledemaat Dr I Terblanche

12 18/05/2011 10:00-10:45 Lesing Ondersoek van die Voet en Enkel Dr I Terblanche


58


SESSIE 1: TERMINOLOGIE & DEFORMITEITE

TEMADOELSTELLING

Tydens hierdie tema gaan ons voortbou op die kennis van terminologie wat jy tydens die Fase II module oor die Muskuloskeletale stelsel opgedoen het. Jy gaan bykomende terminologieleer wat die algemeenste Muskuloskeletale afwykings beskryf en jou in staat sal stel om akkuraat met kollegas hieroor te kommunikeer.

UITKOMSTE


1. Beskryf die normale stand, voorkoms en bewegings van die muskuloskeletale sisteem. 2. Die algemene muskuloskeletale afwykings te kan herken en beskryf.


1. Lees die werkstuk deur en voltooi deur te verwys na Dorlands Mediese Woordeboek en die Module: Die muskuloskeletale stelsel van Fase II.

HULPBRONNE

- Dorlands Mediese Woordeboek

Abduksie: Adduksie: Ankilose: Antalgies: Artritis: Artrodese: Artroplastiek: Artrose: Bunion (Knokkel): Cavus: Diafise: Displasie: Distrofie: Dorsifleksie: Eksositose: Ekstensie: Eksterne rotasie: Elevasie: Epifese:


59

Eversie: Fise: Fleksie: Gon-artrose: Hallux: Interne rotasie: Inversie: Involucrum: Kifose: Lise: Lordose: Metafise: Metatarsalgie: Olistese: Osteïtis: Osteochondritis: Osteochondrose: Osteolise: Osteosklerose: Osteofiet: Osteomalasie: Osteomiëlitis: Osteoklase: Osteotomie: Plantaarfleksie: Planus: Pollux: Procurvatum: Pronasie: Recurvatum: Sequestrum: Sirkumduksie: Sklerose: Skoliose: Spondilolise: Spondilolistese: Spondilose: Supinasie: Torticollis: Valgus: Varus:


60

TEMA 8: FISIKA EN BIOMEGANIKA

SESSIE 2: FISIKA EN BIOMEGANIKA

UITKOMSTE

Teen die einde van hierdie sessie moet u die volgende verstaan:

1. Hefboom sisteme en hoe die skelet van hierdie sisteme gebruik maak. 2. Krag van materiale. Die verwantskap tussen stres en spanning. 3. Biomeganika van Muskeloskeletale strukture. Karaktereineskappe (gedrag) van strukture

onder lading. Lading van been en sagteweefsel en hoe dit mag faal – frakture, ligament ruptuur ens.

4. Rigiditeit – buiging van strale - area gewig van inersie en modulus van elsastisiteit. 5. Implantbare materiale en hoe hulle mag faal in die liggaam. 6. Kerngeneeskunde. Die periodieke tabel en atoom nommers. Isotope en hoe hulle gebruik

word in medisyne. Die gevaar van bestraling van die pasiënt en dokter.

HULPBRONNE

1. Basic Orthopaedic Biomechanis, Van C. Mow, Lillincott, ISBN 0-397-54684-3. 2. A primer of biomechanics, George B Cochran, Churchill Livingstone, ISBN 0-443-08027-5.


SESSIE 3: BELYNINGS- EN ROTASIEDEFORMITEITE VAN

DIE LEDEMATE, LOOPGANGE, BEENLENGTEVERSKILLE EN DIE ONDERSOEK

VAN ‘N GEWRIG

UITKOMSTE


1. Noem die algemeenste belynings en rotasiedeformiteite van die ledemate. 2. Noem 4 algemene afwykings van die normale loopgang van pasiënte en beskryf elk. 3. Noem die oorsake van 'n oënskynlike beenlengte verskil. 4. Jy moet in staat wees om aktiewe en passiewe beweging van ‘n gewrig te kan evalueer. 5. Jy moet die onderskeid tussen ‘n effusie en ‘n sinovitis kan beskryf.

HULPBRONNE

1. Clinical Orthopaedic Examination McCrae, P. 1 2. Orthopaedic Assessment Video Casette, US library, WE 141 Ort 3. Physical examination of the spine and extremities Stanley Hoppenfeld 4. Pecutra gaits / Buckanon MFG WE103BUC US Library


61


Lesing Hierdie lesing bied die kliniese metodes aan om 'n gewrig te ondersoek, normale beweging en stabiliteit te onderskei van patologiese prosesse. Die kliniese evaluasie van beenlengte verskille, normale loopgange en afwykings daarvan asook rotasie- en belyningsdeformiteite van die ledemate sal bespreek word.

Voltooi asb. die taakstuk wat tydens die sessie aan jou gegee is.


SESSIE 4: PYN GRADERING, SPIERKRAG, SPASTISITEIT,

MIOTOOM INNERVASIE, DERMATOOM INNERVASIE, OMN LETSEL EN BMN LETSEL

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Verduidelik hoe muskuloskeletale gradeer word. 2. Spierkrag volgens die Oxford skaal kan gradeer. 3. Spierspasma volgens die Ashworth skaal kan gradeer. 4. Beskryf/skets die neurologiese innervasie van die miotome van die ledemate. 5. Beskryf/skets die sensoriese innervasie van dermatome. 6. Verduidelik hoe om die onderskeid tussen 'n boonste en 'n onderste motor neuron letsel

klinies te kan maak.

HULPBRONNE

- Clinical Orthopaedic Examination McRae, P. 13 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures P. 194, 4 - Orthopaedic Physical Assessment. D Magee 3rd Edition P. 21, 24


Selfstudie Die doel van hierdie selfstudie is dat jy oor 'n goeie persepsie moet beskik aangaande die mate van pyn wat jou pasiënte ondervind, asook die kwantifisering daarvan en die mate van morbiditeit. Jy moet ook krag en spasma van spiere kan kwantifiseer vir opvolg dokumentasie doeleindes. Jy moet ook in staat wees om neurologiese letsels anatomies te kan lokaliseer deur 'n goeie perifere ledemaat ondersoek.


62


SESSIE 5: ONDERSOEK VAN DIE NEK EN SKOUER

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees.

1. Verduidelik hoe om die normale bewegings van die nek te kan ondersoek. 2. 'n Toepaslike neurlogiese en vaskulêre ondersoek van die boonste ledemaat te doen. 3. Demonstreer hoe om die normale beweging van die skouer gordel te kan ondersoek en

verduidelik hoe om beperkte beweging identifiseer. 4. Beskryf die kliniese toetse om rotatorkraagskeure en skouerbeklemming te identifiseer. 5. Verduidelik hoe om te onderskei tussen glenohumerale en skapulo-torakale beweging. 6. Verduidelik hoe om stabiliteit van die skouergewrig klinies te evalueer.

HULPBRONNE

1 Clinical Orthopaedic Examination McCrae – The shoulder P. 41 The cervical spine P. 27

2 Physical Examination Of The Shoulder. SA Bone & Joint Surgery, Vol no 4, Nov 2000, Page 12

3 Routine Examination Of Joints. Video 2: The shoulder/Holland CD WE544HOL US Library 4 Orthopaedic Physiotherapy Video cassette: The Examination Of The Shoulder WE810WIN

US Library 5 Examination Of The Shoulder/Kelly IG, WE810KEL, US Library


Lesing Die doelstelling van hierdie sessie is om jou behulpsaam te wees om ‘n toepaslike siektegeskiedenis ta kan neem asook ‘n basiese maar doelgerigte kliniese ondersoek te kan uitvoer om toestande van die nek en skouer te identifiseer en van mekaar onderskei.

'n Lesing demonstrasie sal aangebied word om die kliniese ondersoek metodes van die nek en skouergordel uit te voer. Voorafstudie sluit in hersiening van die osteologie van die nek Fase II, Die Muskuloskeletale Stelsel, Tema 2, Sessie 1 en Fase II, Die Muskuloskeletale Stelsel, Tema 4.

Voltooi asb. die werkstuk wat aan jou verskaf word.


63


SESSIE 6: TOEGEPASTE ANATOMIE VAN DIE

WERWELKOLOM

UITKOMSTE

1. Basiese embriologiese ontwikkeling van die werwelkolom. 2. Normale ontwikkeling van die werwelkolom. 3. Basiese anatomie van die diskus ligamente, bloed en senuwee toevoer. 4. Patologiese toestande soos diskus en werwelkolom patologie, lordose en skoliose. 5. Traumatiese toestande soos frakture en die relevante biomeganika daarvoor. 6. Spiere en hulle aksies.

Die bogenoemde sal dien as agtergrond vir die vertolking van patologiese toestande, simptomalogie, asook vir gebruik van die bevindings om ‘n diagnose te maak.

HULPBRONNE

Dorland se Mediese Woordeboek


Lesings, Gerigte Selfstudie en Praktika Tydens die lesings sal geselekteerde aspekte betreffende die werwelkolom aan jou verduidelik en demonstreer word.

Tydens die gerigte selfstudie moet jy jou hulpbronne raadpleeg om die spesifieke aspekte oor die werwelkolom (sien selfstudie) te bestudeer.

Tydens die praktika (oor spiergroepe) sal jy ook die geleentheid hê om die relevante aspekte oor die werwelkolom te bestudeer.

Selfstudie 1. Hersien die osteologie van die werwels (vertebrae) in die algemeen asook die regionale

kenmerke (M5; 81-82, 482-493; 547-552, 1047;M6: 76,443-451,495,855). 2. Benoem die twee dele waaruit die intervertebrale skyf (“intervertebral disc”) bestaan. 3. Lys al die ligamente wat ‘n rol speel by stabilisasie van die werwelkolom. 4. Lys, klassifiseer en identifiseer al die gewrigte van die werwelkolom (M5; 497;M6: 464). 5. Lys al die bewegings van die werwelkolom (M5; 511;M6: 470). 6. Benoem en identifiseer die volgende ligamente (dui die ligging van die volgende ligamente

op ‘n geartikuleerde skelet, op afsonderlike werwels, op prente of op tekeninge aan):

anterior atlanto-oksipitale membraan (ligament) (M5; 508, fig 4.15 A;M6: 469 fig 4.21 A)


64

posterior atlanto-oksipitale membraan (ligament) (M5; 508, fig 4.15 B;M6: 469 fig 4.21 B)

anterior atlanto-aksiale membraan (ligament) (M5; 508, fig 4.15 A;M6: 469 fig 4.21 A)

posterior atlanto-aksiale membraan (ligament) (M5; 508, fig 4.15 B;M6: 469 fig 4.21 B)

tektoriale membraan alare ligamente (“check ligaments”) (M5; 507, fig 4.14 A;M6: 468 fig 4.20 A) ligamentum nuchae (M5; 505, fig 4.12 A;M6: 467 fig 4.18 A) transvers ligament van atlas (M5; 507-508 fig 4.14 A, B, C;M6: 468-469

fig 4.20 A, B, C) anterior longitudinale ligament (M5; 501 fig 4.11;M6: 466 fig 4.17) posterior longitudinale ligament (M5; 505 fig 4.12 B;M6: 467 fig 4.18 B) ligamentum flavum (M5; 501 fig 411;M6: 466 fig 4.17) supraspineuse ligamente (M5; 505 fig 4.12 B;M6: 467 fig 4.18 B) interspineuse ligamente (M5; 505 fig 4.12 B;M6: 467 fig 4.18 B) intertransverse ligamente (M5; 505 fig 4.12 B;M6: 467 fig 4.18 B)

LW: anterior atlanto-oksipitale membraan: verloop vanaf die anterior grens van foramen

magnum tot by die anterior boog van C1 (M5; 508 fig 4.15 A;M6: 469 fig 4.21 A) posterior atlanto-oksipitale membraan: verloop vanaf die posterior grens van foramen

magnum tot by die posterior boog van C1 (M5; 508 fig 4.15B;M6: 469 fig 4.21 B) anterior longitudinale ligament: verloop op die anterior oppervlak van die liggaam van die

werwels (vanaf die oksipitale been tot sakrum) posterior longitudinale ligament: verloop op die posterior oppervlak van die liggaam van die

werwels vanaf C2 tot sakrum (dus hierdie ligament is geleë binne die vertebrale kanaal) tektoriale membraan: strek vanaf die oksipitale been tot by C2 (word verder voortgesit as

die posterior longitudinale ligament) ligamentum nuchae: verloop vanaf oksipitale been op die spineuse prosesse tot by C7

(verloop onder C7 verder as die supraspineuse ligamente) supraspineuse ligamente: vanaf spineuse proses van C7 tot sakrum ligamentum flavum: verloop vertikaal vanaf die lamina van een werwel na die lamina van die

daaropvolgende werwel (en vorm dus deel van die posterior wand van die vertebrale kanaal) (M5; 501 fig 4.11, 505;M6: 466 fig 4.17)

kruisvormige ligament (“cruciate ligament”): hierdie kruisvormige ligament word gevorm deur die transvers ligament van die atlas en twee longitudinale bande (superior longitudinale band en inferior longitudinale band): die superior longitudinale band strek opwaarts vanaf die transvers ligament en heg vas aan die oksipitale been; die inferior longitudinale band strek afwaarts vanaf die transvers ligament en heg vas aan die liggaam van C2 (M5; 507 fig 4.14 A;M6: 468 fig 4.20 A).

transvers ligament van die atlas: sterk band wat strek tussen die tuberkels van die laterale massas van C1 (hou die dens van C2 teen die anterior boog van C1) (M5; 508 fig 4.14 C;M6: 469 fig 4.21 C)


65


SESSIE 7: ONDERSOEK VAN DIE RUG

UITKOMSTE Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Beskryf die normale kontoer, asook die omvang van beweging van die torakolumbale werwels.

2. Beskryf hoe om borskasuitsetting te meet en verduidelik wat verlies daarvan beteken. 3. Verduidelik die belang van bekken kanteling. 4. Beskryf hoe om 'n kifose te identifiseer en verduidelik die belang daarvan. 5. Beskryf hoe om skoliose te identifiseer en verduidelik die belang daarvan. 6. Beskryf hoe om die onderste ledemate neurologies en vaskulêr klinies te evalueer. 7. Beskryf hoe om die sakro-iliaka gewrigte te ondersoek.

HULPBRONNE 1. Clinical Orthopaedic Examination McCrae – The Thoracic And Lumbar Spine P. 113 2. Routine Examination Of Joints. Video 5 – The Spine/Holland CD WE544HOL, US Library 3. Orthopaedic Physiotherapy: Examination Of The Lumbar Spine WE750WIN, US Library 4. Concise System Of Orthopaedics And Fractures. A Graham Apley/Louis Solomon

Chapter 18, The Back. P. 157

ENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN? Die doelstelling van hierdie sessie is om jou behulpsaam te wees om ‘n toepaslike siektegeskiedenis te kom neem asook ‘n basiese, maar doelgerigte kliniese ondersoek te kan uitvoer om toestande van die torakolumbale werwelkolom te identifiseer en van mekaar onderskei.

Voor aanvang van hierdie sessie behoort jy asseblief die funksionele anatomie van die werwelkolom hersien.

Lesing demonstrasie Tydens hierdie sessie sal die normale kontoer van die torakolumbale werwels hersien word en die normale bewegings sal demonstreer word. Afwykings van postuur en deformiteite soos skoliose en kifose sal bespreek word.


66


SESSIE 8: TOEGEPASTE NEUROLOGIE VAN DIE

BOONSTE LEDEMAAT

UITKOMSTE 1. Die fisiologie van senuwee herstel and ‘n klassifikasie van die tipe besering. 2. Chroniese senuwee beklemming sindroom en algemene areas hiervoor in die boonste

ledemaat. 3. Begrip van bewegings patrone in die boonste ledemaat en die senuwees wat dit kontroleer. 4. Algemene senuwee besering veroorsaak deur trauma aan die boonste ledemaat en hoe die

area die patroon wat gesien word kan affekteer.

HULPBRONNE

Nerve injury (http://www.wheelessonline.com/ortho/nerveinjury) Nerve entrapment (http://www.emedicine.com/plastic/topic300.htm)


SESSIE 9: TOEGEPASTE ANATOMIE BOONSTE

LEDEMAAT

UITKOMSTE

1. Die ontwikkeling en groei van die boonste ledemaat, insluitend die ouderdom wanneer belangrike ossifikasie sentrums verskyn.

2. Die name en vorms van bene in die boonste ledemaat, insluitend hulle spier verbindings. 3. Die gewrigte van die boonste ledemaat, insluitend hulle beweging en spiere verantwoordelik

hiervoor. 4. Die oorsaak van algemene deformiteite wat gesien word in die boonste ledemaat gewrigte

in chroniese inflammatoriese siekte. 5. Tendon degenerasie - Tendinitis and tendonose wat in die boonste ledemaat gesien word. 6. Die kompartemente van die hand en die unieke proleme van sepse hier.

HULPBRONNE

Grays Anatomy Wheeless textbook of Orthopaedics (http://wheelessonline.com) Tendinitis (http://www.webmd.com/osteoarthritis/guide/arthritis-tendinitis) Hand sepsis (http://www.aafp.org/afp/20031201/2167.html)


67


SESSIE 10: ONDERSOEK VAN DIE ELMBOOG, VOORARM

EN HAND

UITKOMSTE Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Beskryf die normale bewegings van die elmbooggewrig, die polsgewrigte, die metakarpofalangeale gewrigte en die interfalangeale gewrigte.

2. Noem die stabiliserings strukture van al hierdie gewrigte. 3. Noem watter spiere hoofsaaklik verantwoordelik is vir die beweging van hierdie gewrigte. 4. Beskryf die miotoom innervasie van die bo-arm, voorarm en hand en verduidelik hoe om te

onderskei tussen die bewegings wat deur die mediane senuwee, die ulnare senuwee en die radiale senuwee geïneveerde spiere plaasvind.

5. Beskryf die dermatoom sensoriese distribusie van die hand en voorarm. 6. Beskryf die verloop van die hoofsenuwees in die boonste ledemaat. 7. Beskryf die hoof arteries se verloop in die boonste ledemaat. 8. Onderskei tussen die funksies van die onderskeie pese van die vingers.

HULPBRONNE 1. Neurovascular Assessment Of The Hand. CME July 1996, Vol 14, no 7, Page 1007. 2. Clinical Orthopaedic Examination McCrae

Segmental And Peripheral Nerves Of Die Upper Limb P. 13 The elbow P. 61 The wrist P. 77 The hand P. 95

3. Routine Examination Of Joints. Video I: Pt. 1 The hand, Pt. 2 The elbow/Holland CD WE544HOL, US Library

4. Neurovascular Examination Of The Hand/Mennen U, WE830MEN, US Library 5. S A Bone & Joint Elbow Vol X No. 3 Aug 2000, Shoulder Vol X Nol 4, Nov 2000

ENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN? Die doelstelling van hierdie sessie is om jou behulpsaam te wees om ‘n toepaslike siektegeskiedenis te kan neem asook ‘n basiese maar doelgerigte kliniese ondersoek te kan uitvoer om toestande van die elmboog, voorarm en hand te identifiseer en van mekaar te onderskei.

Voorafstudie Voor die aanvang van hierdie lesing word daar van jou verwag om die funksionele anatomie van die arm te hersien, asook die inhoud van die spierkompartemente van die bo-arm, voorarm en hand. Fase II, Die Muskuloskeletale Stelsel, Sessies 3, 4, 5 en 6.


68

Lesing 'n Lesing demonstrasie van ongeveer 45 minute sal aangebied word. Die kliniese ondersoek van die gewrigte van die elmboog en voorarm sal bespreek word. Die ondersoek van die mediane senuwee, die ulnare en die radiale senuwees sal met behulp van 'n demonstrasie bespreek word. Die funksie van die belangrikste pese in die hand sal bespreek word.

Na afloop van hierdie sessie behoort jy die taakstuk voltooi wat aan jou verskaf is.


SESSIE 11: KLINIESE ONDERSOEK VAN DIE HEUP- EN

DIE KNIEGEWRIG

UITKOMSTE


1. Beskryf die normale omvang van beweging van die heupgewrig. 2. Verduidelik hoe om spierspasma om die heup te evalueer. 3. Beskryf die normale omvang van beweging van die knie gewrig. 4. Verduidelik hoe ondersoek tegnieke om die kruisligamente, kollaterale knie ligamente,

onstabiele patella of 'n meniskus besering te evalueer.

HULPBRONNE

1. Clinical Orthopaedic Examination McCrae

The hip P. 155

The knee P. 189

2. Routine Examination Of Joints Video 3: The hip/Holland CD, WE544 HOL, US Library 3. Routine Examination Of Joints Video 4: The knee/Holland CD WE544HOL, US Library 4. Clinical Examination Of The Knee/Ireland J, WE870IRE, US Library

Lesing

Die doelstelling van hierdie sessie is om jou behulpsaam te wees om ‘n toepaslike siektegeskiedenis te kan neem asook ‘n basiese maar doelgerigte kliniese ondersoek te kan uitvoer om toestande van die heup- en kniegewrig te identifiseer en van mekaar onderskei.

Tydens hierdie sessie word 'n lesing demonstrasie van ongeveer 45 minute aangebied oor die ondersoek tegnieke van die knie- en heupgewrigte. Met aanvang van hierdie lesing word verwag dat jy reeds die funksionele anatomie van die knie en heup gewrigte hersien het. Fase II, Die Muskuloskeltale Stelsel, M4607 en M4617.

Na afloop van hierdie lesing moet jy die taakstuk voltooi wat aan jou verskaf is.


69


SESSIE 12: TOEGEPASTE ANATOMIE ONDERSTE

LEDEMAAT

UITKOMSTE

1. Die onderste ledemaat van die groeiende kind aangaande die veranderende belyning van die onderste ledemaat soos die kind ontwikkel. Die ouderdomme wanneer belangrike sekondêre ossifikasie sentrums verskyn.

2. Begrip van hoekom die metafiese van jong pasiënte vatbaar is vir infeksie en tumore en hoe infeksie hier ‘n gewrig mag binnedring.

3. Verstaan Shenton se lyn van die heup en die betekenis daarvan. 4. Ken die bloedtoevoer van die femurnek en hoekom dit mag affekteer word tydens trauma. 5. Die abduktore en fleksors van die heup, hulle senuwee toevoer en hul belangrikheid in

normale loopgang. 6. Verstaan die biomediese stres wat onstaan by proksimale femur and hoekom patologiese

prosesse hier groter risiko vir frakture het. 7. Die konsep van meganiese asse van die onderste ledemaat en die betekenis en hoe dit

gemeet kan word. 8. Verstaan hoe ligamente die knie stabiliseer en hoe ‘n besering die meniski affekteer. 9. Ken die neurovaskulêre strukture wat ‘n risiko loop van ‘n knie besering. 10. Weet van sesamoïd en ander algemene bykomstige bene in die voet en onderste ledemaat. 11. Verstaan hoe ligamente en tendons funksioneer.

HULPBRONNE

A primer of biomechanics, George B Cochran, Churchill Livingstone, ISBN 0-443-08027-5. hhtp://www.sun.ac.za/orth hhtp://www.simillima.com/anat19.html – applied anatomy of the hip. hhtp://www.aboutjoints.com/physicianinfo/topics/anatomyhip/biomechanicship.htm – bony anatomy and muscle about the hip, plus biomechanics. hhtp://www.upstate.edu/cdb/grossanat/limbs8.shtm – applied anatomy of knee injury hhtp://www.pubmedcentral.nih.gov.articlerender.fcgi?artid=1859563 – applied anatomy

ankle ligaments


70


SESSIE 13: ONDERSOEK VAN DIE VOET EN ENKEL

UITKOMSTE


1. Beskryf die normale beweging van die enkel en voet gewrigte. 2. Beskryf hoe om die funksie van die pese om die voet en enkelgewrigte te ondersoek. 3. Beskryf hoe om onstabiliteit van die enkel gewrig te ondersoek. 4. Beskryf hoe om senuwee beklemmings van die voet te kan lokaliseer.

HULPBRONNE

1. Clinical Orthopaedic Examination McCrae.

- The Ankle P. 239 - The Foot P. 253

2. Routine Examination Of Joints Video 6, The Ankle And Foot/Holland CD WE544HOL, US Library

3. Movements Of The Ankle And Foot/Waugh W WE880WAU, US Library


Die doelstelling van hierdie sessie is om jou behulpsaam te wees om ‘n toepaslike siektegeskiedenis te kan neem asook ‘n basiese maar doelgerigte klniese ondersoek te kan uivoer om toestande van die voet en enkel te identifiseer en van mekaar onderskei.

Met aanvang van hierdie lesing moes jy reeds die funksionele anatomie van die voet en enkel hersien het. Fase II, Die Muskuloskeltale Stelsel M4632, M4512, M4515.

Lesing/Skyfievertoning

'n Lesing sal deur middel van skyfie projeksie sal aangebied word om die kliniese ondersoek metodes van die voet en enkel te demonstreer.

Na afloop van die lesing sal 'n taakstuk aan jou uitgegee word vir voltooing.


71

TEMA 9: BEELDINGSONDERSOEKE VAN DIE

MUSKULOSKELETALE STELSEL

TEMADOELSTELLING

Na afloop van hierdie tema moet jy die indikasies ken vir die aanvraag van gewone X-strale om muskuloskeletale toestande te kan diagnoseer en die X-strale sistematies te kan evalueer en interpreteer om tot 'n diagnose te kom.

Jy moet ook bewus wees van die muskuloskeletale toestande wat nie onnodige radiologiese ondersoeke regverdig nie.

Jy moet weet van die indikasies vir die aanvraag en die toepaslikheid van aanvullende beeldingsondersoeke bv. konvensionele tomografie, kerngeneeskunde,

rekenaartomografie en magnetiese resonansie, asook die moontlike nagevolge en kostes van sodanige ondersoeke.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 20/07/2011 09:00-09:45 Lesing

Doelgerigte Beeldings Ondersoeke Algemene Radiologiese Kenmerke Van

Traumatiese En Non-Traumatiese Been En Gewrigs Toestande

Dr J du Toit

3 20/07/2011 10:00-10:45 Lesing Kerngeneeskunde As Beeldingsmodaliteit

In Die Muskuloskeletale Stelsel Dr J Warwick

TEMA 9: BEELDINGSONDERSOEKE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 1: DOELGERIGTE BEELDINGS ONDERSOEKE


Jy moet asb voor hierdie sessie oplees oor die indikasies en voorvereistes vir die neem van X-strale van die werwelkolom in pasiënte met rugpyn. Is die neem van X-strale altyd nodig? Verwysing: Rational Investigating UPDATE, June 2000, P35

UITKOMSTE

1. Bespreking van die radiologiese kenmerke van algemene en minder algemene frakture. 2. Bespreking van radiologiese kenmerke van ontwrigtings. 3. Bespreking van radiologiese kenmerke van degeneratiewe rumatoide, infektiewe,

neoplastiese, displastiese, algemene metabolise toestande. 4. Radiologiese kenmerke van avaskulêre nekrose van been.


72

5. Radiologiese kenmerke van maligne en benigne beentumor. 6. Gevare van herhaaldelike radiologiese ondersoeke. 7. Jy moet weet wanneer X strale aangedui is in pasiente met rugpyn 8. Doelgerigte beeldingondersoeke moet aangevra word 9. Kennis van die gevare van bestraling van pasiente

HULPBRONNE Principles Of Fractures Treatment. Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. Chapter 23, P. 516, 563 Journal Of American Family Physicians, Cervical Spine X-Ray, Jan 15, 1999, P 331 Journal Of American Family Physicians, Radiographic Assessment of OA, July 15, 2001, P. 279 Journal Of American Family Physicians, Radiological Examination Upper Extremity Fractures 1 March 1998, P.995 Journal Of American Family Physicians, Radiological Examination Lower Limb Traums, 15 March, 1998, P.1314 Website www.aafp.org/afp


Selfstudie taak Voor aanvang van die lesing word daar van jou verwag om Perkins se reëls tov die neem van X-strale in trauma te tabuleer en saam te bring na die lesing vir bespreking.

Verwysing: Apleys System Of Orthopaedics And Fractures P. 520.

Lesing Tydens hierdie sessie word 'n skyfie lesing aangebied om die belangrikste radiologiese kenmerke van traumatiese en non-traumatiese toestande van die skelet te demonstreer.

Na afloop van hierdie lesing sal 10 minute gewy word aan klein groepbesprekings oor die neem van onnodige X-strale. (Vooraf selfstudietaak)

TEMA 9: BEELDINGSONDERSOEKE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 2: KERNGENEESKUNDE AS

BEELDINGSMODALITEIT IN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

UITKOMSTE Na afloop van die sessie behoort jy in staat te wees om:

1. Die patofisiologiese basis van skeletflikkergrafie te kan beskryf. 2. Die mees algemene indikasies vir skeletflikkergrafie te kan lys. 3. Aan ‘n pasiënt wat vir ‘n skeletflikkergram verwys is, te kan verduidelik hoe die studie

uitgevoer sal word. 4. Die voordele van skeletflikkergrafie te kan lys. 5. Die rol van skeletflikkergrafie in sportgeneeskunde aan jou pasiënt te kan verduidelik.


73

HULPBRONNE

1. Fase 2 notas oor die fisiologie van die skelet 2. Klasnotas 3. Textbook of Nuclear Medicine. Wilson MA, Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia, 1998


Lesing Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om Kerngeneeskunde selektief en doelgerig te kan implementeer om muskuloskeletale toestande te kan diagnoseer of bevestig.

Voordat jy die lesing bywoon, hersien asb. jou Fase 2 notas oor die fisiologie van die skelet. Die onderwerp sal tydens ‘n interaktiewe lesing behandel word.


74

TEMA 10: INFEKTIEWE TOESTANDE VAN DIE


TEMADOELSTELLING Gedurende hierdie tema gaan jy leer hoe om die algemeenste infektiewe toestande van die Muskuloskeletale stelsel te herken. Jy gaan ook leer hoe om hierdie toestande te behandel. Veral belangrik hier is'n begrip van die onderliggende anatomie en patologie, wat maak dat die beginsels van behandeling ietwat anders is as in ander orgaanstelsels.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 20/07/2011 11:00-11:45 Lesing Algemene Patologiese Beginsels Prof J Schneider

2 20/07/2011 12:00-12:45 Selfstudie Prof J Schneider

3 20/07/2011 14:00-14:45 Lesing Mikrobiologiese Aspekte van Been,

Gewrigs- en Sagteweefsel Infeksie Dr H Orth

4 21/07/2011 09:00-09:45 Selfstudie/Lesing Farmakologiese Aspekte van

Antibiotika in Infeksies Dr A Basson

5 21/07/2011 10:00-10:45 Lesing Akute Septiese Artritis

en Osteomiëlitis Dr A Basson

6 21/07/2011 11:00-11:45

Lesing Selfstudie

Non-Piogene Infeksies van Been en Gewrigte

Kliniese Probleem Oplossing Chroniese Osteomiëlitis

Dr J Davis

7 21/07/2011 12:00-12:45 Lesing Handinfeksies Dr S Pretorius

TEMA 10: INFEKTIEWE TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 1: ALGEMENE PATOLOGIESE BEGINSELS

UITKOMSTE Aan die einde van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Definieer akute en chroniese osteomiëlitis, tuberkuleuse osteomiëlitis en infektiewe artritis aan die hand van basiese beginsels van ontsteking.

2. Noem die belangrikste oorsake van osteomiëlitis. 3. Bespreek die opeenvolgende veranderinge in die patogenese van osteomiëlitis. 4. Bespreek en identifiseer die morfologiese veranderinge van osteomiëlitis. 5. Verduidelik die klinies-patologiese korrelasies van osteomiëlitis. 6. Noem die belangrikste oorsake van infektiewe artritis. 7. Bespreek die patogenese en morfologiese veranderinge van septiese artritis en

tuberkuleuse artritis. 8. Verduidelik die onderskeidelike klinies-patologiese korrelasies van septiese en

tuberkuleuse artritis.


75

AGTERGRONDKENNIS Dit is belangrik dat jy die beginsels en uitkomste van akute en chroniese ontsteking asook granulomateuse ontsteking hersien (kyk weer na die Fase 2 module Basis van Siekteprosesse). Maak seker dat jy die morfologiese manifestasies van ontsteking goed ken insluitende verettering, absesvorming, verspreidende ontsteking soos sellulitis en erisipelas, en nekrotiserende ontsteking. Jy sal ook deeglike hersiening moet doen van weefselherstel en die lokale en sistemiese faktore wat dit beïnvloed. (Kyk weer na die Fase 2 module Basis van Siekteprosesse; veral Temas 16 en 21).

ENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN? Lees bladsye 792 tot 793 en 813 tot 814 in Underwood voordat jy die lesing bywoon. Jy sal grootliks daarby baat om oorsigtelik na bladsye 222 tot 224 te kyk met klem op die illustrasies en tabelle. Die dosent sal tydens die lesing die teorie onderliggend tot die uitkomste verduidelik en illustreer en toepaslike riglyne vir verdere studie verskaf.

Lesing met toepaslike beeldmateriaal en illustrasies 1. Maak aanvullende notas tot jou handboek en klasnotas. 2. Die lesing is beskikbaar by die volgende adres:

http://www.sun.ac.za/healthsciences/schools/basic_appl_health/anat_path/ppt/ppt.html


SESSIE 2: SELFSTUDIE

HULPBRONNE - Underwood, 1996. Bl. 792 tot 793 en bl. 813 tot 814 - Eie aantekeninge tydens kontaksessies gemaak - Klasnotas - Voorbeelde van monsters wat u kan bestudeer in u eie tyd sal beskikbaar gestel word in die

patologie demonstrasielokaal op die 4de vloer in die Onderwysblok. 'n Lys van gevalle is aangeheg aan die einde van hierdie tema.

- Rekenaargesteunde onderrig: Hierdie webwerf bied talle voorbeelde, illustrasies en tutoriale wat jy nie elders sal teëkom nie.

http//medstat.med.utah.edu/WebPath/html#MENU <Organ System Pathology> <Bone and Joint Pathology>


76


Selfstudie Beantwoord die volgende vrae tydens jou selfstudie:

1. Definieer akute en chroniese piogene osteomiëlitis 2. Noem die belangrikste oorsake van osteomiëlitis en van infektiewe artritis. 3. Bespreek die opeenvolgende veranderinge in die patogenese van piogene osteomiëlitis. 4. Bespreek die morfologiese veranderinge van piogene osteomiëlitis en verduidelik hul

klinies-patologiese korrelasies. (Bestudeer fig. 25.6 op bl. 794 in Underwood) 5. Bespreek die klinies-patologiese kenmerke van tuberkuleuse osteomiëlitis en artritis.

Verwys spesifiek na die belangrikste verskille wat dit toon t.o.v. piogene osteomiëlitis en artritis. Maak ‘n skets om die verskille te illustreer. Verfris jou gedagtes deur weer te kyk na die figure en beskrywings op bladsye 232 tot 236 en 241 tot 243 in Underwood.

6. Noem ander belangrike nie-infektiewe oorsake van artritis. 7. Bespreek die patogenese en morfologiese veranderinge van septiese artritis en

tubekuleuse artritis. 8. Verduidelik die onderskeidelike klinies-patologiese korrelasies van septiese en

tuberkuleuse artritis. Bespreek kortliks die klinies patologiese kenmerke van gonokokkale artritis, spirogeetgeassosieerde artritis en

virus-geassosieerde artritis.

9. Let op dat die volgende voorbeelde van skeletale en sagte weefsel patologie beskikbaar sal wees vir studie in u eie tyd. Die lokaal sal aan u bekend gemaak word. Hierdie geleentheid word geskep om vir u te help en die monsters sal nie deel van u assessering wees nie. U word aangemoedig om vrae te formuleer en aan Prof Schneider te rig by [email protected]

* AS32, AS21, AS22 :Osteomiëlitis * AS31 :Been - sifilitiese osteitis * AV23 :Paget se siekte * JV 3 :Femur - hemolitiese anemie * AS40 :Echinokokkus sist (been)

Nat monsters

* PM382/88, 137/89 - Tuberkulose


77


SESSIE 3: MIKROBIOLOGIESE ASPEKTE VAN BEEN, GEWRIGS- EN SAGTEWEEFSEL INFEKSIE

UITKOMSTE


1. Tabuleer die algemene organismes verantwoordelik vir akute been- en gewrigsinfeksies. 2. Tabuleer die organismes verantwoordelik vir kroniese been- en gewrigsinfeksies. 3. Tabuleer die organismes verantwoordelik vir sagteweefsel infeksies. 4. Bespreek die patogenese van been- en gewrigsinfeksies. 5. Bespreek die rol van die laboratorium in die diagnose van bakteriële infeksies. 6. Noem die antimikrobiale middels en dosering in die behandeling van die algemene

muskuloskeletale infeksies. 7. Bespreek die belangrikste eienskappe en diagnose van muskuloskeletaleTuberkulose. 8. Tabuleer die middels in die behandeling van muskuloskeletale tuberkulose, asook die

dosering, tydsduur en newe-effekte.

VOORAFKENNIS

Voor aanvang van die sessie moet die student oor die volgende voorafkennis beskik:

1. Die klassifikasie van bakteriëe 2. Basis van patogenese en bakteriële virulensie 3. Basis van antimikrobiale werking

Aan die einde van die lesing sal 'n werkstuk uitgegee word wat voltooi moet word.

HULPBRONNE

- Myint: Medical Microbiology Made Memorable, 1999. Hoofstuk 27, Bl. 64 - Inglis: Microbiology and Infection, 1998. Hoofstuk 13, Bl. 131, Hoofstuk 6, Bl. 57-58 - Klasnotas


Lesing

Doelstelling: Hierdie sessie handel oor die vernaamste eienskappe van die algemene organismes wat aanleiding mag gee tot akute en chroniese infeksies van sagte weefsel, bene en gewrigte.

Verder moet jy kennis dra van die minder algemene organismes wat aanleiding mag gee tot muskuloskeletale infeksie.


78


SESSIE 4: FARMAKOLOGIESE ASPEKTE VAN

ANTIBIOTIKA IN INFEKSIES

TEMADOELSTELLING Hierdie sessie handel oor die verskillende farmakologiese aspekte van antibiotika wat gereeld gebruik word met muskuloskeletale infeksies

UITKOMSTE Na afloop van die sessie,behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Die fomulering van `n kliniese diagnose van die mikrobiale infeksie. 2. Die formulering van mikrobiale diagnose. 3. Bepaling van die nut vir empiriese antibiotika. 4. ‘n Sistematiese benadering tot emperies antibiotika. 5. Farmakodinamiees en farmakokinetiese faktore van terapie. 6. Antimikrobiale middel toksiteit en die hantering daarvan. 7. Die belang en plek van kombinasie terapie. 8. Antimikrobiale profilakse.

HULPBRONNE Rang, Dale&Ritter, Pharmacology, 4th Ed., (1999)


SESSIE 5: AKUTE SEPTIESE ARTRITIS EN

OSTEOMIËLITIS

UITKOMSTE Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat te wees:

1. Verduidelik hoe om die kliniese diagnose van ‘n akute septiese artritis en ’n akute osteomiëlitis te maak, asook hoe om te onderskei tussen die twee en oppervlakkige sagte weefsel infeksies.

2. ‘n Subakute beeninfeksie te kan definieer. 3. Noem die nodige spesiale ondersoeke, asook interpretasie om die diagnose van been en

gewrigsinfeksies te bevestig. 4. Beskryf wanneer ‘n been en gewrigsinfeksie chirurgiese behandeling benodig. 5. Beskryf die uitsonderlike kliniese presentering van muskuloskeletale infeksie in die

neonaat. 6. Tabuleer die komplikasies van septise artritis van die heup. 7. Tabuleer die komplikasies van akute infeksie van been en gewrigte.


79

8. Tabuleer die toepaslike antibiotika doserings, asook die termyn van behandeling vir akute septiese artritis en osteomiëlitis.

9. Tabuleer die wyses waarop sagte weefsel infeksies mag presenteer. 10. Beskryf die kliniese voorkoms van ‘n abses en die dreinasie tegniek. 11. Beskryf sellulitis en die behandeling daarvan. 12. Beskryf kortliks die entiteite van diskitis en spondilitis.

HULPBRONNE

- Acute Pyogenic Bone And Joint Infection In Children. S A Bone and Joint Surgery Nov 1997 Vol VII No 4 P. 24

- Infection Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – Chapter 2


Selfstudie Hersien asb. vooraf Sessie 2 van hierdie tema oor Staphylococcus aureus. Voltooi asb. tydens hierdie sessie die werkstuk.

Lesing Tydens hierdie sessie sal jy geleer word hoe muskuloskeletale infeksies sistemies en lokaal mag presenteer. Jy sal vertel word hoe om te kan onderskei tussen sagteweefsel en benige infeksies asook hoe om die beginsels in die behandelng toe te pas.

Hierdie lesing demonstrasie van ongeveer 45 minute bespreek die kliniese presentering, radiologiese evaluasie, toepaslike sykamer ondersoeke en die behandeling van akute septiese artritis en osteomiëlitis.


SESSIE 6: NON-PIOGENE INFEKSIES VAN BEEN EN

GEWRIGTE


1. Bespreek die insidensie en kliniese voorkoms van Muskuloskeletale Tuberkulose. 2. Verduidelik hoe om klinies en met sykamer, asook radiolgiese ondersoeke te onderskei

tussen ‘n akute septiese artritis en ‘n Tuberkulose artritis. 3. Verduidelik op gronde waarvan Tuberkulose van die werwelkolom klinies vermoed sal word

en beskryf die radiologiese tekens daarvan. 4. Beskryf die natuurlike verloop van Tuberkulose van die werwelkolom, die moontlike

neurologiese komplikasies, asook die behandeling daarvan. 5. Tabuleer die keuse van middels vir die behandeling van skeletale Tuberkulose, asook die

dosering en die duurte van behandeling. 6. Verduidelik die raamwerk om die pasiënt se omgewing te evalueer, asook sy voortgesette

medikasie te verseker.


80

7. Beskryf die tekens van middel weerstandigheid. 8. Noem die bursae wat deur tering betrek kan word. 9. Beskryf die presentering, asook die behandeling van koue absesse. 10. Tabuleer die faktore wat lei tot chroniese osteomiëlitis 11. Die radiologiese kenmerke van ‘n chroniese osteomiëlitis kan tabuleer en herken. 12. Bespreek wat die rol van antibiotikum in die behandeling van chroniese osteomiëlitis is. 13. Tabuleer komplikasies van chroniese osteomiëlitis. 14. Verduidelik ‘n Brodiese abses.

HULPBRONNE

- The Challenge Of Tuberculosis Current Orthopaedics 2000 14 P. 18 - TB Arthritis – Current Orthopaedics 2000 14 P. 197 - Tuberculosis – Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – P. 47 - Chronic Osteomyelitis. Apleys System of Orthopaedics and fractures P. 40


Lesing Na afloop van hierdie sessie sal jy die belangrikste aspekte aangaande die voorkoms, insidensie en verspreiding van muskuloskeletale tuberkulose begryp. Dit is belangrik dat jy die kliniese voorkoms, radiologiese interpretasie en die doelgerigte spesiale ondersoeke ken asook die behandelingsmodaliteite te kan aanbeveel.

Hierdie sessie van ongeveer 45 minute bespreek die voorkoms en anatomiese verspreiding van muskuloskeletale Tuberkulose. Tuberkulose van die werwelkolom en algemene groot gewrigte sal bespreek word.

Voltooi asb. u werkstuk tydens die sessie. Chronic Osteomyelitis. Apleys System of Orthopaedics and fractures P. 40


Selfstudie en selfassessering Die doel van hierdie selfstudie sessie is om die kliniese probleem van ‘n chroniese osteomiëlitis sinvol op te los. Daar word van jou verwag om die diagnose te kan maak, die X-strale sinvol te interpreteer en te weet hoe chroniese osteomiëlitis behandel moet word.

Met die hulp van u verwysings moet jy die volgende probleem oplos en jou werkstuk voltooi:

‘n 40-Jarige man presenteer met ‘n dreinerende sinus van die onderbeen.

1. Tabuleer die moontlike oorsake 2. Beskryf die waarskynlike radiologiese voorkoms. 3. Bespreek kortliks die organismes daarvoor verantwoordelik. 4. Tabuleer die moontlike komplikasies

Kontroleer jou antwoorde tydens ‘n groepbespreking.

Om 12.00 vergader julle weer by Lesinglokaal 1 om die antwoord met die lektor te bespreek.


81


SESSIE 7: HANDINFEKSIES


1. Beskryf die kliniese tekens van 'n Paronegia en verduidelik hoe om dit te dreineer. 2. Beskryf die kliniese tekens van 'n webspasie infeksie en beskryf hoe dit gedreineer moet

word. 3. Beskryf die kliniese tekens van ‘n septiese artritis van die hand en beskryf hoe dit

gedreineer moet word. 4. Beskryf die kliniese tekens van ‘n Tenovaginitis. 5. Tabuleer algemene organismes wat handinfeksies veroorsaak en die toepaslike antibiotika

en dosering. 6. Beskryf die lokale verdowingsmetodes vir die dreinering van handinfeksies. 7. Bespreek die vernaamste aspekte in die rehabilitasie van die hand na 'n infeksie.

HULPBRONNE - Treatment Of Hand Infections CME Aug 1991 Vol 9 No 8 P. 978 - Hand Infections CME July 1996 Vol 14 No 7 P. 943 - How To Drain An Absess Modern Medicine Vol 22 No 8 Aug 97 P. 66


Voorafstudie Hersien asb die anatomie van die hand met spesifieke verwysing na die spasies en die sinoviale skedes. Fase II Module Die Muskuloskeletale Sisteem M4769 M4770

Lesing Hierdie sessie sal jou in staat stel om die voorkoms en lokalisasie van die algemeenste handinfeksies te kan identifiseer en onderskei. Jy sal die basiese beginsels van behandeling geleer word wat die uitvoer van eenvoudige chirurgiese prosedures op primêre gesondheidsvlak insluit.

Hierdie lesing handel oor die areas van lokalisasie van die verskeie handinfeksies. Die metodes van dreinering van elke infeksie sal bespreek word. Jy sal ook inligting ontvang oor hoe om die lokale verdowing toe te dien.

Selfstudie Na afloop van hierdie sessie behoort jy na aanleiding van die hulpbron oplees en die basiese beginsels van rehabilitasie van ‘n hand na dreinering an ‘n infeksie en dit op hul werkstuk tabuleer.


82

TEMA 11: BENADERING TOT ARTRITIS

TEMADOELSTELLING

Tydens hierdie tema sal jy leer om die algemenste tipes artritisse te herken. Aan die einde vd tema sal jy ’n benadering he tot die pasiënt wat met Rumatologiese simptome presenteer. Jy sal ook ’n insig he vd basiese diagnostiese en terapeutiese beginsels wat gebruik word in die behandeling van hierdie toestande.


1 21/07/2011 14:00-14:45 Lesing Algemene benadering tot Artritis en

Poli-Artritis Dr R du Toit

2 21/07/2011 15:00-15:45 Lesing Rumatoïde Artritis (RA) Dr R du Toit

3 22/07/2011 08:00-08:45 Lesing Benadering tot Mono-Artritis (MO)

en Osteo-Artritis (OA) Dr L du Plessis

4 22/07/2011 09:00-09:45 Lesing Kristalartropatieë Dr L du Plessis

5 22/07/2011 10:00-10:45 Interaksie Interaktiewe Sessie Dr D Whitelaw

6 22/07/2011 11:00-11:45 Lesing Spondilo-Artropatie Dr R du Toit

7 25/07/2011 08:00-08:45 Lesing Infeksies en Rumatologie Dr E Richter

8 25/07/2011 09:00-09:45 Lesing Sagteweefsel Rumatisme Dr B Viljoen

9 25/07/2011 10:00-10:45 Lesing Pediatriese Rumatologie Dr M Esser


AGTERGRONDS KENNIS

Vereiste naslaanwerk: Voor die aanvang van hierdie tema word daar van die student verwag om reeds die volgende hersiening te doen

i) Die basiese meganismes van inflammasie. ii) Die basiese fisiologie van pyn. iii) Die basiese struktuur van die gewrig (sinoviale gewrig en verterbra / intervertebrale

diskus) en sy voeding.


83


SESSIE 1: ALGEMENE BENADERING TOT ARTRITIS EN POLI-ARTRITIS

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie moet die student:

i) In staat wees om te ondeskei tussen artikulere en ekstra-artikulere pyn. ii) In staat wees om te ondeskei tussen inflammatoriese en nie-inflammatoriese (meganiese)

pyn. iii) Insig he van die belang van die aanvang, lokalisasie en distribusie van gewrigte geaffekteer

deur artritis. iv) Kennis he van die belangrike aspekte in die geskiedenis en algemene ondersoek van die

pasient wat presenteer met muskuloskeletale klagtes. v) Die basiese beginsels ken van die muskuloskeletale ondersoek van n pasient wat met n

rumatologiese probleem presenteer. vi) ’n Benadering he tot n pasient wat met n oligo- of poliartritis presenteer


SESSIE 2: RUMATOΪEDE ARTRITIS (RA)

UITKOMSTE


i) Kennis he van die tipiese kliniese beeld van n pasient met RA ii) Kennis he van die tipiese eienskappe van beide vroëe en gevorderde (laat) RA soos gesien in

die hande. iii) Instaat wees om die ekstra-artikulere manifstasies gesien in RA te benoem. iv) ‘n Basiese kennis he van hoe RA gediagnoseer word, insluitende wat die relevante spesiale

ondersoeke is. v) ‘n Benadering he tot die behandeling van RA, insluitend mediese, paramediese en

ortopediese behandelingsopsies.


SESSIE 3: BENADERING TOT MONO-ARTRITIS (MO) EN OSTEO-ARTRITIS (OA)

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie moet die student

i) ‘n Benadering hê tot die pasiënt wat presenteer met monoartikulêre simptome en tekens.


84

ii) Kennis hê van die toepaslike diagnostiese opwerk in orde van belangrikheid in ‘n pasiënt wat presenteer met monoartikulêre simptome en tekens.

iii) Die verskil ken tussen primêre vs sekondêr OA tov

a. Oorsake b. patroon van gewrigsaantasting

iv) Die tipiese simptome en tekens van OA kan beskryf v) Die basiese radiologiese kenmerke van OA kan benoem vi) ’n Benadering hê tot die hantering van OA


SESSIE 4: KRISTALARTROPATIEË

UITKOMSTE


i) Kennis hê van die tipes kristalle en en die toestande daarmee geassosieer ii) Die oorsake van hiperuresemie, primêr en sekondêr (veral middels) ken iii) Die kliniese manifestasies van hiperuresemie kan bekryf iv) Kennis dra vd riglyne tov dieët in ’n pasiënt met jig v) ‘n Differensiële diagnose van jig kan gee vi) ‘n Benadering tot die hantering van akute jig vii) Die indikasies vir uriensuur verlagende terapie ken viii) Die tipese kliniese beeld van CPPD kan beskryf ix) Die algemeenste assosiasies met CPPD kan benoem x) Die algemeenste assosiasies met Ca-hidroksieapatiet kan benoem.


SESSIE 5: INTERAKTIEWE SESSIE

UITKOMSTE

Die studente sal die geleenthied gegee word om hulle kennis te gebruik om kliniese gevalle op te los


SESSIE 6: SPONDILO-ARTROPATIE

UITKOMSTE


i) Kennis he van die tipiese eienskappe van n spondiloartropatie (SpA) ii) 'n Begrip van die belang van genetiese predisposisie


85

iii) ’n Deeglike kennis he van die kliniese beeld van ankiloserende spondilitis (AS) iv) Begrip he van die term entesitis v) Die vermoë he om te onderskei tussen meganiese en inflammatoriese rugpyn (klinies) vi) In staat wees om die basiese radiologiese verskille van AS en osteoartirits van die rug te

beskryf vii) 'n Begrip van die term “reaktiewe artritis” (ReA) viii) Kennis he van die vermoë van sekere organismes om 'n chroniese inflammatoriese respons

te induseer. ix) Kennis he van die kliniese kenmerke van n ReA x) Begrip he van die term daktilitis xi) Instaat wees om die verskillende rumatologiese manifestasies van psoriatiese artritisse te

noem. xii) ’n Basiese kennis te he van die kliniese beeld van enteropatiese artritisse xiii) 'n Basiese kennis he van die behandeling van die seronegatiewe SpA.


SESSIE 7: INFEKSIES EN RUMATOLOGIE

UITKOMSTE

Hiedie lesing is komplementêr tot vorige lesings gegee, insluitende Infektiewe toestande van die muskuloskeletale sisteem (Departement Ortopedie) asook Spondiloartropatiëe.


i) Kennis hê vd belangrikste rumatologiese manifestasies geassosiëerd met HIV ii) Begrip hê vd impak van HIV op die serologiese merkers van rumatologiese toestande iii) Kennis dra van die impak van HAART op die rumatologiese manifestasies geassosiëerd

met HIV iv) Kennis dra vd verskillende rumatologiese manifestasies wat mag volg op ’n streptokokkale

infeksie


SESSIE 8: SAGTEWEEFSEL RUMATISME

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie sal die student die volgende hê:

i) 'n Benadering tot 'n pasiënt met diffuse alemene pyn. ii) ‘n Benadering tot die onderskeid tussen organiese en funksionele simptome.


86

iii) Kennis van die simptome van fibromialgie, asook van 'n aantal geassosieerde toestande. iv) 'n Benadering hê tot die onderskeid tussen organiese en funksionele patologie. v) Basiese kennis te hê van fibromialgie, veral met betrekking tot:

a) ondersoek van die pasiënt met fibromialgie en die fisiese tekens wat help met die diagnose.

b) die keuse en interpretasie van spesiale ondersoeke. c) 'n Rasionele benadering tot behandeling. d) 'n Oorsig van die prognose.

vi) ’n Oppervlakkige kennis te hê van “Regional pyn syndromes” vii) Basiese kennis van die anatomie van ’n gewrig en die omliggende sagte weefsel. viii) Basiese kennis oor die patofisiologie van Sagte Weefsel Rumatiek. ix) ’n Benadering om te differensieer tussen gewrigs patologie en sagte weefsel patologie.

TEMA 11: BENADERI TEMA 1:BENADERING TOT ARTRITIS

SESSIE 9: PEDIATRIESE RUMATOLOGIE

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessies moet die student die volgende ken:

i) Die kern simptome en tekens van juveniele idiopatiese artritis (JIA) ii) Die kriteria waarop hierdie diagnose gebaseer word iii) Die morbiditeit wat geassosieer word met hierdie toestande en die belang van n vroëe

diagnose.



UITKOMSTE

Die studente sal die geleenthied gegee word om hulle kennis te gebruik om kliniese gevalle op te los.


87

TEMA 12: BENADERING TOT BINDWEEFSEL SIEKTES

TEMADOELSTELLING

Tydens hiedie tema sal jy bekend gestel word aan die algemeenste bindweefsel siektes. Aan die end van die tema sal jy kennis hê van die konsep van auto-immuun siektes en insig he in die breë beginsels v hul diagnose.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 25/07/2011 12:00-12:45 Lesing Sistemiese Lupus Eritematose (SLE) Dr E Richter

2 25/07/2011 14:00-14:45 Lesing Sistemiese Sklerose, Miopatieë, Vaskulitis Dr M Manie



SESSIE 1: SISTEMIESE LUPUS ERITEMATOSE (SLE)

UITKOMSTE


i) Die konsep van ‘n Auto-Immuun Siekte te verstaan. ii) Begrip hê vir die rol van seks hormone in hierdie toestande. iii) Die belang van kriteria verstaan en hulle rol in die diagnosevan bindweefsel siektes – hulle

sterk en swak punte. iv) Kennis hê van die verskillende veluitslae as merkers van onderliggende sistemiese siektes. v) Begrip hê van die wye omvang van presentasie van die Auto-Immuun Siektes. vi) ’n In staat te wees om konstutensionele simptome van nie-organiese simptome te onderskei vii) Erken sleutel kenmerke vir die diagnose van Auto –Immuun Siektes. viii) ’n Basiese kennis te hê van die belang en beperkings van Serologie. ix) Kennis te hê van die hande as merkers van sistemiese siekte. x) Begrip te hê van die belang van vroeë verwysings van hierdie gevalle. xi) Die waarskuwingstekens van ’n opflikkering van SLE te ken.


88


SESSIE 2: SISTEMIESE SKLEROSE, MIOPATIEË, VAKULITIS

UITKOMSTE

Aan die einde van die sessie moet die student:

i) Die klassifikasie van scleroderma ken ii) Die klassifikasie vd inflammatoriese miopatiëe ken iii) Die bydra vd vel, vaskulatuur en immunologiese sisteem in die patogenese van scleroderma

verstaan. iv) Die orgaan sisteme wat hoofsaaklik in bogenoemde toestande betrek word ken.

TEMA 12: BENADERING TOT BINDWEEFSELSIEKTES


UITKOMSTE

Die studente sal die geleenthied gegee word om hulle kennis te gebruik om kliniese gevalle op te los.


89

TEMA 13: BEHANDELING VAN RUMATOLOGIESE TOESTANDE

TEMADOELSTELLING

Aan die end vd tema sal jy insig en kennis he vd verskillende behandelings modaliteite van rumatologiese toestande.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 26/07/2011 08:00-08:45 Lesing Farmakologie Dr J Latief

2 26/07/2011 09:00-09:45 Lesing Paramediese Rol in Rumatologie Dr D Whitelaw

3 26/07/2011 10:00-10:45

Skyfie Toets Hersing Skyfie Toets Hersiening Dr D Whitelaw

4 26/07/2011 11:00-11:45 Skyfie Toets Skyfie Toets Dr D Whitelaw


SESSIE 1: FARMAKOLOGIE

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort die student:

i) Die verskillende klasse middles wat in die algemeenste rumatologiese toestande gebruik word te ken.

ii) In staat te wees om die algemeenste newe effekte van hierdie middels te benoem iii) Die meganisme nvan werking van die nie-steroied anti-inflammatoriese middels asook

allopurinol (gebruik in jig) te ken iv) Bewus te wees van watter middles gereelde monitering benodig dmv bloedtoetse v) Insig te hê van die beperkings van sommige middles gebruik in kroniese inflammatoriese

artritis vi) ‘n basiese kennis te hê van die nuwere terapeutiese middles gebruik in kroniese

inflammatoriese artritis.

HULPBRONNE

Pharmacology deur Rang, Dale, Ritter and Moore 5e Uitgawe , Hoofstuk 16


90


SESSIE 2: PARAMEDIESE ROL IN RUMATOLOGIE

UITKOMSTE

Die studente kry die geleendtheid om hierdie belangrike aspekte van hantering van rumatologiese toestande met verteenwoordiges van hierdie dissiplines te bespreek.


SESSIE 3: SKYFIE TOETS HERSIENING

UITKOMSTE

Die studente kry die geleentheid om hoogtepunte vd lesings vinnig na te gaan, ook ter voorbereiding

vir die skyfie toets


SESSIE 4: SKYFIE TOETS


91

TEMA 14: KONGENITALE EN ONTWIKKELINGS TOESTANDE

VAN DIE MUSKULOSKELETALE SISTEEM

TEMADOELSTELLING

Na afloop van hierdie tema sal jy beskik oor 'n breedvoerige kennis aangaande die natuurlike verloop van rotasie en angulêre afwykings van die onderste ledemate van fisiologiese oorsprong in die groeiende kind en in staat wees om hierdie voorkoms klinies te kan herken. Jy sal ook in staat wees om patologiese afwykings en deformiteite van die muskuloskeletale sisteem soos bv die algemeenste metaboliese en displastiese toestande wat aanleiding mag gee tot angulêre en rotasie deformiteite te kan identifiseer.

Jy sal kennis dra van die algemene osteokondroses as oorsaak van 'n pynlike onderste ledemaat, asook hul natuurlike verloop. Jy sal normale beenpyn in die groeiende kind kan identifiseer en weet van die behandeling.

Jy sal in staat wees om ‘n sinvolle differensiële diagnose te kan saamstel in ‘n kind met ‘n pynlike of mank gang.

Jy sal in staat wees om die algemene kongenitale afwykings van die onderste ledemate in die pasgebore te kan herken. Jy sal ook weet van die ontwikkelings toestande soos Perthe's se siekte en geglyde proksimale femorale epifese van die heup en hul natuurlike verloop.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 26/07/2011 14:00-14:45 Lesing

Belynings en Rotasie Deformiteite van die Onderste Ledemate, Beenpyne in Kinders en Osteochondroses

Dr J du Toit

2 26/07/2011 15:00-15:45 Lesing Kongenitale Klompvoete, Metatarsus Adduktus,

Cavus Voete en Platvoete in Kinders Dr J du Toit

3 27/07/2011 08:00-08:15 Lesing

Kongenitale Heupdisplasie, Perthes se Siekte van die Heup en Geglyde

Proksimale Femorale Epifises Dr J du Toit

4 27/07/2011 09:00-09:45 Lesing Ortopediese Aspekte van Serebrale

Verlamming en Neuromuskulêre Siektes Dr J du Toit


92

TEMA 14: KONGENITALE EN ONTWIKKELINGS TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE SISTEEM

SESSIE 1: BELYNINGS EN ROTASIE DEFORMITEITE VAN

DIE ONDERSTE LEDEMATE, BEENPYNE IN KINDERS EN OSTEOCHONDROSES

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy in staat wees om:

1. Belynings en rotasie deformiteite van die onderste ledemate in die kinders te herken/beskryf/akkuraat dokumenteer/verduidelik hoe om bogenoemde van metaboliese en displastiese toestande te onderskei.

2. Die diagnostiese kriteria vir Blount se siekte (tibia vara) weer te gee en die natuurlike verloop te beskryf.

3. Die kliniese kenmerke van ragitis te beskryf en die radiologiese voorkoms te tabuleer. 4. Verduidelik hoe om die diagnose van 'n osteochondrose in die groeiende kind te kan maak,

noem die verskillende liggings, asook die ouderdom waarop dit mag voorkom. 5. Vergelyk die kenmerke van normale beenpyn en patologiese beenpyn en verduidelik wat

verwysde beenpyne is.

HULPBRONNE

1. Growing Pains. CME March 1991, Vol 9, No 3, Page 257. 2. The Osteochondroses – Apleys System Of Orthopaedics And Fractures P. 103 3. Journal Of American Family Physicians Osteochondritis Desicans, Jan 1, 2000 P.151


Lesing

Tydens hierdie sessie word 'n lesing demonstrasie aangebied (40 minute) waar rotasie en belynings deformiteite van die onderste ledemate bespreek word, asook hul natuurlike verloop en onderskeid van patologiese toestande. Beenpyne in kinders word bespreek.

Voorafstudie

Lees op oor osteochondroses van die onderste ledemaat en tydens die laaste 10 minute van die lesing voltooi die taakstuk wat aan u verskaf sal word na oorleg met die lektor.


93


SESSIE 2: KONGENITALE KLOMPVOETE, METATARSUS

ADDUKTUS, CAVUS VOETE EN PLATVOETE IN KINDERS

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy in tot die volgende in staat wees:

1. Die kliniese kenmerke van ‘n kongenitale klompvoet te kan beskryf, die beginsels van behandeling te weergee asook die funksionele en kosmetiese prognose aan ouers te kan verduidelik.

2. Die kliniese voorkoms van ‘n metatarsus adduktus kan beskryf en die onderskeidingskenmerke van ‘n klompvoet te kan noem.

3. Die instruksies kan neerskryf vir die moeder hoe om klompvoete en metatarsus adduktus te manipuleer.

4. Die kliniese elemente van ‘n platvoet te kan beskryf, die belangrikste oorsake te kan tabuleer en verduidelik hoe om klinies te onderskei tussen ‘n rigiede en mobiele platvoet.

5. Noem die hulpmiddels wat gebruik kan word in die behandeling van platvoete. 6. Die kliniese elemente van ‘n cavus voet te kan beskryf en die ander toestande te tabuleer

waarmee cavus voete assosieer word.

HULPBRONNE

1. The Foot Of The Child. CME Feb 1997, Vol 15, No 2, Page 129. 2. Deformities Of The Foot – Apleys System Of Orthopaedics And Fractures P. 473 3. Clinical Orthopaedic Examination – McRae P. 264


Lesing

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die algemene voetafwykings wat voordoen in kinders te kan herken, identifiseer en van mekaar onderskei.

Tydens hierdie sessie sal 'n lesing demonstrasie van 40 minute aangebied word. Die onderskeid tussen klompvoete en metatarsus adduktus sal bespreek word. Platvoete in die kind sal bespreek word met verwysing na die oorsake op verskillende ouderdomme, asook die natuurlike verloop. Cavus voete sal bespreek word.

Selfstudietaak

Daar sal van jou verwag word om na afloop van die lesing al die algemeenste neurologiese oorsake van Cavus voete na te vors en te tabuleer op die inligtingstuk.


94


SESSIE 3: KONGENITALE HEUPDISPLASIE, PERTHES SE

SIEKTE VAN DIE HEUP EN GEGLYDE PROKSIMALE FEMORALE EPIFISES

UITKOMSTE


1. Die belangrikste kenmerke van die hoë risiko baba vir ‘n kongenitale heupontwrigting te kan tabuleer en die kliniese ondersoeke te kan beskryf en verduidelik soos dit op verskeie ouderdomme van toepassing is.

2. Die behandelingsmodaliteite te kan tabuleer en die toepassing daarvan te kan verduidelik. 3. Die radiologiese kenmerke van ‘n kongenitale ontwrigte heup te kan neerskryf en herken op

‘n X-straal plaat. 4. Die entiteit van ‘n verbygaande sinovitis kan definieer en die oorsaak en natuurlike verloop

verduidelik. 5. Perthe’s se siekte te kan definieer, die kliniese beeld te beskryf en die radiologiese tekens

te kan tabuleer. 6. Die behandelingsmodaliteite te kan beskryf en die natuurlike verloop van die toestand te

kan weergee. 7. Geglyde proksimale femorale epifise te kan definieer, die kliniese voorkoms te kan beskryf

en die radiologiese tekens te kan tabuleer en herken op ‘n X-straalfoto. 8. Die behandelingsmodaliteite aan ‘n geglyde proksimale femorale epifise te kan beskryf. 9. Die entiteit van ideopatiese chondroliese te kan definieer en kortliks die natuurlike verloop

beskryf.

HULPBRONNE

- The Limping Child Journal Of Bone And Joint Surgery (B) Nov. 1999 P. (6) 1029 - Journal Of American Family Physician, Evaluation Of Acute Limping Child, Feb 15, 2000 - Journal Of American Family Physicians, Slipped Capital Femoral Epiphysis, May 1, 1998,

P1231


Vooropleeswerk Verwys na "The Limping Child."

Lesing

Die doel van hierdie sessie is om die algemene kongenitale en ontwikkelings toestande van die heup in die groeiende kind vanaf geboorte tot adolessensie onder jou aandag te bring.

Jy sal in staat wees om die kliniese diagnose te kan beskryf van 'n kongenitale heupontwrigting in die neonaat.


95

Jy sal die ontwikkelingstoestande van die heup eie aan die kind, bv Perthe's se toestand en geglyde proksimale femorale epifises, hul voorkoms, die ouderdom distrubisies, asook die modaliteite van ondersoek wat van toepassing is in hierdie gevalle.

Tydens hierdie sessie sal daar 'n 40 minute lesing demonstrasie aangebied word waar die etiologie, diagnose en behandeling van heup displasie bespreek word. Die voorkoms, kliniese presentasie, natuurlike verloop en komplikasies van Perthe's se toestand van die heup, asook geglyde proksimale femorale epifises sal bespreek word.

Die laaste 10 minute sal bestee word aan die voltooing van 'n werkstuk oor die differensiële diagnose van heuppyn in die groeiende kind vanaf geboorte tot adolessensie.


SESSIE 4: ORTOPEDIESE ASPEKTE VAN SEREBRALE

VERLAMMING EN NEUROMUSKULÊRE SIEKTES

UITKOMSTE


1. Die verskillende tipes serebrale parese te kan tabuleer en hul funksionele vermoëns te kan beskryf.

2. Die oorsake van kontrakture en deformiteite te kan noem en die gevolg daarvan op funksie kortliks te kan bespreek.

3. Die verskillende behandelingsmodaliteite vir serebrale parese te kan tabuleer en kortliks die toepassing van elk te kan bespreek.

4. Die funksionele vermoëns van spina bifida en miëlomeningoseel te kan beskryf. 5. Die sensoriese implikasies van spina befida en miëlomeningoseel te kan noem en die

motoriese implikasies van die onderste ledemate te kan verduidelik. 6. Die muskuloskeletale implikasies van poliomïelitis artrogripose kongenitale multiplekse en

duchenne spierdistrofie te kan tabuleer.

HULPBRONNE

1. The Physically Disabled Child. CME June 1994, Vol 12, No 6, P. 721 2. Neuromuscular Disorders – Apleys System Of Orthopaedics And Fractures Chapter 10

P. 192 3. Orthopaedic Surgery In Cerebral Palsy: Assessment Treatment And Management,

WS342ORT, US Library


Tydens hierdie sessie sal jy inligting ontvang oor die ortopediese aspekte van die algemene neuromuskulêre siekte toestande in die groeiende kind, asook die behandelings modaliteite wat aangewend kan word om lokomotoriese vermoëns te bevorder en rug en ledemaat deformiteite te voorkom. Jy moet oor genoeg insig beskik om die ouers oor hierdie toestande te kan inlig.


96

Voorafstudie 1 Hersien asseblief die werkstuk oor spierkrag en spastisiteit gradering. Sessies 2 & 3,

Tema 2. 2 Voor aanvang van hierdie lesing moet jy die verskil tussen 'n boonste en onderste motor

neuron letsel hersien. Verwysing Sessies 2 & 3, Tema 2. Daar sal tydens die sessie van jou verwag word om terugvoer daaroor te gee.

Terugvoer 10 Minute terugvoer oor Sessies 2 en 3.

Lesing Hierdie lesing demonstrasie bied die kliniese evaluasie van die lokomotoriese stelsel in serebrale parese aan. Die funksionele vermoëns en natuurlike verloop word bespreek. Die behandelings modaliteite om spierspasma te beheer sal bespreek word. Jy moet hierdie modaliteite tabuleer en nodige aantekeninge maak. Die muskuloskeletale aspekte wat van belang is ten opsigte die minder algemene neuromuskulêre toestande sal bespreek word.


97

TEMA 15: ONKOLOGIESE TOESTANDE VAN DIE


TEMADOELSTELLING

Na afloop van hierdie tema behoort jy die beginsels van tumore en tumoragtige toestande van die skelet en sagte weefsel se klassifikasie, morfologiese spektrum, klinies-patologiese belang, en diagnose te ken.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 27/07/2011 10:00-10:45 Lesing Algemene Patologiese Beginsels Prof J Schneider

2 27/07/2011 11:00-10:45 Lesing Primêre En Sekondêre Beentumore Dr I Robertson

3 27/07/2011 12:00-12:45 Lesing Sagte Weefsel Tumore Prof J Apffelsteadt

TEMA 15: ONKOLOGIESE TOESTANDE VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 1: ALGEMENE PATOLOGIESE BEGINSELS

UITKOMSTE


1. ‘n Basiese klassifikasie van skeletale en sagte weefsel tumore kan doen. 2. Die belangrikste morfologiese kenmerke en klinies-patologiese belang van die algemeenste

benigne en maligne beentumore kan bespreek met ondermeer verwysing na die ouderdoms- en geslagsverspreiding van tumore, voorkeur anatomiese ligging van verskillende tumore, en hul biologiese gedrag en prognose.

3. Die patologie van metastatiese tumore na been kan bespreek. 4. Die konsep van klinies-patologies-radiologiese korrelasie in die diagnose van beentumore

kan verduidelik. 5. Die algemener tumoragtige toestande van been en sagte weefsel kortliks kan noem,

insluitende fibreuse displasie, fibromatose, nodulêre fassiïtis en miositis ossificans.


98

HULPBRONNE

- Underwood, 1996 Bl. 798 tot 802 en 825 tot 827 - Eie aantekeninge tydens kontaksessies gemaak - Klasnotas - Voorbeelde van monsters wat jy in jou eie tyd kan bestudeer sal beskikbaar gestel word.

Die lokaal sal aan u bekend gemaak word. 'n Lys van gevalle is aangeheg aan die einde van hierdie tema.

- Rekenaargesteunde onderrig: Hierdie webwerf bied talle voorbeelde, illustrasies en tutoriale wat jy nie elders sal teëkom nie.

http//medstat.med.utah.edu/WebPath/html#MENU <Organ System Pathology> <Bone and Joint Pathology>


Hersiening Dit is belangrik dat jy die beginsels van karsinogenese en neoplasie hersien en tumornomenklatuur, die verskille tussen benigne en maligne neoplasie, tumordifferensiasie, gradering en stadiëring deeglik verstaan. Hersien karsinogenese en verwys veral na die beginsels van karsinogene, neoplastiese transformasie van selle, en gasheerfaktore wat ‘n rol speel in neoplasie. Let op na spesifieke aspekte wat van belang is t.o.v. tumore van been en sagteweefsel. Maak seker jy hersien die begrip paraneoplastiese sindroom en die kliniese belang van lokale en sistemiese gevolge van tumore (kyk weer na Die Fase II module Basis van Siekteprosesse; Tema 21).

Lesing 1. Lees bladsye 798 tot 802 en 825 tot 827 in Underwood voordat jy die lesing bywoon. Jy

sal grootliks daarby baat om oorsigtelik na bladsye 246 tot 258 en 284 tot 290 te kyk met klem op die illustrasies en tabelle. Die dosent sal tydens die lesing die teorie onderliggend tot die uitkomste verduidelik en illustreer en toepaslike riglyne vir verdere studie verskaf.

2. Maak aanvullende notas tot jou handboek en klasnotas. 3. Die lesing is beskikbaar by die volgende adres:

http://www.sun.ac.za/healthsciences/schools/basic_appl_health/anat_path/ppt/ppt.html

Opdragte vir verdere gerigte selfstudie

Beantwoord die volgende vrae tydens jou selfstudie:

1. Klassifiseer tumore van die skelet en van sagte weefsel. Maak seker dat jy ‘n logiese benadering volg met aandag aan die beginsels van tumornomenklatuur. Bl. 799 in Underwood.

2. Bespreek die belangrikse morfologiese kenmerke en klinies-patologiese belang van die algemener benigne en maligne beentumore en verwys na die belang van ouderdom en geslag, en anatomiese ligging in die onderskeiding van die verskillende tumore.

3. Noem kortliks die prognostiese belang van die belangrikste skeletale tumore.


99

4. Bespreek metastatiese tumore na been en beklemtoon die algemene tumore wat neig om skeletale metastases te ontwikkel.

5. Verduidelik die belang van klinies-patologies-radiologiese korrelasie in die diagnose van beentumore. Verwys na osteosarkoom en reuseseltumor van been om jou antwoord toe te lig.

6. Verduidelik die diagnostiese waarde en gevare van biopsies van beentumore. Verwys na die rol van ‘n algemene mediese praktisyn in die diagnose van beentumore.

Let op dat die volgende voorbeelde van skeletale en sagte weefsel patologie beskikbaar sal wees vir studie in jou eie tyd. Die lokaal sal aan jou bekend gemaak word. Hierdie geleentheid word geskep om vir jou te help en die monsters sal nie deel van jou assessering wees nie. Jy word aangemoedig om vrae te formuleer en aan Prof Schneider te rig by [email protected]

* AU23, AU24, AU32 :Osteosarkoom * AU30 :Neoplastiese reusesel-tumor van been * AU27 :Skedel metastases * AU28 :Karsinoom metastases (femur) * AU26 :Werwels - sarkoom metastases * AU22 :Werwels - metastases * AU29 :Tibia - fibrosarkoom * AU43 :Sinoviale sarkoom (hand) * AU3 :Hand - sinoviale sarkoom * JU41 :Werwel, nier en milt -miëlomatose * JW2 :Femur - akute leukemie * AU25 :Werwels - limfoom

Nat monsters

* SD1845-6/81, 14452/89 - Osteosarkoom * SD8164/86, 1298/90, 4536/90 - Osteosarkoom * SD2121-24/89, 10278/90 - Osteosarkoom * PM94/90 - Osteosarkoom met long metastases * SD5403/89 - Angiosarkoom * SD4174/88 - Leiomiosarkoom


SESSIE 2: PRIMÊRE EN SEKONDÊRE BEENTUMORE

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessies behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Die radiologiese kenmerke van benigne en maligne beenletsels te kan herken en tabuleer. 2. Die algemeenste primêre beentumore kan tabuleer. 3. Die ouderdoms voorkoms en lokalisasie van primêre beentumore te kan tabuleer.


100

4. Die algemeenste benigne beentumore te kan noem asook hul lokalisasie en natuurlike verloop.

5. Om die radiologiese diagnose van metastatiese beentumore te kan maak en die tumore wat algemeen na been metastaseer te tabuleer.

6. Patologiese frakture te kan definieer en die behandeling daarvan te kan beskryf. 7. Die aanvullende spesiale ondersoeke ken wat aangewend word om die tumore te stadieer. 8. Die belangrikste aspekte van biopsies van beenletsels te kan weergee. 9. Die toepassing van die verskeie behandelingsmodaliteite van primêre beentumore te kan

beskryf. 10. Die prognose ken van verskillende tumore en in staat wees om die pasiënt daaroor in te lig.

HULPBRONNE

System of Orthopaedics and Fractures A. Graham Appley – Butterworths Chapter 9 P. 162 Journal of American family Physicians, Pigmental villonodular synovitis, Aug 1, 1999, P. 1909


Tydens hierdie sessies word die kliniese en radiologiese aspekte van die algemene primêre en sekondêre tumore van been en gewrigte bespreek. Jy moet die insidensie, voorkoms en verspreiding van hierdie tumore ken en die belang van ouderdom en lokalisasie in die differensiasie besef. Jy moet ‘n primêre van ‘n sekondêre beentumor kan onderskei asook ‘n benigne van ‘n maligne beentumor.

Die aktiwiteite van Sessie 3 behels die oplossing van twee kliniese probleme. 45 Minute lesing demonstrasie 45 Minute selfstudie

Selfstudie Vier kliniese probleemstellings sal aangebied word vir bespreking. Daar sal van jou verwag word om die oplossing van elke probleem onder mekaar te bespreek en tydens die sessie met behulp van jou lektor op te los en die benadering te tabuleer met verwysing na die relevante kliniese geskiedeins, toepaslike X-strale en spesiale ondersoeke. ‘n Differensiële diagnose en terapeutiese riglyne moet gestel word.

Lesing Die lesing sal die volgende belangrike kliniese probleme dek:

1. Algemene benigne been tumore 2. Algemene maligne been- en gewrigstumore. Klem sal geplaas word op ouderdom van

presentering. 3. Aanbevelings sal gemaak word hoe om ‘n tumor te stadieer met behulp van spesiale

ondersoeke. 4. Behandeling van benigne tumore sal bespreek word. 5. Klem sal gelê word op metastatiese siektes van die benige skelet en tumore wat

metastaseer. Okkulte metastases sal bespreek word en hoe om dit te diagnoseer.

Die rol van profilaktiese interne fiksasie sal bespreek word.


101


SESSIE 3: SAGTE WEEFSEL TUMORE

UITKOMSTE

Na afloop van die sessie behoort jy:

1. Die belangrikste patologiese kenmerke van die algemene sagte weefsel tumore te kan beskryf.

2. Die kliniese persentasie te kan beskryf. 3. Die belangrikste diagnostiese ondersoeke te kan tabuleer. 4. Basiese riglyne kan weergee oor die belangrikste behandelingsmodaliteite. 5. Die prognose en verloop van die belangrikste tumore te kan beskryf.

HULPBRONNE

1. Voorafleeswerk – Hohn DC: Soft Tissue Sarcomas, in: Way LW (Ed): Current Surgical Diagnosis and treatment; 10th ed., pp 1253 – 1256

2. Pathology – MacSween, Whaley K (Eds): soft Tissue Tumors and Tumor-like Lesions in: Muir’s Textbook of Pathology, 13th ed, pp 1001 – 1009

3. Further Reading – Eberlein TJ: Soft-Tissue Sarcomas. Surg Clin Norh Am. 2000 Apr; 80(2): 687 – 708.


Lesing Hierdie sessie sal jou behulpsaam wees om sagteweefsel tumore van die muskuloskeletale stelsel te kan vermoed en die verwysingsraamwerk.

Hierdie sessie bespreek die benadering tot ‘n pasiënt wat presenteer met ‘n sagte weefsel massa van die muskuloskeletale stelsel. Die toepaslike spesiale ondersoeke word bespreek asook die relevante patologie. Jy sal vertel word van die verskeie behandelingsmodaliteite. Die spesifieke tumore wat bespreek sal word is aggressiewe fibromatose, lipoom en liposarkoom, fibrosarkoom en variante asook sinoviale sarkoom.


102

TEMA 16: TOESTANDE VAN DIE BEKKEN EN WERWELKOLOM

TEMADOELSTELLING

Hierdie tema sal jou in staat stel om die ondersoek metodes wat betrekking he top die werwelkolom en bekken te kan toepas op siektetoestande van hierdie gebied. Jy sal geleen word hoe om ‘n pasiënt met nekpyn of rugpyn sinvol te kan evalueer om tot ‘n diagnose te kom en terapeutiese beplanning te formuleer. Die eerste twee sessies handel oor die algemene deformiteite van die torakolumbale werwels in kinders naamlik postureel, skoliose en kifose. Die oorsake en natuurlike verloop word bespreek. Jy sal ook geleer word hoe om rugpyn in kinders sinvol te kan differensieer.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 27/07/2011 14:00-14:45 Lesing Skoliose En Kifose Dr J Davis

2 27/07/2011 15:00-15:00 Lesing Nekpyn en Rugpyn

In Volwassenes Dr AJ Vlok

TEMA 16: TOESTANDE VAN DIE BEKKEN EN WERWELKOLOM

SESSIE 1: SKOLIOSE EN KIFOSE

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie lesing behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Definieer en tabuleer die kliniese kenmerke van 'n skoliose en 'n kifose van die werwelkolom.

2. Die neurologiese ondersoek van 'n rugpasiënt kan bespreek. 3. Die oorsake van 'n kifose kan tabuleer. 4. Die oorsake van skoliose tabuleer en 'n idiopatiese skoliose kan definieer. 5. Die onderskeid tussen 'n strukturele en funksionele skoliose kan beskryf. 6. Die natuurlike verloop van skoliose kan bespreek en die verwysingsraamwerk

vir behandeling ken. 7. Die ouers kan inlig oor die toestand van skoliose en die moontlike behandelings opsies kan

bespreek. 8. Die moontlikhede wat aanleiding kan gee tot rugpyn in kinders kan tabuleer.


103

HULPBRONNE 1. Scheuermanns Disease And Postural Kyphosis. SA Bone & Joint Surgery. Vol VIII, No 3,

Aug 1998, Page 48. 2. Assessing Structural Scoliosis. Modern Medicine. (Practical Procedure) Vol 22, No 9, Sept

1997, Page 58. 3. Concise System Of Orthopaedics And Fractures, Chapter 18. P.157. A Graham Apley/

L Solomon. 4. Journal Of American Family Physicians, Managing Osteomyelitis Adolescent Idiopathic

Scoliosis, July 1, 2001


Lesing Tydens hierdie sessie sal 'n lesing aangebied word om jou te wys hoe om die diagnose van 'n skoliose of 'n kifose van die torakolumbale werwels klinies, asook radiologies te kan doen. Die oorsake hiervan op verskillende ouderdomme sal bespreek word. Die behandelings modaliteite van die toestande sal volledig bespreek word en die rol van die algemene praktisyn uitgelig word.

Rugpyn in kinders is ongewoon en die oorsake sal bespreek word, asook die wyse van presentering.

Selfstudie Die skooljuffrou verwys ’n dogter met 'n swak postuur na jou praktyk. Bespreek jou evaluasie en tabuleer die moontlike oorsake. Die klas deel op in klein groepe om hierdie taak te bespreek.

Daar sal van jou verwag word om tydens Sessie 2, kortliks terugvoer te gee.

TEMA 16: TOESTANDE VAN DIE BEKKEN EN WERWELKOMKOLOM

SESSIE 2: NEKPYN EN RUGPYN IN VOLWASSENES

UITKOMSTE

Na afloop van hieride sessie behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Verwysde pyn vanuit die nek te kan identifiseer. 2. Die omvang van beweging van die nek en spierspasma te kan evalueer. 3. Torticollis se vername oorsake kan tabuleer. 4. Die diagnose van ‘n servikale en lumbale spondilose kan maak en die toepaslike behandeling

voorstel. 5. Die diagnose van ‘n servikale en lumbale diskusletsel te kan maak en weet wat die indikasies

vir chirurgie is. 6. Die infektiewe toestande wat die nekwerwels en lumbale werwels mag betrek bespreek. 7. Die neoplastiese toestande wat die nekwerwels en lumbale werwels mag betrek bespreek. 8. Weet van die rol van nekstutte en lumbale stutte en fisioterapie in die behandeling van nek

en rug toestande.


104

HULPBRONNE

1. Concise System Of Orthopaedics And Fractures/A Graham Apley/L Solomons, Chapter 17, P.150

2. Clinical Orthopaedic Examination – McRae 3. Journal Of American Family Physicians, Cervical Spine X-ray, Jan 15, 1999 P.331


Hersiening Hersien asb. die ondersoek van die nek en rug vooraf. (Tema 2 Sessie3)

HULPBRONNE

- Concise System Of Orthopaedics And Fractures. Chapter 18 P. 157. A Graham Apley/ L Solomons

- Mechanical Low Lumbar Back Pain - Modern Medicine, Vol 26 No. 6 June 2001 P. 56 - Low Back Pain – An Algorithmic Approach – Modern Medicine Vol 25, No. 6, June 1999,

P. 39 - Journal Of American Family Physicians, Lumbar Spine Stenosis, Apr 15, 1998, P.1825 - Journal Of American Family Physicians, Backache Diagnosis OA, March 15, 2000 P. 1795 - Journal Of American Family Physicians, Management Of Acute Lower Backache,

March 15, 2000 P. 1779 - Backache: Causes And Prevention, WE720BAC, US Library - Journal Of American Family Physicians, Evaluation And Treatment Of Herniated Lumbar

Disc, Feb 1, 1999 - Backache – Ian McNab

Rational investigating Update June 2000 P. 35

Selfstudie Lees asb. op oor rugpyn in die werksplek. Verwysing:

1. Concise System Of Orthopaedics And Fractures 2. Notas: Prof GJ Vlok 3. Backache: Ian Macnab


105

TEMA 17: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE BOONSTE

LEDEMAAT

TEMADOELSTELLING

Die doel van hierdie twee sessies is om jou in staat te stel om die kliniese tekens van ‘n bragiaalpleksus letsel te kan herken, die omvang en prognose van die besering te kan waardeer en in staat wees om dit aan die pasiënt te kan oordra. Hy sal ook gewys word hoe om die kliniese ondersoek metodes van die skouergordel wat tydens sessie bespreek is, toe te pas om te onderskei tussen rotatorkraagletsels, beklemmingstoestande, onstabiliteite en artritis.

Hierdie tema sal jou verder in staat stel om die kliniese ondersoekmetodes wat betrekking het op die boonste ledemaat te kan toepas om sodoende siektetoestande en deformieite te kan identifiseer om tot ‘n diagnose te kom en ‘n sinvolle terapeutiese beplanning te formuleer.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 28/07/2011 09:00-09:45

Lesing Selfstudie

Neurologiese Evaluering van die Boonste Ledemaat Die Bragiale Plexus Dr S Pretorius

2 28/07/2011 10:00-10:45 Lesing

Degeneratiewe Artritis, Rotatorkraagletsels en Onstabiliteite

van die Skouergordel Epikondilitis en Artritis van die Elmbooggewrig

Swelsels om die Pols, De Quervain Sinovitis Kienbock

se Siekte En Artritis van die Polsgewrig

Dr S Pretorius

3 28/07/2011 11:00-11:45

Lesing Selfstudie

Rumatoïde Artritis van die Hand Karpale Tonnelsindroom, Toestande en

Deformiteite van die Hand Dr S Pretorius

TEMA 17: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT

SESSIE 1: NEUROLOGIESE EVALUERING VAN DIE

BOONSTE LEDEMAAT

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie moet jy die volgende weet:

1. Die sensoriese en motoriese dermatoom en miotome patrone van die boonste ledemaat. 2. Die refleksbane. 3. Die Kliniese tekens van ‘n radikulêrepatie 4. die kliniese tekens van ‘n hoë en ‘n lae radiale mediane en ulnêre senuwee besering. 5. Die belang en die uitvoering van die tinel toets.


106

6. Tabuleer die oorsake van ‘n bragiale pleksus letsel. 7. Skets die anotomie van die bragiale pleksus. 8. Lokaliseer klinies die vlak van ‘n bragiale pleksus.

HULPBRONNE - Modern Medicine Assessment Of Nerve Root Function In The Upper & Lower Limb

(Practical procedures) Vol 24, No 1, Jan 1999, p21. - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures, Peripheral Nerve Injuries. Chapter II,

p. 221 - Clinical Orthopaedic Examination – McRae p. 10 - Modern Medicine Assessment Of Nerve Root Function In The Upper & Lower Limb

(Practical procedures) Vol 24, No 1, Jan 1999, p21. - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures, Peripheral Nerve Injuries. Chapter II,

p. 221 - Clinical Orthopaedic Examination – McRae p. 10


Selfstudie Voor aanvang van hierdie sessie behoort jy jou kennis hersien aangaande die funksionele anatomie van die boonste ledemaat asook die bragiale pleksus. Jy moet die oorsprong en die inplanting asook die funksies van die belangrike spiergroepe ken. Jy moet die senuweevoorsiening van die boonste ledemaat ook hersien. Verwys Fase II module Die Muskuloskeletale Sisteem Tema 5, Sessies 2, 3, 4, 5 en 6.

Hierdie selfstudie tydperk word gewy aan die voltooiing van die skematiese voorstelling van die bragiaal plexus wat aan jou gegee sal word.

Jy moet verwys na Greens Hand Surgery teksboek om die oorsake van ‘n bragiale plexus letsel te tabuleer en anatomies te onderskei tussen ‘n hoë en ‘n lae bragiaal pleksus letsel en die funksionele implikasie daarvan.

Laastens moet jy die spesiale ondersoeke tabuleer wat behulpsaam is met die prognose van die letsel.

Voltooi asb. die werkstuk wat jy ontvang het.


SESSIE 2: DEGENERATIEWE ARTRITIS, ROTATORKRAAGLETSELS EN

ONSTABILITEITE VAN DIE SKOUERGORDEL


1. Die oorsake van verwysde pyn na die skouer tabuleer. 2. Skouerpyn se kenmerke en lokalisasie kan beskryf.


107

3. Rotatorkraagletsels ken met verwysing na ‘n diagnostiese en ‘n terapeutiese benadeirng. 4. Skoueronstabiliteite kan bespreek. 5. Verklewende kapselitis kan definieer en bespreek. 6. Die oorsake van verwysde pyn na die elmbooggewrig kan tabuleer. 7. Beklemmings neuropatië om die elmboog kan tabuleer in die behandeling en natuurlike

verloop daarvan bespreek. 8. Die entiteite van ‘n mediale en ‘n laterale epikondilitis kan verduidelik en die oorsake en

behandeling daarvan bespreek. 9. Die oorsake van ‘n olekranon bursitis tabuleer, die kliniese voorkoms en behandeling

bespreek. 10. Die gebruik van lokale kortikasteroïd inspuitings om die elmboog kan bespreek. 11. ‘n Ganglion van die polsgewrig kan omskryf en die differensiasie van ander swelsels om die

polsgewrig verduidelik. 12. De Quervain te tenosinovitis definieer en die toestand bespreek. 13. Kienbock se siekte definieer en kortliks die toestand bespreek. 14. Karpale onstabiliteit kan definieer en die implikasies daarvan verduidelik. 15. Die implikasies van osteoartritis van die polsgewrig verduidelik.


Voorafstudie The Shoulder, Clinical Orthopaedic Examination – Mc Rae, Chapter 4, p.41

Die laaste 10 minute van hierdie sessie sal gewy word aan die voltooiing van ‘n werkstuk oor die areas van lokale infiltrasie vir die behandeling van skouer probleme.

Lesing Hierdie lesing bied aan die benadering tot die pasiënt met ‘n pynlike skouer en bespreek die sagte weefsel toestande eie aan die skouergewrig en die onderskeid daarvan klinies en radiologies.

Hierdie lesing bied aan die benadering en differensiële diagnose van ‘n pasiënt met ‘n pynlike pols. Die entiteite van ganglions en swelsels sal bespreek word asook hul differensiasie. Die diagnose en behandeling van osteoartritis van die pols sal bespreek word. Jy sal vertel word wat Kienbock se siekte is en die implikasies daarvan.

HULPBRONNE

- The Painful Shoulder. CME March 1991 Vol. 9 No. 3, p. 275 - Intractble Shoulder Pain – Update Feb 2000, p. 36 - Tackling Painful Shoulder Problems - Update Aug 1998, p. 41 - Physical Examination Of The Shoulder. SA Bone & Joint Surgery Vol. X, No. 4 Nov 2000,

p.12 - Common Causes Of Shoulder Pain – A Guide For GP’s – Modern Medicine Of SA, May 1998,

p.9 - The Shoulder: Apleys System Of Orthopaedics And Fractures, Chapter 13, p. 261


108

- Shoulder Problems: A Guide To Common Disorders CME (Cover Story) Vol 25, No. 8, Aug 2000, p. 14

- Journal Of American Family Physicians, Painful Shoulder Part 1, March 15, 2000, p.3079 - Journal Of American Family Physicians, Painful Shoulder Part II, June 1, 2000, p. 3291 - Journal Of American Family Physicians, Shoulder Impingement And Rotator Cuff Tears,

Feb 15, 1998, p.667 - Journal Of American Family Physicians, Shoulder Instability In Young Athletes,

May 15, 1999


Hierdie sessie sal jou in staat stel om ‘n sinvolle differensiële diagnose te kan saamstel wanneer ‘n pasiënt met ‘n pynlike elmboog voordoen. Jy sal in staat wees om te kan onderskei tussen intra-artikulêre en ekstra-artikulêre patologie en verwysde pyn na die elmboog.

Hierdie lesing bied aan die benadering en differensiële diagnose van ‘n pasiënt met ‘n pynlike pols. Die entiteite van ganglions en swelsels sal bespreek word asook hul differensiasie. Die diagnose en behandeling van osteoartritis van die pols sal bespreek word. Jy sal vertel word wat Kienbock se siekte is en die implikasies daarvan.

Voorafstudie Voorafstudie sluit in hersiening van die funksionele anatomie van die elmboog en polsgewrig asook die inhoud vn die fleksor en ekstensor kompartemente van die voorarm. Jy moet die ondersoek van die pols hersien van hierdie module. Jy moet ook die funksionele anatomie van die polsgewrig hersien – die verloop van die pese oor die pols asook die polsbene – verwys Die Fase II module Die Muskuloskeletale Sisteem.

HULPBRONNE

Elbow pain: CME March 1991 Vol 9 Nol 3 p.285

- Clinical Orthopaedic Examination: Mcrae – The Elbow, Chapter 5, p. 61 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – The Elbow, Chapter 14, p. 286 - Journal Of American Family Physicians, Evaluation Of Overview Elbow Injuries,

Feb 1, 2000 - The Painful Hand And Wrist. CME March 1991 Vol. 9, No. 3 P. 300 - Apleys System Of Orthopaedic And Fractures: The Wrist – Chapter 15, p. 296 - Clinical Orthopaedic Examination: The Wrist – Chapter 6, p. 77


109


SESSIE 3: RHEUMATOÏDE ARTRITIS VAN DIE HAND

UITKOMSTE Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat wees.

1. Die kenmerkende patroon van gewrigsaantasting te bespreek. 2. Die kenmerkende deformiteite om die pols en hand te beskryf en die oorsaak daarvan te

verduidelik. 3. Die sagteweefsel en pees aantasting van die pols en die hand te kan besprek. 4. Die basiese beginsel in die behandeling van die rheumatoiede pols en hand te verduidelik.

Die diagnose van ‘n karpale tonnelsindroom te doen, die oorsake tabuleer, die nodige kliniese ondersoeke te kan uitvoer en die behandeling te bespreek.

5. Die diagnose van karpometakarpale osteoartrose van die duim te kan maak en behandeling voorskryf. Die chirurgiese indikasies te bespreek.

6. Die algemene voorkoms van kongenitale afwykings van die hand en vingers bv. sindaktilie, kampodaktilie en klinodaktilie te kan beskryf.

7. ‘n Sneller vinger kan definieer en die behandeling bespreek. 8. ‘n Boutonniere deformiteit, ‘n swan nek deformiteit en ‘n “mallet vinger” kan beskryf, asook

die oorsake en die behandeling kan bespreek. 9. ‘n Dupuytrans kontraktuur van die hand beskryf, die assosiasies daarmee tabuleer en die

moontlike behandelingsmodaliteite bespreek..

HULPBRONNE - Apleys System Of Orhtopaedics And Fractures. Chapter 3 And Chapter 16 - Wrist And Hand Disorders Update Febr 1999, p.93 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures: The Wrist, Chapter 15, p. 296 - Clinical Orthopaedic Examination: The Wrist, Mcrae, Chapter 6, p. 77 - Ultrasound Treatment May Relieve Carpel Tunnel Syndrome, Modern Medicine, Vol 23,

No 10, Oct 1998, p.58 - Die Fase II Module Die Muskuloskeletale Sisteem Tema 5 Sessie 6 - Trigger Finger And Thumb – CME March 1991 Vol. 9 No 3 p.364 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. The Hand, Chapter 16, p. 311 - Clinical Orthopaedic Examination, Mcrae, The Hand, Chapter 7, p. 95 - Journal Of American Family Physicians, Nails And Nail Disorders In Children And Adults,

May 1, 1997

ENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN? Die doel van hierdie sessie is dat jy deeglik bewus moet wees tot welke mate Rheumatoïde artritis die pols en handgewrigte mag betrek. Jy sal in staat wees om die kenmerkende deformiteite van die hand en pols te kan herken en die natuurlike verloop en behandeling te kan bespreek.


110

Selfstudie Tydens hierdie selfstudie sessie behoort jy die hand deformiteite geassosieer met Rheumatoïde artritis tabuleer. Jy moet die waarskynlike oorsake noem en kortliks die behandeling van elke deformiteit.

Hierdie inligting sal tydens Sessie 6 kontroleer word deur die lektor.


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om karpale tonnelsindroom te kan identifiseer, evalueer en ‘n behandelingsprotokol te kan saamstel.

Hierdie sessie sal jou in staat stel om die algemeenste deformiteite van die hand en vingers te kan identifiseer, ‘n moontlike etiologiese diagnose daaraan koppel en die verloop en behandeling daarvan te kan omskryf.

Voorafstudie Jy moet die anatomie en inhoud van die karpale tonnel hersien.

Lesing Hierdie lesing handel oor die oorsake, kliniese diagnose en behandeling van karpale tonnelsindroom. Beklemming van die ulnare senuwee word ook bespreek. Degeneratiewe en inflammatoriese toestande van die karpometakarpale gewrigte sal bespreek word. Oorsig aan van die algemene kongenitale vinger en hand deformiteite. Deformiteite van die hand in inflammatoriese en degeneratiewe toestande sal ook bespreek word. Die algemene vingerdeformiteite soos “mallet vinger”, Boutonmere en swan nek deformiteite sal in diepte bespreek word.


111

TEMA 18: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE

ONDERSTE LEDEMAAT

TEMADOELSTELLING

Hierdie tema sal jou in staat stel om die kliniese ondersoekmetodes en radiologiese ondersoeke wat betrekking het op die onderste ledemaat sinvol toe te pas om siektetoestande en deformiteite te kan herken, evalueer en ‘n sinvolle terapeutiese beplanning te formuleer.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 28/07/2011 14:00-14:45 Lesings

Osteo-Artritis en Avaskulêre Nekrose Van Die Heup

Pynlike Heup – Probleem Oplossing Dr H de Jongh

2 28/07/2011 15:00-15:45 Lesing Angulêre Deformiteite Van Die Knie,

Osteotomies En Knievervangings Dr H de Jongh

3 29/07/2011 08:00-08:45 Lesing Die Sportman Met (A) ‘n Pynlike Onderbeen

(B) Die Ileotibiale Band Sindroom Dr J Davis

4 29/07/2011 09:00-09:45 Lesing

Chroniese Onstabiliteit Van Die Enkelgewrig, Degeneratiewe Toestande Van Die Enkel, Cavus Voete En Platvoete In Volwassenes

Hakpyn En Voorvoet Pyn, Voorvoet Deformiteite

Dr I Terblanche

TEMA 18: TOESTANDE EN DEFORMITEITE VAN DIE ONDERSTE LEDEMAAT

SESSIE 1: OSTEO-ARTRITIS EN AVASKULÊRE NEKROSE VAN DIE HEUP PYNLIKE HEUP - PROBLEEM

OPLOSSING

UITKOMSTE

Na afloop van hierdies sessie behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Die oorsake van osteoartritis van die heup kan tabuleer. 2. Die oorsake van avaskulêre nekrose van die heup kan tabuleer. 3. Die kliniese beeld van degeneratiewe siekte van die heup kan beskryf. 4. Die konserwatiewe behandeling van osteoartritis van die heup bespreek. 5. Die indikasies en teenindikasies vir ‘n totale heupvervanging kan tabuleer en die implikasies

van hierdie operasie kan bespreek. 6. ‘n Osteotomie om die heup kan verduidelik. 7. ‘n Artrodese van die heup kan verduidelik.


112

Na afloop van hierdie sessie behoort jy oor genoegsame insig te beskik om ‘n middeljarige pasiënt met ‘n graad III pynlike heup en osteo-artritis te kan adviseer oor die voor- en nadele van chirurgie aan die heup asook die konserwatiewe modaliteite tot sy beskikking.

HULPBRONNE

Osteo-artritis Update Febr 1999 P. 98

- The Painful Hip CME March 1991 Vol 9 No. 3 p. 311 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – Chapter 5, P. 9, Chapter 19, p. 414 - Journal Of American Family Physicians, Anterior Hip Pain, Oct 15, 1999 p.1657 - Journal Of American Family Physicians, Anterior Hip Pain In Athletes, Apr 1, 2000, p.2109 - How I Examine The Hip, Vol 14, No. 4 July 2000 p. 262 - Osteo-artritis Update Febr 1999 p. 98 - The Painful Hip CME March 1991 Vol 9 No. 3 p. 311 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – Chapter 5, p. 9, Chapter 19, p. 414


Hierdie sessie sal jou in staat stel om osteoartritis van die heupgewrig volledig te kan evalueer deur kliniese ondersoekmetodes toe te pas en op grond van die geskiedenis en spesiale ondersoeke ‘n toegepaste behandeling aan te bevel.

Hersiening Hersien asb. vooraf die radiologiese tekens van osteoartritis en avaskulêre nekrose. Tema 3.

Lesing Hierdie lesing handel oor die moontlike oorsake van osteo-artritis van die heup; die radiologiese bevindings asook die kliniese beeld. Die oorsake van avaskulêre nekrose van die heup word bespreek en die radiologiese onderskeid van osteo-artritis sal behandel word. Jy sal die konserwatiewe behandeling van osteo-artritis geleer word asook die indikasies vir ‘n totale heupvervanging en die natuurlike verloop daarvan. Die indikasies en toepaslikheid van osteotomies en artrodese van die heup word bespreek.


Die doel van hierdie selfstudie sessie is dat jy spesifiek ‘n kliniese probleem sinvol kan oplos waar ‘n jong pasiënt presenteer met ‘n erge pynlike heupgewrig.


113

Selfstudie en kliniese probleemoplossing Daar word verwag van jou om met behulp van jou verwysings die volgende probleemstelling klinies na die beste van jou vermoëns op te los.

‘n 40-Jarige man presenteer met ‘n graad 3 pyn van sy regterheup wat volg op avaskulêre nekrose wat moontlik die gevolg is van etanol misbruik en sekondêre osteoartritis.

Bespreek die moontlikhede van behandeling met verwysing na die voordele en nadele soos van toepassing op hierdie spesifieke geval.


SESSIE 2: ANGULÊRE DEFORMITEITE VAN DIE KNIE,

OSTEOTOMIES EN KNIEVERVANGINGS

UITKOMSTE


1. Die oorsake van osteoartritis van die knie te tabuleer. 2. Die konserwatiewe behandeling van osteoartritis van die knie te kan bespreek. 3. Die voorvereistes vir ‘n totale knievervanging te kan verduidelik. 4. Die langtermyn uitkomste van knievervangings te kan verduidelik. 5. ‘n Artrodese van die knie kan verduidelik. 6. Osteotomies om die knie kortliks te kan bespreek.

HULPBRONNE

The Painful Knee CME March 1991 Vol 9 No 3, p. 320 Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. Chapter 20 p. 432 Clinical Orthopaedic Examination – Mcrae p. 160 Journal Of American Family Physicians, Knee OA, Aug 1, 2000, p565 Journal Of American Family Physicians, Patello Femoral Pain, Nov 1, 1999, p.2012

- How I Examine The Knee, Vol 14, No 3, May 2000 p. 189


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om deformiteite van die kniegewrig te kan identifiseer en degeneratiewe artritis van die knie te diagnoseer en ‘n behandelingsprotokol saam te stel.

Hersiening Hersien asb. vooraf die radiologiese tekens van osteoartritis en die meganiese asse van die onderste ledemaat. Tema 2 en Tema 3.


114

Lesing Hierdie sessie handel oor die belyningsdeformiteite van die onderste ledemaat in die volwassene wat mag lei tot kniepyn en degeneratiewe veranderinge. Die konserwatiewe behandeling sal bespreek word asook die indikasies vir cihrurgie. Die plek van osteotomies, artrodese in knievervanging sal bespreek word.

Selfstudie taak Tabuleer die moontlike differensiële diagnose asook die toepaslike spesiale ondersoeke wat jy sou gebriuk om die diagnose te bevestig.


SESSIE 3: DIE SPORTMAN MET

(A) ‘N PYNLIKE ONDERBEEN (B) DIE ILEOTIBIALE BAND SINDROOM

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessies behoort jy tot die volgende in staat wees:

1. Ileotibiale band sindroom kan definieer, die diagnose en behandeling kortliks bespreek. 2. “Shin splints” kan definieer en die kliniese beeld en behandeling kortliks bespreek. 3. ‘n Stres fraktuur van die onderbeen kan bespreek ten opsigte van die kliniese beeld,

radiologiese beeld en natuurlike verloop. 4. ‘n Chroniese kompartement sindroom van die onderbeen kortliks kan bespreek ten opsigte

van die kliniese beeld en behandeling.

HULPBRONNE

The ileotibial band friction syndrome

- SA Bone And Joint Surgery Vol IX No 1 Feb 1999, p. 10 - Bone Stress Injuries In Athletes CME Febr 1999 Vol 17 No. 2 p. 107 - Clinics In Physical Therapy. Physical Therapy Of The Foot And Ankle Gary C Hunt

p. 225-227 - Turecks Orthopaedics 1994 Stress Fractures p. 112-113, 293 - Myofascial Pain And Fibromyalgia Syndromes. Peter E Boldry Shin Splints p. 289 - Journal Of American Family Physicians, Stress And Insufficiency Fractures, July 1997,

p 175 - Acute And Chronic Knee Injuries In Children CME Jan. 2001 Vol 19, No. 1 p. 27 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures p. 676 - Clinical Orthopaedic Examination – Mcrae p. 189


115


Dat jy bewus is van die algemene oorgebruiks sportbeserings wat die onderbeen betrek en hoe die kliniese en spesiale ondersoeke aangewend word vir differensiasie hiervan.

Lesing

Die volgende word behandel:

1. Ileotibiale band sindroom 2. “Shin splints” 3. Onderbeen stres fraktuur 4. Onderbeen chroniese kompartement sindroom in die sportman


SESSIE 4: CHRONIESE ONSTABILITEIT VAN DIE

ENKELGEWRIG, DEGENERATIEWE TOESTANDE VAN DIE ENKEL, CAVUS VOETE EN

PLATVOETE IN VOLWASSENES

UITKOMSTE


1 Enkel onstabiliteite kan omskryf na aanleiding van oorsake, kliniese voorkoms, radiologiese evaluasie en ‘n behandelingsprotokol.

2 Die oorsake van enkel artritis tabuleer. 3 Die kliniese voorkoms, radiologiese beeld en behandeling opsies kan bespreek. 4 Osteochondritis dessicans van die talus kan defineer en die toestand kortliks omskryf. 5 Die kliniese voorkoms van ‘n platvoet en vavusvoet kan beskryf, die implikasie van ‘n

strukturele deformiteit kan besprek en die behandelingsopsies kortliks kan bespreek. 6 Plantare fasciitis kan bespreek met verwysing na etiologie, kliniese beeld, natuurlike

verloop en behandeling. 7 Tarsale femurnek sindroom kortliks te kan verduidelik. 8 Degeneratiewe ruptuur van die tendon achilles te kan bespreek met verwysing na etiologie,

kliniese beeld en behandelingsopsies. 9 ‘n Mortons neuroom kortliks te kan bespreek. 10 Hallux valgus en kloutone te kan bespreek met verwysing na oorsake, kliniese beeld en

behandelingsopsies. 11 Ingroei toonnaels kan bespreek en die behandeling daarvan verduidelik. 12 Hallux rigidus kan verduidelik.


116

HULPBRONNE

- The Painful Ankle And Foot CME Vol 9, No 3 March 1991, p. 329 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures Chapter 21, p. 471 - Clinical Orthopaedic Examination – McRae, Chapter 14, p. 253 - Modern Medicine, How To Treat Corns, Calluses & Plantar Warts Vol 23, No 2, Feb 99,

p. 50 - Modern Medicine, Doctor’s Rooms Procedures For Ingrown Toenails (Practical Procedures)

Vol 22, No 9, Sept 1997, p. 49 - Ganglion Of The Foot Update Feb 1998, p. 93 - Management Of Ingrowing Toenail Update April 2000, p. 40 - The Ingrown Toenail And Its Treatment CME Sept 1999 Vol 17, No 9, p. 778 - Common Foot Problems Febr 1997, Vol 15, No 2 p. 141 - Arthritis And The Foot CME Feb 1997, Vol 15, No 2, p. 157 - Subcaleaneal Heel Pain Syndrome S A Bone And Joint Surgery Vol VII, No 2, June 97, p12


Die doel van hierdie sessie is dat jy post-traumatiese chroniese onstabiliteite en degeneratiewe artritis van die enkel kan herken en onderskei van mekaar. Jy sal ook in staat wees om die kliniese voorkoms van ‘n platvoet in ‘n kavus voet te kan beskryf en weet van die natuurlike verloop van hierdie voet deformiteite in die volwassene en die basiese behandelingsbeginsels.

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om ‘n sinvolle differensiële diagnose te kan saamstel wanneer ‘n pasiënt presenteer met hakpyn deur jou kennis van kliniese ondersoekmetodes toe te pas. Jy sal ook in staat wees om die kliniese voorkoms van die algemene voorvoet deformiteite te kan identifiseer.

Voorafstudie Hersien asb. die ondersoek van die enkel. Tema 2.

Lesing Hierdie sessie bied ‘n lesing aan wat handel oor die oorsake van chroniese onstabiliteite van die enkelgewrig en die konserwatiewe behandeling daarvan. Die chirurgiese moontlikhede sal ook bespreek word. Die oorsake van degeneratiewe toestande van die enkel sal kortliks bespreek word, cavus voete en platvoete met hul assosiasies en natuurlike verloop in die volwassene sal bespreek word.

Hierdie sessie bespreek die tendon rupture en inflammatoriese toestande om die voet en enkel, senuweebeklemming sindrome van die voet en enkel, voorvoet en toondeformiteite.


117

TEMA 19: ALGEMENE BEGINSELS VAN RESUSSITASIE NA

TRAUMA EN NOODBEHANDELING VAN FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS

TEMADOELSTELLING Hierdie sessie stel jou in staa om die algemene beginsels in die noodhantering van die multibeseerde muskuloskeletale pasiënt te kan toepas.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 29/07/2011 10:00-10:45 Lesing

Algemene Beginsels van Resussitasie na Trauma en Noodbehandeling van Frakture en Ontwrigtings

Dr I Terblanche

TEMA 19: ALGEMENE BEGINSELS VAN RESUSSITASIE NA TRAUMA EN NOODBEHANDELING VAN FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS

SESSIE 1: ALGEMENE BEGINSELS VAN RESUSSITASIE NA TRAUMA EN NOODBEHANDELING VAN

FRAKTURE EN DISLOKASIE

UITKOMSTE


1. Die algemene basiese beginsel van resussitasie (ABC) te kan tabuleer en verduidelik. 2. Die beginsels van radiologiese evaluasie te kan tabuleer. 3. Die noodbehandeling van ‘n beseerde ledemaat te kan verduidelik. 4. Noodimmobilisasie tegnieke van die nek, werwelkolom en ledemate te kan verduidelik. 5. Die komplikasies van die multibeseerde pasiënt te kan tabuleer en kortliks bespreek.

HULPBRONNE

- Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. Chapter 22 p. 501 - Practical Fracture Treatment, McRae p. 31-38 - Journal Of American Family Physicians, Radiological Examination Upper Extremity Trauma,

March 1, 1998, p 995 - Journal Of American Family Physicians, Radiological Evaluation Of Lower Extremity

Trauma, March 15, 1998, p 1314


118


Voorafstudie Voorafstudie sluit in die hersiening van die algemene beginsels van vogterapie in skoktoestande, asook bloedtransfusies.

Lesing Tydens hierdie sessie word die algemene beginsels van sistemiese resussitasie kortliks bespreek. Die noodbehandeling van bekken en werwel frakture sal kortliks bespreek word. Die noodbehandeling van ledemaat frakture en ontwrigtings sal kortliks bespreek word. Die toepaslike radiologiese ondersoeke in die multi-beseerde pasiënt sal bespreek word.


119

TEMA 20: ALGEMENE BEGINSELS VAN TRAUMATIESE TOESTANDE

TEMADOELSTELLING

Hierdie tema sal jou in staat stel om jou kennis oor die basiese beginsels in die radiologiese evaluasie van frakture en ontwrigtings te kan toepas om hierdie beserings sinvol te kan interpreteer en sodoende die toepaslike behandeling in die algemeen te kan aanbeveel en die verloop en prognose te kan bespreek.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 29/07/2011 11:00-11:45

Lesing Selfstudie

Fraktuur Patrone, Oop Frakture, Groeiplaat Beserings Die beginsels van fraktuur en ontwrigting

Reduksie en Immobilisasie. Die Beginsels van Oop Reduksie en Interne Fiksasie

Dr I Terblanche

2 29/07/2011 12:00-12:45 Lesing

Dreigende Kompartementsindroom, Nie-Ongeluksbesering Sindroom,

Refleks Simpatiese Distrofie Algemene Komplikasies Van Frakture En Ontwrigtings

Dr J Davis


SESSIE 1: FRAKTUUR PATRONE, OOP FRAKTURE,

GROEIPLAAT BESERINGS DIE BEGINSELS VAN FRAKTUUR EN ONTWRIGTING REDUKSIE EN

IMMOBILISASIE. DIE BEGINSELS VAN OOP REDUKSIE EN

INTERNE FIKSASIE

UITKOMSTE


1. Fraktuur patrone in kinders en volwassenes te kan beskryf en illustreer. 2. Die biologiese en strukturele implikasies van die fraktuur patrone te kan bespreek. 3. Verplasing en angulasies van frakture kan bespreek. 4. Fraktuur genesing volgens Perkins se reëls kan bespreek. 5. Oop frakture kan klassifiseer en die basiese beginsels van wond debridement kan

bespreek.


120

6. Skietwonde se implikasies kortliks te kan bespreek. 7. Groeiplaat beserings kan klassifiseer. 8. Kombinasie frakture tabuleer. 9. Die basiese beginsels in gipsaanwending te kan beskryf en bespreek. 10. Die beginsels van ‘n driepunt druksisteem in gips te kan bespreek. 11. Die komplikasies van gipsaanwending en die voorkoming daarvan te kan tabuleer en

bespreek. 12. Beskryf hoe ‘n fraktuur en/of ‘n ontwrigting gereduseer moet word.

HULPBRONNE

- Growth Plate Injuries Specialist Medicine Feb 2001 P. 765 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures – Chapter 23, P. 515 - Practical Fracture Treatment, McRae, Chapter 1, P. 3 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures - Practical Fracture Treatment; - Child Abuse P. 45 - Closed Reduciton And Fixation Of Fractures Chapter 3, p. 47 - Head Injuries In Child Abuse, WS 270, HAR, U.S. Library - Journal Of American Family Physicians July 1997, p. 175, Stress Fractures

LESING

Hierdie lesing handel oor die algemene riglyne in traumatiese toestande van die muskuloskeletale stelsel ten opsigte van kliniese evaluasie, die radiologiese aanvraag en interpretasie en ‘n vooruitskatting van die natuurlike verloop van die besering. Riglyne word gegee oor die behandelingsbeginsels van oop frakture en groeiplaatbeserings.

Hierdie sessie bied ‘n lesing demonstrasie aan oor hoe om ‘n traumatiese fraktuur en/of ‘n ontwrigting te reduseer na toepaslike analgesie en die basiese beginsels van immobilisasie te kan toepas deur middel van gips of spalke. Non-traumatiese frakture sal ook bespreek word.

Selfstudie taak

Tydens die sessie behoort jy die werkstuk voltooi wat jy ontvang het en in jou eie tyd die implikasies van die verskillende groeiplaatbeserings na aanleiding van die hulpbron voltooi.

EENIGIETS SPESIFIEK WAT JY MOET DOEN?

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die meganismes van reduksie van frakture en ontwrigtings te verstaan asook hoe om die basiese beginsels in immobilisasie en gipstegnieke te kan toepas.


121


SESSIE 2: DREIGENDE KOMPARTEMENTSINDROOM, NIE-ONGELUKSBESERING SINDROOM

REFLEKS SIMPATIESE DISTROFIE ALGEMENE KOMPLIKASIES VAN FRAKTURE EN

ONTWRIGTINGS

UITKOMSTE


1. Jy moet weet wat die oorsake van hierdie sindroom is asook wat die kliniese tekens, voorkoming en behandeling daarvan is.

2. Weet van die kliniese en radoilogiese tekens van nobs is. 3. Regionale pyn sindroom/simpaties distrofie in ’n pasient kan diagnoseer. 4. Die korttermyn en langtermyn komplikasies te kan tabuleer. 5. Vertraagde hegting en nou hegting kan definieer en kortliks bespreek. 6. Refleks simpatiese distrofie (Sudeck se atrofie) kan definieer en kortliks bespreek. 7. Miositis ossifikans kan definieer en kortliks bespreek.

HULPBRONNE

- Practical Fracture Treatment Non-Accidental Injury, McRae, p. 45 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. Principles Of Fractures Chapter 23 p. 515 - Practical Fracture Treatment, McRae, Chapter 2 P. 25, Chapter 5, p. 75


Selfstudie

Die doel van hierdie sessie is om drie spesifieke kliniese probleme op te los wat algemeen mag voorkom na trauma van die muskuloskeletale stelsel.

Die klas verdeel in 3 groepe, elk met ‘n afsonderlike taak om met behulp van die verwysing na die hulpbronne die volgende kliniese probleme op te los:

1. Hoe word ‘n gips sirkulasie ondersoek, klinies verrig die dag na ‘n gipsaanwending vir ‘n fraktuur? Wat is ‘n dreigende kompartement sindroom?

2. Wat verstaan jy onder nie-ongeluk besering sindroom (NOBS)? Wat is die implikasie van hierdie toestand? Beskryf kortliks die kliniese aspekte daarvan. Tabuleer die radiologiese aspekte daarvan.

3. “Dit is reeds 2 maande na my pols fraktuur dokter, maar my ledemaat bly besonder pynlik.” Bespreek kortliks die moontlike oorsake.


122

4. Die drie groepe moet hul inligting op die werstukke aanbring en die inligting uitruil onder mekaar. Met aanvang van Sessie 4 sal hierdie inligting kortliks kontrolleer word deur die lektor.

Die doel van hierdie sessie is dat jy bewus moet wees van die komplikasies wat mag voorkom tydens die behandleing van frakture en ontwrigtings in die algemeen en derhalwe die nodige voorsorgmaatreëls te kan voorstel wat toegepas moet word.

Lesing Hierdie lesing handel oor die algemene komplikasies van frakture en ontwrigtings, die voorkoming daarvan asook kortliks die behandeling van die spesifieke komplikasie.

Voorafstudie Hersien die algemene faktore wat aanleiding mag gee tot vertraagde fraktuur genesing en tabuleer op jou werkstuk.


123

TEMA 21: IMMOBILISASIE TEGNIEKE VAN

DIE BOONSTE LEDEMAAT

TEMADOELSTELLING Die doel van hierdie tema is dat jy sal weet hoe om die basiese beginsels van immobilisasie tegnieke van die boonste ledemate toe te pas.

OORSIG VAN DIE TEMA Sessie Datum Aktiwiteit Onderwerp Dosent

1 01/08/2011 09:00-09:45

Lesing Demonstrasie

Immobilisasie Tegnieke van die Boonste Ledemaat Dr J Davis

TEMA 21: IMMMOBILISASIE TEGNIEKE VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT

SESSIE 1: IMMOBILISASIE TEGNIEKE VAN DIE

BOONSTE LEDEMAAT

UITKOMSTE Na afloop van hierdie tema behoort jy tot die volgende in staat wees:

Om die verskillende immobilisasie tegnieke te kan toepas.

HULPBRONNE - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. Principles Of Fractures. Chapter 23,

p. 515 - Practical Fracture Management. Chapter 2 P. 25, McRae - Plaster Of Paris Technique WO 170 PLA U.S. Library - Plaster Technique WO 170 BIR U.S. Library - Cast Manual For Adults And Children Freuler: Wiedmer - Fractures In Children Rockwood - Primary Surgery Vol 2, Maurice King and Peter Bewes - Polskraag Verband Verw. I bl. 133, II bl. 174 - Driehoek Verband Verw. II bl. 39-40, IV bl. 226 - Omgekeerde Driehoek Verband - “Mastersling” Oos London Verband Verw. I, bl. 119, Verw. II bl. 115, 147, 174 - Figuur 8 Verband Verw. I, bl. 117, III, bl. 958 - U-spalk, Verw. I, bl 125, Verw. III, bl. 915 - Thomasspalk - Galgtraksie - Halter nektraksie - Skeletale nektraksie - Apleys Systems Of Fractures And Orthopaedics. Principles Of Fractures Chapter 23,

p. 515 - Traction Video Cassette : Checks And Balances, US Library, WE190TRA


124

TEMA 22: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN

DIE WERWELKOLOM EN BEKKEN

TEMADOELSTELLING Die doel van hierdie tema is om jou in staat te stel om die verskillende fraktuur patrone en ontwrigtings van die werwelkolom in bekken te kan tabuleer, die radiologiese voorkoms te kan beskryf, die moontlike komplikasies te kan noem en die basiese beginsels in die behandeling van hierdie beserings te kan bespreek.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 01/08/2011 10:00-10:45

Lesing Selfstudie

Kliniese Voorkoms en Insidensie van Werwel Frakture

Die Versorgingsaspekte van Paraplegie en Tetraplegie in Die Post-Besering Tydperk

Vervoer van ‘n Tetrapleeg

Dr A Vlok

2 01/08/2011 11:00-11:45 Lesing Bekken Frakture Dr H de Jongh

TEMA 22: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE WERWELKOLOM EN BEKKEN

SESSIE 1: KLINIESE VOORKOMS EN INSIDENSIE VAN WERWEL FRAKTURE, DIE VERSORGING VAN PARAPLEGIE EN TETRAPLEGIE IN DIE POST-

BESERING TYDPERK, VERVOER VAN ‘N TETRAPLEEG

UITKOMSTE Na afloop van hierdie sessie behoort jy tot die volgende in staat wees :

1. Die noodbehandeling van ‘n akute werwelkolom of bekkenbesering te kan bespreek en die voorsorgmaatreëls alvorens die pasiënt vervoet word te kan tabuleer.

2. Die kliniese ondersoek van hierdie beserings goed te kan omskryf. 3. Die radiologiese evaluasie van nek en werwelkolom beserings te kan bespreek. 4. Die radiologiese tekens van werwelkolom onstabiliteit te kan tabuleer. 5. Die basiese beginsels in die behandeling van werwelkolom beserings te kan bespreek. 6. Bekken frakture te kan omskryf. 7. Viserale beserings geassosieer met bekken frakture te kan bespreek. 8. Voorkomende maatreels om die pasient te beskerm teen verdere beserings tydens

hantering 9. Die behandeling van die pasient post-besering


125

Na afloop van hierdie sessie behoort jy weet van die volgende aspekte van die parapleeg en tetrapleeg.

1. Hulle funksionele vermoëns 2. Hulle hulpmiddels en die gebruik daarvan in hul omgewing. 3. Die fisioterapeutiese en arbeidsterapeutiese en maatskaplike raamwerk wat benodig word. 4. Die komplikasies van paraplegie bv kontrakture, frakture, heterotopiese ossifiksasie,

urinêre probleme, asook druksere. 5. Jy moet kennis dra van die middels wat spasma kan beheer. 6. Jy moet weet van die ondersteuningsraamwerk vir sulke pasiënte in die gemeenskap. 7. Weet wat ‘n sentrale koord sindroom behels. 8. Weet wat ‘n Brown sequard sindroom behels.

HULPBRONNE

- Whiplash Injury. Update Sept 1999, Page 50. - Whiplash Injury. Specialist Medicine, Feb 2001, Page 777. - Concise System Of Orthopaedics And Fractures. Chapter 29, p.299 A G Apley and

Solomon. - Practical Fracture treatment McRae:

- Spinal Injuries Chapter 10, P. 209 - Pelvis Injuries Chapter 11, P. 239

- Apleys System of Orthopaedics And Fractures. Spinal Cord Injuries Chapter 25, p. 633 - Spinal Stabilisation Video Cassette WB 541 SP1 U.S. Library - Practical Fracture Treatment – McRae Chapter 10. Spinal Paralysis p. 231


Hersiening Voor aanvang van hierdie sessie word daar van jou verwag om die neurologiese evaluasie van 'n pasiënt te hersien. Jy moet die algemene kenmerke van 'n boonste motor neuronletsel ken en weet wat die bulbokavernosa refleks is.

Die doel van hierdie twee sessie is om jou in staat te stel om akute spinaalkoord beserings klinies te kan evalueer en weet watter voorsorgmaatreëls getref moet word voordat ‘n pasiënt vervoer word. Jy sal ook oor kennis beskik aangaande die langtermyn multi-dissiplinêre implikasies van ‘n parapleeg en ‘n tetrapleeg.

Lesing Tydens hierdie sessie sal daar 'n lesing aangebied word oor die kliniese voorkoms en insidensie van werwel frakture. Die meganismes van besering sal bespreek word. Jy sal gewys word hoe om die X-strale te interpreteer en te besluit of die fraktuur/ontwrigting stabiel is aldan nie. Riglyne ten opsigte van die spesifieke fraktuur behandeling sal bespreek word.

Maatreëls wat getref moet word alvorens u pasiënt vervoer word sal aan jou verduidelik word.


126

Hierdie lesing handel oor die versorging aspekte van paraplegie en quadruplegie in die post-besering tydperk. Hul rehabilitasie program sal bespreek word, asook die funksionele vermoëns. Die algemene langtermyn komplikasies geassosieer met hierdie beserings sal bespreek word. Daar sal aan jou verduidelik word hoe om druksere te voorkom en behandel indien reeds teenwoordig.

Tydens hierdie sessie behoort jy ‘n opsomming maak van die kliniese en radiologiese diagnose van ‘n jong rugbyspeler met ‘n C5/C6 bifaset ontwrigting met ‘n volledige neurologiese letsel.

Hierdie probleem sal met behulp van jou lektor in klein groepbesprekings opgelos word.

Tabuleer die voorsorgmaatreëls wat jy gaan tref voordat jy die pasiënt vervoer. Bespreek kortliks sy prognose en toekomstige vermoëns en die potensiële probleme wat hy kan verwag.

Voltooi asb. die werkstuk wat aan jou verskaf is.

TEMA 22: FRAKTURE EN ONTWRIGTNGS VAN DIE WERWELKOLOM EN BEKKEN

SESSIE 2: BEKKEN FRAKTURE

UITKOMSTE

Jy moet die volgende weet

1. Kliniese evaluering 2. Nood behandeling 3. Radiologiese ondersoeke en interpretasie 4. Beginsels van behandeling van bekken frakture

HULPBRONNE

- Apleys System Of Orthopaedics And Fractures. - Wheeless Textbook of Orthopaedics. Search Google.


127

TEMA 23: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE

BOONSTE LEDEMAAT

TEMADOELSTELLING

Hierdie tema sal jou in staat stel om die basiese beginsels in fraktuur hantering en ontwrigtings wat jy in die vorige temas geleer het, te kan toepas op die boonste ledemaat. Jy sal in staat wees om die toepaslike kliniese ondersoeke, die radiologiese interpretasie en die nodige behandeling te kan weergee.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 01/08/2011 12:00-12:45 Lesing Frakture en Ontwrigtings

van die Skouergordel Dr A Ikram

2 01/08/2011 14:00-14:45 Lesing

Frakture en Ontwrigtings om die Elmboog

Voorarm Frakture Dr A Ikram

3 01/08/2011 15:00-15:45 Lesing Frakture en Ontwrigtings

om die Polsgewrig, Hand en Vingers Dr A Ikram

TEMA 23: FRAKTURE EN ONTWRIGTNGS AN DIE BOONSTE LEDEMAAT

SESSIE 1: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE

SKOUERGORDEL

UITKOMSTE


1. Klavikel frakture kan klassifiseer en die behandeling in kinders en volwassenes te kan bespreek.

2. Akromioklavikulêre en sternoklavikulêre ontwrigting te kan klassifiseer en die behandeling te bespreek.

3. Glenohumerale ontwrigtings kan klassifiseer, die kliniese voorkoms beskryf, die radiologiese kenmerke tabuleer, die moontlike komplikasies tabuleer en die verskeie behandelingsmetodes bespreek.

4. Proksimale 1/3 humerus frakture kan klassifiseer en kortliks die behandeling van elk te kan weergee.

5. Humerusskag frakture te kan bespreek met verwysing na die moontlike komplikasis en die behandelingsmetodes.


128

HULPBRONNE - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures Chapter 24, p. 566 - Practical Fracture Treatment – McRae Chapter 6, p. 99 - Orthopaedic Trauma IS de Wet Bl. 268-290 - Journal Of American Family Physicians, Management Of Clavicle Fracture, Jan 1997 - Journal Of American Family Physicians, Shoulder Instability In Young Athletes.

15 May 1999 WWW.aafp.org/afp - How I Examine The Shoulder, Vol 14, No 6, Nov 2000 p. 435


Lesing demonstrasie Hierdie lesing handel oor frakture en ontwrigtings van die klavikel en die behandeling daarvan op primêre gesondheidsvlak. Ontwrigtings van die skouer word in diepte bespreek. Riglyne word gegee vir die konserwatiewe behandeling van humerusskag frakture en die indikasies vir chirurgie.

TEMA 23: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT

SESSIE 2: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS OM DIE

ELMBOOG EN VOORARM FRAKTURE


1. Die verskyning van die ossifikasie sentra om die elmboog tabuleer. 2. Die radiologiese sagteweefsel tekens om die elmboog asook die nodige lyne wat op die

X-straal aangebring moet word te kan beskryf en weergee. 3. Suprakondilêre frakture in kinders te klassifiseer, die moontlike komplikasies te tabuleer

en die verskeie behandelingsopsies te bespreek. 4. Die radiologiese voorkoms asook die behandelingsmoontlikhede vir epikondilêre frakture te

kan weergee. 5. Elmboog ontwrigting kan klassifiseer en die behandeling bespreek. 6. Radiuskop frakture klassifiseer en die behandeling bespreek. 7. Olekranon frakture klassifiseer en die behandeling bespreek. 8. Die moontlike komplikasies van elmboog beserings tabuleer. 9. ‘n Monteggia fraktuur ontwrigting kan beskryf en die behandeling beginsel in kinders en

volwassenes bespreek. 10. ‘n Galliazi fraktuur ontwrigting kan beskryf en die beginsels van behandeling bespreek. 11. Die beginsels van behandeling van midskag voorarm frakture kan bespreek. 12. Die beginsels van behandeling van geïsoleerde radius en ulna frakture kan bespreek. 13. ‘n Colles fraktuur klinies en radiologies te kan beskryf in die behandeling en natuurlike

verloop daarvan te kan bespreek.


129

14. ‘n Verbrokkelde distale radius fraktuur se radiologiese voorkoms te kan beskryf en die behandelingbeginsels bespreek.

15. Groeiplaat beserings van die distale radius en ulna te kan klassifiseer, beskryf in die behandeling te bespreek.

16. ‘n Radiale stiloied fraktuur te kan beskryf en die behandeling te bespreek. 17. ‘n Skafoied frakture radiologies te kan klassifiseer en die behandeling en komplikasies te

bespreek. 18. Pols en karpale ontwrigtings te kan klassifiseer en die noodbehandeling te kan weergee. 19. Karpale onstabiliteite kortliks te kan bespreek.

HULPBRONNE

- Ortopediese Trauma Izak de Wet, H. 12 bl. 231-258 - Fractures In Children, Rockwood & Green, Ch. 10, P. 653 - Practical Fracture Treatment McRae, Injuries about the elbow, H. 7 bl. 129 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures Chapter 24, The elbow P. 577 - Apleys System of Orthopaedics and Fractures Chapter 24, The Forearm P. 592. - Practical Fracture Treatment McRae. Chapter 7, P. 129 - IS de Wet, Ortopediese Trauma 1984, 219-227, 225, 213, 186-190 - F Freuler, U Wiedmer, Cast Manual for Adults & Children: Springer-Verlap, 1979, 28-31 - P Saffar. Scaphoid Fractures. Current Orthopaedics (1999) 13, 275-281 - IS de Wet. Ortopediese trauma HAUM, 1984, 296-205 - F Freuler, U Wiedmer, Cast Manual for Adults and Children Springer-Verlap, 1979, 38-39,

44-45 - CA Rockwood, DP Green, Rockwood & Green’s Fractures in Adults: Lippincott-Raven, 1996,

791-801. - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures, Chapter 24, P. 595 - Practical Fracture Treatment McRae, Chapter 8, P. 155 Chapter 9 P.7 169 - Journal Of American Family Physicians, Common Wrist Injuries, Feb 1997, P857 - www.aafp.org/afp - How I Examine The Wrist, Vol 14, Nol 5 Sept 2000


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die algemene frakture en ontwrigtings wat om die elmboog voorkom in beide kinders en volwassenes te kan klassifiseer volgens radiologiese voorkoms en daarvolgens die behandelingsopsies te kan bespreek.

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die algemene fraktuur patrone van die voorarms in kinders en volwassenes te kan klassifiseer na aanleiding van die radiologiese voorkoms en die behandelingsriglyne vir elke fraktuur of fraktuur/ontwrigting te kan bespreek.

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die frakture van die distale radius en ulna te kan klassifiseer volgens radiologiese voorkoms en behandelingsriglyne daarvolgens te kan saamstel. Jy sal ook geleer word hoe om frakture en ontwrigtings van die polsgewrig radiologies te kan identifiseer en daarvolgens noodbehandeling op primêre gesondheidsvlak te kan toepas.


130

Lesing Hierdie lesing bespreek die algemene frakture en ontwrigtings van die elmbooggewrig. Jy sal geleer word hoe om die X-strale te interpreteer. Die behandeling en metodes van reduksie van die frakture en ontwrigtings sal bespreek word. Die riglyne vir chirurgie sal uitgewys word en die moontlike komplikasies sal bespreek word.

Hierdie lesing handel ook oor die algemene frakture van die voorarm.

Die frakture en fraktuur ontwrigtingspatrone van die voorarm in volwassenes en kinders sal bespreek word.

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die frakture van die distale radius en ulna te kan klassifiseer volgens radiologiese voorkoms en behandelingsriglyne daarvolgens te kan saamstel. Jy sal ook geleer word hoe om frakture en ontwrigtings van die polsgewrig radiologies te kan identifiseer en daarvolgens noodbehandeling op primêre gesondheidsvlak te kan toepas.

Lesing Hierdie lesing bied aan die kliniese diagnose van algemene frakture van die distale radius en polsgewrig naamlik die Colles fraktuur, verbrokkelde distale radius fraktuur, skafoïd frakture en akute polsontwrigting en onstabiliteite.

Die radiologiese bevestiging, konserwatiewe behandeling en chirurgiese indikasies sal bespreek word.

Voltooi asb. die werkstuk wat aan u gegee is tydens hierdie sessie.

TEMA 23: FRAKTURE EN ONTWRINGTINGS VAN DIE BOONSTE LEDEMAAT

SESSIE 3: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS OM DIE

POLSGEWRIG, HAND EN VINGERS


1. Die noodbehandeling vir ‘n akuut geswolle hand na ‘n besering te kan bespreek. 2. Metakarpaal frakture te kan klassifiseer, die metodes van immobilisasie van onverplaasde

fakture te kan beskryf en die kliniese en radiologiese indikasies vir chirurgie te kan bespreek.

3. ‘n Bennetts fraktuur te kan definieer, die radiologiese voorkoms te kan beskryf en die behandeling daarvan te kan bespreek.

4. ‘n «Bokser» fraktuur te kan definieer, die radiologiese voorkoms te kan beskryf en die behandelingsmodaliteit te kan bespreek.

5. Falanks frakture radiologies te kan klassifiseer, die metodes van immobilisasie te kan beskryf en die kliniese en radiologiese indikasies vir chirurgie te kan bespreek.

6. MP en IP ontwrigtings te kan klassifiseer, die metodes van reduksie en immobilisasie te kan beskryf en die indikasies vir chirurgie te kan tabuleer.

7. Vingerpunt beserings in kinders volledig te kan bespreek.


131

HULPBRONNE

- Practical Fracture Treatment McRae, Chapter 9, p. 191 - Apleys System Of Orthopaedic And Trauma. p 608 - Management Of Hand And Finger Injuries Update July 1999, p. 23 - Journal Of American Family Physicians, Fingertip Injuries, May 1, 2001, p.1961 - Journal Of American Family Physicians, Fingertip Amputations, Aug 1 2001, p.455


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om die algemene fraktuur en ontwrigtingspatrone wat in die hand en vingers voorkom radiologies te kan klassifiseer en die behandelingsriglyne daarvolgens te kan saamstel.

Lesing Tydens hierdie lesing sal jy gewys word hoe die diagnose van frakture in die hand en vingers gemaak word. Die behandeling van die algemene frakture sal bespreek word. Jy sal gewys word hoe om ontwrigtings te reduseer. Die aanwending van ‘n Z-spalk en handbal sal gewys word.


132

TEMA 24: FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE ONDERSTE LEDEMAAT

TEMADOELSTELLING Hierdie tema sal jou in staat stel om die basiese beginsels van fraktuur evaluasie en behandeling te kan toepas op die onderste ledemaat. Jy sal in staat wees om die toepaslike kliniese ondersoeke, die radiologiese interpretasie soos uiteengesit in Tema 19, asook die riglyne van behandeling te kan weergee.

OORSIG VAN DIE TEMA Sessie Datum Aktiwiteit Onderwerp Dosent

1 02/08/2011 08:00-08:45 Lesing Heupontwrigtings, Femurnek,

Intertroganteriese en Femurskag Frakture Dr I Robertson

2 02/08/2011 09:00-09:45 Lesing Frakture van die Distale Femur,

Proksimale Tibia en Patella Dr I Robertson

3 02/08/2011 10:00-10:45

Lesing Selfstudie

Akute Knie Ontwrigtings, Knie Ligament beserings en die Langtermyn

gevolge Van knie Ligament en meniskusbeserings Dr I Robertson

4 02/08/2011 11:00-11:45 Lesing Frakture van die Tibia skag en plafond Dr I Robertson

5 02/08/2011 12:00-12:45 Lesing

Verstuitings, Frakture En ontwrigtings van die Enkel, Frakture en ontwrigtings van die tarsale, metatarsale bene en falankse van die voet

Dr I Terblanche


SESSIE 1: HEUPONTWRIGTINGS, FEMURNEK,

INTERTROGANTERIESE EN FEMURSKAG FRAKTURE


1. Die kliniese voorkoms van ‘n anterior en ‘n posterior heupontwrigting te kan bespreek asook die metodes van reduksie te kan beskryf en die komplikasies van heupontwrigting te tabuleer.

2. Proksimale femur frakture radiologies te kan klassifiseer en die riglyne ten opsigte van behandeling van intra-kapsulêre femur frakture en ekstrakapsulêre femur frakture te kan weergee.

3. Femurskag frakture radiologies te kan klassifiseer, die behandelingsopsies in kinders en volwassenes te kan bespreek en die komplikasies te kan tabuleer.

4. Jy moet die algemene beserings assosiasies met femur frakture ken. 5. Jy moet in staat wees om ‘n klein kind in galgtraksie te kan plaas en toesig hou oor

verpleging.


133

6. Jy moet in staat wees om ‘n ouer kind of volwassene in ‘n Thomasspalk te kan plaas en toesig hou oor verpleging.

7. Jy moet weet welke frakture vir spesialis behandeling verwys moet word. 8. Jy moet in staat wees om die noodbehandeling te kan toepas alvorens die pasiënt vervoer

word vir spesialis behandeling. 9. Jy moet die vreskillende chirurgiese opsies ken vir femur fraktuur behandeling.

HULPBRONNE - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures Chapter 27, p. 651 - Practical Fracture Treatment Chapter 12, p. 273


Lesing Hierdie sessie bied ‘n lesing oor traumatiese heupontwrigtings in kinders en volwassenes. Die kliniese voorkoms van die ledemaat sal bespreek word, die moontlike geassosieerde beserings asook die metodes van reduksie, opvolgbehandeling en langtermyn komplikasies. Femurnek en intertroganteriese frakture in volwassenes word bespreek en die belang van die onderskeid tussen intrakapsulêre en ekstrakapsulêre frakture word benadruk. Die doel en opsies van interne fiksasie sal bespreek word. Die behandeling van femurskag frakture op verskillende ouderdomme wod bespreek.

TEMA 24: FRAKTURE EN ONTWRIGTING VAN DIE ONDERSTE LEDEMAAT

SESSIE 2: FRAKTURE VAN DIE DISTALE FEMUR,

PROKSIMALE TIBIA EN PATELLA


1. Akute knie ontwrigtings kan klassifiseer, die noodbehandeling weergee en die komplikasies bespreek.

2. Akute patella ontwrigtings kan bespreek. 3. Distale femorale frakture radiologies te kan klassifiseer en die riglyne van behandeling te

kan bespreek. 4. Proksimale tibiale frakture radiologies te kan klassifiseer en die riglyne vna behandeling te

kan bespreek.

HULPBRONNE - The Injured Knee Update April 2000 p. 45 - Acute Soft Tissue Injuries Of The Knee Update Nov 1998 p. 22 - The Patient With A Painful Knee Update Nov 1998 p. 29 - Anterior Cruciate Ligament Injuries CME Feb 1999 Vol 17 No 2 p. 117 - Apleys System Of Orthopaedics And Fractures p. 270 - Practical Fracture Treatment McRae p. 290 - Journal of American family Physicians, Anterior Knee Injuries Dec 1999 p2599


134


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om frakture en ontwrigtings om die kniegewrig te kan klassifiseer volgens radiologiese voorkoms en die behandelingsmodaliteit soos van toepassing op elk te kan bespreek.

Lesing Hierdie lesing bied die kliniese evaluasie van akute traumatiese beserings van die knie aan. Voorafstudie sluit in hersiening van die ondersoekmetodes van die knie tydens Tema 2 van hierdie module. Die implikasie van frakture van die femorale en tibiale kondieles sal bespreek word. Jy sal geleer word hoe om ‘n patella fraktuur klinies te evalueer en te kan onderskei welke frakture ‘n operasie sal benodig.

Aan die einde van die lesing sal u met behulp van die lektor geleer word hoe om ‘n akute hemartrose van die knie in ‘n kind en ‘n volwassene te evalueer en behandel.

Voltooi asb. jou werkstuk.


SESSIE 3: DIE LANGTERMYN GEVOLGE VAN KNIE LIGAMENT EN MENISKUSBESERINGS

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie sessie behoort jy die volgende aspekte kan bespreek:

1. Moet ligamente van die knie en skeure van die meniskus akuut herstel word na ‘n besering? 2. Wanneer is ligament rekonstruksie prosedures aangedui? 3. Wat is die rehabilitasieprogram na ‘n kniebesering. Wanneer keer die pasiënt terug na

sport? 4. Wat is die langtermyn gevolge van ‘n kniebesering ten opsigte van osteoartritis?

HULPBRONNE

Apleys System Of Orthopaedics And Fractures, p. 680

- Practical Fracture Treatment McRae, P. 295


Die doel van hierdie twee selfstudie sessies is om jou die langtermyn implikasies van meniskus en ligamentbeserings van die knie – kollateraal en kruis – te laat verstaan sodat jy pasiënte daaroor kan inlig.


135

Selfstudie Die klas verdeel in 4 groepe. Elke groep bestudeer ‘n enkele taak en ruil inligting uit.

Aan die hand van jou verwysings lees op oor die implikasies van ligamentbeserings en meniskusbeserings van die knie. Voltooi dan die werkstuk wat aan jou verskaf is.

Die lektor sal in die volgende sessie die probleem kontroleer.


SESSIE 4: FRAKTURE VAN DIE TIBIA SKAG EN PLATO

UITKOMSTE


1. Tibia skag en plafon frakture radiologies te klassifiseer. 2. Die indikasies vir konserwatiewe behandeling kan tabuleer en die metodes van

konserwatiewe behandeling bespreek. 3. Die behandeling van ‘n oop tibia fraktuur te bespreek. 4. Die implikasies van ‘n oop tibia fraktuur asook die natuurlike verloop te bespreek.

HULPBRONNE

- Apleys Systems Of Orthopaedics And Fractures, p. 689 - Practical Fracture Treatment McRae, Chapter 13, p. 305


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om tibia skag frakture klinies en radiologies te kan klassifiseer en daarvolgens die nodige behandeling te kan weergee.

Lesing Hierdie lesing handel oor die fraktuurpatrone van die tibia en fibula. Daar sal aan u gewys word hoe om ‘n ongekompliseerde fraktuur te reduseer indien nodig en ‘n toepaslike gips aan te wend. Die behandeling van ‘n oop fraktuur – ‘n basiese debridement – sal kortliks hersien word en jy sal gewys word hoe ‘n eksterne fiksator aangewend word. Die morbiditeit van oop frakture van die tibia sal kortliks bespreek word, asook die langtermyn implikasie.

Selfstudie taak Jy moet asb. oplees oor die vlakke van amputasies in die onderste ledemaat, die voor-en nadele van hierdie vlakke asook die funksionele vemoëns van ‘n pasiënt na ‘n amputasie.


136

Voltooi asb. die werkstuk wat aan jou gegee word.

Die rehabilitasie van ‘n onderbeen amputasie sal tydens u rotasie by Karl Bremer Hospitaal bespreek word.


SESSIE 6: VERSTUITINGS, FRAKTURE EN

ONTWRIGTINGS VAN DIE ENKEL, FRAKTURE EN ONTWRIGTINGS VAN DIE TARSALE,

METATARSALE BENE EN FLANKSE VAN DIE VOET

UITKOMSTE

Na afloop van hierdie lesing behoort jy tot die volgende in staat wees:

1 Enkelverstuitings te kan definieer, klassifiseer en die behandeling daarvan te bespreek. 2 Enkel frakture te kan klassifiseer en daarvolgens die behandeling te kan bespreek. 3 Die noodbehandeling van ‘n erg geswolle voet bespreek. 4 Die behandelingsriglyne vir kalkaneus frakture te kan weergee. 5 Die assosiasie beserings met kalkaneus frakture te tabuleer. 6 Die midvoet fraktuur ontwrigtings te kan klassifiseer en die indikasies vir chirurgie te kan

weergee. 7 Talus frakture se klassifikasie behandeling en natuurlike verloop kortliks te kan bespreek. 8 Falanks frakture en ontwrigtings se behandeling te bespreek.

HULPBRONNE

- Journal American Family Physicians Jan 2001 - Management of Ankle Sprains Update Oct. 1988 P. 18 - Common Sport Injuries In The Adolescent – Foot and ankle S A Bone and Joint Surgery

Vol. IX No. 1 Febr. 1999 P. 14 - Implementation Of Ankle Otawa Rules JAMA Marchilo 1994 Vol. 271, No. 11 P. 827 - Apleys System of Orthopaedics and fractures, P. 696 - Practical Fracture Treatment, Chapter 14, P. 319 - Journal Of American Family Physicians, Management Of Ankle Injuries, Jan 1, 2001, P.93 - Journal Of American Family Physicians, Injured Ankles, Feb 1 1998, P.474 - Apleys System of Orthopaedics and Fractures - Practical Fracture Treatement, P. 707, Chapter 15, P. 345 - Journal Of American Family Physicians, Lisfranc Injury Of The Foot July 1998, P118 - Journal Of American Family Physicians, Fracture Of Proximal 5th Metatarsal May 1, 1999

P.2516


137


Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om enkel verstuitings en frakture te kan klassifiseer en daarvolgens ‘n behandelingsprotokol te kan bespreek.

Die doel van hierdie sessie is om jou in staat te stel om frakture van die tarsale bene, metatarsale bene en falanks van die voet radiologies te kan klassifiseer en daarvolgens die behandeling en verloop te kan bespreek.

Lesing Hierdie lesing leer die student hoe om enkelverstuiting te evalueer en hanteer. Hulle sal geleer word hoe om die Weber klassifikasie vir enkel fraktuur ontwrigtings toe te pas sodat hulle ‘n onderskeid kan tref tussen ‘n stabiele fraktuur wat hulself kan behandel en ‘n onstabiele fraktuur wat chirurgie benodig.

Tydens hierdie lesing sal jy geleer word hoe om ‘n erge geswolle voet te voorkom en indien reeds geswel te behandel. Kalkaneus fraktuur patrone, die indikasies vir chirurgie en die langtermyn implikasies sal behandel word. Jy sal gewys word hoe ‘n gips aangewend moet word vir die verskillende fraktuur patrone en ontwrigtings van die voet. Die vermoede en evaluasie van ‘n Lisfranc fraktuur ontwrigting sal bespreek word. Jy sal gewys word hoe om ontwrigtings van die voet te reduseer.

Voltooi die werkstuk wat aan u uitgereik is.


138

TEMA 25: SAGTEWEEFSELBESERINGS VAN DIE


TEMADOELSTELLING

Hierdie tema stel jou bekend aan laserasies en beserings van die huid, asook die belangrike dieper strukture soos die spiere, pese, senuwees en bloedvate. Jy sal hierdie beserings klinies moet kan identifiseer, weet van die noodbehandeling wat toegepas moet word, asook die verwysingsraamwerk vir die gekompliseerde beserings.

OORSIG VAN DIE TEMA


1 03/08/2011 08:00-08:45

Lesing Demonstrasie

Laserasies En Penetrerende Velwonde Dr A Basson

2 03/08/2011 09:00-09:45 Lesing Toepaslike Wondgenesing

En Wondbedekking Prof F Graewe

TEMA 25: SAGTEWEEFSELBESERINGS VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 1: LASERASIES EN PENETRERENDE VELWONDE

UITKOMSTE

1 Na afloop van hierdie sessie behoort jy in staat wees om eenvoudige vellaserasies te identifiseer, kennis dra van die metode van uitvoer van hegtings onder lokale verdowing, asook die nasorg en verband tegnieke van sodanige laserasies.

2 Jy moet die basiese begingsels van wonddebridement ken. Jy moet kennis dra oor die verskillende hegtingsmateriale, asook hul eienskappe, jy moet wonde kan identifiseer wat sekondêre bedekking benodig.

3 Jy moet die implikasie van penetrerende wonde ken in verskillende anatomiese gebiede. 4 Jy moet kan onderskei of 'n senuwee of 'n pees deursnyding plaasgevind het. 5 Jy moet die prognose van senuwee- en peesbeserings ken. 6 Jy moet 'n "degloving" besering kan identifiseer en die implikasies daarvan besef. 7 Jy moet die behandeling van 'n penetrerende wond in 'n gewrig ken. 8 Jy moet weet hoe spiere, vel, senings en senuwees geheg word. 9 Jy moet die erns besef van stomptrauma aan die muskuloskeletale sisteem en die

sistemiese komplikasies van "crush" beserings kan identifiseer.


139

HULPBRONNE

1. Peripheral Nerve Injuries. SA Bone & Joint Surgery, Vol 7, No 3, Aug 1997, Page 18. 2. Tendon Injuries. CME, July 1996, Vol 14, No 7, Page 963. 3. Nerve Compression Syndromes. CME, July 1996, Vol 14, No 7, Page 995. 4. Wondhegting (Video cassette) WO166 WOM U.S. Library


Lesing Hierdie sessie bied 'n lesing aan hoe om laserasies en penetrerende wonde van die muskuloskeletale stelsel te identifiseer en die belang daarvan te besef.

Vel- en spierlaserasie hegting sal bespreek word. Die diagnose van arteriële senuwee en pees laserasies sal bespreek word en riglyne aangebied word vir die behandeling van hierdie beserings. "Crush" sindroom en "Degloving" beserings sal kortliks na verwys word vir identifisering.

TEMA 25: SAGTEWEEFSELBESERINGS VAN DIE MUSKULOSKELETALE STELSEL

SESSIE 2: TOEPASLIKE WONDGENESING EN

WONDBEDEKKING

UITKOMSTE

Na voltooiing van hierdie sessies moet jy:

1. Wond genesing verstaan en die faktore wat dit beinvloed ken. 2. Onderskei tussen 'n hipertrofiese wond en 'n keloïd. 3. Weet hoe om 'n oop wond te benader en besluit oor watter wondbedekking toe- paslik sal wees. 4. Die indikasies en tegniek van veloorplanting begryp. 5. Die rekonstruktiewe raamwerk vir wondbedekking ken. 6. Die nuwe laserasie wond (verbande) verstaan. 7. Die basiese beginsels van ulkus voorkoming en hantering weet.

HULPBRONNE

1. Mystery of Plastic and Reconstructive Surgery Editor: Mimis Cohen, First Edition Volume 1: Chapter 1 Page 3 Woundhealth

Chapter 4 Page 45 Skin Volume 3: Chapter 132 Page 1828 Leg ulcers


140

2. Textbook of Plastic, Maximofacial and Reconstructive Surgery Editor: Georgindes, First Edition

Volume 1: Chapter 5 Page 29 Skinwounds Volume 2: Chapter 97 Page 1291 Leg ulcers

3. Basic Wound Care Video Cassette WO185 BAS. US Library 4. Wound Care Video Cassette WO185 WU US Library 5. Wondhegting video cassette WO166 WOM US Library 6. Die resussitasie van die pasiënt kan doen. 7. Die noodbehandeling van die brandwonde kan toepas. 8. Weet van die verdere chirurgiese behandeling van brandwonde. 9. Weet van wondbedekkings in die behandeling van brandwonde. 10. Weet hoe om kontrakture na brandwonde te voorkom. 11. Die langtermyn rehabilitasie ken asook die prognose in verskillende anatomiese gebiede.


Na afloop van hierdie tema moet jy die anatomie van die vel verstaan en dus velwonde en gekompliseerde vel avulsies te erken.

Jy moet 'n benadering hê tot die behandeling van hierdie wonde, so wel as versteurde wonde genesing.

Jy moet ook in staat wees om 'n ulkus te kan diagnoseer, die etiologie te verstaan en dus weet hoe om sodanige ulkus te kan behandel.

Voorafstudie Tydens hierdie sessie moet jy:

Die anatomie van die vel hersien. Die bloedvoorsiening van die vel verstaan. Wondgenesing en die faktore wat dit beïnvloed verstaan. 'n Lys van die verskeidenheid okklusiewe verbande by ongevalle gaan opsoek. 'n Lys van die verskillende oorsake van ulkusse opstel.

Lesing met skyfies Tydens hierdie sessie sal wondgenesing en wondbedekking uiteengesit word deur middel van skyfies en kliniese voorvalle.


141

TEMA 26: DIE ROL VAN ARBEIDSTERAPIE

EN FISIOTERAPIE REHABILITASIE

TEMADOELSTELLING

Aan die einde van hierdie tema behoort jy die rol van die arbeidsterapeut en fisioterapeur in die rehabilitasie van die mees algemene Ortopediese toestande te kan beskryf.

AGTERGRONDKENNIS

Anatomie: Muskuloskeletale Stelsel Spier fisiologie MB, ChB IV Muskuloskeletale module, Sessie 1 tot 18

OORSIG VAN DIE TEMA


1 03/08/2011 10:00-10:45

Lesing & Prakties

Die rol van AT en FT in Ortopediese rehabilitasie

Me S Schmutz &

Me S de Klerk

2 03/08/2011 11:00-11:45

Lesing & Prakties Riglyne vir verwysings na AT en FT

Me S Schmutz &

Me S de Klerk

TEMA 26: REHABILITASIE, HULPMIDDELS

SESSIE 1: REHABILITASIE EN HULPMIDDELS

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie tema behoort jy in staat te wees om:

Die algemene doelstellings van ‘n rehabilitasie program mbt ortopedie te kan noem. Die rol van die Fisioterapeut en Arbeidsterapeut in ortopediese rehabilitasie te kan

bespreek. Verskillende tipes hulpmiddels te kan herken.

LESING

Die lesing sal fokus op definisie en omskrywing van rehabilitasie en die gebruik van hulpmiddels deur Arbeidsterapie en Fisioterapie.


142

TEMA 26: REHABILITASIE, HULPMIDDELS

SESSIE 2: RIGLYNE VIR VERWYSING

UITKOMSTE

Aan die einde van hierdie sessie behoort jy in staat te wees om:

Indikasies vir verwysings na Arbeidsterapie en Fisioterapie kan noem. ’n Skriftelike verwysing na Arbeidsterapie en/of Fisioterapie te kan doen.

LESING

Die lesing sal fokus op indikasies vir verwysing, asook riglyne vir verwysing na Fisioterapie en Arbeidsterapie. Praktiese voorbeelde sal gegee word, gebaseer op toestande gedek in Sessies 1 – 18.

HULPBRONNE

- University of Sydney, Physiotherapy page http://libguides.library.usyd.edu.au/content.php


143

ROOSTER

Tensy anders in die studiegids aangedui sal alle akti-witeite in Lesingsaal 7 van die Onderwysblok plaasvind.

SLEUTEL

AL - Anatomie lesing AP – Anatomie prakties/disseksie FL – Fisiologie lesing HL – Histologie lesing HP – Histologie prakties KL – Kliniese lesing NE – Neuro wetenskappe

WEEK 17: 02 – 06 MEI 2011

MAANDAG 02/05/2011

DINSDAG 03/05/2011

WOENSDAG 04/05/2011

DONDERDAG 05/05/2011

VRYDAG 06/05/2011 TYD

08:00-08:45

Openbare vakansiedag

Verwelkoming &

Oorsig

AL-T3(S1) Gewrigte

klassifikasie en kenmerke

AP (A&B) Rug: Spiere

09:00-09:45 AL-T1(S1) Anatomiese

terme

AL-T4(S1) Werwelkolom: bene, gewrige, bewegings en

spiere

AL-T5(S2) Bragiale pleksus &

Aksilla

10:00-10:45

AL – T2 (S1) Osteologie – samestelling

van die skelet

HL-T6(S1) Been &

kraakbeen

HL – T6 (S3) Been &

kraakbeen

11:00-11:45 FL–T7(S1) Spieraksies

HL-T6(S2) Been &

kraakbeen

HL – T6 (S4) Been &

kraakbeen


13:00-13:45 ETE

14:00-14:45

AP (A&B) Rug:Vel en

oppervlakkige fassia

AL-T5(S1) Rugspiere,

Skouergordel &

Skouergewrig

15:00-15:45

16:00-16:45


144

WEEK 18: 09-13 MEI 2011

MAANDAG 09/05/2011

DINSDAG 10/05/2011

WOENSDAG 11/05/2011




AL-T5(S4) Voorarm

AP (A&B) Voorarm


AL-T5(S3) Bo-arm

AL-T5(S5) Voorarm (vervolg)

AL-T5(S7) Lumbale &

sakrale pleksus

10:00-10:45

AP (A&B) Skapulêre

gebied

AP (B) Oppervlakkige venes, kutane senuwees van arm & Aksilla

HP (A) Been &

kraakbeen

AP (A&B) Aksilla,

Bo-arm & kubitale fossa

AL-T5(S8) Gluteale gebied

11:00-11:45

NW – (S3) Trauma van die spinale

koord/ Patologie van trauma van die spinale

koord

12:00-12:45 NW – (S1) Anatomie

koord

NW – (S2) Spinale Koord

13:00-13:45 ETE

14:00-14:45

AP (A) Oppervlakkige venes, kutane senuwees van arm & Aksilla

HP (B) Been &

kraakbeen

AP (A&B) Aksilla,

Bo-arm & kubitale fossa

(vervolg)

AL-T5(S6) Hand

15:00-15:45

16:00-16:45


145

WEEK 19: 16-20 MEI 2011

MAANDAG 16/05/2011

DINSDAG 17/05/2011

WOENSDAG 18/05/2011



08:00-08:45

AL-T5(S9) Bo-been en Femorale driehoek

T6(S6) GERGA (B) (eie tyd)

AP (A&B) Gluteale

gebied (verv), Posterior

kompartement van dy

en Popliteale fossa

09:00-09:45

AP (A&B) Hand

AL-T5(S10) Onderbeen

NW – (S6) Spiersiekte

10:00-10:45

NW – (S4) Patologie van die siektes

van die spinale koord

AP (A&B) Anterior

kompartement -van dy,

femorale driehoek,

adduktor kanaal en Quadriceps

femoris

AP (A&B) Med.

kompartement dy

(vervolg) en Gluteale

gebied

11:00-11:45 NW – (S5)

Anatomie van PSS

12:00-12:45 NW – (S7)

Perifere neuropatie

13:00-13:45 ETE

14:00-14:45 T6(S6)

GERGA (A) (eie tyd)

AP (A&B) Oppervlakkige venes, kutane senuwees van

die been AP (A&B) Mediale

kompartement van dy

AP (A&B) Gluteale gebied

(vervolg)

15:00-15:45

AP (A&B) Anterior

kompartement van dy -

Safeneuse opening

16:00-16:45


146

WEEK 20: 23-27 MEI 2011

MAANDAG 23/05/2011

DINSDAG 24/05/2011

WOENSDAG 25/05/2011



08:00-08:45

NW – (S8) Anatomie &

Fisiologie van die Autonome

Senuwee Stelsel

AP (A & B) Voet

AL – T5 (S12)

Heup & knie gewrigte

BLOKDAG

Praktiese Assessering Anatomie en Histologie

09:00-09:45 AL-T5(S11) Voet

AL – T5 (S13)

Enkelgewrig

10:00-10:45 AP (A&B)

Anterior & laterale

kompartement been

NW – (S10) Toegepaste Neurologie

van die boonste ledemaat

11:00-11:45 NW – (S11)

12:00-12:45

NW – (S9) Farmakologie

van Neuropatiese

pain

13:00-13:45 ETE

14:00-14:45 AP (A&B) Posterior

kompartement been

Teoretiese Assessering 15:00-15:45

16:00-16:45


147

WEEK 25: 18 – 22 JULIE 2011

MAANDAG 18/07/2011

DINSDAG 19/07/2011

WOENSDAG 20/07/2011



08:00-08:45 Verwelkoming

& Oorsig

T8 –(S6) Toegepaste

Anatomie van die

Werwelkolom

T8 –(S13) Kliniese

ondersoek metodes

T11 – (S3) Benadering tot Mono-Artritis en

Osteo-Artritis

09:00-09:45

T8 – (1) Terminologie

& Deformiteite

T8 –(S7) Ondersoek van die Rug

T9 – (S1) Beeld

ondersoeke muskuloskelet

ale sisteem

T10 – (S4) Infektiewe toestande

muskuloskeletale sisteem

T11 – (S4) Kristal-Artritis

10:00 – 10:45 T8 –(S2) Fisika en

Biomeganika

T8 –(S8) Toegepaste Neurologie

van die Boonste

Ledemaat

T9 – (S2) Beeld

ondersoeke muskuloskelet

ale sisteem



T11 – (S5) Interaktiewe

sessie

11:00-11:45

T8 – (S3) Kliniese

ondersoek metodes

T8 –(S9) Toegepaste

Anatomie van die Boonste Ledemaat





T11 – (S6) Spondilo-

Artropatie

12:00-12:45

T8 –(10) Kliniese

ondersoek metodes





13:00-13:45 ETE

14:00-14:45


ondersoek metodes


ondersoek metodes



T11 – (S1) Algemene

benadering tot artritis en poli-artritis

15:00-15:45


ondersoek metodes

T8 – (S12) Toegepaste

Anatomie van die Onderste

Ledemaat

T11 – (S2) Rumatoïde

artritis (RA)

16:00-16:45


148

WEEK 26: 25 – 29 JULIE 2011

MAANDAG 25/07/2011

DINSDAG 26/07/2011

WOENSDAG 27/07/2011



08:00-08:45 T11 – (S7) Infeksies en rumatologie

T13 – (S1) Farmakologie

T14 – (S3) Kongenitale

en ontwikkelings

toestande

T18 – (S3) Toestande en deformiteite

onderste ledemate

09:00-09:45 T11 – (S8)

Sagteweefsel rumatisme

T13 – (S2) Paramediese

Rol in Rumatologie


en ontwikkelings

toestande


boonste ledemate


onderste ledemate

10:00-10:45 T11 – (S9) Pediatriese rumatologie

T13 – (S3) Skyfie toets hersienning

T15 – (S1) Onkologiese toestande


boonste ledemate


beginsels van resussitasie na

trauma en noodbehandeling van frakture en

dislokasies

11:00-11:45 T11 – (S10) Interaktiewe

sessie

T13 – (S4) Skyfie toets



boonste ledemate


beginsels van traumatiese toestande

12:00-12:45 T12 – (S1)

SLE



beginsels van traumatiese toestande

13:00-13:45 ETE

14:00-14:45

T12 – (S2) SSkl,

Miopatieë, Vaskulitis


en ontwikkelings

toestande

T16 – (S1) Toestande

van die bekken en

werwelkolom


onderste ledemate

15:00-15:45 T12 – (S3)

Interaktiewe sessie


en ontwikkelings

toestande

T16 – (S2) Toestande

van die bekken en

werwelkolom


onderste ledemate

16:00-16:45


149

WEEK 27: 01 – 05 AUGUSTUS 2011

MAANDAG 01/08/2011

DINSDAG 02/08/2011

WOENSDAG 03/08/2011



08:00-08:45

T24 – (S1) Frakture en ontwrigtings

onderste ledemaat

T25 – (S1) Sagteweefsel beserings van

die muskuloskelet

ale siteem

Blok Dag Assesering

09:00-09:45

T21 – (S1) Immobilisasie tegnieke van die boonste ledemaat


onderste ledemaat

T25 – (S2) Sagteweefsel beserings van die muskulo-

skeletale siteem

10:00-10:45

T22 – (S1) Frakture en ontwrigtings werwelkolom

en bekken


onderste ledemaat

T26 – (S1) Die rol van arbeids- en

fisioterapie in rehabilitasie

11:00-11:45

T22 – (S2) Frakture en

ontwrigtings e werwelkolom

en bekken


onderste ledemaat

T26 – (S2) Die rol van arbeids- en

fisioterapie in rehabilitasie

12:00-12:45


van die boonste ledemaat


onderste ledemaat

13:00-13:45 ETE

14:00-14:45


boonste ledemaat

15:00-15:45


boonste ledemaat

16:00-16:45

F2 Jr 03 Muskuloskeletaal 2011 Afr Robertsonacademic.sun.ac.za/ortho/students/371/371-afr2011.pdf · Alle Anatomie-praktika word aangebied in praktika-lokale 1A en 2A, Fisangebou.

Documents