EXHIBENT JOH. STEN,

HISTORIA

HOMINIS MORALISex scriptis veterum illusrata,

<==' ■ *€&• »

CUJUS

Specimen Tertium34

Venia Ampliss. Oäu. Philos.

EXHIBENT

mag. JOH. STEN,STIPEND. LIDENIANUS,

ET

Sm/0 EfiMV. trolländer,OSTÄOGOTHI.

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XIII. JUN. MDCCXCIIe

UPSALU,UTTB1IS YIOUJS DIBfiCT. Jo*. EDMAN.

a

MONSIEUR

JD^LJSTK. T

ZJUZJJESTMÖjKsMAJOR DE CAVALERIE

KT

CHEVALIER DE L* ORDRE MILITAIRE*

MONSIEUR,Une refpeftueufe reccnnoisfance, effet de

Vos bienfaits 3 exige9 que je Vous ojfrc ccs feuilles.Daignez les accepter comme un temoignage, quoiquebien imparfa it 9 du refpefi, avec le qucl j* ai V hon-neur d'etre

MONSIEUR 9

VOTRE

tres humbte & obeisfant ServttevrS. E. THOLLANDER.

HIST.OR'IA HOMINIS MORALISEX SCRIPTiS VETERUM 1LLUSTRATA.

ecésssrant dudum Graeci, quum Tragica inter eosCamena exfurgeret, a rudi 3c inculta hominum con-

ditione, ubi piurima, quas Phyficam hominis naturam il-luftrenr, quse vero Moralem pauca invenies momenta. Utenim, ante conflitutas focietates 5 hominum indoles & mo¬res ad phyiicüm liatum plerumque adcommodari folent;ita etiam, ar&iori nexu vin£li, moraies vires exferere inci-pient, aliasque morum mutationes Philofopho examinan-das offerre. Ne igitur rerum ordinem perturbem#is, an«,tequam mores expiicare incipiamus , Civilem veteris Grae-cise. ftarum, illiusque originem coram confiderare juvabit.Ad quod negotium facem nobis praeferent Tragicorum{cripta, quse ubi cum reliquis remporum iftorum monu«mentis conjuncla fuerinr, humanse locietatis hiftoriae in-fignius lumen dare poterunt.

Aetatem vivimus, cui latius difperfa veritatis lux nul-iam dubitationem reliquitj cuique mortalium facultatemlibere fuis viribus utendi a natura concesfam esfe, ideo-que, fi quid de naturali libertatis jure decesferint, falutis idfuae aliorumque jurium tuendorum causfa, eos egisfe conftat.Quum enim feparau homines viverent fuisque defideriis

CAPUT III.

H fine

ja Hißoria Hominis Moralis

fine aliorum ope fatisfäcere valerent, fervitutis omnis im-patientes, libertäre fruebantur, ne cognito quidern liber-tatis nomine. Non legibus & gentium imperatori, Ted na¬tura & necesfitatibus obtemperabant. Hae quum focietatesjüngere jusferunt, mox unius imperio fe fubjecere mortales;cui quum morem gererent, ne fic tarnen naturalem ad-emtam libi esfe libertatem fufpicabantur. Indiderat Sum-mus humanarum rerum arbiter, humanis pe&oribus focia-les adfe&iones ä), quas fenfim exferere atque ad fuamfelicitatem adhibere didicerunt. Has animo confiderentvelim magni nominis Philofophi, qui non nifi calamitateshumani generis detexerunt, ubi felicitatem vel certe con-folationem quaerere, jusfit Supremum Numen. Socialiumadfe&ionum in fimplicisfima hominum conditione tantavis eft, ut fruftra cultiores hominum animi, plures licethabeant amores, tenerrimos illos adfe&us fimulent, quosbarbaris, ut dicuntur, pe£toribus ipfa natura infudit. Sen-tire enim ea videntur gentes incultae, quae quibuscumqueorationis fucis depingere laborat frigidior noftra aetas. An¬te vero quam excitari poterunt focialia defideria, flatusqui haec moveat, adfit necesfe eft. Quum enim omnia,quae ad vitam fuftentandam fufficerent, larga natura fpon-te fua hominibus offerretj aliorum opis non indigebant,nec nifi taedium levaturi commercia qualiacumque exer-cebant. Hunc tarnen, fi quando fuerit, vitae ftarum diunon tenuere; negavit enim benefica natura feparatis ho¬minibus, quod conjun&is daret. Ubi vero iftam , vel advi&urn queerendum vel ad injuriam propulfandam , fe innegotiis conjungendi necesfitatem mortalibus impofuerat;

pri-

«) Maximam illis vim tribuit Kaimks, Hijlory of Man, Book II.Sk. i. & Ferguson, Hiflory of Civil Society, Part. I. Seft. III. A quibusfaepius disfentire folet Rousseau. Tout fetnblt tloi^tur de l' komme Jau-V*ge In tentation Isf les m^yttts de etsfer dt fttrt, Sttt imafination tu lut ptitttritnifon cttur ne lut demande ritn, — Rouss. Sur l'erigint dt l'intgalité.

Ex Scriptis Feterum illuflrata, $3

primam quoque Civilem focietatem formasfe eft cenfenda.Sratum vero, ut dici fölet, naturalem poétarum erit cele¬brare, qui human* fortis miferiam follicite celantes, va-nis blandimentis animos ludunr, & feliciorum temporummemoriam excirantes, hurnanorum malorum lenimina fedaturos fperant. Hi fua canant Saturnia regna, hi aureamaetatem & Aftreae tempora. Teftantur, quotquot habemus,antiquioris aevi monumenta, non adeo invidendam fuisfemajorum aeratem, fidemque potius iis esfe habendam, quiantiquisfima tempora miferentur, quam qui laudibus ex-tollant. Ex fpeluncis progrediebanrur primi homines, nonlegibus, non domefticis foederibus adftri£ti; ignem omnes-que pacis artes ignorantes; rapinis vero dcditisfimi, cae-dem fpirantes & vindi&am, vixque fibi temperantes, quo-minus invicem manus fibi inferrent, & horrenda convi-via pararent b). Haec fere fuerunt veteris Graeciae tem¬pora, ad quae refpicit fabula ^Eschyli, quae Prometheusinfcribitur; hunc enim omnium artium parenrem & aufto-rem Poera falutat e). Nec adeo quidem infolens fuit iftade morum feritate opinio, quum ipfos Philofophos & So-phiftas oppleverit d). Latebat adhuc in rudi hominutngenere focialis indoles, nec evulfa tarnen: finant modotempora, nec gravabuntur homines cum hominibus ge¬nus & commercia mifcere.

H 3 §. II.

b) Conferantur, quseDioDOFUs Siculus de Ichtyophagis, L.III.c. 15; quae de Fennis Tacitus, Gtrm. c. 46; & quae de meridionalisAmericae gentibus narrat Sonnerat , Reifen nach Oftindien und China,B. II, p. 83 fequ. Prifcarum in Graecia gentium hunc quoque fuisfe ru¬dern ftatum teftatur Pausanias , L. VIII, C. I. Cfr. Gogdex de l'orig.det Loix, des arts & des Sciences, Partie I, Livré I, Art. V.

c) Prometh. vincl. v. 441 fequ.d) Vide fragmentum ex oratione Critiae, Sophiftae celeberrimi,

quod exhibet Meimers Gefcbt der Wisfenfch, in Griechen/» und Rom,B. II. p. 187.

54 Hißöria Hominis Moralis

§. II.Sunt enim in focietate naturali prima focietatis Ci¬

vilis fundamema quaerenda. Virium imbecillitas necesfita-tern pariebat ex aliis pendendi. Naturalem hsec ferociamcompresfit, hominesque, ad focietarem creatos, quum pro¬prio vires deficerent, aliis uti Sc ad iliorum opem con-fugere coegir. Optime vero mortalibus confuluit almanatura, quod iliorum benevolse curae reneram actatem com-

mißt, qui non imperii acerbitatem homines pari, non vi-tam iocietatem , cui deftinati funt, odisfe prius, quaminire juberenr. Sapienter Iiberorum amorem natura in pa¬rentes ingeneravir, non modo quo renerae Sc debilis eeta-tis curam fufcipianr, fed quo fociales adfe&us excitenr <Scpietate pe&ora imbuant. In üacu hominum vel maximerudi, fepe adeo non parernum amorem exuerunt, ur po-tius nimium liberis indullerint imperiumque, quod ipüsnatura tradiderat, fponte fua depofuerint parentes e). Namtum primum parentum feveritas adhiberi eil ccepta, quumin agriculturam /) operam contulisfenr, atque adeo inquadam bonorum posfesfione esfe coepisfenr, legibusqueobtemperare. Qpae Graecorum, temporibus quibus Tra-gici fioruerunt, conditio fere fuit. Non enim parentesmodo Iiberorum in prima infanria curam fulceperunt, fed,quod ferec gentes vix fibi vindicant jus, per totam octa-tem plerasque ipforum a&iones non con'filiis modo, fed

etiam

e) Hanc certe fententiam confirmant exempla Gronlandorujn , &quarundam Americae feptemtrionalis incolarum; teftibus Crantz, Char-levoix, aliis — A pueris nttllo officio aut äifciplinn ådfiiefaclt t nihil omninocontra vnluntatem factum, Caesar de Svevis Bell. GaJi L. IV. c. I.

f) Latius tum faepe evagabatur, humatiaque jura conculeabat paren-tum auftoritas; quod de prifcis vEgyptiis, de Sinenfibus & Oriental?-bus plerisque valet Cfr. Falconer, Remarks en tbt infiutnce of CimettB. VI. ch. III.

Ex Scriptis FeterUfr» illußrata. SS

etiam imperio moderabantur g). Prolem dudum amabant& magni faciebanc. Indeeorum maxime putabatur} Ii For¬te virgines innuproe, uxores (ine liberis obirent b). Paren-res imirari & colere, faepius jubent poétarum prsecepta *);cüedem parentibus machinari, id vero adeo horrendumfcelus putabarur, ut quod fupplicium conftiruerenr, legesnon haberenc k). Progresfu temporis fabeFa&ata ramenfuere parentum jura, vei quod Frequenriora cum aiiis com-mercia intercedebant, vel quod inclinara dudum erat, quarespublica omnis niritur, iibertas & virrus.

Est autem hic, quem loquimur, parenrum & Iibero-rum mutuus arnor firmum Societatis Civilis Fundamentum.Kerum enim domefticarum rario prSmam effecit hominumconjuntionem /). Quum vero indies crefceret Familia,.nec, quam habirabat; terrae proventus ad eam alendamfufficeret, bomines a fe invicem feparabat dira necesfirasjira ramen, ut non omnem deponcrent priftini commerciimemoriam. Periculis enim & anxiis humanarum rerum

curis presfi, confilia & opem invicem conferebant. Sicapad liberas adhuc gentes autoritäre valere coeperunt

Fa-

g; Haemon in Antigont Soph. v. 648, parentis voluntatem nuptiisYirginis, quam deperibat, anteferendam cenfet.

b) Alsch. VII contra Tbeb. v. 339. Ägarnamn. v. 759 fequ. Acer-bisfime hane fuam & Chryfothemis fortem conqueritur Électra apud So-phqcl. v. 967, vitnmque ocvvptfpov & åvcrjuogcv una ponit Greftes ibid.v. 1189- Cfr. Eurip. lon, v. 304. 6ig.

i) E. g. Eurip. in Helen/t v. 947, & fsepius in Htraclidis &c. PoftDeum atque legem colendos esfe parentes docet jEsch. Supphc. v. 715.

k) Legibus Solonis parricidae nulla praefinita erat poena; Ciceropro Rofcio. Apud Soph. in Tracbin. v. 822. dubitat Hyllusf an malamatri imprecari liceat, ob gravisiimos, quibus patrem adfecerat, dolo¬res. Oreftes in Coépboris matri manus inferre veretur, licet patrem oc-cidisfet; & perpetrata caede a Furiis ob fcelus, quod atrocisfirnum pu-tabant, agitatur. Cfr. Eumenid. praeft rtim v. 430.

/) Ante boc domus pars videtur, mox teipublicee. tacit. Getm. c. 13»

56 Hißoria Hominis Moralis

familiarum principes, viri longo rerum ufu edo&i, «Sc fa-pientiae ac virtutis laude inclyti, Haec origo videtur esfefuperftitiofae fere venerationis, quam apud rüdes genreshabere folent Seniores m). Cujus plura veftigia reliquereeriam Grseci Tragici. -fårate prove&i viri chorum ple-rumque conftituunt, «Sc fapientisfima morum praecepta fem-per fere in ore habent. Paedagogi, quorum frequentisfi-mus eft in fabulis interventus, confiliatorum & educato-rum perfonas farpisfime fuftinent, quas quoque apud femi-nas vices vetulae nutrices implent, Sollicite venerationemerga Senes inculcare ftudenr non Tragici folum, fed <3comnes fere veteris Graeciae Vates »).

§. III.Nec adfeverare veremur, ab hac, quam adverfus Se¬

nes omnes fere barbari populi adhibent, reverentia, pri¬ma qua magnam partem repetenda esfe principia imperii,quod unico tandem principi cornmifit familiarum focietas.Quum enim propiori focietatis vinculo jungerenrur mor-tales, accuratiorem quoque ceperunt aliorum cognitionem,nec fuis necesfitatibus ita fatisfacere potuerunt, ut alio¬rum oblivifcerentur. Sic primum inter homines enata ettobligatio: nec enim injufte fe alios laefisfe, confcii erant,quin ultionis metu caperentur. Satis enim fciebant, aliosinjurias injun&as fore indignaturos, poenasque de fe ex-

peti-m) Hanc proveftae setatis reverentiam faepius expresfit Ossi an,

quam praeter alias gentes, Albanis praefertim tribuit Strabo Geogr.L. VII. Apud Judaeos eamdem quoque invaluisfe ex pluribus ScripturaeSacrae locis conficitur; Levit. XIX: 32. Job. XXXII. Apud Arabicasgentes principum dignitatem plerumque tuentur Senes & eadem vocefignificantur. Sic quoque Senatus apud Romanos origo explicatur.

») Eurip. Androm, v. 764. Ion, v. 742. Btlleropb. fragjn. v. 127.Tanta apud Grsecos auftoritate valebat Neftor, ut vix ullum negotiumfufciperent, quin ejus confiliis uterentur; quod faepius indicavit Homk-rus. Ipfarusn Furiarum aetatem Minerva fufpicit. Eumen, v, 851»

Ex Scriptis Vetevufn ilhißrata. 57

petiftiros. Naturalis ultioriis cupadiras vebemenrisfime bar¬barorum animos adficére foler, Ad hane vero adeo cru-

deliter procedunt, ut humanitatis omnis expertes faepe vi-deantur o). Sic enim eum fcelerum terrorem smimis ru-dium hominum incutere voluit fapiens natura, quem cul-tioribus legum 8c prineipum au£lorit«s indiciet. Graeci,qui Tragtcorum tempore omnem nondum depofuerautmorum feriratem, huic quoque adfe£lui liberius indulge-bant. Non modo enim perfuafisjimum habuerunt, Deosa fceleratis hominibiis gravisbmas poenas fumturos p), fed8c ipfi, medii sevi heroibus parum disfimiies, circumvaga-bantur, iniurias ulturi, Thefeique exemplum imitaturi,cui, ut ipfe teftatur, propofitum erat

Ås) xcXa^vis roov kockoüv xx^e^ccvoci '<f).Eo usque faeviebat ifta vindi&a, ut non ipfum tantum fce-leris au&orem, fed familiam ipfius peteret omnesque, quifamiliaritare quadam jun£li cum eo erant v). Invicem co-

I piaso) Iselin, Gefcb. der Menfchheit, B. III, Hauptft. VI. Philofophice

& Hiftorise monumentis convenienter vindiftse defiderium tamquam cri-minalis, ut dici fölet, legis principium confiderat Kaimes in praeclaroopere: Hifiory of tbt criminell Larv, quod ipfius Hiftorical Lawtraäs in-fertura eft.

p) Plurium fabularurn materies inde defumta eft, quod fcelera, qujecommiferant parentes, in.Jiberos Dii expiarent. Mernorasfe fufficiattriftes familiarum Oedipi & Tantali cafös. Cfr. Sophoclis Qedipor,Antigonem, Eltciram; TEschyui feptem contra Tktbas, Agamemnantm,Coéjpboras, praecipue vero Eumenides; Euripi dis Orefem, Eleclram,praeter alias bene multas, quas temporis injuria abfumfit,

q) Eurip. in Supphcit>us\ v. 341,r) Hinc explicari pöterit fententia jEschili in Agam. v, 767, fequ.

ubi impinm facinus ad prolem propagari exiftimat. — Liberos paren¬tum peccata luere putabant Graeci; Soph. Antig. v. 868, & vin-éicationem dulcisfimam esfe; e. g. Eur. Buch. v. 875« Sic jam mori-entis Hippolyti doJores lenire ftudet Diana, fpe data, fe injurias Ve¬nens ulturam fore; Hippol. v. 1416,1430. Totum bellum Trojanum fus-ceptum fuisfe videtur, ne Paridis fcelus inuftum relinquerent, neque jus-

Bißoria Hominis Moralis

pias contrahebantj bellaque comparabant; -qua?, five do-meftica live externa fuerint, crudelisfime a barbaris ge-runtur/). Nondum tantam habuere Graeci humanitatem*ut nulla fsevitiae in bello macula adfpergerentur. Hanciplis inurunt Trojani belli monuments & acerbisfimse, quaein Fabulis ja&antur, captarum querelae t). Beilorum in-commoda experti, quum mitefcerent tandem animi, ne inimmenfum mala ferperent, neve, quod faepislime anteaacciderat, exigua qucecumque Iis bella pareret, judices fa-pientise & juflitiae farna celebres conftituerunt, illorumquearbitriis res permiferunt. Iftorum frequentior injicitur inTragoediis mentio u). Inclaruerat apud Medos Dejocisjuftitia, quem quum arbitrum faepius adjacentes pagi ce-pisfent, ad regiam dignitatem , teile Herodoto *), tandemperduxere. Quin talis pluribus locis fuerit regii principa-fus origo^ dubitari non potell.

§• IV.å Bellis ffutem, quibus, uti inter omnes conflat, con-

tinenter implicitae esfe folent gentes barbarae, praecipuamquoque ducere videtur omne imperium originem. Sunt au-

tem ,

jurandum negligerent, quo fe principes Grascorum adftrinxerant. Jfbig*in Aul. v. 60.

s) Cfr. narrationem Herodoti de Scytharum, Diodokt de Sauro-matarum, Ovidii de Getarum bella gerendi ratione; & quae de Van-dalis refert Robertson, Hift. bf Ck. V. not. v.

f) E. g. apud Eurip. Androm, v. iocp, fequ. Diufcius invaluisfebarbaram bellandi rationem teftantur atrocisfima, quae Laeedaemonii &Athenienfes Invicem edlderunt faevitiae exempla; V. Falconer 1. c.

ü) Sic in Ajoce fligdlif. coram UJysfe causfam agunt Teucer &Agamemnon, v. 1333?fequ.; coram Minerva, ipfe Apollo cum Orefte con¬tra Eumenides in jEsch. Eumen. v. 400, fequ. In Htrndidis pro fe di-cunt Copreus & Jolaus, in regis Demophontis praefentiaj v. 121, fequ.Hic & frater Acamas s7Jt]KOO( hcyw dicuntur.

*) L. I, c. 97, 98.

Ex Scripti$ Peterum Mußrata. 59

tem, quae mireris, in condicione gentium fe-rarum , bel-lorum principia ab ipfa fociali hominum indole reperenda.Quum enim pauca adhuc cum aliis commercia intercede-rent, ftupenda prorfus propioris oonjun&ionis Sc amorisindicia deprehendes. Hinc injurias familiis impoütas nonmodo defendere, Ted ulcifci eriam fuum duxere cognariSc amici v). Quum igitur fäcpius ab exteris infeftarentur,quos primum propulfabant impetus, mox ipfi inferebanr.Hinc frequentisfima nec umquam terminanda bella, interferas Sc agreftes omnium temporum gentes. Hcftiles illacincurfiones, quae in fines fiebant, ducis opem necesfariamreddiderunt; fedesque quum permutare juberet vi&us in-opia, prsefeüo opus erat, qui curfum dirigeret, quiquealias regiones oecupaturis ducem ac comirem fe praeberet.Plures, Ted exiguse familiae, quibus fingulis fuus dux prae-erat, demigrationis focietatem petunt, quo tutius irer con-jun&im ingredianrur, vicinosque infeftent. Eligunt interomnes, cui cereri parerent, ducem manu fortem ufuquepraeftafirem. Didicere fic fenfim mortales unius voluntatife fubjicere, nec tarnen, redeunte vel confidente exercitu,fuam tuebatur dux dignitacem. Militari vero iterum Tibidelato munere feliciter fun&us, fieri non potuit,quin qua-dam tandem apud reliquos au&oritate etiam in pace vale-ret x). Neque tarnen mox iftam, fi qua fuerit, dignita-

I 2 tem,

v) To repel injurits and to revenge wrongs is no lefs natural to man,thnn to cultivate friendfbip ; and tvbile ßciety remains in itt tnoft fimple fiate,the former is confidered as a perfonal right no lefs unnlienable tban tbt latter.Nor do tuen in this fituatiou deem that tbey bave a title to adrefs tbeir owrtwrongs alont, tbey are touched witb tbt injurits of thofe, rvitb whom tbey areconnected, trr in rvbofe bonour tkey are inttrefted, and are no lefs prompt toavenge tbem. Robertson, Hißory of Charles V, Seft. I; ubi, quse medioasuo invaluerat, ultionis privatas confuetudinem pluribus illuftrat.

x) Sic barbarus ille regulus, cum quo collocutum fe fuisfe teftatur Montaigne, a bellis redux, haue faltem adeptus eft dignitatern

6o Hifloria Hominis Moralis

Tem, poderis ruendam heredirate reliquit. Quum vero,florenre vita paftorali & agreili, inaequaliter sd diver&sfamilias opes venisfent, hse au£toritaterir plerumque quam-dam una attulerunt y), Invaluit fic, mos, ut h^reditariumducis nomen imperiumque fenfim pofteris transrnitreretur.Patiebatur enim populus ducum,qui clari vi£toriis fue-rant, imperium <rquo animo; hi vero fuain quoque pro-geniem paternum decus fukinere vohierunt z)t fceprraque,Ii quid vaierent, ipiis lubentes trånsmiferunt j nec renuen-tibus popuiis, quum graro anirno hos profeqüerentur a),illorumque tutelae fponre fe fubjicerent, quibus avitce vir-tutis aliquid inesfe libi perfuaderenr. Sic regendi potefta-tem, quam virtutis in (lar prtemii detuleranr grati civiumanimij mox bereditate reli£tam, civium obliti, tamquamfibi debitam fepe accepere principes.

§. v. *Illustrantuk hccc Societatis initia ab anriquae Grae-

ciae hiftoria. Graeciam enim antiquitus habitabant GentesNomades, quas defcripfit Strabo, quarumque maximafuit Felasga gens b). Quae, quum certas fedes non habe-

renr,

quod ramos arboruni amputando facilem ipfi per filvas viam pararentciyes. Esfays de Montaigne, Liv. I. ch. 30.

y ) v. Miliar en tkt oriyu of ranks in fociety, cb. TIT. Sedh I.t) Acerbe admodum ferebant Grseci pfincipes, fi familiåe regias

emorerentur avitum imperium mimquam naftjé. Cfr. Eur. Onfl. v. 969.a) Ita Aristoteles de regia, quas prifeis teir.poribus floruit,

poteftate: Atcc, ydp ro rås tt(>gÖt8£ ytvtcrBoci rå 7rAtjBo'S svspysrus* t * /\ Ä f ' v ~ *\ / 'Kctroc repets ?f TrcAet/ov , r, cto& ro cvvtxyocysiv yj 7lcqwctiåylyvovro ßctriAets skgvruv, Y&f roTs 7Sca^ccA<Xfxßdv8at %oorQioi.Aristot. de Repuhl. L. III. c. 14, uhi plurai adfert, quae initia Grae-carum prcecipue civitatum magnqpere iliufavnt.

b) Tik dg TSsAocryås, ort pev dqyj&ov r) <£>vAov xc&rd Trjv iA-Accficc 7TcZrctv z7t€7loAocce, ojjtoAoyåif» dndvres a%eawrt, Strabo,Gtogr. L. V.

Ex Scriptis Eeterum illußrata.

rent, btec. deferuere locs; colonisque, qui ex Åfia, exPhsenicia vero ponsfimum & iEgypto, aecedebant, reli-querunc. Horum principes Titanes c) appellari. Quos mo¬do alii fequebantur, qui quum in Giaecia confedislent, in¬digenis jura & religionem dederun^oc coalefcentibus in-dies familiis impentarurt. Hacc antiquisfinia fuir Grseca-rum civitarum origo. Separati tarnen vivebant ftnguli pa-gi, fuis moderatoribus, qui iites componerent vel jus ar¬mis exfequerenrur, morerri gerentes, beliaque invicem fce-pbfime fibi inferenres. In commune tarnen periculum ad-du£li f focia arma jungebant, unumque eiigebant impera-torem. Hiijus, quum pace fVuerentur, exigua erat auilori-tas d). Sic Attica terra duodecim pagos comple&ebatur,qui non nifi in bellis externis conjun£tim, invicern in pa¬ce Ikpins fecum arma conrulerunt c). Quod fi de tamaereipublicae origine conje&uram facere licear, iftae farnilisevel ante Cecropis in Graeciam adventum conftirutas viden-tur j vel ab ipfo meliorem tantum formam adeptac. Nonenim fagacisfimi Cririci/) fententiae adftipulamur, qui ifto-rum pigorum originem ad Secundum Cecropem refert.Ad fidem enim videtur pronius, ab initio feparatas fuis-fe has farnilias, concrevisfe vero temporis progresfu 8cArhenienfiuin rempublicam formasfe. Utcumque vero hascexiftimata erunt, inter omnes certe conftar, Thefeum pa-

I 3 go-

c) Hos ex iEgypto in Graeciam colonias deduxisfe, ex Herodoto& Diodoro Sie. conftat. Has denique regiones novis coloniis occu-parunt a Phsenicia & iEgypto o.riundae gentes; quae ad cultum Graeciaeplurimum contulerunt. V. Goguet 1. c.

d) Conferantur Thucydides , L TI, c. 15; Isocrates in Encom.Hel. & Plutarchus in vita Thtfti. Horum auttoritatem fecutus vide¬tur Meiners I.e. B. II, ftatim ab initio.

t) Ante Thefti tempora ftbi invicem non modo, fed etiam regi¬bus bella inferebant. V, Plutarch. in Vita Tbtf,f) Vide Meursium de Regibus Athen. L. II, c, 14; cui confentit

Goguet 1. e.

éz- Hißoria Hominis Moralis

gorum principes inträ Athenarum muros vi Sc confiüisadduxisfe, ibique confidere jusfisfe. Sic, quum civibus un-dique ad initia tarnte urbis adcurrentibus jura Sc leges de«disfet, Athenarum civitatem primus conftituir. Quas ve-ro deinde fubiit illa respublica, mutationes indiaare pore-runt, quantum ad regiam au£loritatem infringendam opti-mates iflo tempore valuerint,

§• VI.Longum foret, quae fuerit prifcorum in Graecia re-

gum au£loritas, accuratius determinare. iftam, quam nonprorfus inutilem judicamus, operam ad aliud tempus re-fervantibus, qutedam indicasfe licebit regiae au&orititis,quse apud Tragicos exftant, vefligia. Antiquiora fuereimperatorum quam regum munera. Uli ad expeditionesbeliicas electi, ut ipfe de fe profitetur Agamemnon g~),ab exercitu reduces, fuce civitati imperabant, reliquorumimperiis fe immifcere non fuflinentes. Quod fi in caftrisfeverius, quam quod reliqui paterentur, imperium fibivindicare ftuderent, a jurgiis ducum Sc reprehenfionibusimperatorium nomen numquam tuebatur b). In pace multiscircumfcriptam canceliis au£loritatem tenuere. Ulis adfue-runt pagorum prifci prtefecli familite nobilitatem ja£litan-tes i), nec quidquam de vetuflo fuo jure concedentes. Ho¬

rum

SÖ Jphig- i« A*/. V. 85-b) Sic gravisfimis conviciis utrosque Atridas incesfit Teucer, in

Aj. flagtllif, v. 1113, fequ.; v. 1283, fequ. Expr^sfe Menelaum monitumvult, Spartanos tantum milites illius imperio fubje&os esfe; reliquosvero, qui in Grsecorum exercitu erant, fuos habere imperatores. Ajaxenim dos oivrS Kgccroov. v. 1117.

i) Deprehenduntur, quod mireris, etiam apud veteres plurima illo-rum vanitatis & infolentiae ^xempla, quos de parentum nobilitate gloriarinon puduit. Cfr. Eurip. Htc. v. 379; Electr. v. 385; Rbef. v. 167. Home-rici etiam Heroes pugnam faepius capesfunt, generis antiquitatem & ex-cellentiam pueriliter ja&antes. Apud Sophoclém in Ajact flagtllif, ex

Ex Scriptis Etterum illujlrata.

rum aut totius populi concilia, quum vel minimi momen*ti negotia fufciperent, habebanc, & per praecones convo-cabant k). Sententiam, ü qua inrer cives Iis orta esfet,ferebanc /). Regibus vero dona potius quam tributa im-pertiebir populus m): illi, Ii quid orirerur, duccs bellierant »), & religionis prcceipuam curam gerebanr o). Hincquum dudum aboleta esfet poteftas regia, illi ramen, quiiacra curaret, regium adhuc in republica Athenienfi no-men erat p). Hoec enim praccipua negotia funt, quae Bar-

ba-

eo quoque jurgia Agamemnonem inter & Teucrum oriuntur; v. v. 1245,2308. — 111. Pauw aliande originem Graecse nobilitatis repetit, a fervo-ram fcilicet domefiicorum conditione, qui in aulis frequentes fuerant.Recb. Philof fur les Grecs , Partie II, Seét. IV, §. i.

Å) Pbseacum principes convocat Alcinous, illisque, quse de redu-cendo Ulysfe flatuerat, proponit. Hom. Odysf. > ©. In tEsch. Supplic,multitudinem convocandam rex cenfet, ut iplius confultum de Dimaidiscognofceret, Has, regis voluntatem fibi füfle&upam putantes, rex ta¬rnen non audit. Cfr. v. 372, fequ. Sic etiam advocata concione, verbafaciunt plures de Orefte; Eur. Orcfl. v. 872, fequ. Neftori morem gerens,poftquam ducibns fomnium expofuerat Agamemnon, concionem omniumGrsecorum convocat; Hom. II, B', v. 51, 86. Huc refpexisfe videtur Ari¬stoteles: ci ßo&cihsis c& tt^osAoivtc dvyyyeÅcv rd ^fAOo. Arist.De Mor. L. IV, c. 3.

/) Tds öIkccs sd^vov. Aristot. de Repnbl. L. III. c. 14.m) Athenienfes agro Thefeum donarant, tefte Plutarcho in

vrtu Tief Cfr. Homerum 11. Z\ v. 194. V, v. 574. Inepte vero Odyss.N, v. 14 & 15, explicat Goguet, quum inde concludit, reges jus fibi vin-dicasfe populo tributa imperandi. Goguet 1. e. Part. II, L.I, Art. VII.

«) Miratur Atofta, Grsecos bella fuftinere, quum reges eis nonprseesfient; Xerx. v. 243. Proxime enim ab iEfchyli temporibus mate-ries bujus fabulae defumta eft. Ceterum, omnes fere, quorum mentio-nem Tragici injiciunt, reges, belli duces funt.

o) V. Aristot. 1. c. Revertitur a venatione Hippolytus Dianselaudes hymnis celebrans; Hippol. v. 58, fequ. Herculem aras ftatuisfe, &facrificia Jovi offerre nuntiat Lichas; Treich, v. 241.

p) BoiaiÅevs; focra adminiftrabat; quemadmodum apud Romano»

64 Hißoria Hominis Moralis ex Scriptis Veterum illußrata.

barorurn animos foHicitos tenere folent. Infignem veroregibus honorem haberi folitutn teflancar plurima apuclTragicos loca q). Nec hc tarnen libertaris ItudiohshmAGracca gens mitisfinium licet imperium Facile patiebatur.Opes enim quum inscqualiter diflriburae r) esfent, quse in-de optimatibus accedebat, auöoritas regulos iftos de foliodejecit, novamque dedit reipublicae formam. Quum igiturin Graecis rebuspublicis , preefertirn in Athcnienfi, tottamque diverfae fa£liones exfurgerent, virtutis übertatis-que vi adferibendum exiftimamus, quod tamdiu civitatesfloruerint, quodque tantam leges au&oritatern habusrint,ut vel ipfi reges, Agehlao s) fimiles, gloriohus duxe-rint, fi inftitutis patriae paruiüfent, quam Ii bello fu-perasfenr Aham.

Rex Sacrificulus ; Pollüx, 0nomnßic. L. VIII, c. p. Illias conjugeraquoque in honore regio fuisfe habltatri, teftatar Demosthen. in Ktaram.

q) Non adeo quidem mite imperium exercere videtnr Eteocles*./Esch. VII c. Tbeb. v. 203. Muita quidem in yEgifthum invehitur Cho¬rus, quem tarnen ille feverius coercet; Agnmemn.v. 1621, fequ. — Ma-gnum esfe prineipum adfinem, contendit Chorus; Rbef. v. 19g. Regemoccidere gravisfimum putabatur facinus;> Eleclr, v. 760. Reginis quoquemaximus honor habebatur; Agamemn* v. 266. Ipbig. in Aul. v. 59p.

r) Vere Polynices:Ta %$VI(A06T oivSqCOTrptCl Ti/JCOOTöiTOC ,

Cs.vvoifJt.lv re TTÅsi^nv roov ev cc\Sqoo7rcis e%ei. Eur. Ebnen, v. 441.Hinc frequentisfimae funt prineipum apud Homurum & Tragicos que-xelae, quod opes diripiantur.

*) Coän. Nep. in Ageßl. c. 4