-
97
ÖzBu araştırmanın amacı, Türkiye’de ilköğretim okulları dikkate
alınarak, eğitim denet-
menlerin rollerini gerçekleştirmedeki yeterliklerine ilişkin
mevcut durumu, yapılan araştırma sonuçlarından yola çıkarak,
meta-sentez yöntemi ile ortaya koymaktır. Nicel ve nitel araştır-ma
yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiş yüksek lisans ve doktora
tezleri, dahil edilme ve hariç tutulma işlemleri eşliğinde taranmış
ve sonuçta 18 yüksek lisans ve doktora çalışması araştırma
kapsamına alınmıştır. Bu tezlerde ulaşılan bulgular, meta-sentez
araştırma yönte-minin içerdiği aşamalar çerçevesinde analiz ve
sentez süreçlerinden geçirilerek, belirlenen temalar eşliğinde meta
sentez çalışması gerçekleştirilmiştir. Denetmenlik rollerini
gerçekleş-tirme açısından, araştırmada ulaşılan sonuçlar,
denetmenlerin, kendilerini “yüksek” düzeyde yeterli bulduklarını
ortaya koymuştur. Buna karşılık, öğretmenler, denetmenleri “düşük”
dü-zeyde; okul yöneticileri ise “orta” düzeyde yeterli
görmüşlerdir. Ulaşılan sonuçlar eşliğinde birtakım önerilere yer
verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İlköğretim okulu, eğitim denetimi, denetmen,
rol yeterliliği, meta-sen-tez
The Efficacies of Educational Supervisors in Performing Their
Supervisory Roles: A Meta-Synthesis Study
AbstractThe aim of that research is, taking into consideration
the researches done in Turkey
related to the educational supervision in elementary schools, to
determine the efficacy levels of education supervisors in
performing their supervisory roles via a meta-synthesis method. The
thesis and dissertations were scrutinized through inclusion and
exclusion processes and ultimately 18 researches were chosen to be
included in that study. In these researches, the findings that
obtained through analysis and synthesis processes within the
framework of meta-synthesis research steps, a meta-synthesis study
was carried out, along with the determined themes. In terms of
performing supervisory roles, the obtained results revealed that
supervisors found themselves efficient at high level. However, they
were found efficient at “low” level by teachers and “medium” level
by school principals. Some recommendations have been made
concomitant with the obtained results.
Keywords: Primary school, educational supervision, supervisor,
role competency, meta-synthesis
EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI (*)
*) Bu çalışmaDoç.Dr. FatmaÖZMEN danışmanlığında Cemal AKÜZÜM’ün
Fırat ÜniversitesiEğitimBilimleri Enstitüsünde
hazırladığıTürkiye’de İlköğretim Okullarında Eğitim Denetimi (Bir
Meta-Sentez Çalışması) isimlidoktoratezindenüretilmiştir.
**)
Yrd.Doç.Dr.,DicleÜniversitesiEğitimFakültesi(e-posta:[email protected])***)
Doç.Dr.,İstanbulÜniversitesi,AçıkveUzaktanEgitimFakültesi
(e-posta:[email protected])
Cemal AKÜZÜM (**)Fatma ÖZMEN (***)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 17 Sayı: 56 (Yaz 2013)
-
98 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV AKADEMİ
DERGİSİ
Giriş Eğitimdenetimi,eğitiminamaçlarınaulaşmasınıetkili şekilde
sağlayabilmekama-
cıyla,mevcutdurumubelirlemekvebeklentilerikarşılayabilmek
için,müdahaleetme,iyileştirmevegeliştirmeyönündekiuygulamalarıkapsayanyönetselbirsüreçtir.Buba-kımdandenetimyönetimselbir
zorunlulukolarakdagörülmektedir
(OlivavePowels,2001,s.39;Yıldırım,2001,s.214).
Eğitimdebeklenen amaçlaraulaşılabilmekvedenetimöğelerinin
insankaynağınıngeliştirilmesine dönük olarak uygulanabilmesinde
esas unsur denetmenlerdir.
Denet-menler,eğitimsisteminidoğrudanetkileyebilmelerivedeğerlendirebilmelerinedeniyleeğitimörgütlerindeönemlibirrolesahiptirler.AncakTürkiye’debualandayapılanaraş-tırmalar,burolünetkilişekildegerçekleştirilemediğiniortayakoymaktadır(ArabacıveAkar,2010,s.80;Burgaz,1995,s.129;Sarpkaya,2004,s.116).Denetmenlerinuygulama-daençokyaptığıgörev,gözlemedayalıdurumsaptamasıdır.Çağdaşanlamdaeğitimdeniteliğiartırmayönündekimeslekirehberlikvedestekyeterincesunulmamakta;bilimselnitelikli,sistemevesorunlarınayönelikincelemevearaştırmaçalışmalarınaisehemenhiç
girilmemektedir.Denetmenlerin görevlerini etkili şekilde yerine
getirememesinde,soruşturmalarınfazlaolmasıvebusoruşturmalarınçokzamanalması,sorunçözmebilgivebecerisininnoksanlığıvb.birçoknedenetkiliolmaktadır(Bursalıoğlu,1980,akt:Ka-raman,1983,s.589;KorkmazveÖzdoğan,2005,s.24).
Eğitimsistemimizintemelinioluşturanilköğretimkurumlarınınbelirlenenamaçlaraulaşmasındaönemlibirgörevicraedeneğitimdenetmenlerininrollerinigerçekleştirmedüzeyleri,denetimhizmetinidahagenelanlamdaiseeğitiminkalitesinietkileyeceğinden,bununçağdaşkabuledilendenetimanlayışlarıylaörtüşüpörtüşmediğinintespitedilmesibüyükönemarzetmektedir.Günümüzdebilimselçalışmalarınsayısıhızlaartmaktavebelirlibirkonudayapılmış,birbirindenbağımsızçalışmalardasıklıklabirbirindenfarklısonuçlaraulaşılmaktadır.Bubilgiyığınınıyorumlamakveyeniçalışmalarayolaçmakiçin,kapsayıcıvegüvenilirnitelikteüstçalışmalaraihtiyaçvardır(Akgöz,ErcanveKan,2004,s.107).
Ülkemizdeeğitimdenetimiüzerineyapılançalışmalarabakıldığındabenzerproblem-lerüzerineyapılançoksayıdaçalışmagörülebilir.Araştırmacılarınbireyselçabalarıylaçeşitlibulgulareldeedilmiştir.Ancakülkemizdeeğitimdenetimininmevcutdurumunuortayakoymakiçinyapılmışaraştırmalardanyolaçıkarak,durumusentezleyenbirçalış-mabulunmamaktadır.
Araştırmanın
amacıBuaraştırmanınamacı,Türkiye’de,eğitimdenetmenlerinrollerinigerçekleştirmeye-
terliklerineilişkinmevcutdurumu,yapılanaraştırmasonuçlarındanyolaçıkarak,meta-sentezyöntemiileortayakoymaktır.Bugenelamaççerçevesindeaşağıdakisorularaya-nıtlararanmıştır.İleğitimdenetmenleri;
-
99EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
1.
Rehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmerollerinihangidüzeydegerçek-leştirmektedirler?
2. Yöneticilikrollerinihangidüzeydegerçekleştirmektedirler?3.
Liderlikrollerinihangidüzeydegerçekleştirmektedirler?4.
Araştırıcırollerinihangidüzeydegerçekleştirmektedirler?5.
Soruşturmarollerinihangidüzeydegerçekleştirmektedirler?
Denetmen RolleriDenetmen rollerinin tanım ve gruplandırılmaları
bir yandan denetimin işlevlerini
diğer yandan denetmenlerin yeterliklerini ya da özelliklerini
gündeme
getirmektedir.Çağdaşyönetiminbiraracıolarakdenetiminamacı,örgütünverimliliğiniartırmaktır.Buyaklaşımlatanımlandığındadenetmeninrolü,kurumunamaçlarınaulaşılmasınakatkıdabulunmakveulaşılandüzeyinkesintisizyükseltilmesiçalışmalarınakatılmaktırdenebilir(Açıkalın,1992,s.118).Denetmenrolleri,eğitimkurumununamaçlarınavebeklentile-rinegöredeğişmesinerağmen,BeachveReinhartz(2000)unvandikkatealınmaksızın,tümdenetmenrolleriningenellikleliderlik,planlayıcı/organizeedici,denetleyici,güdü-leyici,kolaylaştırıcı,iletişimkurucu,değişimajanı,koç/mentorgibialanlarıkapsadığınıbelirtirler(s.16).Denetmenrollerineyönelikbenzerbirsınıflandırmada;eşgüdümleyici,danışman,grupliderivedeğerlendiricişeklindebelirtilmektedir(media.wiley,1.4.2004,s.23).
Diğeryandan,görev, süreç,
rolvedavranışboyutlarınıkapsayandenetmen
rolleri,birçokbilimadamıtarafından;liderlik,yöneticilik,rehberlik,öğreticilik,araştırmacılıkvedenetçilikşeklindesınıflandırılmaktadır(Başar,1995,ss.18-20;Taymaz,2010,ss.49-50).Burolleraşağıdakigibiözetlenebilir:
Denetmenin yöneticilik rolü Örgütsel amaçları gerçekleştirme ve
çalışanların yaşamlarını kolaylaştırabilme yö-
nündeyönetici,örgüttekimaddekaynağınıenverimlişekildekullanmakveinsankay-nağındanenetkilişekildeyararlanmakdurumundadır.Buyönetseleylemleriçingüçlüyönetimbilgisine,
liderliğe ve iletişimbecerisi gibi rollere ihtiyaç vardır
(Cemaloğlu,2005,s.249).Denetmen,biryöneticiolarakgrubunçalışmalarınayönvermektevebü-tünlükkazandırmakta,gerektiğindeyolgöstermektevehükmetmektedir(Bilir,1989,akt.Eyi,2006,s.23).Bukapsamda,denetmen,öğretmenlerinperformansınıveokuluneğitimprogramınıölçmekvedeğerlendirmekdurumundadır.OliviavePowel(2001,s.51),Ja-mesvediğerlerine(1975)atıftabulunarak,denetçilerinbiryöneticiolarakölçmevede-ğerlendirmegörevlerineilişkin,okulprogramlarınındeğerlendirilmesineyardımcıolma;sistemiçiziyaretleryaparak,umutvadedenuygulamalarıgözlemleme;yenibaşlayanöğ-retmenlerinokulaalışmasınayardımcıolma;sınıflarıziyaretedereköğreticidersişleme;materyalgeliştirilmesineyardımcıolmagibigörevleridilegetirmektedirler.Bununlabir-likte,eğitimdenetmeni,insanöğesininegemenolduğueğitimörgütlerindeçalıştığından,
-
100 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
yetkilerindençoketkisinikullanabilmeli,yetkiyibirçözümolarakdüşünmelidir.Çünkübiryasalgüçolarak,eylemegeçmeyadageçmemekonusundabaşkalarınaemirvermehakkıolaraktanımlananyetki,biristeksizlikveyakarşıkoymanedenioluşturabilir.Oysaetki,güdülemeveözendirmeyaratabilir(Aydın,1998,s.156;Başar,1995,s.31;Bursa-lıoğlu,2002,s.119-133).
Denetmenin liderlik
rolüÖrgütseldeğişim,yenileşmevegelişmeninsağlanabilmesiaçısındansonyıllardaüze-
rindeoldukçaçokdurulanhususlardanbirisiliderliktir.Lider,örgüteyenibirruhveyenibirvizyonkazandırarak,örgütüyelerinincoşkulubirşekildeçalışmasınısağlayan,yara-tıcılığı,değişimveyenileşmeyiteşvikedenkişidir.Yöneticiveliderkavramlarıarasındafarklılıkolduğubirçokbilimadamıtarafındandilegetirilmektedir.BeachveReinhartz(2000,s.75),Kotter(1990)’eatıftabulunarak,yöneticinin,örgütmisyonuveyavizyonu-nungerçekleştirilmesineyardımcıolmaktansorumlukişiolduğunu;liderinise,örgütünmisyonunuyarattığınıdilegetirmektedir.Denetmen,örgütselamaçlarıngerçekleştirilme-sidoğrultusunda,yeniöğretimprogramlarınınveyaöğretimmodellerininbenimsenme-sindeöğretmenleriiknaedebilmeliveöğretmenlerlebirlikteçalışabilmelidir(BeachveReinhartz,2000,s.16).
Denetmenin öğreticilik
rolüDenetmeninamacı,öğretmenlerindekatkısıyla,tümöğretimkadrosuolarakistenilen
eğitimselamaçlaraulaşmaktır.Amaçlarınortakolmasıveortaksorunlarınçözümüancaksorunlarınveamaçlarınbirliktesaptanması,birliktekararalınması,ortakeylemegeçilme-sivesonuçlarınınbirliktedeğerlendirilmesiyleolasıdır(Ünal,1989,s.454).Bubakımdandenetmenaynızamandaprofesyonelbireğiticidir.Bueğiticirolündebaşarılıolabilmekiçindenetmen,öncekendindenbaşlayarak,denetlediğipersonelininançlarını,eğilimleri-ni,algılarını,amaçlarınıanlayıponlarıtanıyabilmelidir(Açıkalın,1992,s.118).
Denetmenin rehberlik
rolüÖğretmenlerinokuldaçokçeşitliişleriyapmakzorundaolduklarıveyeterikadarza-
manbulamadıklarıgözönündebulundurulursa,özellikleeğitimalanındakigelişmeleritakipedemediklerisöylenebilir.Bununiçinhızladeğişendünyamızdabugünöğretmeningeliştirilmesienönemlikonulardanbiriolarakdenetmenindeönemligörevlerindenbiri-dir(Sağlamer,1975,s.10).
Denetiminilkhedefi,öğretmenikendinemeslekiyönverecekbirdurumagetirmek,diğerbir
deyişlemeslekiyardımdabulunabilmektir (Bursalıoğlu,2002,
s.128).Öğret-menlerinbilgileriniartırma,varsaeksiklerinigiderme,öğretimyöntemleriileilgilibilgiveuygulamadesteğindebulunma,mesleğeveçevreyeuyumsağlamalarınayardımcıol-makmeslekiyardımkapsamındagörülür(Kepenekçi,1995,ss.137-143).
-
101EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Denetmenin araştırma uzmanlığı rolüDenetmenlerin görevlerinden
biri de, denetlenen kurum ve kuruluşların, eğitimsel
amaçlarınıgerçekleştirmekiçinyaptıklarıçalışmalarileetkinliklerininyeterlikdurumla-rınailişkinaraştırmalaryapmaktır(ResmiGazete-21501,1993,s.4).Denetmen,sistemingeliştirebilmesiiçineğitimkurumlarınınyapıvedavranışlarınıvedeyenilikleriyakındanizler,üretim,öğretimvediğersüreçlerleilgiliincelemevearaştırmalaryaparvesonuç-larındanyararlanılmasına
çalışır (Bilgen, 2004, akt.Yılmaz, 2007, s.23;Kavas,
2005,s.14).Böylecedenetmenler,sorunçözmekararlarınadayanakolarak,bilimselyöntemleüretilmişbilgilereldeedebilir(Başar,1995,s.46).
Birlikteçalışmayı,uygulanabilirliğiolançözümüretmeyiamaçedinenburol,denet-menegüven,itibarvestatükazandırıcıolacağından,aynıorandahizmetekatkılarınındadoğacağıvekabulgöreceğibirortamıdahazırlar.Hiçşüpheyokkiburol,denetmenle-rinteknikbilgivebecerilerle,bilimseltutumvedavranışkazanmışolmalarınıgerektirir(Cengiz,1992,akt.Ateş,2008,s.39).Denetmeninaraştırmacırolünüoynaması,birlikteçalışmavesorunçözmeyollarınıkullanarakaynızamandadenetleyen-denetlenen
iliş-kilerinigeliştirebilir,yakınlaşmaveanlaşmasağlayarak,eğitimortamındakiuzaklıkvesoğukluksorunlarınınçözümünedekatkıdabulunabilir(Başar,1995,s.46).
Denetmenin sorgu yargıçlığı
rolüKamudagörevlipersonelingüvenaltınaalınarakdevletişlerinintamolarakyürütül-
mesi,huzuriçindeçalışmaortamınınsağlanması,yapılaneylemlerinsuçolupolmadığı-nınbelirlenmesiiçineğitimdenetmenlerinesoruşturmaişigörevolarakverilmiştir(Yıl-maz,2007,
s.21).Buaşamadadenetmenleringörevi,disiplin soruşturması
sonucunda,eyleminsuçolupolmadığını,suçisesuçlununkimolduğunu,suçunhangiyasayagörenasılbircezagerektirdiğinisaptamakveönermektir(Başar,1995,ss.62-63).
Soruşturmagörevleridenetmenlerineğitimcikimlikleriylebirebirörtüşmemekte(Öz-men
ve Şahin,
2010,s.93)vebilimadamlarınınçoğunluğu,bugörevinçağdaşeğitimdenetimiileuyuşmadığını
ifadeetmektedir.Asılolan,rehberlikfonksiyonunungereği,kendisineduyulmasıgerekengüveniortadankaldırmayacakvebuhüviyetiileçatışma-yacakbirtutum,davranışvegörevlendirmedüzenisergilemektir(Balcı,2007,s.47).So-ruşturmagöreviözelyeterlilikisteyenbirgörevdir.Öğretmenveyöneticimenşelidenet-meniniyibirsoruşturmacıolması
içinözelolarakyetiştirilmesigerekmektedir.Bununiçinsoruşturmagörevininözelnitelikleresahipkendiniyetiştirmişsoruşturmacıyadasoruşturmagrubunaverilmesidahayararlıolacaktır(Bilgen,2004,akt.Yılmaz,2007,s.22).
YöntemAraştırma
deseniBuaraştırmada,hemnicelhemdenitelaraştırmabulgularınısentezlemekiçinnitel
araştırmadeseniolan“meta-sentez”araştırmayöntemikullanılmıştır.Meta-sentez,bir-
-
102 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
dençokaraştırmanınbulgularını(hamverilerdenfarklıolarak)inceleyenveyorumlayanbirçalışmadır(Finfgeld,2003,s.894).Nedenveetkileriçevreleyensonuçlarınkesinliğiniartırmayıamaçlayanveçalışmalararasındabirleştiriciolannicelmeta-analizdenfarklıolarak(WalshveDowne,2005,s.205)meta-sentez,yorumlayıcıdır.Ayrıca,nitelmeta-sentezdeasılamaç,incelenenbütünçalışmalarındahagenişyorumlayıcıdönüşümleriniyaratmakveherbirözelçalışmadakiyorumlayıcıdönüşümleresadıkkalmaktır(Sande-lowskiveBarroso,2003,s.154).
Birsüreçvebirbilimselaraştırmaürününüifadeedennitelikselsentezde(Sandelows-kiveBarroso,2007),çokluçalışmalarınifadelerikarşılıklıolarakbirbirlerinedönüştürü-lür.Buçalışmalardakullanılanyaklaşımlar,dahiledilenaraştırmalarınkapsamı,bulgula-rıniçeriği,tanımıveçalışmalarınsonuçlarımeta-sentezinodaknoktalarıdır.Meta-sentez,fikirleri,düşüncesetleriniveyaklaşımlarıhattaçalışmalarınsonuçlarındakiayrıntılıbul-gularıveulaşılansonuçlarıincelemektedir(Bair,1999,ss.7-8).
Verilerin toplanmasıMeta-sentez çalışmasına dahil edilecek
çalışmaları belirlemek amacıyla, Yüksek
ÖğretimKuruluUlusalTezMerkezininveritabanındayükseklisansvedoktoratezleri,başlığında
ve anahtar kelimelerindeTürkçe olarak içinde “Denetim, Teftiş,
Denetmen, Denetçi, Müfettiş, Okul, İlköğretim, Yönetici, Okul
Müdürü ve Öğretmen” terimleriolantezler listelenmiştir.Listelenen
tezlerinbaşlıkları tek tekkontrol edilerek
araştırmanınkonusunaveamacınauygunolabilecek73yükseklisansvedoktoratezibelirlenmiştir.Butezler,“dahiledilmevehariçtutulmaişlemleri”çerçevesindebumetaçalışmanınamacı-nahizmetedebilecek,nitelveyanicelaraştırmayöntemlerinikullanarakhazırlanmış18yükseklisansvedoktorateziaraştırmakapsamınaalınmıştır.
Çalışmaların dâhil edilme ve hariç tutulmasındaki ölçütler
NoblitveHare(1988)’ninmeta-sentezeilişkinönerileridoğrultusundabumeta-sen-
tezçalışmasında,araştırmalarındahiledilmeveyahariçtutumlakriterleriaşağıdaveril-miştir(akt.Welch,2008,ss.45-46).Çalışmaların;
1. Yöntemininaçıkçabelirtilmişolması,2.
İlköğretimokullarındayapılmışolması,3.
İleğitimdenetmenleritarafındanyapılandenetimuygulamalarınıiçermesi,4.
İleğitimdenetmenlerinin,ilköğretimokulyöneticilerininveöğretmenlerinalgıla-
rınıiçermesi,5. Yükseklisansteziveyadoktorateziolması,6.
Tezbaşlığınındenetmenrolyeterlikleriniiçermesi,7.
ÇalışmayakonuolanörnekleminTürkiyesınırlarıiçindeolmasıgibikriterlerle
sınırlandırılmıştır.
-
103EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Kodlama yöntemiAraştırmaya dahil edilen çalışmalarda ele alınan
ana temalar ve alt temalar bütün
yönleriyledetaylıbirbiçimde(nicelvenitelbulgularınıntamamı)incelenerekhemtablo-lardahemdeanalizlerdekonubütünlüğünüvesentezlemeaşamasındakolaylıksağlamasıaçısındanbuçalışmalardabaskınolantemalar,denetmenrolleridikkatealınarakbellibirkodlamailesunulmuştur(Tablo1).
Ayrıca,araştırmayadahiledilençalışmalaryayınyılınagöresıralanarakanalizlerdetanımlayıcıolmasıaçısından“A1,A2…A18”olacakşekildekodlanmışveyapılanana-lizlerbukodlamadeğerleriesasalınarakyapılmıştır(Tablo2).
Tablo1.Meta-Sentez Kod Şablonu
Temalar / Denetmen Rolleri Tema Kodları
*Rehberlik,MeslekiYardımveİşbaşındaYetiştirmeRolleri
*YöneticilikRolleri*LiderlikRolleri*AraştırmaRolleri*SoruşturmaRolleri
DÖR-Denetmenlerinöğretmenlereyönelikrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmerolleri
DOR-Denetmenlerinokulyönetimineyönelikrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmerolleri
DYR-DenetmenlerinyöneticilikrolleriDLR-DenetmenlerinliderlikrolleriDAR-DenetmenlerinaraştırıcırolleriDSR-Denetmenlerinsoruşturmarolleri
Meta-senteze dâhil edilen çalışmalar
Araştırmayadâhiledilenherbirçalışmanınkodu,yazarı,yılı,yayıntürü,yöntembil-
gilerivetemakoduaşağıdasunulmuştur.DenetmenrollerinikonuedinenbuçalışmalarıngenelniteliklerininverildiğiTablo2’dekiveriler
incelendiğinde,çalışmalardan4’ünündoktoratezi,14’ününiseyükseklisansteziolduğugörülmektedir.Ayrıca,çalışmalarıntamamında“taramamodeli”kullanılmışolup,veritoplamaaracıolarak1çalışmadagö-rüşmeformu,17çalışmadaiseanketkullanıldığıgörülmektedir.
-
104 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Tablo2.Meta-Senteze Dahil Edilen Çalışmalar ve Kodları
Araştırma Kodu Araştırma Yayın Türü
Araştırma modeli a Veri toplama aracı b
Örneklem c Verilerin analizi d
Temalar 1
A1 Cerit,1996 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc31müfettiş,44okulyöneticisi98öğretmen
df,%,t-testi,ANOVA
DÖR
A2 Gökyer,1997 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc349öğretmen df,%,X,SS,t-testi,ANOVA
DÖR
A3 Demirtaş,2000 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc55müfettiş,105öğretmendX,SS,t-testi
DÖR
A4 Balaban,2005 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc26müfettiş,221öğretmendf,%,
X,SS,t-testi,ANOVA
DÖR
A5 Gürer,2005 YüksekLisansTezi
a Tarama(Nitel)bGörüşmec10müfettiş,10öğretmendİçerikanalizi
DÖR
A6 Renklier,2005 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc41müfettiş,73okulyöneticisi354öğretmen
df,%, X,ANOVA
DYR,DLR,DÖR,DAR
A7 Uygur,2006 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c411öğretmen df,%, X,t-testi,ANOVA
DÖR
A8 Vezne,2006 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c45müfettiş,170öğretmen df,%,
X,SS,t-testi,ANOVA
DÖR
A9 Eyi,2006 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c76müfettiş df,%, X,SS,t-testi
DAR
-
105EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
A10 Ünal,2006 DoktoraTezi
a TaramabAnketc344müfettiş,383okulyöneticisi,954öğretmen
df,%, X,SS,t-testi,ANOVA,Mann-WhitneyUtesti
DLR
A11 Balcı,2007 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c125müfettiş,257okulmüdürü
df,%, X,SS,t-testi
DÖR,DOR
A12 Yılmaz,2007 DoktoraTezi
a Tarama bAnket c175müfettiş,1109öğretmen
df,%,t-testi,ANOVA,RegresyonAnalizi
DÖR,DAR,DSR
A13 Arslantaş,2007 DoktoraTezi
a Tarama bAnket c1068öğretmen df,%, X,SS,t-testi,ANOVA
DÖR
A14 Altındağ,2007 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c131müfettiş,384öğretmen dX,
SS,Mann-WhitneyUtesti,ANOVA,
DÖR,DSR
A15 Korkmaz,2007 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c61yönetici,580öğretmen df,%,
X,t-testi,ANOVA
DOR,DÖR
A16 Yıldırım,2007 YüksekLisansTezi
a Tarama bAnket c87öğretmen df,%,
X,SS,Kruskal-WallisHtesti,ANOVA
DÖR
A17 Karaaslan,2008 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc165öğretmendf,%,
X,SS,t-testi,ANOVA,Kruskal-WallisHtesti
ÖR
-
106 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
A18 Ovalı,2010 YüksekLisansTezi
a TaramabAnketc35müfettiş,50okulyöneticisi,315öğretmen
df,%, X,SS,Mann-WhitneyUtesti
DOR,DÖR
1 KodlarınaçıklamalarıiçinTablo1’ebakınız
Verilerin
analiziNoblitveHare(1988),birmeta-sentezyaklaşımında,verilerinanaliziniyedibaşlık
altındatoplamaktadırlar(ss.26-29).Buaraştırmadada,aşağıdaverilenanalizbasamaklarıdikkatealınarakçalışmalarınanaliziyapılmıştır:
Aşama 1. Olgusal bir çalışmaya karar verme ve
başlama.Bu,sentezlenmeyedeğerbirilgialanını(araştırılacakkonuyu)tanımlamanınilkbasamağıdır.Buaraştırmadailgialanıolarak“denetmenrolleri”seçilmiştir.
Aşama 2. İlgi alanına ilişkin hangi çalışmaların kullanılacağına
karar
verme.Buaşa-ma,analizedahiledilecekçalışmalariçinbirliteratürtaramasınıyürütmeyiiçermektedir.Dolayısıylaaraştırmayadahiledilecekçalışmalarınseçilmesibuaşamadayapılmaktadır.Buaraştırmada,dahiledilmevehariçtutulmakriterlerineuygunolanyükseklisansvedoktoratezleriaraştırmayadâhiledilmiştir.
Aşama 3: Nitel verileri
okuma.Buaşama,yorumsalmetaforlarınçıkarılmasınaolanaksağlamaktadır.Buaraştırmada,dahiledilençalışmalarıntemavealttemalarındayeralanfikirler,metaforlar/kavramlardetaylıbirşekildenotedilmiştir.Uzmangörüşleridoğrul-tusunda,verilerinbirbirleriyleilişkisinitespitetmek,gerekliyerlerdeverileribirbirlerinedönüştürmekvesentezlemekiçin,Tablo4’teyeralan“Temalarailişkinanahtarifadelervekavramlar”eldeedilmiştir.
Aşama 4: Verilerin birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu
belirleme.Buaşama,anahtarmetaforların,ifadelerin,fikirlerinvekavramların(analizdegerektiğikadarıylageliştiri-civeyorumlayıcıtablolarla)listelenipkarşılaştırılmasıylaçalışmalarınhangiyönlerdenbenzerolduklarınınbelirlenmesidir.Bumetaçalışmada,dâhiledilen“araştırmalarıngenelnitelikleriniyansıtantablo(Tablo2)”ilebirlikte,denekgruplarınınsözkonusuaraştırmaboyutlarındakikatılımdüzeylerinivermekamacıyla,herbirtemavealttemada,araştır-mayakatılandenekgruplarınınsayısınıgösteren“frekans”değerleriile,katılımdüzey-lerinigösterenbetimsel
istatistiki
tablolaroluşturulmuştur.Çalışmalardaçokseçenekliölçeklervebuölçeklerebağlıfarklıderecelemeşekillerikullanıldığından,çalışmalarınorijinalliğinibozmamakaçısındaneldeedilenkatılımdüzeyleributablolarda,çalışma-larda
yer aldıkları şekliyle verilmiştir (Tablo 3).Ayrıca çalışmalarda,
orijinal
yazarla-rınfikirleri,orijinalmetinlerdeneldeedilenanlamlarımümkünolduğukadarkorunarakoluşturulananahtarifadelervekavramlartablosunda(Tablo4),denekgruplarınınkatılımdüzeyleribelirlenirken,buifadelereilişkinalgıdüzeylerinigösterenaritmetikortalama
-
107EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
değerleridikkatealınmıştır.Tablolarınoluşturulması,kategorilerin,kodların,
temalarınhomojenliğinitanımlamakiçinanahtarkavramlarınsıralanmasınaizinverdiğigibi,her-hangibiruyumsuzlukvarsabunuortayaçıkarmadadayardımcıolmaktadır.
Aşama 5. Verileri birbirine
dönüştürme.Dönüştürmeler,öncekiaşamadan
türetilenmuhtemelvarsayımlaradayanılarakyapılır.
Aşama 6: Dönüştürmeleri sentezleme.Buaşama, ikincidüzeybir
sentezlemeoluparaştırmayaçok sayıdaveri dâhil edildiği
zamankullanılır veyüksekdüzeydebir
so-yutlamaolanağısağlar.Dâhiledilençalışmalarınboyutlarınailişkinbetimselistatistikitablolardadenekgruplarınınkatılımdüzeylerinivermekiçinyararlanılanaritmetikorta-lamadeğerleri,araştırmalardakullanılandeğerlendirmearalıklarınabağlıkalınarakveril-diğinden,biraraştırmanınbirboyutunda“düşük”düzeydeolanbirdeğer,başkabiraraş-tırmanınbirboyutunda“yüksek”veya“orta”düzeydeolabilmektedir.Ancakbudurum,meta-sentezdeyorumlamadazorluklargetireceğinden,araştırmalardagenelolarakbellibirdeğerlendirmearalığınadenkgelenaritmetikortalamadeğerleri,“düşük”,“orta”ve“yüksek”olarakyorumlandığından,bumeta-sentezçalışmasındadadeğerlendirmearalı-ğıolarak,asılaraştırmayazarlarıncayapılanyorumlarabağlıkalınarak“düşük”,“orta”ve“yüksek”olaraküçdüzeybelirlenmişveyorumlarbununüzerindenyapılmıştır(Tablo3).Benzerdurum,anahtarifadelerivekavramlarıgöstermedededikkatealınmışve“düşük”,“orta”ve“yüksek”olaraküçdüzeybelirlenmişveyorumlarbununüzerindenyapılmıştır(Tablo4).
Aşama 7. Sentezleri ifade etme.Bu son aşamada sentez, hedef
kitlesi ile etkili birşekilde iletişim kuracak bir biçimde ifade
edilir. Bu araştırmada da, yukarıda
verilenmeta-sentezaraştırmayöntemininverianalizbasamaklarıuygulanarakeldeedilenverilersentezlenerekifadeedilmiştir.
Geçerlilik
ölçütleriNitelaraştırmabulgularınıngeçerliliğindeaçıklık,yapı,uyumluluk,kapsam,genel-
lenebilirlik ve eğitici kullanılabilirlik kriterleri
önerilmektedir (Bondas veHall, 2007,s.118). Sandelowski ve
Barroso’nun (2007), meta-sentezde geçerliliği sağlamak
içintanımladıklarıüç
türgeçerliliktenhareketle,buaraştırmaaşağıdakigeçerlilikölçütleriçerçevesindeyürütülmüştür:
1.
Tanımlayıcıgeçerlilik:Verilerindoğruluğunugerçekleredayanaraktanımlamayanbirgeçerliliktürüdür.Bu,çalışmadakullanılanherbirrapordaneldeedilenanlam-lıvedoğrutanımlamalardır.
2. Yorumlayıcıgeçerlilik:Bakışaçılarıyla
ilgiliaraştırmacılarınanlayışlarının
tamvedoğrutemsiledilmesinisağlamaktadır.
3.
Kuramsalgeçerlilik:Bulgularınyorumlanmasındaaraştırmacınıngüvenirliliğinebaşvurmaktadır.Bu,
bilgileri birleştirmede, verileri yorumlamak için
kullanılanyöntemebağlıolmakanlamınagelmektedir.
-
108 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Bulgular ve
YorumAraştırmalardakullanılanverianaliztekniklerinebağlıolarak,araştırmaboyutlarına
ilişkinbetimselistatistiklerinverildiğiTablo3’tetemalaraaitfrekansdeğerlerivekatı-lımdüzeyleriverilmiştir.Budeğerler,araştırmalardaifadeedildiklerişekliyle,denetmen,öğretmenveokulyöneticisigruplarındanherbirininsayısınıvetemalarailişkinkatılımdüzeylerini(Düşük-Orta-Yüksek)göstermektedir.Denekgruplarının,burolleringerçek-leşmedüzeylerineilişkinkatılımdüzeyleriaşağıdaözetlenmiştir:
Denetmenlerin“öğretmenlereyönelikrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştir-merollerini”gerçekleştirmedüzeylerineyönelikdenetmengrubununalgılarıgenelolarak“yüksek”düzeydeiken;öğretmengrubununalgılarının“düşük”ve“orta”düzeylerde;okulyöneticisigrubununalgılarınınise,“orta”düzeydeolduğugörülmektedir(A1),(A2),(A3),(A4),(A5),(A6),(A7),(A8),(A11),(A12),(A13),(A14),(A15),(A16),(A17),(A18).
Denetmenlerin“okulyönetimineilişkinrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiş-tirmerollerini”gerçekleştirmedüzeylerineyönelikdenetmengrubununalgıları“yüksek”düzeydeiken;okulyöneticisigrubununalgıları,genelolarak“orta”düzeydedir(A11),(A15),(A18).
Denetmenlerin“yöneticilikrollerini”gerçekleştirmedüzeyleri,denetmengrubutara-fından“yüksek”düzeydeyeterligörülürken,öğretmenveokulyöneticisigruplarıtarafın-dan,“orta”düzeydeyeterligörülmektedir(A6).
Denetmenlerin“liderlikrollerini”gerçekleştirmedüzeyleri,denetmengrubutarafın-dan“yüksek”düzeydeyeterligörülürken,öğretmengrubutarafından“düşük”ve“orta”düzeylerde,
okul yöneticisi grubu tarafından ise, “orta” düzeydeyeterli
görülmektedir(A6),(A10).
Denetmenlerin“araştırıcı
rollerini”gerçekleştirmedüzeyleri,denetmengrubu
tara-fından“yüksek”düzeyde,öğretmengrubutarafından“düşük”ve“orta”düzeylerde,okulyöneticisigrubutarafındanise,“orta”düzeydeyeterligörülmektedir(A6),(A12).
Denetmenlerin“soruşturmarollerini”gerçekleştirmedüzeyleri,denetmengrubuta-rafından“orta”ve“yüksek”düzeylerde;öğretmengrubutarafından“yüksek”düzeydeyeterligörülmüştür(A12),(A14).
Denetmenlerin,denetimsürecinderollerinigerçekleştirmedüzeylerinegenelolarakbakıldığında,önemligörülenhususlarşöyleözetlenebilir(Tablo3):
Denetmengrubunun, adayöğretmenlerin işbaşındayetiştirilmesinde,
alandışındangelensınıföğretmenlerininmeslekiaçıdanyetiştirilmesinde,öğretmenlerinmeslekige-lişiminisağlamada,eğitim-öğretimfaaliyetleriningeliştirilmesinde,hizmetiçieğitimfa-aliyetlerinde,sınıfyönetimi,dersprogramları,planlamavedeğerlendirmekonularındakirehberlikrollerinikapsayanve“öğretmenlereyönelikrehberlik,meslekiyardımveişba-şındayetiştirmerolleri”başlığıaltındatoplananrollerini“yüksek”düzeydegerçekleştir-dikleriniifadeettiklerigörülmektedir.
Denetmenlerinayrıca,okulyönetimineilişkinrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmerolleriile,yöneticilik,liderlik,araştırmavesoruşturmarollerinide“yüksek”düzeydegerçekleştirdikleriniifadeettiklerigörülmektedir.
-
109EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Tablo3.D
enet
men
leri
n, R
olle
rini
Ger
çekl
eştir
me
Düz
eyle
ri
Ara
ştır
mal
ar 1
Tem
alar
2
Den
etm
enÖ
ğret
men
Oku
l Yön
etic
isiKatılımDüzeyi
KatılımDüzeyi
KatılımDüzeyi
f
Düşük
F
Orta
f
Yüksek
F
Düşük
f
Orta
F
Yüksek
f
Düşük
f
Orta
f
Yüksek
A1
DÖR
--
31✓
-
-98
✓
--
--
--
44✓
-
-A2
DÖR
--
--
--
349
✓
--
--
--
--
--
A3
DÖR
--
--
55✓
-
-105
✓
--
--
--
--
A4
DÖR
--
--
26✓
22
1✓
-
--
--
--
--
-A5
DÖR
10✓
-
--
-10
✓
--
--
--
--
--
A6
DYR
--
--
41✓
-
-354
✓
--
--
73✓
-
-DLR
--
--
41✓
354
✓
--
--
--
73✓
-
-DÖR
--
--
41✓
354
✓
--
--
--
73✓
-
-DAR
--
--
41✓
354
✓
--
--
--
73✓
-
-A7
DÖR
--
--
--
--
411
✓
--
--
--
--
A8
DÖR
--
--
45✓
170
✓
--
--
--
--
--
A9
DAR
76✓
-
--
--
--
--
--
--
--
-A10
DLR
--
--
344
✓
--
954
✓
--
--
383
✓
--
A11
DÖR
--
--
125
✓
--
--
--
--
257
✓
--
DOR
--
--
125
✓
--
--
--
--
257
✓
--
A12
DÖR
--
--
175
✓
--
1109
✓
--
--
--
--
DAR
--
--
175
✓
--
1109
✓
--
--
--
--
DSR
--
--
175
✓
--
--
1109
✓
--
--
--
A13
DÖR
--
--
--
1068
✓
--
--
--
--
--
A14
DÖR
--
--
131
✓
384
✓
--
--
--
--
--
DSR
-131
✓
--
--
--
-384
✓
--
--
--
A15
DOR
--
--
--
--
--
--
--
--
61✓
DÖR
--
--
--
--
--
580
✓
--
--
--
A16
DÖR
--
--
--
--
87✓
-
--
--
--
-A17
DÖR
--
--
--
--
165
✓
--
--
--
--
A18
DOR
--
--
35✓
-
--
--
--
-50
✓
--
DÖR
--
--
35✓
-
-315
✓
--
--
--
--
1 TemakodlarıiçinTablo1’ebakınız2Araştırm
akodlarıiçintablo2’yebakınız
-
110 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Denetmen
rolleriningerçekleşmedüzeyi,öğretmenveokulyöneticisigruplarıaçı-sındandeğerlendirildiğinde,denetmengrubundanfarklıolaraköğretmenveokulyöneti-cilerinin,denetmenlerirehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirme,yöneticilik,li-derlik,araştırmavesoruşturmarollerinigerçekleştirmelerikonusunda“düşük”ve“orta”düzeylerdeyeterligördüklerianlaşılmaktadır.
Temalara ilişkin
bulgularDenetmenrollerininyeterlilikleriileilgiliverilengenelbulguların(Tablo3)yanında,
meta-sentezaraştırmayöntemininanalizbasamaklarınabağlıkalınarak,denetmenrolleriileilgiliaraştırmaboyutlarındayeralanifadelerinilkanlamlarıkorunmakşartıyla,benzerolanifadelergruplandırılarak,Tablo4’tegörüldüğügibidenetimsürecindekiburollerinhangi
uygulamalardan ibaret olduğu verilmiştir.Böylece, araştırmanın
genel
bulguları(Tablo3)nitelverilerledesteklendiğigibi,temalarailişkindahagenişbiranlayışsağlan-mayaçalışılmıştır.
Denetmenlerinöğretmenlereyönelikrehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştir-merollerineilişkinifadelerincelendiğinde,denetmenlerin,“öğretmenlerinsınıfyöneti-minisağlamada,hemmeslekihemdebireyselolarakgelişmelerinisağlamada,öğretimyöntemveteknikleriniseçmelerindeveuygulamalarında,okulyönetimi,meslektaşlarvediğerpersonelleilişkilerinigeliştirmelerinde,öğrencileritanımavebaşarılarınınölçülüpdeğerlendirmelerinde,dersprogramıveplanlarınıhazırlamalarındaveokul-çevreilişki-leriningeliştirilmesindeyardımcıolma”konularındakirehberlik,meslekiyardımveiş-başındayetiştirmerolleri,denetmenlertarafından“yüksek”düzeydeyeterlibulunmuştur.Öğretmenlerburollerin“düşük”düzeydegerçekleştiğinidüşünmektedirler.Okulyöneti-cilerininise,denetmenleri“orta”düzeydeyeterligördüğüanlaşılmaktadır.
Denetmenlerinokulyönetimineyönelikrehberlik,meslekiyardımveişbaşındaye-tiştirmerollerineilişkinifadelerincelendiğinde,denetmenlerin,“okulyönetimininmes-leki
gelişimini sağlamada, okulun eğitim-öğretim faaliyetlerini
düzenleme, geliştirmeve değerlendirmede, okulun defter, dosya ve
evrak gibi büro işlerini düzenlenme veyürütmede, okul yönetiminin
çevre ile olan ilişkilerinin geliştirilmesinde ve
kurumunfizikseldurumunukoruma,düzenlemeveyageliştirmedeyardımcıolma”konularındakirehberlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmerollerineilişkinolarakdadenetmenle-rinkendilerini“yüksek”düzeydeyeterligördükleri,bunakarşılıkokulyöneticilerinin,denetmenleri“orta”düzeydeyeterligördüklerianlaşılmaktadır.
Denetmenlerin yöneticilik rolleri incelendiğinde, denetmenler,
yöneticilikle ilgilirollerini gerçekleştirme konusunda kendilerini
“yüksek” düzeyde yeterli
bulmaktadır.“Denetiminsonuçlarındandenetlenenlerizamanındahaberdaretmevebusonuçlaragöredenetlenenlerlebirliktegelişimveetkiliöğretimstratejileribelirleme,karşılaşılansorun-larıpaylaşmaveçözümünekatkıdabulunma”konularındaöğretmenlerin,denetmenleri“düşük”düzeyde,okulyöneticilerininise,“orta”düzeydeyeterligördüklerianlaşılmak-tadır.Denetmenlerin“tümeğitimçalışanlarınıneğitimsüreciveeğitimaraçgereçlerine
-
111EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
ilişkinistekveihtiyaçlarınıbelirleyereküstmakamlarabildirme”gibiyöneticilikrolünügerçekleştirmedüzeyleri,herikidenekgrubutarafından“orta”düzeydeyeterligörülür-ken,“denetiminetkilibiçimdeuygulanması
içinamaçlarauygunplanlamayapma,de-netimverehberlikgöreviningerektirdiğiteorik,teknikbilgiyesahipolmaveöğretmenveyöneticilerinkişisel
vemesleksel haklarını korumadavranışları,
öğretmenleregöre“orta”düzeyde,okulyöneticilerinegöreise,“yüksek”düzeydegerçekleşenyöneticilikdavranışlarıdır.
Denetmenlerinliderlikrolleriileilgiliverilenifadelerebakıldığında,denetmenlerli-derlikrollerinigerçekleştirmekonusundakendilerini“yüksek”düzeydeyeterligörürken,“eğitimsistemininamaçlarının
tümçalışanlar tarafındanbenimsenmesini
sağlama,de-netlediğikişilerin,kendisinideğişimibaşlatacakkatalizörolarakgörmelerini
sağlama,yenilik yapmak isteyen grup ya da bireylere kaynak ve bilgi
verme” liderlik
rollerinisergilemeleribakımındandenetmenler,hemöğretmenhemdeokulyöneticisigruplarıta-rafından“orta”düzeydeyeterligörülmektedir.Ayrıca,“eğitimleilgilikurumlarıhareketegeçirmevebunlararasındakoordinasyonusağlama,çalışanlarüzerindeyetkikullanımın-dançoketkiyollarınabaşvurma,güvenvericiaçıkvedürüstbirbiçimdeiletişimkurma,denetimidenetleyenvedenetlenenlerinsüreklibirişbirliğisüreciolarakalgılamaveuy-gulama,bürokratik
işlerdenziyadeöğretim liderliği
rollerineyoğunlaşma”davranışla-rı,öğretmenleregöre“düşük”düzeyde,okulyöneticilerinegöreise,“yüksek”düzeydegerçekleşenliderlikdavranışlarıdır.Dolayısıylaokulyöneticilerinin,denetmenlerindiğerrollerindeolduğugibiliderlikrollerikonusundadaöğretmenleregöredahaolumlugörüş-leresahipolduklarısöylenebilir.
Denetmenlerinaraştırıcırollerineilişkinifadelerincelendiğinde,denetmenlerin,araş-tırıcırollerinigerçekleştirmekonusundakendilerini“yüksek”düzeydeyeterligördüklerianlaşılmaktadır.Öğretmenler,aynıyeterlilikalanıileilgili“düşük”ve“orta”düzeylerdegörüşbelirtmişlerdir.Özellikle,“ilköğretimçağındakiçocuklarındevamsızlıknedenle-ri,okullardaalınmasıgerekenönlemler,eğitim-öğretim,okullarınyönetimi,okullardakipersonelinyeterlikleriveverimlilikleri,okullarıneğitimiprogramlarıveeğitiminnite-liğini
artıracakgelişmeleri incelemeve araştırma”konularında,
denetmenlerin
yapmışolduklarıaraştırmalaröğretmenlertarafındanyetersizgörülmektedir.
Denetmenlerin soruşturma rolleri incelendiğinde,
hemdenetmenhemdeöğretmengruplarının, soruşturma rollerini
gerçekleştirme konusunda genel olarak
denetmenleri“yüksek”düzeydeyeterli gördükleri
anlaşılmaktadır.Bunagöre, “suç sayılan
eylemintespitindesoruşturmaemriisteme,soruşturmayıgizlilikiçindeyürütme,soruşturmasıra-sındaobjektifdavranma,kurumunçalışmalarınıaksatmadansoruşturmayapma,yapılanihbarveşikayetleridikkatealma”konularındadenetmenler,herikidenekgrubutarafın-dan“yüksek”düzeydeyeterligörülmektedirler.Ancak,“soruşturmanınokuldabirgerilimhavasıoluşturması,rehberlikiçingeldikleriokullarasoruşturmaiçindegelmelerininöğ-retmenleritedirginetmesi,soruşturmalardayargılayıcıdavranışlarnedeniyleöğretmen-lerin
denetmenlerden yardım istemesini güçleştirmesi, öğretmenlerin,
soruşturmalarını
-
112 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Tablo4.Temalara İlişkin Anahtar İfadeler ve Kavramlar
Temalar Temalara ilişkin anahtar ifadeler ve kavramlar
Denetmen Öğretmen Okul YöneticisiKatılımDüzeyi
KatılımDüzeyi
KatılımDüzeyi
Düşük
Orta
Yüksek
Düşük
Orta
Yüksek
Düşük
Orta
Yüksek
Denetmenlerin Öğretmenlere
Yönelik Rehberlik,
Mesleki Yardım ve İşbaşında Yetiştirme
Rolleri
❖Sınıfyönetimikonusundarehberlikyapma ✓ ✓
✓❖Okul-çevreilişkilerikonusundarehberlikyapma ✓ ✓
❖Dersprogramlarıveplanlamakonusundarehberlikyapma ✓ ✓ ✓
❖Öğretimyöntemvetekniklerikonusundarehberlikyapma ✓ ✓ ✓
❖Okulyönetimi,meslektaşlarvediğerpersonelleilişkilerkonusundarehberlikyapma
✓ ✓ ✓
❖Öğrencileritanımavebaşarılarınınölçülüpdeğerlendirilmesikonusundarehberlikyapma
✓ ✓ ✓
❖Öğretmenlerinbireyselgelişimlerikonusundarehberlikyapma ✓ ✓
✓
Denetmenlerin Okul
Yönetimine Yönelik
Rehberlik, Mesleki
Yardım ve İşbaşında Yetiştirme
Rolleri
❖Kurumunfizikidurumukonusundarehberlikyapma ✓ ✓
❖Eğitim-öğretimvedeğerlendirmekonusundarehberlikyapma ✓ ✓
❖Büroişlerikonusundarehberlikyapma ✓
✓❖Yönetimveçevreişlerikonusundarehberlikyapma ✓ ✓
❖Meslekigelişimkonusundarehberlikyapma ✓ ✓
Denetmenlerin Yöneticilik
Rolleri
❖
Denetiminetkilibiçimdeuygulanmasıiçinamaçlarauygunbirplanlamayapma
✓ ✓ ✓
❖
Tümeğitimçalışanlarınıneğitimsüreciveeğitimaraçgereçlerineilişkinistekveihtiyaçlarınıbelirleyereküstmakamlarabildirme
✓ ✓ ✓
❖
Karşılaşılansorunlarıçalışanpersonelilepaylaşmavesorunlarınçözümünebirliktekararverme
✓ ✓ ✓
❖
Denetimverehberlikgöreviningerektirdiğiteorik,teknikbilgivebecerileresahipolma
✓ ✓ ✓
❖ Öğretmenveyöneticilerinkişiselvemeslekselhaklarınıkoruma ✓ ✓
✓❖
Denetimsüreçlerinindeğerlendirilmesindeöğretmenveyöneticilerinkatkılarınısağlayarakgelişimveetkiliöğretimstratejileribelirleme
✓ ✓ ✓
❖ Denetiminsonuçlarındandenetlenenlerizamanındahaberdaretme ✓ ✓
✓
-
113EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Denetmenlerin Liderlik Rolleri
❖Eğitimsistemininamaçlarınıntümçalışanlartarafındanbenimsenmesinisağlama
✓ ✓ ✓
❖Eğitimleilgiliolabilecektümkurum,kuruluşvekişilerihareketegeçirmevebunlararasındakoordinasyonusağlama
✓ ✓ ✓
❖Çalışanlarüzerindeyetkikullanımındançoketkiyollarınabaşvurma ✓
✓ ✓
❖Bireyleregüvenvericiaçıkvedürüstbirbiçimdeiletişimkurma ✓ ✓
✓
❖Denetimi,denetleyenvedenetlenenlerinsürekliişbirliğisüreciolarakalgılamaveuygulama
✓ ✓ ✓
❖Bürokratikişlerdenziyadeöğretimliderliğirollerineyoğunlaşma ✓ ✓
✓
❖Denetlediğikişilerin,kendisinideğişimibaşlatacakkatalizörolarakgörmelerinisağlama
✓ ✓ ✓
❖Yenilikyapmakisteyengrupyadabireylerekaynakvebilgiverme ✓ ✓
✓
Denetmenlerin Araştırıcı
Rolleri
❖Öğrencilerinihtiyaçduyduğuhertürlüeğitselkonudaaraştırmayapma ✓
✓
❖Okullardaalınmasıgerekenönlemlereesasolacakkonulardaaraştırmalaryapma
✓ ✓
❖Eğitimdesorunlaraçözümönerilerigeliştirmeileilgiliaraştırmayapma ✓
✓
❖Okullarınyönetimiileilgiliihtiyaçduyulankonulardaaraştırmayapma
✓ ✓
❖Okullardakipersonellerinverimliliğiniveyeterliliğiniartırmayayönelikaraştırmalaryapma
✓ ✓
❖Okullarıneğitimprogramlarıylailgilisorunlaraçözümönerilerigeliştirmekonusundaaraştırmayapma
✓ ✓
❖Okullardakieğitiminniteliğiniartıraraketkinveverimliolarakgerçekleştirilmesineyönelikaraştırmayapma
✓ ✓
❖Eğitimteknolojilerindekigelişmelerdenyararlanmaylailgiliaraştırmayapma
✓ ✓
-
114 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Denetmenlerin Soruşturma
Rolleri
❖Yapılanihbarveşikayetleridikkatealma ✓ ✓
❖Suçsayılaneylemintespitindesoruşturmaemriisteme ✓ ✓
❖Soruşturmayıgizlilikiçindeyürütmeveobjektifdavranma ✓ ✓
❖Kurumunçalışmasınıaksatmadansoruşturmayapma ✓ ✓
❖Rehberlikiçingeldikleriokullarasoruşturmaiçindegelmelerininöğretmenleritedirginetmesiveokuldabirgerilimhavasıoluşması
✓ ✓
❖Soruşturmalardasavcıveyargıçdavranışısergilemelerineticesindeöğretmenlerin,kendilerindenmeslekiyardımistemesinigüçleştirmesi
✓ ✓
❖Soruşturmarolünüöğretmenlerekarşıbirtehditunsuruolarakkullanmaları
✓ ✓
❖Öğretmenlerin,soruşturmalarınıyapandenetmenlertarafındanrehberlikalmakveyadeğerlendirilmekistememeleri
✓ ✓
yapandenetmenlertarafındanrehberlikalmakveyadeğerlendirilmekistememeleri”gibisoruşturma
rolünden doğan olumsuzluklara hemdenetmenlerin hemde
öğretmenlerin“yüksek”düzeydekatılımgöstermişolmalarıdikkatçekicibir
sonuçtur.Ayrıcadenet-menler,“soruşturmarolleriniöğretmenlerekarşıbirbaskıunsuruolarakkullanmadıkları-nı”belirtmişolsalarda,öğretmenlerin,soruşturmalarıbirbaskıunsuruolarakgördüklerianlaşılmaktadır.
Sonuç, Tartışma ve
ÖnerilerDenetmenrollerininyeterliklerineilişkinaraştırmasonuçlarınınincelenmesiileöne
çıkanhususlar,denetmenlerinrollerini“yüksek”düzeydegerçekleştirdiklerini,bunakar-şılıköğretmenlerin,denetmenlerinburollerinigerçekleştirmedüzeyini“düşük”düzeyde,okulyöneticilerininisegenellikle“orta”düzeydeyeterlibulduklarıyönündedir.Görüşlerarasındakibu
farklılığınnedeninin, taraflarındeğerlendirmeyeesas aldıkları
ölçütlerinfarklılığındankaynaklandığıdüşünülebilir.Denetmenler,yasaldüzenlemelergereğidörtfarklıgörevyürütmeklesorumludur.Bukonudayapılanaraştırmalar,denetmenlerinreh-berlik,meslekiyardımveişbaşındayetiştirmegörevleriileancakdeğerlendirmeveso-ruşturmagörevlerindenartakalanzamandailgilenebildiklerinigöstermektedir(SabancıveŞahin,2007,s.93).
Denetmenlerinöğretmenlereyönelikrehberlikgörevlerinigerçekleştirmelerine
iliş-kin farklı zamandilimlerindeyapılan araştırma sonuçları,
denetmenlerin rollerini ger-
-
115EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
çekleştirme konusunda hala sorunların devam ettiğini ve
güncelliğini
kaybetmediğinigöstermektedir.Budurumunasılnedeninin,denetimkurumununyapısalsorunlarındankaynaklandığıvedenetimkurumununsoruşturma,denetimverehberlikbirimlerişeklin-deyenidenyapılandırılmasınınişlevsellikkazandıracağıdüşünülmektedir.Rehberlikveişbaşındayardımçalışmaları,denetimçalışmalarınınözünüoluşturmaktadır.Pozisyonugereği,yöneticiveöğretmenlereenyakınkonumdabulunandenetmenlerinişbirliğiiçin-deveihtiyacayanıtvereceksürevesıklıktayapacaklarıgeliştiricidenetimbüyükyararsağlayacaktır.Ancakuygulamadabuyönebeklenenağırlığınverilmediğiaraştırmalarlasaptanmıştır.Budurumişhacmiyoğunluğundan,denetmenlerinbualandaistenilendü-zeydeyetiştirilmediğindenvedenetimörgütününbutemelamacıgerçekleştirecekşekildekurulmamasındankaynaklandığınıgöstermektedir.Öteyandan,denetmenlerin
liderlik,araştırmavesoruşturmarollerideöğretmenveokulyöneticileritarafından“düşük”ve“orta”düzeylerdeyeterligörülmüştür.Denetmenleringörevçeşitliliğinin
fazlaolması,işyüklerinebağlıolarakgörevlerindenherbiriningerçekleşmedüzeyiniolumsuzetkile-diğişeklindeyorumlanabilir.Bunedenle,öncelikleherbirgörevleilgiliperformansları-nındüşükdüzeydegerçekleşmesiniönlemekamacıylagörevselkarmaşanınazaltılması,işyüklerinihafifleticiönlemlerinalınmasıgerekir.Britton,GoodmanveRak’ın(2002)ABD’deyapmışolduklarıaraştırmadadaeğitimcilerinmeslekigelişiminisağlamadade-netmenlerinistenilendüzeydeolmadıklarınıveetkilibirdenetimdeyapılmasıgerekenlerkonusundarehberliğineksikgörüldüğünübelirlemişvekarşılıklıgüvenedayalıolarak,denetiminbirdanışmanlıksürecigibiolmasıgerektiğiniönermişlerdir.Houk’un(1999)Kanada’dayaptığıaraştırmanınsonuçları,öğretmenlerin,denetmenlerinrolleriniiyiser-gileyemediklerinivegenelliklebilgi,beceriveyeteneklerikonusundayetersizoldukları-nı,öğretmenlerin,denetmenlerevedenetimsürecineilişkingüvensizliklerininolduğunuortayaçıkarmıştır.
Eldeedilenbusonuçlardanyolaçıkarakşuönerilereyerverilebilir:Farklıyeterlilikalanlarınıkapsayanvedenetmenlerinişyükleriniartırıcıbirneden
olarakgörülen“araştırma-incelemevesoruşturma”,“rehberlik-meslekiyardımveişba-şındayetiştirme”görevleri,ayrıbireruzmanlıkvemeslekibirikimgerektirmektedir.Birdenetmeninbuikitemelalandakigörevlerintümünebakmasındakigüçlüklergözönündebulundurulduğunda,işgörenlerebirçokişvermeyerineuzmanlaşmayadayalıalandaye-tişmeyi/yetiştirmeyiyeğlemekgerekir.Buikiyeterlilikalanınherbirindeuzmandenet-menlerinyetiştirilmesininveistihdamedilmesininyararlıolacağıdüşünülmektedir.
Denetmenlerinlisansüstüeğitimalmasıvebueğitimde,kuramsalbilgileryanında,okulortamındasorunçözmeyedayalıuygulamalaradabüyükorandayerverilmesisağ-lanmalıdır.Buşekilde,denetmenlerinliderlik,araştırıcılık,yöneticilik,rehberlikveso-ruşturmarollerihakkındaderinlemesinebilgivebecerikazanmasısağlanabilir.
Eğitimdenetmenlerininönemlirollerindenbirdiğeridearaştırıcı,sorgulayıcıolmala-rıdır.Buşekildedeğişmeveyenileşmeyönündevizyongeliştirebilir,hedeflerkoyabilir-ler.Denetmenlerinlisansüstüeğitimyapmalarıonlarınaraştırıcırollerinindegelişmesine
-
116 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
katkısağlayacaktır.Ayrıca,denetmenlerinolanaklarölçüsündeyurtdışıdeneyimlerininartırılmasıaraştırıcırolleriningelişmesinekatkıdabulunabilecektir.
Denetmenlerin hizmet içi süreçte yetiştirilmeleri kuramsal
bilgilerden çok,
sorunçözmeyedayalı,durumanalizleri,projeçalışmaları,takımçalışmalarışeklindegerçek-leştirilmelidir.Denetmenlerinetkiliolabilmesi,
insankaynağınıyönetmeyanında,alanbilgisi,meslekibilgigibialanlardayüksekdüzeydeyeterliolmasınabağlıdır.Bunedenle,çokyönlüeğitimprogramlarıhazırlanmalıvebuprogramlarınetkililikdurumusürekliincelenmeli,gereklidüzeltmevegeliştirmeleryapılmalıdır.
Bilişimteknolojisindekigelişmeler,sanalçalışmaveuygulamatopluluklarıaracılığıile
sorunların tespiti ve çözümyollarınınortaklaşa aranmasındaetkili
sonuçlardoğur-makta,gelişmeveyenileşmeyekatkı
sunmaktadır.Bunedenledenetmenlerin,meslekiaçıdanbilgipaylaşımınıvekendilerinigeliştirmelerinikolaylaştıracakolansosyalağlaroluşturmalarıvebunlarakatılımlarıteşvikedilmelidir.
KaynakçaAçıkalın,Ş.Ş.(1992).Müfettişleringörevbeklentileri.Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fa-
kültesi
Dergisi,(7),117-123.Akgöz,S.,Ercan,İ.veKan,İ.(2004).Meta-analizi.
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
Dergisi,30(2),107–112.Altındağ,M.(2007).İlköğretim
müfettişlerinin rehberlik değerlendirme ve soruşturma
rolleri hakkında Ankara ili öğretmen ve müfettişlerinin
görüşleri.Yayımlanma-mışyükseklisanstezi,Ankara:AnkaraÜniversitesiEğitimBilimleriEnstitüsü.
Arabacı,İ.B.veAkar,H.(2010).Eğitimmüfettişlerininbazısosyal,demografikvemes-leki
özelliklerine göre mesleki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi.
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi
Dergisi,(15),78-91.
Arslantaş,H.İ.(2007).İlköğretim müfettişlerinin mesleki yardım
ve rehberlik rollerinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi
(bir model önerisi).
Yayımlanmamışdoktoratezi,Gaziantep:GaziantepÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Ateş,B.(2008).Okul yöneticilerinin ilköğretim müfettişlerinin
yeterliklerine ilişkin gö-rüş ve beklentileri.Yayımlanmamışyüksek
lisans
tezi,Tokat:GaziosmanpaşaÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Aydın,A.(1998).Sınıf
yönetimi.Ankara:AnıYayıncılık.Bair,C.R.(1999).Meta-Synthesis.Paper
Presented at the Annual Meeting of the Associ-
ation for the Study of Higher
Education,SanAntonio,TX,November20,1999.(ERICDocumentReproductionService.No.437866).
Balaban,C.(2005). Aday öğretmenlerin işbaşında yetiştirilmesinde
ilköğretim müfettiş-lerinin
rolü.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Bolu:AbantİzzetBaysalÜni-versitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
-
117EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Balcı, B. (2007). İlköğretim müfettişleri ve ilköğretim okulu
müdürlerinin; ilköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini
gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algıları.
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Ankara:GaziÜniversitesiEğitimBilimleriEnstitüsü.
Başar,H.(1995).Eğitim denetçisi “rolleri, yeterlikleri,
seçilmesi, yetiştirilmesi”.
(3.Ba-sım).Ankara:PersonelEğitimMerkeziYayını.
Beach,D.M.veReinhartz,J.(2000).Supervisory leadership- focus on
ınstruction. Lon-don:Allyn&Bacon.
Britton,P.J.,Goodman,J.M.veRak,C.F.(2002).Presentingworkshopsonsupervision:Adidactic-eperiential
format. Counselor Education & Supervision,42(1),31-39.
Bondas,T.veHall,E.O.C. (2007).Challenges
inapproachingmetasynthesis research.Qualitative Health
Research,17(1),113-121.
Burgaz,B.(1995).
İlköğretimkurumlarınındenetimindeyeterinceyerinegetirilmediğigörülenbazıdenetimrollerivenedenleri.
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakül-tesi Dergisi,(11),127-134.
Bursalıoğlu, Z. (2002).Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış.
(15.Baskı).Ankara:PegemAYayıncılık.
Cemaloğlu,N.(2005).Türkiye’deokulyöneticisiyetiştirmeve
istihdamı:Varolandu-rum,gelecektekiolasıgelişmelervesorunlar.Gazi
Üniversitesi Gazi Eğitim Fa-kültesi Dergisi,25(2),249-274.
Cerit,Y.(1996).İlköğretim müfettişlerinin eğitim-öğretim
faaliyetlerini geliştirme
etkin-likleri.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Bolu:AbantİzzetBaysalÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Demirtaş,Z.(2000).Alan dışından gelen sınıf öğretmenlerinin
yetişmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolü.
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Elazığ:FıratÜniversi-tesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Eyi,T.F.(2006).Adana ili ilköğretim müfettişlerinin araştırma
görevlerini gerçekleştir-melerine ilişkin
görüşleri.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Ankara:AnkaraÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Finfgeld,D.L.(2003).Metasynthesis:Thestateoftheart-sofar.Qualitative
Health Re-search,13(7),893-904.
Gökyer,N. (1997). İlköğretim okulları 2. kademe öğretmenlerinin
ilköğretim müfettiş-lerinin yeterlik alanlarına ilişkin algıları
(İstanbul ili
örneği).Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Ankara:GaziÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Gürer,M.D.(2005).Bilgi teknolojisi sınıflarında denetim.
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Bolu:AbantİzzetBaysalÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
-
118 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Houk, T.A. (1999). The clinical supervision experiences of
beginning teachers: A qualitative study. Unpublished master’s
thesis, Saskatchewan: University ofRegina.
Karaarslan,B.(2008).İlköğretim okulu İngilizce öğretmenlerinin
ders denetimine ilişkin görüşleri (Muğla ili örneği).
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Muğla:MuğlaÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Karaman,Ü. (1983).Müfettiş yeterliklerinin saptanması ve hizmet
içi eğitim progra-mıhazırlanması.Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Dergisi,16(1),587-602.
Kavas,E.(2005).İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına
ilişkin öğretmen algı ve
beklentileri.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Denizli:PamukkaleÜniver-sitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Kepenekçi,Y.(1995).Teftişinyasaldayanaklarıvemüfettişlerininyasalgörevleri.Anka-ra
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,28(2),137-143.
Korkmaz,M.(2007).İlköğretim müfettişlerinin rehberlik
görevlerini yerine getirme dü-zeyleri.
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Çanakkale:ÇanakkaleOnsekizMartÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Korkmaz,M. veÖzdoğan,O. (2005). İlköğretimmüfettişlerinin
rehberlik görevlerinigerçekleştirmedüzeyleri.Türk Eğitim Bilimleri
Dergisi,3(4),23-43.
Media.Wiley (1.4.2004). Rolesof school supervisor.
(Chapter1).Web:http://media.wiley.com/product_data/excerpt/53/04711516/0471151653.pdf
adresinden 25Kasım2012’dealınmıştır.
Noblit,G.W.veHare,R.D.(1988).Meta-ethnography:Synthesizingqualitativestudies.Qualitative
Research
Methods,Vol.II.NewburyPark,CA:SagePublications,http://books.google.com.tr/books?id=fQQb4FP4NSgC
adresinden 24 Ekim2011’dealınmıştır.
Oliva,P.F.vePowels,G.E.(2001).Supervision for today’s schools.
NewYork:JohnWil-ley&Sons,Inc.
Ovalı,Ç. (2010). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini
yerine getirme düzeyine ilişkin müfettiş, yönetici ve öğretmen
görüşleri.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Balıkesir:BalıkesirÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Özmen, F. ve Şahin, Ş. (2010). İlköğretimmüfettişlerinin
soruşturmagöreviniye-rinegetirirkenkarşılaştıkları sorunlar.Dicle
Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15,92–109.
Renklier,A.(2005).İlköğretim denetmenlerinin ilköğretim
okullarında öğrenme-öğretme süreçleri ve yönetim görevleriyle
ilgili etkililik düzeyleri (Kayseri ili örneği).
Ya-yımlanmamışyükseklisanstezi,Kayseri:ErciyesÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
-
119EĞİTİM DENETMENLERİNİN ROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME YETERLİKLERİ
BİR META-SENTEZ ÇALIŞMASI
Resmi Gazete. (1993). Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu
Tüzüğü, RG Sayı:19.02.1993/21501.
Sabancı,A.veŞahin,A.(2007).Denetmenlerin,öğretmenlikyeterlikalanlarıaçısındandevletilköğretimokulusınıföğretmenlerinerehberlikgörevlerinigerçekleştir-medüzeyleri.Eğitim
ve Bilim Dergisi,32(145),85-95.
Sağlamer,E.(1975).Eğitimde teftiş
teknikleri.Ankara:MilliEğitimBasımevi.Sandelowski,M.veBarroso,J.(2003).Towardametasynthesisofqualitativefindings
onmotherhood inHIV-positivewomen.Research in Nursing &
Health, (26),153-170.
_______.(2007).Handbook for synthesizing qualitative
research.NewYork:SpringerPublishing,
http://books.google.com.tr/books?id=w8kT71L3TvAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=falseadresinden24Ekim2011’dealınmıştır.
Sarpkaya,R.(2004).
İlköğretimdenetmenlerinindenetimsürecindekarşılaştıklarısorun-lar.SDÜ
Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi,(8),114-129.
Taymaz,H.(2010).Eğitim sisteminde teftiş “kavramlar, ilkeler,
yöntemler”. (7.Baskı).Ankara:PegemAYayıncılık.
Uygur,D.(2006).İlköğretim okullarında aday öğretmenlerin
yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolleri (Şanlıurfa ili
örneği).
Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Ankara:GaziÜniversitesiEğitimBilimleriEnstitüsü.
Ünal,A.(2006).İlköğretim denetçilerinin öğrenen organizasyon
yaklaşımı açısından de-ğerlendirilmesi.
Yayımlanmamışdoktoratezi,Konya:SelçukÜniversitesiSos-yalBilimleriEnstitüsü.
Ünal,I.(1989).Eğitimörgütlerindeörgütseldeğişmearacıolarakdenetim.Ankara
Üni-versitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,22(1),443-458.
Vezne,R. (2006). İlköğretim okullarındaki İngilizce
öğretmenlerinin ilköğretim müfet-tişlerinin rehberlik hizmetinden
yararlanma
düzeyleri.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Kırıkkale:KırıkkaleÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
Walsh,D.veDowne,S.(2005).
Meta-synthesismethodforqualitativeresearch:Alitera-turereview.Journal
of Advanced Nursing,50(2),204–211.
Welch,S.K.(2008). Metasynthesis of the transition from novice to
expert: Can instruc-tional interventions shorten the
process?.Unpublisheddoctoralthesis,Minne-sota:CapellaUniversity.
Yıldırım,B.(2001).İlköğretimdedenetiminetkinliğiiçinyenibiriletişimmodeli.Fırat
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1),214-224.
Yıldırım, G. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders
denetimine ilişkin görüşleri (Denizli ili
örneği).Yayımlanmamışyükseklisanstezi,Muğla:MuğlaÜniversi-tesiSosyalBilimleriEnstitüsü.
-
120 / Yrd. Doç. Dr. Cemal AKÜZÜMDoç. Dr. Fatma ÖZMEN EKEV
AKADEMİ DERGİSİ
Yılmaz,A.(2007).İlköğretim müfettişlerinin mesleki görevlerini
yerine getirme durum-ları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki
ilişki.Yayımlanmamış yüksek
lisanstezi,Bolu:AbantİzzetBaysalÜniversitesiSosyalBilimleriEnstitüsü.