ESPRESIONISMOA Errepasoa
ESPRESIONISMOA
Errepasoa
Sarrera
• Espresionismo izenak erreferentzia egiten dio XX.mendeko Alemaniako arteari.
• Europar mugimendu honek bi adar izan zituen:– Frantziako taldea, Fauvismoaren garapenean
oinarriturik – Alemaniako taldeak bidea prestatu zuen Der Blaue
Reiter-rerako.
Filosofia
• Izenak inpresionismoaren oposizioan dago. • Espresionismoa barrutik kanporako mugimendu
bat da.• Honen jarrera agresiboa izan daiteke. • Mugimendu honek badauka zerbait komunean
inpresionismoarekin:– biak errealistak dira– biek eskatzen duten artistaren konpromisoa
errealitateko arazoarekin.
• Espresionistak haien gizartean sartuak daude, ez dira saiatzen horretatik ihes egiten.
Historia
• Lehen Alemaniar espresionismoa 1905ean jaio zen Die Brüke mugimenduarekin, tradizio figuratiboarekin erlazionatuta dagoela.
• Artistek mundua giza izakien baldintza esistentzial sakona bezala ulertzen zuten: – Errealitatea kaptatzeko desioa – Errealitatearen posesioa izatek angustia.
Die Brücke
• Die Brücke artisten komunitate sendo bat zen, programa idatzi batekin.
• Taldeko kideak dira:– Kirchner,– Nolde,– Schiele, – Kokoschka.
• Garai hartako Alemaniako egoera iluna zen, eragin artistiko desberdinez.
• Die Brücke-k elementu iraultzailea gehitzea proposatu zuen inpresionismoaren aurka jartzeko.
KirchnerNolde
Ensor
Schiele
KokoschkaMunch
Die Brücke
• Ezaugarriak:– Errealitatea sortzen duen errealismo
bat da; – Ezer ezetik hasten dira, bakarrik
artistaren ideiengandik; – Materiak artistengan eragina dauka; – Gaietan eguneroko eszenak daude
(kaleak, jendea kafetegietan); – Lanak gogor xamarrak dira.
Die Brücke
• Haien iritzian teknika ezin da asmatu, lana besterik ez da.
• Grafikoen kontrola garrantzitsua da, bereziki xilografia, honetan egindako lana biolentoa eta amaiera irregularrarekin izan daitekeelako.
• Teknika:– pintura dentsoa da, kolorez beteta, mantxa
eta tonalitateen faltarekin; – prozesua emaitza baino garrantzitsuagoa da.
Die Brücke
• Artistak zuzenean egiten du lan irudian eta koloreak aukeratzen ditu haren umorearen arabera.
• Deformazioak arruntak dira eta batzuetan erasotzaileak izan daitezke.
• Kultura primitiboen lanetan aurkitzen dute inspirazioa.
• Ez dute edertasuneko kontzeptu bat, haientzat dena aldatzen da itsusia, deformea izateko: itsusiaren poetika da.
Die Brücke• Artista espresionistek uko egiten diote burges
izateari eta talde hau kritikatzen dute. • Haien iritzian, izaera sorkuntza propioa da eta lan
industrialaren oposizioan dago, azken honek humanizaziorik gabeko gizarte bat sortzen duelako.
• Sexuaren gaiarekin obsesionatuak daude gizon eta emakumeen erlazioa gizarteko oinarria delako.
• Gizarteak honelakoa da– deformatzen du, – perbertsoa da, – negatiboa da,– alienatzen du.
Kirchner
• Forma angelutsu eta pintzelada biziz hiriko giroa margotzen du
• Kontraesanak irudikatzen ditu:– Lilura-arbuioa– Bizi-herstura– Sexu-pultsioa– Desira– Askatasun nahia
Nolde
• Balio sinbolikoa dituzten forma primitiboak
• Esperientzia erlijiosoa irudikatzen du
• Ezaugarri teknikoak:– Pintzeladabizi bortitza– Pintura materia trinkoa– Kolore-kontraste biziak
Ensor
• Jendez beteriko eszena groteskoak
• Jendearen aurpegiak mozorro itxura dute
• Gizarte klase guztietan kritika egiten du
• Teknikoki:– Enpaste lodiak– Paper zaharren
testura imitatu nahi du
Schiele
• Sentsualitatea obsesio erotikoa bihurtzen da
• Lerro gogorra pertsonaien destrukzio fisiko eta morala idurikatzeko
• Kolorea independientea da, batez ere akuareletan
• Espazioa hutsune bat da bizitza eta heriotzaren arteko borroka irudikatzeko
Kokoschka
• Obra oso espresiboak
• Kritika txarrak jaso zituen
• Erretratu asko egin zituen
• Bere garaiko beste artisten eraginak jaso zituen
Munch
• Pertsonaiak uhinen artean
• Kontrate handiko zonaldeak
• Bere bizitzako bizi herstura irudikatu nahi du
• Pertsonaiak zurrunbiloetan agertzen dira
• Maskaren antza
Der Blaue Reiter• Die Brücke 1913an desegin zen Der Blaue Reiter
taldeak haren ikerketekin hasi zenean, jarrera ez horren konprometituko batekin.
• Talde honetako kideak dira:– Beckmann, – Dix, – Grosz, – Marc,– Macke,– Kandinsky,– Klee.
• Ez dute programa definitu bat eta haien norabidea espiritualagoa da.
Beckmann
DixGrosz
Marc
Macke Kandinsky
Klee
Der Blaue Reiter
• Haien helburua nazioarteko erakusketak koordinatzean datza haien idazkera polemikoak indartzeko.
• Talde honetako artisten ideiak ez dira iraultzaileak baina klasizismoaren aurkakoak dira.
• Matisse-ren eragina dute, eta baita ekialdeko artekoa eta baita musikarena.
• Sinboloak gauza arruntetara mugatzen dira, komunikazio estetikoa nagusitzen den bitartean.
Der Blaue Reiter
• Mugimenduko ezaugarriak dira:– kolorearen eta honen esanahiaren
garrantzia; – primitibismoa;– inprobisazioa; – lerro eta forma desberdinen inklusioa:
• bihurguneak, • zigzag-ak,• mantxak;
– artea komunikazio bezala ulertzen da.
Beckmann
• Bere obretan askotan gorputz mutilatuak agertzen dira
• Forma groteskoak• Gobernuaren kritika
gogorra egin zuen• Irudiak
mugimenduan, ariketa egiten
• Erretratuak margotu zituen
Dix
• Lehen Mundu gerran egon ondoren gerrako horroreak irudikatzen zituen
• Objetibidadeko eragina dauka
• Kritika sozial gogorrak egiten ditu bere obretan
Grosz
• Gerrako eragina izan zuen
• Karikaturak zein ikuspegi apokaliptikoak irudikatu zituen
• Irudi sinplifikatuak dira, kritikako zama handiz
• Objetibitate berriko ordezkaria da
Marc
• Animaliak dira bere lanen protagonistak
• Nahiko mistikoa da• Koloreak nahi
dituen moduan erabiltzen ditu
• Kolore bakoitzak bere balio sinbolikoa du
Macke
• Mugimenduan integratu zen Kandinsky ezagutu zuenean
• Beste abangoardietako eraginak izan zituen
• Delaunayren kolorearen eragina ikusten da bere lanetan, batez ere eskaparateetan
Kandinsky
• Abangoardia desberdinekin esperimentatu zuen
• Errusiar eraginak ugariak dira
• Kolore biziak erabiltzen zituen
• Koloreek musikarekin harremana zutela esaten zuen
• Lehen lan abstraktua egin zuen
Klee
• Arte primitiboa gustokoa zuen
• Espresionisten taldean sartu arren bere obra berezia da
• Autodidakta zen• Kolorea da bere
obrako elementu garrantzitsuena