TC ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ ANABİLİM DALI ERİŞKİN FEMUR TROKANTERİK BÖLGE KIRIKLARINDA İNTRAMEDÜLLER KALÇA ÇİVİSİ İLE CERRAHİ TEDAVİ SONUÇLARI DR. MUSTAFA SERKAN ZAİMOĞLU UZMANLIK TEZİ TEZ DANIŞMANI PROF. DR. İSMET TAN ADANA–2011
78
Embed
ERİŞKİN FEMUR TROKANTERİK BÖLGE KIRIKLARINDA ...kalça çivisi ile cerrahi olarak tedavi e hastaların fonksiyonel ve radyolojikdilen sonuçlarının değerlendirilmesidir. Gereç
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
TC ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ ANABİLİM DALI
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim
Dalı’nda uzmanlık eğitimim süresince bilgi, beceri, tecrübe, sabır ve hoşgörülerini
esirgemeyen, yetişmemde büyük katkılarını gördüğüm değerli hocalarım; Prof. Dr.
İsmet Tan’a, Prof. Dr. Hüseyin Bayram’a, Prof. Dr. Mahir Gülşen’e, Prof. Dr. Serdar
Özbarlas’a, Prof. Dr. Mustafa Herdem’e, Prof. Dr. Yaman Sarpel’e, Prof. Dr. Emre
Toğrul’a, Doç. Dr. Cenk Özkan’a ve Yrd. Doç. Dr. Ömer Sunkar Biçer’e, asistanlığımın
son bir yılında aramıza katılan Op. Dr. Mehmet Ali Deveci’ye ve birlikte zevkle çalıştığım
bütün asistan arkadaşlarıma, servis, poliklinik ve ameliyathanede görev yapan tüm hemşire,
personel ve sekreterlere teşekkürü bir borç bilirim.
Anatomi Atlası ve Ders Kitabını, kaynak olarak kullanmamda gösterdikleri
kolaylıklardan dolayı Prof. Dr. Fahri Dere’ye ve Nobel Kitabevi’ne, ayrıca tezin istatistiksel
verilerinin oluşturulmasında gösterdikleri katkılardan dolayı Uz. Dr. Yaşar Sertdemir ve
Doç. Dr. Gülşah Seydaoğlu’na teşekkürlerimi sunarım.
Ayrıca bana her konuda destek olan aileme teşekkürlerimi ve sonsuz sevgilerimi sunarım.
Dr. Mustafa Serkan ZAİMOĞLU
II
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR I İÇİNDEKİLER II ŞEKİL LİSTESİ III TABLO LİSTESİ IV KISALTMA LİSTESİ V ÖZET VE ANAHTAR SÖZCÜKLER VI ABSTRACT-KEYWORDS VII 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 2 2.1. Tarihçe 2 2.2. Kalça Anatomisi 4 2.2.1. Kemik Yapılar 4 2.2.2. Bağ Yapılar 5 2.2.3. Vasküler Yapılar 6 2.2.4. Kas Yapılar 7 2.2.4.1. Gluteal Bölge Kasları 7
2.2.4.2. Uyluk Dış Rotator Kasları 8 2.2.4.3. Uyluk Arka Bölgesi Kasları 8 2.2.4.4. Uyluk Ön Bölgesi Kasları 9 2.2.4.5. Uyluk İç Bölgesi Kasları 9
2.4.7. Komplikasyonlar 28 2.4.7.1. Ameliyat Tekniği İle İlgili Komplikasyonlar 28 2.4.7.2. Kırık Bölgesi İle İlgili Lokal Komplikasyonlar 29 2.4.7.3. Kırık Sonrası Sistemik Komplikasyonlar 30
3. GEREÇ VE YÖNTEM 31 4. BULGULAR 39 5. TARTIŞMA 47 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 53 KAYNAKLAR 54 EKLER 59 ÖZGEÇMİŞ 69
III
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil no Sayfa no Şekil 1. Sağ Femur Önden Görünüş 5 Şekil 2. Sağ Femur Arkadan Görünüş 5 Şekil 3. Femur Boynu ve Başının Beslenmesi (a,b) 7 Şekil 4. Gluteal Bölge ve Uyluk Arka Bölgesi Kasları 8 Şekil 5. Uyluk Ön Bölgesi Kasları (a.yüzeyl loj, b.derin loj) 9 Şekil 6. Frankel Şeması (a. Statik denge konumu, b. Dinamik denge konumu) 11 Şekil 7. Plak vida ile intramedüller çivi fiksasyonun biyomekanik karşılaştırılması 12 Şekil 8. Boyd ve Griffin sınıflaması 16 Şekil 9. Evans Sınıflaması 17 Şekil 10. Evans Jensen Sınıflaması 18 Şekil 11. Femur Trokanterik Bölge Kırıkları AO/OTA Sınıflaması 19 Şekil 12. Sabit Açılı AO Plakları 21 Şekil 13. Dinamik Kalça Vidası (Richards) ve Uygulama Seti 21 Şekil 14. Medoff Plağı 22 Şekil 15. Perkütan Kompresyon Plağı 22 Şekil 16. Talon Çivisi 23 Şekil 17. Lateral Destek Plağı 23 Şekil 18. Birinci ve ikinci jenerasyon Gamma Çivisinin farkları 24 Şekil 19. Proksimal Femoral Nail (PFN) 25 Şekil 20. a. Z efekti b. Ters Z efekti 25 Şekil 21. İMHS Cerrahi Seti 26 Şekil 22. İMHS (İntramedüller Hip Screw) 27 Şekil 23. Cilt Kesisi 35 Şekil 24. Çivi giriş noktasının belirlenmesi 35 Şekil 25. Çivinin Hazırlanması 36 Şekil 26. Kılavuz Tel Yerleştirilmesi 36 Şekil 27. Oyma işlemi 37 Şekil 28. Çektirme Vidası, merkezi kılıf, set vidası yer. 37 Şekil 29. Kırık Oluş Mekanizmasına Göre Yaş Dağılımları 40 Şekil 30. Hastaların Cinsiyete Göre Kırık Sınıflaması Dağılımı 40 Şekil 31. Kırık Sınıflamasına Göre Harris Kalça Skor Sonuçlarının Dağılımı 46 Şekil 32-39. Olgu Örnekleri 61-68 Not: Şekil 1,2,4,5 Anatomi Atlası ve Ders Kitabından Fahri Dere ve Nobel Kitabevi izniyle alınmıştır.
IV
TABLO LİSTESİ
Tablo no Sayfa no Tablo 1. Kalça Ekleminin Hareket Genişlikleri 10 Tablo 2. Hastaların Cinsiyete Göre Yaş Dağılımları 31 Tablo 3. Hastaların Cinsiyete Göre Kırık Yönü Dağılımı 31 Tablo 4. Hastaların Kırık Oluş Mekanizmasına Göre Dağılımı 32 Tablo 5. Eşlik Eden Lezyonların Dağılımı 32 Tablo 6. Cinsiyete Göre Eşlik Eden Ek Sistemik Hastalıkların Dağılımı 33 Tablo 7. Hastaların Cinsiyete Göre Kırık Oluş Mekanizması Dağılımı 39 Tablo 8. Ameliyat Sonrası Komplikasyonların Dağılımları 42 Tablo 9. Hastaların ölüm sürelerine göre dağılımları 43 Tablo 10. Hastaların Cinsiyete Göre Harris Kalça Skoru Değerlerinin Dağılımı 43 Tablo 11. Hastaların Cinsiyete Göre Harris Kalça Skoru Sonuçlarının Dağılımı 44 Tablo 12. Hastaların Harris Kalça Skoru Sonuçlarına Göre Yaş Dağılımları 44 Tablo 13. Kırık Oluş Mekanizmasına Göre Harris Kalça Skoru Sonuçlarının Dağılımı 45 Tablo 14. Ameliyata kadar geçen süre ile Harris skoru arasındaki ilişki 46
V
KISALTMA LİSTESİ
AİTK: Araç İçi Trafik Kazası ADTK: Araç Dışı Trafik Kazası AP: Antero posterior ASY: Ateşli Silah Yaralanması BT:Bilgisayarlı Tomografi DM: Diabetes Mellitus DMAH: Düşük Molekül Ağırlıklı Heparin DVT: Derin Ven Trombozu HT: Hipertansiyon İMHS: İntramedüller Kalça Çivisi İV: İntravenöz KAH: Koroner Arter Hastalığı KY: Kalp Yetmezliği Max: Maximum Min: Minumum MRI: Manyetik Rezonans Görüntüleme Ort: Ortalama PE: Pulmoner Emboli PFN: Proksimal Femoral Çivi PFNA: Proksimal Femoral Çivi Antirotasyon PO: Postoperatif Sd: Standart Sapma SVH: Serebrovasküler Hastalık Tc99: Teknesyum 99m fosfat kompleksi TFN: Trokanterik Femoral Çivi
VI
ÖZET
Erişkin Femur Trokanterik Bölge Kırıklarında İntramedüller Kalça Çivisi İle Cerrahi Tedavi Sonuçları
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Ekim 2007-Aralık 2011 tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalına, femur trokanterik bölge kırığı tanısı ile başvuran ve intramedüller kalça çivisi ile cerrahi olarak tedavi edilen hastaların fonksiyonel ve radyolojik sonuçlarının değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Femur trokanterik bölge kırığı nedeniyle intramedüller kalça çivisi kullanılarak tedavi edilen 46 hasta geriye dönük olarak değerlendirildi. Hastalar demografik özelliklerinin yanı sıra, kırık tipi, eşlik eden sistemik hastalıkları, travma tipi, cerrahiye kadar geçen süre, ameliyat süresi ve komplikasyonlar açısından değerlendirildi. Radyolojik olarak kaynama süresi ve implant pozisyonu açısından değerlendirildi. Fonksiyonel değerlendirmede Harris kalça skorlama sistemi kullanıldı.
Bulgular: Hastaların 9’u kadın, 37’i erkekti. Ortalama yaşı 66,04 yıl (25-95 yıl) idi. Ortalama takip süresi 18,4 ay (6-42 ay) idi. Kırıkların % 65,2’i basit düşme, % 30,5’i trafik kazası ve % 4,3’ü ateşli silah yaralanması sonucu oluşmuştur. Ortalama kırık kaynama süresi 4 ay (3-6 ay arası) bulunmuştur. Bir hastada erken dönemde yara yeri enfeksiyonu, 2 hastada ise vida sıyrılması görüldü. Son takipteki Harris skoru ortalama 88,3 (64-100 arası) idi.
Sonuç: Trokanterik bölge kırıkları, genellikle yaşlı kişilerde, düşük enerjili travmalar sonucu görülür. Hastaların kırık öncesi aktivite düzeylerine erken dönebilmeleri için ilk seçenek cerrahi tedavi olmalıdır. İntramedüller kalça çivisi (İMHS), kapalı redüksiyon ile uygulanabilmesi, anatomik ve biyolojik tespit sağlaması, kısa ameliyat süresi, düşük kan kaybı, düşük komplikasyon oranları ve erken yük vermeye izin vermesi gibi avantajları nedeniyle bu bölge kırıklarının tedavisinde etkili ve güvenilir bir yöntemdir.
Anahtar Sözcükler: Trokanterik bölge kırıkları, kapalı redüksiyon,
intramedüller kalça çivisi (İMHS)
VII
ABSTRACT
A Surgical Treatment Results of Adult Regional Femoral Trochanteric Fractures With Intramedullary Hip Screw
Objective: The aim of the study is evaluation of the radiologic and functional results of the patients admitted to Balcali Hospital of University of Cukurova Medical Faculty, Department of Orthopedics and Traumatology between October 2007 to December 2011 with pertrochanteric fractures who were treated surgically by using intramedullary hip screw for internal fixation.
Materials and Methods: 46 patients who were treated for pertrochanteric fractures by using intramedullary hip screw evaluated retrospectively. Besides the demographic properties, type of fracture, comorbidities, type of trauma, time to surgery, operation time and complications have been evaluated. Radiologically, time for union and position of the implant were evaluated. For functional evaluation, we use Harris Hip Scoring System.
Results: 9 patients were female and 37 patients were male. Average age was 66.04 years (between 25-95 years). Mean follow-up was 18.4 months (between 6-42 months). 65.2% of the fractures resulted from simple falls while 30.5% caused from traffic accidents and 4.3% from gunshot injuries. Mean time for fracture healing was 4 months (between 3-6 months). One patient suffered from wound infection in early postoperative period and two patients had screw cut-out in the follow-up. The Harris Score was 88.3 (between 64-100) in the last follow-up.
Conclusion: Pertrochanteric fracture are usually diagnosed in elderly patients due to low energy traumas. The first choice off treatment must be surgical for early return to prefracture activity levels. The intramedullary hip screw (IMHS) is a reliable, safe and effective treatment for pertrochanteric fractures because of the advantages like application with closed reduction, providing anatomic and biological fixation, short surgical time, low blood loss and complication rate and allowing early weight bearing.
Key Words: Regional trochanteric fractures, closed reduction, an intramedullary hip screw (IMHS)
1
1. GİRİŞ
Son yüzyılda, tıp bilimindeki olumlu gelişmelere paralel olarak insanların
ortalama yaşam süresi anlamlı ölçüde artmıştır. İleri yaş grubundaki insanlarda, iyi
beslenememe ve hareketsizlik sonucu gelişen osteoporoz önemli bir sağlık problemidir.
Özellikle yaşlı hasta gurubunda femur trokanterik bölge kırıkları, düşük enerjili
travmalarla oluşabilmektedir.1 Bu kırıklar genç hastalarda daha az görülmekle beraber
sıklıkla yüksek enerjili travmalar ile oluşur.2
Trokanterik bölge kırıklarında, kanlanmanın iyi olmasından dolayı kaynamama
ve avasküler nekroz oranı oldukça düşüktür. Konservatif tedavi ile bu kırıkların
tedavisinde olumlu sonuçlar alınabilir.3 Ancak uzun süreli hareketsizlik hastalarda bası
yaraları, pulmoner emboli, konjestif kalp yetmezliği, tromboflebit oluşumu ve
depresyona gidişi hızlandırmaktadır. Yaşlı hastalarda uzun süre yatağa bağlı kalmanın
doğuracağı kompliksyonlar mortalite ve morbiditenin artmasına neden olmaktadır.
Bu hasta grubunda uygulanacak tedavi yöntemleri, en kısa sürede hastanın ayağa
kaldırılmasına ve hareketliliğine izin veren, yeterli redüksiyon ve sağlam bir tespit
sağlayan, böylece hastanın kırık öncesi duruma dönmesini sağlayarak önemli
komplikasyonların önüne geçilmesini hedef almalıdır.2,4
c) Derin Ven Trombozu (DVT) ve Pulmoner Emboli (PE): Kalça kırığı sonrasında
profilaksi uygulanmayan hastalarda venografi ile % 40-90 oranında DVT tesbit
edilmiştir ve DVT gelişen olguların % 7-10’unda fatal pulmoner emboli meydana
gelmektedir.68 Kalça kırığı sonrası hastaneye erken dönemde başvurmayan hastalarda
DVT şüphesi varsa ameliyat öncesinde vena kava filtresi yerleştirilebilir.63,68
d) Ölüm: En önemli ölüm nedenleri bronkopnömoni, pulmoner emboli, septisemi,
myokard enfaktüsü ve yağ embolisidir.69,70 Yatağa bağımlılık süresi uzadıkça ölüm
orani artmaktadır. Birçok yayında cerrahi tedavide erken ölüm % 8-20 civarında
verilmiştir.69,70 Kenzora 406 kalça kırığı olan hastada yaptığı çalışmada yıllık ölüm
oranını % 14 bildirmiştir. Hastanede ölüm oranı ise % 3-8 arasındadır. Ameliyat öncesi
genel sağlık sorunları, ameliyata kadar geçen süre ve komplikasyonlar mortalite ile
doğrudan ilişkilidir. Hastanın yaşıda özellikle intertrokanterik kırıklarda olmak üzere
mortalite ile doğrudan ilişkilidir.29
e) Enfeksiyon: Ameliyat sonrası yara enfeksiyonu oranı % 0,15-15 arasında
değişmektedir. Ameliyat sırasında uygulanan antibiyotik profilaksisi ile enfeksiyon
oranı azalmaktadır.63
f) İdrar yolu enfeksiyonu, akciğer atelektazisi, pnömoni, kardiyak ritm bozuklukları,
gastrointestinal problemler karşılaşılan diğer sistemik komplikasyonlardır.
31
3. GEREÇ VE YÖNTEM
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Balcalı Hastanesi Ortopedi ve
Travmatoloji Anabilim Dalında Ekim 2007-Aralık 2011 tarihleri arasında femur
trokanterik bölge kırığı nedeniyle intramedüller kalça çivisi kullanılarak kapalı
redüksiyon ve internal tespit uygulanan 46 hasta geriye dönük olarak
değerlendirilmiştir.
Hastaların, 9’u (% 19,6) kadın, 37’i (% 80,4) erkek idi. Hastaların yaş
ortalaması 66,04 ± 18,1 yıl (25-95 yıl arası) idi. Hastaların yaş ve cinsiyetlerine göre
dağılımları Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tablo 2. Hastaların Cinsiyete Göre Yaş Dağılımları
Minimum Yaş (yıl)
Maksimum Yaş (yıl)
Ortalama Yaş
Standart Sapma
Toplam Sayı (%)
Erkek 28 88 65,3 17,8 37 (80,4)
Kadın 25 95 68,9 20,2 9 (19,6)
Kırıkların 25’i (% 54,3) sol, 21’i (% 45,7) sağ kalçada idi. Erkeklerin 18’inde (%
48,6) sol, 19’unda (% 51,4) sağ, kadınların ise 7’inde (% 77,8) sol, 2’inde (% 22,2) sağ
kalçada kırık tespit edildi (Tablo 3).
Tablo 3. Hastaların Cinsiyete Göre Kırık Yönü Dağılımı
Erkek Sayı (%)
Kadın Sayı (%) Toplam Sayı (%)
Sağ 19 (51,4) 2 (22,2) 21 (45,7)
Sol 18 (48,6) 7 (77,8) 25 (54,3)
32
Travma mekanizmaları değerlendirildiğinde, hastaların 30’u (% 65,2) basit
düşme, 11’i (% 23,9) araç dışı trafik kazası, 3’ü (% 6,6) araç içi trafik kazası, 2’i (%
4,3) ateşli silah yaralanması sonrası femur trokanterik bölge kırığı ile başvurmuştur.
Buna göre hastaların % 65,2’i düşük enerjili, % 34,8’i ise yüksek enerjili travmaya
maruz kalmıştır (Tablo 4).
Tablo 4. Hastaların Kırık Oluş Mekanizmasına Göre Dağılımı
Sayı (%)
Basit Düşme 30 (65,2)
ADTK 11 (23,9)
AİTK 3 (6,6)
ASY 2 (4,3)
Trokanterik bölge kırığı nedeniyle ameliyat ettiğimiz hastaların 9’unda eşlik
eden ek travmatik lezyon mevcuttu. Eşlik eden ek lezyonlar ve yapılan tedaviler Tablo
5’de özetlenmiştir.
Tablo 5. Eşlik Eden Lezyonların Dağılımı
Ek Lezyonlar Erkek Kadın Tedavi Karşı taraf skafoid kırığı 1 Konservatif Aynı taraf humerus proksimal uç kırığı 1 Konservatif Karşı taraf fibula diafiz kırığı 1 Konservatif Aynı taraf metakarp kırığı 1 Cerrahi Aynı taraf iskion kırığı 1 Konservatif Karşı taraf radius distal uç kırığı 1 Cerrahi
Aynı taraf radius distal uç kırığı 2 Konservatif Cerrahi
Karşı taraf femur diafiz kırığı 1 Cerrahi Karşı taraf tibia plato kırığı 1 Cerrahi Bilateral tibia plato kırığı 1 Cerrahi Bilateral klavikula kırığı 1 Konservatif Kafa travması (intrakranial kanama) 1 Konservatif
33
Hastaların 7’inde (% 15,2) koroner arter hastalığı, 6’ında (% 13,1) kalp
orta ve % 4,9 oranında kötü sonuç elde ettik. 9. İntramedüller kalça çivisi (İMHS), hem stabil hem de instabil trokanterik
bölge kırıklarının tedavisinde etkili ve güvenilir bir yöntemdir.
54
KAYNAKLAR
1. Hedlund R, Lindgren U, Ahlbom A. Age and sex specific incidence of femoral neck and trochanteric fractures. Clin Orthop. 1985; 222: I32-139
2. DeLee JC. Fractures and Dislocations of the Hip, Rockwood and Green's Fractures in Adults Vol.2; Lippincott-Raven,1996: 1659-1827
3. Ege R. Kalça Cerrahisi ve Sorunları. 8.Baskı, Ankara: Türk Hava Kurumu Basımevi , 1994.
4. Green S, Moore T. Bipolar prosthetic replacement for the management of unstable inter trochanteric hip fractures in the elderly. Clin Orthop. 1987;224:168-177
5. John JC, Aaron GR, Harry ER. Kalça cerrahisinin tarihçesi. Güney N, Mahiroğulları M. Erişkin Kalça. 2, İstanbul:Doğan Tıp Kitabevi, 2008:10-12.
6. Schipper IB, Marti RK, Werken C. Unstable trochanteric femoral fractures: extramedullary or intramedullary fixation. Review of literature. Injury. 2004 Feb; 35 ( 2 ): 142 - 51.
7. Loch DA, Kyle RF, Bechtold JE, Kane M, Anderson K, Sherman RE. Forces required to initate sliding in second generation intramedullary nails. J Bone Joint Surg 1998. B0-A (11) t 7626 – 31.
8. Tronzo RG. Hip nails for all occasions. Orthop Clin North Am 5, Iuly 1974;3 : 419-491.
9. Harrington KD. The use of polymethylmethacrylate as an adjunct in the internal fixation of unstable comminuted intertrochanteric fractures in osteoporotic patients. J Bone Joint Surg (Am) 1975; 57 : 744-750.
10. Subaşı M, Atılhan D, Katırcı T, Dindar N, Aşık Y, Yıldırım H. İntertrokanterik femur kırıklarının eksternal fixator ile tedavisi. Acta Orthop Traumatol Turc 1998; 32: 40-43.
11. Parker MJ, Handoll HHG. Gamma and other cephalocondylic intramedullary nails versus extramedullary implants for extracapsular hip fractures in adults(Review). Copyright;2010; The Cochrane Collabaration. Published by John Wiley
12. Sarmiento A. Unstable Intertrochanteric Fractures of the Femur. Clin Orthop. 1973. 92: 77– 85.
13. Dere F. Anatomi Atlası ve Ders Kitabı. 6.Baskı, Adana: Nobel Kitabevi, 2010: 315-340.
14. Yavuz,U. 135°Dinamik kalça vidası ile tedavi edilen intertrokanterik femur kırıklarının implant stabilitesinin değerlendirilmesi, Uzmanlık, İstanbul Göztepe Eğim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, 2008.
15. Frankel H. Biomechanics of the Hip. surgery of the Hip Joint. Raymond G. Tronzo Philedelphia, 1973 ;105-125
16. Pauwels F. Biomechanics of the normal and diseased hip, Berlin, Springer- Verlag, 1976.
17. Cummings SR, Rubin SM, Black D. The Future of Hip Fractures in United States:Costs and Potential Effects of Postmenopausal Estrogen. Clin Orthop 1990; 252:163-166.
19. Kyle RF. Fractures of the Proximal Part of the Femur. J Bone Joint Surg 1994;Vol. 76-A; No.6: 924-948
20. Hinton RY, Lennox DN, Ebert FR, Smith GS. Relative Rates of Fracture of the Hip in the United States. J. Bone Joint Surg Vol. 77-A, 1995; No.5, 695-702. and Vol 58, 1985; 12-16.
21. Kıral A, Kuşkucu M, Kaplan H, Sandoğan A, Yaşar Aİ. Anstabil parçalı Intertrokanterik ve Subtrokanterik kalça kırıklarının primer tedavisinde Leinbach protezi uygulaması. Acta Orthop Traumatol. 1993; 27 , 187-191.
22. Lewinnek GE, Kelsey J, White A, Kreiger N. The Significance and a Comparitive Analysis of the Epidemiology of Hip Fractures. Clin Orthop. 1980; 152: 35-43.
23. Valverde JA, Manuel GA, Jaime GP, Rueda D, Larrauri PM, Soler JJ. Use of the Gamma Nail in the Treatment of Fractures of the Proximal Femur. Clinical Orthopaedics and related research 1998; 350:56-61.
24. Anderson GH, Raymakers R, Gregg PJ. The Incidence of Proximal Femoral Fractures in an English County. J. Bone Joint Surg 1993; Vol. 75-B, No.:3, 441-444.
25. Bucholz W, Heckman D. Rocwood and greens fractures in adults.5 th ed. Philadelphia: Lippincott Williams&Wilkins; 2001
26. Davis TR, Sher JL. İntertrochanteric femoral fractures. J Bone Joint Surg. 1990;72B:26-31.
27. Ganz R, Thomas RJ, Hammerle CP. Trochanteric fractures of the femur. Treatment and results. Clin Orthop. 1979; 138:30.
28. Hinton RY, Smith GS. The association of age, race and sex with the location of proximal femoral fractures in the elderly. J Bone Joint Surg. 1993; 75A:752-757.
29. Kenzora JE, McCarty RE, Lowell RD. Hip fracture mortality: relation to age, treatment, preoperative illness, time of surgery and complications. Clin Orthop. 1984;186:45-51.
30. White BL, Fisher WD, Laurin CA. Rate of mortality for elderly patients after fracture of the hip in the 1980’s. J Bone Joint Surg. 1987; 69 A :1335-1341.
31. Moroni A, Faldını C, Pegreffi F, Hoang-Kım A, Gıannını S. Osteoporotik pertrochanteric fractures can successfully treated with external fixation. J Bone Joint Surg. 2005;87-A.supple-2:42-50.
32. Unay K, Demircay E, Akan K, Sener N. Kalça kırıklı 60 yaş üstü kadınlarda osteoporoz risk faktörleri. Acta Orthop Traumatol Turc. 2005;39(4):295-299.
33. Koval K, Zuckerman J. İntertrochanteric Fractures. Rockwood and Green's Fractures in Adults. Philedelphia 2001; Vol 2: 1635-1663.
34. Baumgaertner M, Thomas H. Femoral Neck Fractures, Rockwood and Green's Fracrures in Adults.Philedelphia 2001; Vol 2 :1579-1634.
35. Tronzo GR. Fractures of the Hip surgery of the Hip Joint. Raymond G. Tronzo Philedelphia, 1973 ;512-589.
36. Haramati N, Staron RB, Barax C, Feldman F. Magnetic Resonans imagining of the occult Fractures of the Proximal Femur. Skeletal Radiol. 1994; 23:19-22.
56
37. Evans PD, Wilson C, Lyons K. Comparison of MRI with Bone Scanning for Suspected Hip Fracture in Elderly Patients. J Bone Joint Surg Br 1994; 76:158-159.
38. Eftekhar NS. Biomechanics: fixation and losening. In : Shannon Canty editor Total Hip Arthroplasty Vol 1; Mosby, 1993: 223-300.
40. Ola Olsson. Alternative techniques in trochanteric hip fracture surgery Acta Orthop Scand Suplementum Oct 2000; 295 : 71.
41. Ay Ş, Ateş Y, Bektaş U, Ülker B, Korkusuz Z. Trokanterik bölge kırıklarında 1350 kompresyon vidalı plak ( DHS ) uygulamalarımız. Acta Orthop Trumatol Turc. 1995; 29 : 124 – 128.
42. Winter WG. Nonoperative treatment of proximal femoral fractures in the demented, nonambulatory patients. Clin Orthop 1987; 218:97-102.
43. Zuckerman JD, Sokales SR, Fabian DR. Hip fractures in geriatric patients:results of an interdisciplinary hospital care group.Clin Orthop. 1992; 274:213-221.
44. Kyle RF, Gustil0 RB, Premer RF. Analysis of six hundred and twenty-two intertroehanteriehip fraetures. A retrospeetive and prospeetive study. J Bone Joint Surg 1979; 61-A: 219-221.
45. Medoff R, Maes KA. New device for fixation of unstable pertrochanteric fractures of the hip.J Bone Joint Surg. 1991;73A:1192-1198.
46. Gotfried Y. Percutaneus compression plating of intertrochanteric hip fractures. J Orthop Trauma 2000;14:490-495.
47. Bramlet DG, Wheeler D. Biomechanical evaluation of a new type hip copmression screw with retractable talons J Orthop Trauma 2003;17(9):618-624.
48. Babst R, Renner N, Biedermenn M. Clinical results using the trochanteric stabilization plate(TSP): the modular extension of dynamic hip screw for internal fixation of selected unstable intertrochanterc fractures. J Trauma 2004;56(4):791-794
49. Canale ST. Kalça Kırıkları. Akgün I. Campbell's Operative Orthopaedics. 10, İstanbul:Hayat Tıp Kitabevi, 2007:2873-2938
50. Korkmaz MF. Femur trokanterik bölge kırıklarının proksimal femoral çivi ile cerrahi tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi.Uzmanlık tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul, 2008.
51. Bayhan İ. İnstabil intertrokanterik femur kırıklarında proksimal femoral çivi uygulamalarımız ve sonuçları. Uzmanlık tezi, İstanbul Dr.Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, 2007.
52. Tyllianakis M, Panagopoulos A, Papadopoulos A, Papasimos S, Mousafiris K. Treatment of extracapsular hip fractures with the proximal femoral nail (PFN): long term results in 45 patients. Acta Orthop Belg. 2004 Oct;70(5):444-54.
53. Hardy CR, Descamps PY, Krallis P. Use of an intramedullary hip screw-compared with a compression hip screw with a plate for intertrochanteric femoral fractures, A prospective randomized study. Journal of Bone Surgery; May 1998;80, 5
54. Baumgaertner MR, Curtin SL, Lindskog DM. Intramedullary Versus Extramedullary Fixation for the Treatment of Intertrochanteric Hip Fractures: Clinical Orthopaedics and related research 1998; 348: 87 – 94.
57
55. Watanebe Y, Minami G, Takeshita H, Fujii T, Takai S, Hirasawa Y. Migration of the Lag Screw Within the Femoral Head : A Comparison of the Intramedullary Hip Screw and the Gamma Asia Pacific Nail. Journal of Orthopaedic Trauma 2002; 16 ( 2 ), 104 – 107.
56. Girgin O. Trokanterik kırıklarının eksternal fiksator ile tedavisi. Ege R, editor. Kalça cerrahisi ve sorunları.Ankara: Bizim Buro Basımevi; 1994:1095-1098.
57. Akman S, Sen C, Asık M, Akpınar S, Gedik HK. İntertrokanterik femur kırıklarında Leinbach protezi uygulamalarımız.Ulusal Travma Dergisi 1999;5:208-212.
58. Köse N, Turgut A, Seber S. Yaşlı hastaların stabil olmayan trokanterik bölge kırıklarında Leinbach protezinin kullanımı. Artroplasti Artroskopik Cerrahi 1999;vol 10(1):19-23.
59. Haentjens P, Casteleyn PP, De Boeck H. Treatment of unstable intertochanteric and subtrochanteric fractures in elderly patients:bprimary bipolar arthroplasty compared with internal fixation. J Bone Joint Surg.1989;71A:1214-1255.
60. Tomuş E. Femur trokanterik bölge kırıklarında internal tesbit ile endoprotez uygulamalarının karşılaştırılması. Uzmanlık tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, 2007.
61. Skinner HB. Current diagnosis & treatment in orthopedics.3 rd ed.California:Lange Medical Books/McGraw&Hill;2005.
62. Boldin C, Seibert FJ, Fankhauser F, Peicha G, Grechenig W, Szyszkowitz R. The proximal femoral nail (PFN) minimal invasive treatment of unstable proximal femoral fractures: a prospective study of 55 patients with a follow-up of 15 months. Acta Orthop Scand. 2003 Feb; 74 (1): 8-12
63. Baumgaertner M. İntertrochanteric Hip Fractures, Skeletal Trauma; 2003; vol 2 : 1776-1816.
64. Banan H, Al-Sabti A, Jimulia T, Hart AJ. The treatment of unstable, extracapsular hip fractures with the AO / ASIF proximal femoral nail (PFN) our first 60 cases. Injury 2002; 33: 41–50.
65. Pervez H, Parker MJ. Results of the long Gamma nail for complex proximal femoral fractures. Injury 2001 :32: 704 – 707
66. Türk Y, Demiryılmaz İ, Tuncel M, Yavuz Ö. İntertrokanterik femur kırıklarının gamma çivisi ile tedavisi .Ulusal travma kongresi kitabı 1996; 400-404
67. Dean G, Lorich, DS, Geller and Jason H. Nielson Osteoporotic Pertrochanteric Hip Fractures. Management and Current Controversies J Bone Joint Surg Am. 2004; 86:398-410.
68. Altıntaş F, İpekoğlu Ç, Konal A, Kuru İ. Kalça kırığı olan hastalarda derin ven trombozunun renkli doppler ultrasonografi ve venografi ile değerlendirilmesi. Acta Orthop Traumatol Turc 1995; 29: 197-201.
69. Demirörs H, Atabek M, Özçelik M, Cesur N, Tuncay C. İntertrokanterik Kalça Kırıkları Tedavisinde Dinamik Kalça Vidası ve İntramedüller Çivileme Yöntemlerinin Karşılaştırılması. 18.Milli Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi.İstanbul-Türkiye 18-23 Ekim 2003:254
70. Herrera A, Domingo LJ, Calvo A, Martinez A, Cuenca J. A comparative study of trochanteric fractures treated with the Gamma nail or the proximal femoral nail. International Orthopaedics 2002; 26: 365-369.
72. Sutcliffe AJ, Parker M. Mortality after spinal and general anaesthesia for surgical fixation of hip fractures. Anaesthesia Mar 1994; 49(3) :237-240
73. Kurtulmuş T. Femur trokanterik bölge kırıklarında PFN (proksimal femoral nail) uygulama- larımız ve sonuçları. Uzmanlık tezi, Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, 2006.
74. Boldin C, Seibert FJ, Fankhauser F, Peicha G, Grechenig W, Szyszkowitz R. The proximal femoral nail (PFN)--a minimal invasive treatment of unstable proximal femoral fractures: a prospective study of 55 patients with a follow-up of 15 months. Acta Orthop Scand. 2003Feb; 74 ( 1 ): 53 - 8.
75. Harrington P, Nihal A, Singhania AK, Howell FR. Intramedullary hip screw versus sliding hip screw for unstable intertrochanteric femoral fractures in the elderly. Injury; 2002; 33:23-28.
76. Zuckerman JD, Skovron ML, Koval KJ, Aharonoff G, Frankel VH. Postoperative complications and mortality associated with operative delay in older patients who have a fracture of the hip. J Bone Joint Surg; 1995; 77; 1551-1556.
77. Mehdi SA, Kinninmonth AWG, MacLeod C, McKenzie E, James PJ. Extracapsular hip fracture fixation: a prospective randomised comparison of the intramedullary hip screw with the sliding hip screw 2000; Injury; 31:287.
78. Harris WH. Thraumatic Arthritis. J Bone Joint Surg; 1969;Am;51:737-755.
79. Schipper BI, Steyerberg EW, Castelein MR, van der Heijden FH, den Hoed PT, Kerver AJ, van Vugt AB. Treatment of unstable trochanteric fractures, Randomised comparison of the Gamma Nail and the Proximal femoral nail. J Bone Joint Surg;2004
80. Baumgaertner MR, Solberg BD. Awareness of Tip-Apex Distance reduces Failure of Fixation of Trochanteric Fractures of The Hip. J Bone Joint Surg; 1997.Vol.79-B; No.6: 969-971.
59
EKLER EK 1 HARRİS KALÇA SKORLAMASI78
PUAN
I. AĞRI ( 44 puan) A. Ağrı yok veya ihmal edilecek kadar az 44 B. Çok hafif, nadiren olan, aktiviteye etkisi yok 40 C. Hafif ağrı ancak günlük aktiviteler ile ağrı yok, aşırı aktivite
ile ortaya çıkıyor, aspirin ihtiyacı olabilir 30 D. Orta düzeyde, endişeye sebep olan fakat tolere edilebilir
ağrı. Günlük aktivite veya iş aktivitelerinde bazı engellere neden oluyor. Aspirinden daha güçlü ağrı kesici ihtiyacı 20
E. Ciddi ağrı ile aktivitelerde ciddi kısıtlılık 10 F. Aşırı ve istirahat sırasında ağrı, yatağa bağımlı 0
II. FONKSİYON( 47 puan)
A. Yürüme (33 Puan) 1. Aksama
a. Yok 11 b. Hafif 8 c. Orta 5 d. Ağır 0
2. Destek a. Yok 11 b. Uzun yürüyüşler için baston 7 c. Her zaman baston 5 d. Tek koltuk değneği 3 e. İki baston 2 f. İki koltuk değneği 0 g. Yürüyememe ( sebebi belirtiniz) 0
3. Yürüme mesafesi a. Sınırsız 11 b. 1–2 km 8 c. 500 m 5 d. Sadece ev içinde 2 e. Yatalak veya sandalye bağımlılığı 0
B. Aktivite (14 Puan) 1. Merdiven çıkma
a. Trabzan kullanmadan normal çıkabiliyor 4 b. Trabzan kullanarak çıkabiliyor 2 c. Zorlanıyor 1 d. Merdiven çıkamıyor 0
2. Ayakkabı ve çorap giyebilme a. Kolaylıkla giyebiliyor 4 b. Zorlanarak giyebiliyor 2
60
c. Giyemiyor 0 3. Oturma
a. Normal bir sandalyede 1 saat rahat oturabiliyor 5 b. Yüksek bir sandalyede yarım saat oturabiliyor 3 c. Herhangi bir sandalyede rahat oturamıyor 0
4. Toplu taşıma araçlarını kullanabilme a. Kullanabiliyor 1 b. Kullanamıyor 0
III. DEFORMİTE OLMAMASI (4 Puan)
A. 30 dereceden az rijit fleksiyon konraktürü 1 B. 10 dereceden az rijit addüksiyon 1 C. Ekstansiyonda 10 dereceden az rijit iç rotasyon 1 D. 3,2 cm’den az ekstremite uzunluk farkı 1
IV. EKLEM HAREKET ARALIĞI (5 Puan) (İndeks değerler her hareket
aralığı için açısal değerlerin uygun indeks değerleri ile çarpılması ile elde edilir) A.Fleksiyon 0-45 derece X 1,0 45-90 derece X 0,6 90-110 derece X 0,3 B.Abdüksiyon 0-15 derece X 0,8 15-20 derece X 0,3 20 derece üzeri X 0 C.Ekstansiyonda dış rotasyon 0-15 derece X 0,4 15 derece üzeri X 0
D.Ekstansiyonda iç rotasyon ne açı olursa olsun X 0 E.Addüksiyon 0-15 derece X 0,2
Eklem hareket açıklığının toplam skorunun hesaplanması için indeks değerlerin
toplamının 0,05 ile çarpılması gerekir.
Trandelenburg testinin pozitif, level veya nötral olarak kaydedilmesi gerekir.
Sonuç;
90-100 puan: mükemmel
80-89 puan: iyi
70-79 puan: orta
<70 puan: kötü
61
EK 2
OLGU ÖRNEKLERİ
Olgu 1. A.T 37 yaş erkek, ADTK, mükemmel fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 32. Olgu 1 a.preop b.erken postop c. po 36.ay (AP) d. po 36.ay (lateral)
62
Olgu 2. H.T 73 yaş kadın, basit düşme, mükemmel fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 33. Olgu 2 a.preop b. erken postop c. po 14.ay (AP) d. po 14.ay (lateral)
63
Olgu 3. H.Ç 61 yaş kadın, basit düşme, mükemmel fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 34. Olgu 3 a. preop b. erken postop c. po 36.ay (AP) d. po 36.ay (lateral)
64
Olgu 4. T.F 75 yaş erkek, basit düşme, iyi fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 35. Olgu 4 a. preop b. erken postop c. po 14. ay (AP) d. po 14. ay (lateral)
65
Olgu 5. M.Ç 32 yaş erkek, AİTK, mükemmel fonksiyonel sonuç a b
c d
Şekil 36. Olgu 5 a. preop b. erken postop c. po 30. ay (AP) d. po 30. ay (lateral)
66
Olgu 6. H.Ö 75 yaş erkek, ADTK, mükemmel fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 37. Olgu 6 a. preop b. erken postop c. po 12. ay (AP) d. po 12. ay (lateral)
67
Olgu 7. M.İ 61 yaş erkek, ADTK, iyi fonksiyonel sonuç a b
c d
Şekil 38. Olgu 7 a. preop b. erken postop c. po 24. ay (AP) d. po 24. ay (lateral)
68
Olgu 8. M.D 81 yaş erkek, basit düşme, kötü fonksiyonel sonuç
a b
c d
Şekil 39. Olgu 8 a. preop b. erken postop c. po 6. ay (AP) vida sıyrılması d. po 6. ay (lateral)