23-11-2011 1 Erfgoedbibliotheek Bewaar- & selectiebeleid Dr. Carine Dujardin KADOC-KULeuven
23-11-2011 1
Erfgoedbibliotheek
Bewaar- & selectiebeleid
Dr. Carine Dujardin
KADOC-KULeuven
Doelstelling studiedag
“Het bos en de
bomen”
-Waarderingskader
-Selectieplan
“roerend religieus
erfgoed”
23-11-2011 2
23-11-2011 3
Erfgoedbibliotheek KADOC
Inleiding
I. Beleid m.b.t. bewaren & selecteren
II. Praktijk m.b.t. bewaren & selecteren
III. Waardebepaling/ Criteria?
Besluit
I. Bewaar- en selectiebeleid
23-11-2011 4
23-11-2011 5
I. Bewaar- & selectiebeleid
“Mission statement” /
integrale erfgoedwerking
Erfgoedbibliotheek
cijfers
Bewaar- en selectiebeleid
principes
23-11-2011 6
Mission statement KADOC
KADOC – Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving, is een interfacultair centrum van de K.U.Leuven. Als archief en documentatiecentrum op basis van maatschappelijk-filosofische stromingen wil het centrum een integrale en geïntegreerde erfgoedwerking ontplooien. KADOC wil op significante wijze bijdragen aan de ontwikkeling van de culturele biografie van Vlaanderen door zich te concentreren op de evoluerende wisselwerking tussen religie, cultuur en samenleving sinds de tweede helft van de 18de eeuw.
1. KADOC is een instelling die zich toelegt op erfgoedzorg.
2. KADOC streeft naar optimale wetenschappelijke en onderzoeksmatige valorisatie van het betrokken erfgoed.
3. KADOC wil werk maken van een eigentijdse en brede publieksgerichte valorisatie en sensibilisatie.
23-11-2011 7
Erfgoedbibliotheek - KADOC
Erfgoedbibliotheek
-293.000 monografieën-13.000 tijdschrifttitels
4 basisfuncties-verzamelen-behoud/beheer-onderzoek-publieksgerichte valorisatie
Instroom-ca. 75.000-100.00 vol.-ca. 100.000 vol. in situ
23-11-2011 8
Bewaar- & selectiebeleid
Professioneel bewaren = (de)selecteren
“(De)selecteren” een noodzaak!”
(De)selectie: Hoe?
basisprincipes “good practice”
(De)selectie: Criteria?
Waardebepaling (object)
Professioneel bewaren
23-11-2011 9
23-11-2011 10
Bewaar- & selectiebeleid
Professioneel bewaren = (de)selecteren
Grenzen bewaarbeleid-instroom-ruimte (erfgoeddepot)-(fin.) middelen-mensen/arbeidskrachten-tijd-urgentie
“(De)selecteren” een noodzaak!”
23-11-2011 11
Bewaar- & selectiebeleid
Professioneel bewaren = (de)selecteren
“(De)selecteren” een noodzaak!”
(De)selectie: Hoe? -collectieplan impliceert afstotingsbeleid
-bewaren in situ
-context bewaren en/of registreren
-herkomstregistratie
-herbestemming
23-11-2011 12
Bewaar- & selectiebeleid
(De)selectie: Hoe?
-collectieplan impliceert afstotingsbeleid
-bewaren in situ
-bewaren in context (registratie)
-herkomstregistratie
-herbestemming
Verantwoorde (de)selectie
A/ Collectieplan
B/ Herbestemming
C/ Herkomst-
registratie
23-11-2011 13
23-11-2011 14
A. Collectieplan KADOC
23-11-2011 15
A. Collectieplan
-criteria selectie/(de)selectie
-prioriteitenVb. 10 zwaartepuntcollecties erfgoedbibliotheek KADOC
kinder- en jeugdliteratuuruitgeversfondsen Vlaamse uitgeverijentoneelliteratuurvolksmuziekstripcollectiepublicaties maatschappelijke organisatiesonderwijscollectie liturgische collectiepublicaties religieuze instituten (scripta)missie- en etnografisch erfgoed
= Beleidsdocument /concensus/ te actualiseren
B. (Her)bestemming
23-11-2011 16
23-11-2011 17
B. (Her)bestemming
(De)selectie = verantwoordelijkheid
-bewaarinstellingen
-lokale instellingen
Herbestemming // collectieprofiel
(Collectieplan Vlaanderen)
Vernietiging (laatste oplossing)
C. (Herkomst)registratie
23-11-2011 18
23-11-2011 19
C. (Herkomst)registratie
Context
Onderlinge samenhang
(verwevenheid andere erfgoedgehelen)
Diversiteit/complexiteit
II. Bewaar- & selectiepraktijk
23-11-2011 20
23-11-2011 21
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 1: Bewaren in situ
Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.1. Onverstoorde erfgoedgehelen2.2. Verstoorde erfgoedgehelen
Optie 3: Overdrachten3.1. Overdrachten in context van archief3.2. Disparate overdrachten
Optie 4: Urgentie
23-11-2011 22
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 1: Bewaren in situ
Voorwaarden: -ruimte-personeel-middelen (lange termijn perspectief)
Oplossing:CRKC-KADOC-opleiding -advies
vb. Zrs. van Liefde (Gent); O.L.Vrouw Waver; Bornem
23-11-2011 23
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.1. Onverstoorde erfgoedgehelen*A. Bewaren volgens collectieplan
Contextinformatie bewaren(catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, ficher)
*B. Herbestemmen //collectieplan VlaanderenPrioriteiten: bewaarinstellingen (preservatie)
lokale instellingen (contract!)
*C. Registratie Wat? -Integrale inhoud (geen catalogi)
-Nieuwe bestemming-Categoriale beschrijving-Foto-opnames
(vb. bib. Dekenij Sint-Lucas Gent, Minderbroeders Sint-Truiden)
23-11-2011 24
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 2: Bewaren in situ niet mogelijk 2.2. Onverstoorde erfgoedgehelen*A. Bewaren volgens collectieplan
Contextinformatie bewaren indien aanwezig(catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, ficher)
*B. Herbestemmen indien relevantPrioriteiten: bewaarinstellingen (preservatie)
lokale instellingen*C. Registratie
Wat? -Algemene beschrijving-Foto-opnames
(vb. Kruisheren Diest)
23-11-2011 25
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 3: Overdrachten3.1. Overdrachten in context van archief*A. Bewaren volgens collectieplan
-catalogi, aankoop- en raadplegingsregisters, fichers worden met archief bewaard
-geannoteerde publicaties in archief
*B. Herbestemmen -oude drukken (GBIB/BIBC mits herkomstregistratie; prioritaire verwerking, dienstverlening)
*C. Registratie contextinformatie Hoe? Scope + Aleph
http://134.58.15.223/Query/detail.aspx?id=382267
23-11-2011 26
23-11-2011 27
23-11-2011 28
23-11-2011 29
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 3: Overdrachten3.2. Disparate overdrachten*A. Bewaren volgens collectieplan*B. Herbestemmen
Routine (instellingen/lijst van dubbelen)
*C. HerkomstregistratieIndien relevant
vb. auteursopdracht
opdracht schenker
23-11-2011 30
II. Bewaar- & selectiepraktijk
Optie 4: Urgentie
-tijd dicteert werkwijze
-context??
III. Waardebepaling
Criteria??
23-11-2011 31
23-11-2011 32
III. Waardebepaling
1. Basisprincipe
2. Collectie
3. Criteria
Eén bewaarexemplaar
23-11-2011 33
23-11-2011 34
III. Waardebepaling
Eén bewaarexemplaar = basisregelmeest gave, maar meest historische exemplaar (vb. niet gebonden tijdschriften / boeken met originele omslag of uitgeverswikkel)
Tweede bewaarexemplaar = uitzond.-materiaal
papiersoort (luxe, volkseditie) /boekband (uitgeversband)
-context
opdracht (vb. ex. Wettelijk depot)
collectie (scripta, archiefbibliotheek) (depot vs. eigendom)
geannoteerde exemplaren
-herkomst vb. prijsboeken, boeken met auteursopdracht
-staat (beschadigde exemplaren worden vervangen)
-gebruik (schaduwcollectie voor veel geraadpleegde reeksen)
23-11-2011 35
III. Waardebepaling
Topstukken vs. Grijze literatuur-materiaal
(neo-middeleeuwse miniatuur versus gestencilde
doorslag)
-uniciteit
(datering) (actueel/historisch)
-representativiteit voor een bepaalde traditie,
religieus of cultureel gebruik (immaterieel erfgoed)
-waarde voor collectief geheugen
(ijkwaarde/schakelwaarde)
23-11-2011 36
III. Waardebepaling
Waardebepaling (criteria)
-artistieke of antiquarische waarde-brede cultuurhistorische waarde (tijdsgebonden)-maatschappelijke symboolfunctie(representativiteit)-context-uniciteit-staat van object
Besluit
23-11-2011 37
23-11-2011 38
Besluit
Bewaar- en selectiebeleid
collectieplan
herbestemming
herkomstregistratie
context bewaren
Waardebepaling
objectgericht