P O Z N A Ń S K I E T O W A R Z Y S T W O P R Z Y J A C I Ó Ł N A U K WYDZIAŁ HISTORII I NAUK SPOŁECZNYCH PRACE KOMISJI ARCHEOLOGICZNEJ Tom 28 Maciej Kaczmarek EPOKA BRĄZU NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ W ŚWIETLE INTERREGIONALNYCH KONTAKTÓW WYMIENNYCH PTPN Poznań 2012 WYDAWNICTWO POZNAŃSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK
12
Embed
EPOKA BRĄZU NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ W … · II.B. Wyroby metalowe o charakterze importów 81 II.B.I.Broń : 81 II.B.2. Narzędzia 100 II.B.3. Ozdoby i części stroju
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
P O Z N A Ń S K I E T O W A R Z Y S T W O P R Z Y J A C I Ó Ł N A U K
WYDZIAŁ HISTORII I NAUK SPOŁECZNYCHPRACE KOMISJI ARCHEOLOGICZNEJ
Tom 28
Maciej Kaczmarek
EPOKA BRĄZU
NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ
W ŚWIETLE INTERREGIONALNYCH
KONTAKTÓW WYMIENNYCH
PTPN
Poznań 2012
WYDAWNICTWO POZNAŃSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK
SPIS TREŚCI
Od autora 9
Zagadnienia wstępne IICel i zakres rzeczowy pracy I I
Zasięg terytorialny pracy i jego charakterystyka fizjograficzna I 3
Ramy czasowe, uwagi o systemach periodyzacyjnych i chronologii absolutnej 16
Wczesna epoka brązu I 7
Środkowa epoka brązu 20
Późna epoka brązu 22
Uwagi o konstrukcji pracy 25
I. Początki interregionalnych kontaktów wymiennych społeczności Niziny Wielkopolsko-Kujawskiejw neolicie - zarys problematyki
I.A. Uwagi o sytuacji kulturowo-osadniczej 30
I.B. Surowce kamienne 34
I.C. Wyroby z miedzi 45
I.D. Ozdoby z bursztynu i muszli 49
I.E. Podsumowanie 53
II. Wczesna epoka brązu na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w świetle napływu przedmiotówimportowanych oraz ich naśladownictw (BrA, - BrA^BrBJ
II.A. Charakterystyka kulturowo-osadnicza 59
II.B. Wyroby metalowe o charakterze importów 81
II.B.I.Broń : 81
II.B.2. Narzędzia 100
II.B.3. Ozdoby i części stroju 106
II.C. Wyroby z kamienia, gliny i bursztynu o charakterze importów 116II.C. I. Krzemienne ostrza bifacjalne 126
II.C.2. Kamienne buławy kanelurowane 134
II.C.3. „Idole chlebkowate" I 36
II.C.4. Ozdoby z bursztynu I 39
II.D. Charakterystyka wyróżniających się zespołów ; 143
II.E. Podsumowanie 149
III. Środkowa epoka brązu na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w świetle napływu przedmiotówimportowanych oraz ich naśladownictw (BrB( - BrD)
ULA. Charakterystyka kulturowo-osadnicza I 57
III.B. Wyroby z brązu o charakterze importów : I 71
III.B.I. Broń 171III.B.2. Narzędzia i przybory toaletowe 191
III.B.3. Ozdoby i części stroju 200
III.B.4. Inne przedmioty z brązu 2 I 3
III.C. Wyroby z bursztynu i fajansu o charakterze importów 2 14
III.D. Lokalna wytwórczość metalurgiczna a napływ importowanych przedmiotów z brązu
w świetle charakterystyki wyróżniających się zespołów 2 I 7
ULE. Podsumowanie 227
IV. Późna epoka brązu na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w świetle napływu przedmiotówimportowanych oraz ich naśladownictw (BrD - HaB3/HaC)
IV.A. Charakterystyka kulturowo-osadnicza 235
IV.B. Wyroby z brązu i złota o charakterze importów 262
IVB.I.Broń 262
IV.B.2. Narzędzia i przybory toaletowe 280
IV.B.3. Ozdoby i części stroju 294
IV.B.4. Naczynia brązowe 322
IV.C. Wyroby z bursztynu i szkła o charakterze importów 332
IV.D. Lokalna wytwórczość metalurgiczna a napływ importowanych przedmiotów z brązu
w świetie charakterystyki wyróżniających się zespołów 334
IV.E. Podsumowanie 350
V. Epoka brązu na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w strukturze interregionalnych powiązańwymiennych środkowoeuropejskiej epoki brązu. Próba interpretacji
V.A. Uwagi o teoretycznych perspektywach badań nad zagadnieniem wymiany w epoce brązu 366
V.B. Kierunki i mechanizmy wymiany interregionalnej 373
V.C. Fazowy charakter wymiany interregionalnej 388
V.D. Kulturowy, społeczny i ekonomiczny wymiar dalekosiężnych kontaktów wymiennych
w epoce brązu - perspektywa środkowoeuropejska 396
V.E. Specyfika rozwojowa Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej w epoce brązu. Uwagi końcowe 408
Zestawienia zabytków 41 I
Katalog stanowisk 443
Bibliografia 456
Indeks miejscowości 487
Spis rycin 494
List of figures 499
Bronze Age in the Wielkopolska-Kujawy Lowlands in the light of interregional exchange contacts(Summary) 503
Zestawienie rycin
Ryc. 1. Nizina Wielkopolsko-Kujawska - zasięg opracowania i typy krajobrazu naturalnego.
Ryc. 2. Zestawienie ważniejszych systemów periodyzacyjnych epoki brązu w Europie.
Ryc. 3. Występowanie wyrobów z krzemienia wołyńskiego na stanowiskach KPL.
Ryc. 4. Występowanie wyrobów z krzemienia świeciechowskiego na stanowiskach KPL.
Ryc. 5. Występowanie wyrobów z krzemienia pasiastego na stanowiskach neolitycznych.
Ryc. 6. Występowanie północno-zachodnich elementów kulturowych w neolicie ziem polskich oraz domniemanych
dróg ich naptywu.
Ryc. 7. Kierunki napływu surowców krzemiennych i kamiennych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w neolicie.
Ryc. 8. Występowanie wybranych wyrobów z miedzi zarejestrowanych na neolitycznych stanowiskachz Niziny
Wielkopolsko-Kujawskiej.
Ryc. 9. Występowanie ozdób z muszli Spondylus gaederopus na europejskich stanowiskach neolitycznych.
Ryc. 10. Rozmieszczenie ważniejszych stanowisk archeologicznych z wczesnej epoki brązu (BrA1 - BrA^BrB^
na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej: a - osady pewne i domniemane, b - skarby, c - cmentarzyska lub
odosobnione znaleziska grobowe, d - znaleziska pojedyncze, e - bezkontekstowe znaleziska ceramiki KM
lubKT.
Ryc. 11. Zbąszyń, pow. nowotomyski. Sztylet brązowy typu Malchin.
Ryc. 12. Występowanie sztyletów brązowych typu Malchin.
Ryc. 143. Występowanie amfor brązowych typu Gevelinghausen-Vejo-Seddin oraz wiader brązowych typu
Hajdubószórmeny.
Ryc. 144. Występowanie wyrobów bursztynowych w późnej epoce brązu.
Ryc. 145. Struktura inwentarzy późnobrązowych skarbów z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Ryc. 146. Występowanie garniturów ozdób typu Drehna, Droszków i Poznań-Wehrhain.
Ryc. 147. Występowanie fibul typów: Plauerhagen, Rosko i bransolet typu Zbąszyń.
Ryc. 148. Występowanie wyrobów brązowych typowych dla nadodrzańskiego ośrodka metalurgicznego
w H a ^ - H a B , .
Ryc. 149. Występowanie wyrobów brązowych typowych dla nadodrzańskiego ośrodka metalurgicznego
w HaB2- HaB3.
Ryc. 150. Występowanie trwałych form odlewniczych do wyrobu siekierek z tulejką i sierpów z późnej epoki brązu.
Ryc. 151. Rosko, gm. Wieleń, pow. czarnkowsko-trzcianecki, stan. 47. Wybór elementów ze skarbu przedmiotów
brązowych.
Ryc. 152. Rozmieszczenie metalowych importów lub ich naśladownictw z późnej epoki brązu (BrD - HaB3) według
kategorii funkcjonalnych: a-broń, b-narzędzia i przybory toaletowe, c-ozdoby i części stroju, d-ozdoby
ze złota, e - naczynia brązowe.
Ryc. 153. Przebieg domniemanych szlaków wymiennych łączących Nizinę Wielkopolsko-Kujawska z Europą
Środkową w starszej części wczesnej epoki brązu (2000 - 1800 BC).
Ryc. 154. Przebieg domniemanych szlaków wymiennych łączących Nizinę Wielkopolsko-Kujawska z Europą
Środkową w młodszej części wczesnej epoki brązu (1800 - 1600 BC).
497
Ryc. 155. Przebieg domniemanych szlaków wymiennych łączących Nizinę Wielkopolsko-Kujawska z Europą
Środkową w środkowej epoce brązu.
Ryc. 156. Przebieg domniemanych szlaków wymiennych łączących Nizinę Wielkopolsko-Kujawska z Europą
Środkową w późnej epoce brązu.
Ryc. 157. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie proto-
i klasycznounietyckiej.
Ryc. 158. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie postunietyckiej.
Ryc. 159. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie mogiłowej.
Ryc. 160. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie
wczesnopopielnicowej.
Ryc. 161. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie popielnicowej.
Ryc. 162. Napływ metalowych wyrobów importowanych na Nizinę Wielkopolsko-Kujawska w fazie
późnopopielnicowej.
List of figures
Fig. 1. The Wielkopolska-Kujawy Lowland - area discussed in the book and the types of natural landscapes.
Fig. 2. Synchronization of the major chronological systems for the Bronze Age in Europę.Fig. 3. Distribution of artefacts madę of Volhynian flint on the Funnel Beaker culture sites.Fig. 4. Distribution of artefacts madę of Świeciechów flint on the Funnel Beaker culture sites.Fig. 5. Distribution of artefacts madę of banded flint on the Neolithic sites.
Fig. 6. Distribution of the north-western cultural elements on the Neolithic sites from the area of Poland and thealleged routes of their inflow.
Fig. 7. Diffusion patterns of flint and stone raw materials to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the Neolithic.Fig. 8. Distribution of selected items madę of copper discovered on the Neolithic sites from the
Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 9. Distribution of ornaments madę of Spondylus gaederopus shells in the European Neolithic sites.Fig. 10. Distribution of the major Early Bronze Age (BrA, - BrA^BrB,) sites in the Wielkopolska-Kujawy Lowland:
a - settlements, b - hoards, c - cemeteries, d - single finds, e - context-free finds of ceramics of theTumulus and the Trzciniec culture.
Fig. 11. Zbąszyń, Nowy Tomyśl District. Bronze dagger of the Malchin type.Fig. 12. Distribution of the Malchin type bronze daggers.
Fig. 13. Granowo, Grodzisk Wielkopolski District. Hoard of bronze items - part 1.Fig. 14. Granowo, Grodzisk Wielkopolski District. Hoard of bronze items - part 2.Fig. 15. Distribution of bronze daggers of the Odra-Elbe, the Elbe-Warta and the South-Pomeranian type.Fig. 16. Wojcieszyn, Janowiec Wielkopolski Community, Żnin District. Hoard of bronze, golden and amber items.Fig. 17. Poniec, Gostyń District. Hoard I (1-7) and II (8-13) of bronze items.
Fig. 18. Distribution of bronze daggers of the Baltic-Czech, the Baltic-Po and the Saale-Vistula type.Fig. 19. Łęki Małe, Kamieniec Community, Grodzisk Wielkopolski District. Grave goods D (1-18) and A (19-31)
from barrow I.Fig. 20. Bronze dagger from Kłodawa, Gorzów Wielkopolski District (1) and golden blade of dagger from
unknown site near Inowrocław (2).Fig. 21. Przysieka Polska, Śmigieł Community, Kościan District. Grave (?) goods.Fig. 22. Słupy, Szubin Community, Nakło nad Notecią District. Hoard of bronze items.Fig. 23. Distribution of bronze halberds the Wielkopolska type, the Mecklenburg type and form unknown
or pieces of halberds.
Fig. 24. Środa Wlkp. Bronze items from grave or hoard.Fig. 25. Wąsosz, Szubin Community, Nakło nad Notecią District. Hoard of bronze items.Fig. 26. Stare Bojanowo, Śmigieł Community, Kościan District. Flanged axe of the Bennewitz type.Fig. 27. Skarbienice, Żnin Community and District. Grave goods from a stone cist of the Iwno culture.Fig. 28. Distribution of bronze axes of the Lausanne I type in Europę.Fig. 29. Distribution of bronze chisels of the Słupy type.Fig. 30. Distribution of bronze ingots in form of necklaces with ears.Fig. 31. Mirosławice, Strzelno Community, Mogilno District. Hoard of bronze items.Fig. 32. Rosko, Wieleń Community, Czarnków-Trzcianka District. Hoard of bronze items.Fig. 33. Orchowo, Słupca District. Bronze wristband bracelet from the Iwno culture grave (?).Fig. 34. Distribution of bronze wristband bracelets decorated with ribs.Fig. 35. Selection of the Early Bronze Age imported pins.
Fig. 36. Distribution of bronze toggle pins (zyprische Schleifennadeln) in Europę.Fig. 37. Distribution of bronze ear-headed pins of the Unetice culture in Europę.Fig. 38. Distribution of bronze sphere- and cone-headed diagonally pierced pins form BrA2 and BrBr Generalized
version showing decorated and undecorated pins, with smooth- and twist-necked pins. The map doesnot include Danish finds.
Fig. 39. Distribution of Hulsenkopfnadeln.
499
Fig. 40. Kunowice, Słubice Community and District. Decorated shields of the Straubing type from the Unetice
culture burial (?).Fig. 41. Distribution of bronze decorated shields of the Straubing type.Fig. 42. Gniezno. Golden willow leaf-shaped earring.Fig. 43. Distribution of golden earrings of the Noppenńnge type. Danish finds are not included on the map.Fig. 44. Examples of flint bifacials from the Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 45. Distribution of flint bifacials of the Płonią type in Polnad.Fig. 46. Distribution of the Scandinavian type flint daggers (a, b) and flint bifacials of the Czerniczyn-Torczyn
type (c) from the area of Poland.Fig. 47. Brotlaibidole from the Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 48. Distribution of Brotlaibidole in Europę.
Fig. 49. Przysieka Polska, Śmigieł Community, Kościan District. Amber pendant from the grave goods (?).Fig. 50. Distribution of the Early and Middle Bronze Age (BrA - BrC/BrD) amber ornaments from the area
of Poland: a - finds from BrA - BrB,; b - finds from BrB2 - BrC/BrD.Fig. 51. Distribution of the Early Bronze Age (BrA, - BrA^BrB,) imported metal items and their replicas
by functions: a - weapons, b - tools and cosmetic tools. c - ornaments and elements of clothing,d - golden ornaments.
Fig. 52. Distribution of the major Middle Bronze Age (BrB, - BrC/BrD) sites in the Wielkopolska-Kujawy Lowland:
a - settlements, b - hoards, c - cemeteries, d - single finds, e - non-context pottery finds linked to the
Trzciniec culture.
Fig. 53. Poznań (neighbourhood). Nordic solid-hilted dagger.Fig. 54. Kunowo, Gostyń Community and District. Selected items from the destroyed cemetery of the Tumulus
culture.Fig. 55. Czeszewo, Miłosław Community, Września District. Short bronze sword of the Sauerbrunn type.Fig. 56. Distribution of short bronze swords of the Sauerbrunn type.Fig. 57. Swarzynice, Trzebiechów Community, Zielona Góra District. Inhumation grave 1 (1-3) contains bronze
sword of the Sógel type. Oborniki Wielkopolskie-Rudki, site 1 (4) - blade of short bronze sword of the
Sógel type.Fig. 58. Distribution of bronze daggers and swords of the Sógel type and short swords of the Wohlde type.Fig. 59. Radzim, Oborniki Wielkopolskie Community and District. Selected items excavated from the Warta River
composing the so-called hoard.Fig. 60. Distribution of bronze grip-tongue swords of the Sprockhoffs Ma type.Fig. 61. Gopło. Bronze sword excavated from the lakę.Fig. 62. Czeszewo, Gołańcz Community, Wągrowiec District. Hoard of bronze items (preserved finds).Fig. 63. Selection of the Middle- and Late Bronze Age spearheads.Fig. 64. Distribution of bronze spearheads of the Forchheim and the Buhl types.Fig. 65. Niewierz, Duszniki Community, Szamotuły District. Hoard of bronze items.Fig. 66. Distribution of bronze spearheads of the Kirke Saby type.Fig. 67. Bronze battle-axes with disc-shaped back of the B2 type.Fig. 68. Distribution of bronze battle-axes with disc-shaped back of the B2 type.Fig. 69. Grodnica, Borek Wielkopolski Community, Gostyń District. Hoard of bronze items.Fig. 70. Śmietów, Żerków Community, Jarocin District. Hoard of bronze items.Fig. 71. Distribution of bronze flanged axes of the Grodnica-Buhl 1 and the Buhl 3 types.Fig. 72. Selection of bronze flanged axes.Fig. 73. Distribution of bronze tanged axes.
Fig. 74. Poznań (neighbourhood). Bronze palstave of the Kappeln type.Fig. 75. Miłosław, Września Community and District. Hoard II of bronze items.Fig. 76. Lgów, Żerków Community, Jarocin District. Hoard of bronze items.
Fig. 77. Distribution of bronze armlets with spiral shields of the Wixhausen type (generalized version).Fig. 78. Witoldzin, Szamotuły Community and District. Hoard of bronze items.Fig. 79. Rudna, Wysoka Community, Piła District. Hoard of bronze items.Fig. 80. Poniec. Gostyń Community and District. Hoard III of bronze items.
500
Fig. 81. Distribution of bronze armlets of the Regelsbrunn type.Fig. 82. Śliwniki, Nowe Skalmierzyce Community, Ostrów Wielkopolski District. Hoard of bronze items.
Fig. 83. Pierwoszewo, Wronki Community, Szamotuły District. Bronze bracelet.Fig. 84. Selection of imported pins from the Middle Bronze Age sites in the Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 85. Distribution of bronze wheel-headed pins of scheme F and pins of the Muschenheim type.Fig. 86. Wojdal, Pakość Community, Inowrocław District. Bronze circlet from inhumation grave 2.Fig. 87. Kościelec Kujawski, Pakość Community, Inowrocław District. Bronze anthropomorphous mace-head.
Fig. 88. Kruszyniec, Góra Community and District. Assemblages of graves 1 and 2.Fig. 89. Distribution of bronze items typical for metallurgy of early phase (BrB,) of the Śląsk-Wielkopolska Tumulus
culture (pre-Lausitz).Fig. 90. Distribution of bronze items typical for metallurgy of classical phase (BrB2 - BrC) of the Silesia-Graet
Poland Tumulus culture (pre-Lausitz).Fig. 91. Distribution of bronze items typical for metallurgy of late phase (BrC - BrD) of the Silesia-Great Poland
Tumulus culture (pre-Lausitz).Fig. 92. Chemical composition of the Middle Bronze Age imported metal items and their imitations from the
Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 93. Chemical composition of the Middle Bronze Age local metal items from the Wielkopolska-Kujawy
Lowland.Fig. 94. Distribution of the Middle Bronze Age (BrB, - BrC/BrD) imported metal items and their replicas
by functions: a - weapons, b - tools and cosmetic tools, c - ornaments and elements of clothing.Fig. 95. Distribution of the major archaeological sites from the beginning of Late Bronze Age (BrD - HaA2)
discovered in the Wielkopolska-Kujawy Lowland: a - settlements, b - hoards, c - cemeteries, d - singlefinds.
Fig. 96. Distribution of the major archaeological sites from developed phases of the Late Bronze Age (HaB, - HaBj/HaC)discovered in the Wielkopolska-Kujawy Lowland: a - settlements, b - hoards, c - cemeteries, d - single finds.
Fig. 97. Rosko, Wieleń Community, Czarnków-Trzcianka District, site 3. Rod-hilted bronze dagger from the cemetery
of the Lausitz culture (1). Stołężyn, Wapno Community, Wągrowiec District. Hoard of bronze items (2-11).Fig. 98. Distribution of bronze grip-tongue swords of the Sprockhoffs Ula type.Fig. 99. Distribution of bronze rod-hilted swords (smooth forms).
Fig. 100. Selection of bronze grip-tongue and solid-hilted swords from the Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 101. Selection of bronze solid-hilted swords from the Wielkopolska-Kujawy Lowland.Fig. 102. Distribution of bronze swords of the Kónigsdorf type.Fig. 103. Distribution of bronze swords of the Mórigen type.Fig. 104. Distribution of bronze swords of the Tachlovice (Hostomice) type.Fig. 105. Distribution of bronze swords with kidney-shaped pommel (Nierenkanufschwerter).Fig. 106. Distribution of bronze spearheads of the West-Baltic and the Weitgendorf type.Fig. 107. Goplana, Skulsk Community, Konin District. Battle-axe of the Nortycken type discovered in a bog.Fig. 108. Mielnica Duża, Skulsk Community, Konin District. Hoard of bronze items.Fig. 109. Deszczno, Gorzów Wielkopolski Community and District. Hoard III of bronze items.Fig. 110. Selection of the Middle-Danubian types of bronze socketed axes.Fig. 111. Distribution of bronze socketed axes of the Kopaniewo type.Fig. 112. Selection of the Nordic socketed axes.
Fig. 113. Chobienice, Siedlec Community, Wolsztyn District. Hoard I of bronze items.Fig. 114. Distribution of flange-handled sickles.Fig. 115. Selection of bronze knives.
Fig. 116. Distribution of bronze knives of the Baierdorf and the Wien-Leopoldsberg/Baumgarten types.Fig. 117. Selection of bronze razors.
Fig. 118. Distribution of bronze razors of the Lhań, Hruśov and the Auvernier types.Fig. 119. Pysząca, Śrem Community and District. Assemblage of bronze items hoard (?).Fig. 120. Poznań-Wielka Starołęka, site 4. Selection of bronze items from hoard.Fig. 121. Distribution of bronze bracelets decorated with zigzag motifs.Fig. 122. Szczaniec, Świebodzin District. Bronze bracelet decorated with ribs pattern (from hoard).
501
Fig. 123. Brudzew, Blizanów Community, Kalisz District. Bronze bracelet with a stamp-shaped endings.
Fig. 124. Kaliszanki, Wągrowiec Community and District. Selection of bronze items from hoard.Fig. 125. Dolsk, Śrem Community and District. Hoard of bronze items.Fig. 126. Distribution of bronze bracelets with kidney-shaped expansions (generalized version).Fig. 127. Szadek, Blizanów Community, Kalisz District. Double rod twisted torc.Fig. 128. Uścikowiec, Oborniki Wielkopolskie Community and District. Selection of bronze items from hoard.
Fig. 129. Bruszczewo, Śmigieł Community, Kościan District, site 12, grave 14. Selection of grave goods (bronzeitems).
Fig. 130. Distribution of bronze pins of the Fels am Wagram type.Fig. 131. Selection of bronze fibulae.
Fig. 132. Distribution of bronze fibulae of the Santa Lucia type.
Fig. 133. Distribution of bronze fibulae of the Rimavska Sobota type (generalized version).Fig. 134. Radolinek, Czarnków Community, Czarnków-Trzcianka District. Hoard of bronze items.Fig. 135. Radolinek, Czarnków Community, Czarnków-Trzcianka District. Pottery vessel and bronze bucklesfrom hoard.Fig. 136. Selection of bronze tutuli.Fig. 137. Kaczory, Piła District. Hoard of golden items.
Fig. 138. Distribution of bronze beaten cups of the Fuchsstadt and Spiśska Bela types.Fig. 139. Biernacice, Wartkowice Community, Poddębice District. Hoard of bronze vessels.Fig. 140. Rosko, Wieleń Community, Czarnków-Trzcianka District, site 6. Selection of bronze items from hoard.Fig. 141. Distribution of bronze beaten cups and bowls of the Jeniśovice-Kirkendrup and Baumgarten types.Fig. 142. Unia, Strzałkowo Community, Września District. Bronze amphora of the Gevelinghausen-Vejo-Seddin type.Fig. 143. Distribution of bronze amphorae of the Gevelinghausen-Vejo-Seddin type and bronze buckets of the
Hajdubószórmeny type.
Fig. 144. Distribution of amber items from Late Bronze Age.Fig. 145. Structure of assemblages of Late Bronze Age hoards from the Wielkopolska-Kujawy Lowland.
B - weapons, N - tools, O - ornaments.
Fig. 146. Distribution of the Drehna, Droszków and the Poznań-Wehrhain ornament sets types.Fig. 147. Distribution of bronze fibulae the Plauerhagen and Rosko type and bronze bracelet of theZbąszyń type.Fig. 148. Distribution of bronze items typical for the Oder metallurgical center in HaA, - HaB,.Fig. 149. Distribution of bronze items typical for the Oder metallurgical center in HaB2 - HaB3.Fig. 150. Distribution of the Late Bronze Age stone and pottery moulds for casting bronze socketed axes and sickles.Fig. 151. Rosko, Wieleń Community, Czarnków-Trzcianka District, site 47. Selection of bronze items from hoard.Fig. 152. Distribution of the Late Bronze Age (BrD - HaB3) imported metal items and their replicas by functions:
a-weapons, b-tools and cosmetic tools, c-ornaments and elementsof clothing.d -golden ornaments,
e - bronze vessels.Fig. 153. Spread of supposed long-distance exchange routes connecting the Wielkopolska-Kujawy Lowland with
Europę in the older part of Early Bronze Age (2000 - 1800 BC).Fig. 154. Spread of supposed long-distance exchange routes connecting the Wielkopolska-Kujawy Lowland with
Europę in the younger part of Early Bronze Age (1800 - 1600 BC).Fig. 155. Spread of supposed long-distance exchange routes connecting the Wielkopolska-Kujawy Lowland with
Europę in Middle Bronze Age.Fig. 156. Spread of supposed long-distance exchange routes connecting the Wielkopolska-Kujawy Lowland with
Europę in Late Bronze Age.Fig. 157 Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the proto- and
classical phase of the Unetice culture.
Fig. 158. Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the post-Unetice phase.Fig. 159. Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the Tumulus Period.Fig. 160. Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the early
Urnfield period.Fig. 161. Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the Urnfield period.Fig. 162. Diffusion patterns of imported metal items to the Wielkopolska-Kujawy Lowland in the late