Page 1
1
English-Polish Glossary of Behavior Analytic Terms -
Angielsko-polski słownik terminów behawioralnych
ENGLISH TERMS -
TERMINY ANGIELSKIE
POLISH TERMS -
TERMINY POLSKIE AB design schemat eksperymentalny AB
ABA design schemat eksperymentalny ABA
ABAB design schemat eksperymentalny ABAB
abative effect efekt osłabiający
ABC description opis ABC
ABC record dane ABC
ABC recording zapis ABC
abolishing operation (AO) operacja znosząca
absolute stimulus control bezwzględna kontrola bodźcowa
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
terapia akceptacji i zaangażowania (ACT)
accuracy dokładność
acquisition nabywanie
acquisition (of an operant response)
nabywanie (reakcji sprawczej)
acquisition phase faza nabywania
activity reinforcer wzmocnienie w postaci aktywności
activity schedule plan aktywności
addictive reinforcer wzmocnienie uzależniające
additivity theory of behavioral contrast
addytywna teoria kontrastu behawioralnego
adduction addukcja
adduction contingency zależność addukcyjna
adjunctive behavior zachowanie towarzyszące
adjusting (adj) schedule of reinforcement
regulowany rozkład wzmacniania
adventitious reinforcement wzmocnienie przypadkowe
affirmation of the consequent uznanie konsekwencji
Ainslie-Rachlin principle zasada Ainslie-Rachlin
Ainslie-Rachlin theory teoria Ainslie-Rachlin
alternating treatments design schemat eksperymentalny zmieniających się oddziaływań
alternative (alt) schedules of reinforcement
alternatywne rozkłady wzmacniania
alternative behavior zachowanie alternatywne
alternative schedule alternatywny rozkład
analysis of behavior analiza zachowania
anecdotal observation obserwacja anegdotyczna
antecedent zmienna poprzedzająca
antecedent control kontrola zmiennych poprzedzających
antecedent event zdarzenie poprzedzające
antecedent intervention interwencja oparta na zmiennych poprzedzających
antecedent stimulus class klasa bodźców poprzedzających
anticipatory contrast oczekiwany kontrast
appetitive stimulus bodziec apetytywny
applied behavior analysis (ABA)
stosowana analiza zachowania (SAZ)
approached based preference assessment
ocena preferencji oparta na podchodzeniu
approximation przybliżenie
arbitrary matching dopasowywanie arbitralne
arbitrary stimulus class klasa bodźców arbitralnych
artifact artefakt
artificial reinforcer wzmocnienie sztuczne
ascending baseline poziom wyjściowy rosnący
Assessment of Basic Language and Learning Skills (ABLLS)
Podręcznik do oceny podstawowych umiejętności językowych i uczenia się (ABLLS)
associationism asocjacjonizm
associative bias odchylenie asocjacyjne
associative learning asocjacyjne uczenie
associative strength asocjacyjna siła
attention-maintained behavior
zachowanie utrzymywane przez uwagę
audience publiczność
auditory matching dopasowywanie słuchowe
auditory stimulus control kontrola bodźców słuchowych
augmentative communication systems
systemy komunikacji wspomagającej
augmenting stimulus bodziec pobudzający
autoclitic reakcja autoklityczna
autoclitic frame schemat autoklityczny
automaintenance samoutrzymywanie
automatic punishment karanie automatyczne
automatic reinforcement wzmacnianie automatyczne
automatic reinforcer wzmocnienie automatyczne
automaticity automatyzm
autoshaping samokształtowanie
aversive adj. awersyjny
aversive control kontrola awersyjna
aversive counterconditioning awersyjne przeciwwarunkowanie
aversive stimulus bodziec awersyjny
avoidance unikanie
avoidance contingency zależność związana z unikaniem
BAB design schemat eksperymentalny BAB
backup reinforcer wzmocnienie docelowe
backward chaining uczenie łańcucha zachowań od końca
backward chaining with leaps ahead
uczenie łańcucha zachowań od końca z pominięciem niektórych kroków
backward conditioning warunkowanie wsteczne
Page 2
2
bar graph wykres słupkowy
baseline / baseline condition poziom wyjściowy
baseline logic logika poziomu wyjściowego
behavior zachowanie
behavior analysis analiza zachowania
behavior analyst analityk zachowania
Behavior Analyst Certification Board (BACB)
Rada Certyfikacyjna Analityków Zachowania (BACB)
behavior beneath the skin zachowanie niejawne (wewnętrzne)
behavior chain łańcuch zachowań
behavior chain interruption strategy
strategia przerywania łańcucha zachowań
behavior chain with limited hold
łańcuch zachowań z ograniczeniem czasowym
behavior change tactic taktyka zmiany zachowania
behavior checklist lista kontrolna zachowań
behavior modification modyfikacja zachowania
behavior outside the skin zachowanie jawne (zewnętrzne)
behavior product produkt zachowania
behavior system system zachowania
behavior therapy terapia behawioralna
behavior trap pułapka behawioralna
behavioral adj. behawioralny
behavioral assessment ocena behawioralna
behavioral chain łańcuch zachowań
behavioral contingency zależność behawioralna
behavioral contract kontrakt behawioralny
behavioral contrast kontrast behawioralny
behavioral cusp behawioralny punkt zwrotny
behavioral deficit deficyt behawioralny
behavioral dynamics dynamika zachowania
behavioral ecology ekologia behawioralna
behavioral economics ekonomia behawioralna
behavioral excess nadmiar behawioralny
behavioral flexibility elastyczność behawioralna
behavioral genetics genetyka behawioralna
behavioral history historia behawioralna
behavioral medicine medycyna behawioralna
behavioral momentum pęd zachowania
behavioral objective cel behawioralny
behavioral pharmacology farmakologia behawioralna
behavioral priming torowanie behawioralne
behavioral psychology psychologia behawioralna
behavioral skills training behawioralny trening umiejętności
behavioral units jednostki zachowania
behavioral variability różnorodność behawioralna
behavior-altering effect efekt zmieniający zachowanie
behavior-analytic adj. behawioralno-analityczny
behaviorism behawioryzm
behavior-systems analysis analiza systemów zachowania
believability wiarygodność
biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne / biofeedback
biological context kontekst biologiczny
biological preparedness biologiczna gotowość
bizarre vocalizations dziwaczne wokalizacje
block blok
block v. blokować
blocking blokowanie
Board Certified Assistant Behavior Analyst (BCaBC)
Certyfikowany asystent analityka zachowania (BCaBC)
Board Certified Behavior Analyst (BCBA)
Certyfikowany analityk zachowania (BCBA)
bonus response cost koszt reakcji związany z premią
break and run pauza i seria (wzór reagowania)
brief functional analysis skrócona analiza funkcjonalna
burst (of behaviors) wybuch (zachowań)
calibration kalibracja
captured learn units uchwycone jednostki nauczania
case study studium przypadku
ceiling measurement pomiar limitów górnych
celeration celeracja
celeration time period czas celeracji
celeration trend line linia trendu celeracji
chain(ed) schedule of reinforcement
łańcuchowy rozkład wzmacniania
chaining tworzenie łańcuchów zachowań
chamber klatka
changeover zmiana
changeover delay (COD) procedura opóźnienia po zmianie
changeover ratio (COR) procedura proporcji po zmianie
changeover response reakcja po zmianie
changing criterion design schemat eksperymentalny ze zmieniającym się kryterium
choice wybór
classical conditioning warunkowanie klasyczne
clicker training trening z użyciem klikera
clinical behavior analysis kliniczna analiza zachowania
clinically relevant behavior zachowanie znaczące klinicznie
closed economy zamknięty system ekonomiczny
codic kodik
coercion przymus
cognitive fusion fuzja poznawcza
collateral behavior zachowanie współwystępujące
combinatorial entailment powiązanie kombinatoryjne
committed action zaangażowane działanie
community behavior analysis analiza zachowania społeczności
community of reinforcers ogół wzmocnień
comparison stimulus bodziec dopasowywany
compensatory conditional response
warunkowa reakcja kompensacyjna
competing response reakcja konkurująca
compliance posłuszeństwo /
Page 3
3
podporządkowanie się
component analysis analiza elementów interwencji
compound conditioned stimulus (compound CS)
złożony bodziec warunkowy
compound schedule złożony rozkład wzmacniania
concept pojęcie
concept formation tworzenie pojęć
conceptual analysis of behavior
teoretyczna analiza zachowania
conceptual stimulus control (conceptual control)
kontrola zachowania przez klasę bodźców
concurrent contingencies zależności równoczesne
concurrent operants równoczesne zachowania sprawcze
concurrent schedules rozkłady równoczesne
concurrent schedules of reinforcement
równoczesne rozkłady wzmacniania
concurrent-chain schedules równoczesne łańcuchowe rozkłady
concurrent-chain schedules of reinforcement
równoczesne łańcuchowe rozkłady wzmacniania
condition (experimental) warunki (eksperymentalne)
conditional warunkowy
conditional discrimination warunkowe różnicowanie
conditional probability warunkowe prawdopodobieństwo
conditioned adj. warunkowy
conditioned aversive stimulus warunkowy bodziec awersyjny
conditioned compensatory responses
warunkowe reakcje kompensacyjne
conditioned emotional response (CER)
warunkowa reakcja emocjonalna
conditioned establishing operation
warunkowa operacja ustanawiająca
conditioned inhibition hamowanie warunkowe
conditioned inhibitor warunkowy bodziec hamujący
conditioned motivating operation
warunkowa operacja motywacyjna
conditioned negative reinforcer
warunkowe wzmocnienie negatywne
conditioned opponent theory teoria warunkowych reakcji przeciwstawnych
conditioned punisher kara warunkowa
conditioned suppression tłumienie warunkowe
conditioned/conditional reflex odruch warunkowy
conditioned/conditional reinforcement
wzmacnianie warunkowe
conditioned/conditional reinforcer
wzmocnienie warunkowe
conditioned/conditional response (CR)
reakcja warunkowa (CR)
conditioned/conditional stimulus (CS)
bodziec warunkowy (CS)
conditioning warunkowanie
confidentiality poufność
conflict of interest konflikt interesów
confounding factor czynnik zakłócający
confounding variable zmienna zakłócająca
conjoint (conj) schedules of reinforcement
łączne rozkłady wzmacniania
conjugate reinforcement wzmocnienie sprzężone
conjunctive (conj) schedule of reinforcement
koniunkcyjny rozkład wzmacniania
consequence konsekwencja
consummatory response reakcja konsumpcyjna
contact with present moment kontakt z chwilą obecną
context kontekst
contextual behavioral science kontekstualna nauka o zachowaniu
contextual control kontekstualna kontrola
contextualism kontekstualizm
contiguity styczność
contingency zależność
contingency contract kontrakt opisujący zależności
contingency control kontrola przez zależności
contingency discriminability różnicowalność zależności
contingency language język zależności
contingency management kierowanie zależnościami
contingency of reinforcement zależności związane ze wzmacnianiem
contingency space przestrzeń zależności
contingency-governed behavior
zachowanie kierowane zależnościami
contingency-shaped behavior zachowanie kształtowane zależnościami
contingency-specifying stimulus
bodziec określający zależność
contingent adj. zależny
contingent associations skojarzenia zależne
contingent delay opóźnienie zależne
contingent exercise ćwiczenia zależne
contingent observation obserwacja zależna
contingent response reakcja zależna
contingent stimulus bodziec zależny
continuous measurement pomiar ciągły
continuous recording zapis ciągły
continuous recording for specified periods
zapis ciągły przez określony czas
continuous reinforcement (CRF)
wzmacnianie ciągłe
continuum-based model of behavioral treatment
wieloaspektowy model terapii behawioralnej
contrast or behavioral contrast
kontrast lub kontrast behawioralny
contrived contingency sztuczna zależność
contrived mediated stimulus sztuczny bodziec pośredniczący
contrived reinforcer wzmocnienie sztuczne
controlled behavior zachowanie kontrolowane
controlling behavior zachowanie kontrolujące
controlling stimulus bodziec kontrolujący
controlling variable zmienna kontrolująca
conversational unit jednostka konwersacji
copying a text kopiowanie tekstu
correction procedure procedura korygująca
Page 4
4
correlated reinforcers skorelowane wzmocnienia
correlated stimuli skorelowane bodźce
correspondence odpowiedniość
count liczba
counterconditioning przeciwwarunkowanie
countercontrol responses reakcje o przeciwnej kontroli
covert behavior zachowanie ukryte
critical feature cecha krytyczna
CS-US interval interwał pomiędzy bodźcem warunkowym a bodźcem bezwarunkowym
cumulative graph wykres kumulatywny
cumulative record zapis kumulatywny
cumulative recorder rejestrator kumulatywny
curriculum program nauczania
data collection zbieranie danych
data path ścieżka danych
data point punkt danych
data sampling próbkowanie danych
datum, data dane
dead man’s test test nieboszczyka
defensive conditioning warunkowanie defensywne
defusion defuzja
delay of reinforcement odroczenie wzmocnienia
delay- reduction hypothesis hipoteza odroczenia-redukcji
delay(ed) conditioning warunkowanie odroczone
delayed imitation odroczone naśladowanie
delayed matching-to-sample odroczone dopasowanie do wzorca
delayed multiple baseline design
schemat eksperymentalny z opóźnionym wielokrotnym pomiarem wyjściowym
delayed reinforcement odroczone wzmacnianie
delayed response reakcja odroczona
demonstration research badanie demonstracyjne
dependent group contingency zależna zależność grupowa
dependent variable zmienna zależna
deprivation deprywacja
deprivation operation operacja deprywacyjna
derived equivalence relation wywiedziona relacja ekwiwalentna
derived relational responding reakcje na wywiedzione reakcje
derived relations wywiedzione reakcje
derived stimulus relation wywiedziona relacja między bodźcami
descending baseline poziom wyjściowy malejący
descriptive analysis analiza opisowa
descriptive assessment ocena opisowa
descriptive autoclitic opisowa reakcja autoklityczna
descriptive functional behavior assessment
opisowa ocena funkcjonalna zachowania
desensitization odwrażliwianie
destructive behavior zachowanie destrukcyjne
determinism determinizm
differential conditioning warunkowanie różnicujące
differential punishment of high rates
różnicujące karanie wysokiego tempa
differential punishment procedure
procedura karania różnicującego
differential reinforcement wzmacnianie różnicujące
differential reinforcement of alternative behavior (DRA)
różnicujące wzmacnianie zachowania alternatywnego (DRA)
differential reinforcement of communication
różnicujące wzmacnianie komunikacji
differential reinforcement of diminishing rates of responding (DRD)
różnicujące wzmacnianie zmniejszającego się tempa reagowania (DRD)
differential reinforcement of high rates of responding (DRH)
różnicujące wzmacnianie wysokiego tempa reagowania (DRH)
differential reinforcement of incompatible behavior (DRI)
różnicujące wzmacnianie zachowania niekompatybilnego (DRI)
differential reinforcement of low rates of responding (DRL)
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL)
differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO)
differential reinforcement of paced responding (DRP)
różnicujące wzmacnianie określonego tempa reagowania (DRP)
differential reinforcement schedules
rozkład różnicującego wzmacniania
differential response reakcja różnicująca
differential-reinforcement schedules
rozkłady różnicującego wzmacniania
differentiated response zróżnicowana reakcje
differentiation zróżnicowanie
dimension of behavior wymiar zachowania
dimensional measurement pomiar wymiaru
dimensional quantity wielkość wymiaru
dimensionless quantity wielkość niemianowana
direct instruction nauczanie bezpośrednie
direct measurement pomiar bezpośredni
direct measurement pomiar bezpośredni
direct measures pozycja do usunięcia
direct replication bezpośrednia replikacja
discontinuous measurement pomiar nieciągły
discontinuous observation obserwacja nieciągła
discounting dyskontowanie
discrete trial wyodrębniona próba
discrete trial training (DTT) uczenie metodą wyodrębnionych prób (DTT)
discrete trials wyodrębnione próby
discriminated avoidance różnicowe unikanie
discriminated extinction różnicowe wygaszanie
discriminated operant różnicowe zachowanie sprawcze
discrimination różnicowanie
discrimination hypothesis hipoteza różnicowania
discrimination index wskaźnik różnicowania
discrimination learning uczenie różnicowania
discrimination training trening różnicowania
Page 5
5
discrimination training procedure
procedura treningu różnicowania
discriminative adj. różnicujący
discriminative function funkcja różnicująca
discriminative stimulus (SD) bodziec różnicujący (SD)
disinhibition rozhamowanie
disruptive behavior zachowanie przeszkadzające
distancing dystansowanie
distractors dystraktory
distributed practice ćwiczenie rozłożone w czasie
double-blind control podwójnie ślepa próba
duplic duplik
duration czas trwania
duration recording zapis czasu trwania
Early Intensive Behavioral Intervention (EIBI)
wczesna intensywna interwencja behawioralna (EIBI)
echoic echowa
echoic behavior zachowanie echowe
echoic-to-mand z echowej na mand
echoic-to-tact z echowej na takt
ecological assessment ocena ekologiczna
effect law prawo efektu
elastic demand popyt elastyczny
electronic speaking device elektroniczne urządzenie mówiące
elicit v. wyzwalać
elicitation wyzwalanie
elicited wyzwolony
emerge v. ujawniać się
emergent relation relacja ujawniająca się
emit v. emitować
emitted adj wyemitowany
emitted behavior zachowanie emitowane
empiricism empiryzm
engagement based preference assessment
ocena preferencji oparta na zaangażowaniu
environment środowisko
equal-interval graph wykres z równymi interwałami
equivalence ekwiwalencja
equivalence class klasa ekwiwalentna
equivalence relation relacja ekwiwalentna
equivalent adj. ekwiwalentny
error correction korekta błędu
errorless discrimination różnicowanie bez błędów
errorless discrimination learning
uczenie różnicowania bez błędów
errorless discrimination procedure
procedura różnicowania bez błędów
errorless learning uczenie bez błędów
escape ucieczka
escape contingency zależność związana z ucieczką
escape extinction wygaszanie ucieczki
escape-maintained behavior zachowanie utrzymywane przez ucieczkę
established response method metoda ustanowionych reakcji
establishing operation (EO) operacja ustanawiająca
establishing stimulus (ES) bodziec ustanawiający
ethical codes of behavior etyczne zasady zachowania
ethics etyka
event recording zapis zdarzenia
evocative effect efekt wywołujący
evoke v. wywoływać
exact count-per-interval interobserver agreement (IOA)
dokładna zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwale
excitatory stimulus warunkowy bodziec pobudzeniowy
exclusion time-out or exclusionary time out
time-out z wykluczeniem
experiential avoidance unikanie doświadczania
experiment eksperyment
experimental analysis of behavior
eksperymentalna analiza zachowania
experimental condition warunek eksperymentalny
experimental control kontrola eksperymentalna
experimental design schemat eksperymentalny
experimental question pytanie eksperymentalne
explanatory fiction wyjaśniająca fikcja (błędne koło w rozumowaniu)
exposure therapy terapia ekspozycyjna
external validity trafność zewnętrzna
extinction wygaszanie
extinction burst wybuch związany z wygaszaniem
extinction gradient gradient wygaszania
extinction stimulus (S-delta S
Δ)
bodziec wygaszeniowy (S-delta / S
Δ)
extinguish v. wygaszać
extraneous sources of reinforcement
uboczne źródła wzmocnień
extraneous variable zmienna uboczna
extra-stimulus prompt podpowiedź zewnątrzbodźcowa
extrinsic reinforcer wzmocnienie zewnętrzne
extrinsic variability zmienność zewnętrzna
facultative behavior zachowanie fakultatywne
fade v. wycofywać
fading wycofywanie
fading across prompts wycofywanie poprzez zmiany pomiędzy podpowiedziami
fading procedure procedura stopniowego wycofywania bodźca
fading within prompt wycofywanie poprzez zmiany w podpowiedzi
feature stimulus class klasa bodźców o podobnych cechach
feature-positive stimulus bodziec nacechowany pozytywnie
Findley procedure procedura Findley'a
first-order conditioned stimulus (CS)
bodziec warunkowy pierwszego rzędu
first-order conditioning warunkowanie pierwszego rzędu
Page 6
6
fixed action pattern wzór zachowań instynktowych
fixed consecutive number następująca po sobie stała liczba reakcji przed zmianą
fixed interval stały interwał
fixed interval schedule of reinforcement (FI)
rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI)
fixed momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) w stałych interwałach
fixed ratio stała proporcja
fixed-interval scallop wykres muszelkowy przy stałych interwałach
fixed-interval schedule of reinforcement (FI)
rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI)
fixed-ratio responding reagowanie charakterystyczne dla rozkładu o stałych proporcjach
fixed-ratio schedule of reinforcement (FR)
rozkład wzmacniania o stałych proporcjach (FR)
fixed-time schedule (FT) rozkład o stałym czasie (FT)
fixed-time schedule of reinforcement (FT)
rozkład wzmacniania o stałym czasie (FT)
flooding zatapianie
floor measurement pomiar limitów dolnych
fluency płynność
follow-up follow-up
forced choice narzucony wybór
forced-choice preference assessment
ocena preferencji z narzuconym wyborem
formal similarity podobieństwo formalne
forward chaining uczenie łańcucha zachowań od początku
free choice swobodny wybór
free operant swobodne zachowanie sprawcze
free operant avoidance unikowe swobodne zachowania sprawcze
free operant method metoda swobodnych zachowań sprawczych
free operant procedure procedura swobodnych zachowań sprawczych
frequency częstość
frequency of reinforcement częstość wzmacniania
frequency of responding częstość reagowania
frequency-within-interval-recording
zapis częstości w interwale
full session differential reinforcement of low rates (DRL)
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) w całej sesji
function funkcja
function of behavior funkcja zachowania
functional analysis analiza funkcjonalna
Functional Analytic Psychotherapy (FAP)
psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP)
functional behavior assessment
funkcjonalna ocena zachowania
functional class klasa funkcjonalna
functional communication training (FCT)
trening komunikacji funkcjonalnej (FCT)
functional contextualism funkcjonalny kontekstualizm
functional equivalence ekwiwalencja funkcjonalna
functional independence niezależność funkcjonalna
functional relation relacja funkcjonalna
functional response class funkcjonalna klasa reakcji
functional stimulus bodziec funkcjonalny
functionally equivalent adj. funkcjonalnie ekwiwalentny
function-altering effect efekt zmieniający funkcję
function-based definition definicja oparta na funkcji
function-based treatment oddziaływania oparte na funkcji zachowania
general case analysis ogólna analiza warunków
general case programming programowanie uwzględniające ogólne warunki
generality generalność
generalization generalizacja
generalization across subjects generalizacja na inne podmioty
generalization gradient gradient generalizacji
generalization probe próbka testowa generalizacji
generalization setting warunki generalizacji
generalized behavior change zgeneralizowana zmiana zachowania
generalized conditioned punisher
zgeneralizowana kara warunkowa
generalized conditioned reinforcer
zgeneralizowane wzmocnienie warunkowe
generalized imitation zgeneralizowana umiejętność naśladowania
generalized matching zgeneralizowane dopasowywanie
generalized matching law uogólnione prawo dopasowania
generalized reinforcer zgeneralizowane wzmocnienie
generalized social reinforcement
zgeneralizowane wzmocnienie społeczne
generic extension rozszerzenie rodzajowe
gestural prompt podpowiedź gestem
gestural topography forma gestowa
goal gradient gradient zależny od bliskości celu
graduated guidance stopniowe kierowanie
graph wykres
group behavior zachowanie grupowe
group contingency zależność grupowa
group-oriented consequences konsekwencje ukierunkowane na grupę
guidance hypothesis hipoteza informacji zwrotnych
guided compliance kierowane podporządkowanie się/ posłuszeństwo
habilitation przystosowanie
habit nawyk
habit reversal zmiana nawyków
Page 7
7
habituation habituacja
hallway time-out time out na korytarzu
hand-over-hand prompt podpowiedź dłoń-na-dłoni
hear-write usłysz-napisz
hero procedure procedura bohatera
Herrnstein’s equation równanie Herrnsteina
heterogeneous chains schedule
heterogeniczny łańcuchowy rozkład
hierarchy of behavior or responses
hierarchia zachowania lub reakcji
higher order operants zachowania sprawcze wyższego rzędu
higher-order class of behavior klasa zachowań wyższego rzędu
higher-order conditioning warunkowanie wyższego rzędu
higher-order schedule of reinforcement
rozkład wzmocnień wyższego rzędu
high-probability request polecenie o wysokim prawdopodobieństwie wykonania
high-probability request sequence
seria poleceń o wysokim prawdopodobieństwie wykonania
history of reinforcement historia wzmacniania
homogenous chains schedule of reinforcement
homogeniczny łańcuchowy rozkład wzmacniania
hypothesis hipoteza
hypothetical construct hipotetyczny konstrukt
hypothetico-deductive method
metoda hipotetyczno-dedukcyjna
identity identyczność
identity matching dopasowanie identycznych bodźców
imitation naśladowanie
imitative reinforcers wzmocnienia wynikające z naśladowania
implosion therapy/implosive therapy
terapia implozywna
impulsive choice impulsywny wybór
impulsiveness / impulsivity impulsywność
impure mand nieczysty mand
impure tact nieczysty takt
in vivo desensitization odwrażliwianie in vivo
incentive zachęta
incidental chaining or incidental reinforcement
incydentalne tworzenie łańcucha lub incydentalne wzmacnianie
incidental language training incydentalny trening językowy
incidental learning uczenie się incydentalne
incidental reinforcement incydentalne wzmacnianie
incidental teaching uczenie incydentalne
incompatible behavior zachowanie niekompatybilne
independent group contingency
zależność niezależna od grupy
independent variable zmienna niezależna
indirect assessment ocena pośrednia
indirect functional assessment pośrednia ocena funkcjonalna
indirect measurement pomiar pośredni
indirect measures pośrednie pomiary
indiscriminable contingency nieróżnicowalna zależność
individualized education plan zindywidualizowany plan edukacyjny
individually based contingencies
zależności indywidualne
induction indukcja
inelastic demand popyt nieelastyczny
informative stimulus bodziec informacyjny
informed consent świadoma zgoda
inhibitory gradient gradient hamowania
inhibitory stimulus bodziec hamujący
initial links początkowe ogniwa
instinctive drift dryfowanie w kierunku instynktu
instructional control kontrola poleceniowa
instructional setting warunki instruktażowe
instrumental behavior zachowanie instrumentalne
instrumental conditioning warunkowanie instrumentalne
instrumental learning uczenie instrumentalne
instrumental response reakcja instrumentalna
intensity intensywność
intensive behavioral intervention
intensywna interwencja behawioralna
intentional learning uczenie zamierzone
interdependent group contingency
zależność współzależna od grupy
interdependent schedules of reinforcement
współzależne rozkłady wzmacniania
interim behavior zachowanie tymczasowe
interlocking schedule rozkład sprzężony
intermittent reinforcement wzmacnianie sporadyczne
intermittent reinforcement effect
efekt wzmacniania sporadycznego
intermittent schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania sporadycznego
internal validity trafność wewnętrzna
interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami
interobserver reliability rzetelność pomiarów obserwatorów
interoceptive conditioning warunkowanie interoceptywne
interrater agreement zgodność między oceniającymi
interrater reliability rzetelność pomiarów osób oceniających
interreinforcement interval (IRI)
interwał między wzmocnieniami
interresponse time (IRT) czas między reakcjami
interresponse time theory teoria czasu między reakcjami
interrupted chain przerwany łańcuch
Page 8
8
intersperse v. przeplatać
interspersed adj. przeplecione
interspersed trials / mixed trials
próby przeplatane
inter-trial interval interwał między próbami
intertrial interval (ITI) interwał pomiędzy próbami
interval differential reinforcement of low rates
interwałowe różnicujące wzmacnianie niskiego tempa
interval recording zapis interwałowy
interval schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania interwałowy
interval-by-interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich interwałach
intervention (treatment) package
pakiet interwencyjny
intradimensional training trening wewnątrzwymiarowego różnicowania
intra-stimulus prompt podpowiedź wewnątrzbodźcowa
intraverbal intrawerbalna
intrinsic reinforcement wzmacnianie wewnętrzne
intrinsic reinforcer wzmocnienie wewnętrzne
intrinsic variability zmienność wewnętrzna
intuitive control kontrola przez zależności
in-vivo therapy terapia in vivo
irreversibility nieodwracalność
joint attention wspólne pole uwagi
joint stimulus control połączona kontrola bodźcowa
lag reinforcement schedule rozkład wzmacniania zachowań różnorodnych
latency opóźnienie
latency recording zapis opóźnienia
latency-based functional analysis
analiza funkcjonalna oparta o pomiar opóźnienia
latent inhibition hamowanie utajone / latentne
latent learning uczenie się utajone
law of effect prawo efektu
law of exercise prawo ćwiczenia
law of intensity magnitude prawo intensywności-wielkości
law of latency prawo opóźnienia
law of threshold prawo progu
learn unit jednostka nauczania
learn unit context kontekst jednostki nauczania
learn units to criterion jednostki nauczania do kryterium
learned helplessness wyuczona bezradność
learning uczenie się
learning set gotowość do uczenia się
least restrictive treatment model
model jak najmniej restrykcyjnych oddziaływań / model jak najmniej restrykcyjnej terapii
least-to-most prompting udzielanie podpowiedzi od najsłabszej do najsilniejszej
level poziom
level system system poziomowy
limited hold ograniczona dostępność
line graph wykres liniowy
linear interval scale liniowa skala interwałowa
listener słuchacz
listener behavior zachowanie słuchacza
listener component of naming komponent słuchacza w nazywaniu
listener literacy elementarne umiejętności słuchacza
listener training trening umiejętności słuchacza
local rate or local response rate
tempo chwilowe lub chwilowe tempo reagowania
logarithmic interval scale logarytmiczna skala interwałowa
logical positivism pozytywizm logiczny
long-delay conditioning warunkowanie z długim odroczeniem
loose teaching uczenie w różnorodnych warunkach
magazine training trening korzystania z karmnika
magnitude wielkość
mainstreaming włączenie dziecka do placówki masowej (przedszkole/szkoła)
maintenance utrzymanie
mand mand
mand v. mandować/wypowiadać mandy
manipulandum manipulandum
masking maskowanie
mass trials próby skomasowane
massed learn units skomasowane jednostki nauczania
massed practice skomasowana praktyka
mastery criteria kryterium opanowania
matching dopasowanie
matching law prawo dopasowania
matching to sample dopasowanie do wzorca
match-to-sample responding reakcja dopasowywania do wzorca
maximizing maksymalizacja
mean count-per-interval interobserver agreement (IOA)
średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwałach
mean duration-per-occurrence interobserver agreement (IOA)
średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do czasu trwania zachowania
measurement bias tendencyjny błąd pomiaru
measurement by permanent product
pomiar na podstawie produktu trwałego
Mechner notation zapis Mechnera
mediating behavior zachowanie pośredniczące
melioration ulepszanie
mentalism mentalizm
mentalistic adj. menstalistyczny
Page 9
9
metacontingencies metazależności
metaphorical extension rozszerzenie metaforyczne
metaphysical behaviorism behawioryzm metafizyczny
method of successive approximations
metoda kolejnych przybliżeń
methodological behaviorism behawioryzm metodologiczny
metonymical extension rozszerzenie metonimiczne
mindfulness uważność
mixed (mix) schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania mieszany
model prompt podpowiedź modelująca
model v. modelować
modeling modelowanie
molar molarny
molar and molecular analyses molarne i molekularne analizy
molar theory teoria molarna
molecular molekularny
molecular theory teoria molekularna
momentary deprivation chwilowa deprywacja
momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań
momentary maximization theory
teoria chwilowej maksymalizacji
momentary maximizing chwilowa maksymalizacja
momentary time sampling chwilowe próbki czasowe
most-to-least prompting udzielanie podpowiedzi od najsilniejszej do najsłabszej
motivating operation (MO) operacja motywacyjna
multi-element design wieloelementowy schemat eksperymentalny
multiple baseline across behaviors
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych zachowań
multiple baseline across settings
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania w różnych sytuacjach
multiple baseline across subjects
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych osób badanych
multiple baseline design schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania
multiple control wieloelementowa kontrola
multiple exemplar instruction uczenie wieloprzykładowe
multiple exemplar training trening wieloprzykładowy
multiple functions (stimulus) wielorakie funkcje (bodźca)
multiple probe design schemat wielokrotnych próbek
multiple schedule of reinforcement
wieloelementowy rozkład wzmacniania
multiple stimulus preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie
multiple treatment interference
wpływ historii oddziaływań
multiple treatment reversal design
naprzemienny schemat eksperymentalny wielu oddziaływań
multiple-stimulus with replacement preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie z ponownym uwzględnieniem
multiple-stimulus without replacement preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie w wariancie bez ponownego uwzględnienia
mutual entailment powiązanie odnoszące
naive observer nieświadomy obserwator
name v. nazywać
naming nazywanie
natural concept pojęcie naturalne
natural environment training (NET)
nauczanie w środowisku naturalnym (NET)
natural reinforcer wzmocnienie naturalne
natural setting naturalne otoczenie
naturalistic language intervention
naturalistyczna interwencja językowa
naturally existing contingency zależność istniejąca naturalnie
negative automaintenance samoutrzymywanie negatywne
negative contrast negatywny kontrast
negative practice praktyka negatywna
negative punisher kara negatywna
negative punishment karanie negatywne
negative reinforcement wzmacnianie negatywne
negative reinforcer wzmocnienie negatywne
negative stimulus bodziec negatywny
neutral stimulus bodziec obojętny
noncontingent escape ucieczka niezależna od zachowania
noncontingent reinforcement (NCR)
wzmacnianie niezależne od zachowania (NCR)
nondifferential training trening nieróżnicowania
nondiscriminated avoidance unikanie bez bodźca różnicującego
nonexclusionary time-out time-out bez wykluczenia
normalization normalizacja
observation period okres obserwacji
observational learning uczenie się przez obserwację
observed value zaobserwowana wartość
observer drift dryf obserwatora
observer reactivity reaktywność obserwatora
observing response reakcja obserwacyjna
occurrence/non-occurrence interobserver agreement (IOA)
zgodność pomiędzy obserwatorami (IOA) co do obecności/braku obecności zachowania we wszystkich interwałach
Page 10
10
oddity procedure procedura odmienności
omission pomijanie
omission training trening pomijania
one-factor theory teoria jednoczynnikowa
one-party contract kontrakt unilateralny
on-task behavior zachowanie związane z wykonywaniem zadania
ontogenetic ontogeniczny
ontogeny ontogeneza
open economy otwarty system ekonomiczny
operandum test test operandum
operant adj. sprawczy
operant agression agresja sprawcza
operant behavior zachowanie sprawcze
operant chamber klatka Skinnera
operant class klasa zachowań sprawczych
operant conditioning warunkowanie sprawcze
operant imitation naśladowanie sprawcze
operant level wyjściowy poziom reakcji sprawczej
operant response reakcja sprawcza
operant selection selekcja zachowań sprawczych
operant variability różnorodność zachowań sprawczych
operational definition definicja operacyjna
opportunity-to-respond możliwość reakcji
optimization theory teoria optymalizacji
optimizing optymalizacja
organizational behavior management
zarządzanie zachowaniem w organizacji
overall response rate ogólne tempo reagowania
overcorrection hiperkorekcja
overexpectation effect efekt nadmiernych oczekiwań
overmatching naddopasowanie
overselectivity nadmierna selektywność
overshadowing zacienianie
overt behavior zachowanie jawne
paced response reakcja w określonym tempie
package intervention pakiet interwencyjny
paired-stimulus preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych parami
pairing parowanie
pairwise preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych parami
paralell contract kontrakt równoległy
parametric analysis analiza parametryczna
parametric design parametryczny schemat eksperymentalny
parroting powtarzanie
parsimony parsymonia
partial interval recording częściowy zapis interwałowy
partial reinforcement effect efekt wzmacniania sporadycznego
participant modeling modelowanie uczestniczące
partition time-out timeout za przegrodą
passive avoidance pasywne unikanie
pattern wzór
pattern analysis analiza wzoru
Pavlovian conditioning warunkowanie pawłowskie
peak procedure procedura szczytowej częstości zachowania
peak shift przesunięcie szczytu gradientu generalizacji
percentage procent
percentage reinforcement wzmacnianie procentowe
percentile schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania percentylowy
permanent product recording zapis produktu trwałego
personalized system of instruction
zindywidualnizowany system nauczania
perspective taking skills umiejętności przyjmowania perspektywy
phase change lines linie zmiany fazy
philosophic doubt filozoficzna wątpliwość
phylogenic filogenetyczny
phylogeny filogeneza
physical guidance fizyczne kierowanie
physical prompt podpowiedź fizyczna
physical restraint unieruchomienie fizyczne
Picture Exchange Communication System (PECS)
system komunikacji oparty o wymianę obrazków (PECS )
picture prompt podpowiedź obrazkowa
pilot research badania pilotażowe
pivotal behaviors zachowania kluczowe
pivotal learning uczenie kluczowe
pivotal response reakcja kluczowa
pivotal response training (PRT)
trening reakcji kluczowych (PRT)
placebo control kontrola placebo
placebo effect efekt placebo
Planned activity check (PLACHECK)
próbki czasowe w grupie (PLACHECK)
planned ignoring planowe ignorowanie
point-to response reakcja wskazywania
point-to-point correspondence
odpowiedniość 1:1
polymorphous stimulus class polimorficzna klasa bodźców
Positive Behavior Support (PBS)
Pozytywne Wspieranie Zachowań / Model Pozytywnego Wspierania Zachowań (PBS)
positive contrast pozytywny kontrast
positive practice praktyka pozytywna
positive practice overcorrection
hiperkorekcja w formie praktyki pozytywnej
Positive punisher kara pozytywna
positive punishment karanie pozytywne
positive reinforcement wzmacnianie pozytywne
positive reinforcer wzmocnienie pozytywne
positive stimulus bodziec pozytywny
post reinforcement pause (PRP)
pauza po wzmocnieniu
Page 11
11
postdiscrimination gradient gradient po różnicowaniu
potentiation potęgowanie
practice effect efekt praktyki
precision teaching uczenie precyzyjne
precommitment wstępne zobowiązanie
precurrent behavior zachowanie poprzedzające
precurrent contingency zależność poprzedzająca
precursor behavior zachowanie zwiastujące
prediction przewidywanie
predictive stimulus bodziec predyktywny
preference assessment ocena preferencji
pre-listener pre-słuchacz
Premack principle zasada Premacka
preparatory response reakcja wstępna
preparedness gotowość
preratio pause pauza przed serią
preratio pausing pauzowanie przed serią
prerequisite behavior zachowanie niezbędne
presence-absence training trening typu „jest – nie ma”
primary aversive stimulus pierwotny bodziec awersyjny
primary laws of reflex podstawowe prawa odruchów
primary reinforcer wzmocnienie pierwotne
principle of behavior prawo zachowania
private behavior zachowanie prywatne
private event zdarzenie prywatne
probabilistic stimulus class probabilistyczna klasa bodźców
probability of response prawdopodobieństwo reakcji
probe próbka
probe multiple baseline design
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru próbkowego kilku poziomów wyjściowych zachowania
procedural fidelity proceduralna wierność
procedural integrity proceduralna integralność
procedure of fixed-outcome shaping
procedura kształtowania o stałych konsekwencjach
procedure of variable-outcome shaping
procedura kształtowania o zmiennych konsekwencjach
programmed instruction zaprogramowane nauczanie
programming common stimuli programowanie oparte o typowe bodźce
progressive muscular relaxation
progresywna relaksacja mięśni
progressive schedule rozkład progresywny
progressive schedule of reinforcement
progresywny rozkład wzmacniania
progressive-interval schedule progresywny rozkład interwałowy
progressive-ratio schedule progresywny rozkład proporcjonalny
progressive-time schedule progresywny rozkład czasowy
prompt podpowiedź
prompt delay opóźnienie podpowiedzi
prompt dependency zależność od podpowiedzi
prompt fading wycofywanie podpowiedzi
prompt v. podpowiadać
property destruction niszczenie własności
prosthetic reinforcer sztuczne wzmocnienie
proximity control kontrolowanie odległości między nauczycielem a uczniem
pseudoconditioning pseudowarunkowanie
pseudotrial pseudopróba
psychological behaviorism behawioryzm psychologiczny
psychological flexibility elastyczność psychologiczna
public behavior zachowanie publiczne
public event zdarzenie publiczne
punish v. karać
punisher kara
punishment karanie
punishment contingency zależność karząca
pure mand czysty mand
pure tact czysty takt
puzzle box skrzynka problemowa
quantitative law of effect ilościowe prawo efektu
quid pro quo contract kontrakt quid pro quo (wzajemny)
radical behaviorism radykalny behawioryzm
random-interval schedule rozkład o losowych interwałach
random-interval schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania o losowych interwałach
random-ratio schedule rozkład o losowych proporcjach
random-ratio schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania o losowych proporcjach
rapid motor imitation szybka imitacja motoryczna
rate tempo
rate dependency zależność od tempa
rate of reinforcement tempo wzmacniania
rate of responding tempo reagowania
rate of response tempo reakcji
ratio run szybkie reagowanie w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania
ratio schedule rozkład proporcjonalny
ratio schedule of reinforcement
proporcjonalny rozkład wzmacniania
ratio strain zanik reagowania w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania
reaction chain łańcuch reakcji
reactivity reaktywność
reader czytający
reader immersion immersja czytającego
real-time recording rzeczywisty zapis czasu
reciprocal contingency zależność wzajemna
recording zapis
recovery from punishment procedure
procedura nawrotu zachowania po karaniu
redirection przekierowanie
reflex odruch
reflexive aggression agresja odruchowa
reflexive conditioned motivating operation
odruchowa warunkowa operacja motywacyjna
Page 12
12
reflexive relation relacja zwrotna
reflexivity zwrotność
regression regresja / regres
regulated breathing uregulowane oddychanie
reification reifikacja
reinforce v. wzmacniać
reinforcement wzmacnianie
reinforcement contingency zależność wzmacniająca
reinforcement function funkcja wzmacniania
reinforcement rate tempo wzmacniania
reinforcement relativity relatywność wzmacniania
reinforcement schedule rozkład wzmacniania
reinforcer wzmocnienie
reinforcer assessment ocena wzmocnień
reinforcer delay opóźnienie wzmocnienia
reinforcer magnitude siła wzmocnienia
reinforcer ratio proporcja wzmocnień
reinforcer-abolishing effect efekt zniesienia wartości wzmocnienia
reinforcer-establishing effect efekt ustanowienia wartości wzmocnienia
relational autoclitic relacyjna reakcja autoklityczna
relational discrimination or relational learning
różnicowanie relacyjne lub uczenie się relacyjne
relational frame rama relacyjna
Relational Frame Theory (RFT) teoria ram relacyjnych (RFT)
relational framing ramowanie relacyjne
relational responding reagowanie relacyjne
relational theory of stimulus control
relacyjna teoria kontroli bodźcowej
relative rate względne tempo
relative rate of reinforcement względne tempo wzmacniania
relative rate of response względne tempo reakcji
relative stimulus control względna kontrola bodźcowa
relativity (of reinforcers) względność (wzmocnień)
relaxation training trening relaksacyjny
relevance of behavior rule zasada istotności zachowania
relevant (critical) features of stimuli
istotne cechy bodźca
reliability rzetelność
repeated acquisition powtarzane nabywanie
repertoire repertuar
replacement behavior zachowanie zastępujące
replication replikacja
Rescorla–Wagner model model Rescorli–Wagnera
research design plan badawczy
resistance to change odporność na zmianę
resistance to extinction odporność na wygaszanie
respondent reaktywny
respondent acquisition nabywanie reaktywne
respondent behavior zachowanie reaktywne
respondent conditioning warunkowanie reaktywne
respondent discrimination różnicowanie reaktywne
respondent extinction wygaszanie reaktywne
respondent generalization generalizacja reaktywna
respondent level wyjściowy poziom zachowania reaktywnego
response reakcja
response adduction addukcja reakcji
response allocation alokacja reakcji
response blocking blokowanie reakcji
response chain łańcuch reakcji
response class klasa reakcji
response competition współzawodnictwo reakcji
response cost koszt reakcji
response deprivation deprywacja reakcji
response deprivation theory teoria deprywacji reakcji
response differentiation różnicowanie reakcji
response effort wysiłek związany z reakcją
response generalization generalizacja reakcji
response hierarchy hierarchia reakcji
response induction indukcja reakcji
response latency opóźnienie reakcji
response maintenance utrzymanie reakcji
response omission pominięcie reakcji
response prompt podpowiedź związana z reakcją
response rate tempo reakcji
response strength siła reakcji
response topography forma reakcji
response-deprivation hypothesis
hipoteza deprywacji reakcji
response-independent reinforcer
wzmocnienie niezależne od reakcji
response-reinforcer correlation theory
teoria korelacji reakcji i wzmocnień
response-restriction preference assessment
ocena preferencji oparta o ograniczenie reakcji
response-shock interval interwał między reakcją a szokiem
restitutional overcorrection hiperkorekcja w formie restytucji
restricted operant ograniczone zachowanie sprawcze
resurgence nawrót
retention interval interwał utrzymania
reversal design naprzemienny schemat eksperymentalny
reversal phase faza powrotu
reversal technique technika naprzemienna
role-play odgrywanie ról
rule-governed behavior zachowanie kierowane regułami
run seria
run of response seria reakcji
running rate tempo reakcji
salience wyrazistość
salient adj. wyraźny
sameness identyczność
sample stimulus bodziec wzorcowy
sample-specific behavior zachowanie specyficzne dla wzorca
Page 13
13
satiation nasycenie
scalloping wykres muszelkowy
scatterplot wykres punktowy
schedule rozkład
schedule control kontrola rozkładowa / kontrola przez rozkład
schedule of reinforcement rozkład wzmacniania
schedule thinning rozrzedzanie rozkładu
schedule-induced behavior zachowanie indukowane przez rozkład
science of behavior nauka o zachowaniu
scored-Interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) w zaznaczonych interwałach
script skrypt
script fading wycofywanie skryptów
secondary reinforcer wzmocnienie wtórne
second-order conditioning warunkowanie drugiego rzędu
second-order schedule rozkład drugiego rzędu
see-write zobacz-napisz
selection by consequences selekcja przez konsekwencje
selection-based systems systemy oparte na wyborze bodźca
selectionism selekcjonizm
self-as-context "ja" jako kontekst
self-contract kontrakt z samym sobą
self-control samokontrola
self-control choice wybór związany z samokontrolą
self-editing autoedytowanie
self-evaluation autoewaluacja
self-generated mediator of generalization
stworzony samemu pośrednik w generalizacji
self-injurious behavior (SIB) zachowanie autoagresywne
self-injury autoagresja
self-instruction autoinstrukcja
self-instructional training trening samoinstruowania
self-management samozarządzanie
self-monitoring or self-recording
automonitoring lub autozapisywanie
self-paced we własnym tempie
self-praise v. chwalić samego siebie
self-reinforcement samowzmacnianie
self-stimulatory behavior zachowanie autostymulujące
self-talk conversational units jednostki konwersacyjne mówienia do siebie
self-talk to govern other behavior
kierowanie innym zachowaniem poprzez mówienie do siebie
semilogarithmic chart wykres półlogarytmiczny
sense modality modalność zmysłowa
sensitization uwrażliwianie
sensory extinction wygaszanie sensoryczne
sensory preconditioning sensoryczne przedwarunkowanie
sequelic siquelik
sequence analysis analiza sekwencji
sequence effect efekt sekwencji
serendipity przypadkowe odkrycie
setting event zdarzenie nastawiające
shadow v. cieniować
shadowing cieniowanie
shaping kształtowanie
shock-shock interval interwał szok-szok
short-circuiting the contingency
obejście zależności
short-delay conditioning warunkowanie z krótkim odroczeniem
shuttle box klatka wahadłowa
Sidman avoidance task procedura unikania Sidmana
sign znak
sign language język migowy
sign topography forma znaku
sign-tracking śledzenie znaku
sign-tracking theory teoria śledzenia znaku
simple baseline design schemat eksperymentalny z pomiarem poziomu wyjściowego
simultaneous conditioning warunkowanie równoczesne
simultaneous discrimination różnicowanie równoczesne
simultaneous discrimination procedure
procedura różnicowania równoczesnego
simultaneous stimulus prompts
podpowiedzi równoczesne związane z bodźcem
single-subject research badania jednopodmiotowe
single-subject research design jednopodmiotowy schemat eksperymentalny
Skinner box klatka Skinnera
social connection więź społeczna
social referencing społeczne odwoływanie się
social reinforcer wzmocnienie społeczne
social validity trafność społeczna
solistic extension solistyczne rozszerzenie
spaced-responding differential reinforcement of low rates
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa oparte o interwały między reakcjami
speaker mówca
speaker component of naming
komponent mówcy w nazywaniu
speaker immersion procedure procedura immersji mówcy
speaker-as-own-listener mówca jako własny słuchacz
speaker-listener exchanges wymiana mówca-słuchacz
specification specyfikacja
split-middle line progress dzieląca na pół linia przebiegu
spontaneous imitation spontaniczne naśladowanie
spontaneous recovery samorzutne odnowienie
S-S account of conditioned reinforcement
wyjaśnienie typu S-S warunkowego wzmacniania
stable baseline stabilny poziom wyjściowy
standard celeration chart standardowy wykres celeracji
steady state stabilny poziom
steady-state performance stabilny poziom wykonywania
steady-state responding stabilny poziom reagowania
Page 14
14
steady-state strategy strategia stabilnego poziomu
stereotypy stereotypia
stimulus class klasa bodźców
stimulus continuum (plural: continua)
kontinuum bodźca
stimulus control kontrola bodźcowa
stimulus delta (S-delta, SΔ) bodziec delta (S-delta, S
Δ)
stimulus discrimination różnicowanie bodźców
stimulus discrimination training
trening różnicowania bodźców
stimulus equivalence równoważność bodźców
stimulus exemplars przykłady bodźców
stimulus fading wycofywanie bodźca
stimulus function funkcja bodźca
stimulus generalization generalizacja bodźca
stimulus generalization gradient
gradient generalizacji bodźca
stimulus preference assessment
ocena preferencji bodźców
stimulus prompt podpowiedź związana z bodźcem
stimulus satiation nasycenie bodźcem
stimulus shaping kształtowanie bodźców
stimulus substitution substytucyjność bodźców
stimulus substitution theory teoria substytucji bodźców
stimulus superimposition nałożenie bodźca
stimulus-response chain łańcuch bodziec-reakcja
stimulus-stimulus pairing parowanie bodźca z bodźcem
stimulus-stimulus relation relacja między bodźcami
strength siła
successive approximation kolejne przybliżenie
successive discrimination różnicowanie następujące po sobie
successive discrimination procedure
procedura sukcesywnego różnicowania
summation sumowanie / kumulacja
superstition przesąd
superstitious behavior zachowanie przesądne
surrogate conditioned motivating operation
zastępcza warunkowa operacja motywacyjna
symbolic matching symboliczne dopasowywanie
symmetrical relation relacja symetryczna
symmetry symetryczność
system of least prompts system najsłabszych podpowiedzi
systematic desensitization systematyczne odwrażliwianie
systematic replication systematyczna replikacja
tact takt
tact extensions rozszerzenie taktu
tact v. taktować
tandem (tand) schedule of reinforcement
łączny rozkład wzmacniania
target behavior zachowanie modyfikowane / zachowanie docelowe
task analysis analiza zadania
taste aversion awersja do smaku
taste-aversion learning uczenie się awersji do smaku
teaching loosely uczenie w różnorodnych warunkach
teaching sufficient examples uczenie wystarczających przykładów
teleological behaviorism behawioryzm teleologiczny
temporal conditioning warunkowanie czasowe
temporal contiguity styczność czasowa
temporal discounting dyskontowanie czasowe
temporal discrimination różnicowanie czasowe
temporal extent zakres czasowy
temporal integration scalanie czasowe
temporal locus umiejscowienie w czasie
terminal behavior zachowanie końcowe
terminal link ogniwo końcowe
terminal rate tempo końcowe
textual tekstualny
textual prompt podpowiedź tekstualna
textual responding reagowanie tekstualne
textual response reakcja tekstualna
three-term contingency trójelementowa zależność
time delay opóźnienie czasowe
time sample recording zapis próbek czasowych
time sampling próbki czasowe
time schedule rozkład czasowy
time schedule of reinforcement
czasowy rozkład wzmacniania
time-out time-out
time-out from positive reinforcement
timeout od wzmocnień pozytywnych
time-out ribbon timeout ze wstążką
timer timer / minutnik
titration schedule miareczkujący rozkład
titration schedule of reinforcement
miareczkujący rozkład wzmacniania
token żeton
token economy gospodarka żetonowa
token reinforcement wzmacnianie za pomocą żetonu
token reinforcer wzmocnienie w postaci żetonu
topographical drift dryf formy
topographical response class klasa reakcji związana z formą
topographical tagging oznaczanie związane z formą
topography forma
topography-based definition definicja oparta o formę
topography-based systems systemy oparte na formie
total count interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitej liczby
total duration interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitego czasu trwania
total task presentation całkowita prezentacja
total-task chaining uczenie łańcucha zachowań przez całkowitą prezentację
trace conditioning warunkowanie śladowe
Page 15
15
tracking śledzenie
transcription transkrypcja
transcription response reakcja transrypcyjna
transfer przeniesienie
transfer of stimulus control przeniesienie kontroli bodźcowej
transfer procedure procedura przeniesienia
transfer trial próba przenosząca
transformation of functions zmiana funkcji
transformation of stimulus function
przekształcanie funkcji bodźca
transition state stan przejściowy
transition-state performance działanie w stanie przejściowym
transitive conditioned motivating operation
przechodnia warunkowa operacja motywacyjna
transitive relation relacja przechodnia
transitivity przechodniość
transposition transpozycja
trans-situationality transsytuacyjność
treatment acceptability akceptowalność oddziaływania
treatment drift dryf związany z oddziaływaniem
treatment integrity integralność oddziaływania
trend trend
trend determination ustalanie trendu
trial próba
trial-and-error learning uczenie się metodą prób i błędów
trial-by-trial interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich próbach
trials to criterion liczba prób do kryterium
true value wartość prawdziwa
two-factor theory teoria dwuczynnikowa
two-key procedure procedura dwóch przycisków
two-party contract kontrakt bilateralny
type I error błąd typu I
type II error błąd typu II
unconditional positive reward bezwarunkowa nagroda pozytywna
unconditioned motivating operation
bezwarunkowa operacja motywacyjna
unconditioned negative reinforcer
bezwarunkowe wzmocnienie negatywne
unconditioned punisher kara bezwarunkowa
unconditioned reinforcer wzmocnienie bezwarunkowe
unconditioned stimulus (US) preexposure effect
efekt pre-ekspozycji bodźca bezwarunkowego (US)
unconditioned/unconditional reflex
odruch bezwarunkowy
unconditioned/unconditional response (UR)
reakcja bezwarunkowa (UR)
unconditioned/unconditional stimulus (US)
bodziec bezwarunkowy (US)
undermatching poddopasowanie
unit of analysis jednostka analizy
unit of measurement jednostka pomiaru
unlearned aversive condition pierwotny element awersyjny
unlearned reinforcer wzmocnienie pierwotne
unpairing deparowanie
unprompted response niepodpowiedziana reakcja
unscored-Interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) w niezaznaczonych interwałach
unsignaled chain schedule of reinforcement
łańcuchowy rozkład wzmacniania bez sygnalizacji
validity trafność
value-altering effect efekt zmiany wartości
value-altering principle zasada zmiany wartości
variability zmienność
variable baseline zmienny poziom wyjściowy
variable-interval zmienny interwał
variable-interval differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach
variable-interval responding reagowanie przy zmiennych interwałach
variable-interval schedule (VI) of reinforcement
rozkład wzmacniania o zmiennych interwałach (VI)
variable-momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach
variable-ratio zmienne proporcje
variable-ratio responding reagowanie przy zmiennych proporcjach
variable-ratio schedule (VR) of reinforcement
rozkład wzmacniania o zmiennych proporcjach (VR)
variable-time schedule rozkład o zmiennym czasie
variable-time schedule (VT) of reinforcement
rozkład wzmacniania o zmiennym czasie (VT)
variable-time stimulus presentation
prezentacja bodźców w rozkładzie o zmiennym czasie
verbal werbalny
verbal behavior zachowanie werbalne
verbal behavior analysis analiza zachowań werbalnych
Verbal Behavior Milestones Assessment and Placement Program (VB-MAPP)
Podręcznik do oceny osiągania kamieni milowych rozwoju i planowania terapii (VB-MAPP)
verbal community społeczność werbalna
verbal discrimination różnicowanie bodźców werbalnych
verbal episode epizod werbalny
verbal functions funkcje werbalne
verbal learning uczenie werbalne
verbal mediation for problem solving
mediacja werbalna w rozwiązywaniu problemów
verbal operant operant werbalny / werbalne zachowanie sprawcze
verbal prompt podpowiedź słowna
verbal recognition rozpoznawanie bodźców werbalnych
Page 16
16
verbally governed behavior zachowanie kierowane werbalnie
verification weryfikacja
vicarious conditioning warunkowanie zastępcze
vicarious learning uczenie zastępcze
video modeling wideomodelowanie
visual analysis or inspection analiza wizualna
visual prompt podpowiedź wizualna
visual tracking wodzenie wzrokiem
vocal behavior zachowanie wokalne
vocal topographies formy wokalne
vocal verbal behavior wokalne zachowanie werbalne
warning stimulus bodziec ostrzegawczy
whole-interval differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie innych zachowań w oparciu o cały interwał
whole-interval recording całościowy zapis interwałowy
withdrawal design schemat eksperymentalny z wycofaniem
within-experiment replication replikacja wewnątrzeksperymentalna
within-phase replication replikacja wewnątrzfazowa
within-session replication replikacja wewnątrzsesyjna
within-stimulus prompt podpowiedź wewnątrzbodźcowa
within-subject design schemat eksperymentalny wewnątrzpodmiotowy
writer piszący
writer immersion immersja piszącego
writer immersion protocol protokół immersji piszącego
writer-as-own-reader piszący jako własny czytający
yoked contingencies zależności sprzężone
yoked schedules rozkłady sprzężone
yoking sprzęganie
zero second delay (of prompting)
opóźnienie 0 sekund
zero-second time delay prompt
podpowiedź z opóźnieniem 0 sekund
Page 17
17
Polish-English Glossary of Behavior Analytic Terms -
Polsko-angielski słownik terminów behawioralnych
POLISH TERMS -
TERMINY POLSKIE
ENGLISH TERMS -
TERMINY ANGIELSKIE addukcja adduction
addukcja reakcji response adduction
addytywna teoria kontrastu behawioralnego
additivity theory of behavioral contrast
agresja odruchowa reflexive aggression
agresja sprawcza operant agression
akceptowalność oddziaływania
treatment acceptability
alokacja reakcji response allocation
alternatywne rozkłady wzmacniania
alternative (alt) schedules of reinforcement
alternatywny rozkład alternative schedule
analityk zachowania behavior analyst
analiza elementów interwencji
component analysis
analiza funkcjonalna functional analysis
analiza funkcjonalna oparta o pomiar opóźnienia
latency-based functional analysis
analiza opisowa descriptive analysis
analiza parametryczna parametric analysis
analiza sekwencji sequence analysis
analiza systemów zachowania behavior-systems analysis
analiza wizualna visual analysis or inspection
analiza wzoru pattern analysis
analiza zachowania analysis of behavior
analiza zachowania behavior analysis
analiza zachowania społeczności
community behavior analysis
analiza zachowań werbalnych verbal behavior analysis
analiza zadania task analysis
artefakt artifact
asocjacjonizm associationism
asocjacyjna siła associative strength
asocjacyjne uczenie associative learning
autoagresja self-injury
autoedytowanie self-editing
autoewaluacja self-evaluation
autoinstrukcja self-instruction
automatyzm automaticity
automonitoring lub autozapisywanie
self-monitoring or self-recording
awersja do smaku taste aversion
awersyjne przeciwwarunkowanie
aversive counterconditioning
awersyjny aversive adj.
badania jednopodmiotowe single-subject research
badania pilotażowe pilot research
badanie demonstracyjne demonstration research
behawioralno-analityczny behavior-analytic adj.
behawioralny behavioral adj.
behawioralny punkt zwrotny behavioral cusp
behawioralny trening umiejętności
behavioral skills training
behawioryzm behaviorism
behawioryzm metafizyczny metaphysical behaviorism
behawioryzm metodologiczny methodological behaviorism
behawioryzm psychologiczny psychological behaviorism
behawioryzm teleologiczny teleological behaviorism
bezpośrednia replikacja direct replication
bezwarunkowa nagroda pozytywna
unconditional positive reward
bezwarunkowa operacja motywacyjna
unconditioned motivating operation
bezwarunkowe wzmocnienie negatywne
unconditioned negative reinforcer
bezwzględna kontrola bodźcowa
absolute stimulus control
biologiczna gotowość biological preparedness
biologiczne sprzężenie zwrotne / biofeedback
biofeedback
blok block
blokować block v.
blokowanie blocking
blokowanie reakcji response blocking
błąd typu I type I error
błąd typu II type II error
bodziec apetytywny appetitive stimulus
bodziec awersyjny aversive stimulus
bodziec bezwarunkowy (US) unconditioned/unconditional stimulus (US)
bodziec delta (S-delta, SΔ) stimulus delta (S-delta, S
Δ)
bodziec dopasowywany comparison stimulus
bodziec funkcjonalny functional stimulus
bodziec hamujący inhibitory stimulus
bodziec informacyjny informative stimulus
bodziec kontrolujący controlling stimulus
bodziec nacechowany pozytywnie
feature-positive stimulus
bodziec negatywny negative stimulus
bodziec obojętny neutral stimulus
bodziec określający zależność contingency-specifying stimulus
bodziec ostrzegawczy warning stimulus
bodziec pobudzający augmenting stimulus
bodziec pozytywny positive stimulus
bodziec predyktywny predictive stimulus
bodziec różnicujący (SD) discriminative stimulus (SD)
bodziec ustanawiający establishing stimulus (ES)
bodziec warunkowy (CS) conditioned/conditional stimulus (CS)
Page 18
18
bodziec warunkowy pierwszego rzędu
first-order conditioned stimulus (CS)
bodziec wygaszeniowy (S-delta / S
Δ)
extinction stimulus (S-delta S
Δ)
bodziec wzorcowy sample stimulus
bodziec zależny contingent stimulus
całkowita prezentacja total task presentation
całościowy zapis interwałowy whole-interval recording
cecha krytyczna critical feature
cel behawioralny behavioral objective
celeracja celeration
Certyfikowany analityk zachowania (BCBA)
Board Certified Behavior Analyst (BCBA)
Certyfikowany asystent analityka zachowania (BCaBC)
Board Certified Assistant Behavior Analyst (BCaBC)
chwalić samego siebie self-praise v.
chwilowa deprywacja momentary deprivation
chwilowa maksymalizacja momentary maximizing
chwilowe próbki czasowe momentary time sampling
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań
momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) w stałych interwałach
fixed momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach
variable-momentary differential reinforcement of other behavior (DRO)
cieniować shadow v.
cieniowanie shadowing
czas celeracji celeration time period
czas między reakcjami interresponse time (IRT)
czas trwania duration
czasowy rozkład wzmacniania time schedule of reinforcement
częstość frequency
częstość reagowania frequency of responding
częstość wzmacniania frequency of reinforcement
częściowy zapis interwałowy partial interval recording
czynnik zakłócający confounding factor
czysty mand pure mand
czysty takt pure tact
czytający reader
ćwiczenia zależne contingent exercise
ćwiczenie rozłożone w czasie distributed practice
dane datum, data
dane ABC ABC record
deficyt behawioralny behavioral deficit
definicja oparta na funkcji function-based definition
definicja oparta o formę topography-based definition
definicja operacyjna operational definition
defuzja defusion
deparowanie unpairing
deprywacja deprivation
deprywacja reakcji response deprivation
determinizm determinism
dokładna zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwale
exact count-per-interval interobserver agreement (IOA)
dokładność accuracy
dopasowanie matching
dopasowanie do wzorca matching to sample
dopasowanie identycznych bodźców
identity matching
dopasowywanie arbitralne arbitrary matching
dopasowywanie słuchowe auditory matching
dryf formy topographical drift
dryf obserwatora observer drift
dryf związany z oddziaływaniem
treatment drift
dryfowanie w kierunku instynktu
instinctive drift
duplik duplic
dynamika zachowania behavioral dynamics
dyskontowanie discounting
dyskontowanie czasowe temporal discounting
dystansowanie distancing
dystraktory distractors
działanie w stanie przejściowym
transition-state performance
dzieląca na pół linia przebiegu split-middle line progress
dziwaczne wokalizacje bizarre vocalizations
echowa echoic
efekt nadmiernych oczekiwań overexpectation effect
efekt osłabiający abative effect
efekt placebo placebo effect
efekt praktyki practice effect
efekt pre-ekspozycji bodźca bezwarunkowego (US)
unconditioned stimulus (US) preexposure effect
efekt sekwencji sequence effect
efekt ustanowienia wartości wzmocnienia
reinforcer-establishing effect
efekt wywołujący evocative effect
efekt wzmacniania sporadycznego
intermittent reinforcement effect
efekt wzmacniania sporadycznego
partial reinforcement effect
efekt zmiany wartości value-altering effect
efekt zmieniający funkcję function-altering effect
efekt zmieniający zachowanie behavior-altering effect
efekt zniesienia wartości wzmocnienia
reinforcer-abolishing effect
ekologia behawioralna behavioral ecology
ekonomia behawioralna behavioral economics
eksperyment experiment
eksperymentalna analiza zachowania
experimental analysis of behavior
ekwiwalencja equivalence
ekwiwalencja funkcjonalna functional equivalence
ekwiwalentny equivalent adj.
elastyczność behawioralna behavioral flexibility
elastyczność psychologiczna psychological flexibility
elektroniczne urządzenie mówiące
electronic speaking device
Page 19
19
elementarne umiejętności słuchacza
listener literacy
emitować emit v.
empiryzm empiricism
epizod werbalny verbal episode
etyczne zasady zachowania ethical codes of behavior
etyka ethics
farmakologia behawioralna behavioral pharmacology
faza nabywania acquisition phase
faza powrotu reversal phase
filogenetyczny phylogenic
filogeneza phylogeny
filozoficzna wątpliwość philosophic doubt
fizyczne kierowanie physical guidance
follow-up follow-up
forma topography
forma gestowa gestural topography
forma reakcji response topography
forma znaku sign topography
formy wokalne vocal topographies
funkcja function
funkcja bodźca stimulus function
funkcja różnicująca discriminative function
funkcja wzmacniania reinforcement function
funkcja zachowania function of behavior
funkcje werbalne verbal functions
funkcjonalna klasa reakcji functional response class
funkcjonalna ocena zachowania
functional behavior assessment
funkcjonalnie ekwiwalentny functionally equivalent adj.
funkcjonalny kontekstualizm functional contextualism
fuzja poznawcza cognitive fusion
generalizacja generalization
generalizacja bodźca stimulus generalization
generalizacja na inne podmioty
generalization across subjects
generalizacja reakcji response generalization
generalizacja reaktywna respondent generalization
generalność generality
genetyka behawioralna behavioral genetics
gospodarka żetonowa token economy
gotowość preparedness
gotowość do uczenia się learning set
gradient generalizacji generalization gradient
gradient generalizacji bodźca stimulus generalization gradient
gradient hamowania inhibitory gradient
gradient po różnicowaniu postdiscrimination gradient
gradient wygaszania extinction gradient
gradient zależny od bliskości celu
goal gradient
habituacja habituation
hamowanie utajone / latentne latent inhibition
hamowanie warunkowe conditioned inhibition
heterogeniczny łańcuchowy rozkład
heterogeneous chains schedule
hierarchia reakcji response hierarchy
hierarchia zachowania lub reakcji
hierarchy of behavior or responses
hiperkorekcja overcorrection
hiperkorekcja w formie praktyki pozytywnej
positive practice overcorrection
hiperkorekcja w formie restytucji
restitutional overcorrection
hipotetyczny konstrukt hypothetical construct
hipoteza hypothesis
hipoteza deprywacji reakcji response-deprivation hypothesis
hipoteza informacji zwrotnych guidance hypothesis
hipoteza odroczenia-redukcji delay- reduction hypothesis
hipoteza różnicowania discrimination hypothesis
historia behawioralna behavioral history
historia wzmacniania history of reinforcement
homogeniczny łańcuchowy rozkład wzmacniania
homogenous chains schedule of reinforcement
identyczność identity
identyczność sameness
ilościowe prawo efektu quantitative law of effect
immersja czytającego reader immersion
immersja piszącego writer immersion
impulsywność impulsiveness / impulsivity
impulsywny wybór impulsive choice
incydentalne tworzenie łańcucha lub incydentalne wzmacnianie
incidental chaining or incidental reinforcement
incydentalne wzmacnianie incidental reinforcement
incydentalny trening językowy incidental language training
indukcja induction
indukcja reakcji response induction
integralność oddziaływania treatment integrity
intensywna interwencja behawioralna
intensive behavioral intervention
intensywność intensity
interwał między próbami inter-trial interval
interwał między reakcją a szokiem
response-shock interval
interwał między wzmocnieniami
interreinforcement interval (IRI)
interwał pomiędzy bodźcem warunkowym a bodźcem bezwarunkowym
CS-US interval
interwał pomiędzy próbami intertrial interval (ITI)
interwał szok-szok shock-shock interval
interwał utrzymania retention interval
interwałowe różnicujące wzmacnianie niskiego tempa
interval differential reinforcement of low rates
interwencja oparta na zmiennych poprzedzających
antecedent intervention
intrawerbalna intraverbal
istotne cechy bodźca relevant (critical) features of stimuli
"ja" jako kontekst self-as-context
jednopodmiotowy schemat eksperymentalny
single-subject research design
jednostka analizy unit of analysis
Page 20
20
jednostka konwersacji conversational unit
jednostka nauczania learn unit
jednostka pomiaru unit of measurement
jednostki konwersacyjne mówienia do siebie
self-talk conversational units
jednostki nauczania do kryterium
learn units to criterion
jednostki zachowania behavioral units
język migowy sign language
język zależności contingency language
kalibracja calibration
kara punisher
kara bezwarunkowa unconditioned punisher
kara negatywna negative punisher
kara pozytywna Positive punisher
kara warunkowa conditioned punisher
karać punish v.
karanie punishment
karanie automatyczne automatic punishment
karanie negatywne negative punishment
karanie pozytywne positive punishment
kierowane podporządkowanie się/ posłuszeństwo
guided compliance
kierowanie innym zachowaniem poprzez mówienie do siebie
self-talk to govern other behavior
kierowanie zależnościami contingency management
klasa bodźców stimulus class
klasa bodźców arbitralnych arbitrary stimulus class
klasa bodźców o podobnych cechach
feature stimulus class
klasa bodźców poprzedzających
antecedent stimulus class
klasa ekwiwalentna equivalence class
klasa funkcjonalna functional class
klasa reakcji response class
klasa reakcji związana z formą topographical response class
klasa zachowań sprawczych operant class
klasa zachowań wyższego rzędu
higher-order class of behavior
klatka chamber
klatka Skinnera operant chamber
klatka Skinnera Skinner box
klatka wahadłowa shuttle box
kliniczna analiza zachowania clinical behavior analysis
kodik codic
kolejne przybliżenie successive approximation
komponent mówcy w nazywaniu
speaker component of naming
komponent słuchacza w nazywaniu
listener component of naming
konflikt interesów conflict of interest
koniunkcyjny rozkład wzmacniania
conjunctive (conj) schedule of reinforcement
konsekwencja consequence
konsekwencje ukierunkowane na grupę
group-oriented consequences
kontakt z chwilą obecną contact with present moment
kontekst context
kontekst biologiczny biological context
kontekst jednostki nauczania learn unit context
kontekstualizm contextualism
kontekstualna kontrola contextual control
kontekstualna nauka o zachowaniu
contextual behavioral science
kontinuum bodźca stimulus continuum (plural: continua)
kontrakt behawioralny behavioral contract
kontrakt bilateralny two-party contract
kontrakt opisujący zależności contingency contract
kontrakt quid pro quo (wzajemny)
quid pro quo contract
kontrakt równoległy paralell contract
kontrakt unilateralny one-party contract
kontrakt z samym sobą self-contract
kontrast behawioralny behavioral contrast
kontrast lub kontrast behawioralny
contrast or behavioral contrast
kontrola awersyjna aversive control
kontrola bodźcowa stimulus control
kontrola bodźców słuchowych auditory stimulus control
kontrola eksperymentalna experimental control
kontrola placebo placebo control
kontrola poleceniowa instructional control
kontrola przez zależności contingency control
kontrola przez zależności intuitive control
kontrola rozkładowa / kontrola przez rozkład
schedule control
kontrola zachowania przez klasę bodźców
conceptual stimulus control (conceptual control)
kontrola zmiennych poprzedzających
antecedent control
kontrolowanie odległości między nauczycielem a uczniem
proximity control
kopiowanie tekstu copying a text
korekta błędu error correction
koszt reakcji response cost
koszt reakcji związany z premią
bonus response cost
kryterium opanowania mastery criteria
kształtowanie shaping
kształtowanie bodźców stimulus shaping
liczba count
liczba prób do kryterium trials to criterion
linia trendu celeracji celeration trend line
linie zmiany fazy phase change lines
liniowa skala interwałowa linear interval scale
lista kontrolna zachowań behavior checklist
logarytmiczna skala interwałowa
logarithmic interval scale
logika poziomu wyjściowego baseline logic
łańcuch bodziec-reakcja stimulus-response chain
łańcuch reakcji reaction chain
Page 21
21
łańcuch reakcji response chain
łańcuch zachowań behavior chain
łańcuch zachowań behavioral chain
łańcuch zachowań z ograniczeniem czasowym
behavior chain with limited hold
łańcuchowy rozkład wzmacniania
chain(ed) schedule of reinforcement
łańcuchowy rozkład wzmacniania bez sygnalizacji
unsignaled chain schedule of reinforcement
łączne rozkłady wzmacniania conjoint (conj) schedules of reinforcement
łączny rozkład wzmacniania tandem (tand) schedule of reinforcement
maksymalizacja maximizing
mand mand
mandować/wypowiadać mandy
mand v.
manipulandum manipulandum
maskowanie masking
mediacja werbalna w rozwiązywaniu problemów
verbal mediation for problem solving
medycyna behawioralna behavioral medicine
menstalistyczny mentalistic adj.
mentalizm mentalism
metazależności metacontingencies
metoda hipotetyczno-dedukcyjna
hypothetico-deductive method
metoda kolejnych przybliżeń method of successive approximations
metoda swobodnych zachowań sprawczych
free operant method
metoda ustanowionych reakcji
established response method
miareczkujący rozkład titration schedule
miareczkujący rozkład wzmacniania
titration schedule of reinforcement
modalność zmysłowa sense modality
model jak najmniej restrykcyjnych oddziaływań / model jak najmniej restrykcyjnej terapii
least restrictive treatment model
model Rescorli–Wagnera Rescorla–Wagner model
modelować model v.
modelowanie modeling
modelowanie uczestniczące participant modeling
modyfikacja zachowania behavior modification
molarne i molekularne analizy molar and molecular analyses
molarny molar
molekularny molecular
możliwość reakcji opportunity-to-respond
mówca speaker
mówca jako własny słuchacz speaker-as-own-listener
nabywanie acquisition
nabywanie (reakcji sprawczej) acquisition (of an operant response)
nabywanie reaktywne respondent acquisition
naddopasowanie overmatching
nadmiar behawioralny behavioral excess
nadmierna selektywność overselectivity
nałożenie bodźca stimulus superimposition
naprzemienny schemat eksperymentalny
reversal design
naprzemienny schemat eksperymentalny wielu oddziaływań
multiple treatment reversal design
narzucony wybór forced choice
następująca po sobie stała liczba reakcji przed zmianą
fixed consecutive number
nasycenie satiation
nasycenie bodźcem stimulus satiation
naśladowanie imitation
naśladowanie sprawcze operant imitation
naturalistyczna interwencja językowa
naturalistic language intervention
naturalne otoczenie natural setting
nauczanie bezpośrednie direct instruction
nauczanie w środowisku naturalnym (NET)
natural environment training (NET)
nauka o zachowaniu science of behavior
nawrót resurgence
nawyk habit
nazywać name v.
nazywanie naming
negatywny kontrast negative contrast
nieczysty mand impure mand
nieczysty takt impure tact
nieodwracalność irreversibility
niepodpowiedziana reakcja unprompted response
nieróżnicowalna zależność indiscriminable contingency
nieświadomy obserwator naive observer
niezależność funkcjonalna functional independence
niszczenie własności property destruction
normalizacja normalization
obejście zależności short-circuiting the contingency
obserwacja anegdotyczna anecdotal observation
obserwacja nieciągła discontinuous observation
obserwacja zależna contingent observation
ocena behawioralna behavioral assessment
ocena ekologiczna ecological assessment
ocena opisowa descriptive assessment
ocena pośrednia indirect assessment
ocena preferencji preference assessment
ocena preferencji bodźców stimulus preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych parami
paired-stimulus preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych parami
pairwise preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie
multiple stimulus preference assessment
Page 22
22
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie w wariancie bez ponownego uwzględnienia
multiple-stimulus without replacement preference assessment
ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie z ponownym uwzględnieniem
multiple-stimulus with replacement preference assessment
ocena preferencji oparta na podchodzeniu
approached based preference assessment
ocena preferencji oparta na zaangażowaniu
engagement based preference assessment
ocena preferencji oparta o ograniczenie reakcji
response-restriction preference assessment
ocena preferencji z narzuconym wyborem
forced-choice preference assessment
ocena wzmocnień reinforcer assessment
oczekiwany kontrast anticipatory contrast
odchylenie asocjacyjne associative bias
oddziaływania oparte na funkcji zachowania
function-based treatment
odgrywanie ról role-play
odporność na wygaszanie resistance to extinction
odporność na zmianę resistance to change
odpowiedniość correspondence
odpowiedniość 1:1 point-to-point correspondence
odroczenie wzmocnienia delay of reinforcement
odroczone dopasowanie do wzorca
delayed matching-to-sample
odroczone naśladowanie delayed imitation
odroczone wzmacnianie delayed reinforcement
odruch reflex
odruch bezwarunkowy unconditioned/unconditional reflex
odruch warunkowy conditioned/conditional reflex
odruchowa warunkowa operacja motywacyjna
reflexive conditioned motivating operation
odwrażliwianie desensitization
odwrażliwianie in vivo in vivo desensitization
ogniwo końcowe terminal link
ogólna analiza warunków general case analysis
ogólne tempo reagowania overall response rate
ogół wzmocnień community of reinforcers
ograniczona dostępność limited hold
ograniczone zachowanie sprawcze
restricted operant
okres obserwacji observation period
ontogeneza ontogeny
ontogeniczny ontogenetic
operacja deprywacyjna deprivation operation
operacja motywacyjna motivating operation (MO)
operacja ustanawiająca establishing operation (EO)
operacja znosząca abolishing operation (AO)
operant werbalny / werbalne zachowanie sprawcze
verbal operant
opis ABC ABC description
opisowa ocena funkcjonalna zachowania
descriptive functional behavior assessment
opisowa reakcja autoklityczna descriptive autoclitic
opóźnienie latency
opóźnienie 0 sekund zero second delay (of prompting)
opóźnienie czasowe time delay
opóźnienie podpowiedzi prompt delay
opóźnienie reakcji response latency
opóźnienie wzmocnienia reinforcer delay
opóźnienie zależne contingent delay
optymalizacja optimizing
otwarty system ekonomiczny open economy
oznaczanie związane z formą topographical tagging
pakiet interwencyjny intervention (treatment) package
pakiet interwencyjny package intervention
parametryczny schemat eksperymentalny
parametric design
parowanie pairing
parowanie bodźca z bodźcem stimulus-stimulus pairing
parsymonia parsimony
pasywne unikanie passive avoidance
pauza i seria (wzór reagowania)
break and run
pauza po wzmocnieniu post reinforcement pause (PRP)
pauza przed serią preratio pause
pauzowanie przed serią preratio pausing
pęd zachowania behavioral momentum
pierwotny bodziec awersyjny primary aversive stimulus
pierwotny element awersyjny unlearned aversive condition
piszący writer
piszący jako własny czytający writer-as-own-reader
plan aktywności activity schedule
plan badawczy research design
planowe ignorowanie planned ignoring
płynność fluency
początkowe ogniwa initial links
poddopasowanie undermatching
podobieństwo formalne formal similarity
podpowiadać prompt v.
podpowiedzi równoczesne związane z bodźcem
simultaneous stimulus prompts
podpowiedź prompt
podpowiedź dłoń-na-dłoni hand-over-hand prompt
podpowiedź fizyczna physical prompt
podpowiedź gestem gestural prompt
podpowiedź modelująca model prompt
podpowiedź obrazkowa picture prompt
podpowiedź słowna verbal prompt
podpowiedź tekstualna textual prompt
podpowiedź wewnątrzbodźcowa
intra-stimulus prompt
podpowiedź wewnątrzbodźcowa
within-stimulus prompt
podpowiedź wizualna visual prompt
Page 23
23
podpowiedź z opóźnieniem 0 sekund
zero-second time delay prompt
podpowiedź zewnątrzbodźcowa
extra-stimulus prompt
podpowiedź związana z bodźcem
stimulus prompt
podpowiedź związana z reakcją
response prompt
Podręcznik do oceny osiągania kamieni milowych rozwoju i planowania terapii (VB-MAPP)
Verbal Behavior Milestones Assessment and Placement Program (VB-MAPP)
Podręcznik do oceny podstawowych umiejętności językowych i uczenia się (ABLLS)
Assessment of Basic Language and Learning Skills (ABLLS)
podstawowe prawa odruchów primary laws of reflex
podwójnie ślepa próba double-blind control
pojęcie concept
pojęcie naturalne natural concept
polecenie o wysokim prawdopodobieństwie wykonania
high-probability request
polimorficzna klasa bodźców polymorphous stimulus class
połączona kontrola bodźcowa joint stimulus control
pomiar bezpośredni direct measurement
pomiar bezpośredni direct measurement
pomiar ciągły continuous measurement
pomiar limitów dolnych floor measurement
pomiar limitów górnych ceiling measurement
pomiar na podstawie produktu trwałego
measurement by permanent product
pomiar nieciągły discontinuous measurement
pomiar pośredni indirect measurement
pomiar wymiaru dimensional measurement
pomijanie omission
pominięcie reakcji response omission
popyt elastyczny elastic demand
popyt nieelastyczny inelastic demand
posłuszeństwo / podporządkowanie się
compliance
pośrednia ocena funkcjonalna indirect functional assessment
pośrednie pomiary indirect measures
potęgowanie potentiation
poufność confidentiality
powiązanie kombinatoryjne combinatorial entailment
powiązanie odnoszące mutual entailment
powtarzane nabywanie repeated acquisition
powtarzanie parroting
poziom level
poziom wyjściowy baseline / baseline condition
poziom wyjściowy malejący descending baseline
poziom wyjściowy rosnący ascending baseline
pozycja do usunięcia direct measures
pozytywizm logiczny logical positivism
Pozytywne Wspieranie Zachowań / Model Pozytywnego Wspierania Zachowań (PBS)
Positive Behavior Support (PBS)
pozytywny kontrast positive contrast
praktyka negatywna negative practice
praktyka pozytywna positive practice
prawdopodobieństwo reakcji probability of response
prawo ćwiczenia law of exercise
prawo dopasowania matching law
prawo efektu effect law
prawo efektu law of effect
prawo intensywności-wielkości
law of intensity magnitude
prawo opóźnienia law of latency
prawo progu law of threshold
prawo zachowania principle of behavior
pre-słuchacz pre-listener
prezentacja bodźców w rozkładzie o zmiennym czasie
variable-time stimulus presentation
probabilistyczna klasa bodźców
probabilistic stimulus class
procedura bohatera hero procedure
procedura dwóch przycisków two-key procedure
procedura Findley'a Findley procedure
procedura immersji mówcy speaker immersion procedure
procedura karania różnicującego
differential punishment procedure
procedura korygująca correction procedure
procedura kształtowania o stałych konsekwencjach
procedure of fixed-outcome shaping
procedura kształtowania o zmiennych konsekwencjach
procedure of variable-outcome shaping
procedura nawrotu zachowania po karaniu
recovery from punishment procedure
procedura odmienności oddity procedure
procedura opóźnienia po zmianie
changeover delay (COD)
procedura proporcji po zmianie
changeover ratio (COR)
procedura przeniesienia transfer procedure
procedura różnicowania bez błędów
errorless discrimination procedure
procedura różnicowania równoczesnego
simultaneous discrimination procedure
procedura stopniowego wycofywania bodźca
fading procedure
procedura sukcesywnego różnicowania
successive discrimination procedure
procedura swobodnych zachowań sprawczych
free operant procedure
procedura szczytowej częstości zachowania
peak procedure
procedura treningu różnicowania
discrimination training procedure
procedura unikania Sidmana Sidman avoidance task
proceduralna integralność procedural integrity
proceduralna wierność procedural fidelity
Page 24
24
procent percentage
produkt zachowania behavior product
program nauczania curriculum
programowanie oparte o typowe bodźce
programming common stimuli
programowanie uwzględniające ogólne warunki
general case programming
progresywna relaksacja mięśni
progressive muscular relaxation
progresywny rozkład czasowy progressive-time schedule
progresywny rozkład interwałowy
progressive-interval schedule
progresywny rozkład proporcjonalny
progressive-ratio schedule
progresywny rozkład wzmacniania
progressive schedule of reinforcement
proporcja wzmocnień reinforcer ratio
proporcjonalny rozkład wzmacniania
ratio schedule of reinforcement
protokół immersji piszącego writer immersion protocol
próba trial
próba przenosząca transfer trial
próbka probe
próbka testowa generalizacji generalization probe
próbki czasowe time sampling
próbki czasowe w grupie (PLACHECK)
Planned activity check (PLACHECK)
próbkowanie danych data sampling
próby przeplatane interspersed trials / mixed trials
próby skomasowane mass trials
przechodnia warunkowa operacja motywacyjna
transitive conditioned motivating operation
przechodniość transitivity
przeciwwarunkowanie counterconditioning
przekierowanie redirection
przekształcanie funkcji bodźca transformation of stimulus function
przeniesienie transfer
przeniesienie kontroli bodźcowej
transfer of stimulus control
przeplatać intersperse v.
przeplecione interspersed adj.
przerwany łańcuch interrupted chain
przesąd superstition
przestrzeń zależności contingency space
przesunięcie szczytu gradientu generalizacji
peak shift
przewidywanie prediction
przybliżenie approximation
przykłady bodźców stimulus exemplars
przymus coercion
przypadkowe odkrycie serendipity
przystosowanie habilitation
pseudopróba pseudotrial
pseudowarunkowanie pseudoconditioning
psychologia behawioralna behavioral psychology
psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP)
Functional Analytic Psychotherapy (FAP)
publiczność audience
pułapka behawioralna behavior trap
punkt danych data point
pytanie eksperymentalne experimental question
Rada Certyfikacyjna Analityków Zachowania (BACB)
Behavior Analyst Certification Board (BACB)
radykalny behawioryzm radical behaviorism
rama relacyjna relational frame
ramowanie relacyjne relational framing
reagowanie charakterystyczne dla rozkładu o stałych proporcjach
fixed-ratio responding
reagowanie przy zmiennych interwałach
variable-interval responding
reagowanie przy zmiennych proporcjach
variable-ratio responding
reagowanie relacyjne relational responding
reagowanie tekstualne textual responding
reakcja response
reakcja autoklityczna autoclitic
reakcja bezwarunkowa (UR) unconditioned/unconditional response (UR)
reakcja dopasowywania do wzorca
match-to-sample responding
reakcja instrumentalna instrumental response
reakcja kluczowa pivotal response
reakcja konkurująca competing response
reakcja konsumpcyjna consummatory response
reakcja obserwacyjna observing response
reakcja odroczona delayed response
reakcja po zmianie changeover response
reakcja różnicująca differential response
reakcja sprawcza operant response
reakcja tekstualna textual response
reakcja transrypcyjna transcription response
reakcja w określonym tempie paced response
reakcja warunkowa (CR) conditioned/conditional response (CR)
reakcja wskazywania point-to response
reakcja wstępna preparatory response
reakcja zależna contingent response
reakcje na wywiedzione reakcje
derived relational responding
reakcje o przeciwnej kontroli countercontrol responses
reaktywność reactivity
reaktywność obserwatora observer reactivity
reaktywny respondent
regresja / regres regression
regulowany rozkład wzmacniania
adjusting (adj) schedule of reinforcement
reifikacja reification
rejestrator kumulatywny cumulative recorder
relacja ekwiwalentna equivalence relation
relacja funkcjonalna functional relation
Page 25
25
relacja między bodźcami stimulus-stimulus relation
relacja przechodnia transitive relation
relacja symetryczna symmetrical relation
relacja ujawniająca się emergent relation
relacja zwrotna reflexive relation
relacyjna reakcja autoklityczna
relational autoclitic
relacyjna teoria kontroli bodźcowej
relational theory of stimulus control
relatywność wzmacniania reinforcement relativity
repertuar repertoire
replikacja replication
replikacja wewnątrzeksperymentalna
within-experiment replication
replikacja wewnątrzfazowa within-phase replication
replikacja wewnątrzsesyjna within-session replication
rozhamowanie disinhibition
rozkład schedule
rozkład czasowy time schedule
rozkład drugiego rzędu second-order schedule
rozkład o losowych interwałach
random-interval schedule
rozkład o losowych proporcjach
random-ratio schedule
rozkład o stałym czasie (FT) fixed-time schedule (FT)
rozkład o zmiennym czasie variable-time schedule
rozkład progresywny progressive schedule
rozkład proporcjonalny ratio schedule
rozkład różnicującego wzmacniania
differential reinforcement schedules
rozkład sprzężony interlocking schedule
rozkład wzmacniania reinforcement schedule
rozkład wzmacniania schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania interwałowy
interval schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania mieszany
mixed (mix) schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania o losowych interwałach
random-interval schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania o losowych proporcjach
random-ratio schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI)
fixed interval schedule of reinforcement (FI)
rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI)
fixed-interval schedule of reinforcement (FI)
rozkład wzmacniania o stałych proporcjach (FR)
fixed-ratio schedule of reinforcement (FR)
rozkład wzmacniania o stałym czasie (FT)
fixed-time schedule of reinforcement (FT)
rozkład wzmacniania o zmiennych interwałach (VI)
variable-interval schedule (VI) of reinforcement
rozkład wzmacniania o zmiennych proporcjach (VR)
variable-ratio schedule (VR) of reinforcement
rozkład wzmacniania o zmiennym czasie (VT)
variable-time schedule (VT) of reinforcement
rozkład wzmacniania percentylowy
percentile schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania sporadycznego
intermittent schedule of reinforcement
rozkład wzmacniania zachowań różnorodnych
lag reinforcement schedule
rozkład wzmocnień wyższego rzędu
higher-order schedule of reinforcement
rozkłady równoczesne concurrent schedules
rozkłady różnicującego wzmacniania
differential-reinforcement schedules
rozkłady sprzężone yoked schedules
rozpoznawanie bodźców werbalnych
verbal recognition
rozrzedzanie rozkładu schedule thinning
rozszerzenie metaforyczne metaphorical extension
rozszerzenie metonimiczne metonymical extension
rozszerzenie rodzajowe generic extension
rozszerzenie taktu tact extensions
równanie Herrnsteina Herrnstein’s equation
równoczesne łańcuchowe rozkłady
concurrent-chain schedules
równoczesne łańcuchowe rozkłady wzmacniania
concurrent-chain schedules of reinforcement
równoczesne rozkłady wzmacniania
concurrent schedules of reinforcement
równoczesne zachowania sprawcze
concurrent operants
równoważność bodźców stimulus equivalence
różnicowalność zależności contingency discriminability
różnicowanie discrimination
różnicowanie bez błędów errorless discrimination
różnicowanie bodźców stimulus discrimination
różnicowanie bodźców werbalnych
verbal discrimination
różnicowanie czasowe temporal discrimination
różnicowanie następujące po sobie
successive discrimination
różnicowanie reakcji response differentiation
różnicowanie reaktywne respondent discrimination
różnicowanie relacyjne lub uczenie się relacyjne
relational discrimination or relational learning
różnicowanie równoczesne simultaneous discrimination
różnicowe unikanie discriminated avoidance
różnicowe wygaszanie discriminated extinction
różnicowe zachowanie sprawcze
discriminated operant
różnicujące karanie wysokiego tempa
differential punishment of high rates
różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO)
differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach
variable-interval differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie innych zachowań w oparciu o cały interwał
whole-interval differential reinforcement of other behavior (DRO)
różnicujące wzmacnianie komunikacji
differential reinforcement of communication
Page 26
26
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa oparte o interwały między reakcjami
spaced-responding differential reinforcement of low rates
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL)
differential reinforcement of low rates of responding (DRL)
różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) w całej sesji
full session differential reinforcement of low rates (DRL)
różnicujące wzmacnianie określonego tempa reagowania (DRP)
differential reinforcement of paced responding (DRP)
różnicujące wzmacnianie wysokiego tempa reagowania (DRH)
differential reinforcement of high rates of responding (DRH)
różnicujące wzmacnianie zachowania alternatywnego (DRA)
differential reinforcement of alternative behavior (DRA)
różnicujące wzmacnianie zachowania niekompatybilnego (DRI)
differential reinforcement of incompatible behavior (DRI)
różnicujące wzmacnianie zmniejszającego się tempa reagowania (DRD)
differential reinforcement of diminishing rates of responding (DRD)
różnicujący discriminative adj.
różnorodność behawioralna behavioral variability
różnorodność zachowań sprawczych
operant variability
rzeczywisty zapis czasu real-time recording
rzetelność reliability
rzetelność pomiarów obserwatorów
interobserver reliability
rzetelność pomiarów osób oceniających
interrater reliability
samokontrola self-control
samokształtowanie autoshaping
samorzutne odnowienie spontaneous recovery
samoutrzymywanie automaintenance
samoutrzymywanie negatywne
negative automaintenance
samowzmacnianie self-reinforcement
samozarządzanie self-management
scalanie czasowe temporal integration
schemat autoklityczny autoclitic frame
schemat eksperymentalny experimental design
schemat eksperymentalny AB AB design
schemat eksperymentalny ABA
ABA design
schemat eksperymentalny ABAB
ABAB design
schemat eksperymentalny BAB
BAB design
schemat eksperymentalny wewnątrzpodmiotowy
within-subject design
schemat eksperymentalny z opóźnionym wielokrotnym pomiarem wyjściowym
delayed multiple baseline design
schemat eksperymentalny z pomiarem poziomu wyjściowego
simple baseline design
schemat eksperymentalny z wycofaniem
withdrawal design
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych zachowań
multiple baseline across behaviors
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania w różnych sytuacjach
multiple baseline across settings
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych osób badanych
multiple baseline across subjects
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania
multiple baseline design
schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru próbkowego kilku poziomów wyjściowych zachowania
probe multiple baseline design
schemat eksperymentalny ze zmieniającym się kryterium
changing criterion design
schemat eksperymentalny zmieniających się oddziaływań
alternating treatments design
schemat wielokrotnych próbek
multiple probe design
selekcja przez konsekwencje selection by consequences
selekcja zachowań sprawczych
operant selection
selekcjonizm selectionism
sensoryczne przedwarunkowanie
sensory preconditioning
seria run
seria poleceń o wysokim prawdopodobieństwie wykonania
high-probability request sequence
seria reakcji run of response
siła strength
siła reakcji response strength
siła wzmocnienia reinforcer magnitude
siquelik sequelic
skojarzenia zależne contingent associations
skomasowana praktyka massed practice
skomasowane jednostki nauczania
massed learn units
skorelowane bodźce correlated stimuli
skorelowane wzmocnienia correlated reinforcers
skrócona analiza funkcjonalna brief functional analysis
skrypt script
skrzynka problemowa puzzle box
Page 27
27
słuchacz listener
solistyczne rozszerzenie solistic extension
specyfikacja specification
społeczne odwoływanie się social referencing
społeczność werbalna verbal community
spontaniczne naśladowanie spontaneous imitation
sprawczy operant adj.
sprzęganie yoking
stabilny poziom steady state
stabilny poziom reagowania steady-state responding
stabilny poziom wyjściowy stable baseline
stabilny poziom wykonywania steady-state performance
stała proporcja fixed ratio
stały interwał fixed interval
stan przejściowy transition state
standardowy wykres celeracji standard celeration chart
stereotypia stereotypy
stopniowe kierowanie graduated guidance
stosowana analiza zachowania (SAZ)
applied behavior analysis (ABA)
strategia przerywania łańcucha zachowań
behavior chain interruption strategy
strategia stabilnego poziomu steady-state strategy
studium przypadku case study
stworzony samemu pośrednik w generalizacji
self-generated mediator of generalization
styczność contiguity
styczność czasowa temporal contiguity
substytucyjność bodźców stimulus substitution
sumowanie / kumulacja summation
swobodne zachowanie sprawcze
free operant
swobodny wybór free choice
symboliczne dopasowywanie symbolic matching
symetryczność symmetry
system komunikacji oparty o wymianę obrazków (PECS )
Picture Exchange Communication System (PECS)
system najsłabszych podpowiedzi
system of least prompts
system poziomowy level system
system zachowania behavior system
systematyczna replikacja systematic replication
systematyczne odwrażliwianie systematic desensitization
systemy komunikacji wspomagającej
augmentative communication systems
systemy oparte na formie topography-based systems
systemy oparte na wyborze bodźca
selection-based systems
sztuczna zależność contrived contingency
sztuczne wzmocnienie prosthetic reinforcer
sztuczny bodziec pośredniczący
contrived mediated stimulus
szybka imitacja motoryczna rapid motor imitation
szybkie reagowanie w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania
ratio run
ścieżka danych data path
śledzenie tracking
śledzenie znaku sign-tracking
średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do czasu trwania zachowania
mean duration-per-occurrence interobserver agreement (IOA)
średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwałach
mean count-per-interval interobserver agreement (IOA)
środowisko environment
świadoma zgoda informed consent
takt tact
taktować tact v.
taktyka zmiany zachowania behavior change tactic
technika naprzemienna reversal technique
tekstualny textual
tempo rate
tempo chwilowe lub chwilowe tempo reagowania
local rate or local response rate
tempo końcowe terminal rate
tempo reagowania rate of responding
tempo reakcji rate of response
tempo reakcji response rate
tempo reakcji running rate
tempo wzmacniania rate of reinforcement
tempo wzmacniania reinforcement rate
tendencyjny błąd pomiaru measurement bias
teoretyczna analiza zachowania
conceptual analysis of behavior
teoria Ainslie-Rachlin Ainslie-Rachlin theory
teoria chwilowej maksymalizacji
momentary maximization theory
teoria czasu między reakcjami interresponse time theory
teoria deprywacji reakcji response deprivation theory
teoria dwuczynnikowa two-factor theory
teoria jednoczynnikowa one-factor theory
teoria korelacji reakcji i wzmocnień
response-reinforcer correlation theory
teoria molarna molar theory
teoria molekularna molecular theory
teoria optymalizacji optimization theory
teoria ram relacyjnych (RFT) Relational Frame Theory (RFT)
teoria substytucji bodźców stimulus substitution theory
teoria śledzenia znaku sign-tracking theory
teoria warunkowych reakcji przeciwstawnych
conditioned opponent theory
terapia akceptacji i zaangażowania (ACT)
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
terapia behawioralna behavior therapy
terapia ekspozycyjna exposure therapy
terapia implozywna implosion therapy/implosive therapy
terapia in vivo in-vivo therapy
test nieboszczyka dead man’s test
Page 28
28
test operandum operandum test
time out na korytarzu hallway time-out
time-out time-out
time-out bez wykluczenia nonexclusionary time-out
timeout od wzmocnień pozytywnych
time-out from positive reinforcement
time-out z wykluczeniem exclusion time-out or exclusionary time out
timeout za przegrodą partition time-out
timeout ze wstążką time-out ribbon
timer / minutnik timer
tłumienie warunkowe conditioned suppression
torowanie behawioralne behavioral priming
trafność validity
trafność społeczna social validity
trafność wewnętrzna internal validity
trafność zewnętrzna external validity
transkrypcja transcription
transpozycja transposition
transsytuacyjność trans-situationality
trend trend
trening komunikacji funkcjonalnej (FCT)
functional communication training (FCT)
trening korzystania z karmnika magazine training
trening nieróżnicowania nondifferential training
trening pomijania omission training
trening reakcji kluczowych (PRT)
pivotal response training (PRT)
trening relaksacyjny relaxation training
trening różnicowania discrimination training
trening różnicowania bodźców
stimulus discrimination training
trening samoinstruowania self-instructional training
trening typu „jest – nie ma” presence-absence training
trening umiejętności słuchacza
listener training
trening wewnątrzwymiarowego różnicowania
intradimensional training
trening wieloprzykładowy multiple exemplar training
trening z użyciem klikera clicker training
trójelementowa zależność three-term contingency
tworzenie łańcuchów zachowań
chaining
tworzenie pojęć concept formation
uboczne źródła wzmocnień extraneous sources of reinforcement
uchwycone jednostki nauczania
captured learn units
ucieczka escape
ucieczka niezależna od zachowania
noncontingent escape
uczenie bez błędów errorless learning
uczenie incydentalne incidental teaching
uczenie instrumentalne instrumental learning
uczenie kluczowe pivotal learning
uczenie łańcucha zachowań od końca
backward chaining
uczenie łańcucha zachowań od końca z pominięciem niektórych kroków
backward chaining with leaps ahead
uczenie łańcucha zachowań od początku
forward chaining
uczenie łańcucha zachowań przez całkowitą prezentację
total-task chaining
uczenie metodą wyodrębnionych prób (DTT)
discrete trial training (DTT)
uczenie precyzyjne precision teaching
uczenie różnicowania discrimination learning
uczenie różnicowania bez błędów
errorless discrimination learning
uczenie się learning
uczenie się awersji do smaku taste-aversion learning
uczenie się incydentalne incidental learning
uczenie się metodą prób i błędów
trial-and-error learning
uczenie się przez obserwację observational learning
uczenie się utajone latent learning
uczenie w różnorodnych warunkach
loose teaching
uczenie w różnorodnych warunkach
teaching loosely
uczenie werbalne verbal learning
uczenie wieloprzykładowe multiple exemplar instruction
uczenie wystarczających przykładów
teaching sufficient examples
uczenie zamierzone intentional learning
uczenie zastępcze vicarious learning
udzielanie podpowiedzi od najsilniejszej do najsłabszej
most-to-least prompting
udzielanie podpowiedzi od najsłabszej do najsilniejszej
least-to-most prompting
ujawniać się emerge v.
ulepszanie melioration
umiejętności przyjmowania perspektywy
perspective taking skills
umiejscowienie w czasie temporal locus
unieruchomienie fizyczne physical restraint
unikanie avoidance
unikanie bez bodźca różnicującego
nondiscriminated avoidance
unikanie doświadczania experiential avoidance
unikowe swobodne zachowania sprawcze
free operant avoidance
uogólnione prawo dopasowania
generalized matching law
uregulowane oddychanie regulated breathing
usłysz-napisz hear-write
ustalanie trendu trend determination
utrzymanie maintenance
utrzymanie reakcji response maintenance
uważność mindfulness
uwrażliwianie sensitization
uznanie konsekwencji affirmation of the consequent
wartość prawdziwa true value
warunek eksperymentalny experimental condition
Page 29
29
warunki (eksperymentalne) condition (experimental)
warunki generalizacji generalization setting
warunki instruktażowe instructional setting
warunkowa operacja motywacyjna
conditioned motivating operation
warunkowa operacja ustanawiająca
conditioned establishing operation
warunkowa reakcja emocjonalna
conditioned emotional response (CER)
warunkowa reakcja kompensacyjna
compensatory conditional response
warunkowanie conditioning
warunkowanie czasowe temporal conditioning
warunkowanie defensywne defensive conditioning
warunkowanie drugiego rzędu second-order conditioning
warunkowanie instrumentalne
instrumental conditioning
warunkowanie interoceptywne
interoceptive conditioning
warunkowanie klasyczne classical conditioning
warunkowanie odroczone delay(ed) conditioning
warunkowanie pawłowskie Pavlovian conditioning
warunkowanie pierwszego rzędu
first-order conditioning
warunkowanie reaktywne respondent conditioning
warunkowanie równoczesne simultaneous conditioning
warunkowanie różnicujące differential conditioning
warunkowanie sprawcze operant conditioning
warunkowanie śladowe trace conditioning
warunkowanie wsteczne backward conditioning
warunkowanie wyższego rzędu
higher-order conditioning
warunkowanie z długim odroczeniem
long-delay conditioning
warunkowanie z krótkim odroczeniem
short-delay conditioning
warunkowanie zastępcze vicarious conditioning
warunkowe prawdopodobieństwo
conditional probability
warunkowe reakcje kompensacyjne
conditioned compensatory responses
warunkowe różnicowanie conditional discrimination
warunkowe wzmocnienie negatywne
conditioned negative reinforcer
warunkowy conditional
warunkowy conditioned adj.
warunkowy bodziec awersyjny
conditioned aversive stimulus
warunkowy bodziec hamujący conditioned inhibitor
warunkowy bodziec pobudzeniowy
excitatory stimulus
wczesna intensywna interwencja behawioralna (EIBI)
Early Intensive Behavioral Intervention (EIBI)
we własnym tempie self-paced
werbalny verbal
weryfikacja verification
wiarygodność believability
wideomodelowanie video modeling
wielkość magnitude
wielkość niemianowana dimensionless quantity
wielkość wymiaru dimensional quantity
wieloaspektowy model terapii behawioralnej
continuum-based model of behavioral treatment
wieloelementowa kontrola multiple control
wieloelementowy rozkład wzmacniania
multiple schedule of reinforcement
wieloelementowy schemat eksperymentalny
multi-element design
wielorakie funkcje (bodźca) multiple functions (stimulus)
więź społeczna social connection
włączenie dziecka do placówki masowej (przedszkole/szkoła)
mainstreaming
wodzenie wzrokiem visual tracking
wokalne zachowanie werbalne
vocal verbal behavior
wpływ historii oddziaływań multiple treatment interference
wskaźnik różnicowania discrimination index
wspólne pole uwagi joint attention
współzależne rozkłady wzmacniania
interdependent schedules of reinforcement
współzawodnictwo reakcji response competition
wstępne zobowiązanie precommitment
wybór choice
wybór związany z samokontrolą
self-control choice
wybuch (zachowań) burst (of behaviors)
wybuch związany z wygaszaniem
extinction burst
wycofywać fade v.
wycofywanie fading
wycofywanie bodźca stimulus fading
wycofywanie podpowiedzi prompt fading
wycofywanie poprzez zmiany pomiędzy podpowiedziami
fading across prompts
wycofywanie poprzez zmiany w podpowiedzi
fading within prompt
wycofywanie skryptów script fading
wyemitowany emitted adj
wygaszać extinguish v.
wygaszanie extinction
wygaszanie reaktywne respondent extinction
wygaszanie sensoryczne sensory extinction
wygaszanie ucieczki escape extinction
wyjaśniająca fikcja (błędne koło w rozumowaniu)
explanatory fiction
wyjaśnienie typu S-S warunkowego wzmacniania
S-S account of conditioned reinforcement
wyjściowy poziom reakcji sprawczej
operant level
wyjściowy poziom zachowania reaktywnego
respondent level
wykres graph
wykres kumulatywny cumulative graph
wykres liniowy line graph
Page 30
30
wykres muszelkowy scalloping
wykres muszelkowy przy stałych interwałach
fixed-interval scallop
wykres półlogarytmiczny semilogarithmic chart
wykres punktowy scatterplot
wykres słupkowy bar graph
wykres z równymi interwałami
equal-interval graph
wymiana mówca-słuchacz speaker-listener exchanges
wymiar zachowania dimension of behavior
wyodrębniona próba discrete trial
wyodrębnione próby discrete trials
wyrazistość salience
wyraźny salient adj.
wysiłek związany z reakcją response effort
wyuczona bezradność learned helplessness
wywiedziona relacja ekwiwalentna
derived equivalence relation
wywiedziona relacja między bodźcami
derived stimulus relation
wywiedzione reakcje derived relations
wywoływać evoke v.
wyzwalać elicit v.
wyzwalanie elicitation
wyzwolony elicited
względna kontrola bodźcowa relative stimulus control
względne tempo relative rate
względne tempo reakcji relative rate of response
względne tempo wzmacniania relative rate of reinforcement
względność (wzmocnień) relativity (of reinforcers)
wzmacniać reinforce v.
wzmacnianie reinforcement
wzmacnianie automatyczne automatic reinforcement
wzmacnianie ciągłe continuous reinforcement (CRF)
wzmacnianie negatywne negative reinforcement
wzmacnianie niezależne od zachowania (NCR)
noncontingent reinforcement (NCR)
wzmacnianie pozytywne positive reinforcement
wzmacnianie procentowe percentage reinforcement
wzmacnianie różnicujące differential reinforcement
wzmacnianie sporadyczne intermittent reinforcement
wzmacnianie warunkowe conditioned/conditional reinforcement
wzmacnianie wewnętrzne intrinsic reinforcement
wzmacnianie za pomocą żetonu
token reinforcement
wzmocnienia wynikające z naśladowania
imitative reinforcers
wzmocnienie reinforcer
wzmocnienie automatyczne automatic reinforcer
wzmocnienie bezwarunkowe unconditioned reinforcer
wzmocnienie docelowe backup reinforcer
wzmocnienie naturalne natural reinforcer
wzmocnienie negatywne negative reinforcer
wzmocnienie niezależne od reakcji
response-independent reinforcer
wzmocnienie pierwotne primary reinforcer
wzmocnienie pierwotne unlearned reinforcer
wzmocnienie pozytywne positive reinforcer
wzmocnienie przypadkowe adventitious reinforcement
wzmocnienie społeczne social reinforcer
wzmocnienie sprzężone conjugate reinforcement
wzmocnienie sztuczne artificial reinforcer
wzmocnienie sztuczne contrived reinforcer
wzmocnienie uzależniające addictive reinforcer
wzmocnienie w postaci aktywności
activity reinforcer
wzmocnienie w postaci żetonu
token reinforcer
wzmocnienie warunkowe conditioned/conditional reinforcer
wzmocnienie wewnętrzne intrinsic reinforcer
wzmocnienie wtórne secondary reinforcer
wzmocnienie zewnętrzne extrinsic reinforcer
wzór pattern
wzór zachowań instynktowych fixed action pattern
z echowej na mand echoic-to-mand
z echowej na takt echoic-to-tact
zaangażowane działanie committed action
zachęta incentive
zachowania kluczowe pivotal behaviors
zachowania sprawcze wyższego rzędu
higher order operants
zachowanie behavior
zachowanie alternatywne alternative behavior
zachowanie autoagresywne self-injurious behavior (SIB)
zachowanie autostymulujące self-stimulatory behavior
zachowanie destrukcyjne destructive behavior
zachowanie echowe echoic behavior
zachowanie emitowane emitted behavior
zachowanie fakultatywne facultative behavior
zachowanie grupowe group behavior
zachowanie indukowane przez rozkład
schedule-induced behavior
zachowanie instrumentalne instrumental behavior
zachowanie jawne overt behavior
zachowanie jawne (zewnętrzne)
behavior outside the skin
zachowanie kierowane regułami
rule-governed behavior
zachowanie kierowane werbalnie
verbally governed behavior
zachowanie kierowane zależnościami
contingency-governed behavior
zachowanie kontrolowane controlled behavior
zachowanie kontrolujące controlling behavior
zachowanie końcowe terminal behavior
zachowanie kształtowane zależnościami
contingency-shaped behavior
zachowanie modyfikowane / zachowanie docelowe
target behavior
Page 31
31
zachowanie niejawne (wewnętrzne)
behavior beneath the skin
zachowanie niekompatybilne incompatible behavior
zachowanie niezbędne prerequisite behavior
zachowanie poprzedzające precurrent behavior
zachowanie pośredniczące mediating behavior
zachowanie prywatne private behavior
zachowanie przesądne superstitious behavior
zachowanie przeszkadzające disruptive behavior
zachowanie publiczne public behavior
zachowanie reaktywne respondent behavior
zachowanie słuchacza listener behavior
zachowanie specyficzne dla wzorca
sample-specific behavior
zachowanie sprawcze operant behavior
zachowanie towarzyszące adjunctive behavior
zachowanie tymczasowe interim behavior
zachowanie ukryte covert behavior
zachowanie utrzymywane przez ucieczkę
escape-maintained behavior
zachowanie utrzymywane przez uwagę
attention-maintained behavior
zachowanie werbalne verbal behavior
zachowanie wokalne vocal behavior
zachowanie współwystępujące
collateral behavior
zachowanie zastępujące replacement behavior
zachowanie znaczące klinicznie
clinically relevant behavior
zachowanie zwiastujące precursor behavior
zachowanie związane z wykonywaniem zadania
on-task behavior
zacienianie overshadowing
zakres czasowy temporal extent
zależna zależność grupowa dependent group contingency
zależności indywidualne individually based contingencies
zależności równoczesne concurrent contingencies
zależności sprzężone yoked contingencies
zależności związane ze wzmacnianiem
contingency of reinforcement
zależność contingency
zależność addukcyjna adduction contingency
zależność behawioralna behavioral contingency
zależność grupowa group contingency
zależność istniejąca naturalnie naturally existing contingency
zależność karząca punishment contingency
zależność niezależna od grupy independent group contingency
zależność od podpowiedzi prompt dependency
zależność od tempa rate dependency
zależność poprzedzająca precurrent contingency
zależność współzależna od grupy
interdependent group contingency
zależność wzajemna reciprocal contingency
zależność wzmacniająca reinforcement contingency
zależność związana z ucieczką escape contingency
zależność związana z unikaniem
avoidance contingency
zależny contingent adj.
zamknięty system ekonomiczny
closed economy
zanik reagowania w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania
ratio strain
zaobserwowana wartość observed value
zapis recording
zapis ABC ABC recording
zapis ciągły continuous recording
zapis ciągły przez określony czas
continuous recording for specified periods
zapis czasu trwania duration recording
zapis częstości w interwale frequency-within-interval-recording
zapis interwałowy interval recording
zapis kumulatywny cumulative record
zapis Mechnera Mechner notation
zapis opóźnienia latency recording
zapis produktu trwałego permanent product recording
zapis próbek czasowych time sample recording
zapis zdarzenia event recording
zaprogramowane nauczanie programmed instruction
zarządzanie zachowaniem w organizacji
organizational behavior management
zasada Ainslie-Rachlin Ainslie-Rachlin principle
zasada istotności zachowania relevance of behavior rule
zasada Premacka Premack principle
zasada zmiany wartości value-altering principle
zastępcza warunkowa operacja motywacyjna
surrogate conditioned motivating operation
zatapianie flooding
zbieranie danych data collection
zdarzenie nastawiające setting event
zdarzenie poprzedzające antecedent event
zdarzenie prywatne private event
zdarzenie publiczne public event
zgeneralizowana kara warunkowa
generalized conditioned punisher
zgeneralizowana umiejętność naśladowania
generalized imitation
zgeneralizowana zmiana zachowania
generalized behavior change
zgeneralizowane dopasowywanie
generalized matching
zgeneralizowane wzmocnienie generalized reinforcer
zgeneralizowane wzmocnienie społeczne
generalized social reinforcement
zgeneralizowane wzmocnienie warunkowe
generalized conditioned reinforcer
zgodność między obserwatorami
interobserver agreement (IOA)
Page 32
32
zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitego czasu trwania
total duration interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitej liczby
total count interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) w niezaznaczonych interwałach
unscored-Interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) w zaznaczonych interwałach
scored-Interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich interwałach
interval-by-interval interobserver agreement (IOA)
zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich próbach
trial-by-trial interobserver agreement (IOA)
zgodność między oceniającymi
interrater agreement
zgodność pomiędzy obserwatorami (IOA) co do obecności/braku obecności zachowania we wszystkich interwałach
occurrence/non-occurrence interobserver agreement (IOA)
zindywidualizowany plan edukacyjny
individualized education plan
zindywidualnizowany system nauczania
personalized system of instruction
złożony bodziec warunkowy compound conditioned stimulus (compound CS)
złożony rozkład wzmacniania compound schedule
zmiana changeover
zmiana funkcji transformation of functions
zmiana nawyków habit reversal
zmienna kontrolująca controlling variable
zmienna niezależna independent variable
zmienna poprzedzająca antecedent
zmienna uboczna extraneous variable
zmienna zakłócająca confounding variable
zmienna zależna dependent variable
zmienne proporcje variable-ratio
zmienność variability
zmienność wewnętrzna intrinsic variability
zmienność zewnętrzna extrinsic variability
zmienny interwał variable-interval
zmienny poziom wyjściowy variable baseline
znak sign
zobacz-napisz see-write
zróżnicowana reakcje differentiated response
zróżnicowanie differentiation
zwrotność reflexivity
żeton token
Updated/Aktualizacja:
July 2017, lipiec 2017
Translation / Tłumaczenie:
Katarzyna Bąbik, Przemysław Bąbel, Rafał Kawa, Paweł Ostaszewski, Wojciech Sekta, Marta Sierocka-Rogala, Anna Skierczyńska,
Monika Suchowierska-Stephany