ENERJİ BÜLTENİ · Kasım 2016 - Sayı 34 syf.1 Değiim % 2013-2014 20,15% 2015-26,11% 2016 10,77% 1 3 4 6 Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini 8 Elektrik Tüketimi ve Analizi * Hidroelektrik

ENERJİ BÜLTENİKASIM 2016 - SAYI 34

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.1

Değişim %

2013 -2014 20,15%

2015 -26,11%

2016 10,77%

1

3

4

6

8Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini

Elektrik Tüketimi ve Analizi

* Hidroelektrik kaynaklı üretim 3.705.424 MWh oldu.

* Termik kaynaklı üretim 16.879.368 MWh oldu.

İlk 9 günlük dilimde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 134 TL'den oluştu.Eren Enerjinin Kömür santrallerinde Ekim ayındaki arıza tekrar

oluştu ve fiyatlar 150-160 bandına geldi. 10-24 Kasım aralığındaki PTF ortalaması ise 149 TL den oluştu. Ayın yükselmesini sağlayan

ikinci faktör ise İran sebepli gaz akışındaki azalma oldu. 22-23-24 Kasım tarihlerinde -10 dereceli soğuklar, Tahran civarlarında oluştu.

İran'ın gelenelinde de oluşan bu soğuk hava sistemi,ülke içersinde aşırı gaz tüketim talebinin oluşmasına neden oldu.Bu durum

neticesi ile Türkiye'ye gelen gaz akış miktarında azalma gerçekleşti.EPİAŞ'ın açıklamasına göre kontrattaki değerin, 1/10 civarında bir

miktarındaki gaz akışı Türkiye'ye verilmeye başlandı. EÜAŞ santrallerine Botaş tarafından gaz kesintili verilince 6000 MWh civarındaki

doğalgaz üretimi 3000 MWh, civarlarına geriledi. Bu durumda EÜAŞ, TETAŞ'a ikili anlaşma ile elektrik veremeyince, TETAŞ dağıtım

firmalarına vermekle yükümlü olduğu ikili anlaşma miktarlarını , Gün Öncesi Piyasasından alarak , arz talep ortalamasının yüksek

noktada oluşmasını sağladı. 25-30 Kasım arası PTF ortalaması bu durum ile 165 TL ortalamadan gerçekleşti.Kasım ayının son haftası

4000 MW'lık rüzgar üretimi olmasaydı çok rahat son 7 günün ortalaması 175 TL çıkabilirdi. İran üzerindeki soğuk hava 26 Kasım'da son

buldu.Gaz Akışı Türkiye'ye normale döndü fakat kısıt devam etmek durumunda kaldı.Gaz kısıtının oluşmasının ve uzun sürmesinin

diğer nedeni ise piyasadan alınan bilgiler doğrultsunda, Türkiye'deki doğal gaz boru hatlarının boşa yakın değerlerde bulunması

oldu.Eğer,Eren Enerji'nin santral arızası ve İran Gaz Krizi olmasaydı.Ay sonu ortalaması ise 133-135 TL civarında oluşabilirdi.Piyasadan

aldığımız bilgiler doğrultusunda ve EPİAŞ verileri ile analizimiz sonucunda TETAŞ ikili anlaşma miktarlarında fark olmadığını

görmekteyiz aynı şekilde ciddi anlamda beklenen bakım bulunmamaktadır.Son hava modellerinde, Aralık ayının ilk ve son haftası

soğuk, orta bölümün ise ılıman geçmesi bekleniyor.Sadece küçük bir uyarı olarak 9-11 Aralık arasında İran üzerinde tekrar soğuk hava

gözüküyor bu zaman aralığında Gaz Krizi tekrar oluşabilir. Kasım ayında Türkiye UECM'si olarak 22,58 TWh tüketim oluştu, aralık ayı

için çekiş beklentimiz 23,60 TWh kadar olacaktır. Çalışmalarımız neticesinde, Aralık ayının ortalamasını 150-160 TL arasında

beklemekteyiz.

Yönetici Özeti- Kasım 2016

İran Kaynaklı Gaz Krizi, Soğuklar ile Tekrar Kendini Hatırlattı !!!

133,67 ₺

148,06 ₺

Gün Öncesi Piyasası

Kasım

ENERJİ BÜLTENİ

150,55 ₺

180,89 ₺

Kasım ayında beklentiler 135-140 TL aralığındayken,ayın dokuzundan itibaren oluşan termik santral arızası ve son yedi

günlük gaz kısıtı fiyatların yükselmesini sağladı. Kasım ayı değerlerinde 2015 ve 2016 arasındaki yıllık farkta yaklaşık 14,40

TL değerinde bir artış oldu. Yıllar arası yüzdesel olarak artış ise 10,77 % oldu.

Piyasalar - Kasım 2016

Fiyattan Bağımsız Satış Teklifi miktarlarına baktığımızda ise günlük olarak en yüksek satış miktar toplamı 188.903 MWh ile 30.11.2016

Çarşamba ,en yüksek fiyattan bağımsız alış miktar toplamı 298.642 MWh ile 30.11.2016 Çarşamba günü gerçekleşti.Fiyattan Bağımsız

satış toplamının en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı 168 TL ,alış toplamında en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması

fiyatı ise 168 TL oluştu.

Kasım ayında Gün Öncesi aylık fiyat ortalaması 148,06 TL olarak gerçekleşti. En yüksek çıkan aylık gün ortalaması fiyatı 186,17 TL ile

25.11.2016 Cuma günü,en düşük çıkan gün ortalaması ise 116,13 TL ile 13.11.2016 Pazar gününde oluştu.Saatlik olarak

incelediğimizde ise ;en yüksek oluşan saatlik piyasa takas fiyatı 220,37 TL ile 25.11.2016 saat 11:00 - 12:00 arası,en düşük ise 0,11 TL

ile 07.11.2016 saat 03:00 - 04:00 işlem gördü.Kasım ayında birinci 7 günlük dilimde ortalama fiyat 136,50 TL ,ikinci 7 günlük dilimde

134,39 TL ,üçüncü 7 günlük dilimde 151,55 TL ,dördüncü 9 günlük dilimde 164,98 TL oluştu.

* Kasım ayında SGÖF ortalaması 148,1 TL/MWh oldu.Piyasalar

Blok alışlara baktığımızda ise günlük olarak en yüksek blok alış miktar toplamı 8.808 MWh ile 13.11.2016 Pazar ,en düşük blok alış

miktar toplamı 672 MWh ile 10.11.2016 Perşembe günü gerçekleşti.En yüksek toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı 116 TL

,en düşük toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı ise 146 TL oluştu.

* Türkiye'de toplam elektrik tüketimi 22,58 TWh oldu.

* Gerçekleşen rüzgar üretimi 1.321.980 MWh oldu.Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi

Sektörden Haberler

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.2

- ₺

20,00 ₺

40,00 ₺

60,00 ₺

80,00 ₺

100,00 ₺

120,00 ₺

140,00 ₺

160,00 ₺

180,00 ₺

200,00 ₺

1.1

1.2

01

6

2.1

1.2

01

6

3.1

1.2

01

6

4.1

1.2

01

6

5.1

1.2

01

6

6.1

1.2

01

6

7.1

1.2

01

6

8.1

1.2

01

6

9.1

1.2

01

6

10

.11

.20

16

11

.11

.20

16

12

.11

.20

16

13

.11

.20

16

14

.11

.20

16

15

.11

.20

16

16

.11

.20

16

17

.11

.20

16

18

.11

.20

16

19

.11

.20

16

20

.11

.20

16

21

.11

.20

16

22

.11

.20

16

23

.11

.20

16

24

.11

.20

16

25

.11

.20

16

26

.11

.20

16

27

.11

.20

16

28

.11

.20

16

29

.11

.20

16

30

.11

.20

16

Kasım 2016 Döneminde SGÖF Günlük Fiyatları

- ₺

50,00 ₺

100,00 ₺

150,00 ₺

200,00 ₺

250,00 ₺

00

:00

- 0

1:0

0

01

:00

- 0

2:0

0

02

:00

- 0

3:0

0

03

:00

- 0

4:0

0

04

:00

- 0

5:0

0

05

:00

- 0

6:0

0

06

:00

- 0

7:0

0

07

:00

- 0

8:0

0

08

:00

- 0

9:0

0

09

:00

- 1

0:0

0

10

:00

- 1

1:0

0

11

:00

- 1

2:0

0

12

:00

- 1

3:0

0

13

:00

- 1

4:0

0

14

:00

- 1

5:0

0

15

:00

- 1

6:0

0

16

:00

- 1

7:0

0

17

:00

- 1

8:0

0

18

:00

- 1

9:0

0

19

:00

- 2

0:0

0

20

:00

- 2

1:0

0

21

:00

- 2

2:0

0

22

:00

- 2

3:0

0

23

:00

- 2

4:0

0

Kasım 2016 Döneminde Saatlik SGÖF Fiyatları

- ₺

20,00 ₺

40,00 ₺

60,00 ₺

80,00 ₺

100,00 ₺

120,00 ₺

140,00 ₺

160,00 ₺

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

Kasım 2016 Döneminde Gün Bazında SGÖF Fiyatları

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.3

Elektrik Tüketimi - Kasım 2016

Kasım ayında Türkiye genelinde toplam 22,58 TWh elektrik tüketimi gerçekleşti.Tüketimin günlük ortalaması ise

752.611 MWh oldu. Kasım ayında Türkiye genelinde termik kaynaklardan 16,88 TWh, hidroelektrik kaynaklardan 3,71

TWh,rüzgar santrallerinden 1,32 TWh,jeotermal kaynaklardan ise 0,39 TWh üretim sağlandı.Toplam elektrik üretimi

22,29 TWh olurken,ithalat ile birllikte net elektrik arzı 22,72 TWh olarak belirlendi.Kaynaklar bazında üretime

bakıldığında Kasım ayında kömür santrallerinden elektrik üretimi toplamı 8.145.761 MWh oldu.Aynı rakam ise Ekim

ayında 8.093.156 MWh seviyesinde gerçekleşip,geçen ay ile oluşan fark 52.604 MWh artış olarak

gerçekleşti.Doğalgazdan elektrik üretimine baktığımızda bu ay 8.419.010 MWh elektrik üretimi gerçekleşti.Geçen aya

göre 690.430 MWh artış gözlemlendi.Rüzgar üretimine baktığımızda ise Ekim ayından Kasım ayına geçişte 206.710

MWh'lik bir artış hesaplanmıştır.Kuruluşlara göre elektrik üretimine baktığımızda EÜAŞ santrallerinden toplam

3.516.169 MWh,Serbest Üretim Santrallerinden toplam 14.328.608 MWh,Yap-İşlet Santrallerinden ise toplam

4.546.069 MWh üretim gerçekleşmiştir. Kasım ayı boyunca Türkiye genelinde toplam olarak birinci 7 günlük bölümde

: 5,08 TWh,ikinci 7 günlük bölümde : 5,08 TWh,üçüncü 7 günlük bölümde : 5,34 TWh,dördüncü 9 günlük bölümde :

7,07 TWh çekiş oluşmuştur.Toplam tüketimlere baktığımızda Ekim 2016 dönemine oranla %3,36 artış, Kasım 2015

dönemine göre yani geçen yıla oranla %6,07 artış oluşmuştur.

Kasım ayında çekişlere baktığımızda, Maksimum Türkiye günlük toplam çekişi 828.215 MWh ile 30.11.2016 Çarşamba

günü,minimum Türkiye günlük çekişi ise 641.094 MWh ile 13.11.2016 Pazar günü elde edilmiştir. Saatlik olarak

baktığımızda maksimum çekiş 39.969 MWh ile 30.11.2016 Çarşamba 11:00 - 12:00 arası olup, minimum çekişe

baktığımızda ise 23.183 MWh ile 14.11.2016 Pazartesi 04:00 - 05:00 arasında olduğunu görmekteyiz.Ekim ayında

maksimum saatlik çekiş 35.299 MWh, minimum çekiş de 21.782 MWh oluşmuştur.

2015 vs 2016

Aylar Çekiş Aylar Çekiş Değişim

Ocak 22.522,00 Ocak 23.210,00 3,05%

Şubat 20.305,00 Şubat 21.146,00 4,14%

Mart 21.553,00 Mart 22.157,00 2,80%

Nisan 20.489,00 Nisan 21.295,00 3,93%

Mayıs 21.142,00 Mayıs 21.891,41 3,54%

Haziran 20.868,00 Haziran 23.046,32 10,44%

Temmuz 23.590,00 Temmuz 24.369,54 3,30%

Ağustos 25.076,00 Ağustos 26.264,71 4,74%

Eylül 21.666,00 Eylül 21.233,35 -2,00%

Ekim 20.984,00 Ekim 21.850,08 4,13%

Kasım 21.262,00 Kasım 22.578,33 6,19%

Aralık 23.955,00 Aralık

Toplam 239.457,00 Toplam 249.041,74 4,00%

Aylar Arasında Türkiye Çekişleri ( GWh )

( Yıllar arasındaki Toplamlar. 2016 yılının en son ayına göre denklenmiştir.)

2015 2016

500.000,00

550.000,00

600.000,00

650.000,00

700.000,00

750.000,00

800.000,00

850.000,00

1.1

1.2

01

62

.11

.20

16

3.1

1.2

01

64

.11

.20

16

5.1

1.2

01

66

.11

.20

16

7.1

1.2

01

68

.11

.20

16

9.1

1.2

01

61

0.1

1.2

01

61

1.1

1.2

01

61

2.1

1.2

01

61

3.1

1.2

01

61

4.1

1.2

01

61

5.1

1.2

01

61

6.1

1.2

01

61

7.1

1.2

01

61

8.1

1.2

01

61

9.1

1.2

01

62

0.1

1.2

01

62

1.1

1.2

01

62

2.1

1.2

01

62

3.1

1.2

01

62

4.1

1.2

01

62

5.1

1.2

01

62

6.1

1.2

01

62

7.1

1.2

01

62

8.1

1.2

01

62

9.1

1.2

01

63

0.1

1.2

01

6

Kasım 2016 Dönemine ait Türkiye Çekişi

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.4

Kaynaklara Göre Üretim - Kasım 2016

Hidroelektrik Santraller ile Üretim & Barajlara Gelen Su

Rüzgar Santralleri ile Elektrik Üretimi

Kasım ayında Rüzgar santralleri ile elektrik üretim

miktarı 1.321.980 MWh oldu.Ekim ayında bu

rakam, 1.115.270 MWh olarak

gerçekleşmişti.Geçtiğimiz aya göre miktarda

206.710 MWh artış oluştu.Ortalama günlük

üretime baktığımızda 44.066 MWh oldu.Günlük

olarak en fazla üretim 98.513 MWh ile

30.11.2016 tarihinde,en düşük üretim ise 4.447

MWh ile 05.11.2016 tarihinde gerçekleşti. Saatlik

olarak baktığımızda maksimum üretim 4.328

MWh ile 30.11.2016 Çarşamba 08:00 - 09:00

arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 74

MWh ile 05.11.2016 Cumartesi 11:00 - 12:00

arasında olduğunu görmekteyiz.

Kasım ayında Hidroelektrik santrallerden üretim

miktarı ise 3.705.424 MWh

gerçekleşirken,ortalama günlük üretim ise

123.514 MWh oldu.Günlük olarak en fazla üretim

151.024 MWh ile 02.11.2016 tarihinde,en düşük

üretim ise 97.593 MWh ile 13.11.2016 tarihinde

gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda

maksimum üretim 9.413 MWh ile 25.11.2016

Cuma 11:00 - 12:00 arası olup, minimum üretime

baktığımızda ise 2.101 MWh ile 13.11.2016 Pazar

04:00 - 05:00 arasında oluşmuştur.

30.000

50.000

70.000

90.000

110.000

130.000

150.000

170.000

Kasım 2016 Gerçekleşen HES Üretimi

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

Kasım 2016 Gerçekleşen Rüzgar Üretimi

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.5

Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi

Kasım ayında kaynaklara bakıldığında arz miktar ve dağılımları aşağıdaki gibi oluşmuştur.Arz kaynakları incelendiğinde

en fazla üretim Doğalgaz ve LNG santralleri ile olmuştur.

Termik Santraller ile Üretim

Kasım ayında Termik santralleri ile elektrik üretim

miktarı 16.879.368 MWh oldu.Ekim ayında bu

rakam, 16.151.212 MWh olarak

gerçekleşmişti.Geçtiğimiz aya göre miktarda

728.156 MWh artış oluştu.Ortalama günlük

üretime baktığımızda 562.646 MWh oldu.Günlük

olarak en fazla üretim 634.708 MWh ile

24.11.2016 tarihinde,en düşük üretim ise

470.836 MWh ile 13.11.2016 tarihinde

gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda

maksimum üretim 29.421 MWh ile 24.11.2016

Perşembe 18:00 - 19:00 arası olup, minimum

üretime baktığımızda ise 17.064 MWh ile

07.11.2016 Pazartesi 03:00 - 04:00 arasında

olduğunu görmekteyiz.

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

Kasım 2016 Gerçekleşen Termik Üretimi

ÜRETİM KAYNAKLARI BİRİM(MWh) Yüzdesel %Doğalgaz ve LNG 8.419.010 37,06%

İthal Kömür 4.024.473 17,72%

Taş Kömürü ve Linyit 3.843.102 16,92%

Hidroelektrik 3.705.424 16,31%

Rüzgar 1.321.980 5,82%

Dış Enerji Ticareti 422.545 1,86% Fuel-oil+Motorin+

Asfaltit+Lpg+Nafta 406.022 1,79%

Jeotermal 387.386 1,71%

Biogaz ve Diğerleri 186.760 0,82%

Toplam Üretim 22.716.702 100%

Doğalgaz ve LNG37%

İthal Kömür18%

Taş Kömürü ve Linyit17%

Hidroelektrik16%

Rüzgar6%

Dış Enerji Ticareti2%

Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta

2%

Jeotermal1%

Biogaz ve Diğerleri

1%

Kasım 2016 Üretim Grafiği

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.6

Kış için küçük bir özet vermek gerekirse bu sene Orta ve Doğu Avrupa ciddi anlamda kışı yaşayacak.

Amerika Kıtası ise ılıman kesimde kalacak.Bunun en büyük nedeni ise Soğuk Hava Merkezinin bu

sene Sibirya üzerinde konumlanması oldu, AO modeline baktığımızda ise Eksi ve Nötr seviyede bir

dalgalanma Ocak sonuna kadar mevcut. Bu durumda, soğuk hava akışları ara ara Türkiye'yi ziyaret

edecek.Yalnız diğer bir faktör olarak modellerde Aralık ayının 9'undan sonuna kadar olan ılıman bir

patern Türkiye'nin üzerinde oluşabileceği gözükmektedir.Destekçisi olarak AO modelinde de bu arayı

hafif pozitif kesimde görüyoruz. Bu Ilık Paterni GFS modeli'de desteklemekte. Özetle Aralık'ın

2.Haftasının ortası ve 3. Haftası arası ılık geçebilir. Aşağıda 10 günlük toplam kar ve yağmur miktarını

görebilirsiniz.

Hava Durumu

Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini - Kasım 2016

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.7

Not : Diyagramlarda 20 adet model mevcuttur. Bu modellerin ağırlıklı ortalaması kırmızı

eksen ile gösterilmiştir.Ayrıca minimum ve maksimum olasılıklarda diyagramlarda

gösterilmiştir.

ÇANAKKALE HAVZASI

BALIKESİR HAVZASI

Rüzgar Tahmini

Aşağıda 16 Aralık''a kadar beklenen Rüzgar tahminleri Mevcuttur.Kasım'ın son 3 gününde başlayan

Poyraz,bir günlüğüne 2 Aralık gibi Lodos'a yerini bırakacak.Kısa bir aralıktan sonra 4-16 Aralık

arasında rüzgar üretimi 2000 MW civarlarında olacağı modellerde gözükmektedir.Aralık ayındaki

toplam Rüzgar üretim miktarı 100-200bin MWh Kasım ayından düşük olabilir.

ÇATALCA HAVZASI

Kasım 2016 - Sayı 34 syf.8

SOMA HAVZASI

ÇEŞME HAVZASI