EN 14399-1 TR.pdf

ff

TÜRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS EN 14399-1 Nisan 2010

ICS 21.060.01

ÖN YÜKLEMELİ YÜKSEK DAYANIMLI YAPISAL CIVATALAMA TAKIMLARI – BÖLÜM 1: GENEL ÖZELLİKLER High-strength structural bolting assemblies for preloading – Part 1: General requirements

TS EN 14399-1 (2010) standardı, EN 14399-1 (2005) standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (CEN, rue de Stassart 36 B-1050 Brussels) izniyle basılmıştır. Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak

gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini

bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı) Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.

DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 21.060.01 TÜRK STANDARDI TS EN 14399-1/Nisan 2010

Ön söz − Bu standard; CEN tarafından kabul edilen EN 14399-1 (2005) standardı esas alınarak, TSE Makina

İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 13 Nisan 2010 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın kabulü ile, TS ISO 7411 (1998),TS ISO 7412 (1984), TS 1026-42 ISO 7414 (1996), TS 79-

27 ISO 7416 (2003), TS 79-29 ISO 7415 (2003), TS 1026-40 ISO 4775 (1996) iptal edilmiştir. − Bu tasarının özelliklerini karşılayan yapısal bağlama elemanları ön yüklemeli ve önyüklemesiz yapısal

cıvatalamaya uygundur. TS EN 15048-1 (2008) standardı ise sadece ön yüklemesiz takımlar olarak kullanımı amaçlanan yapısal bağlama elemanları ile ilgilidir.

− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent

hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.


İçindekiler 0 Giriş ........................................................................................................................................................ 1 1 Kapsam.................................................................................................................................................. 1 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar......................................................................................... 2 3 Terimler ve tarifler ................................................................................................................................ 2

3.1 Takım................................................................................................................................................. 2 3.2 İmalat partisi ...................................................................................................................................... 3 3.3 Takım partisi ...................................................................................................................................... 3 3.4 Genişletilmiş takım partisi .................................................................................................................. 3

4 Özellikler ................................................................................................................................................ 3 4.1 Sipariş bilgileri................................................................................................................................... 3 4.2 İmalat işlemi....................................................................................................................................... 3 4.3 Sevkiyat şartları ................................................................................................................................ 4 4.4 Mamul özellikleri ................................................................................................................................ 4

4.5 Dayanıklılık…………………………………………………………………………………………………..5 5 Uygunluk değerlendirme deneyi ......................................................................................................... 6

5.1 Tehlikeli madde deneyi ...................................................................................................................... 6 5.2 Bileşenlerin boyut özellikleri deneyi.................................................................................................. 6 5.3 Bileşenlerin mekanik karakteristikleri ile ilgili deneye tabi tutulması................................................. 6 5.4 Takımın fonksiyonel karakteristikleri ile ilgili deneye tabi tutulması................................................... 7 5.5 Kabul kriteri ........................................................................................................................................ 7

6 Uygunluk değerlendirilmesi................................................................................................................. 7 6.1 Genel ................................................................................................................................................ 7 6.2 Başlangıç tip deneyi.......................................................................................................................... 7 6.3 Fabrika imalât kontrolü (FİK) ............................................................................................................. 9

6.4 İmalatçı tarafından fabrikada alınan numunelerin deneyi……………………………………………..10 7 Deney sonuçlarının belgelenmesi..................................................................................................... 11 Ek ZA (Bilgi için) Bu standardın, EU Construction Products Directive (89/106/EEC) hükümleri ile ilişkili olan maddeleri ....................................................................................................................... 12 Kaynaklar........................................................................................................................................................ 17


1

Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 1: Genel özellikler

0 Giriş Yapısal cıvatalama konusundaki bu standard, cıvata/somun/rondela takımlarında gerekli sünekliği elde etmek için iki ayrı teknik çözümün uygulandığı Avrupadaki durumu göstermektedir. Bu çözümlerde cıvata/somun/rondela takımlarına ait iki ayrı (HR ve HV) sistemi kullanılmaktadır (Çizelge 1). Her iki sistem de onaylanmış olup, hangisini kullanılacağı, yapısal cıvatalamadan sorumlu olan uzmanların tercihine bırakılmıştır. Bununla birlikte, cıvatalama takımı performansı için, iki sisteme ait bileşenlerin karıştırılmasından kaçınılması önemlidir. Bu nedenle her iki sistemdeki cıvata ve somunlar, bu standardda tek bir bir bölüm halinde standardlaştırılmış olup ve aynı sisteme ait elemanları işaretlenmesi birbirleriyle uyumludur.. Çizelge 1 - Cıvata/somun/rondela takım sistemleri HR sistemi

cıvata/somun/rondela takımları HV sistemi

cıvata/somun/rondela takımları Genel özellikler EN 14399-1 Cıvata/somun takımı EN 14399-3 EN 14399-4

İşaretleme HR HV Mukavemet sınıfı 8.8/8 10.9/10 10.9/10 Rondelelar EN 14399-5 veya EN 14399-6 EN 14399-5 veya EN 14399-6 İşaretleme H H Önyükleme için uygunluk deneyi EN 14399-2 EN 14399-2

Ön yüklemeli cıvatalı takımlar imalat ve yağlamadaki farklılıklara karşı çok hassastır. Bu yüzden cıvatalama takımlarının, takımın fonksiyonundan devamlı sorumlu olan tek bir imalatçı tarafından tedarik edilmesi önemlidir. Aynı sebeple, takıma tek bir imalatçının kontrolü altında kaplama yapılması da önemlidir. Cıvatalama takımının işlevi, bileşenlerin mekanik özelliklerine ve ayrıca takımın uygun bir işlemle sıkılarak, belirlenmiş önyüklemenin elde edilebilmesine bağlıdır. Bu amaçla bileşenlerin önyüklemeye uygunluğunu, takımın görevini yerine getirip getirmediğini gösteren bir deney metodu geliştirilmiştir. Bugün itibarıyla, EN 14399-1 standardının genel özelliklerine ilişkin sadece EN 14399-3 ilâ EN 14399-6 standardları mevcut olmakla birlikte; - alıştırma cıvataları, - havşa başlı cıvatalar ve - yükü belirten rondelâlar hakkındaki standardlar,yüksek dayanımlı ön yüklemeli yapısal cıvatalamada kullanılmak üzere hazırlanma safhasındadır. 1 Kapsam Bu standard, ön yüklemeye uygun yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama için kullanılan cıvata/somun/rondela takımlarının bileşenlerine ve takıma ait genel özellikleri kapsar. Bu standardın kurallarını sağlayan bileşenlere örnekler EN 14399-3, EN 14399-4, EN 14399-5 ve EN 14399-6’da verilmiştir. Not - Bu standardın, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (EU Construction Products Directive) hükümleri ile ilgili

maddeleri için EK ZA’ya bakınız.


2

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC

vb. No Adı

(İngilizce) TS No1) Adı

(Türkçe) ENV 1090-1: 1996

Execution of steel structures - Part 1: General rules and rules for buildings

TS ENV 1090-1 : 1996

Çelik yapı uygulamaları - Bölüm 1: Genel kurallar ve binalar için kurallar

EN 10045-1 Metallic materials — Charpy impact test — Part 1: Test method.

TS EN 10045-1 Metalik Malzemeler-Charpy Vurma Deneyi- Bölüm 1: Deney Metodu (V-ve U-Çentikleri)

EN 10204: 1991

Metallic products - Types of inspection documents

TS EN 10204 Metalik ürünler - Muayene ve deney belgelerinin tipleri

EN 14399-2 High-strength structural bolting for preloading — Part 2: Suitability test for preloading.

TS EN 14399-2 Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları - Bölüm 2: Ön yükleme için uygunluk deneyi

EN 14399-3 High-strength structural bolting for preloading — Part 3: System HR — Hexagon bolt and nut assemblies

TS EN 14399-3 Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları - Bölüm 3: HR sistemi - Altı köşe cıvata ve somun takımları

EN 14399-4 High-strength structural bolting for preloading — Part 4: System HV — Hexagon bolt and nut assemblies

TS EN 14399-4 Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 4: HV sistemi – Altıköşe cıvata ve somun takımları

EN 14399-5 High-strength structural bolting for preloading — Part 5: Plain washers

TS EN 14399-5 Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 5: Düz rondelalar

EN 14399-6

High-strength structural bolting for preloading — Part 6: Plain chamfered washers.

TS EN 14399-6 Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 6: Pahlı düz rondelalar

EN 20225 Fasteners — Bolts, screws, studs and nuts — Symbols and designation of dimensions (ISO 225:1983

TS 7940 EN 20225

Bağlama Elemanları-Vidalar, Sapmalar ve Somunlar-Boyutların Kısa Gösterilişleri ve Semboller

EN 20898-2, Mechanical properties of fasteners — Part 2: Nuts with specified proof load values — Coarse thread (ISO 898-2:1992)

TS 3611 EN 20898-2

Bağlama elemanlarının mekanik özellikleri - Bölüm 2 Deney yükü değerleri belirlenmiş somunlar – Normal adımlı

EN ISO 898-1, Mechanical properties of fasteners made of carbon steel and alloy steel — Part 1: Bolts, screws and studs (ISO 898-1:1999)

TS 3576 EN ISO 898-1

Bağlama elemanlarının mekanik özellikleri - Bölüm 1: Civata ve saplamalar

EN ISO 6507-1 Metallic materials — Vickers hardness test — Part 1: Test method (ISO 6507-1:1997).

TS EN ISO 6507-1

Metal malzemeler – Vickers sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu

EN ISO 9001 Quality management systems — Requirements (ISO 9001:2000).

TS EN ISO 9001

Kalite Yönetim Sistemleri-Şartlar

3 Terimler ve tarifler Bu standardın amacı bakımından, Guide to the Implementation of Directives Based on the New Approach and Global Approach (Yeni yaklaşım ve küresel yaklaşımı esas alan Yönetmeliklerin uygulama kılavuzu) ve ENV 1090-1’de ve aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır. 3.1 Takım Cıvata, somun ve gerekli rondela/rondelaların eşlenmesinden oluşan grup. 1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * İşaretli

olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.


3

3.2 İmalat partisi Tek bir dökümden yapılan çubuk, tel, lama veya levhadan, aynı zaman diliminde veya kesintisiz bir zaman diliminde, aynı ısıl işlem ve/veya kaplama işlemi (varsa) ile aynı veya benzer safhalarda işlenerek imal edilen, mamul kalitesi, mukavemet sınıfı ve ölçüyü1) kapsayan tek bir kısa gösterilişe sahip bağlama elemanı grubu. Not 1 - Aynı ısıl işlem veya kaplama işleminin anlamı:

- Seri şekilde uygulanan işlem ayarlarında herhangi bir değişiklik olmaksızın aynı ısıl işlem çevrimi, - Seri şekilde uygulanmayan işlemde özdeş ardaşık yükler (partiler) için, aynı ısıl işlem çevrimidir.

Not 2 - İmalat partisi, işleme amacıyla bir çok sayıda bölüme ayrılabilir ve daha sonra aynı imalat partisinde

toplanabilir. Not 3 - ISO 15330’dan uyarlanmıştır. 3.3 Takım partisi - Tek bir imalat partisinden alınan cıvatalardan, - Tek bir imalat partisinden alınan somunlardan, - Tek bir imalat partisinden alınan rondelâlardan ibaret bir set oluşturmak üzere birlikte tedarik edilen takım. 3.4 Genişletilmiş takım partisi Aynı tedarikçiden dokümante edilmiş bir metotla seçilen, diğer bileşenlerle birlikte, uygunluk deneyinin sonuçlarını önemli ölçüde etkileyen bileşenlerden meydana gelen imalat partisi. Not – Deney sonuçlarının esas etkilendiği bileşen, deney sonuçlarına göre tayin edilir. 4 Özellikler 4.1 Sipariş bilgileri Sipariş sırasında imalatçı aşağıdaki bilgileri vermelidir: a) Sevk edilecek miktar, b) Mamul kısa gösterilişi, c) Madde 4.4.4’e göre k-sınıfı, belirtilmemişse, k-sınıfı K0 olarak uygulanır, d) Yönetmelik kuralları ile çelişmeyen, tedarikçi ile alıcı arasında mutabık kalınan diğer kurallar (örneğin;

düşük sıcaklık kuralı). 4.2 İmalat işlemi 4.2.1 Tehlikeli maddeler Mamullerde kullanılan malzemelerden, ilgili EN standardında veya mamullerin piyasaya sunulduğu üye ülkenin milli yönetmeliklerinde izin verilen en yüksek seviyeden daha fazla tehlikeli madde açığa çıkmamalıdır. 4.2.2 Somunlar Sıcak daldırmalı galvanizleme işlemi ile imal edilen somunlar, diş çekilmeden önce galvanizlenmelidir. Somunlara tekrar diş çekilmemelidir. 4.2.3 Cıvatalar Mukavemet sınıfı 10.9 olan cıvataların imal işleminde, özellikle kaplama işlemi sırasında hidrojen kırılganlığı riski dikkate alınmalıdır. Hidrojen kırılganlığı riskinin kaçınılmaz olduğu durumlarda, uygun ilave işlemler yapılmalıdır. Mukavemet sınıfı 10.9 olan somunlara ovalama işlemi ile diş açılmalıdır. 4.2.4 Yüzey işlemi ve kaplama Yüzey işlemi ve kaplama bu standardın ilgili kısımlarında belirtildiği gibi olmalıdır. 1) Civata ölçüsü diş üstü çapı ve uzunluğunu ifade eder.


4

Bir takımın bütün bileşenlerinin kaplamaları birbiriyle uyumlu ve benzer korozyon direncine sahip olmalıdır. Her bir bileşenin sıcak daldırma ile galvanizlenmesi takımın imalatçısının kontrolünde olmalıdır. 4.3 Sevkiyat şartları Bütün bağlama elemanları alıcıya, takım imalatçısının orijinal açılmamış, tekli kapalı kutularında veya alternatif olarak ayrı ayrı kapalı kutularda arz edilmelidir. Alıcıya arz edilen takımdaki elemanların önyükleme için uygunluğu EN 14399-2’e göre uygunluk deneyi ile sağlanmalıdır. Takımın imalatçısı uygun olan sıkma metotlarını ENV 1090-1’e uygun olarak belirlemelidir. Takımlar aşağıdaki alternatiflerden birisi ile arz edilmelidir: a) Aynı imalatçı tarafından sağlanan cıvatalar, somunlar ve rondelâlar, takımın elemanları birlikte, imalat parti

numarası ve imalatçısının tanıtıcı etiketi ile işaretlenmiş bir ambalaj içerisine yerleştirilir. Her takım grubuna yapılacak uygunluk deneyi, Çizelge 15’te belirtildiği gibi temsili numune deneyinin kullanılmasıyla yapılmalıdır.

b) Aynı imalatçı tarafından sağlanan cıvatalar, somunlar ve rondelâlar, her bir eleman, imalat parti numarası ve imalatçısının tanıtıcı etiketi ile işaretlenmiş şekilde ayrı ayrı ambalajlar içerisine yerleştirilir. Takımdaki elemanlar diş üstü anma çapı aynı olan sevkiyatlarda birbirleri arasında serbestçe değiştirilebilir. Her bir genişletilmiş takım grubuna yapılacak uygunluk deneyi, Çizelge 15’te belirtildiği gibi temsili numune deneyinin kullanılmasıyla yapılmalıdır.

4.4 Mamul özellikleri 4.4.1 Genel Madde 6’da belirtilen uygunluk değerlendirilmesinde aşağıdaki özellikleri uygulanır: 4.4.2 Boyutlar, biçim ve konuma ait boyut ve toleranslar Hidrojen kırılganlığı riskini azaltmak amacıyla mukavemet sınıfı 10.9 olan herhangi bir cıvata için, EN 14399-3 ve EN 14399-4’de belirtilen baş altı yuvarlatma yarıçapı kullanılmalıdır. Boyutlar, biçim ve konuma ait toleranslar, bu standardın ilgili bölümlerine atıf yapmak suretiyle siparişte verilen kurallara uygun olmalıdır. Bu toleranslar kaplama yapılmadan önce bileşenlere uygulanır. Diş toleransları aşağıdaki gibi olmalıdır: - Cıvatalar için 6g, - Kaplamasız somunlar için 6H, - Sıcak daldırmalı galvanizle kaplanmış somunlar için 6AZ.

4.4.3 Takım bileşenlerinin mekanik özellikleri Takım bileşenlerinin mekanik özellikleri Çizelge 2 ilâ Çizelge 4 ‘de gösterilen standardlara uygun olmalıdır. Cıvataların mukavemet sınıfı EN ISO 898-1’e uygun olarak 8.8 veya 10.9 olmalıdır. Somunların mukavemet sınıfı EN ISO 20898-2’ye uygun olarak 8 veya 10 olmalıdır. Çizelge 2 - Cıvatalar Mekanik karakteristik Standard Kopmadaki uzama yüzdesi EN ISO 898-1 En küçük çekme dayanımı EN ISO 898-1 % 0,2 orantısız uzamadaki gerilme EN ISO 898-1 Deneme yükü altında gerilme EN ISO 898-1 Kama yüklemesi dayanımı EN ISO 898-1 Sertlik EN ISO 898-1 Darbe dayanımı EN 14399-3 ve EN 14399-4


5

Çizelge 3 - Somunlar Mekanik karakteristik Standard

Deneme yükü altında gerilme HR sistemi için EN 14399-3 ve HV sistemi için EN ISO 20898-2

Sertlik HR sistemi için EN 14399-3 ve HV sistemi için EN ISO 20898-2

Çizelge 4 - Rondelelar Mekanik karakteristik Standard Sertlik EN 14399-5 ve EN 14399-6

4.4.4 Takımın fonksiyonel karakteristikleri Takımın fonksiyonel karakteristikleri EN 14399-3 (HR sistemi) ve EN 14399-4 (HV sistemi)’e uygun olarak ilgili kuralları karşılamalıdır (Çizelge 5). Çizelge 5 – Takımlar Fonksiyonel karakteristikler Standard Önyüklemeye uygunluk (Fbi max

a, ΔΘ2 b, k-sınıfı) EN 14399-3 veya EN 14399-4

a EN 14399-2 ‘ye uygun olarak sıkma deneyi sırasında en büyük münferit cıvata kuvveti değeri b 0,7 fub × As değerindeki bir önyüklemeden başlayarak münferit cıvata kuvveti değerinin yeniden 0,7 fub ×

As değerine düşünceye kadar somunun (veya cıvatanın) döndürülmesi gereken açı. Takımlar, k-faktörü dikkate alınarak Çizelge 6’da belirtilen k-sınıfından birisine göre sevk edilebilir. ki, km ve Vk karakteristik değerleri ilgili mamul standardlarında veya anlaşmada belirtildiği gibi olmalıdır. k-sınıfı K2 olan takımlar, sadece Madde 4.3’teki alternatif a)’ya göre arz edilmelidir. Çizelge 6 – k-sınıfları

k-sınıfı Sağlanacak bilgi K0 K-faktörü için kural yok K1 Münferit deney değeri ki aralığı

K2 Ortalama deney değeri km k-faktörü Vk ‘ın değişim katsayısı

4.4.5 İşaretleme Önyüklemeye uygun, yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama için olan takımlarda kullanılan bütün bileşenler, takım imalatçısının tanıtıcı işareti ve H harfi ile işaretlenmelidir. Sistemi tanımlayan harfler (HR için R , HV için V), cıvata ve somunlar için H işaretine ilave edilmelidir. Bir takımın bütün bileşenleri aynı tanıtıcı işaret ile işaretlenmelidir.

4.5 Dayanıklılık Takımın yüzey işleme ve kaplaması Madde 4.2.4‘e uygun olmalıdır. Yüzey kaplaması, takımın korozyona karşı olan doğal dayanıklılığını geliştirmede kullanılmalıdır. Bu dayanıklılık belirlenmiş bir kaplama uygulayarak veya takımın kullanıldığı yapının dayanıklılığının bir kısmı olarak düşünülmesi suretiyle elde edilmelidir. Not 1 - Yapının korozyona dayanıklılığı için koruyucu kaplama ve uygulama metodu ENV 1090-1 Madde

10’a ve EN ISO 12944’ün ilgili bölümüne uygun olmalıdır. Takımın mekanik dayanıklılığı, takım bu standarda uygun ise, makul ekonomik ömrü süresince devam ettirilmeli ve imalatçısının sıkma şartnamesine uygun olarak kullanılmalıdır.

Not 2 - Sıkma metotları ENV 1090-1’de verilmiştir.


6

5 Uygunluk değerlendirme deneyi

5.1 Tehlikeli madde deneyi Tehlikeli maddelerin açığa çıkması kullanılan malzemelerdeki maddelerin muhteviyatının kontrol edilmesiyle dolaylı olarak değerlendirilebilir.

5.2 Bileşenlerin boyut özellikleri deneyi Bileşenlerin kritik boyutlarına ait toleranslar, Çizelge 7 ilâ Çizelge 9’da verilen gerekli doğruluğu ölçen standard mastar veya ölçme cihazı kullanılarak kontrol edilmelidir. Çizelge 7 – Cıvatalar

Kritik boyut a ) Doğruluk (mm) Metot Anahtar ağzı genişliği (s) veya baş çapı s (dk) ≤ 0,05 Ölçme Köşegenler arası genişlik (e) ≤ 0,05 Ölçme Baş yüksekliği (k) ≤ 0,05 Ölçme Gövde çapı (ds) ≤ 0,05 Ölçme Anma uzunluğu (l) ≤ 0,1 Ölçme Gövde uzunluğu (ls) ≤ 0,1 Ölçme Kavrama uzunluğu (lg) ≤ 0,1 Ölçme Diş boyutları — Mastarlama Başaltı yarıçapı (r) — Mastarlama Baş havşa açısı (havşalı cıvatalar için) (α) ≤ 0,5° Ölçme a ) Boyutlara ait sembol ve tarifler EN 20225’de açıklanmıştır.

Çizelge 8 – Somunlar

Kritik boyut a) Doğruluk (mm) Metot

Anahtar ağzı genişliği (s) ≤ 0,05 Ölçme Köşegenler arası genişlik (e) ≤ 0,05 Ölçme Somun yüksekliği (m) ≤ 0,05 Ölçme Diş boyutları — Mastarlama a) Boyutlara ait sembol ve tarifler EN 20225’de açıklanmıştır. Çizelge 9 – Rondelalar

Kritik boyut a) Doğruluk (mm) Metot Delik çapı (d1) ≤ 0,1/– Ölçme/ Mastarlama Dış çap (d2) ≤ 0,1 Ölçme Kalınlık (h) ≤ 0,05 Ölçme a) Boyutlara ait sembol ve tarifler EN 14399-5 ve EN 14399-6’da açıklanmıştır. 5.3 Bileşenlerin mekanik karakteristikleri ile ilgili deneye tabi tutulması Cıvata, somun ve rondelâların mekanik karakteristikleri, Çizelge 10 ilâ Çizelge 12’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır. Çizelge 10 – Cıvatalar

Mekanik karakteristik Deney Deney işleminin atıf yaptığı standard Kopmadaki uzama yüzdesi Çekme deneyi EN ISO 898-1 En küçük çekme dayanımı Çekme deneyi EN ISO 898-1 % 0,2 orantısız uzamadaki gerilme Çekme deneyi EN ISO 898-1 Deneme yükü altında gerilme Deneme yükü deneyi EN ISO 898-1 Kama yüklemesi dayanımı Kama yükleme deneyi EN ISO 898-1 Sertlik Sertlik deneyi EN ISO 898-1 Darbe dayanımı Darbe deneyi EN 10045-1


7

Çizelge 11 – Somunlar

Mekanik karakteristik Deney Deney işleminin atıf yaptığı standard Deneme yükü altında gerilme Deneme yükü deneyi EN 20898-2 Sertlik Sertlik deneyi EN 20898-2 Çizelge 12 – Rondelâlar

Mekanik karakteristik Deney Deney prosedürünün atıf yaptığı standard Sertlik Sertlik deneyi EN ISO 6507-1 5.4 Takımın fonksiyonel karakteristikleri ile ilgili deneye tabi tutulması Fonksiyonel karakteristiklerin deneyi Çizelge 13’ye uygun olarak yapılmalıdır. Çizelge 13 – Takım deneyi

Fonksiyonel karakteristik Deney Standard Önyüklemeye uygunluk (Fbi enyüksek

a, ΔΘ2 a, k-sınıfı)

Önyüklemeye uygunluk için deney

EN 14399-2

a ) Çizelge 5’e bakınız. 5.5 Kabul kriteri Uygunluk değerlendirilmesi için deneye tabi tutulan bütün bağlama elemanları, bu standarda uygunluğunun kontrolü deneyleri geçmelidir. 6 Uygunluk değerlendirilmesi 6.1 Genel Takımların ve bileşenlerin bu standardın kurallarına göre ve belirtilmiş değerlerine olan uygunluğu, aşağıda verilenlerin yapılmasıyla gösterilmelidir: - Başlangıç tip deneyi, - İmalatçı tarafından yapılan mamul değerlendirmesini de kapsayan, fabrika imalat kontrolü. Bu deneyin amacı bakımından, seçilmiş özelliğin bir gruptaki bütün mamullerde ortak olduğu düşünüldüğünde, mamuller kendi içinde gruplara ayrılabilir. 6.2 Başlangıç tip deneyi 6.2.1 Genel Başlangıç tip deneyi, mamul tipini temsil eden mamul numunesinin performansını tayin eden ve deneylerin veya diğer işlemlerin tamamından oluşan bir takımdır. Başlangıç tip deneyi, piyasaya arz edilecek olan mamulün bu standarda uygunluğu göstermek amacıyla, bu standardın ilk defa kullanılması safhasında ve aşağıdaki durumlarda yapılmalıdır: - Yeni bir imalat başlangıcında veya takım tasarımının, ham maddenin, ham madde veya bileşenlerin

kaynağının veya tedarikçisinin değişmesinde, - Yeni bir imalat metodunun başlangıcında veya imalat metodunun değişmesinde. Mamulün bu standarda göre başlangıç tip deneyine tabi tutulmuş olması halinde ve aşağıdaki durumlarda tip deneyi azaltılabilir: - Halihazırda deneye tabi tutulmuş mamullerle kıyaslanan performans karakteristiklerinin etkilenmemiş

olduğu tespit edilmiş ise, - Deney sonuçlarının ekstrapolasyon yapılarak gruplara ve/veya doğrudan uygulamaya veya uygulamasına

dair kurallara uygun olarak. Not – İlgili uyumlaştırılmış EN standardlarına göre CE işareti iliştirilmiş takımların, takım imalatçısının, bu

takımın düzgün olarak tasarımlanması ve takımın bileşenlerinin tasarımı karşılayacak gerekli performans değerlerine sahip olması hususlarındaki sorumluluğunu kaldırmamasına rağmen, CE işareti ile ifade edilen performansa sahip olduğu kabul edilebilir.


8

6.2.2 Karakteristikler Madde 4.4’deki bütün karakteristikler, aşağıdaki istisnalarla, başlangıç tip deneyine tabi tutulmalıdır; - Tehlikeli maddelerin açığa çıkması söz konusu malzemelerdeki maddelerin muhteviyatının kontrol

edilmesiyle dolaylı olarak değerlendirilebilir.

6.2.3 Geçmişe ait verilerin kullanılması Bu standardın hükümlerine uygun olarak, aynı mamuller üzerinde (aynı karakteristik/karakteristikler, deney metodu, numune alma işlemi, uygunluk doğrulama sistemi vb.) daha önceden yapılan deneyler dikkate alınabilir. 6.2.4 Hesaplanmış değerler ve tasarımla ilgili işlem Bazı durumlarda, imalatçı üçüncü bir taraftan sağlanan tasarım ve/veya hesaplamalara uygun olarak mamulleri imal edebilir. Bu durumda doğrulama, tasarım veya hesaplamalarda yapılmayıp, sadece mamulün bu tasarım ve/veya hesaplamalarındaki kabullere uygun olup olmadığı şeklinde yapılmalıdır. 6.2.5 Numune alma, deney ve uygunluk kriteri 6.2.5.1 Numune alma Başlangıç tip deneyi imal edilen mamul tipini temsil eden mamuller üzerinde yapılamalıdır. 6.2.5.2 Deneye tabi tutma ve uygunluk kriteri Deneye tabi tutulacak cıvata/somun/rondelâların ve takımların adedi Çizelge 14’de verilenlere göre olmalıdır. Çizelge 14 – Başlangıç tip deneyi ve ilave deneyler için uygunluk kriteri ve deneye tabi tutulacak numune adedi

Karakteristikler Kural Maddesi Deney metodu Deney sayısı Uygunluk kriteri

Başlangıç tip deneyi

Periyodik denetleme

Cıvatalar Boyutlar ve toleranslar Madde 4.4.2 Madde 5.2’ye göre a b c Kopmadaki uzama yüzdesi Madde 4.4.3 Çekme deneyi a b c En küçük çekme dayanımı Madde 4.4.3 Çekme deneyi a b c % 0,2 orantısız uzamadaki gerilme Madde 4.4.3 Çekme deneyi a b c

Deneme yükü altında gerilme Madde 4.4.3 Deneme yükü deneyi a b c Kama yüklemesi dayanımı Madde 4.4.3 Kama yükleme deneyi a b c Sertlik Madde 4.4.3 Sertlik deneyi a b c Darbe dayanımı Madde 4.4.3 Darbe deneyi a b c

Somunlar Boyutlar ve toleranslar Madde 4.4.2 Madde 5.2’ye göre a b c Deneme yükü altında gerilme Madde 4.4.3 Deneme yükü deneyi a b c Sertlik Madde 4.4.3 Sertlik deneyi a b c

Rondelâlar Boyutlar ve toleranslar Madde 4.4.2 Madde 5.2’ye göre a b c Sertlik Madde 4.4.3 Sertlik deneyi a b c

Takımlar

Önyüklemeye uygunluk Madde 4.4.4 Önyüklemeye uygunluk deneyi a b c

a 5 deney ; - Farklı imalat metodunu yansıtan 4 adet farklı anma çapı çin, - Her mukavemet sınıfı için, - Her kaplama tip için, - Her malzeme tipi ve kaynağı için. b Bir adet takım partisi için 5 deney. c Deneye tabi tutulan bütün numuneler deneyden başarıyla geçmelidir. Tip deneyinin sonuçları kaydedilmeli ve imalatçı tarafından en az 10 yıl süreyle muhafaza edilmelidir.


9

6.3 Fabrika imalât kontrolü (FİK) 6.3.1 Genel İmalâtçı, piyasaya arz ettiği mamulleri, beyan edilen performans karakteristiklerine uygunluğunu sağlamak amacıyla bir fabrika imalât kontrol (FİK) sistemi kurmalı, bu sistemi belgelemeli ve sürdürmelidir. FİK sistemi ham maddeleri ve diğer girdi malzemelerini, teçhizatını, imalât işlemini ve mamulü kontrol etmek amacıyla yazılı işlemler (çalışma el kitabı), düzenli muayeneler ve deneyler ve/veya değerlendirmeler ile bunlardan elde edilen sonuçların kullanımından oluşmalıdır. EN ISO 9001 kurallarına uyan FİK sisteminin ve bu standardın kurallarına göre yapılmış mamul özelliğinin, yukarıda verilen kurallara uyduğu karşıladığı kabul edilir. Muayeneler, deneyler veya değerlendirmelerden elde edilen tedbir alınmasını gerektiren sonuçlar, alınacak tedbirler ile birlikte kaydedilmelidir. Kontrol değerleri veya kriterleri karşılanmadığında, alınacak tedbirler kaydedilmeli ve imalatçının FİK işlemlerinde belirtilen süre saklanmalıdır. 6.3.2 Personel Mamulün uygunluğuna etki eden işleri yöneten, ifa eden ve doğrulayan personel arasındaki sorumluluk, yetki ve ilişkiler tanımlanmalıdır. Bu husus bilhassa, uygunsuz imalatın meydan gelmesinden itibaren uygunsuz imalatı önleyici faaliyetleri başlatması gereken, uygunsuzluk olması durumunda faaliyeti yapan, uygunsuz mamulü tanıyıp kaydeden personele uygulanır. 6.3.3 Teçhizat Bütün ölçme ve deney teçhizatı; dokümanlarda yazılı işlemlere, sıklık değerlerine ve kriterlere göre kalibre edilmeli veya doğrulanmalı ve düzenli aralıklarla muayene edilmelidir. İmalat işlemlerinde kullanılan bütün teçhizat, kullanmasının, eskimesinin veya arızasının imalatta bir tutarsızlığa sebep olmaması için düzenli olarak muayene edilmeli ve bakımı yapılmalıdır. Muayene ve bakım işlemleri, imalatçının yazılı prosedürüne uygun olarak yürütülmeli ve kayıt edilmeli ve bu kayıtlar imalatçının FİK prosedüründe belirlenmiş süre zarfında muhafaza edilmelidir. 6.3.4 Tasarım süreci Fabrika imalat kontrol sistemi; mamulün tasarımdaki muhtelif safhaları dokümante etmeli, tasarımının bütün safhaları için kontrol işlemini ve münferit sorumlularını tanımlamalıdır. Tasarım süreci sırasında bütün kontrollerin, sonuçlarının ve yapılan düzeltici faaliyetlerin kayıtları muhafaza edilmelidir. Bu kayıtlar, tasarımın bütün safhalarının ve kontrollerinin tatminkar olarak yerine getirildiğini göstermek amacıyla, yeterince ayrıntılı olmalı ve düzgünce tutulmalıdır. 6.3.5 Hammaddeler ve bileşenler Girdi malzemesi olarak kullanılan bütün hammaddeler ve bileşenlerin özellikleri, bunların uygunluğunu sağlayan muayene planları ile birlikte belgelenmelidir. Tedarik edilen takım bileşenlerinin kullanılması durumunda, uygunluk teyit seviyesi en azından takımın teyit seviyesi ile aynı olmalıdır. Uyumlu değilse, muayene planları bu seviyeyi elde edecek şekilde yükseltilmelidir. 6.3.6 Süreç sırasında kontrol Tamamlanmış mamulde kontrol edilemeyecek karakteristikler süreç sırasında kontrol edilmelidir. 6.3.7 Mamulün deneye tabi tutulması ve değerlendirilmesi İmalatçı, başlangıç tip deneyi sonuçlarından türetilen, mamulün beyan edilen değerlere uygun performansta olmasına imkan veren toleranslarda imalatı sağlayacak işlemleri oluşturmalıdır. Bu karakteristikler ve doğrulama vasıtaları Çizelge 15’te verilmiştir.


10

Çizelge 15– FİK sisteminin bir kısmı olarak mamul deneyleri ve değerlendirilmesi için deney sıklığı

En az deney numune sayısı ve en az deney sıklığı

Karakteristik İlgili deney maddesi Madde 4.3 a)’ya göre

sevkiyat şartları Madde 4.3 b)’ya göre

sevkiyat şartları Cıvatalar Kama yüklemesine dayanım veya

Madde 5.3

Sertlik Madde 5.3

Somunlar Sertlik

Madde 5.3

Rondelalar Sertlik

Madde 5.3

Sürekli ısıl işlem için saate 1 parça veya Her parti için 1 parça

Sürekli ısıl işlem için saate 1 parça veya Her parti için 1 parça

Takımlar Önyükleme için uygunluk

Madde 5.4 Her takım partisi için 5 takım

Her cıvata imalat partisinden en azından 1 takım Genişletilmiş imalat partisinden, cıvata uzunluğuna bağlı olmaksızın 5 takım (bir başka deyişle genişletilmiş imalat partisi farklı uzunluklarda cıvata bulundurabilir)

İmalatçı Çizelge 15’te belirtilen deney sonuçlarını kaydetmelidir. Bu kayıtlar en azından aşağıda verilen bilgileri ihtiva etmelidir: - Deneye tabi tutulmuş mamulün ve takımın tanımlanması, - Numune alma ve deney tarihi, - Deneyde uygulanan metotlar, - Deney sonuçları. 6.3.8 İzlenebilirlik ve işaretleme Münferit bileşenler ve takımlar orijini bakımından tanımlanabilmeli ve izlenebilmelidir. İmalatçı izlenebilirlik kodlarının ve/veya işaretlerinin (Madde 4.4.5) iliştirilmesiyle ilgili süreçlerin düzenli olarak muayenesini sağlayan yazılı işlemlere sahip olmalıdır. 6.3.9 Uygun olmayan mamuller İmalatçı uygun olmayan mamullerin tabi tutulacağı işlemi belirleyen yazılı bir işleme sahip olmalıdır. Bu tür olaylar, meydana geldiğinde kaydedilmeli ve bu kayıtlar imalatçının yazılı işlemlerde belirtilen süre boyunca muhafaza edilmelidir. 6.3.10 Taşıma, depolama, ambalajlama İmalatçı mamullerin taşıma metotlarını belirleyen bir işleme sahip olmalı ve bozulmalarını veya hasar görmelerini önleyen uygun depolar sağlanmalıdır. 6.4 İmalatçı tarafından fabrikada alınan numunelerin deneyi Periyodik bir denetlemede, Madde 5 ve Madde 6.2’de belirtilen önceden tanımlanmış plana göre imalatçı tarafından fabrikadan alınan numunelerin deneyi EN 14399’un ilgili bölümüne uygun olarak, sevk edilen mamulün uygunluğunun değerlendirmesi suretiyle olmalıdır. Deneyler en azından aşağıda verilen sıklıkta yapılmalıdır: - Bu standardın uygulanmasının birinci yılında: İki defa, - Müteakip yıllarda: Herhangi bir esas uygunsuzluk olmaması durumunda yılda bir defa. - Bir hata meydana gelmesi halinde, kusurlu mamullerin piyasada bulunmasını ve sonuçlarını önleyecek sıklıkta deneyin tekrarlanması ve müteakiben: Bir esas uygunsuzluk olmaksızın tam bir yıl geçinceye kadar, yılda iki defa. Gerekirse, imalatçı tarafından yapılan bu gibi deneylerin raporları, EN 10204’e uygun 3.1.B muayene doküman tipi olmalıdır.


11

7 Deney sonuçlarının belgelenmesi Deney sonuçları her bir imalat partisi veya her bir genişletilmiş takım partisi için belgelenmelidir. Bu belgeleme, Madde 6.3’de belirtilen bütün deney sonuçlarını ihtiva etmeli ve deneyin yapılmasından itibaren en az 10 yıl süre ile muhafaza edilmelidir.


12

Ek ZA (Bilgi için)

Bu standardın, EU Construction Products Directive (89/106/EEC)2)

hükümleri ile ilişkili olan maddeleri ZA.1 Kapsam ve ilgili karakteristikler Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin “M/120 Yapısal metal mamuller ve yan ürünler” talimatına göre CEN tarafından hazırlanmıştır. Bu standardın, bu ekte gösterilen maddeleri, “EU Construction Products Directive (89/106/EEC)” çerçevesinde verilen talimatının kurallarını karşılar. Bu maddelere uygunluk, bu standard kapsamında olan yapı malzemelerinin tasarlanan kullanım için uygun olduğu varsayımını doğrular. Bu standdarda “Yapısal bağlantılar” terimi olarak, (HR sistemi ve HV sistemi) yüksek dayanımlı yapısal cıvatalamaya ait Ön yüklemeli bileşenlerde kulllanılması amaçlanan cıvatalar, somunlar ve rondelalar kastedilmiştir. Uyarı: Tasarlanan kullanımlara uygunluğu etkilemeyen diğer kurallar ve diğer AB direktifleri, bu standardın kapsamına giren yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama bileşenlerine uygulanabilir. Not 1 - Bu standard kapsamındaki tehlikeli maddelerle ilgili herhangi özel madde hükümlerine ek olarak,

standard kapsamında olan mamullere uygulanabilecek diğer kurallar da olabilir (örneğin; aktarılmış Avrupa mevzuatı ve millî kanunlar, tüzükler ve idari hükümler). “EU Construction Products Directive” hükümlerini yerine getirmek için, uygulandığı yerde ve zamanda, bu kurallar da sağlanması gerekli olabilir.

Not 2 – Tehlikeli maddelerle ilgili Avrupa ve millî hükümlere ait bilgilendirici veri tabanı, EUROPA internet sitesinin “Construction” sayfasından elde edilebilir

( http://europa.eu.int/comm/enterprise/construction/internal/dangsub/dangmain.htm ) Bu ekin kapsamı, bu standardın Madde 1’de belirtilen mamulün kapsamı ile aynıdır. Bu ekte, kullanım amacı için tasarlanmış olan, cıvata/somun/rondela takımı bileşenlerine ve takımın kendisine ait CE işaretleme şartları belirlenmiş ve bunlara uygulanabilen ilgili maddeler gösterilmiştir (Çizelge ZA.1). 2) TSE Notu: Bu direktif, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” adı altında yayımlanmıştır.


13

Çizelge ZA.1 – Genel yapı ve inşaat mühendisliğinde, tanımlanmış k-sınıfına uygun kullanımı için ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama bileşenleri ve takımları

Mecburi esas performans karakteristikleri Kural maddesi Sınıflar Notlar

Cıvatalar Boyut, biçim ve konum toleransları Madde 4.4.2 - — Kırılmadan sonra yüzde uzama Madde 4.4.3 - Çizelge 2 En küçük çekme dayanımı % 0,2 orantısız uzamadaki gerilme Deneme yükü altında gerilme Kama yüküne dayanım Sertlik Darbe dayanımı

Madde 4.4.3 Madde 4.4.3 Madde 4.4.3 Madde 4.4.3 Madde 4.4.3 Madde 4.4.3

- - - - - -

Çizelge 2 Çizelge 2 Çizelge 2 Çizelge 2 Çizelge 2 Çizelge 2

Sürtünme katsayısı (k-sınıfı) Madde 4.4.4 - Çizelge 6 Tehlikeli maddelerin salınımı Madde 4.2.1 - - Dayanıklılık Madde 4.5 - -

Somunlar Boyutlar, biçim ve konum toleransları Madde 4.4.2 - -

Deneme yükü altında gerilme Sertlik

Madde 4.4.3 Madde 4.4.3

- -

Çizelge 3 Çizelge 3

Tehlikeli maddelerin salınımı Madde 4.2.1 - - Dayanıklılık Madde 4.5 - -

Rondelalar Boyutlar, biçim ve konum toleransları Madde 4.4.2 - - Sertlik Madde 4.4.3 - Çizelge 4 Tehlikeli maddelerin salınımı Madde 4.2.1 - - Dayanıklılık Madde 4.5 - -

Takımlar Takımın önyüklemeye uygunlugu (Fbi max , ΔΘ2, k-sınıfı) Madde 4.4.4 - k-sınıfı

K0, K1, K2

Dayanıklılık Madde 4.5 - - Belirli bir özellikle ilgili kural, mamulün amaçlanan nihai kullanımı için sözkonusu karakteristikle ilgili hiçbir yasal kuralının bulunmadığı üye ülkelerde uygulanmaz. Bu durumda, mamulünü bu üye ülkelerde pazarlamak isteyen imalatçının, mamulünün bu karakteristikle ilgili performansını belirleme veya beyan etme yükümlülüğü yoktur. Bu mamulde, CE işareti (Madde ZA.3) ile birlikte “Performans belirlenmedi” (NPD) tercihi, bilgi olarak verilebilir. Bununla birlikte, NPD tercihi, karakteristiğin bir eşik seviyesine maruz kaldığı durumlarda kullanılmayabilir. ZA.2 Mamullerin uygunluk teyit işlemleri ZA.2.1 Uygunluk teyit sistemi M/120 “Yapısal Metal Ürünler ve Yardımcı Ürünler” talimatı Ek III’’ünde verildiği gibi ve Komisyonunun Mart 1998 tarihli 98/214/EC kararına uygun olarak Çizelge ZA.1’de gösterilen, cıvata/somun/rondela takımı bileşenlerinin ve takımın kendisinin uygunluk teyit sistemi, Çizelge ZA.2’da tasarlanan kullanım için gösterilmiştir.


14

Çizelge Z A.2 - Uygunluk teyit sistemi

Mamul tasarlanan kullanım Seviye veya sınıf Uygunluk teyit sistemi Yapısal Bağlantılar Yapısal metal işleri - 2+ a a) Sistem 2+: Onaylanmış kuruluş tarafından, fabrikanın ve fabrika imalât kontrolünün başlangıç muayenesi ve fabrika imalât kontrolünün sürekli gözetimi, değerlendirilmesi ve onayı esas alınarak yapılan belgelendirilmesi de dahil olmak üzere, 89/106/EEC (CPD) Direktifi Ek III.2.(ii)’de verilen birinci ihtimale bakılmalıdır.

ZA.2.2 Sistem 2+ kapsamındaki mamullerin uygunluk değerlendirmesinde görev bölümü Çizelge ZA.3’e bakınız. Çizelge ZA.3 - Sistem 2+ kapsamındaki mamullerin uygunluk değerlendirmesinde görev bölümü

Görevler Görevin kapsamı

Uygulanacak uygunluk

değerlendirme maddesi

Fabrika imalât kontrolü (FİK)

Çizelge ZA.1’deki bütün ilgili performans karakteristiklerine ilişkin parametreler

Madde 6.3

Başlangıç tip deneyi Çizelge ZA.1’deki bütün ilgili performans karakteristikleri

Madde 6.2 İmalâtçı sorumluğundaki görevler

Fabrikadan alınan numunelerin deneyi Çizelge ZA.1’de bütün ilgili performans karakteristikleri

Madde 6.4

Fabrikanın ve FİK’in başlangıç muayenesi esas alınarak

Çizelge ZA.1’de bütün ilgili performans karakteristiklerine ilişkin parametreler

Madde 6.3

FİK belgelendirme kuruluşunun sorumluğundaki görevler

FİK belgelendirilmesi FİK’in sürekli

gözetimi, değerlendirilmesi ve onayı esas alınarak

Çizelge ZA.1’deki bütün ilgili performans karakteristiklerine ilişkin parametreler

Madde 6.3

ZA.2.3 CE belgesi ve uygunluk beyanı Bu ekte verilen şartlara uygunluk sağlandığında, imalatçı veya Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) sınırları içerisinde bulunan temsilcisi, imalatçıya CE işaretini iliştirme yetkisini veren bir uygunluk beyanını hazırlamalı ve muhafaza etmelidir. Bu beyanda, aşağıda verilenler bulunmalıdır: − İmalatçının veya onun AEA sınırları içerisinde bulunan yetkili temsilcisinin adı ve adresi ile imalatın

yapıldığı yer, − Mamulün açıklaması (tip, tanıtımı, kullanım vb.) ve CE işareti ile birlikte verilen bilgilerin bir nüshası

(Madde ZA.3), − Mamulün tabi olacağı hükümler (örneğin; bu standardın Ek ZA), − Mamulün kullanımında uygulanması muhtemel özel şartlar (gerekiyorsa ), − Fabrika imalât kontrol belgesinin numarası, − İmalâtçısı, tedarikçisi veya yetkili temsilcisi adına beyanı imzalamaya yetkili kişinin adı ve konumu . Uygunluk beyanı ile birlikte, onaylanmış kuruluş tarafından hazırlanan ve yukarıda verilen bilgilere ilâve olarak aşağıdaki bilgileri de ihtiva etmesi gereken Fabrika imalât kontrol belgesi bulunmalıdır: - Onaylanmış kuruluşunun adı, adresi, - Fabrika imalât kontrol belge numarası, - Varsa, belgenin şartları ve geçerlilik süresi, - Belgeyi imzalamaya yetkili kişinin adı ve konumu,


15

Uygunluk beyanı ve belge, mamulün kullanılması amaçlanan üye ülkenin resmî dilinde/dillerinde yazılmış olmalı ve istek üzerine temin edilebilmelidir. ZA.3 CE işaretlemesi ve etiketlenmesi CE işaretinin iliştirilmesinden, imalatçısı veya AEA sınırları içerisinde yerleşik yetkili temsilcisi sorumludur. CE işaret sembolü, 93/68/EC3) sayılı AB Direktifine uygun olmalı ve mamul, ambalaj veya mamul ile birlikte verilen ticari belgeler üzerinde bulunmalıdır. CE işaretlemesi belirtilen formdaki “CE” harflerinden meydana gelir ve aşağıdaki bilgiler, “CE“ işaret sembolü ile birlikte verilmelidir:

- Onaylanmış kuruluşun tanıtım numarası, - Takım imalatçısının tanıtıcı işareti veya ismi, - CE işaretin iliştirildiği yılın son iki rakamı, - FİK sistemi ile ilğili uygunluk belgesini numarası, - Bu standarda atıf (TS EN 14399-1 şeklinde), - Bu standardın ilgili bölümlerine atıf yaparak mamulün kısa gösterilişi, - İlgili ise aşağıdaki bilgiler ile birlikte k-sınıfı :

• K0: NPD (Performans tayin edilmemiş) • K1: Münferit deney değerleri aralığı ki • K2: k-faktörünün ortalama değeri (km), k-faktörünün değişim katsayısı (Vk) .

Not 1- Bu mamulün mekanik ve fiziki özelliklerini belirleyen cıvataların, somunların mukavemet sınıfını

ihtiva eden mamul kısa gösterilişi, sırasıyla EN ISO 898-1 ve EN 20898-2‘de tanımlanmıştır. “Performansı belirlenmedi” (NPD) seçeneği, karakteristiğin bir eşik seviyesine tabi olduğu durumda kullanılmaz. Aksi halde, (NPD) seçeneği, bu karakteristiğin, belirtilen amaçlanan kullanımı için, mamülün sevkiyatın yapıldığı ülkedeki yasal kurallara tabi olmadığı zaman ve durumlarda kullanılabilir.

3) CE işareti hükümlerini uyumlaştıran 89/106/EEC direktifini ihtiva eden 12 Direktifi tadil eden 22 Temmuz 1993 tarihli 93/68/EC Konsey Direktifi.


16

CE işareti ile ilgili örnekler:

1234

1234

….. Şirketi,

08

EC Belge No xxx/2008

Şirketi, 06100,

08


EN 14399-1

Tanımlı k-sınıfına uygun kullanım için

Ön yüklemeli cıvata takımı Cıvata EN 14399-3 — M16 X 80 — 8.8 — HR

Somun EN 14399-3 — M16 — 8 — HR Rondelâ EN 14399-5 — 16

k-sınıfı : K0: NPD

EN 14399-1

Tanımlı k-sınıfına uygun kullanım için

Ön yüklemeli cıvata takımı Cıvata EN 14399-3 — M16 X 80 — 10.9 — HR Somun EN 14399-3 — M16 — 10 — HR

Rondelâ EN 14399-6 — 16 k-sınıfı: K2: km = 0,13, Vk = 0,06

1234

….. Şirketi, 06100,

08


TS EN 14399-1

Tanımlı k-sınıfına uygun kullanım için Ön yüklemeli cıvata takımı

Cıvata EN 14399-4 — M16 X 80 — 10.9 — HV — tZn Somun EN 14399-4 — M16 — 10 — HV — tZn

Rondela EN 14399-6 — 16 — tZn k-Sınıfı: K1: 0,10 ≤ k ≤ 0,16

Yukarıda, gösterilen tehlikeli maddelerle ilgili her türlü özel bilgilere ilaveten, mamulle birlikte, gerekli olduğunda ve durumda ve uygun şekilde, tehlikeli maddelerle ilgili uyulduğu iddia edilen diğer mevzuat listesi, bu mevzuat tarafından gerekli görülen herhangi diğer bilgi ile birlikte uygun bir formda verilmelidir. Not 2 - Millî sapmalar olmaksızın Avrupa mevzuatından bahsedilmesine gerek yoktur.


17

Kaynaklar

[1] EN ISO 12944 (all parts), Paints and varnishes — Corrosion protection of steel structures by protective paint systems.

[2] EN ISO 15330:1999, Fasteners — Preloading test for the detection of hydrogen embrittlement — Parallel bearing surface method (ISO 15330:1999).

[3] Guide to the Implementation of Directives Based on the New Approach and Global Approach, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2000.

EN 14399-1 TR.pdf

Documents