emrat ilir

SKENDER HUSHI

EMNAT ILIR NPR BOT

(PR JU VAJZA E NANA SHQIPTARE)

(PR JU PRINDN SHQIPTAR)

MAJ 2010

Falenderoj lexuesit pr prfundimin e ktij libri dhe do ju lutesha shum t m vini n dijeni, nse do kishit shtesa dhe ndryshime pr emna q un mund ti kem harrue pa shkruejt, ose pa interperetue mir, kshtuq n nji botim tjetr t kem mundsi ti shtoj e ti prmirsoj kuptimet e emnave. Gjat punimit me kte libr e kam ndie vetem si nji minator q zbulon thesare. Nse gjate shoshitjeve, studiuesit nuk do ta pranojn ndonji gja, do e quej normale kte veprim. N t ardhmen do vazhoj ti jap kuptim n shqip, emnave t qyteteve, fshatnave dhe vendeve t Italis. Mund t kontaktoni n: www.skenderhushi.net ose n Facebook me emnin Sknder Hushi. Faleminderit Autori. mimi 700 lek.

1

Sknder Hushi

EMNAT ILIR

NPR BOT

(Pr ju, vajza e nana shqiptare)

(Pr ju, prindn shqiptar)

T MSOJM GJUHN SHQIPE.

2

Redaktoi: Ramazan Hushi. Gjeti dhe sistemoi materialet: Erin Hushi. Shtpia botuese: Emal.

978-99956-31-05-88 Sponsor: ERINI KAFE

eBook ndertuar nga Fatjon Hushi

Botim i par Kavaj Qershor 2010

3

PRMAJTJA 1 - Parathania e autorit faqe 5. 2 - Zbrthimi i disa emnave t vjetr italo-greko-iliro-shqiptar, me ann e gjuhs shqipe t folun sot faqe 25. 3 - Emnat q fillojn me germn A faqe 25. 4 - Emnat q fillojn me germn B faqe 80. 5 - Emnat q fillojn me germn C,K faqe 92. 6 - Emnat q fillojn me germn D faqe 118. 7 - Emnat q fillojn me germn E faqe 130. 8 - Emnat q fillojn me germn F faqe 150. 9 - Emnat q fillojn me germn G faqe 159. 10- Emnat q fillojn me germn H faqe 182. 11- Emnat q fillojn me germn I faqe 188. 12- Emnat q fillojn me germn J faqe 196. 13- Emnat q fillojn me germn L faqe 196. 14- Emnat q fillojn me germn M faqe 208. 15- Emnat q fillojn me germn N faqe 227. 16- Emnat q fillojn me germn O faqe 235. 17- Emnat q fillojn me germn P faqe 243. 18- Emnat q fillojn me germn Q faqe 263. 19- Emnat q fillojn me germn R faqe 264. 20- Emnat q fillojn me germn S faqe 272. 21- Emnat q fillojn me germn T faqe 289. 22- Emnat q fillojn me germn U faqe 301. 23- Emnat q fillojn me germn V faqe 305. 25- Emnat q fillojn me germn X faqe 315. 26- Emnat q fillojn me germn Y faqe 316. 27- Emnat q fillojn me germn Z faqe 316. 28- N mbyllje faqe 322. 29- Grafikt e gjuhs atlantideo-ariano-albane faqe 325.

4

5

PARATHANIE Gjat studimeve n gjuhn italiane, pr botimin e librit tem t par Thoti i pavdekshm na zbulon Atlantidn, lexoja fjal dhe emna t vjetr, q pa asnji vshtirsi, po t ndaheshin, shifeshin se ishin t prbame nga fjal q mernin kuptim me ann e gjuhs shqipe t folun sot nga populli. Duke ndjekun mendimin e shum autorve shqiptar e t huej, se e gjith Europa, Afrika Veriore, Lindja e Mesme dhe India, n lashtsi, kan qen t banueme, t drejtueme e t infuencueme nga popullsia pellasge, q un i kam shtue atlantidhease-pellazgo-ilire-shqiptare, jam i mendimit dhe i bindun se shumica e emnave q jan t shpjegueshm me ann e gjuhs shqipe t sotme, jan me prejardhje atlantidhease. Un kambngul se gjuha shqipe asht pasardhsja direkte e Atlantids dhe trungu i gjith gjuhve Europiane, e cila duhet t shifet me seriozitet nga studiuesit npr bot. Vendosja e emnave t fmijve n popullsin shqipfolse ariane t Europs, ka qen si nji dhanie titulli pr fmijn, q do ta mbante me krenari pr gjith jetn dhe emni duhet t ishte i kuptueshm nga t gjith si psh.: Rroks-ana, (kap hann), Far-uk, (Rrac ujku, i fort si ujku), Ah-met (i fort si pema e ahut), Die-nis ( Ditunia nis), A-nd-r (I nalt deri ke ret), Adil (asht Diell), As-an, Hasan (asht Han) etj etj, emna q do i shifni n kt libr, q jam mundue ta oj deri n fund. Konstatoj se n lashtsi nuk kishte randsi nse emni mashkullor duhej t mbaronte pa tjetr me bashktingllore ose me zanoren o dhe emnat femnor duhej t mbaronin patjetr me zanoren a ose e. Po t kishte kuptimin e duhun, fjalia me t ciln ishte ndrtue emni, mund t mbaronte me fardo germe q t ishte, psh: Thot ishte mreti i fundit i Atlantids, Mat ishte grueja e tij. Andre, Isa, Ilia, Thoma, Luka etj jan emna

6

mashkullor. Olimpi, Aniki, Nikita, Kosta etj jan emna femnor, por edhe mashkullor. Afro, Haso, etj jan emna femnor. Sot nuk po i vihet ma randsi kuptimit t emnit, por mjafton t jet i tingullueshm, edhe pse pa kuptim. Shpesh her kam ndigjue persona q duen t ndrrojne emnin, se i vjen turp nga emni i tyne. Thanies s studiuesve shqiptar dhe t huej se Europa asht me origjin pellasge, gja t ciln edhe un e kam prsrit n librat e mij, tash q po nis t shkruej kt libr t katrt, e i thelluem n origjinn e popullit ton dhe t atyne t Europs, mendoj se duhet t ndryshohet shprehja: -Europa asht me zanafill pellasge, n shprehjen: -Europa asht me zanafill atlantidhease-ariano-albane, sepse me emnin alban njiheshin n lashtsi t gjith popujt e bardh n Europ e n Bot, q flitnin gjuhn shqipe (albane). Kam takue e takoj shpesh njerz t ndryshm q flasin shqip n Itali e n vende t tjera t Europs. Kur i pyes nse jan shqiptar m thon: jo. Ata kan t drejt, sepse edhe ata kan krenarin e tyne kombtare, sepse kan qen dhe jan autokton n truallin e tyne, prandaj t prgjigjen shqip: - Jam arbresh, jam maqedon, jam arvanit, jam kroat, jam boshnjak, jam serb etj dhe kan t drejt, sepse kan qen brez mbas brezi dhe jan banort ma t vjetr t atyne trojeve q jan pjes e tyne, por edhe shum nga ata t prgjigjen se jan shqiptar ose skiptar. Edhe popujt e vjetr t Europs kan pas folun shqip e nuk mund ti quajm t gjith shqiptar, por do ishte ma i drejt emrtimi: Alban ose arian. Fjala Arian asht ma e prshtatshme, sepse kshtu i quenin paraardhsit tan n lashtsi, pr sjelljen, karakterin dhe virtytin e art q kishin. Duke studiue Pllakat prej Zmeraldi t Thotit, shofim se Europa ka qen nji popull me qendr drejtuese Atlantidn, e cila shtrihej

7

nga Meksika dhe Peruja e deri n detet e Japonis, me nji gjuh te vetme t prgjithshme t sajn q asht ruejt mjaft mir nga albanofont npr bot. Pellasgt, Pelas-gii, Pellas-gji, paraardhsit tan direkt shqipfols, un e pranoj pa asnji diskutim, q kan qen shqipfols dhe paraardhsit tan t drejtprdrejt, por mbulonin vetm Ballkanin gjeografik, q i ngjan gjiut t pels n hartn e bots. N kufi me ta ishin popujt e Amazonis, t Azis s Vogl, t Europs Qendrore, Veriore, Jugore, Lindore e Perndimore, t Afriks Veriore, t Mesdheut, t Italis, Azis, Indis etj etj, q flisnin gjuhn shqipe, dmth at albane, por q nuk njifeshin vetm si pellazg ose ilir, por njifeshin edhe me emna t tjer, plotsisht e lehtsisht t kuptimt, me ann e gjuhs shqipe q ne flasim sot, si psh: Etrusk, me tru, Japigi dmth: Ja-pi-gji, n kuptimin e vjetr duhet t ket pas kuptimin: Popull q t mirpresin n gjinin e tyne. Fri-gji, vend ku bagtia frynte gjijt me qumsht. Ama-zonjant (Mama-zonjat, Kelti, e shkruejtun nga italiant eltik dhe e lexueme nga shqitart don t thot: el-ti-ik, ke bjondt, ti ik. Hindi, emni i vjetr i Indis, q n shqip dallohet leht si fjala gege: Hin-ti. Emni i Damaskut, n italisht: Damasko, kuptohet e zbrthehet me ann e gjuhs shqipe: Dam-as-ko, i Dham (i lindun) asht ko(ktu). Emni i Ana-dollit n Turqi, kuptohet menjiher me ann e shqipes me fjalt: Hana doli. Emni i qytetit Na-za-ret, ku ka lind Krishti, nuk don shpjegim se kuptohet menjiher n gegnishten e sotme. Emnat e deteve: Adria-ti-ik, Ball-ti-ik, Ar-ti-ik, At-lan-ti-ik, qytetet At-ika, At-hina (Athina) duhet t jen emna mbi 12 000 vjear t kohs s Atlantids. Emni i vjetr i Selanikut n italisht shkruhet: Salonico, (Saloniko) n shqip: Shaloni-ko, q don t thot se ai qytet i fton kalimtart, q t ndalin e t shplodhen n at qytet, si kambsort q ulen n shaln e kalit, pas nji udhtimi t gjat n kamb. E njajta gja mund t thuhet

8

edhe pr qytetin Salomina: Shalo-mi-na. Ishulli i Krets, Kre-t-esht, na paraqitet edhe me emnin: Krita, kri-t-asht, kok t asht. Emnin Janina, nse e shkruejm n italisht: Gi--nin-, na del e kuptueshme n dialektin gegnisht me fjalin shqipe:- Gjini (jon) , (asht), nin, njishi, asht, dmth se ai qytet t mirpret n gjinin e tij dhe asht nishi, njishi, i pari n mikpritje. Kro-ati, kuptohet menjiher n shqip. Emnat: U-ene-ti dhe Vene-ti, kuptohen menjiher n shqip me fjalin: U ende ti dhe- vene ti, ankoroje ti anijen ktu. Opitergina, emni i vjetr i Oderzos, ku banoj un, i ndam n: O-pi-ter-gina, o-pit-er-gina, n shqip kuptohet qart me fjalin: Osht pi e ter gjina, dmth se zona e Odersos ka qen pr ta pi n kup dhe e terme, e thame, nuk kishte kneta. Emni i Oderzos, i mavonshm, n t gjitha variantet e emnave q ka patun gjat historis s saj, ka patun t pandryshueme fjalt:er zo, q n shqip kuptohen menjiher si: vendi ku fillon, nis t fryj era. Shum fjal, emna vendesh dhe krahinash t ndryshme, t shpjegueme nga zonja Elena Kocaqi, z. Aristidh Kola, nga un e nga mjaft autor vendas e t huaj, shpjegohen me ann e gjuhs shqipe, sikur t jen duke u folun sot nga populli shqiptar. Shum emna, q un i kujtoja si emna me prejardhje turke ose arap mue m rezultojn q t ken qen prdor n territoret shqipfolse, kur nuk ishte krijue ala mbi tok popullsia turke e arape e t trashgueme nprmjet librave t Homerit dhe t autorve t tjer t lashtsis. Nuk ka si t jet ndryshe, sepse shum studiues vendas e t huej kambngulin, q Kostandinopoli ka qen shqipfols dhe asht pushtue nga nji grusht turqish, n shekullin e XV. (Mendohet t ken qen rreth dy mij persona), q edhe pse vun ligje q i shtynin popujt t prqafonin gjuhn, fen dhe zakonet e tyne, prapseprap infuenca e tabanit vendas shqipfols ka ba punn e vet, q edhe turqit t marrin shum nga atlantidheas-albant, paraardhsit tan direkt.

9

Figura t ndrituna pr kombin turk, me origjin dhe gjak shqiptari, kan punue shum n krijimin e identitetit kombtar turk n dam t identitetit alban. Sami Frashri e largoi prfundimisht popullsin shqipfolse t Turqis nga gjuha albane, duke ndrtue gjuhn artificiale turke dhe Qemal Ataturku, shqiptar puro, vuni n ligj t shtetit, q t prdorej ajo gjuh artificiale, duke ia ndalue shqipfolsve t kishin librat dhe gjuhn e tyne. (Autori Patrick Kindoss, n librin e tij: Ataturku, thot se Mustafa Qemali, tentoi disa her q t vendoste gjuhn e pastr ariane (albane) n Turqi, por dshtoi, sepse gjuha turke ishte e tejmbushun me fjal arape dhe perse) . Kta dy burra, i hoqn popullsis shqipfolse t Azis s Vogl, kunorn e art q i vishte gjuha e yllorve arian dhe i vun me zor allmn e disa mijrave turqish t stepave (st-ep-a) aziatike, q e kishin pushtue ate vend. E njajta gja ndodhi dhe n shtetet e tjera me origjin atlantidhease-albane t perandoris turke, ku drejtonin dinastit me origjin shqiptare, t cilt, n emn t largimit dhe t pamvarsis nga Turqia, stimuluen lvizje popujsh dhe fisesh q nuk kishin lidhje me popullsin atlantidease-albane, q mbasi e kuptuan q ishin prej tjetr rrace, i hangrn kokat edhe atyne q ishin nismtart e formimit t tyne si kombe. Nga interpretimet q po i baj emnave q deri tash jan kujtue si emna turq e arap, ashtu si dhe me emnat q jan mendue q ishin me zanafill nga Greqia dhe Rroma e lasht, shof se gati t gjith marrin kuptim t plot me ann e gjuhs shqipe. Kt gja e shpjegoj me faktin se kto shtete kan pas prdor shkrim dhe kndim dhe kan dokumentue dhe regjistrue emnat ekzistues t qytetarve t tyne albanofon dhe q provon se: N lashtsi, popullsia e Europs e t shum vendeve t bots ishte njigjuhshe dhe fliste gjuhn atlantideo-albane.

10

N dokumentat dhe librat e shkruajtun nga lashtsia deri n shekullin XV, Ballkani ka qen quejt i gjithi: ILIRIK (Il, Yll ir ik, Yll me hir ik, i ikun, i shtitun, i ditun), me nji popullsi q kishte gjuh, zakone e tradita t njajta. N historit q shkruhen pr Aleksandrin e Madh t Maqedonis, kur ai pushtoi Indin, asht shkruejt se priftat atje i than q India ishte pushtue dhe dy her t tjera, para shum mijra vitesh nga lufttar q flitnin t njajtn gjuh me lufttart e tij, q flitnin gjuhn albane dhe shum fjal tonat prdoren edhe sot n Indi. Thuhet se perandoria e tij arriti deri n Kin para 2 300 vjetve. Pas vdekjes s tij, n vendet e pushtueme qeverisn shqiptar, t cilt edhe sot jan njerz me pushtete n vendet ku kan ngelun. Duke qen koka drejtuese t gati gjith bots s njohun n lashtsi, kan qen kta njerz shqipfols, me familjet, ushtrin dhe oborrtart e vet, q kan imponue emnat, zakonet e fragmente emnash e fjalsh t tyne ke popujt q kishin nn vete, kshtu q shum nga emnat dhe fjalt, t ashtuquejtun turk ose arap, marrin ma kuptim me ann e gjuhs shqipe. Duke punue n prkthimin italisht t kapitullit ATLANTIDA, t librit tem Thoti i pavdekshm na zbulon Atlantidn dhe me librin e zonjs Elena Kocaqi me titull Gli Albani, pash se shum fjal dhe emna q prdoren n Itali, jan lehtsisht t shpjegueshme me ann e gjuhs shqipe, nse i shkruejm si i shkruejn italiant dhe ti lexojm si i lexojm ne shqiptart. Emnin Xhuzepe, nse e shkruejm si e shkruejn italianet, dmth: Giu-ze-ppe, na del fjal e kuptueshme n shqip, si: Gjiu(rraca) ze penj. Emnin Egjypt, po ta shkruejm n italisht e ta lexojm n shqip, do t shohim me habi se kjo fjal merr kuptim, sepse del: E-gjit-to, dmth: e gjiut ton, q mendoj se pr paraardhsit tan atlantidheas, Egjypti ka qen quajt pjes e Atlantids, dmth E gjiut ton, e rracs ton. Fjalaegjypt-jan, n italisht shkruhet: E-giz-ian, ose e-gjis-jan, dmth e gjiut

11

ton jan, t nji familjeje jan. Emni Gjeorgjia, n italisht e shkruajm Gieorgia, merr kuptim n shqip me fjalin: Gji , esht, or, gji , dmth: Rrac, or, rrac asht, popullore, sikur t jet krijue sot nga populli yn ky emn i shtetit t Gjeorgjis. Emni i shtetit Ar-men kuptohet menjiher n shqip. Fjaln origjina, po ta ndajm n: ori-gjina, na del me kuptim n shqip dhe un e kam shpjegue n botimin e dyt t librit tem Thoti i pavdekshm na zbulon Atlantidn, sepse ndjek rrugn femnore t zanafills s ndonji sendi a personi dhe ka ngelun qysh nga koha e matriarkatit, ku njohja e prejardhjes ndiqej nprmjet linjs s nanave, gjysheve, strgjysheve etj q i kishin dhan gji atij personi. Ti thuash nji italiani me emnin Pi-o, Serxhio ose Xhorxhio, se far kuptimi kan emnat e tyne, ata t thon se e kan originn nga santt me t njajtin emn, pa ia than kuptimin. Kur un i them shpjegimin e emnave t tyne, ngelin t habitun dhe u plqen shpjegimi i bam nga un, sepse emni Serxhio n italisht shkruhet: Ser-gii-, n shqip: ser-gji-, q don t thot: I sers (gjinit familjar, rrangut), t nalt asht. Fjaln Ser e prdorin anglezt, pikrisht pr t tregue kte gja. Emni Xhorxhio n italisht shkruhet: Giorgio, Gji-or-gji-, e ka po at kuptim q t part tan, kur lindte fmija e urojshin njani-tjetrin si i themi ne sot: un, or, un ke ba, ku fjala gji ka pas kuptimin e rracs superiore, q n shqip prdoret si fjalt fara dhe rraca (rraca, ne italisht rrazza,raz-za=rranz zaj=zaj rranje), e un kt emn e interpretoj si: Rrac, or rrac asht. Grekt e transformojn n Jorgio, Jorgo dhe me zor i kapet kuptimi. T njajtin shpjegim i baj dhe fjals Gjergji, q, e ndame simbas mnyrs s masiprme t t shkruajtunit n italisht e t lexuemes n shqip, na del: Gji-er-gji, dhe nuk ka qen i rastsishm fakti q n t kaluemen emni i heroit ton kombtar, Gjergj Kastriotit, n dokumentat italiane t kohs s tij, transformohej n

12

Xhorxhio. E shkruejtun n italisht, Giorgio asht e barabart me fjaln Gji-or-gji- dhe ka t njajtin kuptim me fjaln: Gji-er-gji. Ne fjalen greke Pegaso, (kuaj qe fluturojne), shof nji loje fjale me fjalen shqipe: Kal, kol. Nese fjalen pegaso e kuptoj si: pe-gi-as-o (prej rrace asht); fjala kal, ka-al; kol= ko-ol, thote te njajten gja ne shqip: Ka krahe fluturues dhe asht kuptimi i kesaj fjale te vjeter qe ne mitologjine e vjeter, pegasos jane paraqit me krahe fluturues, sepse nji kale prej races se mire te ban me krahe, te ban te fluturosh. Ne italisht: Kavalo, ka-v-al, ka vu krah fluturues osht. Dialekti gegnisht i Shqipnis veriore i afrohet shum t folmes n italisht edhe n koht e foljeve, kur thon psh: Jam ken, si e thon dhe italiant: (Sono stato) Kur nuk e dija gjuhn italiane e kur ndigjoja fjaln kollodok-, nse m pyeste ndonjani se far kuptimi ka kjo fjal, un ngreja supet e prgjigjesha si ishte shkruejt n librat e mekaniks: asht emni i nji vegle t makins, me ann e t cils ndryshohet lvizja e pistonave nga nalt-posht n at rrethore. Kur msova italisht e di tashti q kjo fjal don t thot: colo-di-oca, (qaf pate), q n shqip shkruhet e lexohet: kollodok-a, si nji fjal e vetme emrtuese. E njajta gja ndodh dhe me italiant sot, dhe popujt e tjer t Europs, q i marrin fjalt e shpjegueme nga gjuha shqipe thjesht si fjal emrtuese dhe jo si fjali dftuese, si jan shumica e fjalve dhe emnave t gjuhs shqipe. Psh, shofim emnin Mario, q e shpjegoj me ann e shqipes: I mari, i mbari, por t part tan q banonin n Itali e Greqi i vun dhe foljet , as, , s, q duen t thon: osht e asht, kshuq emnat Mari-o, Mari-os ose Mari-a kthehen ne fjali dftore, q duen t thon: i mari osht, e mbara, e marja asht. Kshtu ka ndodh me shumicn e emnave t shpjeguem nga shqipja dhe zanorja A dhe O, ashtu dhe As,Os etj, mbas emnave nuk asht nji rastsi, por nji zgjuarsi natyrale pr ti ba t kuptueshm dhe ma titullues

13

emnat e fmijve t tyne. Ne shume emna shof se asht perdor gjuha e simboleve dhe shume fjale jane thjeshtu qe mos ia prishin bukurine e emnit. Keshtu shof qe germa f perfaqeson fjalen shqipe: Flur, futurim, Germa g perfaqeson fjalen shqipe: gji, rraca etj. Latint kan pas prdor prapashtesn us, q n dialekt duhet t ket qen: usht, dmth., asht. Francezt prdorin mbrapashtesnque, qu-e, q-, q asht e njillojt me fjaln shqipe: q esht. N gjuhn greke vrej dhe ndryshimin e germs dh me germn ll, gja q asht e shpesht dhe n dialektin gegnisht. N popuj t ndryshm t Europs vrej mbrapashtesa emnash, q kuptohen shum mir me ann e gjuhs shqipe, si psh.: Alesanroski, n shqip: Alesanr-os ki, ose: Alesaner osht ki, ky. Aleksejeve, Andrejeve etj kan mbrapashtesn Je-ve, je vet, shum kuptimplot n gjuhn shqipe. Il-i kuptohet menjiher n shqip me fjalt: ili i, ylli isht. Kto tregojn edhe lidhjet q ka pasun gjuha italiane e greke dhe gjuht e Europs, me gjuhn shqipe. Me kalimin e viteve, fjalt e ruejtuna nga gjuha shqipe e t transformueme simbas mnyrs s t folunit t gjuhs italiane, greke dhe t shteteve t tjera t Europs, sot na paraqiten si fjal t veanta. Italiant, grekt e popujt e tjer t Europs, me kalimin e shekujve e kan ndryshue dhe harrue gjuhn e tyne autoktone, t ngjashme me at shqipe dhe sot nuk dijn tua japin shpjegimin e ti zbrthejn fjalt e gjuhs s tyne, por i thon si fjal emrtuese dhe jo si fjali dftuese, si i shpjegon shqipja. N emnat n gjuhn greke shof q mbaresat as, es, i, iq, is, osdhe us jan mbetje t foljeve shqipe: asht, esht, isht, osht, usht, q ma t thjeshtueme ngelin: as, es, s, i, is, os,u, us. Kshtu kemi: A-nd-re n shqip, A-nd-re-as n greqisht e A-nd-re- n italisht, dmth: Andre asht. -Or-est, Or-sht n shqip, (Ort, zanat e malit ose or, ar, metal i mueshm, ku n dialekte

14

t ndryshme fjala ar shpesh transformohet me fjaln or), n greqisht Or-est-es, Orest- n italisht, dmth Oresti osht, asht. -Angel, Angjell ( n iel, n qiell) n shqip, Angel- n italisht, n greqisht: Angel-os, q do t thot: Angjel osht. N shqip kemi emnin: -A-po-di, n greqisht A-po-dis-is, dmth Apodis isht. Emni i Krishtit m rezulton: n shqip asht: Kra, Kri, Kry, Kreu i drejtimit kristian, n greqisht bahet Kri-ist, n italisht bahet: Krist-, Krist-os, Krist-osht. N Shqipni prdoren edhe sot fjal t njivlefshme me fjaln: krisht, q jan: krasta, kra-ast-a dhe kreshta, kre-esht-a. Ktu un kambngul t them se studiuesit e gjuhve duhet ta ven theksin n zbrthimin e fjalve dhe emnave italisht, greqisht e t gjuhve t tjera europiane, q sot na duken t panjohuna e q fillojn e mbarojn me A dhe O,AS,OS dhe me mbrapashtesa t tjera, n fillim e n fund (a, e, i, o, u, ku ne dialekte te Kosoves germa zavendesohet me germen q; i=iq), sepse germat a, as; e,esht; i, isht; o, osht; u,usht etj, nuk jan thjesht bashktingullore, por folje dftuese, q dftojn, zbrthejn dhe kuptimin e emnit para e pas ktyne foljeve. GermaE pr mue asht shkurtim i foljes esht, sht psh: Mari-, q zbrthehet n fjalin: e marja esht, sht. Ne italisht emni i zogut te vogel: Ucello=U e llo, u-el-lo,kuptohet si : Jeten e lo(ne toke, ku u=is=jeta)), ose: asht yll i lonum ne toke. N zbrthimin e ktyne emnave, do t ndodhemi para nji miniere thesaresh t mueshm gjuhsore, t vlefshme pr shqiptart dhe pr botn. Fjalt arkaxhiu, hanxhiu,bakraxhiu etj, nse i zbrthejm t shkruejtuna n italisht, do t na shkruheshin: arka-giu, (arka-gjiu), han-giu (han-gjiu), bakra-giu (bakra-gjiu) e, po ti lexojm n gjuhn shqipe, shofim se kto fjal kan shum kuptim. N t kaluemen, edhe sot, profesionet trashgohshin n baz t familjeve, dmth t gjinit familjar. Asht dhe nji fakt historik q e vrteton kte gja. N shekullin IV t ers son, Kostandini i

15

Madh, perandori i perandoris s madhe rromake me origjin nga Iliria, q t mos kishte rrmuj n mbledhjen e taksave, vuni ligjin me ann e t cilit detyronte do familje t vazhdonte profesionin e gjinit familjar, kshtuq ai nuk ishte i detyruem q her pas here t ndryshonte regjistrimin e popullsis pr mbledhjen e taksave. Fjala jabanxhi, zbrthehet n shqip me fjaln: ja-ban-gji, dmth, i huaji ishte i mirpritun n gjinin e shqiptarve, ashtu sic ndodh edhe sot me ligjin e mirpritjes e t Bess s mikut. Me t njajtn mnyr shpjegoj kuptimin e emnit t lumit Tamixhi, Tami-gi, Thami-gji, q kalon mes pr mes Londrs. N librin tem: Thoti i pavdekshm na zbulon Atlantidn kam shpjegue, q n lashtsi edhe sot, lumit, populli yn, sidomos amt, i thonin: thami, sepse thante nga ujnat e teprta zonat prreth. Londr populli yn i thot lundrs, barks, por n shkrimet e vjetra emni i Londrs asht shkruejte: Londin, q shpjegohet me fjaln shqipe, lndin, sepse terreni i Londrs asht fushor. N lashtsi fjala lon njihet si kombinim dhe me fjalt: Ap-lon dhe Nap-lon, t shpiegueme si fjala: jep pr t luejte, kshtuq, me kt arsyetim, emni Lon-din, t luash din, bahet i kuptueshm pr ne n shqip, sepse npr lndina t vjen dshira t luesh e t krcesh nga bukurit e tyne. Pr shpjegimin e fjalve: ISA ose ISAI, duke shfrytzue gjuhn shqipe si gjuha ma e vjetr n bot, un i shpjegoj me shqipen e folun sot, q na e ka ruejt t plot kt gjuh t lasht t yllorve tan: -Kemi emnin e vjetr IS-ide, q quhej edhe IS-is, q ishte emni i perndeshs s pjelloris n Egjypt, (E-gjit-ton). Ma von na del emni IS- dhe IS-ai-, si emni i Krishtit n Kuran dhe i nji njeriu t shenjt ke Bibla ose IS-aki, IS-a-ki. N shqip kemi emnin IS-met e IS-lam, q nuk duan shpjegim dhe: vise, v-IS-e, v-IS-sht. N italisht asht ruejt ma i sakt kuptimi i ksaj fjale,

16

pikrisht ke fjala: esiste, es-IS-t-e, t esht, t sh, nji prsritje trihershe e t njajts fjal. Shohim n kta emna se rranja IS asht ke t gjitha kto fjal dhe mbrapashtesat jan puro shqipe. Duke analizue emnin e Isids ose Isis m dalin: IS i de, ose IS i dhe, pr fjaln e par, dhe IS-is, dmth IS isht. Fjala IS-, e zbrthyme n shqip, don te thot IS asht. IS-ai-, dmth: IS, ai asht. Emni i Isakut n Italisht: IS--ki, n shqip zbrtheht n: IS asht ki, ky dhe n fund kemi emnat shqip IS-met, IS-lam, q nuk duen shpjegim. Fjala IS, simbas meje, duke par dhe pozitn e perndeshs Iside q ishte perndesh e jets dhe e pjelloris, m jep konkluzionin se IS n lashtsi nga atlantidheasit duhet t jet quejt fjala shqipe: Is,Ish, ose Asht, q asht e barabart me fjaln Ekzistoj, me ekzistencn, me jetn. Duke i bashkue me fjaln Jeta n vend t fjals IS, do kemi fjalt plot kuptim n gjuhn shqipe: Is-i-de = Jet, (esistenc)-i dhe. Is-is = Jet, (esistenc)-isht. Is =Jet-, jet asht. Is ai =Jet-ai-, ose Jet ai asht. Is--ki=jet asht ki, ky, dhe Is-met=Jet, (esistenc) met, mbeti, ose: IS-lam = jet lam (mrapa), vise, v-IS-, v IS , ven jetn esht. N italisht, fjaln: esiste, es-IS-te, e kuptoj me fjalt: Esht jet, t esht. Ke emni Ismaili, IS-ma-ili, shifet qart kuptimi dhe lidhja e ktij emni, ku un kuptoj fjalt: Jet (IS) m asht Ili, Ylli. Me ann e ktyne emnave, t kuptueshm plotsisht n shqip, shofim infuencn albane t mendjes s ndritun t njeriut t shenjt Ben Kazi, q i asht hangr haku e nuk e prmend njeri. N shqip asht edhe fjala: vISare, q e kuptoj me fjalt: Ven jetn e arit, q m len t kuptoj se kjo fjal asht ma e nalt se fjala: thes-ar. Edhe pr fjalt: AS, OS,IQ, IS, I,U, US, q i shof si pjes t shum emnave n Europ, mendoj se jan shkurtime t foljeve asht, osht, isht, usht, dmth esistoj,

17

jetoj. Ke emni: Osman, Os-ma-an, shof fjaln: Jeta man Hann, ose: Jet m asht Hana. Emnat: Ta=te-a-a, Tu=tu u, Tish=ti ish,=ti je jeta, U etj provojne thaniet e mia. E prsris se shum emna q mbahen me origjin fetare: ebreje, kristiane, budiste, muslimane etj, nuk jan krijue nga kto fe, q jan shum ma t vonshme se origjina e popullit ton dhe atij atlantidheas, por kan qen emnat esistues t prdorun n kohn kur u krijuen ato fe, nga njerzit e shejt q drejtuen fet e tyne. N ditt e sotme, vetm gjuha shqipe i jep prgjigjen e sakt ktyne emnave. Kjo gja tregon shtrimjen dhe infuencn e madhe q kishte gjuha shqipe-albane npr bot. Nse analizojm formimin e emnit Azot, librat e shkolls na thon se asht emn i ardhun nga greqishtja e vjetr, q don t thot: -pa jet, ndrsa simbas meje fjala Azot don t thot t kundrtn, dmth: ka jet. N gjuhn kimike shnohet me germn N dhe quhet Nitro, por Lavuazieri, q ishte mason dhe dijm q masont e vjetr kan pas prdorun gjuhn shqipe n ceremonit e tyne, ku edhe sot shum nga formulat e tyne t ceremonive deshifrohen vetm me gjuhn shqipe, dika duhet t ket ditun nga sekretet e lashta t librave atlantido-masone dhe vendosi ta quaj: -Zot, asht Zot, (Asht jet). Duke pa se nitratet i japin jet t gjitha bimve dhe prdoret me sukses n kombinime me barnat mjekuese n shrimin e shum smundjeve, athere shofim se emni Azot asht zgjedh me shum saktsi si emrtim i ktij gazi kryesor n atmosfer. Simbas gjuhtarve, Zot n greqishten e vjetr don t thot jet, kshtu na del fjala: - -Zot, asht jet. Dijm gjithashtu q greqishtja e vjetr ka qen nji dialekt i shqipes. Ama-zonjat, (mama-zonjat) qysh n kohn e Homerit, na dokumentojn kta emna, sepse ishin bartse t emnave Zot e Zonj, t shpjegueme vetm me gjuhn shqipe t ditve t sotme.

18

Ktu na jepet kuptimi dhe lidhja e fjals Zot, t barabart me fjaln Jet, sepse asht Zoti ai q i jep jetn gjith universit. N fe t ndryshme, emna ose fjal qe kan n prbamje t tyne fjaln IS e interpretojn ate me fjaln Zot. Nga analiza e bame ktu ma sipr shofim se gjuha shqipe i jep shpjegim ksaj lidhjeje sepse kemi: IS = jet, esistenc = Zot. Pr shpjegimin e fjals PIRAMIDA, studiues t ndryshm mundohen t japin ndonji shpjegim t pabazuem, duke u lodhun m kot ti krahasojn me gjuh t tjera, q vetm kan huazue fjal nga gjuha atlantido-albane. Un po mundohem t jap shpjegimin simbas mnyrs teme dhe e lidh gjithnji me origjinn atlantidhease-albane t ktij emni. Simbas studiuesve, n lashtsi, piramidat kan qen quejt PIREMIDE, pi-re-mi-dhe, pin ret prmi dhe, ashtu si asht emni i maleve Pin-di, (pin ditunin), Pin-det dhe Pi-re-nej (pin ret ndenjun), emna mjaft me kuptim n gjuhn shqipe gegnishte, q flasim sot. Njikohsisht, asht dhe emni tjetr PIRAMIDE, n shqip : Pir--mi-dhe, pir asht mbi dhe, q asht prdor krahas atij emni. N historin e Iliris dhe t Epirit kan qen disa mbretn me emnin Pir-i, Pi-ir-i (pin hir, nur), Pir-o, Pi-ir-o, Pi-rro. Edhe sot, kur duen t vlersojn ndonjanin, thon: -Asht i ngran e asht i pir ai, q e than pr t gjith don t thot se ai person asht i pir, asht i plotsuem me t gjitha virtytet, kshtu q emni: pir-a-mi-dhe don t thot se ai konstruksion asht ma i pr-sosuni (pir-sosuni) mi dhe, (mbi dhe). Krahina n jug t Shqipnis quhet prej mijra vjetsh: E-pir, Ep-ir, Ep-hir, (e prsosun, e-pir-sosun, ose: jep hir, rrezaton bukuri). T dy emnat q i jan vu piramids nga popullsia shqipfolse jan shum shprehs n gjuhn shqipe t sotme, sepse piramidat ishin ndrtesat ma t nalta t kohs, sa q arrinin deri ke ret, por ishin edhe shum t prsosuna.

19

Shum studiues po krkojn t gjejn dokumente autoktone shqipe dhe i uroj ti gjejn, por un shof se edhe gjuha italiane, dhe greke, ashtu si dhe gjuht e tjera t Europs, q kan qen t shkruejtuna, n shumicn e fjalve dhe emnave, nuk jan gja tjetr, vese maga-za (maga-zi-na) visaresh me emna dhe t dhanash pr gjuhn shqipe-atlantidhease, q, po t dish ti krkosh e ti deshifrosh, do t zbulosh shum gjajna t vlefshme pr t gjitha gjuht e sotme europiane, q kan qen folun nga i njajti popull: ai atlantidheo-albano. Gjuha greke dhe italiane dhe ma von t gjitha gjuht europiane t shkruejtuna, jan zhvillue si gjuh letrare n truellin albano-fono-atlantidheas t Ballkanit dhe t Europs e n gjith territoret ku kan qen shtri, duke e lan gjuhn e folun nga populli i tyne, si gjuh dialektore, q n shumicn e rasteve u asimilue me vshtirsi nga gjuha letrare, por n shkrimet e tyne, me ann e gjuhs dialektore shqipe, t ruejtun mjaft mir nga shqiptart, na bahen t kuptimta kto gjuh europiane, q msohen prmendsh, ndrsa gjuha shqipe i jep kuptim e prmbajtje fjalve t ktyne gjuhve. Edhe sot gjuha letrare shqipe ka tendenc t shkputet nga gjuht dialektore e pr kt arsye un kambngul q t ruhen me xhelozi dialektet, sepse jan miniera thesaresh gjuhsore, sepse n dialektet do gjejm shpjegimin e mjaft fjalve t vjetra, q shum vetave i duken t pakuptimta. Shkrimtart dhe studiuesit duhet ti rikthehen dialektit Gegnisht, sepse, n do studim q kam ba, kam pa q ka pas dominue n t gjitha territoret shqipfolse t Europs dhe ky dialekt ka ruejt shum thesare gjuhsore. Ky asht mendimi edhe i shum studiuesve t tjer. Nse analizojm kuptimin e fjals syu, n italisht shkruhet: ochio (okio), q n dialeke italiane ruhet me emtimin e vjetr, q na e lidh me shqipen e q asht fjala: Oi. Nse i themi nji

20

fmije shqiptar kur asht 2-3 vje, q t thot fjaln sy, syu, ai do ta thote: y, i e nse kt fjal e vejme n gojn e venetve, na del: i- , q, e shkruejtun ma gjat mund t jet: osht i, osht si, osht sy . Edhe n gjuht e tjera t Europs emna dhe fjal shqiptohen ashtu si jan, pa ia ditun shpjegimin. Gjuhn italiane, pr ta ba t kuptueshme pr popullsin e shumllojt, q banonte n territorin e gjan t perandoris rromake, e kan thjeshtue e heq shum fjal t alfabetit, saq nji italian e ka shum t vshtir t shqiptoj germat e prbame n shqip e n gjuh t tjera, si psh; dh,ll,gj,th,shq,q etj, kombinime bashktinglloresh. Ndigjoj shum persona sot n Shqipni, sidomos t rij e t reja, q po i heqin fjalve nga nji L e r, germn th e sh po e zavendsojn me . Fjalt teze, halla, daja e xhai (it. Gji-ai) po e zavendsojn me fjalt teta e xio etj, ndryshime e heqje fjalsh q do sjellin zhdukjen e gjuhs shqipe, e cila asht pak ma e vshtir pr tu folun, por shum ma e pasun, ma shprehse e ma preise n shpjegimin e fjalve. Prindrit dhe gjysht e ktyne fmijve duhet t kambngulin, q fmijt, nipat e mbesat e tyne ti shqiptojn tamam fjalt, edhe pse jane te veshtira per tu shqiptue, q ta ruejm kt gjuh t lasht t Yllorve Ilir, q e prsris: Asht trungu kryesor dhe elsi i gjith gjuhve t Europs e t bots e pr kt duhet t jemi krenar. (Fjala Xhaxhi, n italisht shkruhet: gi-a-gi, gji--gji, del fjal shum e vjetr dhe ka kuptimin e farefisit, ndrsa fjala xio asht transformim i fjals gi-, gji-.) Zonja Elena Kocaqi ka ba nji pun t admirueshme n librat e saj, duke i shpjegue bukur shum fjal q na lidhin me kombet e tjera. T njajtn gja ka ba dhe zoti Aristidh Kola me studimet e tij, zoti Robert dAngely me librinEnigma, z.Mathieu Aref, etj etj, autor t nderuem, q kan punue e po punojn pr dhanien e merits q i takon kombit ton, q kto 200 vitet e fundit, nga

21

drejtuesit e shteteve t Europs, po i hahet haku e po e marrin npr kamb, duke e kthye n mall pr treg e pr dhurata, pr ti plotsue dshirat shteteve mike dhe simpatizantve t tyne, edhe pse ata nuk kishin e nuk kan asnji lidhje gjaku me asnjanin nga popujt e Europs, ndrsa populli shqiptar, i marr npr kamb, jan strgjyshrit e tyne. Me kt studim q po baj, duke i dhan shpjegime simbas mnyrs teme disa emnave q kan pas e kan n prdorim popujt npr bot, mendoj q do t ndihmoj n ecjen prpara t studimit t lidhjeve q ka populli yn dhe gjuha jon me gjuhn e vjetr atlantido-albane t prhapun n t gjith popujt e bots. Duke studiue listat e emnave n gjuhen turk-isht, arap-isht, ata q i kan shkruejt japin edhe shpjegimin pr do emn. Shum emna jan quejt turqisht ose arapisht, edhe pse shifet qart kuptimi i tyne n gjuhn shqipe. N shum emna q ata nuk i japin shpjegim n gjuhn e tyne asht shkruejt:-emn shum i vjetr, dhe ska si t jet ndryshe, kur studiues t ndryshm insistojn q n lashtsi infuenca e popullsis atlanto-albane ka qen shtri n gjith botn e njohun t lashtsis. M trheq vmendjen dhe lista me emna e nji gjuhe t quejtun Yiddish, q po ta shifni vet, q, nga emni i saj dhe shum emna aty, jan puro shqip, por ata q shkruejn pr historin e ktij populli, nuk jan t sigurt pr origjinn, q her e quejn gotike, her ebraike, her ukrainase e her t przieme, por, thon ata, asnji fjal e ksaj gjuhe nuk ka lidhje me gjuht e vjetra dhe t reja t ktyne vendeve dhe, po t thellohen n gjuhn shqipe, do t shofin se asht nji dialekt i gjuhs ton. Zonja Elena Kocaqi e ka paraqitun kt popull, q banon n zonat e Lituani-Estonise, si popullsi me origjin ilire. Shum emna t vjetr q un i konsideroj me origjin gjith europiane dhe shpjegohen me ann e gjuhs shqipe, kan disa karakteristika t prbashkta e t dallueshme menjiher, q jan:

22

1 - Kombinime me fjalt Ar dhe Flori, q shprehin t njajtn gja n shqip: njivlefshmni me metalin e mueshm t arit. 2 - Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe at, et. 3 - Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe An-a, Hana. 4 - Emnat qe shoqnohen me fjalen italo-shqipe al, ali. 5 - Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe bi, bir, bij. 6 - Vendosje e fjals dftuese a,e,i,o dhe u n vend t foljeve shqipe: asht, esht, sht, isht, i, osht e usht. 7 - Emnat q shoqnohen me fjaln shqipebri. 8 - Emnat q shoqnohen me foljen shqipedi. 9 - Emnat q shoqnohen me foljen shqipedhe, me dhan. 10 - Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe dhe, dheu, toka. 11- Emnat q shoqnohen me foljen shqipe jan,an, nganjiher transformohet n jen e en. 12- Emnat q shoqnohen me foljen shqipeban. 13- Emna q shoqnohen me fjaln shqipeer,er. 14- Emna q shoqnohen me fjaln shqipe ra,bie. 15- Emna qe shoqnohen me fjalen shqipe re, reja. 16- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe gii, gji. 17- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipeim,em. 18- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe: ir, hir. 19- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe on, joni, i joni. 20- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe mar, i-e mbar. 21- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe mir, i-e mir. 22- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe met, mbeti. 23- Emnat q shoqnohen me foljen shqipe lan, lan, lash. 24- Emna q shoqnohen me fjaln shqipe ri, rinon. 25- Emna q shoqnohen me fjaln shqipe si, syu. 26- Emnat q shoqnohen me fjaln shqipe vlla dhe shum e shum fjal t tjera t prbame e t venta, q zbrthhen me ann e gjuhs shqipe

23

N libr, po mundohem ti jap shpjegim emnave: Ana (Hana), A-nd-re, A-le-sa-nder, A-thanas, Gjiu-ze-pe (Xhuzepe), Gji-on (Gjon), dmth. gjiu jon, q n latin-isht e angli-isht kthehet ne Xhon. Emnat Gjin, Gjina, n italisht e n gjuht e Europs jan transformue me emnat: Xhin ose Xhim e n Xhina. etj, etj, emna q do i shifni n kt libr. M vjen keq q nji pjes e popullit ton, n t kaluemen dhe tashti, kta emna t vjetr, t bukur e kuptimplot n gjuhn shqipe, i kan quejt e po i quejn, si emna kaurrish, fjal t ciln e thon me prbuzje, dhe n vend t ktyne emnave kaq t kuptimt, q jan trashgue nga gjuha atlantidhease-albane e q po i prdor e gjith bota, vejn emna arap e t vendeve t tjera t hueja q nuk ia dijn kuptimin, por q n gjuhn arape e n gjuht e tjera jan t kuptueshm. Kam has n njerz me emna t huej q i prkthehen n shqip: Ruhu nga kuajt, kundr ndryshk etj dhe, tashti q ia kan msue kuptimin, i vjen turp nga emni i tyne dhe duen ta ndrrojn at. Emnat puro shqiptar kan lind bashk me njerzimin dhe nuk kan lidhje me asnji fe t bots. Kan qen kto kaurr, q na i kan ruejt me dashuni e saktsi deri n ditt e sotme kta kombinime emnash kaq t bukur e plot kuptim n gjuhn shqipe, q i kan pas mbajt gjysht dhe strgjysht e tyne. Kta emna na tregojn lidhjen e popujve me kulturn e lasht t atlantidheas-albanve, q i lidh t gjith popujt e Europs. Edhe emnat e shenjtorve q i kan mbajt kta emna puro shqip, na tregojn se ata njerz t shenjt kan qen me origjin shqipfolse e pr kt duhet t krenohemi. Kta emna kan qen t strgjyshve tan e t popujve t Europs, atlantidheas-alban e q kan qen vllazn midis tyne. Kan pas t njajtt emna, t njajtin gjak e t njajtn zanafill. N kt libr po mundohem ti jap shpjegimin n shqip, (sepse shqipja i shpjegon), t emnave italian e grek e t vendeve t tjera, t prdorun para ma shum se 2 000 vitesh n hapsinat e

24

Europs, ku ka qen shtri perandoria e Rroms e q provon se gjuha shqipe-albane ka qen prdor n gjith Europn, ashtu si flitet edhe sot n Shqipni. Kta emna i kam marr ke enciklopedia italiane e emnave n internet. Autori

25

Zbrthimi i emnave italian, grek e iliro-shqiptar me ann e gjuhs shqipe

N shumicn e emnave italisht, q fillojn me germn A, kjo germ ka kuptimin e foljes ton asht, q edhe n t folmen e prditshme, n dialektin geg, her prdoret si e her si folja asht. Shofim se sa kujdes i vinin t part tan kuptimit t emnave, sepse jo t gjith emnat mund t prdoreshin pr unat dhe pr gocat, prshembull, emnat q fillojn me aga, qysh ne fillim t emnit na tregojn q jan emna pr meshkuj e nuk prdoren pr femna, sepse i humb kuptimi, edhe nse mbarojn me zanorena. A Abaco. A-ba-co, n shqip shkruhet A-ba-ko, n gegnisht merr kuptim si fjala: Asht ba ktu, asht lind ktu, asht autokton. Pr goca mund t prdoret si asht. Abato. A-ba-at-o. N shqip kuptohet si: asht ba at (at = i pari i shtpis, vendit etj, q asht dhe ma i dituni). Pr femna nuk shkon. Ky emn prdoret dhe pr drejtuesit kristian. Abeona. A-be-ona. Duhet t ket kuptimin: E dituna (a,be, abetare) jona, ose: asht bejleresha jon. Fjala be asht quejt fjal turke, por simbas zbrthimeve t shum emnave n kte libr, fjala be m del pikrisht me kuptimin q ka: Be, bej, dmth i par vendi. Mendoj se fjala be, bej duhet t jet e njivlefshme me fjaln shqipe: Be, i betuem, njeri me bes etj. Pr una bahet: Abeon-o. Abbonndanzio. A,b-bon-ndan-zi-o. N shqip: A,b, bon, mson, ndr an zaj (t msoj) Fjalet A,b kan pas kuptimin si asht dhe sot: Abetare, dituni. Shprehja bahet n shqip: Dituni

26

t bon, (ban,bn,) nr an t dheut nzaj un. N gegnisht, shpesh her, fjala za, zaj, ndryshohet ne zi. Pr goca bahet Abbondanzia, Abbondanza. Abdone, A-b-don-e. N shqip un e shpjegoj me shprehjen: a, b don, dmth don t msoj alfabetin, shkoll. Me kt emn shprehet dshira e prindit, q fmia t bahet i ditun. Germa e n fund e prmbledh emnin n Abdon-, dmth: Abdon esht, sht, asht. N variantin femnor mund t prdoret: Abdona. N Shqipni prdoren emnat e ngjashm: Abdi-a, Abedin-a, Abidin-a, q mbahen gabimisht si emna arap, kur shihet qart kuptimi i tyne n gjuhn atlantidhease-albane. Abelardo. A-bel-ar-do. A-b-el-ar-do. N gjuhn shqipe kuptohet si fjala: A-bel-ar-do, del emn italo- shqip q zbrthehet n: Asht i bukur-ar dho, ku fjala Ar haset shpesh n emnat e njerzve, pr ti tregue ata t pasun nga shpirti. N shqip kemi fjaln Ar-sye, me kuptimin q virtytet duhet ti kesh para syve. Ne variantin e dyt, fjaln el e kam quejt t njivlefshme me fjaln er, ose me fjalen: yll, dhe me kte arsyetim, emni merr kuptimin: A,b (dituni), er (freski ere, ose yll) dhe ar dho (Zoti). Pr goca mund t bahet Abelarda. Abenzio. A-be-nzi-o. Simbas shnimit pr kt emn, n shpjeguesin e emnave italian, thuhet se asht autokton i vjetr e i pashpjeguem. Nse e bajm: A-be-nzi, a-be-nzaj-o, na del plotsisht i kuptueshm n shqip. Prindi, duke dash q i biri t jet i ditun, i thot: A,ben-nzaj, mso. Pr goca mund t bahet Abenzia. Abenza. Abeono. A-be-on-o.Emnin e kuptoj me fjalt: A-be-joni osht. I ditun, me a,be, (abetare), i joni osht. Pr goca bahet: Abeona. Abbondio. A-b-bon-di-o. N variantin e vjetr atlantideas, duhet t ket qen A,b-bon-di-, q n shqip don t thot: a-b-bon, ban die, dituni, ose me nji kombinim fjalsh q marrin kuptim me ann e shqipes dhe t italishtes. Emni don t thot:

27

A,b-bon,(buono), dmth, mir-din. Si gjithmon, fjala , osht, asht e mavonshme. Pr goca mund t bahet Abondia. Abibo. A-bi-bo. Asht nji kombim fjalsh q marrin kuptim n gjuhn shqipe gegnishte: a,bi-bo, bon, dmth se prindi kur i ven kt emn fmijs, don q ai t shkruaj e tu msoj t tjerve ditunin, dmth: a,bi-n, abetaren bon. Ky emn prdoret dhe n Shqipni n formn: Abib. Pr goca mund t bahet Abiba. Abidos. A-bi-do-os. Asht variant i emnit t masiprm n greqisht dhe e kuptoj si: A-bi-don osht. Abele. A-b-e-le. Asht emni i nji prej unave t Adamit (Ademit), por simbas meje n lashtsi duhet t jet shkruejt: A,be-e-le, dmth se prindi arsimdashs, me lindjen e atij djali, mendon se me kt emn shpreson t ket nji fmij q ka lindun bashk me ditunin,me:a, be, me abetare t msueme. Si asht, mund t prdoret dhe pr femna. Abramio. Abrami-o. Asht emn i njajt me Abramo. Abramo. Abramo. Asht emni i profetit Ibrahim. N dokumentat antike quhet: A-vram-i, Avraham.(A-i- vrami) Nse e shifni, edhe n kombinimet e ktij emni mund t nxirren kuptime nga gjuha shqipe, po t dihet se pr pak vrau t birin pr fjaln e dhane zotit, n shqipBesa, q ka pasun ma vler se vet jeta e personit dhe ma vler se jeta e fmijs s vetm t tij, q ishte mbi jetn e personit vet. Aca. A-ka. Kuptimi ktij emni na kujton emnin: A-dem, q mund t ket qen krahasue me emnin e mashkullit t lops. Ka mundsi q emni Aka t thot pikrisht kte gja: Asht i fuqishm si kau. Ka qen prdor si emn unash. Pr goca nuk shkon. Acacio. Aka-ci-o. Me arsyetimin e emnit: A-ka, ky emn kuptohet: asht i fuqishm si kau, shif si osht. N nji variant t vjetr, ky emn me del si: Aga-i-o dhe athere ky emn merr kuptimin si fjalia: Aga i, q ,osht, dmth asht zotni. Pr goca nuk shkon. N variantin greqisht bahet: Akakios.

28

Acaicos. A-ka-ai-ko-os. Ak-ai-ko-os. Emn grek. N variantin e par kemi: ash kau ai ko osht. Nse e bajm si ma sipr: Agai ko osht emni merr kuptim n shqip. N variantin e dyt kuptohen fjalt: Hak, ai osht, i drejt ai osht. Pr goca nuk shkon, sepse fjala ai asht pr una. Acario. A-ca-ar-i-o. N shqip: A-a-ari-o, A-ka-ari-o, q shpjegohet n dy mnyra: mund t jet emn shum i vjetr, q i zbrthyem na del: -ka-ar, q don t thot se ai femij asht zotnues, ka ar (n virtyte), ose: A far ari osht. Mbaresa i asht karakteristike n gjuhn shqipe, ndrsa mbaresa tjetr:o, si e kam shpjegue ma sipr i jep emnit kuptim dftues, kshtu na del: Akari- dmth Akari-osht. N variantin tjetr, ky emn mund t jet ma i ri dhe del kombinim shqiptaro-italian, sepse do t kemi: -cari-, kari , (asht i shtrenjt osht), por nuk m duket binds. Pr goca bahet Acaria, Aaria, Akaria. Achille. A-chi-lle, A-ki-il-le, n shqip shkruhet Akili. Asht emn q e ka pasun dhe heroi legjendar i Trojs. Shpjegohet plotsisht me ann e gjuhs shqipe si shprehja: A-ki-il-e, ose: a-ki-(i)-le, q don t thot se kur ka lind ai fmij, t afrmit, t mrekulluem parashohin se ka lind nji hero, pyesin prindin: A-ki-e-le, kush na paska lindun q po na gzon shtpin!? N variantin e dyt kuptoj fjalt: A ki illi ish le, a ky Ylli-esht le? dhe afron ma shum me variantin n shqip: Akili, q ka pas edhe nji emn t dyt q ishte: Aspet, t ciln e kan vlersue si fjala shqipe: asht i shpejt, sepse Akili ishte shum i shpejt n garat olimpike. Kshtu si asht mund t prdoret edhe si emn femnor. Achillios. A-ki-illi-os. Asht varianti greqisht i emnit t Akilit, ku shifet prapashtesa os me kuptimin si folja shqipe: osht. N nji variant tjetr asht shkruejt: Akilleus, q asht emni: Akile me mrapashtesn us, usht, asht dhe prforcohet mendimi

29

se emni i Akilit duhet t kuptohet vetm n shqip si: Asht ky ylli q ka le. Per goca bahet: Akillia. Acilio. A-cili-. Ac-ili-o. N shqip lexohet Ailio dhe asht i kuptueshm, po ta shkruejm: -ili- q don t thot se ai fmij ka lind i elt, bardh. Me fjalnil thrriten edhe sot n Shqipni kuajt e bardh, t elt dhe njerzit bjond e me quka n fytyr. N shqip fjala il=el. Variantin e dyte e kuptoj si:A,asht Ili o. Pr goca mund t bahet Acilia,Ailia. Achira. A-ki-ir-a. Ac-hir-a. N kt emn kuptoj fjalt: asht ki ir-a, a hir-a. Fjala ir n dialekte t ndryshme shndrrohet n: yr, ose ur. Emni mund t prdoret pr t dyja gjinit. Acylino. A-ky-yli-in-o. Grek. Me kt ndamje, n shqip emni nuk don shpjegim. Pr goca bahet: Akylina. Aciscolo. A-cis-co-lo. N dialektin am edhe sot po kshtu thuhet: in ke l? Na del emn i bukur n formn e nji pyetjeje. Pr goca bahet: Aciscola, Aiskole. Acrisio. A-kri-si-o. N shqip shkruhet: Akrisio, Akrizio dhe merr kuptim, sepse na del: -kri-zi, dmth q ai fmij ka lindun ezmer, kokzi, me flok t zez, pastaj bahet Akrizi-,osht, ose: asht kri (shif) si o. Pr goca duhet t jet Acrisia, Akrisie, Akrisia, Acrizie. Ada. A-da. Asht vu ke emnat femnor. N shqip zbrthehet n: Asht dhan, ose asht da (nga Zoti), pr tu ba fmij i famshm. Mund t prdoret pr t dy sekset. Adalardo. A-dal-ar-do. A-da-al-ar-do, n shqip shpjegohet po ta zbrthejm me shprehjen: -dal, ar-do, dho, q e shpjegueme pr t gjith don t thot: asht dal (lind), ar do, dmth ar dho. Emn shum i bukur sepse prindi i gzuem i shprehet miqve: Me lindjen e ktij djali, zoti m dha nji fmij t mueshm si ari. Variantin e dyte e kuptoj si: Asht lind, me krahe fluturues, ar dho (zoti). Pr goca bahet: Adalarda.

30

Adalberto. A-dal-bert-o, A-dal-ber-to. N shqip shpjegohet si: -dal, bert-, q e shpjegueme pr t gjith, duhet t interpretohet kshtu: ka dal, (ka lind), bert-, ku fjalt bert- jan t njivlefshme me fjalt shqipe: i pir-, i pir-sosun osht. Si e kam theksue ma sipr, popullsia autoktone albanafone, nse do e quajm kshtu popullin autokton t Italis, pr nji njeri t prsosun, pir-sosun thoshte q ai: asht si uji i pastr e i kulluem, pr ta pi n kup, n got, e t knaqesh sepse t heq etjen e t jep knaqsi. N italisht, n lashtsi fjala: i pir = i bert, kshtu mer kuptim dhe emni Bert-. Nse fjalsbert i vejm apostrofin pas germs b, na interpretohet me gegnishte. Ba ert, ba si era, i-e leht si era. N kt mnyr, emni merr kuptimin: A dal, a lind, ba er asht. Pr goca bahet: Adalberta. Adalfredo. A-dal-fre-do, A-da-al-f-re-do. N gjuhn shqipe zbrthehet plot kuptim n: -dal, fre-do, q e shpjegueme pr t gjith, don t thot se prindi u thot t afrmve: dal (ka lindun) nji fmij shum i shkatht e i fort, si nji kal i fuqishm, q pr ta prmbajtun fre-don. N variantin e dyt kuptoj fjalt: Asht dhan, asht lind krahu fluturues(al-f) re, mret t dho. Po t bahet n gjinin femnore e ndryshon kuptimin. Adalgiso. A-dal-gis-o, n gjuhn shqipe zbrthehet n: -dal, gis-, dmth se dal (ka lindun) nji fmij, q i asaj rrace osht (Gjis-). Kshtu shofim q prindi i mburret t afrmve: Shikoni se far rrac i fort asht djali im. Pr goca bahet: Adalgisa. Adalrico. A-dal-ri-co, A-da-al-ri-ko. Asht nji fjal q don t thot: asht dal (lindun) rri ko, rrin ko. Pr goca i ndryshon pak kuptimi. N variantin e dyt bahet: Asht dhan krahu fluturues q rrin ko, rrin ktu, ose: na rinon ktu. Pr goca mund t bahet Adalrica, Adalrika. Adamo, n shqip A-dem, asht dhe emni i tats tem. Ky emn, ashtu si jan dhe shum emna shenjtsh, mund t zbrthehet me

31

disa kuptime: -dam-, ku fjala e par dhe e fundit jan t kuptueshme. Fjala dam, nse e krahasojm me fjaln shqipe dem, jan dy fjal t njillojta pr dy dialektet e Shqipnis, q mund t shpjegoj dhe legjendn e Adamit ose Ademit me Evn (Havan), q, duke hangr molln e ndalueme, i ban dam, dem vetes, por njikohsisht u dan, u ban t dam, t ndam nga qeniet e pavdekshme dhe u kthyen n persona q mund t lindnin fmij, por q edhe duhej t vdisnin. Njikohsisht dem quhen dhe meshkujt e fuqishm t lopve, q prdoren pr t shtue rracn. Simas kuptimit te fundi nuk shkon per goca. Sima dy kuptimeve te para, per goca bahet: Adama. Adelaide. A-dela-i-de. Nga ndarja e bame i shifet kuptimi n shqip si: A dela, (dele) i dheut. Duket emn n formn e nji pyetjeje. Asht emn femnor, sepse delet jan femna, por mbaresa: i dheut te ban ta kuptosh edhe per una. Adelasia. A-dela-si-a. Edhe ky emn asht vetm pr goca dhe n shqip kuptohet si emni i masiprm. Adele. A-dele. N kt emn pr goca, shifet menjiher kuptimi n shqip: asht e urt si dele. Adelina. A-del-ina. A-de-el-in-a. Edhe ky emn femnor kuptohet n shqip me fjalin: Asht delja ina, jona, ose: Asht de, era jon asht. Me kuptimin e dyte, per una bahet: Adelin-o. Adelardo. A-del-ar-do, n gjuhn shqipe ndahet n: -del, ar-do, dho, ku fjala del asht e diskutueshme, sepse n shqip don t thot del=dal, por delja asht nji kafsh e but me t ciln krahasoheshin njerzit e urt. N njanin variant do kemi: a del, a lind, ar t jep dhe n variantin e dyt do t kemi: asht dele, ar t jep. N t dy variantet, asht emn i bukur. Pr goca mund t bahet: Adelarda. Adelberto. A-del-bert-o, A-del-bert-o, asht fjal q n shqip zbrthehet: -del-bert-, q, ashtu si ke emni sipr, fjala del mund t interpretohet si ma sipr dhe fjala bert= me fjaln

32

shqipe i pir, ose: bert. Emni mund t interpretohet n dy mnyra: asht dele, e si uji i kulluar q t vjen dshira ta pish dhe n variantin e dyt do t kemi: asht dal (ka lindun), ba er osht.. N t dy variantet asht emn i bukur. Pr goca mund t bahet: Adelberta. Adelchi. A-del-chi, n shqip shkruhet: Adelki, q e ndame na zbrthehet n: -de-el-ki, q don t thot: asht de-er ky (ki) ose asht lindun ky. Pr goca nuk shkon, sepse fjalaki asht n mashkullore. Adelfo. A-del-fo, A-de-el-f-o, e shkruejtun si ma sipr, na del: -del-fo q n dy variantet mund t shpjegohet si: asht dele e fome (ngopme) ose: ka lindun, dal i fomun (i ngopun). N dialektin geg fjala fo, fom, fomun=ngopun. N variantin e dyt kuptoj fjalet: Asht de, er fluturake osht, ku n lashtesi fjala de ka qen prdor me kuptimin: dhe, tok ose: dhe, me dhan. Fjala el n form prkdhelie prdoret n vend t fjales er, er. Germn f do e shofim n shum kombinime emnash ku m del me kuptimin: flutura, fluturim, ose, si i kan pas thon t part tan: flur (dmth fluturon shum shpejt). Me kto arsyetime emnin e kuptoj me fjalt: Asht dheu, er flur-a-ke osht, asht i madh sa toka, ma i shpejt se era osht. Pr goca bahet: Adelfa. Adelgardo. A-de-el-g-ar-do, mund t interpretohet njisoj si emni Adalardo, ku germa g asht shtue n vend t fjals gi, gji, rrac, dhe emni mer kuptimin: Asht de-er, gji, rrac ari t dho. Pr goca mund t prdoret n formn: Adelgiarda, Adelgjarda. Adelmo. A-del-mo, A-de-el-mo. Shpjegohet si fjala: -del-mo, q don t thot, asht lindun, asht dal njani tashti. N dialektin geg fjala mo= tashti ose me fjaln mo-re, o-re. N variantin tjetr mund t jet: Asht dele, more. ( Ku fjala mo-re,o-re, mendoj se n fillimet e saj asht prdorun si themi

33

sot: mo mret, or mret, ku fjala re e dijm se i thon res n qiell, por edhe mretit-re, q asht si reja, mbi t gjith.) N variantin e dyt kuptoj fjalt: Asht de, er m osht, asht sa dheu, sa toka, fllad ere (el) m osht. Pr goca mund t prdoret si: Adelma. Adeodato. A-deo-dat-o, asht nji emn q mund t interpretohet n -de-o-dat-o; a-dhe-o-dhan at (i ditun)-o, q n shqip don t thot: asht zot i ditunive dhe pleqsive, i madh sa toka dhans ditunie . Pr goca bahet: Adeodata. Adina. A-dina. N shqip kuptohet si emni: asht e dituna. N gjuhn ruse fjalaadin don t thot: Ni, nji dhe nga kjo fjal m del dhe kuptimi i numrit NJI, sepse bahet: -di-in-a, asht e dituna, njina, njona. Pr una mund t bahet: Adin-o. Adolfo. A-dol-f-o. A-do-ol-f-o. Mendoj se do ishte ma i sakt, nse do ishte shkruejt: A-dal-f-o, me kuptimin q ai fmij ka lind fluturak si engjll. N variantin e dyt, kuptoj fjalt: Asht dhon (nga Zoti) krah fluturak osht. Pr goca mund t bahet: Adolfa. Adolorata. A-dol-or-at-a. N italisht fjaladolor ka kuptimin: dhimbje, por kuptimi i emnit nuk ka lidhje me kt fjal, sepse kemi: A dol, asht dal or at a, asht dal ar i ditun asht. Mbahet si emn femnor, por me kte kuptim mund t prdoret pr t dy sekset, ose pr una mund t prdoret: Adolorato. Adone. A-don-e, asht emn me shum kuptim n t dyja gjuht. N shqip don t thot: -dhon, si i themi dhe sot kur lind femija: t ka dhon, t ka fal zoti nji fmij. Edhe n italisht ka po kt kuptim fjala dono=dhurat. Fjala n shqip e n italisht ndahet n -don-e, q n shqip don t thot: dhon esht. Pr goca mund t prdoret si asht ose t bahet: Adona. Adria. A-dri-a. Asht fut ke emnat femnor, por si shifet kuptimi n shqip: Asht drit-, a ndrit asht, mund t prdoret pr t dy sekset. N Shqipni prdoret thjesht: Drin, Drita.

34

Adriano. A-dri-an-o, asht emn i fisit Ilir t Adrianve. Fjala zbrthehet n: -drit-jan,ose: asht drit Hane o. E gjith fjala mund t shkruhet n italisht: Adrian-, ose Adrian-osht. Prdoret shum dhe n Shqipni. Pr goca bahet: Adriana. Adrianopoli. A-dri-an-o-poli. N kte emn qyteti, kuptimin e fjals Adriano e dijm, ndrsa fjala Poli nga studiues t ndryshem quhet: pol, qendr, por mund t jet edhe fjala shqipe: polli, pjell, kshtu q emni i ktij qyteti bahet: Pjell, vepr e adrianve, ose: Adrian polli. Adrione. A-dri-on-e, zbrthehet n -drit-jon, plot kuptim n gjuhn shqipe. Germa e n fund e plotson kt emn n italisht, ashtu si ndodh me germn o dhe do t kemi: Adrion-e, dmth Adrijon-sht. Pr goca mund t prdoret po ky emn ose mund t bahet: Adriona. Aethalas. A-et-hal-as. Emn grek. N shqip, italisht dhe, po shof dhe n greqisht, shpesh her vihet germa h para zanoreve. N shqip psh: Ala = Hala, Ana=Hana. Kt emn e shpjegoj me fjalt: Asht i dituni(et), krah fluturues asht. Mendoj se asht i bukur pr t dyja gjinit. Aetherios. A-et-heri-os. Emn grek. Me arsyetimin e emnit t masiprm, kt emn e kuptoj si: Asht i ditun, si eri osht. Kuptohet q asht emn mashkullor, sepse thot:eri dhe joera, q asht femnore. Afro, asht emn puro shqip dhe nuk don shpjegim. Me kt fjal asht kombinue emni i perndeshs Afro-dita dhe i yllit t mngjezit, sabahut, Afr-dita, q nuk duen shpjegim n shqip, sepse quhet: Afrodita, Afro-dita, Afron dita. N kt form mund t prdoret edhe pr goca. Agabio. Aga-bi-o, asht emn puro shqip, me origjin shum t lasht. Fjala aga, prdoret edhe sot, n shenj rrespekti para emnave t burrave t shtpis, kur nuset e reja i thrrisnin psh: Aga Adriano, Aga Adem etj. Emni Agabio ka kuptimin: Bij t

35

agait, bij t zotnis. N italisht bahet: Agabi-, Agabi-osht. Sot po prdoret ma rrall. Pr goca bahet: Agabia. Emni Aga, Ago, Ag dhe Ag-im i quaj t njajt. Agamenone. Aga-menon-e, asht emn shum i vjetr, q n gjuhn shqipe nuk don shpjegim, sepse po ta ndajm n Aga-menon asht i kuptueshm si fjala Agai i menun. Ashtu si t gjith emnat e tjer, n italisht i shtohet germa e n fund dhe do t kemi: Agamenon-e, Agamenon-esht. Pr goca nuk shkon. Agape. Aga-pe, po t zbrthehet n Aga-pe n gjuhn shqipe, nuk do shpjegim, sepse t afrmit i thon: Aga-pe, prindrve t gzuem pr lindjen e atij djali. Pr goca nuk shkon, megjithse ky emn prdoret edhe pr femna. Agapito. Aga-pit-o. Emn q n shqip zbrthehet n Aga-pit-o, ku fjala pit, i pir, q n disa emna sipr e kemi hasun me variantin italisht bert, na del emn shum i bukur, q ka kt kuptim: Aga i pir o, osht, ose Aga i kulluem si uji i pijshm osht. Pr goca nuk shkon. N greqisht bahet: Agapios. Agata. Aga-t-a. Asht emn q prdoret ma shum pr goca, por simbas mendimit tim duhet t jet vetm pr una, sepse fjalaaga ka qen prdor e prdoret n shenj rrespekti vetm pr burrat: aga t asht. N italisht mund t interpretohet si: a-gata e na del: asht qetja, macja, e nuk besoj ti plqej ndonjans t krahasohet me qeten. Agathangelos. Agath-angel-os. Asht varianti n greqisht, q duhet t jet emni i masiprm, me shtesn: Angel-osht. Agathe. Aga-the. Grek. Asht n listn e emnave femnor, q mendoj se nuk asht i prshtatshm. Ky emn shkon ma tepr pr una dhe kuptohet si: Aga-te, aga t esht. Agathonikos. Aga-thoni-ko-os. Asht emn grek q kuptohet menjiher n shqip si: Agai thoni ko, ktu osht. Asht emn unash. Pr goca nuk shkon.

36

Agatokle. Aga-at-o-k-le. Emni do ishte ma i plot nse do shkruhej: Aga-at-o-ke-le, q e kuptoj me fjalt: Aga, i ditun(at) o ke le. Nuk bahet emn femnor. Agazio. Aga-zi-o , q po ta zbrthejm n gjuhn shqipe do t kemi: Aga-zi-, q don t thot se ai fmij ka lindun ezmer, zikosh, ose kemi dhe Aga-si-o, q mund t jet ma i sakt me kuptimin n dialektin geg: Aga si(q) , dmth asht aga, zotni.. N italisht, shpesh her, germa z zavendsohet me germn s. Pr goca nuk shkon. Agelao. Ag-e-la-o. Ilir. Emni do ishte ma i plot nse e shkruajm: Aga-e-la-o, q kuptohet menjiher n shqip me fjalt: Aga e la, aga e la n jet, e lindi. Pr goca nuk ban. Agenore. Ag-e-nor-e. Fjala e zbrthyeme na del: Ag(a)--nor-e. Dy fjalt e para tashm i dijme. Fjala nore n shqip don t thot: nor = ner = nder, por e ka origjinn nga gjesti shum i vjetr i popullit atlantideo-albano-shqiptar q t japin dorn, nore=n dor, t japin Besn e t kan dhan zemrn n dor. T gjith fjaln duhet ta kuptojme si: Ag(a) (esht) me bes. Pr goca nuk shkon. Agesilao. Ag-es-il-o, zbrthehet n Ag(a)-es-il-a, E gjith fjalia mund t interpretohet si: Ag(a)-, esht, il, yll asht. Pr goca nuk shkon. Agnese. Agn-es-e. Asht i regjistruem si emn femnor. Fjala agn, duhet t jet fjala: aga, por n dialekt mund t kuptohet me agun, agimin e dits dhe emni merr kuptimin: Agime esht. N greqisht dhe ilirisht asht: Agnes. (Anjes) Agostino. Ag-ost-in-o, asht emn shum i vjetr e shum i prdorun edhe n Shqipni. E zbrthej n: Ag-ost-in, q don t thot: Ag(a) osht in, yni o. Nse fjaln ag e marrim si fjaln shqipe agim, emni mund t shkoj edhe pr goca si: Agostina. Agricola. Ag-ri-ko-la. Emn mashkullor q n shqip kuptohet menjiher me fjalt: Ag t ri ko la (n jet). Pr goca nuk shkon.

37

Agrippa. Ag-ri-ppa. Ag-ri-ip-pa.Simbas meje, e zbrthyeme n Ag(a)-ri-pp-, duhet t jet e njivlefshme me fjaln: Agai i ri po, po-. Duke mendue se fjalt po, po n italisht i thon gaznave t njeriut, q mos tinglloj keq ky emn, e kan lan vetm me dy pp. Nse fjaln ag do e marrim si fjaln shqipe: agim, ky emn na del me kuptim pr t dy sekset sepse m jep kuptimin: Agimi i ri (asht) pa, dmth se me lindjen e atij fmije, t afrmit po shofin se po agon nji rrac e mir. Variantin e dyte e kuptoj si: Aga i ri e i pame. Pr goca ka qen prdor: Agripina, Ag-ri-pi-ina, Ag-ri-pin-a dhe ka kuptim. Afrani. A-fr-ani-o. Emnin e kuptoj me fjalt: asht flutur si Han o. Pr goca bahet: Afrana. Aiace. Aiak-e. Simbas zbrthimit t bam ma sipr do t kemi: A-ia- ose A-iak- ose A-jak-. Emni Ajak, Ajaks ka qen emn q e kan pasun shum mbretn t lavdishm n lashtsi n territoret e Iliris, kshtu, q fmija ti ngjante ktyne mbretnve, i asht vu emni Ajaks dhe fjala e n fund e prforcon kt sepse na del: Ajak-, esht. N italisht, pr efekt se germat c dhe e s bashku lexohen e, fjala e humb kuptimin e saj, sepse lexohet: Aiae, qe don te thote: Ai asht-e, ai jete esht. Ajaksi kujtohet e nderohet n Holland, si mbreti q udhhoqi popullin ilir atje dhe krijuan kombsin e Hollands. Pr goca nuk shkon. Aida. Ai-da. N shqip kuptohet me fjalin: Ai (Zoti) e dha. N kt form mund t prdoret pr t dy sekset. Aidano, Ai-dan-o. Ai-da-an-o. N shqip duhet t ket qen: Ai-dhan-, osht. Varianti i dyte asht: Ai (Zoti) dha Hanen o. Pr ne shqiptart duket emn i bukur q nuk don shpjegim dhe asht i ngjashm me emnin: Le-ka. Aimone, Ai-mon-e. Ai-mon-e. N shqip bahet: Ai-mon-. N kt mnyr nuk ka kuptim, por nse marrim parasysh se populli yn, krahas emnit Amon, q ka qen emni i Zotit t madh,

38

prdor dhe shkurtimin e ktij emni:-Mon, q asht shum i prhapun n Shqipni e duke e bashkue me kt fjal, emni i masiprm merr kuptim sepse na del: Ai, Amoni-, esht, ose n t folmen e popullit do kemi: Ai, Moni-, esht. Duhet t ket qen emni i ndoji perndie, sepse populli atlantidheo-arian i Europs nuk e kishte n natyrn e tij q fmijn e vet ta krahasonte me zotin. N variantin e dyt, kuptoj fjalt: Ai mi Hon esht. Emni asht vetm pr una. Ahmet. Ah-met. Shqip. Me emna pemsh dhe lulesh, jan kombinue shpesh emnat e t parve tan. Pema e ahut simbolizonte forc, jetgjatsi dhe bukuri. Pr goca nuk kombinon, sepse pema e ahut asht n gjinin mashkullore. Afmet. A-f-met. Shqip. Duket si emni i masiprm, por i zbrthyem duhet t ket pas kuptimin: a fluturak met, asht mbet (n jet), nji futura me dituni (et). Ky emn mund t bahet pr goca si: Afmete, Afmeta. -.-.-.-.-.-.-.-.- Disa emna q do shikoni ma posht fillojn me fjaln al, q asht shum e prhapun npr popujt e Europs. Duke mendue se fjala Ali asht prdorun si emn shum i vjetr nga popujt e lasht atlantidheas-alban t Europs, mendoj se fjala AL do t jet origjina e emnit Ali. Edhe n kombinimet me kte fjal, emnat marrin kuptim. Mendoj q emni Ali dhe fjaltal,ala,ali n italisht, duan t thon: krah pr fluturim si ato t shpendve dhe t aeroplanve e duhet t ken qen t njajta me emnin ali. Njikohsisht, me ann e ksaj fjale na zbulohet dhe kuptimi i maleve: Al-pe, Al-pi, q nuk duen shpjegim n gjuhn shqipe q kuptohen si fjalt: Al (kraht fluturues) pe atje n maj t ktyne maleve. Fjala pi n dialekte t gegnishtes zavendson fjaln pe, ose mund t jet prdor si fjalapij, me kuptimin se n maj t atyne maleve mund ti takoje kraht e kohs e mund t pije nga ato. Emni i

39

maleve Ur-al-e dhe emni Ar-al kuptohen menjiher n shqip. N disa kombinime emnash, fjalaal zavendsohet me fjaln ol, q mendoj se jan e njajta gja. Nga lashtsia na asht transmetue deri n ditt e sotme nji prov bindse pr kte shpjegim. N lashtsi, fisi i Molosve, q banonte n jug t Shqipnis, shpesh her thrriteshin: Malas, Mal-as, q, simbas ndamjes, don t thot: M al asht, ose: Mi al asht. Edhe emni Molos, Mol-os, simbas ndamjes s bame, por n dialektin tjetr, na thot t njajtn gja: M ol osht, mi ol osht, mbi al asht, mbi krahun fluturues asht. Zbrthimi i emnave t maposhtm, me ndihmn e fjals AL, mendoj q do jet interesant. Al. Ky emn i thjesht dhe me kuptim n popujt e Europs prdoret shpesh, bashk me emnin Ali, kuptimin e t cilave e kam shpjegue ktu ma sipr. N Shqipni kam ndigjue shum emna q kombinohen me fjaln Al si: All-meta, All-a, Allai, All-aj-beu etj, ku shof dhe emnat Alla, Allah, (Al-la, All-a, Al-lah), q mund t ken origjin albanofone. Alabana. Al-a-ba-ana. Me ndamjen e bame, kuptoj fjalt: Krah fluturues asht ba Hana. Pr una mund t bahet: Alaban-o. Aladino. Al-a-din-o. N pamje t par duket si emn arap, por, po ta zbrthejm simbas mnyrs teme, do t kemi: Ala-din- e m del puro shqip, sepse don t thot: Aliu din. Fjala e shtueme mbraba e ban: Aladin-,osht, ose; Ala, (fmija me flatra)-din-o. N gjinin femnore mund t prdoret: Aladina. Alamanno. Alemano. Ala-mann-o. Al-a-man-no. Keto emna i japin ma kuptim fjalve Ala, Ali, sepse zbrthehet n: Ala-mann-, q duket si fjal italo-shqipe, por, duke pa se asht prdorun dhe nga personazhe t prshkruem nga Homeri n luftn e Trojs, ku na jep nji personazh me emnin Ali nga teritori Ilir, mund t them se emni Ali, i prdorun nga Arabia deri n

40

Amerik, don t thot pikrisht ashtu si e ka kuptimin n italisht, dmth krah fluturues. Ather emnin Ala-man-, e zbrthej n: krah man, mban, dmth se prindi i uron fmijs q t bahet me krah e t fluturoj, si urojm shpesh edhe sot. N variantin e dyt kuptoj fjalt: Al asht, mi, mbi Han na osht. Nse e marrim t gjithn n italisht, nuk del me shum kuptim, sepse na del: Krah dor, krah duar-. N gjinin femnore asht: Alamana. Alano. Al-an-o. Simbas meje duhet t ket qen: Al-jan, ku germa j jona, n italisht hiqet. Emni don t thot: T leht si kraht e shpendit jan. Germa mbrapa asht si ke gjith t tjerat dhe i jep emnit form dftore: Alan-,osht. N formn femnore mund t prdoret si: Alana, q merr dy kuptime. Kuptimi i par asht si ma sipr dhe i dyti n formn Al-an-o, q dmth: kraht e hans. Emn shum rromantik. Pr goca bahet: Alana. Alarico. Al-ar-ik-o. Al-ari-o. Ky emn zbrthehet n Al-ar-ik, q e kuptoj si fjaln: Me krah (me ali) ar ik, fluturo(ose: i ikun, i shetitun, i ditun etj). Emn shum rromantik. N variantin e dyt bahet: Krah ari osht. Germa i vihet si gjith t tjerave. Mund t prdoret edhe si emn femnor n formn Alarica, Alarika. Alato. Al-at-o. Kuptohet menjihere me fjalet: Krah fluturues dhe i ditun(at) osht. Per goca bahet: Alata. Thuhet se ka qene emni i nji perendie ne arabine antike. Albano. Alb-an-o. Al-ba-an-o. N kt emen dhe n disa t tjera ma posht shofim se rranja e emnit asht fjala alba, q n lashtsi ka qen prdor si fjala zbardh dhe asht ruejt n gjuhn italiane dhe shpreh lindjen e diellit, ose ma sakt prfaqson zbardhjen e toks nga ndriimi i diellit. Nuk asht e rastit, q qysh para ma shum se 3 000 vjetsh, fjala Alba asht prdorun njikohsisht pr t tregue karakteristikn e bardh, t

41

elt t ngjyrs s fytyrs t njerzve, por edhe t banorve q banonin n drejtimin nga lindja e diellit, t shqiptarve, dmth nga alba, pr italiant q banonin n perndim. Fjala e ndame na del: Alban-, pra: i zbardht, i elt osht. Germa , osht, asht e mavonshme. N vetvete fjala Alba, me an t gjuhs shqipe ndahet n: Al-ba, Al-ban, ku fjala al,ali quheshin dhe quhet n italisht krahu i shpendit, krahu i aeroplanit, krah fluturues, ndrsa ba asht folje q e gjej qysh nga shkrimet e Thotit, para ma shume se 12 000 vjetsh e deri n ditt tona me kuptimin q ka sot. Prdoret po me at kuptim n popullsin shqiptare. Simbas t parve tan, zbardhja e dits thuhej: Si krah i bardh q futuron nalt, n qiell, asht ba. Qysh nga koht e lashta ka ngel shprehja: Fluturon koha. Ne i themi sot: Nji vetull drite nisi t dal. N shqip asht fjala nalt, nalt, n alt, mbi alt, q ka ngelun nga lashtsia dhe q asht e njivlefshme me fjaln italishte: alt, alt-o,( e nalt osht). Asht dhe fjala Saba, sa-ba, shum kuptimplote n shqip, q ka kuptimin: Sapo ka fillu t bahet dita. N prfundim them se emni Al-ba-an-o don t thot: Lindje e Hans, ose lindor jan; e kam prsritun se n italishten e vjetr, fjala an mund t ket qen e njivlevshme me emnin e Hans ose me foljen jan tonn dhe asht lan n shums n shenj rrespekti, n shum emna t vjetr. Germa , n fund, si gjithmon, zavendson foljen osht, pr ti dhan emnit formn dftore:Alban-, osht.Pr goca bahet: Albana. Alberico. Alb-er-ic-o. Al-ber-ic-o. I zbrthyem n Alb-er-ik-, na del shum emn rromantik, sepse kemi: Nga lind dielli-er ik, me kuptimin q prindi me ket emn i uron fmijs s tij t drejtohet n jet gjithmon nga e mira, nga zbardh dita, e jo nga e keqja, q prfaqesohet edhe sot nga e zeza, nga errsina. N variantin tjetr merr kuptimin: Al (krahu fluturues) ba er , osht. Pr gjinin femnore bahet: Alberica, Alberika.

42

Alberto. Al-ber-to. Kte emn t zbrthyem n: Al-bert-, e shpjegoj me italishten si fjalt: Krah lehti, pr ta pi n kup . N variantin femnor shkruhet Albert-. Nj tjetr variant me kuptim i zbrthimit t ktij emni asht dhe: Alb-ert-, q don t thot: Er e lindjes ose , asht. Edhe ky asht emn shum i bukur. Pr goca bahet: Alberta. Albino. Al-bi-in-o. Nga zbrthimi i ktij emni n: Al-bi-in-, kuptohet menjiher fjalia: Al, biri in, yni- ose pr gjinin femnore: Albin-. Albiana. Albiana. Zbrthehet n Al-bi-ana, q kuptohet menjiher n shqip si fjala: Krah t bie Hana, ose krah, bir Hane (je). N kte variant mund t prdoret pr t dyja gjinit, ose pr una mund t bahet: Albiano. Alboino Al-bo-in-o. Kt emn e kuptoj me fjalt: Al-bo, njishi osht, ose: Krah fluturues bon, i yni osht, ose: Njishi osht. Pr goca mund t bahet: Albaina. Albrico. Al-bri-co. Zbrthehet n: Al-bri-o, q e kuptoj me fjalt: Krah fluturues dhe bri mbrojts osht. Emn shum i bukur, q n gjinin femnore bahet: Albrica, Albria. Alceo. Al-ce-o. Zbrthehet n: Al-e-, q kuptohet me fjalin italo-shqiptare: Al, krah q osht. Germa e ban: Ale-, osht. N variantin femnor bahet: Alcea. Alceste. Al-ceste. Zbrthehet n : Al-este, Al-sht, n shqip kuptohet sikur po flitet sot. N kt emn t vjetr shofim foljen Esht t plot. Kshtu mund t prdoret dhe pr goca ose: Alesta. Alcibiade. Al-ci-bi-a-de. Zbrthehet n: Al-i-bi-a-de. N gjuhn e popullit mund t thuhet: Krah, nji ik bi, bir, nji ik fmij , asht de. N kt variant mund t prdoret edhe pr goca. N variantin greqisht asht: Alkiviades. Al-ki-vi-a-de-es, ku shpesh her germa b shkmbehet me germn v. (Arban=Arvan).

43

Alcide. Alcide. Ky emn, i zbrthyem, asht ma i thjesht, sepse na del: Al-ki-de, Al-i-dhe, dhe kuptohet menjiher si fjalia: Krah q i dhe. Pr goca mund te bahet: Alcida, Alida. Alchimeda. Al-ki-me-da. N shqip kuptohet menjiher me fjalt: krah pr t fluturue, ki m dha. Emni asht ndrtue pr una. Pr goca bahet: Alkjomedha, Alchiomeda, por nuk del shum bukur. Alchimena. Alkimeno. Al-ki-men-a. Simbas ndamjes, emnin e kuptoj si: Krah fluturues (asht) ki, i menm asht. Emni asht formue pr una. Pr goca do t ishte: Alkjomena, Alchiomena. Alcino. Alcino. I zbrthyem na del: Al-i-in-o, q n shqip interpretohet: Krahu q i joni asht. Pr goca bahet: Alina. Aldo. Al-do. Asht emn q kuptohet menjiher kur e zbrthejm n: Al-do, Al-dho e kuptohet menjiher si fjalia: Krah t dho. Emn i bukur dhe preiz. Pr goca asht Alda. Aldobrando. Al-do-bran-do. Mund ta zbrthej n: Al-do-bran-do, q, nse e interpretojm n shqip e n italisht, do t kemi: Krah t dho, kope t dho. N italisht, bran don t thot kur familja psh., e ujqve, luanve rritet n numr dhe krijon br-an, q asht fjal shqipe: br (shum) jan. Emni ka kuptimin se me lindjen e atij fmije, familja tu shtue dhe tu forcue dhe prindi po futuron nga gzimi. Emn shum i bukur, q mund t prdoret edhe pr goca n formn: Aldobranda. Alfio. Al-fi-o. I zbrthyem n: Al-fi- un e interpretoj si: me krah e me fije, me lidhje, me rranj-, sht. N librin Thoti i pavdekshm na zbulon Atlantidn, n botimin e dyt, kam shpjegue se emni Ma-fie asht i prbam nga fjalt shqipe ma, mban dhe fie= penjt, fijet, lidhjet, rranjt, etj dhe m rezulton emni i druidve t shejt, q drejtonin jetn shpirtnore n lashtsi. Edhe n rastin e emnit Alfi fjala fi ka kuptimin e lidhjeve, rranjve q shton familja me lindjen e atij fmije. Emni

44

asht i shkurtn e preiz, sepse na del kuptimi: Krah dhe rranj , osht. Pr goca mund t bahet Alfia. Alfonso. Al-f-on-so. N zbrthimin e ktij emni n: Al-f-ons-, Al-f-on-so, na dalin disa karakteristika q i hasim dhe n emna t tjer. N zbrthimin e emnit Del-f-hin kemi germn f t veant q shpreh fluturimin mbi uj. Mendoj se asht krijim-fjale shum i sakt i prdorun nga populli n lashtsi. Edhe n fjaln e maposhtme: Al-f-re-do na del germa f me po t njajtin kuptim. Fjala ons mund t jet: Jons. Shkurtimi i fjalve asht i natyrshm n Shqipni. Emni tashti na del me kuptimin: Krah fluturues, joniani-, osht. Mund t prdoret dhe n gjinin femnore si Alfonsa. Alfredo. Al-f-re-do. Zbrthehet n: Al-f-re-do, Al-f-re-dho. Prindi, i gzuem pr lidjen e ktij fmije, i thot t afrmve: M bani me krah fluturues ky fmij dhe me ngriti deri ke ret. Pr aq fjal q ka emni Alfredo, shprehja asht shum e bukur dhe domethanse. Pr gjinin femnore bahet: Alfreda Algiso. Al-gi-is-o. Nga zbrthimi n: Al-gi-is-, shofim se fjala gji ka qen prdor n lashtsi si e prdorim edhe sot: gjini i familjes. Emni merr kuptimin e bukur me fjalin: Fmija i lindun me krah, i gjinit familjar, jet (is) , osht. N femnore bahet: Algis-, Algjisa. Alice. Ali-ce. N italo-shqip asht: Krah fluturues sht. Pavarsisht se asht n emnat femnor, me kte kuptim mund t prdoret pr t dy sekset. Alida. Al-i-da. Asht n listn e emnave femnor, por simbas kuptimit: Al i dha, mund t kuptohet pr t dy sekset, sepse kemi: al i dha(zoti). Mund t bahet pr una si: Alido. Alidon. Al-i-don. Emn unash, q prdoret n Shqipni dhe kuptohet menjiher si: Al i dhon, i lindun. Pr goca bahet: Aledona.

45

Alina. Al-in-a. Asht n listn e emnave femnor, por edhe ky emn mund t prdoret pr t dy sekset, sepse m jep kuptimin: Krahu fluturues yni asht, ose: Njishi asht. Allegra. All-egra. N shqip zbrtheht n: krah fluturuesja e egr asht dhe i jep kuptim ktij emni, q n italisht kuptohet si: E zhdrvjellt, e shkatht, qeflije etj, dhe nji futurake e egr i plotson kto kushte. Pr una bahet: Allegro. Alma. Al-ma. N shqip kuptohet me fjalin: Al(krah fluturues) m asht. Me kte kuptim, mund t prdoret pr t dy sekset. Altea. Alt-e-a. Al-te-a. N shqip ka kuptimin: Krah fluturues t asht, ose: E nalt t asht. Asht n listn e emnave femnor. Pr una mund t bahet: Alteo. Amalia. Am-ali-a. N shqip kuptohet menjiher me fjalin: Mama me krah asht, ku prindi i ksaj fmije dshiron q goca e tij t bahet nji mam si engjll, me krah fluturues. N dialektin am, kur krkojn ndonji gja, t thon: Am ali, m jep krah pr t fluturue. Pr una bahet: Amalio. Ali. Asht emni i strgjyshit tem. Emnat Ali dhe Alie, jan shum t prhapun n Shqipni dhe n shtete t ndryshme t Europs. Shpjegohet me italishten e sotme: Krah fluturues. Quhet gabimisht emn arap, por arapt e kan prvetsue nga gjuha e atlantidheasve. N Shqipni ndodhet me t vrtet shpella e Ali Babait, nji shpell e madhe ku futeshin anijet me vela n koh stuhie. (Edhe ato t piratve, q ishin shum t prhapuna n detet e lashtsis). Kjo shpell ndodhet n ishullin shkmbor t Sazanit ton, Sezamit n italisht dhe nga aty asht prhapun legjenda n gjith botn. Pr goca do ishte ma i sakt nse do bahej: Ala, por shkon edhe si Alie, Alia. Alime. Ali-im-e N shqip: Ali-im, ose Ali-ime. Prdoret shum n Shqipni e n shtete t tjera europiane dhe asht quejt gabimisht emn arap. Kuptohet menjiher prmbajtja e ktij

46

emni: Krah fluturues i imi esht. Me t drejt, prindi futuron nga gzimi kur i lind fmija. Pr una bahet: Alim-o. Aliosha. Ali-osh-. Mbahet si emn rus, por si shifet dhe nga zbrthimi n shqip, asht emn i vjetr atlantido-alban. N kt variant mund t prdoret si pr femra ashtu dhe pr meshkuj. Kuptimi duket qart si: Ali-osht ku germa a, ndofta dhe e, duhet t jen ma t vonshme. Alighiero. E ndame n Ali-ghi-er, Ali-gji-er, kuptohet si fjalia: Me krah, gji era-, sht. N gjinin femnore bahet: Aligiera. Aligjiera. Almerigo. Al-me-er-i-g-o. Simbas ndamjes kuptoj fjalt: Krah fluturues me fllad ere isht, gji, rrac osht. N gjinin femnore bahet: Almeriga, Almerigjia. Alketi. Al-ke-ti. Simbas ndamjes s bame, kuptohet menjiher. Pr goca mund bahet: Alketa, q, e ndame n Al-ke-ta, Flutura-ke, t asht, i mbetet po ai kuptim. Almeta. Al-meta. Al-met-a. Emn shqiptar, q kuptohet menjiher me fjalt: Fluturak meta, ose: Fluturak me dituni(et) asht. N kt form mund t prdoret pr t dy sekset, por pr una bahet dhe: Almet, Allmet. Almiro. Al-mir-o. Al-mir-o. Sapo shofim fjaln mir e kuptojm se asht fjal me kuptim shqip. Fjala Al-mir-, ose Al-mir-, asht, don t thot: Krahmir-sht ose asht. N variantin e dyt e kuptoj si: Krah me hir, me nur osht. Sido qe ta perdoresh, ka kuptim per te dy sekset. Aloisio. Al-o-isi-o. E ndame n: Al--isi-, kur dijm se fjala Isiasht e barabart me fjaln jet, ather ky emn merr kuptim me fjalin: krah-osht-jet-osht. N gjinin femnore mund t bahet: Alaisia. Alvaro. Shpjegimin e baj sipas ndamjes: Al-v-ar- e bahet i kuptueshm me fjalin: Krah q v, ven ar osht, ku prindi q i ven kte emn, shpreson q fmija i tij t shkoj drejt virtyteve

47

t arta. Zanoret dhe , si gjithmon jan n vend t foljeve osht e asht. N gjinin femnore bahet Alvara. Alviero. I zbrthyem n Al-vi-er, bahet emn me kuptimin: Kraht vijn si era. N gjinin femnore bahet: Alviera. Si gjithmon, zanoret dhe jan n vend t foljeve osht dhe asht. Alvise. Un e ndaj n Al-vis-e, q don t thot: Krahu po vjen, ose: krah v jet esht. N kt variant mund t prdoret dhe pr goca. Alesander, Alesaner. T zbrthyem n t dy dialektet, na dalin fjalit: A-l, sa-nder ose A-le-sa-ner. N gjuhn shqipe me kt emn na del nji fjali e shkurtn shum preize, ku prindi shpreh se asht nderue me lindjen e atij djali. Simbas meje duhet t ket qen si titull nderi, sepse shum mbretn n lashtsi kan pasun kt emn. Kur shkoi Aleksandri i Maqedonis n Persi, ata ia kthyen: Is-ka-nder, Iskender, isht (ky q) ka nder, ose: Jete(is) ka(ne dore), asht nder, q m len t kuptoj q edhe n Persi ka qen e njoftun dhe e folun gjuha atlantideo-albane. Ktij emni t bukur gabimisht i heqin germn i dhe emni bahet: Ska nder, Ske-nder. Pr fat t keq, kt emn e kam dhe un, q do t detyrohem ta ndryshoj e ti shtoj germn i, q ti rregullohet kuptimi. Prindt e mij, duke mendue q ishte emni i heroit ton kombtar, Sknder-beut, menduen se do i ngjaja edhe un atij heroi. N popuj t ndryshm, emni Alesander asht edhe: A-le-a-nder, A-le-a-ner, A-le-a-nri, A-le-a-ndri, A-le-ka, q do i shqyrtoj ma posht, por q vrtetojn iden teme pr kuptimin e ktij emni. Pr goca bahet: Alesandera ose Alesanera. Aleander, Aleaner, zbrthehen n: A-le-a-nder, A-le-a-ner. Jan fjal puro shqipe, q na tregojn se n lashtsi, kan qen prdor t dy dialektet, kur thon fjaln : ner dhe nder. Pr goca bahet Aleandera ose Aleanera.

48

Aleanri, Aleandri, zbrthehen n shqip n: A-le--nri dhe ne A-le--ndri, duket qart kuptimi i tyne, kur prindt t gzuem i thon t afrmve t tyne se me lindjen e atij fmije, shtpia, familja e fisi jan ndriue. Nji forme tjeter mund te jete: A le Hana e rinueme. Edhe ktu shofim prdorimin e fjals nri dhe ndri, n t dy dialektet e gjuhs shqipe. Pr goca bahet: Aleandria ose Aleanria. Aleka. A-le-ka, asht emn me shum kuptim, q prdoret dhe sot n Shqipni e zbrthehet n: A-l-ka, asht-le-ka, ku shofim prdorimin e germs A n fillim t emnit, simbas mnyrs italiane, pr t prforcue domethanien e emnit. Asht pikrisht emni Leka me shum kuptim n gjuhn shqipe, sepse kur themi Le-ka, i themi farefisit: shifni, l, lid-ka ose: ka lind ky femij, q do t bahet nji njeri me emn kur t rritet. Ka t njajtin kuptim pr t dy sekset, kshtuq mund t prdoret edhe pr goca. Aleco, A-le-ko. N shqip kuptohet: asht le ko, ktu (ky q do bahet i famshm). Edhe pse mbaron me zanoren o, ky emn mund t prdoret edhe pr goca, sepse hyn n t dyja gjinit. Alechi, A-le-ki. N shqip bahet: asht le ki (q do na nxjerr n drit). Emni asht i prdorshm vetm pr una. Pr goca mund t bahet: Alekjo, por nuk kombinon bukur. Aleksander-a, Aleksaner-a. Edhe n kt mnyr shkrimi, futja e germs k n mes t emnit Alesander, ia humb pak kuptimin, megjithse asht futun pr ta zbukurue edhe m kte emn t bukur, q e kan mbajt njerz t lavdishm. Pr goca bahet: Aleksandra ose Aleksanra. N greqisht kta emna bahen: Alexandre, Alexandros, Alexios, Alexis, ku germa x duhet t jet ks n shqip. Aleardo. A-le-ar-do, Aleardho dhe e ndame n shqip na del: A-le-ar-do, dho, ku emni ktheht ne fjali dftuese shum shprehse: Asht le, lind dhe ar do t jap kur t rritet. Mund t

49

ndahet n: Al-e ar-do,q dmth: Krah dhe ar dho. Pr goca bahet: Alearda. Aleramo. A-le-ram-o, Al-er-am-o. N shqip mund t zbrthehet n: A-le-ram-o, q mund t jet nji kombinim i emnit autokton me gjuhn latine dhe emni na del si fjalia: Asht le, lind, deg e jotja asht, ku fjala Ram don t thot deg n italisht, por edhe n dialektin e shqipes ne themi: dardha nn dardh do t bjer, kshtuq fjalia merr kuptimin: Asht le, i ramun (ka zbritun, rrjedh, ka originn nga prindet, ra nga qielli). Mund t ndahet edhe n: Al-er-ram-o, q e shpjegoj: krah ere i zbritun (ram)osht. Varianti i dyt kuptohet me dialektin am si: Krah ere am, m jep o. Pr gocat mund t bahet: Alerama. Alessio. A-le-ssi-. Al-es-si-o. Del emn me kuptim dhe n gjuhn shqipe n variantin: asht le, lind-(shifni) si , osht, ose: Al , esht, shih si o. N gjinin femnore bahet: Alesia. Alypios. Al-y-pi-os. Grek, q e zbrthej me fjalt: Asht krahu fluturues, hy, hyjni, pr ta pi n kup-osht. Pr goca mund t bahet: Alypia, Alipia. Amalia. Am-ali-a. Ky emn femnor na jep kuptimin: Mama e alit asht, mama e krahut fluturues asht. N dialektin am kuptohet si: M am, m jep alin asht. Me kte arsyetim emni mund t prdoret pr t dyja gjinit, ose pr una bahet: Amalio. N shum emna q do shifni ma posht, q kombinohen me fjaln am, mendoj se marrin ma kuptim n dialektin am. Amabile. Am-a-b-le. Ky emn, i ndam n Ama-bi-le, Am-a-bij-le, lind, i regjistruem si emn pr una, m duket ma tepr i gjinis femnore se i atij mashkullore. Fjal pr fjal, n dialektin am, e kuptoj me fjalt: M am, m jep a, bi-le, ku bile i thon fmijve n amrisht. Mund t ket qen emn i ndonji perndie dhe mendoj se mund t prdoret pr t dyja gjinit. Amadeo. Am-a-de-o. E ndame n Ama-de-, Ama-dhe-, osht, m duket ma tepr si emn i gjinis femnore, por n dialektin

50

am ky emn kuptohet si: I dham (am) asht dheu, sa toka osht. Pr goca mund t bahet: Amadea. Amanzio. Am-an-zi-o. Mund t jet emn i prbam n A-man-zi-o, sepse n t kaluemen, gjat lindjeve, ishin t shpeshta vdekjet e lehonave dhe ka mundsi q fmijs n ato momente ti vejn at emn. Mund t prdoret dhe pr gjinin femnore si Amanzia. N t folmen e popullit, mund t bahet: Aman-si , osht e nuk don shpjegim, sepse germat z dhe s, zavendsojn njana-tjetrn n italisht. N dialektin am kuptohet si: M jep (am) Hann, (shif) si osht. Amaranto. I zbrthyem n Am-ar-an-to, Am-ar-a-nte, Am-ari-jan-kto, emni nuk don shpjegim n dialektin am. Pr goca mund t bahet: Amaranta, Amarante. Amarildo. Am-ar-il-do. Emni kuptohet menjiher me fjalt: jep (am) ar e Yll dho. N italisht, fjala amaro, don t thot: I idht, e pr kte arsye, ky emn prdoret pak n Itali dhe ma shum n Shqipni. Pr goca asht: Amarilda. Amato. Am-at-to Mendoj se asht emni ma i vjetr i Zotit: Am-at-, q, n dokumenta t vjetr n Egjypt (Egiitton), dokumentohet si emni i Zotit, q asht edhe nan edhe bab. Me ndamjen e bame kuptoj fjalt: Am, (me jep) dituni (at) t osht. Pr goca bahet: Amat. Amatore. Am-at-or-e, A-mat-or-e. N shqip duket si: M jep(am) dituni (at), ar esht, ose: Asht i matun, ar esht. N kt form mund t prdoret edhe pr goca. Amauri. Am-a-uri. Un e interpretoj n shqip si: i ams asht uri, dmth se pr t amn, ai fmij, q mund t ket lind mbas vdekjes s t atit, do t ishte nji ur lidhse pr t amn me kujtimin e burrit t humbun. N shqipen e sotme ne themiura, por n kt emn shofim prdorimin e ksaj fjale n formn mashkullore: Uri. N formn amrishte kuptohet si: I dhan (am) asht uri. Pr goca mund t bahet: Amaura.

51

Ambeta. Am-bet-a. Kt emn e kuptoj si: Mama bani nji fmij t ditun. N amrishte e kuptoj si: Asht dhan (am) bi etrish, bij t ditunish a. Pr una mund t bahet: Ambeto. Ambra. Am-b(be)-ra. N italisht asht emn i njivlefshm me fjaln shqipe: hije, por simbas ndamjes s bame, m del kuptimi: Am bra,me lindi(am) nji bej i rame(nga qielli). Keshtu si asht,mund te perdoret per te dy sekset. Ambrogio. Am-br-o-gi-o. N shqip: Am-bir--gi- m del emn me kuptimin: I mams biri , gji (rrac) . Pr goca mund t prdoret si: Ambrogia. N amrisht kuptohet si: M asht dhan (am) biri, (ose bri) o, rrac (gji) osht. N variantin greqisht bahet: Ambrosios. Ambrosiano. Am-br-o-si-an-o. Asht emn i ngjashm me Ambrosio, Ambrogio, por n shums. Pr goca mund t bahet: Ambrosiana. Amedeo. Am-e-de-o. N shqip mund t interpretohet si: Ti mama e dhe, e linde-o. Vendosjen e ktij emni ia kan lan n dor fmijve ma t mdhej. N amrisht kuptohet si: Dhan (am) esht, dheu osht, sa toka osht. Pr goca bahet Amedea. Amelio. Am-eli-o. Zbrthehet n shqip e italisht si: I mams ai , osht. N amrisht bahet: M dha ern o, m dha yllin (eli) osht. Pr goca bahet: Amelia. Amelsido, Amelsi-do. Asht emn puro shqip, q nuk don shpjegim. Pr goca bahet: Amelsida. Nga ky emn shofim origjinn e fjals shqipe Amlsia, nga ndamja e fjals n: am-el-si-a, ku kuptohet fjalia: M dha (am) fllad t fresket ere (el) shif si asht. Amerigo. A-meri-gi-o. N Shqipni, kur flasin pr Amerikn, thon me shaka, se asht nji vend ku Ha-merr-ik, por n analizn e ktij emni kjo shaka nuk del e vrtet. Emni Amerigo asht shkruejt dhe n variantin: Americo, n shqip Ameriko, nga ku i ka mbetun dhe emni kontinentit: Amerika. Simbas ndamjes s

52

bame, q besoj se asht ma i vjetr dhe ma i sakt, emnin e kuptoj me fjalet: Asht mi er, rrac (gji) osht (rrac engjujsh). Pr goca bahet: Ameriga, Amerigjia. Amerika, Am-er-ik-a. Nse zbrthejm kt emn n: A-mer-ik, shofim q nuk e ka plotsisht kuptimin si ia jep populli shqiptar, por me del: , asht-mer-ik-, osht, q don t thot se ai fmij asht i shkatht e, nse don nji gja, e merr dhe ikn. Asht emn i ngjashm me emnin: Kap-uk, ap-ik etj, q prdoren n Shqipni. N nji variant tjetr asht nji tjetr emn i ngjashm me emnin Ameriko, n italisht asht: Emmerico, n shqip Emmeriko. Edhe kte emn, nse e ndajm simbas mnyrs teme, na del: Em-mer-ik-, q i afrohet kuptimit me emnin Amerik-. N variantin am, nse n vend t fjals am vejm fjaln i dhan, i lindun, emnat kuptohen simbas kuptimit ma t lasht t tyne si: me lindi (am, em) nji fllad ere i shtitun (i ikun), rrac asht. Amide, Hamide, A-mi-de, Am-i-de me kuptimin: A mi dhe, asht mbi dhe, ose: Asht i dheut, q asht dhe emni i mums teme. Kshtu si asht, mund t prdoret pr t dyja gjinit. Amico, n shqip Amiko. Kjo fjal n gjuhn italiane asht e barabart me fjaln shqipe: mik. Nse e zbrthejm kt fjal simbas mnyrs teme, shofim se un kam t drejt kur them se germat adhe o kan qen prdorun nga latinet pr ti kthye emnat n fjal dftuese. Kshtu na del -mik-o, q, e shpjegueme pr t gjith, don t thot: asht mik-o. Germa o duhet t jet e mavonshme se germa a, sepse emni bahet: Amik-, osht. Pr goca mund t bahet Amika. Amilcare, A-mi-il-ka-ar-e. A-milka-ar-e, Am-il-a-ar-e. Shofim se asht emn me shum kuptim, q don t thot: milka-ar, mjelka ar. Kshtu, prindi i ktij fmije dshiron q ai fmij t mjel, t vjeli ar, n kuptimin e pasunis, por ma tepr n kuptimin e virtyteve, sepse populli yn i lasht ma shum

53

randsi i vinin virtyteve, q i krahasonin ma t vlefshm se arin. Ka qen ky mentalitet i gjith popujve arian albanofon t Europs, q marrdhaniet bankare i la n dor t ebrejve, q prfituan nga kjo karakteristik e europianve. Germa a n fillim dhe germa e n fund, i japin form dftore ktij emni dhe kemi: A-milkar-e, dmth, asht milkar-esht, ku germa e duhet t jet e ma vonshme. N variantin e par kuptoj fjalt: Asht mi il, asht mbi yjet, ka ar esht. Varianti i tret zbrthehet me dialektin am si: me lindi Ylli, a ari esht. Pr goca mund t bahet Amilkara, Amilcara. Amilia. Am-ili-a. Shkon ma teper per goca, ku kuptohen fjalt: Am, mama e Ilit asht. N dialektin am bahet: m lindi(am), u dha ylli-a. Nse marrim parasysh zbrthimin n amrishte, emni mund t bahet edhe pr una si: Amilo. Amina. Am-ina. Am-in-a. Kuptohet menjiher q asht emn pr goca, sepse kuptohet fjalia: Am ina, Mama jon asht. N variantin e dyt e kuptoj n amrishte si: Lindun njishi asht dhe mund t prdoret pr dyja gjinit. Aminta. Am-in-ta. Ka t njajtin kuptim me emnin e masiprm. Amintore. Amint-ore. Amint-or-e. Am-in-to-re. N kte form duhet t ket qen emni i ndonji perndie, pr t ciln luteshin e thonin Amin. Kuptohet menjiher q asht emn vendas. Pr goca mund t bahet Amintora. N variantin am e kuptoj si: lindi(am) njishi, t osht si reja e qiellit. Mund t prdoret pr t dyja gjinit, si asht. Amleto, Amlet-, i zbrthyem n shqip na del: Amlet-o, ku fjalt amlet, ambl, tambl shprehin t njajtn gja=i ambl, kshtu q emni i t shkretit Hamlet n shqip na del emn shum i ambl, pr jetn e tij t hidht, nse do kemi parasysh jetn e heroit shekspirian. E gjith fjala bahet: Amlet-o, osht, dmth i ambl osht. Ne variantin ma te vjeter mund te kete qene: Am-le-

54

et-, qe e kuptoj si: Me asht dhane, ka le pleqesia-osht. Pr goca mund t bahet Amleta. Amone. Amone. Asht emni shum i vjetr i Zotit t madh. N Shqipni, fmija i vogl q sapo ka fillue t flas thot: Amon, Amon, ma plotso kt dshir, ose Amon, o Zot i madh, Amon, ma realizo kt dshir. Pa dashje, kjo fjal asht fut n organizmin e shqiptarit, q edhe pa kt shpjegim temin e ka prdorun kt emn qysh nga lashtsia. N Itali prdoret shum si emn unash. Ma pak i prhapun asht n Shqipni. Mund t prdoret edhe pr goca, sepse n kt mnyr i ka t dyja gjinit. N fakt zoti Nuk ka seks, nuk ka form, asht i gjithkund ndodhun, asht i drejt, i gjithfuqishm etj.etj. N Shqipni prdoret edhe: Aman, A-man, n dialektin tosk dhe q m jep rastin t jap mendimin tem pr origjinn e ktij emni shum t lasht si: Asht mi Han. N gegnisht thuhet: Asht mi Hon. T part tan, q besonin se perndit jetonin n qiell, e kan shpreh ma s miri kt, me an t emnit: Asht mbi Hann, asht n qiell. N shum emna shof t ket kombinime me fjalt man, man dhe mon, mon, q kuptohen si: Mbi Han, mi Hon. Per goca mund te bahet Amona. Amore, Am-or-e. N italisht i thon dashunis. Me ndamjen e bame, n dialektin am, kuptoj fjalt: M jep (am) ar, sht dhe del emn i ngjashm me emnin: Amoris. Emni ka kuptim pr t dyja gjinit.