www.KpssAnaliz.com KPSS COĞRAFYA – KONU ÖZETLERİ COĞRAFYANIN TANIMI VE KONUSU Coğrafya: Yeryüzündeki doğal ve beşeri olayları, karşılıklı etkileşimlerini ve bunun canlılar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalıdır. COĞRAFİ KONUM Bir nokta, bir bölgeye da ülkenin dünya üzerindeki yerine coğrafî konum denir. Coğrafi Konum Matematik Konum Özel Konum A) MATEMATİK KONUM Dünya üzerinde herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine ve Ekvator'a göre konumuna denir. Matematik konum, paralel daireler ve meridyen yaylarından yararlanılarak bulunur. PARALEL DAİRELER Ekvator: Kutup noktalarından eşit uzaklıktaki noktaların birleşmesiyle oluşan, dünya'yı iki eşit yarım küreye ayıran en büyük dairedir. Paralel: Ekvator'dan itibaren her iki kutba doğru birer derece aralıklarla çizilen dairelere denir. Paralellerin Özellikleri: Paralellerin başlangıcı Ekvator'dur. O ile gösterilir. 90 tanesi Kuzey Yarımküre'de 90 tanesi Güney Yarımküre'de olmak üzere toplam 180 tanedir. Dünya'nın geoid şeklinden dolayı paralellerin uzunlukları Ekvator'dan kutuplara doğru kısalır. Kutuplarda nokta halin alır. Dünya'nın her yerinde iki paralel arasındaki uzaklık 111 km dir. Dünya Üzerindeki Önemli Paraleller ve Dereceleri
79
Embed
Ekstra - Coğrafya Konu Özetleri - Ders Notları KpssAnaliz.com
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
www.KpssAnaliz.com
KPSS COĞRAFYA – KONU ÖZETLERİ COĞRAFYANIN TANIMI VE KONUSU
Coğrafya: Yeryüzündeki doğal ve beşeri olayları, karşılıklı etkileşimlerini ve bunun canlılar üzerindeki
etkilerini inceleyen bilim dalıdır.
COĞRAFİ KONUM
Bir nokta, bir bölgeye da ülkenin dünya üzerindeki yerine coğrafî konum denir.
Coğrafi Konum
Matematik Konum Özel Konum
A) MATEMATİK KONUM
Dünya üzerinde herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine ve Ekvator'a göre konumuna denir. Matematik
konum, paralel daireler ve meridyen yaylarından yararlanılarak bulunur.
PARALEL DAİRELER
Ekvator: Kutup noktalarından eşit uzaklıktaki noktaların birleşmesiyle oluşan, dünya'yı iki eşit yarım küreye
ayıran en büyük dairedir.
Paralel: Ekvator'dan itibaren her iki kutba doğru birer derece aralıklarla çizilen dairelere denir.
Paralellerin Özellikleri:
Paralellerin başlangıcı Ekvator'dur. O ile gösterilir.
90 tanesi Kuzey Yarımküre'de 90 tanesi Güney Yarımküre'de olmak üzere toplam 180 tanedir.
Dünya'nın geoid şeklinden dolayı paralellerin uzunlukları Ekvator'dan kutuplara doğru kısalır. Kutuplarda
nokta halin alır.
Dünya'nın her yerinde iki paralel arasındaki uzaklık 111 km dir.
Dünya Üzerindeki Önemli Paraleller ve Dereceleri
www.KpssAnaliz.com
Paraleller arası uzunluk hesaplamaları
Paraleller arası uzaklık hesaplanırken iki paralel arası mesafenin her yerde 111 km olduğu göz önünde
bulundurulmalı.
Uzaklığını bulmak istediğimiz noktaların her ikisi de aynı yarımkürede ise büyükten küçüğü çıkarıp 111 ile
çarparız. Farklı yarımkürelerde ise ikisini toplayıp 11l ' le çarparak sonuca ulaşırız.
Örnek:
A noktasından kalkan bir uçak belirli bir zaman sonra B noktasında inişe geçiyor.
Uçağın aldığı toplam yol kaç km 'dir.
A) 1110 B) 2220 C) 3330 D) 4440
Çözüm:
A noktası Güney Yarımküre'de B noktası ise Kuzey Yarımküre'dedir. Bu nedenle A ile B Noktalarının paralel
değerlerini toplar 111'le çarparız.
Örnek: Yanıt: C
X noktasından Y noktasına kuş uçuşu yol alan bir araç kaç km'lik mesafe gitmiştir.
www.KpssAnaliz.com
A) 1665 B)3330 C)4995 D)6660
Çözüm:
45- 15 = 30
30 X 111 = 3330 km
Verilen her iki nokta Kuzey Yarımküre'de olduğundan büyükten küçüğünü çıkartır 111'le çarparız.
Yanıt: B
ENLEM VE BOYLAM
Enlem ile paralel aynı dairelerdir. Paralel dairelerin adıdır. Enlem ise o dairenin Ekvator'a olan uzaklığının açı
cinsinden değeridir.
Boylam ile meridyen aynı çizgilerdir. Meridyen yayın adıdır. Boylam ise bu yayın başlangıç meridyenine olan
uzaklığının açı cinsinden değeridir.
Enlemin Etkileri
Dünya'nın geoid şeklinden dolayı Güneş ışınlarının geliş açısını etkiler. Bunun sonucunda Ekvator'dan
kutuplara doğru sıcaklığın düşmesine neden olur.
İnsan faaliyetleri, tarımsal etkinlik, bitki örtüsü, toprak yapısı, akarsu rejimleri yerleşmenin üst sınırı, hayvan
türleri enleme bağlı olarak değişir.
Dünya'nın dönüş hızı (çizgisel hızı) Ekvator'dan kutuplara doğru azalır.
Yerçekimi, gece - gündüz uzunlukları, atmosferin kalınlığı enleme göre değişir.
Meridyenin Özellikleri
180 tanesi doğu, 180 tanesi batı yarımkürelerde olmak üzere toplam 360 tanedir.
Aralarındaki mesafe Ekvator üzerinde 111 km'dir. Bu mesafe kutuplara doğru daralır.
Başlangıç meridyeni Londra'daki Greenwich gözlemevinden geçer (O).l'er derece aralıklarla çizilmiştir.
Aralarında 4 dakikalık zaman farkı vardır.
Bütün meridyenlerin uzunlukları aynıdır.
YEREL SAAT
Yeryüzündeki herhangi bir yerin boylamının Güneş'in tam önüne geldiği an, o yerin öğle vakti (saat 12.00)
olarak kabul edilir. Günün diğer zamanları buna göre hesaplanır. Böylece yerel saat belirlenmiş olur.
Yerel Saat Problemleri
Yerel saat hesaplaması yapılırken;
Ardışık iki boylam arasındaki zaman farkı 4 dakikadır.
Dünya batıdan doğuya doğru döndüğünden doğudaki bir boylamın yerel saati kendisine göre batıda yer alan
www.KpssAnaliz.com
boylamın yerel saatinden ileridir.
Aynı boylam üzerinde yer alan farklı noktalar arasında yerel saat farkı oluşmaz.
Zaman farkını bulmak için;
1. Aynı yarım küre'de ise; Boylam farkı bulunur ve dörtle çarpılır. 2. Farklı yarım kürede ise; Boylamlar
toplanır ve dörtle çarpılır.
Örnek: 20° Doğu boylamında yerel saat 14 : 00 iken 50° Doğu boylamında yerel saat kaçtır?
Çözüm:
Zaman farkı =(50°-20°). 4
= 30. .4= 120' = 2 saat 50" Doğu boylamı daha doğuda olduğu için yerel saati ileridir.
Bu nedenle çıkan sonuç bilinen saatte eklenir.
20" Doğu'nun yerel saati = 14 : 00 + 2: 00 = 16 : 00 olur.
Örnek: 25. doğu boylamında yerel saat 14:20 iken 15° Batı boylamında yerel saat kaçtır?
Çözüm:
Zaman farkı = (15° + 25°) .4= 40..4 ■= 160' dakika = 2:40 dakika
15° Batı boylamının yerel saati geridir. Bu nedenle bulunan zaman 25° Doğu boylamının zamanından
çıkarılır.
www.KpssAnaliz.com
15° batının 14:20-2:40
Yerel saati = 11:40 olur.
Ulusal Saat ve Saat Dilimleri
Dünya üzerinde her meridyenin bir saat ayarı vardır. Ülkeler toprakları üzerinde geçen herhangi bir
meridyenin saatini ortak saat olarak kullanırlar. Doğu - batı doğrultulu toprak genişliği fazla olan Çin,
Kanada, ABD gibi ülkeler birden fazla ortak saat kullanırlar. Kuzey-güney yönlü toprak genişliği fazla olan
Şili, Belçika gibi ülkeler tek saat dilimi kullanırlar.
Türkiye, 30° izmit boylamı üzerinde geçen 2. saat dilimini ortak saat olarak kullanır. Yazın Güneş ışığından
daha fazla yararlanmak amacıyla saatler bir saat ileri alınarak 45° doğu boylamı üzerinde bulunan 3. saat
dilimini ortak saat olarak kullanır.
-Türkiye 36" -42"Kuzey paralelleri ile 26"- 45"Doğu meridyenleri arasında bulunur.
- Güney den kuzeye doğru Güneş ışınlarının geliş açısı daralır ve sıcaklıklar düşer.
- Öğle vakti cisimlerin gölge yönü kuzeyi gösterir.
- Gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz.
www.KpssAnaliz.com
- Güneyden kuzeye gölge boyu uzar.
- Kuzeyden esen rüzgarlar soğutucu, güneyden esen rüzgarlar ılıtıcı etki yapar.
- Güneyden kuzeye denizlerin tuzluluk oranı azalır.
- Mevsimler belirgin olarak yaşanır.
- Dağların güney yamaçları bakının etkisiyle kuzey yamaçlara oranla daha sıcaktır.
- Türkiye'deki sürekli rüzgarlar batı rüzgarlarının etkisi altındadır.
- Güneş ışınları hiçbir zaman dik düşmez.
- Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.
- Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 1565 km'lik mesafe vardır.
- Türkiye'nin en kuzeyi ile en güneyi arasındaki mesafe 666 km'dir.
- Güneyden kuzeye doğru gece gündüz süre farkı artar.
- Türkiye'de 21 Mart'tan 23 Eylül'e kadar gündüz, 23 Eylül'den 21 Mart'a kadar ise geceler uzundur.
ÖZEL KONUM
Dünya üzerindeki herhangi bir yerin çevresindeki denizlere, ana yollara, geçitlere,
komşulara, ticari merkezlere göre konumudur.
Türkiye'nin özel konumu ve sonuçları
- Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika Kıtalarının yaklaştığı yerdedir.
- Üç tarafının denizlerle çevrili ve yüksek olması, ikl imini ve bitki örtüsünü zenginleştirmiştir.
- Önemli kara ve deniz yolları üzerinde bulunması jeopolitik önemini arttırmıştır.
- Zengin petrol yataklarına sahip Ortadoğu ve sanayisi gelişmiş Avrupa ülkelerine yakınlığı önemini
arttırmıştır.
- Eğimli olması akarsularının hidroelektrik potansiyellerini arttırmıştır.
- Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.
- Dağların uzanış yönü batı- doğu yönlüdür. Ulaşım kuzey güney yönlerinde güçlükle sağlanır.
- Yükselti batından doğuya doğru artar. Buna bağlı olarak iklim koşullan sertleşir.
- Aynı anda dört mevsim özellikleri yaşanabilir.
GÜNDÖNÜMÜ TARİHLERİ VE ÖZELLİKLERİ
21 MART - 23 EYLÜL EKİNOKSLARI (Gece - gündüz eşitliği)
-Güneş ışınları ekvatora dik gelir. Ekvator üzerinde dikilen bir çubuğun saat 12:00'da gölgesi oluşmaz.
-Bütün dünya üzerinde gece gündüz eşitliği yaşanır.
-Aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer.
-21 Martta KYK'de ilkbahar, GYK'de sonbahar başlar.
-23 Eylül'de KYK'de sonbahar, GYK'de ilkbahar başlar.
www.KpssAnaliz.com
-Güneş tam doğudan doğar, tam batıdan batar.
-Aynı meridyen üzerindeki noktalarda güneş aynı anda doğar ve batar.
-Ekvatora uzaklığı aynı olan enlemlerde güneş ışınlarının geliş açıları aynıdır.
-Güneş ışınları yengeç dönencesine dik gelir.
-Yengeç dönencesine dikilen çubuğun saat 12:00'da gölgesi oluşmaz.
-Aydınlama dairesi kutup dairelerinden geçer.
-K YK'deyaz, GYK'de kış başlar.
-KYK'de en uzun gündüz, GYK'de en uzun gece yaşanır.
-Bu tarihten sonra kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler uzamaya başlar.
-Kuzeye doğru gidildikçe gündüzler uzar, güneye gidildikçe geceler uzar.
-KKD'nde 24 saat gündüz, GKD'nde 24 saat gece yaşanır.
21 ARALIK SOLSTİSİ
Güneş ışınları oğlak dönencesine dik gelir.
Oğlak dönencesi üzerine dikilen bir çubuğun saat 12:00 gölge boyu oluşmaz.
Aydınlanma çizgisi kutup dairelerinden geçer.
GYK'deyaz K YK'de kış başlar.
G YK'de en uzun gündüz, K YK'de en uzun gece yaşanır.
21 Aralıktan sonra güney yarımkürede gündüzler uzamaya başlar.
Kuzeye gidildikçe geceler güneye gidildikçe gündüzler uzamaya başlar.
GKD'nde 24 saat gündüz, KKD'nde 24 saat gece yaşanır.
www.KpssAnaliz.com
TÜRKİYE'NİN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
1. DAĞLAR
Türkiye'nin dağlan; kıvrılma, kırılma ve volkanizma sonucunda oluşmuştur.
a) Kıvrılma Sonucu Oluşan Dağlar
Ülkemizin kıvrım dağları 3. jeolojik zamanda Alp - Himalaya kıvrım sistemi sonucu oluşmuştur. Kuzeyinde
Gürcistan sınırından başlayıp Sakarya ırmağının doğusunda son bulan Kuzey Anadolu Dağları, güneyinde
Teke yarımadası'ndan başlayıp Hakkari yöresinde son bulan Toros Dağları uzanış gösterir.
Kuzey Anadolu Dağları: Bu dağlar doğu batı yönlü denize paralel uzanır.
Batı Karadeniz Dağları: Bu dağlar, kuzeyden güneye; Küre, Bolu,Ilgaz ve Köroğlu Dağlarıdır.
Orta Karadeniz Dağlan: Yükseltileri. Doğu ve Batı Karadeniz Dağları'ndan azdır.
Bu kuşakta Canik Dağları yer alır.
Doğu Karadeniz Dağları: Ortalama yükseltileri 4000 m dolaylarında olan bu dağlar iki kuşak halinde
uzanır. Kuzeyde
Giresun ve Rize Dağları, Güneyde Mescit, Kop, Çimen Dağları yer alır.
Güney Anadolu (Toros) Dağları: Akdeniz'e paralel uzanırlar. Doğuda Doğu Anadolu ile Güneydoğu
Anadolu
bölgelerinin sınır çizgisini oluştururlar.
Batı Toroslar: Akdeniz Bölgesi'nin batısında Antalya Körfezi'nin iki tarafını çevrelerler. Bey dağları. Sultan,
Dedegöl ve Geyik Dağları'ndan oluşurlar.
Orta Toroslar: Bolkar, Aladağlar, Tahtalı ve Binboğa Dağları'ndan oluşur.
Güneydoğu Toroslar: Bitlis ve Cilo (Buzul) Dağları'ndan oluşur. Torosların diğer devamı Doğu Toroslar'dır.
Bu dağ kuşağında Mercan, Karasu - Araş, Şerafetlin ve Bingöl Dağlan yer alır.
İç Anadolu Dağları: Tek sıra halinde uzanan bu dağların yükseltileri fazla değildir. Başlıcaları; Emir,
Türkmen, Ayaş, Elmadağ ve Tecer Dağlarıdır.
b) Kırılma Sonucu Oluşan Dağlar
Bu dağlar 3. jeolojik zamanda Alp - Himalaya sistemi içinde oluşmuşlardır. Batı Anadolu'da yer alırlar.
Doğu - Batı yönlü olup denize dik uzanırlar. Kuzeyden güneye, Kazdağı, Madra, Yund, Boz, Aydın ve Menteşe
www.KpssAnaliz.com
Dağlarıdır.
c) Volkanik Dağlar
Bu dağlar 4. jeolojik zamanda oluşmuşlardır. Sönmüş tek volkan dağlardır.
İç Anadolu'da: Güneybatı - Kuzeydoğu doğrultusunda; Karadağ, Karacadağ, Melendiz, Hasandağı ve
Erciyes'tir.
Doğu Anadolu'da: Van Gölü'nün kuzeyinde kuzeydoğu - güneybatı yönünde uzanırlar. Nemrut.
Süphan,Tendürek, Küçük ve Büyük Ağrı şeklinde sıralanırlar.
Güneydoğu Anadolu'da: Karacadağ yer alır.
Marmara'da: Uludağ bulunur.
Ege'de: Manisa Kula'daki genç volkan konileri.
2. PLATOLAR
Plato: Çevresine göre yüksekte yer alan ve akarsu vadileriyle derince yarılmış düzlüklere denir.
- Platoların bölgelere göre dağılışı
-iç Anadolu Bölgesi'nde: Haymana, Cihanbeyli, Obruk, Bozok ve Uzunyayla Platoları.
- Marmara Bölgesi'nde: Çatalca - Kocaeli Platosu.
- Akdeniz Bölgesi'nde: Teke ve Taşeli Platoları.
- Ege Bölgesi'nde: Yazılıkaya Platosu. (Bayat)
- Doğu Anadolu Bölgesi'nde: Erzurum. Kars ve Ardahan Platoları.
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde: Gaziantep, Şanlıurfa Platolarıdır.
3. OVALAR
Ova: Çevresine göre çukurda kalan ve üzeri akarsuların taşıdıkları alüvyonlarla örtülü olan düzlüklerdir.
-Kıyı (Delta) Ovaları: Akarsuların taşıdıkları alüvyonları deniz ortamında veya kıyının hemen gerisinde
biriktirerek oluşturdukları düzlüklerdir. Kıyı ovaları tarım faaliyetinin çok yoğun olduğu verimli alanlardır.
Delta Ovalarının Dağılışı
Karadeniz'de: Bafra, Çarşamba
Ege'de: Gediz, Bakırçay, Küçük ve Büyük Menderes
Akdeniz'de: Çukurova, Silifke
İç ovalar:
Ülkemizin kıyıdan uzak iç kesimlerinde yer alan ovalardır. Genel olarak batıdan doğuya gidildikçe yükseltileri
-Mağmaya yakın yerlerde yüksek sıcaklık etkisiyle ısınan sulardan elde edilen enerjidir. -
Evlerin ısıtılması ve seraların ısıtılmasında yararlanılır. -Ege Bölgesi jeotermal enerji
bakımından zengindir.
7.Nükleer Enerji
Uranyum ve toryum gibi radyoaktif elementlerden elde edilen enerjidir.
Ülkemizde bu enerji kaynağından yararlanamamaktadır.
8. Güneş Enerjisi
Türkiye güneş enerjisinden fazla yararlanamamaktadır. Karadeniz Bölgesi dışındaki bölgelerimizin tamamında
su ısıtma gibi basit enerji tüketiminde kullanılır.
TÜRKİYE'DE SANAYİ
Ham ve yarı işlenmiş maddelerin, fabrika veya atölyelerde işlenerek kullanılabilir duruma getirilmesine sanayi
denir.
www.KpssAnaliz.com
Sanayinin Gelişmesini Etkileyen Faktörler
-Hammaddenin kolay temini
-Sermaye temini
-Enerjinin sağlanması
-Ulaşımın rahat sağlanması
-Teknik ve yetişmiş iş gücünün sağlanması en ürünün pazarlanabilmesi
-Atıkların saklanabilmesi
-Sanayide kullanılacak suyun bolca temin edilmesi
Başlıca Sanayi Katları
1. Besin (gıda) sanayi
2.Maden sanayi
3.Kimya sanayi
4. Dokuma, deri ve giyim sanayi
5.Seramik, çimento ve toprağa dayalı sanayi
6.Orman ürünleri ve kağıt sanayi
NOT: Türkiye sanayisinin yarıdan fazlası(%60'ı) Marmara Bölgesi'nde toplanmıştır.
NOT: Türkiye'de en yaygın sanayi türü besin sanayisidir.
TÜRKİYE'DE ULAŞIM
İnsanların, eşyaların ve haberlerin bir yerden diğer bir yere taşınmasına ulaşım denir.
Ulaşımla ekonomi arasında sıkı bir ilişki vardır. Hammadde ve sanayi ürünlerinin taşınması ulaşım araçlarıyla
mümkündür.
Türkiye'de Ulaşımı Etkileyen Doğal Ve Beşeri Faktörler
-Ortalama yükseltinin fazla olması
-Dağların doğu-batı yönlü uzanışı
-Derin ve geçit vermeyen ırmaklar ve vadiler
-Kıyı bölgeleri dışındaki alanlarda kışların sert ve karlı geçmesi
-Ulaşımı etkileyen yol, tünel, köprü yapımı ve bakımı için gerekli sermayenin yetersizliği
A.Türkiye'de Kara Ulaşımı Ve Taşımacılık
Karayolu Ulaşımı
Ülkemizde karayollarının dağılışı ile yeryüzü şekilleri arasında önemli ilişki vardır. Yüzey şekilleri ulaşımı, kuzey-
güney doğrultuda zorlaştırmaktadır. Ulaşım bu alanlarda dağların alçaldığı yerlerde geçitlerle sağlanabilmektedir.
-Doğu batı yönlü ulaşım yollarının yapım maliyeti daha düşüktür.
-İç Anadolu, Güneydoğu, Marmara ve Ege Bölgesi karayolu yapımı ve ulaşımına daha elverişlidir.
-Yurdumuzda karayolu taşımacılığı ilk sırada yer almasına rağmen yolların fiziki şartları mevcut trafiği kaldırabile
kapasitede değildir.
www.KpssAnaliz.com
2. Demiryolu Ulaşımı
-Yurdumuzda arazinin eğimli ve engebeli olması demiryolu yapımı maliyetlerini yükseltmektedir.
-Demiryolunun uygun alanlardan geçirilmeye çalışması yol uzunluğunu arttırmaktadır.
-Demiryolu ulaşımının yavaş ve tek şerit olması gibi faktörler, ulaşımın demiryoluyla yapılmasını önemli öl
engellemektedir.
B. Deniz Ulaşım,
-Deniz ulaşımı tüm ulaşımlar içinde en ekonomik olanıdır. Ülkemizde denizyolu ulaşımı pek tercih edilmez.
-Büyük oranda yük taşımacılığı yapılmaktadır.
-En yoğun denizyolu taşımacılığı İstanbul Boğaz hatlarına aittir.
Başlıca Limanlarımız
Liman: Gemilerin barındığı, yük ve yolcu alıp bıraktıkları doğal veya insan eliyle yapılmış olan yerlerdir.
Hinterland(Ard Bölge) Ekonomik faaliyetlerin yoğun olarak yürütüldüğü ticaret tarım ve sanayi merkezlerini
çeşitli yollarla bir limana bağlı bölgedir. Bir limanın ard bölgesi ne kadar genişse limanda o denli güçlü ve
gelişmiştir.
Türkiye'de Doğal Limanlar
Ege bölgesinde yoğundur. Marmara ve Akdeniz'deki doğal limanlar körfezler üzerindedir. Karadeniz Bölgesi'nin tek
doğal Sinop Limanı'dır. Bu bölgede koy ve körfezler gelişmediğinden doğal limanlar oluşmamıştır. Sinop Limanı
doğal liman olmasına rağmen hinterlandı geniş olmadığından gelişmemiştir.
Önemli limanlarımız şunlardır:
İstanbul
Dış satımı yoğun olan limanımızdır. Ard bölgesi geniştir. Yükleme ve boşaltma kapasitesi oldukça
yüksektir.İstanbul'da Eminönü, Tophane ve Haydarpaşa limanları boğazın her iki yakasında yer alırlar.
İzmir:
İstanbul’dan sonra en gelişmiş limanımızdır. Ard bölgesinde yetişen ürünlerin çoğu dış satıma yönelik olduğundan, dış sat
olara gelişmiştir. Anadolu’nun batısından dışarıya açılan ticaret kapısı konumundadır. Yükleme ve boşaltına kapasitesi yüks
Mersin:
Akdeniz Bölgesi'nin en önemli limanıdır. Yükleme ve boşaltma kapasitesi oldukça yüksektir.
Bu limanda yoğun olarak ham petrol, gübre ve askeri malzemeler taşınır. Mersin Serbest Bölge ilan edildikten sonra
limanın önemi daha da artmıştır.
İskenderun:
Transit taşımacılık açısından önem kazanmıştır. Ortadoğu'ya gönderilen malların çoğu bu limandan taşınır. Ard
bölgesi Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Çukurova'ya dayanır.
www.KpssAnaliz.com
Antalya:
Antalya’da biri turizm amaçlı diğeri yük taşımacılığına dayalı iki liman bulunur. Limanların ard bölgesi dardır.
Zonguldak
Bu liman taş kömürü ve demir-çelik işletmelerinin burada yer almasından dolayı önem kazanmıştır. Bu limanda
yüklemeve maden taşımacılığı yapılır.
Samsun:
Karadeniz Bölgesi'nin en işlek limanıdır. Limanın ard bölgesi Doğu ve Batı Karadeniz Bölümleri'nin limanlarına oranla k
demiryolları burada da birleşir.
Trabzon:
Doğu Karadeniz'in en önemli limanıdır Türkiye- İran transit yolu bağlantısı bulunan bu liman, özellikle yük
taşımacılığı öneme sahiptir. Zigana ve Kop Geçitleri limanın iç bölgelerle bağlantısını sağlar.
C: Hava Ulaşım
Türkiye’de hava ulaşımı ve taşımacılığı 1933'te Devlet Hava Yolları İşletmesi'nin kurulmasıyla başlamıştır.
Aynı yıl İstanbul Ankara arası uçak seferleri başlamıştır.
1695 yılında özel sektörün de katılımıyla Türk Hava Yollan Anonim Ortaklığı (THY)'nin kurulmasıyla hava yolu taşıma
ve ulaşım kapasitesi giderek artmıştır. Günümüzde hava alanı sayısı 21'e ulaşmıştır.
Başlıca hava limanlarımız Atatürk (İstanbul), Esenboğa (Ankara), Adnan Menderes (İzmir), Şakir Paşa (Adana). Bu
dışında Bursa, Kayseri, Konya, Trabzon, Erzurum, Van, Diyarbakır ve Antalya'da hava limanları vardır.
TİCARET
Kâr amacıyla her türlü mal ve hizmet alım satımını kapsayan ekonomik faaliyettir. Ticaret iç ve dış ticaret olmak üzere
il ayrılır.
1.İç Ticaret
Ülke sınırları içinde yürütülen ticari faaliyettir.
Ülkemizdeki ticaret yoğun olarak sanayi üretim alanları ile tarımsal üretim alanları arasında yapılmaktadır. Büyük
şehirlerde ve kırsal alanlarda düzenlenen fuar, panayır, festival ve pazarlar ülkemiz iç ticaretinin canlanmasına k
sağlar.
2. Dış Ticaret
Bir ülkede dışarıdan alınan mallarla, dışarıya satılan mallar dış ticareti oluşturur.
Dünya üzerindeki ülkeler arasında tarım, sanayi ve yer altı kaynakları bakımından farklılıklar görülür. Bu farklılıklar
ülkelerarası ticaretin gelişmesine neden olur.
Dış ticarette bir ülkenin dışarıya mal satmasına ihracat, mal satın almasına ithalat adı verilir.
www.KpssAnaliz.com
1. Türkiye'de Dış Satım (İhracat)
Dış satımımızı en çok tarım ürünleri ile tarıma dayalı sanayi ürünleri oluşturur. Onları madenler takip eder. İhraç
ettiğimiz tarım ürünleri; Tütün, pamuk, üzüm, incir, fındık, antep fıstığı, ceviz, badem, turunçgiller vb. İhraç
ettiğimiz hayvansal ürünler; Yün, ipek, deri, kürk, yumurta, canlı hayvan vb. İhraç ettiğimiz madenler;
Krom, bakır, demir, bor, çinko, manganez, kurşun, pirit ve zımpara taşıdır. İhraç ettiğimiz sanayi ürünleri;
Petrol ürünleri, dokuma sanayisine ait ürünler, çimento, konserve, cam, kim) maddeler, seramik eşya, deri
ürünleri, demir-çelik ürünleri, beyaz eşya ve az miktarda makina ve teçhizat.
2. Türkiye'de Dış Alım (ithalat)
Dışarıdan aldığımız ürünlerin başında petrol gelmektedir, ikinci sırada çeşitli makine ve makine parçaları
gelmektedir.Bunlar dışında; kimyasal ürünler, demir-çelik ürünleri, endüstride kullanılan asit ve bazlar, kağıt, kauçuk,
kahve, kakao vb. Dış ticaretimizde önemli yeri olan ülkeler Mal aldığımız ülkeler;
OECD ve AET ülkeleriyle ABD, Kanada ve Japonya'dır. Mal sattığımız Ülkeler;
OECD, AET ülkeleri, ABD, Japonya, İsviçre, Avusturalya, Kanada ve İsveç'tir.
TÜRKİYE'DE TURİZM
İnsanların gezmek, görmek, dinlenmek, spor. tedavi olmak, tarihi yerleri ve sanat eserlerini ziyaret etmek
amaçlı yaptıkları seyahatlerdir.
Turizm faaliyeti ülke içindeki farklı bölgeler arasında yapılıyorsa iç turizm, ülkeler arasında yapılıyorsa dış
turizmdir. Türkiye tarihi ve kültürel zenginlikleri yanı sıra doğal güzellikleri olan bir ülkedir. Ülkemizde kış
sporları, tarihi mekanlar, deniz, doğal güzellikler, kaplıca ve içmeceler turistleri çeken temel unsurlardır.
Turizm faaliyetlerinin yararları
Ülkeler için büyük döviz kaynağıdır,
Ülkelerarası kültür alış-verişi ve dostluk ilişkilerinin gelişmesini sağlar.
Ülke içinde birlik ve beraberlik duygusunu geliştirir.
Toplumlar arası yakınlaşmayı sağlar.
Ticaret,ulaşım, bilim ve sosyal gelişmeyi sağlar.
NOT: Ülkemizde deniz turizmi en çok Antalya çevresinde gelişmiştir,
NOT: Türkiye'de turizm gelirlerinin en yüksek olduğu bölge Marmara, en yüksek olan il ise İstanbul'dur.
Bunun en önemli nedeni İstanbul'un çeşitli medeniyetlere ait eserlere sahip olmasıdır.
www.KpssAnaliz.com
BÖLGE, BÖLÜM VE YÖRE
Dünyamız; yüzey şekilleri, iklim, bitki örtüsü, nüfus, yerleşme ve ekonomik gelişmişlik bakımından birbirlerinden fa
özellikler gösteren pek çok alana sahiptir. Coğrafya bu farklılıkları göz önünde bulundurarak büyükten küçüğe doğru
sınırı belirlenmiş pek çok sahayı ayrı ayrı ele alır ve inceler. Büyükten küçüğe doğru kıta, ülke, bölge, bölüm ve
yöre olarak sınıflandırılır.
Bölge: Yeryüzü şekilleri, iklim, bitki örtüsü, akarsular, nüfus yapısı ve ekonomik faaliyetler bakımından birbirine
benzer gösteren bir sahayı, burdan farklı özellik gösteren diğer bir sahadan ayıran yere bölge denir.
Bölüm: Bölge içinde yer alan daha küçük coğrafi birimdir. Coğrafi bölge içinde bazı sahaların özellikleri birbirinden fa
olur. Bu durumda bölge içinde farklı özellikler gösteren bölümler tespit edilir.
Örneğin; Karadeniz Bölgesi; Doğu, Orta ve Batı Karadeniz diye üç bölüme ayrılır.
Yöre: Bölge içinde yer alan daha küçük birimlere yöre denir. Örneğin Rize Yöresi
www.KpssAnaliz.com
KARADENİZ BÖLGESİ
A. BÖLGENİN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
Karadeniz Bölgesi adını, kıyıları boyunca bir şerit halinde uzandığı, denizden almıştır. Doğusunda Gürcistan,
güneyinde Doğu Anadolu ve İç Anadolu, batısında Marmara Bölgesi ile sınırlıdır. Bölge; ülke topraklarımızın % 18'lik
bölümünü kaplar. Büyüklük bakımından üçüncü sırada gelir.
Bölgede dağlar geniş alan kaplar, kıyı boyunca birbirlerine ve denize paralel uzanış gösterirler. Bunun sonucunda;
Denizel iklim etkilerinin iç kesimlerde geniş alanlara yayılmasını önler.
Dağların denize bakan yamaçlarında bol yağış oluşumuna neden olur. (Orografık yağışlar)
Kıyı ile iç bölgeler arasındaki ulaşımı engellerler. Burada ulaşım boğaz ve geçitlerle mümkündür.
Dik kıyılar (yalıyar) oluşmuştur.
Doğal limanların oluşmasına olanak verilmemiştir.
Kıyıda Bafra ve Çarşamba delta ovaları dışında önemli düzlükler oluşmamıştır.
Arazi çok engebeli, yağış fazla ve toprak yapısı killi olduğundan heyelan oluşumu yoğundur.
B. BÖLGENİN BÖLÜMLERİ
1. DOĞU KARADENİZ BÖLÜMÜ
Bölüm Ordu'nun doğusunda Melet Çayı'nın izlediği yoldan başlar, Gürcistan sınırına kadar denizin kıyı şeridiyle iç
bölge arasında kalan alanı kapsar.
Karadeniz'in ortalama yükseltisi en fazla olan yeridir. Dağlar birbirlerine ve denize paralel şekilde iki sıra oluşturarak
uzanırlar.
Denize yakın olan sırada Giresun Dağlan, Rize Dağları ve Kaçkar Dağları uzanır. Bu dağların hemen gerisinde
Çoruh ve Kelkit vadileri uzanır. Bu vadilerin güneyinde Yalnızçam, Çimen, Kop ve Köse Dağları uzanır. Yer yer
3000 m yüksekliğe ulaşan bu dağlar Karadeniz'in güneyini oluştururlar. Bölümün tek ovası Bayburt Ovası'dır.
www.KpssAnaliz.com
Yüzey şekillerinin bu denli engebeli oluşunun doğurduğu birtakım sonuçlar vardır:
Denizel etkinin iç kesimlere ulaşmasını engeller.
Dağların denize bakan yamaçlarında gür ormanlar gelişmiştir.
Tarım yapılacak geniş topraklar oluşmamıştır.
Nüfus yoğunluğu kıyıda toplanmıştır. İç kesimler tenhadır.
Tarım alanlarının dar olması nüfusu göçe zorlamıştır.
Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım geçitlerle sağlanmaktadır. Bu geçitlerden en önemlisi Zigana (Kalkanlı)
Geçididir.
Önemli Kentleri
Kıyıda; Trabzon, Giresun, Rize iç kesimde ise Artvin, Gümüşhane ve Bayburt'tur.
Tarım Ürünleri
Bölümün Giresun-Gürcistan hattında çay üretimi yapılmaktadır. Kıyı kesimlerinde yağışların bol ve her mevsim olma
dolayı buğdayın yerini mısır almıştır. Bölümün diğer önemli ürünleri fındık, tütün, puro tütünü ve patatestir. Rize ve
çevri dar bir alanda mandalina ve portakal yetiştirilir. Son yıllarda Rize'de kivi üretimi de yaygınlaşmıştır.
İç kesimlerde daha çok buğday ve arpa üretimi yapılmaktadır.
Hayvancılık
Kıyı kesimlerinde gür ot topluluklarının olmasından dolayı büyükbaş hayvancılık yapılır. Diğer bir faaliyet balıkçılıl
kesimlerde karasal iklimin etkisiyle oluşan bozkır bitki örtüsünün yaygın olduğu alanlarda küçükbaş hayvancılık fa
yürütülür.
Madenleri
Artvin yakınlarında Murgul'da bakır yatakları bulunmaktadır. Türkiye bakır üretiminin yarıya yakını buradan temin
Murgul'da çıkarılan bakır Samsun'daki Karadeniz Bakır İşletmelerinde işlenmektedir.
Endüstri
Bülümdeki endüstri kuruluşları üretilen tarım ürünlerine dayalıdır. Giresun Aksu'da kağıt fabrikası, Rize ve çevresin
işletme tesisleri ve Giresun'da fındık işleyen Fiskobirlik işletmeleri bulunur.
www.KpssAnaliz.com
ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜ
Bu bölüm adını Melet Çayı'nın batısından Bafra Ovası'nın batısına kadar devam eder.
Yüzey şekilleri Doğu Karadeniz Bölümü'ne oranla farklılık gösterir. Canik Dağları kıyıdan biraz geride başlar.
Ortalama yükseltisi doğuya oranla düşüktür. Bölümde kıyı ovaları daha geniş alan kaplar. İç kesimlerle ulaşım daha
rahat sağlanır.
Bölümün kıyı ovaları, Bafra ve Çarşamba delta ovalarıdır. İç ovalar ise; Merzifon, Niksar, Erbaa ve Suluova'dır.
Orta Karadeniz Bülümü'nde yükseltinin kısmen düşmesi deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulmasına yol açar.
Kıyıda yağışlar kısmen azalır. Kıyı ile iç kesimler arasındaki ikl im farklılıkları asgari düzeye iner.
Bölümünde iklim ve yüzey şekillerinin etkisiyle kıyı ile iç kesimler arasında nüfus ve yerleşme bakımından çok
belirgin sınamıştır. Kıyı ve iç ovalar etrafında nüfus kısmen yoğunlaşmıştır. Yerleşmeler genelde sık dokuludur.
Doğu Karadeniz bölümündeki dağınık kır yerleşmeleri burada yerini toplu yerleşmelere bırakmıştır. Önemli kentleri
kıyıda Ordu ve esimlerde ise Amasya, Tokat ve Çorum illeridir.
Tarım
Kıyı kesimlerinin önemli tarım ürünü mısırdır. Bafra ve Çarşamba ovaları üzerinde; tütün, şeker pancarı,
çeltik ve çevresinde fındık, Ordu ve Çorum çevresinde soya fasulyesi, iç kesimlerde buğday yetiştirilir. Amasya
çevresinde özellikle Yeşilırmak Vadisi üzerinde elma ve üzüm yetiştirilir.
Bölümde büyükbaş hayvancılığının yerini küçükbaş hayvancılık faaliyeti almıştır.
Madenleri
Maden çıkarımında fazla çeşitlilik yoktur. Sadece linyit çıkarılır. Amasya-Çeltek, Havza ve Merzifon linyit
yatakları
Endüstri
Orta Karadeniz Bölümü sanayi bakımından, Doğu Karadeniz Bölümü'nden daha gelişmiştir. Bunun en temel sebebi
ulaşım olanaklarının gelişmiş olmasıdır. Sanayi Samsun ve Tokat çevresinde yoğunlaşmıştır.
Samsun’da Karadeniz Bakır İşletmeleri Samsun ve Tokat'ta; Sigara fabrikaları Ordu'da; soya yağı, fındık işletmeleri Çorum'da; çimento fabrikası Amasya, Çorum, Çarşamba ve Turhal şeker fabrikaları önemli endüstri kuruluşlarıdır.
www.KpssAnaliz.com
3. BATI KARADENİZ BÖLÜMÜ
Bu bölüm, Kızılırmak Deltası'nın batısından başlayarak Sakarya Nehri'nin denize döküldüğü yere kadar devam
eder.Bölümde denize paralel uzanan yüksek dağlık kuşak yer alır. Bu dağlık kuşak birbirlerine paralel uzanan üç
sıra halindedir.Birinci sırada, Küre Dağları, ikinci sırada. Bolu ve İlgaz Dağları, üçüncü sırada ise Köroğlu
Dağları yer alır. Dağların uzanışı kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımı engeller. Ulaşım ancak geçitler aracılığıyla
sağlanır. En önemli geçit Ecevit geçididir.
Bölümün düzlükleri; dağlar arasında yer yer gevşeyen uzun vadiler ve bazı ovalardan oluşur. En önemlileri; Düzce
ovası Bolu, Kastamonu, Gökırmak ve Devrez'dir.
Bölümde dağların denize paralel uzanması ve yükseltilerinin fazla olması kıyı kesimi ile iç kesimler arasında iklim,
bitki örtüsü ve yerleşmede farklılıklara neden olmuştur. Kıyı kesimleri Karadeniz iklim özelliklerini gösterirken,
iç kesin karasallasın Kışlar daha sert ve kar yağışlı, yazlar daha sıcak ve kurak geçer.
Batı Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesimlerindeki ovalar, ürün yetiştirmek için oldukça önemli alanlardır.
Boyabat, Tosya dolaylarında çeltik ve mısır
Kastamonu ve çevresinde şeker pancarı, kendir (kenevir) ve keten
Düzce ve çevresinde tütün
Bolu ve Düzce çevresinde fındık üretimi yapılmaktadır.
Bölümün diğer önemli geçim kaynakları, ormancılık ve balıkçılıktır. Bunun yanı sıra arıcılık, küçükbaş hayvancılık
kümes hayvancılığı yaygındır.
Madenleri
Zonguldak-Ereğli hattında maden kömürü -Küre ve çevresinde bakır çıkarılır.
Endüstri
- Ereğli ile Karabük'te demirçelik fabrikaları
-Kastamonu'da şeker fabrikası
-Ayancık, Çaycuma, Taşköprüdeki orman ürünleri ve kağıt fabrikası
- Sinop'ta cam ürünleri
- Bolu'da çimento fabrikası Önemli endüstri kuruluşlarıdır.
www.KpssAnaliz.com
C. BÖLGENİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ
Karadeniz Bölgesi oldukça engebeli bir yapıya sahip olduğundan bölgede tarımsal faaliyet, ulaşım, sanayi ticaret
gibi ekonomik faaliyetler yeterince gelişmemiştir. Özellikle Doğu Karadeniz Bölümü'nde tarım alanlarının dar
olması, mevcut nüfusu istihdam etmede yetersiz kaldığından sürekli dışarıya göç verilmektedir. Bölgedeki nüfus
Doğu Karadeniz Bölümü'nde tarım alanında istihdam edilirken, Orta ve Batı karadeniz bölümlerinde istihdamda
sanayi ve ticaret önemli bir orana sahiptir.
Bölgenin yüzey şekillerinin çok engebeli olmasından dolayı ulaşım zorlukla sağlanabilmektedir. Demiryolu ancak
Samsun ve Zonguldak'a kadar uzanmıştır.
Bölgede üretilen tarım ürünlerinin ülkemizdeki toplam üretimine oranı aşağıdaki grafiklerde gösterilmiştir
Bölgedeki tarım ürünleri dışında hayvansal ürünlerde; Sığır üretiminin % 26'sı, kümes hayvanlarının % 37'si
ve bal üretiminin % 31 'ine sahiptir.
Bunlar dışında;
Kerestenin % 50'sini
Bakır ve demirçel iğin %50'sini.
Taş kömürünün %100'ünü
Deniz ürünlerinin %81'ini
Orman ürünlerinin %24'ünü
karşılamaktadır.
D. BÖLGENİN TÜRKİYE TURİZMİNDEKİ YERİ
Karadeniz Bölgesi doğa, tarihi ve kültürel özellikleriyle önemli bir turizm merkezi durumundadır.
- Bolu'da Abant gölü, Yedigöller ve çevresi
- Trabzon'daki Uzungöl
- Kaçkar, İlgaz, Bolu Dağları üzerinde kayak ve dağcılık sporu
- Çoruh ırmağı üzerinde rafting sporu
- Bolu, Ladik, Havza, Ayder, Düzce'de kaplıca ve içmeler
- Safranbolu Türk Evleri
- Trabzon'un Maçka ilçesindeki Sümela Manastırı
- Trabzon'daki Atatürk Köşkü önemli turizm alanlarıdır.
- Bölgede yaz mevsiminin kısa ve yağışlı olmasından dolayı deniz turizmi gelişmemiştir.
- Genel olarak son yıllarda bölgenin turizminde canlanma olmuştur.
www.KpssAnaliz.com
MARMARA BÖLGESİ
A. BÖLGENİN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
Marmara Bölgesi Türkiye'nin kuzeybatı ucunda yer alır. Adını içindeki denizden alır.
Batısında Bulgaristan ve Yunanistan ile sınırlıdır. Bu bölüme Trakya Yarımadası adı verilir. Bölgenin Anadolu
Bölümü; kuzeyde Karadeniz, doğusunda İç Anadolu ve Karadeniz, güneyinde Ege Bölgesi'yle sınırlıdır.
Bölge Türkiye topraklarının % 8.5'ini oluşturur.
Yeryüzü şekilleri Yıldız Dağları dışında genelde sadedir.
Bölgede Karadeniz, Akdeniz ve karasal iki im özellikleri görülür. Marmara iklimine geçiş iklimi de denir.
Göller bakımından oldukça zengindir.
Bitki türleri bakımından en zengin bölgemizdir.
Nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemizdir. Türkiye nüfusunun 1 /5'ini barındırır.
Nüfusun % 75'i kentlerde yaşar. Kentleşme oranı en yüksek bölgemizdir.
Ekili-dikili alanlarla bölge yüzölçümleri dikkate alındığında tarım alanları en geniş olan bölgedir.
Sanayi, ticaret, ulaşım ve turizm yönünden oldukça gelişmiştir. Buna bağlı olarak dışarıdan yoğun göç almaktadır.
B. BÖLGENİN BÖLÜMLERİ
1. YILDIZ DAĞLARI BÖLÜMÜ
Bu bölüm Marmara Bölgesi'nin kuzeybatı ucunda yer alır. Bölgenin en küçük bölümüdür. Bölüm, adını alanın büyük
bir bölümünü kaplayan Yıldız Dağları'ndan almıştır. Yıldız Dağları fazla yüksek olmayıp bir plato sahası
görünümündedir.
Dağların Karadeniz'e bakan yamaçlarında bol yağış düşer. Buna bağlı olarak gür orman topluluğu gelişmiştir.
Dağların güney yamaçları az yağış aldığından bitki örtüsü karasallığa uyum sağlayan bozkırdır.
www.KpssAnaliz.com
Bölümün önemli su kaynağı Meriç Nehri'nin kollarından Ergene'yi besleyen dere ve çaylardır.
Bölüm nüfuslarıma bakımından Marmara'nın en tenha bölümüdür. Dağların geniş alan kaplaması yerleşmeyi de
olumsuz etkilemiştir. En önemli yerleşim birimi Kırklareli'dir. Vize, Saray ve Pınarhisar diğer önemli yerleşim
birimleridir.
Tarım
Yıldız Dağları Bölümü'nün önemli geçim kaynağı tarımdır. En çok ayçiçeği, tahıl ve şeker pancarı üretilir.
Bölümün diğer ekonomik etkinliği ormancılık ve orman ürünleridir.
Hayvancılık
Bölümde hayvancılık ve mandıracılık önem kazanmıştır. Beyaz peynir, kaşar peyniri, tereyağı en çok üretilen
hayvansal ürünlerdir.
Endüstri
Bölüm sanayi bakımından bölgenin en fakir yeridir. Hayvansal ürünler üreten fabrikalar, ayçiçeği yağı
fabrikası ve Pınarhisar'da çimento fabrikası vardır.
2. ERGENE BÖLÜMÜ
Trakya'nın, Çatalca Yarımadası ile Yıldız Dağları Bölümü dışında kalan kesimini kapsar. Bölüm adını burada yer
alan Ergene Irmağı'ndan almıştır.
Ergene Bölümü; Yıldız Dağları, Tekirdağ, Işıklar ve Koru Dağları arasında yer alan düzlüklerin akarsular
tarafından parçalanmasıyla oluşmuş plato sahasıdır.
Marmara Bölgesi'nin en az yağış alan bölümüdür. Bölümde karasal iklim koşulları hakimdir. Bölümde Ergene
akarsuyu ve ?ek çok kolu yer alır.
Ergene Bölümü'nde bulunan ormanların insanlar tarafından tahrip edilmesiyle yüzey çıplak kalmıştır. Bölümde
antropojen bozkır bitki örtüsü gelişmiştir.
Nüfus yoğunluğu ve sayısı Yıldız Dağları Bölümü'ne oranla daha fazladır. Bölümün önemli yerleşim birimi
Edirne'dir. Diğer yerleşim merkezleri Tekirdağ, Çorlu, Babaeski, Lüleburgaz ve Keşan'dır.
www.KpssAnaliz.com
Tarım
Ergene Bölümü'nün önemli geçim kaynaklarının başında tarım yer alır. Tarım ürünleri; ayçiçeği, şeker pancarı,
tahıl ve üzüm'dür.
Hayvancılık
Bölümde büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, Saros Körfezi'nde balıkçılık yapılmaktadır.
Madenleri
Bölümün önemli yer altı kaynakları; linyit ve doğalgazdır.
Endüstri
Ergene Bölümü'nde sanayi gelişmiştir. Sanayi tarım ürünlerinin işletilmesine dayanır. Önemli tesisleri arasında
ayçiçeği yağı fabrikaları, süt ürünleri sanayi, şarap fabrikası, şeker fabrikaları yer alır.
Kapıkule ve ipsala gümrük kapıları yoluyla Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlar.
3. GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ
Marmara Bölgesi'nin en geniş bölümüdür. Trakya'daki Gelibolu Yarımadası ve Marmara Denizi'nin güney
bölümlerini içine alır. Ege Denizi'ndeki Gökçeada ve Bozcaada'da bölümün içinde kalır.
Yer şekilleri diğer bölümlere oranla oldukça fazla çeşitlilik gösterir. Dağları; Uludağ, Samanlı Dağları, Biga
Dağlan'dır. Düzlükleri ise Bursa, Karacabey, Yenişehir, İnegöl, Mustafa Kemal Paşa, Balıkesir ve Gönen
ovalarıdır. Güney Marmara Kıyıları oldukça girintili çıkıntılıdır. Bölümde; İzmit, Erdek, Gemlik ve Bandırma
Körfezleri yer alır. Kapıdağ. Armutlu Yarımadaları bu bölümdedir. Bölümün kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi, iç
kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür. Akdeniz iklimi buralarda bozulmuştur. Yaz kuraklığı azalmış, kış
yağışları kar şeklinde ve don olayı fazlalaşmıştır.
www.KpssAnaliz.com
Bölümün en önemli akarsuyu Susurluk'tur. Bölümün önemli gölleri İznik, Ulubat, Manyas (Kaş) gölleridir.
Bölümün kıyı kesimlerinde maki bitki topluluğu, iç kesimlere doğru 200 m'den sonra orman görülür. Uludağ'da
orman üst sının 2000 m'ye kadar çıkar. Karasal iklimin görüldüğü iç kesimlerde bozkır bitki örtüsü hakimdir.
Bölüm nüfus yoğunluğu bakımından Türkiye ortalamasının üstündedir. Yoğunluk özellikle ova tabanları ile
Bursa, Balıkesir gibi endüstri kentlerinde fazladır.
Bölümdeki en önemli yerleşmecinin i Bursa'dır Diğer önemli yerleşim merkezleri Balıkesir, Çanakkale, Yalova,
Bilecik Bandırma, Gemlik, Erdek ve İnegöl'dür.
Hayvancılık
Bölümde daha çok küçükbaş hayvancılık ile Bursa ve Bilecik çevresinde ipekböcekçiliği yapılmaktadır.
Madenler
Bölüm yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengindir. Önemli madenleri; Çanakkale'de linyit, Bursa'da volfram
ve krom, Balıkesir'de bor minerali, Bilecik ve Marmara Adası dolaylarında mermer çıkarılır.
Endüstri
Yurdumuzun sanayi bakımından en çok gelişen bölümlerinden biridir. Bölümün önemli sanayi merkezleri Bursa ve
Adana'da: Sigara, bitkisel yağ fabrikaları, çırçır ateh/eleri, iplik ve dokuma fabrikaları
İskenderun'da: Demir-çelik, gübre, cam ve çimento fabrikaları
Antakya'da: Sabun, dokuma, bitkisel yağ fabrikaları
Taşucu'nda: Kağıt fabrikası bulunmaktadır.
Mersin Limanı bölgenin ihracat ve ithalat noktasıdır. Mersin' in serbest bölge olması da ticareti
geliştirmiştir.
2. ANTALYA BÖLÜMÜ
Akdeniz Bölgesi'nin Manavgat Çayı'nın batısında kalan bölümüdür.
Antalya Bölümü, Adana Bölümü'ne oranla oldukça engebeli bir yapıya sahiptir. Bölümün kuzeyinde Sultan, Anamas, Barla, Honaz Dağları yer alır. Bu dağlar arasında oluşan göller nedeniyle burası Göller Yöresi adını almıştır. Bölümün batısında yer alan Teke Yöresinde dağlar denize dik uzanış gösterir. Yöredeki önemli dağlar; Çicekbaba, Akdağ, Beydağlan'dır. Dağlar arasında oluşmuş karstik çukurların alüvyonlarla dolması sonucunda Elmalı, Gökhisar ve Acıpayam
Ovalan oluşmuştur. Deniz kıyısındaki tek önemli düzlük Antalya Ovası'dır.
Bölümün iklimi değişkenlik gösterir. Kıyı kesiminde Akdeniz iklimi, Göller Yöresi ve Teke Platosu'nda karasal
iklim özellikleri görülür.
www.KpssAnaliz.com
Antalya Bölümü su potansiyeli bakımından zengindir. Toroslardan kaynağını alarak Akdeniz'e dökülen Aksu,
Manavgat ve Köprüçayı ile Göller Yöresi'nde Beyşehir, Eğirdir, Burdur ve Acıgöl gölleri yer alır. Bu
göllerin gideğenleri olduğundan fazla sularını dışarı akıtırlar.
Antalya Bölümü'nün kesimlerinde maki bitki topluluğu, dağların yüksek kesimlerinde orman yer alır. Dağların kuzey
yamaçları ile bölgenin iç kesimlerinde bozkır bitki örtüsü hakimdir.
Antalya Bölümü'nün nüfusu Adana Bölümü'nden hem az hem de yoğunluğu düşüktür. Bölümde nüfus ova kenarları
ile Antalya Körfezi çevresinde yoğundur. Yaz mevsiminde bölüm, mevsimlik işçi ve turizm kaynaklı göçler almaktadır.
Antalya Bölümü'ndeki yerleşmeler kıyıda; Antalya, Fethiye, Kaş, Alanya, Finike ve Manavgat gibi merkezlerdir.
İç kesimlerde ise Burdur, İsparta, Seydişehir, Eğirdir ve Beyşehir'dir.
Tarım Ürünleri /
Bölümde tarım en temel geçim kaynakları arasındadır. Pamuk, turunçgiller, susam, muz, çeşitli sebze ve
meyvelerle turfanda tarımı yapılmaktadır. İç kesimlerde ise tahıllar, gül, haşhaş, şeker pancarı, anason tarımı
yapılmaktadır.
Hayvancılık
Bölümün dağlık kesimlerinde başta kıl keçisi olmak üzere küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Arıcılık diğer bir
faaliyettir.
Madenleri
Krom: Fethiye'de
Kükürt: Keçiborlu'da
Alüminyum: Seydişehir ve Akseki'de çıkarılan madenlerdir.
Endüstri
Antalya Bölümü'nde Adana Bölümü'nde olduğu gibi endüstri tarım ürünleri işlenmesine dayanır. Önemli kuruluşları;