1 Ekonomi Bülteni 25 Eylül 2017, Sayı: 38 Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
1
Ekonomi Bülteni
25 Eylül 2017, Sayı: 38
Ekonomik Araştırma ve Strateji
Dr. Saruhan Özel
Ezgi Gülbaş
Orhan Kaya
Deniz Bayram
Yurt Dışı Gelişmeler
Yurt İçi Gelişmeler
Finansal Göstergeler
Haftalık Veri Akışı
2
Yurt Dışı Gelişmeler
DenizBank Ekonomi Bülteni 25 Eylül 2017
● Fed Ekim'de bilanço küçültmeye başlıyor. Fed Eylül ayı toplantısında beklentilere paralel faiz oranını %1.00 – %
1.25 aralığında bıraktı. Karar oybirliğiyle alındı. Fed üyelerinin güncel ekonomik projeksiyonları yayımlandı. Fed üyeleri
2017 yılının devamında bir faiz artırımı ve 2018’de 3 faiz artırımı beklemeye devam ediyor. Uzun vadeli politika faizi tah-
minini %3’ten %2.8’e indirilmiş. 2017 çekirdek PCE enflasyonu tahmini %1.7’den %1.5’e, 2018 tahmini %2’den %1.9’a
çekilmiş. 2017 büyüme tahmini %2.2’den %2.4’e yükseltilmiş. Fed’in Eylül ayı faiz kararı metninde, bilanço küçültmeye
ilişkin açıklama dışında Temmuz ayına kıyasla önemli bir değişiklik yok. Harvey, Irma ve Maria kasırgalarının yakın vade-
de ekonomik aktiviteyi etkileyebileceği ve enflasyon üzerinde geçici bir yukarı yönlü baskı yaratabileceği, ancak orta va-
deli ekonomik projeksiyonları değiştirmeyeceği belirtiliyor. Yellen ayrıca, Temmuz’da %1.4’e gerileyen PCE enflasyonun-
daki zayıf seyrin genel ekonomik şartlarla ilişkili olmadığını ve geçici olduğunu tekrarladı. Fed, beklentilere paralel, Hazi-
ran ayında açıkladığı plan doğrultusunda Ekim’de tahvil alımını azaltmaya başlayacak. Plana göre Fed, portföyünde bulu-
nan hazine tahvilleri ve konut kredisine dayalı menkullerin itfası geldiğinde elde edilen rakamın hazine tahvillerinde 6 mil-
yar $, diğer menkuller 4 milyar $’a kadarlık kısmını yeniden menkul alımına yönlendirmeyecek. 6 milyar $’lık limit 30 mil-
yar $’a ulaşana kadar, 4 milyar $’lık limit 20 milyar $’a kadar ulaşana kadar 3 ayda bir 4 milyar $ miktarında artırılacak.
Fed’in bu yıl sonunda bilanço küçültmeye başlayacak olmasının son birkaç aydır beklentiler dahilinde olması, bilançoda
küçülmenin kademeli olacak olması ve diğer merkez bankalarının tahvil alımına devam etmesi nedeniyle piyasalar karara
fazla tepki vermedi. Diğer yandan çekirdek enflasyondaki zayıf seyrin yaz aylarında da devam etmesine rağmen Yellen ’in
bu seyrin geçici olduğunu tekrarlaması ve üyelerin faiz artırımı projeksiyonlarında değişiklik olmaması, Fed’in Aralık’ta
faiz artırma ihtimalinin hâlâ masada olduğunu gösteriyor.
● Japonya Merkez Bankası (BOJ) faiz oranlarında ve varlık alım miktarında değişikliğe gitmedi. BOJ kısa vadeli
politika faiz oranını -%0.1 seviyesinde bıraktı. Hükümet tahvili alımlarını 10 yıllık Japon devlet tahvili getirisini %0 seviye-
sinde tutacak şekilde devam edeceği, alım miktarının da yılda 80 trilyon yen (~710 milyar $) seviyesinde tuttu. Japon
ekonomisine dair değerlendirmede küresel ekonomideki olumlu seyrin ihracata olumlu yansıdığı, kamu yatırımlarının ar-
tışta olduğu belirtilmiş. Hane halkı harcamaları ve özel sektör yatırımlarında ise ılımlı bir toparlamadan söz ediliyor. Ja-
ponya’da önemli bir gelişme Başbakan Abe’nin Ekim sonunda bir erken seçime gidebileceği yönünde haberlerin artması.
Uluslararası basında çıkan haberler, Abe’nin 25 Eylül tarihinde erken seçime gitme kararını açıklayabileceğini belirtiyor.
Shinzo Abe liderliğindeki Liberal Demokrat Parti 2012 ve 2014’teki seçim galibiyetlerinden sonra olası seçimden de ilk
sırada çıkabileceği öngörülüyor. Seçim vaatleri arasında 2019 sonunda tüketim vergisi artırmasının da olabileceği yönün-
de gelen haberler, yeni dönemde mali politikanın önceki dönemlerdeki kadar destekleyici olmayabileceği yönünde bek-
lentilerin artmasına neden oldu.
● PMI verileri Euro Bölgesi’nde ekonomik aktivitede olumlu seyrin devam ettiğine işaret ediyor. PMI imalat en-
deksi 2011’den bu yana en yüksek seviyesi olan 58.2’ye yükseldi.
Hizmet sektörü PMI verisi de 55.6 ile Mayıs ayından bu yana en
yüksek seviyesine ulaştı ve sektörde ekonomik aktivitenin artmaya
devamına işaret etti. PMI anketinde dikkat çeken başka bir unsur
son iki aydır girdi ve satış fiyatlarında artışın devam etmesi. Fiyat
artışının Nisan 2017’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı belir-
tiliyor. Euro Bölgesi’nde yıllık enflasyon Ağustos’ta %1.5 seviyesin-
de gerçekleşti, Avrupa Merkez Bankası’nın yılsonu tahmini de %1.5
seviyesinde. PMI anketi sonuçları enflasyon beklentisinde aşağı
yönlü risklerin kısıtlı olabileceğini gösteriyor.
58.2
55.6
56.7
48
50
52
54
56
58
60
Eyl.14 Eyl.15 Eyl.16 Eyl.17
Euro Bölgesi PMI(50 üstü = ekonomik aktivitede artış)
İmalat PMI Hizmet PMI Bileşik Endeks
Kaynak: Bloomberg
3
Yurt İçi Gelişmeler
DenizBank Ekonomi Bülteni
Uluslararası Yatırım Pozisyonu, Temmuz 2017
● Türkiye’nin uluslararası yatırım açığı, 2016 sonunda 362 mil-
yar $’dan (GSYH’nin %41’i) 2017 Temmuz ayında 450 milyar
$’a (2017 GSYH tahmininin %54’ü, en yüksek seviye) yükseldi
(2007-2016 ortalama: %42). Bu artış, Türkiye’nin varlıkları 2016
sonundan bu yana sınırlı (%2.6) artarken, yükümlülüklerinin sert
artış göstermesinden (%16.1) kaynaklandı.
● 2017’de Türkiye’nin yabancı varlıklarındaki 5.5 milyar $’lık
artış rezerv birikimi, yurtdışına verilen ticari krediler ve bankala-
rın yurtdışı mevduatlarındaki artıştan kaynaklanıyor. Yükümlü-
lüklerin tarafında ise, 93 milyar $’lık artışın yaklaşık yarısı yurt-
dışına doğrudan yatırımlar, üçte biri ise portföy yatırımlarındaki
artıştan kaynaklandı.
● 2017’nin ilk 7 ayında, küresel faiz beklentilerinin gerilemesiyle GOÜ’lere talebin artması, TCMB’nin sıkı duruşu ve refe-
randum sonrası politik belirsizliğin azalmasıyla Türkiye’ye portföy girişleri 18 milyar $ ile 2011’den bu yana en yüksek sevi-
yeye çıkmıştı. Bu dönemde BIST’teki %38’lik değer artışı da, portföy yatırımlarının uluslararası yükümlülükleri artırmasına
sebep oldu. Diğer yandan yılın ilk 7 ayında doğrudan yatırım girişinin 4 milyar $ seviyesinde gerçekleşmesi ve TL’deki
değer kazancının sınırlı olmasına rağmen Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırımlarda artış yaşanması, mevcut yatırım
stokunda güçlü bir değer artışı yaşanmış olabileceğine işaret ediyor.
Tüketici Güven Endeksi, Eylül 2017
● Tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %
3,4 oranında azalarak son 6 ayın en düşük seviyesi olan
68.7’ye geriledi. Endeksteki gerileme, gelecek 12 aydaki genel
ekonomik durum beklentisi, tasarruf etme ve otomobil/konut
satın alma ihtimalindeki azalmadan kaynaklandı.
● Yılın ilk yarısında artış eğiliminde olan tüketici güven endek-
sinde Eylül ayındaki gerileme, gelecek 12 aya ilişkin beklentiler-
de bozulma olduğunu gösteriyor.
Kısa Vadeli Dış Borç, Temmuz 2017
● Temmuz 2017 itibarıyla Türkiye’nin kısa vadeli dış borcu 2016 sonundaki 98 milyar $ seviyesinden 108.9 milyar $ sevi-
yesine yükseldi. Bu dönemde bankaların kısa vadeli dış borcu 2.4 milyar $ artarken, diğer sektörlerde artış 8.4 milyar $
oldu. Diğer sektörlerdeki artışta ithalat borçlarının 38.7 milyar $ seviyesine yükselmesi etkili oldu. (2016 sonu: 32.8 milyar
$) Borcun döviz türlerine göre dağılımında Amerikan doları cinsinden borçlar toplamın %52’sini, Euro %30’unu, Türk Lirası
ise %15’ini oluşturuyor. Vadesine 12 ay ya da daha kısa kalan borç miktarı 2016 sonundaki 160 milyar $ seviyesinden,
170 milyar $’a yükselmiş durumda. Bu rakamda bankaların payı 94.4 milyar $.
● 2016’da yavaşlayan kredi büyüme hızına paralel kısa vadeli dış borçta da bir miktar gerileme yaşanmıştı. Ekonomik ak-
tivite ve kredi talebindeki toparlanmaya paralel olarak kısa vadeli dış borçta da ivmelenme gözlemleniyor. Artışın yılın 3.
çeyreğinde devam etmesi, 4. çeyrekte ise yatay seyre dönmesi beklenebilir.
27 Şubat 2017
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt İçi Gelişmeler
25 Eylül 2017
-175 -205
-314
-200-276
-361-315
-424 -395-443
-378 -357-450
-34.9%-37.5%
-46.3%
-25.7%
-42.6%-46.8%
-37.8%
-48.6%
-41.6%-47.4%
-43.9%-41.4%
-54.0%-60%
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
-500
-450
-400
-350
-300
-250
-200
-150
-100
-50
0
Türkiye'nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu
Uluslararası Yatırım Pozisyonu, net
Uluslararası Net Yatırım Pozisyonu/GSYH
55.7
68.7
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Tüketici Güven Endeksi
4
Finansal Göstergeler
DenizBank Ekonomi Bülteni
Ha
fta
lık
ve
Aylı
k G
eti
ri
Pa
ra P
iya
sa
ları
H
. S
en
ed
i P
iya
sa
ları
6 ve 12 aylık dolar libor arttı. 3 aylık liborda yatay seyir devam ediyor.
Gelişmiş ülke hisse senedi piyasaları değer kazandı. Türkiye diğer GOÜ’lerin üzerinde değer kaybet-ti.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:30 itibarı ile güncellenmiştir.
Geçtiğimiz hafta Türk Lirası ve yerli hisse senetleri değer kaybetti.
25 Eylül 2017
0.2
0.5
-5.2
0.3
-1.5
-1.9
0.3
-6 -5 -4 -3 -2 -1 1
ABD-S&P
MSCI EM
MSCI Türkiye
EURO/$
TL-Basket
Altın
Emtia End.
5 Günlük Değ (%, $ Bazında)
2.0
3.3
-4.7
1.9
-0.8
0.8
5.0
-6 -4 -2 1 3 5
ABD-S&P
MSCI EM
MSCI Türkiye
EURO/$
TL-Basket
Altın
Emtia End.
1 Aylık Değ (%, $ Bazında)
0
1
2
3
4
5
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
12 Aylık USD Libor
6 Aylık USD Libor
3 Aylık USD Libor
1 Aylık USD Libor
USD Libor 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 12 ay (%)%1.32
%-0.03
%-0.38-0.5
-0.3
-0.1
0.1
0.3
0.5
0.7
0.9
1.1
1.3
1.5
2014 2015 2016 2017
USD JPY EUR
3 Aylık Libor Faizi (%)
0.11.3
0.20.70.8
0.51.3
0.72.5
0.50.9
1.3-0.5-0.1-0.1
-0.7-3.1
0.0-0.9
0.11.0
-4 -3 -2 -1 1 2 3
MSCI Global ($)G-7 Ortalama
ABD-S&PABD-DJ Indus
EU-DJ Stoxx 50UK-FTSE 100
Fr-Cac40Ger-Dax
Jp-Nikkei225
MSCI GOÜ Endeksi ($)Meks-BolsaBr-Bovespa
Pol-WIGCz-PragueRus-Micex
Mac-BuxTR- BIST100Çin-Shangai
Hindistan-SensexKore-Kospi
Endonezya-JCI
Hisse Senedi Endeksleri
5
Finansal Göstergeler
DenizBank Ekonomi Bülteni
Ta
hvil
Piy
as
ala
rı
TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %11.99, gösterge tahvil getirisi %11.72 seviyesinde. GOÜ CDS’leri yükseldi.
Dö
viz
Piy
as
ala
rı
Em
tia
Piy
as
ala
rı
Küresel para birimleri dolara karşı ağırlıklı olarak değer kaybetti. Euro ve diğer Avrupa para birimleri ise değer kazandı.
Değerli maden fiyatları geriledi. Endişe (VIX) endeksi yatay seyretti.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:30 itibarı ile güncellenmiştir.
25 Eylül 2017
0
2
4
6
8
10
12
14
16
Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak 16 Ocak 17
Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz
Koridoru
MB Haftalık Repo Faizi
Gösterge Tahvil
Faiz Oranı
MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi
Politika Faiz Oranları (%)
GLP Borç Verme Oranı
0
100
200
300
400
500
600
700
Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak 16 Ocak 17
TR, BB+ Rus, BBB- Bra, BB Pol, A-
GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX)
0.3
-0.3
-1.0
-0.2
-1.4
-0.1
0.4
-0.9
-0.4
0.1
0.4
-0.6
1.9
5.6
-2.3
0.3
0.2
2.5
1.8
-0.8
-0.3
-0.3
2.0
0.9
-3 -1 1 3 5
EURO
GBP
JPY
ZAR
TRY
RUB
PLN
MXN
KRW
HUF
CZK
BRL
1 Aylık Değ (%)
5 Günlük Değ (%)
USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor)
95
105
115
125
135
145
155
165
175
185
195
205
215
225
2013 2014 2015 2016 2017
TL
GOÜ Ortalaması
De
ğerl
en
iyo
rD
eğe
r K
ayb
ed
iyo
r
GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı Ocak-13=100)
0.3
0.7
-2.8
2.0
-0.2
5.0
8.2
-0.2
0.7
1.5
-3 -1 1 3 5 7 9
Top. Endeks
Enerji
Değ. Maden
Tem. Maden
Tarım
Emtia Endekslerinde Değişim (%)
1 Aylık Değ (%)
5 Günlük Değ (%)
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Oca 15 Tem 15 Oca 16 Tem 16 Oca 17 Tem 17
Endişe (VIX) EndeksiEndişe (VIX) EndeksiEndişe (VIX) Endeksi
6
Veri Akışı
DenizBank Ekonomi Bülteni
25 Eylül 2017
Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg’den alınmıştır.
Ülke Veri Saat Beklenti Gerçekleşen Önceki Revize Önem
Almanya IFO Beklenti Endeksi (Eylül) 11:00 107.7 -- 107.9 -- Orta
Almanya IFO İş ortamı endeksi (Eylül) 11:00 115.9 -- 115.9 -- Orta
Türkiye Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) 14:30 -- -- 78.80% -- Orta
Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül) 14:30 -- -- 110.7 -- Orta
26 Eylül Salı
ABDS&P Case Schiller Konut Fiyat Endeksi (Yıllık Değişim,
%) (Temmuz)16:00 -- -- 5.65% -- Orta
ABD Yeni Konut Satışları (Aylık Değişim, % ) (Ağustos) 17:00 3.30% -- -9.40% -- Orta
ABD Yeni Konut Satışları (Ağustos) 17:00 590k -- 571k -- Orta
ABD Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Ağustos, Geçici) 15:30 0.90% -- -6.80% -- Orta
ABD Bekleyen Konut Satışı (Yıllık Değişim, %) (Ağustos) 17:00 -- -- -0.50% -- Orta
Almanya Tüketici Güveni (Ekim) 09:00 11 -- 10.9 -- Orta
Almanya TÜFE (Yıllık Değişim %) (Eylül, Geçici) 15:00 0.019 -- 0.018 -- Yüksek
ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamları (Çeyreklik Değişim,
%) (2. Çeyrek, Nihai)15:30 -- -- 259k -- Orta
ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları (23 Eylül) 15:30 -- -- 0.009 -- Orta
ABDGSYH (Yıllıklandırılmış) (Çeyreklik Değişim, %) (2.
Çeyrek, Nihai)15:30 3.10% -- 3.00% -- Yüksek
Almanya Perakende Satışlar (Yıllık Değişim, %) (Ağustos) 3.30% -- 2.70% -- Orta
Türkiye Dış Ticaret Açığı (Ağustos) 10:00 -- -- -8.84b -- Orta
İngiltere GSYH (Yıllık Değişim, %) (2. Çeyrek, Nihai) 11:30 1.70% -- 1.70% -- Yüksek
İngiltere GSYH (Çeyreklik Değişim, %) (2. Çeyrek, Nihai) 11:30 0.30% -- 0.30% -- Yüksek
Euro Bölgesi TÜFE Tahmini (Yıllık Değişim, %) (Eylül) 12:00 1.60% -- 1.50% -- Yüksek
ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (Yıllık
Değişim, %) (Ağustos)15:30 1.40% -- 1.40% -- Yüksek
ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (Aylık
Değişim, %) (Ağustos)15:30 0.20% -- 0.10% -- Yüksek
ABD Michigan Üniversitesi Güven Endeksi (Eylül, Nihai) 17:00 95.2 -- 95.3 -- Orta
29 Eylül Cuma
Haftalık Veri Takvimi
25 Eylül Pazartesi
27 Eylül Çarşamba
28 Eylül Perşembe