1 SAĞLIK MEVZUATI VE HEMŞİRELİK K HAFTA 6 SAĞLIK BAKANLIĞI TEŞKİLATINDA HEMŞİRELİK HEDEFLER Bu üniteyi çalıĢtıktan sonra; Sağlık Bakanlığı’nın yapısını, görevlerini bilecek ve Sağlık Bakanlığı yönetim yapısı içinde hemĢirelik mesleğinin yerini öğrenmiĢ olacaksınız. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile hizmet sunumuna getirilen yenilikleri ve hemĢirelik mesleğini etkileyen yönleri öğrenmiĢ olacaksınız. İÇİNDEKİLER Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
15
Embed
EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
SAĞLIK
MEVZUATI
VE
HEMŞİRELİK
K
HAFTA
6
SAĞLIK BAKANLIĞI TEŞKİLATINDA
HEMŞİRELİK
HEDEFLER
Bu üniteyi çalıĢtıktan sonra;
Sağlık Bakanlığı’nın yapısını, görevlerini bilecek ve Sağlık
Bakanlığı yönetim yapısı içinde hemĢirelik mesleğinin
yerini öğrenmiĢ olacaksınız.
Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile hizmet sunumuna
getirilen yenilikleri ve hemĢirelik mesleğini etkileyen
yönleri öğrenmiĢ olacaksınız.
İÇİNDEKİLER
Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname
Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
2
SAĞLIK BAKANLIĞININ TEġKĠLAT VE GÖREVLERĠ HAKKINDA
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
Osmanlı Ġmparatorluğu’nun son dönemlerinde ĠçiĢleri Bakanlığı’na bağlı bir genel
müdürlük tarafından yürütülen sağlık hizmetleri 1920 yılında bakanlık düzeyinde
örgütlenmiĢtir. Ancak bakanlığın organizasyon yapısı ve görevleri yasal olarak 1983
tarihinde yayınlanan 181 sayılı “Sağlık Bakanlığının TeĢkilat Ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname” ile düzenlenmiĢtir. Bu kararname, “herkesin
hayatının beden ve ruh sağlığı içinde devamını sağlamak, ülkenin sağlık Ģartlarını
düzeltmek, bireylerin ve toplumun sağlığına zarar veren etkenlerle mücadele etmek ve
halka sağlık hizmetlerini ulaĢtırmak, sağlık kuruluĢlarını tek elden planlayıp hizmet
vermelerini sağlamak” için Sağlık Bakanlığı’nın kurulması ve görevlerinin düzenlenmesi
amacıyla çıkarılmıĢtır.
Kararnamede Sağlık Bakanlığı’nın görevleri Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır:
a) Herkesin hayatını bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde
sürdürmesini sağlamak için birey ve toplum sağlığını korumak ve bu amaçla
ülkeyi kapsayan plan ve programlar yapmak, uygulamak ve uygulatmak, her
türlü tedbiri almak, gerekli teĢkilatı kurmak ve kurdurmak,
b) BulaĢıcı, salgın ve sosyal hastalıklarla savaĢarak koruyucu, tedavi edici
hekimlik ve rehabilitasyon hizmetlerini yapmak,
c) Ana ve çocuk sağlığının korunması ve aile planlaması hizmetlerini yapmak,
d) Gerekli aĢı, serum, kan ürünleri ve ilaçların üretimini yapmak, yaptırmak ve
gerekirse ithalini sağlamak,
e) Kanser, verem ve sıtma ile savaĢ hizmetlerini yürütmek ve bu alanda hizmet
veren kurum ve kuruluĢların çalıĢmalarının koordinasyonunu ve denetimini
sağlamak,
f) Bu görevlerin yerine getirilmesi için gerekli tesisleri kurmak ve iĢletmek,
g) Meslek personelini yetiĢtirmek,
h) Ġlaç, uyuĢturucu ve psikotrop maddelerin üretim ve tüketimini her safhada
kontrol etmek ve denetlemek; farmasötik ve tıbbi madde vb. üreten yerlerin,
dağıtım yerlerinin açılıĢ ve çalıĢmalarını esaslara bağlamak, denetlemek,
3
i) ı) Temel sorumluluk Sağlık Bakanlığına ait olmak üzere Tarım Orman ve
KöyiĢleri Bakanlığı ve mahalli yönetimlerle iĢbirliği yaparak gıda maddelerinin
ve bunları üreten yerlerin sağlık açısından kontrol hizmetlerini yürütmek,
j) Mahalli yönetimlerle ilgili diğer kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak çevre sağlığını
ilgilendiren önlemleri almak ve aldırmak,
k) BulaĢıcı, salgın insan hastalıklarına karĢı kara sınır kapıları, deniz ve hava
limanlarında koruyucu sağlık tedbirlerini almak,
l) Sağlık hizmetleriyle ilgili olarak milletlerarası ve yurt içindeki kurum ve
Sağlık Bakanlığı, kendisine bağlı yataklı ve yataksız sağlık kuruluĢlarının
yapımı, iĢletilmesi, personel ihtiyacının giderilmesi, hizmetlerin planlanması ve
denetimi gibi iĢleri ya doğrudan merkezden ya da taĢra teĢkilatı aracılığı ile
yürütür. Diğer kurum, kuruluĢ ya da kiĢilere bağlı olan sağlık kuruluĢlarının
kurulması ve iĢletilmesinde de standartları belirleme ve denetim yetkilerine
sahiptir.
Sağlık Bakanı, Bakanlık kuruluĢunun en üst amiridir ve Bakanlık hizmetlerini
mevzuata, hükümetin genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma
planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet
alanına giren konularda diğer bakanlıklarla iĢbirliği ve koordinasyonu sağlamakla
görevlidir ve BaĢbakana karĢı sorumludur (Madde 5)
MüsteĢar, Bakanın yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve
onun emirlerine göre, Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve
yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür.
Bakanlık TeftiĢ Kurulu hariç Bakanlığın tüm birim ve kuruluĢlarına gereken
emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar (Madde 6). Bakanlıkta
ana hizmet birimleri ve danıĢma ve yardımcı birimlerin yönetim ve
koordinasyonunda müsteĢara yardımcı olmak üzere üç MüsteĢar Yardımcısı
görevlendirilebilir (Madde 7).
Sağlık Bakanlığındaki ana hizmet birimleri Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır:
a) Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, b) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, c) Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, d) Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, e) Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. f) Sıtma SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı,
SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK
Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi
ve malzeme yönünden standardı vb. belirlenmesi; Maliye ve Gümrük, ilgili
Bakanlıklar ve Sağlık Bakanlığı ile ortak olarak,
* Bütün kamu ve özel sağlık kuruluĢlarının tesis, hizmet, personel ölçütlerini
belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluĢlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının
SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK
Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi
değiĢtirilmesine, sağlık kuruluĢlarının amaca uygun olarak teĢkilatlanmalarına,
sağlık hizmet zinciri oluĢturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık
kurum ve kuruluĢlarının koordineli çalıĢma ve hizmet standartlarının tespiti ve
denetimi ile bu kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık Bakanlığı tarafından
çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir” (Madde 9) denilmektedir.
Bu maddeler doğrultusunda aile hekimliği sistemi ile aile hekimliği
sisteminde çalıĢtırılacak personel için yasal zemin hazırlanmıĢ ve bu
madde doğrultusunda da 2004’te Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında
Kanun ve son olarak da 2010 yılında da Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği
çıkarılmıĢtır.
Kanunda ayrıca, “sağlık iĢletmelerinde koruyucu sağlık hizmetleri dıĢında
teĢhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetler ücretlendirilmiĢ olup sağlık
iĢletmesince tahakkuk ettirilen masraflar ilgili sosyal güvenlik kurumunca ödenir”
(Madde 8) ifadesi yer almaktadır.
Türkiye’de sağlık hizmetleri kamu tarafından üretilip, tedavi masrafları genel
bütçeden ve kamu sigortasından karĢılanırken bu madde ile sağlık hizmetleri
özel kurum ya da kuruluĢlarca da üretilip tedavi masrafları halkın kendi
bütçesinden, özel sigortalardan ya da kamu sigortasından karĢılanmaya
baĢlanmıĢtır.
Sağlık personelinin atanması ile ilgili olarak; aile hekimliğine yönelik
yapılan yasal düzenlemelerden sonra yeni maddeler eklenmiĢ olup ek maddede
“Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmakta olan personel, bulundukları ilde
sözleĢmeli aile hekimi olarak çalıĢabilirler veya ihtiyaç halinde aile hekimliği
uygulamaları için görevlendirilebilirler. Bu personelin aile hekimliğinde geçen
süreleri Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılır” denilmektedir .
Ayrıca bu ek maddelerle Sağlık Bakanlığına ya da hazineye ait olan binaların
sağlık iĢletmeleri tarafından kullanılabilmesi için devredilmesi, kiralanması,
yenilenmesi ile ilgili düzenlemeler getirilmiĢtir.
SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK
Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi
ÖZET Bu derste Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname ile Sağlık Bakanlığı’nın organizasyon yapısı, görevleri ve
hemşirelik mesleğinin bu organizasyon içindeki yeri; Sağlık Hizmetleri Temel
Kanunu ile de sağlık hizmetlerinin sunumunda getirilen yenilikler ve hemşirelik
mesleğini etkileyen yönleri incelenmiştir.
DEĞERLENDĠRME SORULARI
1. Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan birimlerden hangisi koruyucu sağlık hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur? a) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü b) Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü c) Personel Genel Müdürlüğü d) Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü e) Yüksek Sağlık ġurası 2. Sağlık Bakanlığı örgütlenmesi ile ilgili olarak aĢağıdaki ifadelerden hangisi yanlıĢtır?
a) MüsteĢar Sağlık Bakanı adına sağlık politikalarını yürütür. b) MüsteĢar, Sağlık Bakanlığı TeftiĢ Kuruluna emirler verir. c) Sağlık Bakanı uluslararası kuruluĢlarla iĢbirliği yapmaya yetkilidir. d) Yüksek Sağlık ġurası Sağlık Bakanlığı’nın sürekli kuruludur. e) Yüksek Sağlık ġurası direkt olarak Sağlık Bakanına bağlıdır.
3. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile ilgili olarak aĢağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Koruyucu sağlık hizmetlerine ağırlık vermiĢtir. b) Sağlık Bakanlığının örgütlenmesini ve görevlerini tanımlamıĢtır. c) Yataklı tedavi kurumlarında hemĢirelerin çalıĢma Ģekillerini düzenlemiĢtir. d) Sağlık iĢletmelerinde çalıĢacak hemĢirelerin nasıl çalıĢtırılacakları ile ilgili
düzenlemelere yer vermiĢtir. e) Aile hekimliği sisteminin uygulanmasına yönelik esasları düzenlemiĢtir.
SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK
Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi
4. Aile Hekimliği Sisteminin temelleri aĢağıdaki yasal düzenlemelerden hangisi ile atılmıĢtır?
a) Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Kanun b) Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname c) Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu d) HemĢirelik Hizmetleri Yönetmeliği e) Genel Sağlık Sigortası Kanunu
CEVAPLAR
1- B
2- B
3- D
4- C
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1. Öztek Z., Yüksel A., SakabaĢ Ġ. ( 1996). Sağlık Hizmetleri ve ÇalıĢanlar
Açısından Yasal Düzenlemeler, T.C. Sağlık Bakanlığı Uyum Eğitimi
Materyali 3, 6. Basım, Ankara.
2. Ülker S., Kocaman G., Özkan Ö. ( 2004). 12 Mayıs 2004 Dünya