Effectiveness of Emotion Regulation Training on Resilience ...jac.scu.ac.ir/article_15590_52c2485478f6a87676c4d783d4b5a80f.pdfsolving style. The between-group, intra-group and interactive

دوفصلنامه مشاوره کاربرديدانشگاه شهید چمران اهواز

25-1) ،1(10 ،139920/08/1398دریافت:07/12/1398پذیرش:

اصیلنوع مقاله: پژوهشی

Biannual Journal of Applied Counseling (JAC)2020, 10(1), 1-25Received: 11 Nov 2019Accepted: 26 Feb 2020DOI: 10.22055/jac.2020.31618.1710

Effectiveness of Emotion Regulation Training on Resilience andProblem Solving Styles on Adolescents under Dialysis

Maryam Mehboodi*

Sholeh Amiri**

Hossein Molavi***

AbstractAdolescents with chronic renal failure are exposed to numerous psychological andemotional impairments, and reinforcing emotion regulation can be effective in reducingtheir psychological stress. The purpose of this study was to investigate the effectivenessof emotion regulation training on improvement resilience and problem solving styleson adolescents under dialysis. A semi-experimental study was performed onadolescents under dialysis referred to Shiraz dialysis center in 2018. According toinclusion and exclusion criteria, 30 people were selected and randomly assigned toexperimental (n = 15) and control (n = 15) groups. The experimental group receivedemotion regulation training. Data were collected using Resilience Scale and ProblemSolving Questionnaire before, after and two months after the sessions. Data wereanalyzed using repeated measures analysis of variance. The training program waseffective in improving resiliency (F = 41.24) and constructive problem-solving (F =51.53) and reducing non-constructive problem solving (F = 55.43) in the experimentalgroup compared to the control group. The experimental group had higher resiliency andconstructive problem -solving style scores than the control group. The F ratio obtainedin the educational interventions was significant in improving resilience (56.37),constructive problem solving (63.66) and non-constructive problem solving (69.65) (p

2 Biannual Journal of Applied Counseling (Spring & Summer, 2020, Vol. 10, NO.1)

Chang, & Halloran, 2013). Adolescents with chronic kidney failure and underdialysis, in addition to the problems of puberty and adolescence, are facingstress due to their chronic illness (Winnicki, Brakeman, Lee, & Nguyen, 2019).According to some researchers in the field of psychology, stressful events havean important role in the development of psychosomatic diseases and so there aremodulatory factors that cause different effects of stressful events on individuals(Fletcher & Sarkar, 2013). despite exposure to chronic stress, there aremodulators such as resilience and constructive problem solving that reduce thenegative effects of stressful events such as a disease. People with high resilienceare people who, reduce its adverse effects and maintain their mental health (Cal,Sá, Glustak, & Santiago, 2015; Ong, Bergeman, Bisconti, & Wallace, 2006).Problem solving is a cognitive-behavioral process that provides potentiallyeffective responses to difficult situations and increases the likelihood ofselecting the most effective response from multiple responses (Fitzpatrick,Schumann, & Hill-Briggs, 2013). Emotional regulation strategies can be effectivein reducing the emotional and psychological problems associated with chronicillnesses and better coping with them (Gross & Jazaieri, 2014). On the other hand,according to the research findings, emotion regulation is one of the factorsaffecting resilience (Trompetter, de Kleine, & Bohlmeijer, 2017) and problemsolving (Lemerise, Fredstrom, Kelley, Bowersox, & Waford, 2006). Therefore,the aim of this study was to evaluate the effectiveness of emotion regulationtraining on resiliency and problem solving style in adolescents under dialysis.

MethodThe present study was a quasi-experimental pre-test, post-test and follow-up

with one experimental group and one control group and code of ethicsIR.UI.REC.1396.036. The statistical population consisted of adolescents 12-15years with renal failure who were undergoing dialysis treatment referred toShiraz dialysis center in 2018. According to inclusion and exclusion criteria, 30people were selected from this population and randomly assigned to eachexperimental and control group. Inclusion criteria were: Having renal failure andbeing under dialysis, age between 12 and 15 years, lack of significant physicalillness other than renal disease, and no severe mental disorder. Exclusion criteriawere missing more than two sessions, and unwillingness to continue toparticipate in the study. Patients were matched based on age and sex.Participants completed the Conner-Davidson Resiliency Questionnaire (CD-RISC; (Connor & Davidson, 2003)) and the Cassidy and Long Problem SolvingQuestionnaires (Cassidy & Long, 1996) before and after the intervention andtwo months Follow up. The group-based emotion regulation training wasdesigned based on the existing emotion regulation principles and techniquesfrom Gratz's perspective and was implemented in 7 sessions for theexperimental group.

FindingsThe results showed that the effects of group membership (P = 0.00, F = 41.24),

time (P = 0.00, F = 56.37) and interactive effects of group membership and time(P = 0.00, F = 61.88) were significant in resilience variable. The between-group,intra-group and interactive effect sizes for resilience variable were 0.34, 0.45

Effectiveness of Emotion Regulation Training on Resilience and … 3

and 0.48, respectively. Comparison of means indicates that the experimental groupin the post-test and follow-up stages achieved a higher mean in the resiliencyvariable. Moreover, there was a significant difference in the linear combination ofcomponents of problem solving styles in terms of group membership (p = 0.001,F = 18.39), time (p = 0.001, F = 24.19), and group and time interactive effect(P=0.001, F= 29.69). For the constructive and non-constructive problem solvingstyles, all three effects of between group, intra-group and interactive weresignificant. Comparison of means showed that in the post-test and follow-upstages, the intervention group achieved higher scores in constructive problemsolving style. The between-group, intra-group and interactive effect sizes forconstructive problem solving style were 0.54, 0.59 and 0.66, respectively.

DiscussionThe results showed that emotion regulation training had a significant

positive effect on adolescents’ resilience undergoing dialysis. It can be statedthat emotion regulation is the basis of many psychiatric disorders (Hofmann,Sawyer, Fang, & Asnaani, 2012). Emotional adjustment contributes to theability to understand, modulate, and experience emotions and increases thelikelihood of effectively coping with stressful situations through the capacityto endure negative emotions and experience more positive emotions (Gross& Jazaieri, 2014). People who are unable to identify, awareness, understand,process and manage emotional issues in stressful and difficult situations areexposed to numerous physical and psychological problems (Dennis, 2007).Emotional adjustment enables one to use a more adaptive psychosocial styleand behavior to deal with negative emotions, which reduces their mental andpsychological damage and increases their strength (Hu, Zhang, Wang,Mistry, Ran, & Wang, 2014) and result to adapt to difficulties and resilience.

The results showed that emotion regulation training is effective in improvingconstructive problem solving style and reducing non-constructive problemsolving in adolescents undergoing dialysis. Studies have shown thatpsychological and cognitive skills such as impulse control and problem solvingare equivalent to emotional competence (Hannula, 2015). People who are weakin identifying and paying attention to emotional information appear in stressfulsituations with fragile and stressful reactions. These people lose the power toanalyze situations, make decisions, and choose the right behavior, and willultimately not solve the issues that lie ahead effectively (Abdollahi, Talebi,Yaacoby & Ismaiele, 2014; Blanchard-Fields, 2007). In stressful situations,emotional regulation by reducing negative emotional responses and theiracceptance enables one to improve their cognitive and emotional functioning byidentifying their own automatic thoughts and managing them (Gratz, 2010). Infact, emotional awareness of conflicts will increase stress management skills andemotion acceptance that these skills will enhance one's ability to endure and alsoproblem-solving power in difficult situations (Fitzpatrick et al., 2013).

AcknowledgmentThe authors appreciate all the patient involved in this study, especially

the participants.

Conflict of InterestsThere are no conflicts of interest

در نوجوانان سأله محلّويآورآموزش تنظیم هیجان بر تاباثربخشی بررسی 1تحت دیالیز

*مریم مهبودي**شعله امیري***حسین مولوي

چکیدهد روانی و هیجانی مواجهه هستند و تقویت تنظیم متعدهايیبکلیوي با آسنوجوانان با نارسایی مزمن

هدف بررسی اثربخشی باحاضرباشد. پژوهشثر ؤها مدر کاهش فشار روانی در آنتواندیهیجان مدر یک طرح تحت دیالیز در نوجوانانمسألهحلّيهاو سبکيآورتاببهبود آموزش تنظیم هیجان بر

گروه آزمایشدو نوجوان تحت درمان دیالیز انتخاب و به صورت تصادفی در 30انجام شد. نیمه آزمایشی)15n =(15(و کنترلn =(گروه آزمایش تحت آموزش تنظیم هیجان هايکنندهشرکت. شدندواگذار

مراحل قبل، بعد و دو ماه پس از در ألهمسو حلّيآورتابيهانامهپرسشهاکنندهشرکت. قرار گرفتندبا استفاده از روش آماري تحلیل واریانس تکراري و با استفاده از ها دادهتکمیل نمودند. مداخلهجلسات

ي سازنده و مسألهي و حل آورتابدر بهبود یآموزشيبرنامهانجام گرفت.SPSSي آمارافزارنرمگروه آزمایش یعنی است؛نسبت به گروه کنترل مؤثر آزمایشگروه ي غیرسازندهمسألهکاهش حل

سازنده غیريمسألهحلّو سازنده افزایشيمسألهو سبک حلّيآورنسبت به گروه کنترل نمرات تابي مسألهي و سبک حلّ آورتابتواند در ارتقاي یماست. بنابراین، آموزش تنظیم هیجان یافته کاهش

سازنده در نوجوانان با بیماري مزمن کلیوي و تحت دیالیز مؤثر باشد.

سألهم، حلّيآوردیالیز، هیجان، تاب: ي کلیديهاواژه

مقدمهزندگی است يتهدیدکنندهو ناپذیربرگشتبیماري کلیوي در مراحل انتهایی، یک بیماري مزمن،

et al., 2018)Liu رسند، براي زنده ماندن نیاز انتهایی بیماري کلیوي میيبیمارانی که به مرحله) وبرآورد شده است .)Lo et al., 2009(شامل دیالیز دارند » هاي جایگزین کلیهدرمان«انجام دادنبه

,Reeve, De Freitas ,قرار دارندکه بیش از دو میلیون نفر در سراسر جهان تحت درمان دیالیزKreepala, Chang, & Halloran, 2013)Famulski(.درعمدهنگرانیعدم تبعیت از درمان، یک

.باشدمیIR.UI.REC.1396.036با کد اخالق شناسیه دکتراي رشته رواناز پایان نامهبرگرفتهین مقال. ا١شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایراندانشجوي دکتري روان*

[email protected]بالینی، استاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایرانشناسی رواناستاد گروه **شناسی بالینی ، استاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایرانرواناستاد گروه ***

5تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

شناختی،روانهايبرخی آسیب. عالوه بر آن،(Kim & Evangelista, 2010)استبیماراناین,Nabolsi)زنند به این معضل دامن میشود،میظاهربیمارياینفرآینددرافسردگی کهمانند

Wardam, & Al‐Halabi, 2015).،بعاد زندگی تمام اَدر واقع، این بیماري به دلیل مزمن بودنفراوان، هايیتو با ایجاد محدوددهدینی تحت تأثیر قرار مبیمار را اعم از جسمی، اجتماعی و روا

نوجوانان مبتال به این در حالی است که طلبد.یتغییر در سبک زندگی و سازگاري با بیماري را مد ازجمله مشکالت متعديهادر معرض بحرانمراتب بیشتر بیماري کلیوي و تحت دیالیز، به

& ,De Ridder, Geenen, Kuijer(و افسردگی قرار دارند، اضطرابفشار روانیهیجانی همچون van Middendorp, 2008; Winnicki, Brakeman, Lee, & Nguyen, 2019(؛ چرا که چنین

نوجوانی، با فشارهاي ناشی از تشخیص عالوه بر شرایط رشدي پیچیده مربوط به بلوغ وانی،نوجوانروانی و تحولو این محدودیت در تضاد با شوندیروبرو مبلند مدتو درمان بیماري مزمن و

ي هیجانی شدید باشد. بنابراین باید به دنبال هابحرانساز ینهزمتواند یمو هاستعاطفی آنمداخالت مبتنی بر طرّاحیجانی بود تا با شناسایی عوامل و متغیرهاي مؤثر بر این بحران روانی هی

در جهت سازگاري بهتر با بیماري نوجوانان مبتال به بیماري کلیوي و تحت دیالیزاین عوامل، به به باور برخی از خود و کاهش آالم و فشار روانی و هیجانی کمک شود. این در حالی است که بنا

نقش یتنروانهايیماريزا در بروز بحوادث تنشکه گونههمان، یشناسروانيمحققان حوزهوجود دارند که موجب تأثیر نیز يآورچون تابايکنندهیلعوامل تعد،به همین ترتیب،ثري دارندؤم

,Fletcher & Sarkar, 2013; Ong, Bergeman(شوندیزا بر افراد ممتفاوت رویدادهاي تنشBisconti, & Wallace, 2006(.

شخصیتی ذاتی با عوامل محیطیهاي به عنوان محصول تعامل ویژگیآوريتاب(Shehni Yailagh, Allipour Birgani¸ Payandan & Behroozi, 2011)آوري به فرآیند پویاي تاب

,Cal, Sá, Glustak, & Santiago, 2015; Dooley(شودیانطباق مثبت با تجارب تلخ و ناگوار اطالق مSlavich, Moreno, & Bower, 2017(و رسیدن به سطحی از تعادل یريپذو با رشد مثبت، انطباق

;Connor & Davidson, 2003(همراه استاختالل در وضعیت تعادلی پیشین، وجود آمدنپس از به Mlinac & Schwabenbauer, 2018(اي پویا مستلزم تعامل پیچیده سازهبه عنوانآوري. بنابراین، تاب

و یدآمیزتهدهايیتدر برابر موقعآمیزیتقاومت موفّقّبه منظور م،کنندهبین عوامل خطرساز و محافظت.)Dooley, Slavich, Moreno, & Bower, 2017; Sarkar & Fletcher, 2017است یزبرانگچالش

یندمحور تغییر کرده فرآو فردگرا به یک دیدگاه گراصفتي از یک مفهوم آورتابف از آنجا که اخیراً تعریآید یا حفظ دستبهتواند با وجود زندگی نامناسب و رویدادهاي ناگوار، یماست که در آن سالمت روان

شناختی و بهزیستی روانحفظمی در نقش مهي آورتابتوان گفت که یم، )Faircloth, 2017(شود ,Ifeagwazi, Chukwuorji(شودیزا دارد و باعث سازگاري بهتر با آن میت زندگی در شرایط تنشیفّک

& Zacchaeus, 2015; Sarkar & Fletcher, 2017(هستند که علیرغم مواجهه کسانیآور . افراد تاب

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 6

کنندیو سالمت روان خود را حفظ مکاهندیمزمن از آثار نامطلوب آن مرهاي روانیفشابا )Luthar, 2015; Ong, Bergeman, Bisconti, & Wallace مطالعات در همین راستا، . )2006

يآورتابدهند کهیمفشار روانی نشان در رویارویی با يآورانجام شده در ارتباط با تأثیر مثبت تابافراد به عنوان عامل توانمندي آنان در راستاي تغییر مثبت پیامدهاي ناگوار و کمک به حفظ

. طبق )Liu, Liu, Yu, Peng, Wen, Tang, & Kong, 2018(شود یها قلمداد مسالمتی آنی توانای،آور داراي رفتارهاي خودشکنانه نیستند، از نظر عاطفی آرام هستندافراد خودتابها یافته

;Bonanno, 2005; Mlinac, & Schwabenbauer, 2018(را دارند زااسترستحمل شرایط Ong et al., 2006( ،رامدتاهداف بلندبرايیزيربرنامهتوانایی،کنندیمپیدایط انطباقبا شرا

در ویابندیمبهبودتریعسرآسیباز،)Faircloth, 2017; Ong et al., 2006(باشندیدارا مهایشیی. اطمینان فرد به توانا)Liu et al., 2018(شوندیمپریشانومضطربکمترآنبامواجهه

فردي هايیژگی، ثبات عاطفی و وباالاي، حرمت خودمقابلههايییبراي غلبه بر تنش، داشتن تواناباال در يآوربرخورداري از تابمزایاياز دهد،یکه حمایت اجتماعی از طرف دیگران را افزایش م

در مقابل، .)Connor & Davidson, 2003; Greene, Galambos, & Lee, 2004(افراد است که منجر کنندیو خشک عمل میرناپذانعطافيیوهزا به شدر شرایط تنش،پایینيآورافراد با تاب

و به هنگام مواجهه با مشکالت، مدت زمان )Bonanno, 2005(شودیبه رفتار ناسازگارانه مي به عنوان آور. تاب)Cousijn, Luijten, & Ewing, 2018(برندیرنج مفشار روانیبیشتري از

تواند یک یمیک پاسخ انطباقی، فرآیند مهمی در تجربه و مدیریت شرایط بیماران دیالیزي است و ,Freire de Medeiros, Arantes, Tajra, Santiago )براي پیوستن به درمان باشد عامل مهم

Carvalho, & Libório., 2017).دشوار زندگی از جمله درگیري با یک بیماري مزمن شرایط ه در ألمسحلّيهامهارتبرخورداري از

ه فرآیندي ألمسحلّتواند از بار روانی بیماري بکاهد.یمکه از دیگر متغیرهایی استبیماري کلیوي، مثلو احتمال کندیدشوار را فراهم مهايیتمؤثر براي موقعيبالقّوهيهاشناختی است که پاسخ- رفتاري

& ,Fitzpatrick, Schumann(دهدید افزایش ممتعديهاا از بین پاسخانتخاب مؤثرترین پاسخ رHill-Briggs, 2013; King et al., 2010( تا کندیتفکر منطقی و منظم، به فرد کمک مياندازراهبا و

حلّ را انتخاب نماید ي جستجو و سپس بهترین راهمتعدديهاحل، راههایهنگام رویارویی با سخت)Fitzpatrick et al., 2013( .النگ و کسیدي)Cassidy & Long, 1996(ّشامل یک را مسألهحل

درونی هايیريکه به منظور سازگاري با درگدانندیهاي رفتاري و اعمال شناختی و عاطفی مرشته پاسخبرخوردارند، بیشتريمسألهافرادي که از توانایی حلّ.اندیافتهو یا محیطی، به سمت هدف خاصی جهت

در چنین شرایط و)Özkan, 2018(زندگی مقابله کنند هاييو دشوارروانیفشار توانند با بهتر می. از سوي دیگر، (Póos, Annus, & Perczel, 2008)هاي خود را مدیریت کنند یجانهدشواري،

و شواهد ي ضعیف در حلّ مسأله، ارتباط نزدیکی با احساس افسردگی و ناامیدي داشتههامهارت

7تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

تواند منجر به رفتارهاي خودآسیب یم، هامهارتدهد، نقص در این یماي وجود دارد که نشان یندهفزاکسیدي . )Gellis & Bruce, 2010; von Davier & Halpin, 2013(رسانی نظیر خودکشی شود

)Cassidy, 2002(ّخالقانه، اعتماد، گرایش، درماندگی، مهارگري (کنترل) و يمسألهشش سبک حليمسألهسازنده و غیرسازنده معرفی کرده است. سبک حلّيمسألهاجتناب را در قالب دو سبک حلّ

خالقانه يمسألهسبک حلّاست. سازنده شامل سبک خالقانه، سبک اعتماد و سبک گرایش سبک زا است.هاي متنوع بر حسب موقعیت مسألهحلرفتن راهگو در نظریزيربرنامهي دهندهنشان

نگرش ،مشکالت است. سبک گرایشتوانایی خویش براي حلّبهبیانگر اعتقاد فرد،مسألهاعتماد در حلّيمسأله. سبک حلّدهدیها را نشان ممثبت نسبت به مشکالت و تمایل به مقابله رودررو با آن

دگی، سبک مهارگري و سبک اجتناب است. سبک درماندگی بیانگر غیرسازنده شامل سبک درمانهاي مسأله به تأثیر کنترل کننده. سبک مهارگري در حلّباشدیزا ممسألههايیتفرد در موقعیاوريیب

زا اشاره دارد و در نهایت سبک اجتناب گویاي تمایل به نادیده گرفتن بیرونی و درونی در موقعیت مسألهها است. بنابراین، هر فرد بر اساس خصوصیات فردي خود، سبکی را براي اي مقابله با آنمشکالت به ج

کند ها سازنده بوده و به پیشرفت فرد کمک میکه برخی از این سبکگیردیکار مبهرویشمسائل پحلّ,Beaudreau, Gould(دارندیو برخی نیز غیرسازنده و غیرموثر بوده و فرد را از پیشرفت باز م

Mashal, Huh, & Fairchild, 2019; Walsh, Cvirka, & Homer, 2019(هاي سازنده. شیوه، پیشرفترضایت از زندگی، عاطفه مثبت، بهزیستی شخصی، انگیزه مثلهایی مسأله با سازهحلّ

& ,Khan, Younas(شناختی و اجتماعی کمترمشکالت روانو حمایت اجتماعی برخورداري از Ashraf, 2016; McMurran, Egan, Blair, & Richardson, 2001(هاي غیرسازنده با و شیوه

& Abdollahi, Talebi, Yaacoby(فشار روانیمتغیرهاي اضطراب، افسردگی، نومیدي، خصومت و Ismaiele, 2014; Wade, Karver, Taylor, Cassedy, Stancin, Kirkwood et al., 2014(

ي هامهارتي و بهبود آورتابکه بتواند منجر به ارتقاي ییهامهارتهستند. به هرحال، آموزش بسته همتواند گام مؤثري در بهبود سالمت روان، کیفّیت زندگی و یمدر نوجوانان تحت دیالیز شود، مسألهحلّ

در فرایندهاي درمانی باشد. هاآنمشارکت فعال به دلیل ایجاد محدودیت و مشکالت گسترده ،ابتال به یک بیماري مزمن مانند بیماري کلیوي

ي رشدي خود با تحول عاطفی و دوره، به خصوص یک بیمار نوجوان که به اقتضاي براي بیمار، با بروز معضالت هیجانی فراوان همراه است هیجانی و مسائل مربوط به آن مواجهه است

)Zhang, Xv, Luo, Meng, & Ji, 2016( و بنابراین به کارگیري راهبردهاي مبتنی بر تنظیمشناختی در این بیماران و سازگاري بهتر با در کاهش مشکالت عاطفی و روانتواندیهیجان م

پژوهشی، تنظیم هیجان یکی از هايیافتهثر باشد. از سوي دیگر، بر اساس ؤمو عوارض آنبیماري,Mestre, Núñez-Lozano, Gómez-Molinero, Zayas, & Guil(آوري ثر بر تابؤعوامل م

2017; Moradikia, Sattarpour Iranaghi, & Emamgholian, 2017; Trompetter et al.,2017; Troy & Mauss, 2011(ّمسأله و حل)Blanchard-Fields, 2007; Bolte, Goschke,

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 8

& Kuhl, 2003; Hannula, 2015; Lemerise, Fredstrom, Kelley, Bowersox, &Waford, 2006(تنظیم هیجان به فرایندهاي درونی و بیرونی و ظرفیت نظارت، شودیمحسوب م .

هاي هیجانی اشاره دارد که کنترل، ارزیابی و تعبیر واکنشيهاارزیابی، درك و اصالح واکنشهیجان براي . تنظیم)Ochsner & Gross, 2008(دار است عهدهفا در مسیر تحقق اهداهیجانی ر

ازافرادکهاستفراینديوگرياز خودتنظیمخاصیشکلچرا که؛عملکرد سازگارانه مفید استهشیارشکلیبههاي محیطیدرخواستبهمناسبدهیپاسخبه منظورراهاي خودآن هیجانطریق

ثر ؤ. تنظیم هیجانی سازگارانه با سازگاري م)Gross & Jazaieri, 2014(کنندیمتنظیمناهشیاریاو براي کارکرد زندگی روزانه ضروري بودهزا و تعامالت اجتماعی مثبت همراه تنشهايیتبا موقع

ات، منجر به هاي ابراز، مدیریت و کنترل هیجاندر واقع آموزش شیوه. )Thompson, 1991(استناتوانی در تنظیم از سوي دیگر، ). Atashafrouz, 2017شود (مدیریت بهتر روابط و احساسات می

متعدد مانند افسردگی، اضطراب، انزواي اجتماعی، رفتار پرخاشگرانه و افزایش يهاهیجان با اختالل& ,Dennis, 2007; Hofmann, Sawyer, Fang(احتمال آسیب رساندن به خود در ارتباط است

Asnaani, 2012; Hu, Zhang, Wang, Mistry, Ran, & Wang,, 2014( .مثبت هايیجاناستفاده از هيمنفی و نحوههايیجانآموزش تنظیم هیجان به معناي کاهش و کنترل ه

,Berking(بخشدیاست و تمرکز بر راهبردهاي مثبت تنظیم هیجان، فهم افراد را از مدیریت هیجان ارتقا مEbert, Cuijpers, & Hofmann, 2013( .و شناختیروانعالئم برهیجانتنظیماثربخشی آموزش

است. نتایج مطالعات بر گرفتهقرارتأییدوبررسیموردبیماروعاديشخصیتی و روانی جمعیتاختالالت,Berking, Orth(شناختیروانهیجان در افزایش سازگاري هیجانی و تنظیماثربخشی آموزش

Wupperman, Meier, & Caspar, 2008(، مسأله حلّي هاسبکبهبود)Hannula, 2015( بهبود ؛,LeBlanc, Uzun, Pourseied)، افزایش بهزیستی روانی (Reyhani et al., 2016)ی بستگدلي هاسبک

& Mohiyeddini, 2017) ي آورتاب، افزایش)rompetter, de Kleine, & Bohlmeijer, 2017( و(Massah, Sohrabi, A’azami, Doostian, Farhoudian, & Daneshmand., 2016)(خشمکاهش

داللت دارند. همچنین برخی از مطالعات، تنظیم هیجان و اثربخشی آن را در بیماران دیالیزي مورد بررسی قرار . به طور مثال در یک مطالعه نشان داده شده است که آموزش تنظیم هیجان در این بیماران موجب بهبود اندداده

& ,Gillanders, Wild, Deighan)شود یماجتماعی و بهزیستی روانی –عواطف، عملکرد روانی Gillanders, 2008) همچنین در مطالعه دیگري نشان داده شده است که راهبردهاي سازگارانه تنظیم هیجان .

.(Barberis et al., 2017)یفّیت بهتر زندگی و سالمت روان در بیماران دیالیزي باشد بین کیشپتواند یمتمام ابعاد فردي و اجتماعی تواندیرنج بردن از بیماري مزمن کلیوي و تحت درمان دیالیز قرار گرفتن م

با تحوالت جسمی، هیجانی و اجتماعی خودبه صورت منفی تحت قرار دهد. سنین نوجوانیزندگی فرد را همچون استرس، اضطراب و مزمنی گسترده همراه است و عوارض هیجانی ناشی از بروز چنین بیماري

دست به دست هم مربوط به این دورهبا تحوالت هیجانی و عاطفیتواندیمسنّیيدورهاین افسردگی در داده و شرایط را به مراتب براي یک نوجوان دشوار سازد. بنابراین باید به دنبال شناسایی و تقویت عوامل

9تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

به خصوص براي نوجوانان مبتال ناشی از این بیماري و سازگاري بهتر با آنهايیبمحافظتی براي کاهش آسدشوار همچون هايیتم در مقابله با موقعفظتی مهه سازنده از عوامل محاألمسو سبک حلّيآوربود. تاب

با تواندی، آموزش تنظیم هیجان مرسدیو این در حالی است که به نظر مآیندیمحساب مزمن به هايیماريبتحوالت هیجانی در سنین نوجوانی به تقویت عوارض هیجانی ناشی از بیماري و همچنین هدف قرار دادن

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش ،ه سازنده منجر شود. بر این اساسلأمسو سبک حلّيآورتابه در نوجوانان تحت دیالیز صورت گرفت.ألمسسبک حلّبهبود و يآورتابافزایشتنظیم هیجان بر

روشیريگنمونهجامعه، نمونه و روش

آزمون و پیگیري با دو گروه آزمایش و یک آزمون، پساز نوع پیشنیمه آزمایشیپژوهش حاضر و تحت درمان دیالیز شامل نوجوانان با نارسایی کلیوياین پژوهشيگروه کنترل بود. جامعه

با توجه به معیارهاي کهشهر شیراز بودوابسته به بیمارستان نمازي دیالیز مرکزبهکنندهمراجعهسال، نداشتندوازده تا پانزدهبین، سنبودنکلیوي و تحت دیالیز نارساییهبابتالبه پژوهشورود

یري گنمونهبیمار دیالیزي نوجوان به روش 32و تمایل به شرکت در مطالعه روانیيهااختاللاختصاص یافتند.گروه آزمایش و کنترل دوو به صورت تصادفی در شدند انتخابهدفمند و داوطلببه دلیل عدم حضور در جلسات و یک نفر از گروه کنترل به دلیل عدم آزمایشیک نفر از گروه کنار گذاشته شدند (پانزده نفر در گروه آزمایش و پانزده نفر در گروه ها از مطالعه تکمیل پرسشنامه

مورد آن، قبل و بعد از مداخله و دو ماه پس ازي آزمایش و کنترلهاگروهکنندگانشرکتکنترل). انتهاي درو گروه آزمایش تحت آموزش تنظیم هیجانکنندگانشرکتسنجش قرار گرفتند و

گرفتند. آموزش تنظیم هیجان قرارتحتنیزروه کنترلگکنندگانشرکتپژوهش

یريگاندازهابزار ).Connor-Davidson Resilience Scale(دیویدسونوکانريآورتابي نامهپرسش

در (Connor & Davidson, 2003)و دیویدسونکانرتوسطدیویدسونوکانريآورتابينامهپرسشهرماده است و22شامل نامهپرسشاین است.شدهتهیهتهدیدوفشاربامقابلهقدرتیريگاندازهمورد

درست)(همیشهچهارصفر (کامالً نادرست) تاي از نمره ارتبهیکرت پنج لیک طیف ماده بر اساسشایستگی/ استحکام شخصی، اعتماد به غرایز/ تحمل يهانامه مؤلفّهپرسش. اینشودیميگذارنمره

یب آلفاي کرونباخاضر.سنجدیمعنویت را مل وعواطف منفی، پذیرش مثبت تغییرات/ روابط ایمن، کنتر87/0ي دیگر مطالعهو در (Connor & Davidson, 2003)81/0و بازآزمایی 83/0نامه این پرسش

)Shakeri Nia & Mohammad Pour, 2006(کرونباخ ي ضرایب آلفايامطالعهدر .گزارش شده است

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 10

84/0ي دیگرمطالعهدر و)Kwan et al., 2019(88/0و بازآزمایی 94/0نامهپرسشو بازآزمایی این (Banisi, 2019)) و گلستانه و تیموريGolestaneh & Teimoori, 2019 ضریب آلفاي کرونباخ (

. انددادهگزارش 87/0Problem Solving Style(کسیدي و النگي مسألههاي حلّسبکينامهپرسش

Questionnaire(.کسیدي و النگ توسطمسأله هاي حلّسبکپرسشنامه)Cassidy & Long,ها عاملاین کدام از و هرسنجدیاست که شش عامل را مماده24داراي شده و طرّاحی)1996

سازندهيمسألهحلّيهاسبکشامل دو عامل نامهپرسشباشند. این یدربرگیرنده چهار ماده م)هارگري و اجتنابمدرماندگی، (غیرسازندهيمسألهحلّيهاسبکو)خالقانه، اعتماد و گرایش(ي از ارتبهیکرت پنج لطیف در یک نامهپرسشي این ها. ماده)Cassidy & Long, 1996(باشد.یم

این ابزار از صفر ينمرهحداقل و حداکثر شوند ویمي گذارنمرهصفر (به ندرت) تا چهار (خیلی زیاد) و 87/0یب آلفاي کرونباخ اضر)Cassidy & Long, 1996(کاسیدي و النگ . متغیر است96تا ي این ابزار با گراهمو ضریب روایی غیرسازنده يمسألهسازنده و حلّيمسألهحلّيهاسبکدر91/0

)Mohammadi, 2009(و محمدي انددادهگزارش (71/0ي حلّ تعارض هاسبکي نامهپرسشو مدل شش عاملی را مورد تأیید قرار داده است 86/0رانامهپرسشاین ضریب آلفاي کرونباخ

)Mohammadi, 2009(.

د اجراي پژوهشرونگروهی بر اساس اصول و فنون تنظیم هیجان يیوهتنظیم هیجان به شیآموزشيمداخله

هر به صورت هفتگی،ي گروهی وجلسههفتشد و در طرّاحی)Gratz, 2010(گراتزدیدگاهبراساسبیماران شرکت کننده در مطالعه از بین مراجعه مدت یک ساعت و نیم مورد اجرا قرار گرفت.جلسه به

انتخاب شدند. در ابتدا براي بیماران، شهر شیرازوابسته به بیمارستان نمازي مرکز دیالیز کنندگان بهکنندگان در به شرکتبخشیینانو اطمآنو اهمیتاهدافدر مورد پژوهش وتوجیهی يیک جلسه

نوجوانان دیالیزي، از جلب همکاري بعدبرگزار شد.تحقیقاطالعاتمورد محرمانه ماندن گروه کنندگانشرکتو آزمایش و کنترل قرار گرفتنديهاتصادفی در گروهصورتبهکنندگانشرکت

پس از اتمام قبل از شروع جلسات و . ي آموزش تنظیم هیجان قرار گرفتندبرنامهآزمایش تحت سنجش قرار گرفتند. گروه در متغیرهاي وابسته مورددوهر و دو ماه پس از اتمام،جلسات

هاحلیل دادهتجزیه و تها و با استفاده بر اساس رعایت مفروضهمکرر آمیخته ها به روش آماري تحلیل واریانستحلیل داده

.انجام گرفتSPSS-22افزار آماري از نرم

11تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

1جدول)Gratz, 2010(گراتزمحتواي جلسات آموزش تنظیم هیجاني خالصه

محتواي جلساتجلساتقوانین گروه، آشنایی اعضاي گروه با یکدیگر، توضیح مفهوم تعیین هدف گروه وي اولجلسه

سازي و لزوم تنظیم هیجان، برقراري ارتباط و مفهوميهامهارتهیجان و استفاده از آموزش تنظیم هیجان

قبل، مروري بر کلیات هیجان، آموزش آگاهی از هیجانات يمروري کوتاه بر جلسهي دومجلسهها، همراه با ها و آموزش توجه به هیجانات مثبت و لزوم استفاده از آنمثبت و انواع آن

خوشایند، دادن يتجسم یک صحنه،به عنوان مثال.مثال به صورت تجسم ذهنیتکلیف خانگی شناسایی و نوشتن هیجانات مثبت

قبل، شناخت عقاید و باورهاي نادرست در مورد هیجان و يمروري کوتاه بر جلسهي سومجلسه، آموزش آگاهی هایجانمورد هتمرین مربوطه براي شناخت بیشتر، بیان حقایق پایه در

از هیجانات منفی مانند اضطراب، غم، خشم و نفرت، آموزش توجه به هیجانات منفی و تجسم یک ،به عنوان مثال.ثال به صورت تجسم ذهنیها همراه با ملزوم استفاده از آن

زا، تکلیف خانگی شناسایی و نوشتن هیجانات منفیتنشيصحنهقبل، آموزش پذیرش بدون قضاوت هیجانات منفی و پیامدهاي مثبت و يمرور جلسهي چهارمجلسه

هده و منفی استفاده از این هیجانات، هدف گزینی هیجانات، تکلیف خانگی تمرین مشاعدم قضاوت هیجانات منفی

ذهنی هیجانات مثبت به ي، آموزش تجربهیبخشقبل، تمرین خودآرامشيمرور جلسهي پنجمجلسهو عشق، توجه به بازداري ذهنی و آموزش ابراز منديعالقهصورت تجسم ذهنی شادي،

مناسب هیجانات مثبتقبل، آموزش تجربه ذهنی هیجانات منفی به صورت تجسم ذهنی يمرور جلسهي ششمجلسه

اضطراب، غم، خشم و نفرت، توجه به ابراز نامناسب و بازداري ذهنی و آموزش ابراز بخشذهنی مثبت و آرامتصویرسازيمناسب هیجانات منفی،

جلساتبنديجمع، خالصه و یبخشتمرین خود آرامشي هفتمجلسه

هایافته62/15±95/1آموزش تنظیم هیجان و کنترل به ترتیب يهاکنندگان در گروهسن شرکتمیانگین

میانگین و انحراف معیار نشان داده شده است،2در جدول که طورهمانبود. 24/15±81/1و کنندگانشرکتپیگیري در يمرحلهتا آزمون پسيمرحلهاز مسأله مقایسه و حلّيآورمتغیرهاي تاب

کنترل افزایش یافته است.آزمایش نسبت به گروهگروه

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 12

2جدول آزمون و پیگیري، پسآزمونیشپمراحل در مسألهحلّو يآورتابهايمیانگین و انحراف معیار متغیر

گروهپیگیريآزمونپسآزمونپیش

میانگین وانحراف معیار

میانگین وانحراف معیار

میانگین وانحراف معیار

آزمایشيآورتابسازندهيمسألهحلّغیرسازندهيمسألهحلّ

56/8±13/2138/2±60/1417/4±06/19

51/10±05/2923/4±33/21

63/2±23/13

55/17±62/2850/3±53/2056/3±00/12

کنترليآورتابسازندهيمسألهحلّغیرسازندهيمسألهحلّ

83/7±16/2243/3±13/1579/4±46/19

74/12±95/2162/1±66/1512/5±03/19

58/9±14/2290/1±02/1626/6±20/19

3جدول همگنی واریانس لون و کرویت موشلیيهاآزموننتایج

آزمون گروهمتغیرلون

مقدار Pسطح موشلی

مقدار 2

Pسطح

يآورتاب37/0751/098/071/0518/0پیش آزمون29/0693/0پس آزمون48/0586/0پیگیري

لون در يهاانسیآزمون همگنی واريها، مفروضهشودیممالحظه3طور که در جدول همانآزمونشیپدر مراحل هادر گروهيآورمتغیر تابيهاانسیکه واردهدیمورد آزمایش نشان ميهاگروه

. همچنین آزمون کرویت موشلی نیز برابر هستند)586/0) و پیگیري (693/0(آزمونپس)، 751/0(است. هاهمسانی ماتریس کوواریانس میان گروهي دهندهنشان

4جدول ي آزمایش و کنترلهاگروهي در آورتابمتغیر مکررنتایج آزمون تحلیل واریانس

dfمجذوراتمجموع منبع تغییراتمتغیرهامیانگین مجموع مجذورات

نسبتF

سطح p

میزان تأثیر

يآورتاب60/9016160/901624/41001/034/0گروهبین آزمودنی:

: مرحله هایآزمودندرون ي آموزشیمداخله

28/807653/181/524937/56001/045/006/847253/108/550788/61001/048/0مرحله× گروه

13تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

ي هاگروهي در آورتابکه میزان دهدیمنشان 4در جدول هاگروهي آورتابFنسبت که دهد یمنتیجه نشان این . )F=24/41دار است (معنی001/0pآزمایش و کنترل در سطح

) 95/21و میانگین گروه کنترل05/29میانگین گروه آزمایش(يآورتابدر بهبود یبرنامه آموزشيدر مراحل مداخلهبه دست آمدهFنسبت به گروه کنترل مؤثر است. نسبت آزمایشگروه

که دهدیمنشان نتیجه. این باشدیممعنادار)> 001/0p(37/56ي آورتاببهبودآموزشی بر داريیتفاوت معنيآورتابمتغیر آزمون و پیگیري در آزمون، پسپیشيگانهبین مراحل سه

متغیرروهیگدرونبراي بررسی اثرمکرریريگاندازهباواریانسیک تحلیلوجود دارد.دادنشانموشلیهايیانسوارهمگنی آزمونآزمایش انجام گرفت. مفروضهگروهي درآورتاببراي فلت- هیناپسیلناصالحازاساسایني معنادار است و برآورتابمتغیربرايFمقدار کهبرايFمقدار کهدادنشاننیزلونهايیانسوارآزمون همسانینتایج.شداستفادهمتغیرایننیست.دارمعنیآوريیرتابمتغ

5جدول آزمایشي گروهآورتابمتغیریگروهدروناثرمکرریريگاندازهباواریانستحلیلنتایج

منبعتغییرات

مجموعdfمجذورات

میانگینمجذورات

نسبتF

سطحp

مجذوراتا

64/0>28/807653/181/524934/176001/0يآورتاب31/81807/4399/18خطا

وآزمونپس،آزمونشیپمراحلي درآورتابمتغیر يهانمرهبین کهدهدیمنشان5جدول نتایجدر هاتفاوتي این مشاهده). براي = 34/176Fتفاوت معنادار وجود دارد (> 001/0Pسطحدرپیگیري

و پیگیري یک تحلیل واریانس تکراري روي گروه آزمایش انجام آزمونپس، آزمونشیپسه مرحله .اندشدهذکر 6گرفت که نتایج آزمون مقایسه پیگیري بونفرونی در جدول

6جدول آزمایشگروهدريآورتابيگانهسهمراحلدربونفرونیپیگیريآزمونيسهیمقانتایج

pسطح هانیانگیماختالف مقایسه مراحل>73/30001/0آزمونپسو آزمونشیپ>37/23001/0و پیگیريآزمونشیپ

=93/021/0Pآزمون و پیگیريپس

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 14

درهاکنندهشرکتيآورتابينمرهبینآزمایشگروهدر،شودیممشاهده6جدولدرکهطورهمانداردوجودمعناداريتفاوتآزمون و پیگیري ي پیشمرحلهو بین آزمونپسباآزمونپیشي مرحله

)001/0

15تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

ي هاگروهي سازنده در مسألهدهد که میزان حلّ یمنشان 8در جدول هاگروهFنسبت دهد یمنتیجه نشان این . )F=33/51دار است (یمعنp>001/0آزمایش و کنترل در سطح

و میانگین 33/21میانگین گروه آزمایش(ي سازندهمسألهدر بهبود حلّ یآموزشيکه برنامهدر آمدهدستبهFنسبت به گروه کنترل مؤثر است. نسبت آزمایشگروه ) 66/15گروه کنترل

. باشدیممعنادار)> 001/0p(66/63ي سازنده مسألهحلّ بهبودآموزشی بر يمراحل مداخلهمتغیر آزمون و پیگیري در ، پسآزمونیشپيگانهکه بین مراحل سهدهدیمنشان نتیجهاین در میزان حلّ هاگروهFهمچنین، نسبت وجود دارد.داريیتفاوت معنهي سازندمسألهحلّ .)F=43/55دار است (یمعنp>001/0ي آزمایش و کنترل در سطح هاگروهي غیرسازنده در مسألهمیانگین گروه (ي غیرسازندهمسألهدر بهبود حلّ یآموزشيکه برنامهدهد یمنتیجه نشان این

نسبت به گروه کنترل مؤثر است. آزمایشگروه ) 03/19و میانگین گروه کنترل23/13آزمایش65/69ي غیرسازنده مسألهحلّ بهبودآموزشی بر يدر مراحل مداخلهآمدهدستبهFنسبت

)001/0p 17/2805258/140204/115001/0ي سازندهمسألهحلّ 86/5478452/6خطا

83/0>17/119672/197/69430/129001/0ي غیرسازندهمسألهحلّ 51/20128/7278/2خطا

فلت ارائه شده است.-ن هینونتایج بر اساس اصالح اپسیل*

ي مسألهحل ) و=04/115Fسازنده (يمسألهحلّمتغیر يهانمرهکهدهدیمنشان9جدول نتایجمعنادار است؛ بدین > 001/0Pسطحدرپیگیريوآزمونپس،آزمونشیپمراحل) در=30/129F(غیرسازنده

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 16

مرحلهتاآزمونپیشمراحلازآزمایشگروهدرسازندهيمسألهحلّمتغیردرهایآزمودنمعنی که نمراتدر سه هاتفاوتي این مشاهدهبراي .استیافتهغیرسازنده کاهشيمسألهحلپیگیري افزایش و در متغیر

آزمون و پیگیري از آزمون مقایسه پیگیري بونفرونی استفاده گردید.آزمون، پسمرحله پیش

10جدول آزمایشگروهدرمسأله حلّيگانهسهمراحلدرپیگیريآزمونيسهیمقانتایج

هانیانگیماختالف (i((j(متغیر )i-j(سطح معناداري

ي سازندهمسألهحلّ >73/30001/0آزمونپسو آزمونشیپ>37/23001/0و پیگیريآزمونشیپ

= 93/021/0Pآزمون و پیگیريپس

ي غیرسازندهمسألهحلّ >13/11001/0آزمونپسو آزمونشیپ>51/6001/0و پیگیريآزمونشیپ

= 81/048/0Pآزمون و پیگیريپس

و حلسازندهيمسألهحلينمرهبینآزمایشگروهدر،شودیممشاهده10جدولدرکهطورهماناما)، P>001/0(داردوجودمعناداريتفاوتو پیگیري آزمونپسباآزمونپیشدرغیرسازندهيمسأله

.نداردوجودتفاوتريیپیگوآزمونپسنمراتبین

بحثي و حل مسأله در آورتابپژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر بهبود

در افزایشداريیمعنر نتایج مطالعه نشان داد آموزش تنظیم هیجان اثنوجوانان تحت دیالیز انجام شد. همکاران وترامپیتراین پژوهش با مطالعاتهايیافتهنوجوانان تحت دیالیز داشته است. يآورتاب

)Trompetter et al., 2017(،و همکاران مرادي کیا)Moradikia et al., 2017(،و همکارانمستري)Mestre et al., 2017( تروي و ماسو)Troy & Mauss, 2011( مبنی بر تأثیر آموزش تنظیم هیجان

بیان داشت که توانیمختلف همسو است. در تبیین این یافته ميهاد و گروهدر افرايآورتاببهبود بر کمک کرده و از طریق ظرفیت تحمل هیجانات هایجانتنظیم هیجانی به توانایی فهم، تعدیل و تجربه ه

دهدیزا را افزایش ماسترسهايیتمنفی و تجربه بیشتر هیجانات مثبت، احتمال مقابله مؤثر با موقع)Gross & Jazaieri, 2014(منفی از هايیجانبا ههتا براي مواجهسازدی. تنظیم هیجانی فرد را قادر م

روانی و افزایش هايیبکاهش آسبایک سبک رفتاري و روانی انطباقی و سازنده استفاده کند که اینتقویتوهايسازگاري بهتر با دشواريینهزمتواند یو م)Hu et al., 2014(همراه بودهخود استحکام

17تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

ها وياختالل در تنظیم هیجانات، زیربناي بسیاري از نابهنجارکلّی، طوررا فراهم کند. بهيآورتابافرادي که در مواجهه با .)Hofmann et al., 2012; Hu et al., 2014(روانی است هايیبآس

گاهی نسبت به موضوعات هیجانی، ادراك و پردازش و آزا و دشوار در شناسایی و استرسيهاموقعیتظاهر ضعفبا حالت شکنندگی و یهایموقعیتچنین در کنند، معموالًیناتوان عمل مآنمدیریت مناسب

یم ظیکی از اثرات آموزش تندهند. در واقع، یمخود را از دستيآورو تاب)Hu et al., 2014(شده تقویتد باو این فرایناست خودنظارت، آگاهی و مدیریت هیجاناتافزایش توانایی فرد درهیجانو یخودکنترلکهي کمک کند؛ چرا آورتابتواند به افزایش یمی در فردو خودکنترلیریتیخودمداز سوي . )Dennis, 2007; Hu et al., 2014(است يآورتابتقویت یکی از عوامل مؤثر بر یمیخودتنظ

ابرازمشکل در تنظیم هیجان به شکل ناتوانی در شناسایی و دیگر، مطابق با یافته مطالعات متعدد، از جمله اضطراب و افسردگی، ي روانیهانشانهو بسیاري از اختالالتشناسییبپایه آس،هیجانات

ظرفیت کاهش ، خودنیز این و)Dennis, 2007(درماندگی، ناامیدي و رضایت پایین در زندگی استدارد.همراه ي را بهرآوتابتحمل و

آموزش تنظیم هیجانی، توانایی شناسایی، ارزیابی و تفکیک هیجانات مثبت و منفی از ابعاد جسمی، تا افراد برخوردار از تنظیم هیجان بتوانند ضمن شودیکه این باعث مدهدیمرا افزایش رفتاري و ذهنی

آنها،تعدیل وو با پذیرش باشندمدیریت هیجانات، نسبت به هیجانات منفی خودآگاهی بیشتر داشته,.Gross & Jazaieri, 2014; Trompetter et al(خود ارتقاء بخشند را درهیجانات مثبتتجربه احساسات دهد و وجودیافراد را گسترش مرفتار مؤثرمثبت، خزانه دانش و هايیجانه. تجربه )2017

کارآمدي مستمر فردي و با افزایشتواندیاندیشه و عمل بهینه مو به دنبال آن برخورداري ازخوشایندي آورتابو حفظسختشرایط با ه سازنده فردمواجهبه ،)Garnefski & Kraaij, 2006(اجتماعی

افزایش توانایی در شناسایی و آگاهی از ،بین فرديهمچنین در حوزه .)Luthar, 2015(کمک کندمحیطی و درك شرایط مختلف، برقراري ارتباط يهابه افزایش قدرت شناسایی و ارزیابی محركهیجانات

و از این طریق، امکان تعامل سازنده فرد با محیط و افرادکندیمکمک ثر با دیگران و ابراز همدلی با آنها ؤمبین فردي، با بهبود و تعامل و این افزایش قدرت ادراك محیط)Gross & Jazaieri, 2014(شودیاهم مفر

از سویی توانایی درك احساسات دیگران، ادراك فرد .)Greene et al., 2004(همراه است يآورسطح تابفشار وانمند شود که این خود گردد، فرد در مدیریت افکار ناکارآمد خود تاز محیط را تغییر داده و سبب می

.)Gross & Jazaieri, 2014; Ong et al., 2006(دهدیآوري را افزایش مرا کاهش و تابروانیله سازنده و کاهش حلّأمسآموزش تنظیم هیجان بر بهبود سبک حلّ،نشان دادحاضر نتایج مطالعه

، )Hannula, 2015(هانوالمطالعاتهايیافتهثر است که با ؤله غیرسازنده نوجوانان تحت دیالیز مأمسو لمیریزو )Bolte et al., 2003(و همکارانبالت،(Blanchard-Fields, 2007)لدزفی- بالنکارد

کلی، طوربهدر تبیین این یافته باید بیان داشت کههمسو است.)Lemerise et al., 2006(همکاران له أو حل مسگیريیمتصم، پردازش اطالعات، شناختی و شناختی مانند قدرت مهار تکانهروانيهامهارت

زا و استرسيهابا موقعیتافرادي که در مواجهه.)Hannula, 2015(معادل شایستگی هیجانی است

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 18

پردازش و مدیریت مطلوب ،ادراكودر شناسایی و توجه به اطالعات هیجانی،مشکالت روزمره زندگیودهندیمنشان شکنندگی و استرس یی از خود هاموقعیتچنین دچار ضعف هستند، در ي خودهاهیجان

، در حل گیري و انتخاب رفتار صحیحتصمیم، موضوعاتقدرت تجزیه و تحلیل بنابراین با از دست دادندر شرایط .)Blanchard-Fields, 2007(شوندیمظاهر کارآمد ناو غیر مؤثربه صورت رویشمسائل پهاي هیجانی منفی و پذیرش تنظیم هیجان با کاهش پاسخي از مهارتمندبهرهزا و پرفشار،استرس

افکار بتواند با شناسایی فرد شود تایسبب مو در نتیجه کاهش فشار روانی همراه است که اینهاآنبهبود همچون حل مسأله را در خودعملکرد شناختی و هیجانی آنها، خود و مدیریت و ناکارآمد خودکار افزایش مهارت مدیریت ،هادر واقع، آگاهی هیجانی و وقوف بر تعارض. )Cal et al., 2015(بخشد

در شرایط را وانایی تحمل و ظرفیت فردي نیز تاتبه همراه خواهد داشت و پذیرش هیجانرا استرس که این موضوع )Fitzpatrick et al., 2013; von Davier & Halpin, 2013(برد دشوار باال می

، منجر به ات. در مقابل، ناتوانی در تنظیم هیجانفرد را افزایش دهدآوري تابو له أمسقدرت حلتواندیمعواطف مثبت تجربهخشم، اضطراب، ترس و غم و اندوه و کاهشعواطف منفی مثل تجربه افزایش

و تکانشیخود با بروز رفتارهاي ناکارآمد براي اجتناب از هیجانات منفی همچون عملاین که شودیمسازدمختلله را أمسحلّتوانایی تواندیمفرایند این وناتوانی در کنترل افکار و رفتار همراه است

)Cassidy, 2002; von Davier & Halpin, 2013( . ،هیجانات خود ابرازافرادي که در همچنینثر و سازنده با دیگران یا اینکه در خود نیازي به ؤاري ارتباط ممشکل دارند، ممکن است به دلیل ناتوانی در برقر

بیشتر در و بدین طریقکنندیخود را از نظرات و حمایت دیگران محروم مبا رفتار اجتنابی، ، بینندیدیگران نم,Cassidy, 2002; Cassidy & Long(هستندله أمسسبک غیرسازنده حلّمعرض استفاده از 1996( .

تحلیل شناختی، افت کارکردهاي اجرایی در با ضعف یهیجانابرازبازداري هیجانی در مقابل همچنین،و تنش و استرس درونی همراه است که این مانع از انجام گیريیمو تصمیزيرهمچون قضاوت، برنامه

سازنده لهأمسناتوانی در حلّانتویدر مجموع م.)Cassidy & Long, 1996(شودیله مأتکلیف حل مسبراي یزيرآور از توان برنامههیجانی دانست. شایان ذکر است که افراد تابنظمییثر را نوعی بؤمو

فردي خود اطمینان و هايیینسبت به خود دیدگاه مثبت دارند و به توانا،به اهداف خود برخوردارندیابیدستیارویی با رومندي، آمادگی براي گوش دادن به دیگران و در تأاز مهارت گفتگو، جراین افراداعتماد دارند.

امنیت و ،ثباتم،از نظودیگران برخوردارندخود و از توان احترام گذاشتن به احساسات و عقاید هایسختدر راوان خود، هاي فیلپتانسبرداري از بنابراین با بهرهو دهندیاحساس توانمندي در زندگی فردي خبر م

.)Greene et al., 2004(کنندیمثر و سازنده مسائل را بررسی و حلّؤميیوهبرخورد با مشکالت به ش

گیريیجهنتنوجوانان تحت دیالیز مسألهحلّي و سبک آورتابتنظیم هیجان بر بهبود آموزششان داد ننتایج

ي مبتنی بر تنظیم هیجان این گروه از بیماران را در برابر هابرنامهتوان با تدوین یممؤثر است. بنابراین

19تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

ي سازندهیري سبک کارگبهي در حین بیماري و کمک در آورتابویژه بیماري، با ارتقاي شرایط پرتنش بهبود و دوازده تا پانزده سالی سنّيمحدودهیت این پژوهش مربوط به محدودکمک نمود مسألهحلّ

تصادفی در یريگنتایج باید احتیاط الزم را مبذول داشت. عدم رعایت نمونهدهییمبنابراین در تعم. همچنین عدم کنترل متغیرهاي مزاحم استاین مطالعه يعمدههايیتانتخاب نمونه از دیگر محدود

احتمالی مانند شدمطالعه هايیتت بیماري و وضعیت اجتماعی و اقتصادي از دیگر محدودت و طول مداین برنامه مداخالتی روي شودی. بدین ترتیب براي بهبود نتایج این تحقیق پیشنهاد مباشدیحاضر م

ها، صورت پذیرد.با در نظر گرفتن سایر متغیرهاي دخیل در نتایج و کنترل آنتلفمخی سنّي هاگروه

سپاسگزاريوسیله از تمامی مسؤولین بیمارستان و افرادي که ما را در انجام این مطالعه همراهی کردند، به بدین

شود.یمتشکر و قدردانی،در مطالعه،کنندهشرکتخصوص بیماران

References

Abdollahi, A., Talebi, M. A., Yaacoby, S. N., & Ismaiele, Z. (2014).Problem-solving skills and hardiness as protective factors againststress in Iranian nurses. Issues in Mental Health Nursing, 35(2), 100-107. (Persian)

Atashafrouz, A. (2017). Study of the relationship model of family functionand problematic Internet with the mediating of self-control andemotional intelligence. Biannual Journal of Applied Counseling,7(1), 65-80. (Persian)

Barberis, N., Cernaro, V., Costa, S., Montalto, G., Lucisano, S., Larcan, R.,& Buemi, M. (2017). The relationship between coping, emotionregulation, and quality of life of patients on dialysis. TheInternational Journal of Psychiatry in Medicine, 52(2), 111-123.

Beaudreau, S. A., Gould, C. E., Mashal, N. M ,.Huh, J. T., & Fairchild, J. K.(2019). Application of problem solving therapy for late-life anxiety.Cognitive and Behavioral Practice, 26(2), 381-394 .

Berking, M., Ebert, D., Cuijpers, P., & Hofmann, S. G. (2013). Emotionregulation skills training enhances the efficacy of inpatient cognitivebehavioral therapy for major depressive disorder: a randomizedcontrolled trial. Psychotherapy and Psychosomatics, 82(4), 234-245.

Berking, M., Orth, U., Wupperman, P., Meier, L. L., & Caspar, F. (2008).Prospective effects of emotion-regulation skills on emotionaladjustment. Journal of Counseling Psychology, 55(4), 485-499.

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 20

Banisi, P. (2019). Effectiveness of self-regulation strategies training onresiliency and social adjustment in students with learning disorder.Empowering Exceptional Children, 10(1), 107-115.

Blanchard-Fields, F. (2007). Everyday problem solving and emotion: Anadult developmental perspective. Current Directions inPsychological Science, 16(1), 26-31 .

Bolte, A., Goschke, T., & Kuhl, J. (2003). Emotion and intuition: Effects ofpositive and negative mood on implicit judgments of semanticcoherence. Psychological Science, 14(5), 416-421.

Bonanno, G. A. (2005). Resilience in the face of potential trauma. CurrentDirections in Psychological Science, 14(3), 135-138 .

Cal, S. F., Sá, L. R. d., Glustak, M. E., & Santiago, M. B. (2015). Resiliencein chronic diseases: a systematic review. Cogent Psychology, 2(1),1024928 .

Cassidy, T. (2002). Problem-solving style, achievement motivation,psychological distress and response to a simulated emergency.Counselling Psychology Quarterly, 15(4), 325-332 .

Cassidy, T., & Long, C. (1996). Problem‐solving style, stress andpsychological illness: Development of a multifactorial measure.British Journal of Clinical Psychology, 35(2), 265-277 .

Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resiliencescale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC).Depression and Anxiety, 18(2), 76-82 .

Cousijn, J., Luijten, M., & Ewing, S. W. F. (2018). Adolescent resilience toaddiction: a social plasticity hypothesis. The Lancet Child &Adolescent Health, 2(1), 69-78 .

De Ridder, D ,.Geenen, R., Kuijer, R., & van Middendorp, H. (2008).Psychological adjustment to chronic disease. The Lancet, 372(9634),246-255 .

Dennis, T. A. (2007). Interactions between emotion regulation strategies andaffective style: Implications for trait anxiety versus depressed mood.Motivation and Emotion, 31(3), 200-207 .

Dooley, L. N., Slavich, G. M., Moreno, P. I., & Bower, J. E. (2017).Strength through adversity: Moderate lifetime stress exposure isassociated with psychological resilience in breast cancer survivors.Stress and Health, 33(5), 549-557 .

Faircloth, A. L. (2017). Resilience as a mediator of the relationship betweennegative life events and psychological well-being. EuropeanPsychologist, 19(3), 35-47.

21تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

Famulski, K., Reeve, J., De Freitas, D., Kreepala, C., Chang, J., & Halloran,P. (2013). Kidney transplants with progressing chronic diseasesexpress high levels of acute kidney injury transcripts. AmericanJournal of Transplantation, 13(3), 634-644 .

Fitzpatrick, S. L., Schumann, K. P., & Hill-Briggs, F. (2013). Problemsolving interventions for diabetes self-management and control: asystematic review of the literature. Diabetes research and ClinicalPractice, 100(2), 145-161 .

Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review andcritique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist,18(1), 12-24.

Freire de Medeiros, C. M. M., Arantes, E. P., Tajra, R. D. d. P., Santiago, H.R., Carvalho, A. F., & Libório, A. B. (2017). Resilience, religiosityand treatment adherence in hemodialysis patients: a prospectivestudy. Psychology, Health & Medicine, 22(5), 570-577.

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulationquestionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(6), 1045-1053.

Gellis ,Z. D., & Bruce, M. L. (2010). Problem-solving therapy forsubthreshold depression in home healthcare patients withcardiovascular disease. The American Journal of GeriatricPsychiatry, 18(6), 464-474.

Gillanders, S., Wild, M., Deighan, C., & Gillanders, D. (2008). Emotionregulation, affect, psychosocial functioning, and well-being inhemodialysis patients. American Journal of Kidney Diseases, 51(4),651-662.

Golestaneh, S. M., & Teimoori, E, (2019). Investigating some of theimportant antecedents and consequences of teachers’ resiliency.Journal of Psychological Achievements, 26(1), 169-190.

Gratz, K. L. (2010). An acceptance-based emotion regulation group therapyfor deliberate self-harm. Journal of Cognitive Psychotherapy, 26(4),365-380.

Greene, R. R., Galambos, C., & Lee, Y. (2004). Resilience theory:Theoretical and professional conceptualizations. Journal of HumanBehavior in the Social Environment, 8(4), 75-91 .

Gross ,J. J., & Jazaieri, H. (2014). Emotion, emotion regulation, andpsychopathology: An affective science perspective. ClinicalPsychological Science, 2(4), 387-401.

Hannula, M. S. (2015). Emotions in problem solving. Paper presented at theSelected regular lectures from the 12th international congress onmathematical education. (pp. 269-288). Cham, Switzerland: Springer.

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 22

Hofmann, S. G., Sawyer, A. T., Fang, A., & Asnaani, A. (2012). Emotiondysregulation model of mood and anxiety disorders. Depression andAnxiety, 29(5), 409-416 .

Hu, T., Zhang, D ,.Wang, J., Mistry, R., Ran, G., & Wang, X. (2014).Relation between emotion regulation and mental health: a meta-analysis review. Psychological Reports, 114(2), 341-362 .

Ifeagwazi, C. M., Chukwuorji, J. C., & Zacchaeus, E. A. (2015). Alienationand psychological wellbeing: Moderation by resilience. SocialIndicators Research, 120(2), 525-544 .

Khan, M. J., Younas, T., & Ashraf, S. (2016). Problem solving styles aspredictor of life satisfaction among university students. PakistanJournal of Psychological Research, 31(1), 209-222.

King, D. K., Glasgow, R. E., Toobert, D. J., Strycker, L. A., Estabrooks, P.A., Osuna, D., & Faber, A. J. (2010). Self-efficacy, problem solving,and social-environmental support are associated with diabetes self-management behaviors. Diabetes Care, 33(4), 751-753.

Kim, Y., & Evangelista, L. S. (2010). Relationship between illnessperceptions, treatment adherence, and clinical outcomes in patientson maintenance hemodialysis. Nephrology Nursing Journal: Journalof the American Nephrology Nurses' Association, 37(3), 271.

Massah, O., Sohrabi, F., A’azami, Y., Doostian, Y., Farhoudian, A., &Daneshmand, R. (2016). Effectiveness of gross model-basedemotion regulation strategies training on anger reduction in drug-dependent individuals and its sustainability in follow-up.International Journal of High Risk Behaviors & Addiction, 5(1),211-221.

McMurran, M., Egan, V., Blair, M., & Richardson, C. (2001). Therelationship between social problem-solving and personality inmentally disordered offenders. Personality and IndividualDifferences, 30(3), 517-524 .

Mestre, J. M., Núñez-Lozano, J. M., Gómez-Molinero, R., Zayas, A., &Guil, R. (2017). Emotion regulation ability and resilience in asample of adolescents from a suburban area. Frontiers inPsychology, 8, 1980 .

Mlinac, M. E., & Schwabenbauer, A. (2018). Psychological resilience. In B.Resnick, L. P. Gwyther., & K. A. Roberto (Eds), Resilience inaging (pp. 81-104). Cham, Switzerland: Springer.

Mohammadi, F., Sahebi, A. (2001). Problem solving syle in depressed andcomparative people. Journal of Psychological Science, 1(1), 24-42.(persian).

23تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی

Moradikia, H., Sattarpour Iranaghi, F., & Emamgholian, S. (2017). Comparethe effectiveness of emotion regulation and resilience training onpsychological well-being of mothers of students with intellectualdisability. Iranian Journal of Health Education and HealthPromotion, 5(3), 213-223. (persian)

Ochsner, K. N., & Gross, J. J. (2008). Cognitive emotion regulation: Insightsfrom social cognitive and affective neuroscience. Current Directionsin Psychological Science, 17(2), 153-158 .

Ong, A. D., Bergeman, C. S., Bisconti, T. L., & Wallace, K. A. (2006).Psychological resilience, positive emotions, and successfuladaptation to stress in later life. Journal of Personality and SocialPsychology, 91(4), 730-749.

Özkan, Y. (2018). Anxiety, depression, problem solving and stressmanagement in patients with ankylosing spondylitis. MeandrosMedical and Dental Journal, 19(1), 57-63.

Reyhani, T., Shojafar, A., Modares Gharavi, M., Vaghee, S., Kazemeini, T.,& Shayan, S. (2016). Effects of Emotion Regulation Training onAttachment Style of Primiparous Pregnant Women with InsecureAttachment. Evidence Based Care, 6(1), 19-28.

Sarkar, M., & Fletcher, D. (2017). How resilience training can enhancewellbeing and performance. In M. F. Crane (Eds), Managing forResilience (2nd Ed.). Abingdon, England: Taylor & Francis.

Schuppert, H. M., Timmerman, M. E., Bloo, J., van Gemert, T. G.,Wiersema, H. M., Minderaa, R. B., . . . Nauta, M. H. (2012).Emotion regulation training for adolescents with borderlinepersonality disorder traits: a randomized controlled trial. Journal ofthe American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 51(12),1314-1323.

Shakeri Nia, I., & Mohammad Pour, M. (2006). The Relationship betweenPsychological Hardiness and Resilience with Mental Health amongMale Climbers in Rasht. Iranian Journal of Medical Ethics andHistory, 3, 38-49 .(Persian).

Sehehni Yailagh, M., Allipour Birgani, S., Payandan, T., Behroozi, N.(2011). The Comparison of Resiliency, Mental Health, Aggressionand Academic Performance of Female Students of Divorced andNon-Divorced Families. Biannual Journal of Applied Counseling,1(1), 79-104. (Persian)

Thompson, R. A. (1991). Emotional regulation and emotional development.Educational Psychology Review, 3(4), 269-307 .

Trompetter, H. R., de Kleine, E., & Bohlmeijer, E. T. (2017). Why doespositive mental health buffer against psychopathology? Anexploratory study on self-compassion as a resilience mechanism and

)1، شماره 99دهم، بهار و تابستان ، سال10دورهدوفصلنامه مشاوره کاربردي، دانشگاه شهید چمران اهواز ( 24

adaptive emotion regulation strategy. Cognitive Therapy andResearch, 41(3), 459-468 .

Troy, A. S., & Mauss, I. B. (2011). Resilience in the face of stress: Emotionregulation as a protective factor. Resilience and Mental Health:Challenges Across the Lifespan, 1(2), 30-44 .

von Davier, A. A., & Halpin, P. F. (2013). Collaborative problem solvingand the assessment of cognitive skills: Psychometric considerations.ETS Research Report Series, 2013(2). Retrieved from:https://www.ets.org/Media/Research/pdf/RR-13-41.pdf.

Wade, S. L., Karver, C. L., Taylor, H. G., Cassedy, A., Stancin, T.,Kirkwood, M. W., & Brown, T. M. (2014). Counselor-assistedproblem solving improves caregiver efficacy following adolescentbrain injury. Rehabilitation Psychology, 59(1), 1-15.

Walsh, K., Cvirka, G., & Homer, M. (2019). Long-term retention of appliedknowledge and problem-solving skills after completing an onlinelearning module on infectious diseases. Education in the HealthProfessions, 2(1), 40-58.

Winnicki, E., Brakeman, P., Lee, M., & Nguyen, S. (2019). Hemodialysis inAdolescents. In M. N. Haddad, E. Winnicki, & S. Nguyen, (Eds.),Adolescents with Chronic Kidney Disease: From Diagnosis to End-Stage Disease (2nd Ed.). Cham, Switzerland: Springer.

Zarei, E., Mirzaie, M., & Sadeghi fard, M. (2018). Providing a model todetermine the role of communication skills and problem solvingskills in preventing from mental and social damages by mediatedfamily conflicts. Counseling Culture and Psychotherapy, 9(35), 1-26. (Persian)

Zhang, M., Xv, G., Luo, C., Meng, D., & Ji, Y. (2016). Qigong Yi Jinjingpromotes pulmonary function, physical activity, quality of life andemotion regulation self-efficacy in patients with chronic obstructivepulmonary disease: a pilot study. The Journal of Alternative andComplementary Medicine, 22(10), 810-817 .

©2020 by the authors. Licensee SCU, Ahvaz, Iran. This article is an open access article distributedunder theterms and conditions of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0

International (CC BY-NC 4.0license) (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/).

25تحت دیالیزدر نوجوانان سأله محلّويآوراثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تاببررسی