EEN PLANETARIUM IN ANTWERPEN - Urania

EEN PLANETARIUM IN ANTWERPEN ?

EEN ZOEKTOCHT DOORHEEN MEER DAN 80 JAAR ANTWERPSE GESCHIEDENIS

Urania 15 november 2018 1

1930 - 1940

Urania 15 november 2018

JANSKY

TOMBAUGH

2


ANTWERPEN

WILLEM EEKELERS CAMILLE HUYSMANS

3



CARL ZEISS MARKETING


En CARL ZEISS JENA ziet het groots:

6

JANUARI 1933: UITNODIGING VOOR EEKELERS EN ARCHITECT JAN VAN

HOENACKER VOOR REIS NAAR JENA


MAAR ….WIE ZAL DAT BETALEN?

7

1935: 5 MILJOEN BF GEVONDEN ?


Nota voor den heer C. Huysmans, Burgemeester.Oprichting van een planetarium in Antwerpen.

De Universiteiten van Gent en Luik zullen ieder 5 miljoen frank mogen besteden voor aankoop in Duitschland van wetenschappelijke werken, leermiddelen, enz. op het tegoed van 20.000.000 frank van de Belgische Regeering bij het Bureel voor Omzetting van de Duitsche buitenlandse schulden. De overige 10 miljoen worden ter beschikking gesteld van de andere onderwijsinrichtingen. Op het grondgebied van Antwerpen zijn de hiernavolgende gestichten voor HoogerOnderwijs gevestigd:De Rijks HandelshoogeschoolDe Koloniale HoogeschoolHet Instituut voor Tropische geneeskundeDe ZeevaartschoolHet Hooger Instituut voor Schoone KunstenDe stad Antwerpen verdient dus tenzelfden titel als Gent en luik, in aanmerking te komen bij de verdeeling van de voormelde 20.000.000 fr.Er zouden derhalve bij den heer Minister stappen kunnen aangewend worden om voor Antwerpen insgelijks een krediet van 5.000.000 frank te bekomen, dat zou bestemd worden voor de oprichting van een planetarium.

5 MILJOEN BF GEVONDEN ??? (brief 21 september 1935 van Eekelers aan Huysmans)


ONDERTUSSEN IN BRUSSEL

9


Alberteum-Aedes scientiae of het "Palais de la Science"

10

1935


Het is de machine tot verkenning van de hemel, die zelfs een romancier met de stoutste verveelding niet had durven dromen



CHRONOLOGIE ALBERTEUM & PLANETARIUM OP DE HEIZEL(en het belang hiervan voor Antwerpen):

1935: Wereldtentoonstelling met het nieuwe Alberteum, incl. planetarium met 23 meter koepel en plaats voor 500 bezoekers

1936: Planetarium blijft open, maar het gebouw wordt verwaarloosd door de Belgische staat. (brief CAMIEL HUYSMANS !)

1939: Gebouw sluit, na 650.000 bezoekers in het planetarium

1940 e.v. : W.O. II en vandalisme in leegstaand gebouw

1954: Renovatie van het gebouw en heropening (initiatief v/d stad Brussel)

1958: Wereldtentoonstelling op de Heizel (… contact met KMDA !)

1968: Sluiting en afbraak van het Alberteum-complex; plannen voor een nieuwe planetarium op de Heizel (met de bestaande koepel).

1976: Opening van het nieuwe planetarium (directeurs o.a. Bodifée, Wojciulewitsch, Pien, …)


ARMAND PIENGERARD BODIFÉE(en EH Van Gaal)

EGON WOJCIULEWITSCH(en Anton Kutter)

(EX-) URANIANEN AAN HET HOOFD VAN HET HEIZEL_PLANETARIUM


En nu zegt de Regering: “Ik laat dien boel verrekken, het gaat me niet aan, er mag gebeuren wat wil!”Indien de Stad voor het ogenblik over de nodige middelen beschikte, zou ik niet aarzelen het Planetarium over te nemen …

1936


…. Je lis avec grand plaisir que vousaves la même idée. Pesistez, car, unPlanetarium, une des curiosités les plus extraordinaires …amèneraisdes masses de touristes dans notrebonne ville.

BRIEF VAN DE CONSUL VAN LIBERIA

(LOUIS ROSENTHAL ?)AAN BURGEMEESTER

HUYSMANS(19/09/1935)


EEN KWART EEUW LATER …

17

BELGISCH PAVILJOEN:WETENSCHAP, CULTUUR EN

ONDERWIJS***ALBERTEUM - - - ZOO***

DAN TOCH EEN PLANETARIUM IN

ANTWERPEN !

VAN DROOM TOT REALISATIE

VAN OPENING TOT SLUITINGEEN HISTORIEK VAN MEER DAN 50 JAAR


1961 – 1971



EERSTE OFFERTE VOOR EEN

PLANETARIUM IN DE ZOO

20

1961


PLANNEN VOOR EEN ANTWERPS PLANETARIUM KRIJGEN STILAAN VORM … LAMGZAAM MAAR ZEKER

1958: idee rijpt tijdens de Wereldtentoonstelling op de Heizel

1958 – 1960: op zoek naar locatie, geld en materiaal

1961: eerste offerte voor “Kleinplanetarium” van Zeiss (565.000 BF)

1965: offertes uit Japan van Minolta en GoTo (8.000.000 BF)

1966: aanstelling architect voor verbouwing Melkerij

1968: bouwvergunning

1971: officiële opening van het Zoo-Planetarium


HET DUURT NOG TOT 1968 VOOR DE PLANNEN

DEFINITIEF ZIJN

22

1968


DE MELKERIJ

23



EN “HET STAD” WIL OOK WAT

25


26

DE VOORZIENE START LOOPT VERTRAGING OP: HET

TOESTEL IS AFGESTELD OP EEN TE KLEINE KOEPELDIAMETER

GVA 4 MAART 1970


DE “VOLKSSTERRENWACHT

VAN ANTWERPEN” IS VAN IN HET BEGIN NAUW BETROKKEN

BIJ HET PLANETARIUM:

HET IS E.H. VAN GAAL DIE DE DRIE ANTWERPSE

ASTRONOMISCHE VERENIGINGEN

VERTEGENWOORDIGT


7 MEI 1971

28

DE PLECHTIGE OPENING


GVA 15 MEI 1971


Het hemeltoneel en zijn artiesten.Zie ze vliegen.‘k Zag twee beren ….De ster van Bethlehem.Het tijdperk van de Waterman.Lentebode aan het firmament.Zomer aan de hemel.Herdenking Nicolaus CopernicusKen je dierenriem?Bewoonde werelden in het heelal.De muziek der sferen.Van pool tot evenaar.En waar de sterre bleef stille staan.Hebt u even tijd?Er was eens …. (Griekse sagen).

ENKELE THEMAVOORSTELLEN VAN DE EERSTE JAREN

30


EVOLUTIE VAN HET BEZOEKERSAANTAL


HET ZIJN VOORAL URANIA MEDEWERKERSDIE DE VOORSTELLINGEN

IN HET PLANETARIUM VERZORGEN


TOCH EEN TWEEDE PLANETARIUM IN ANTWERPEN ?

1980 ?

DAT ZOU DAN IN DE HOGERE ZEEVAARTSCHOOL GEWEEST ZIJN :Wat weten we min of meer zeker:- Er was daar (nog) geen planetarium in de jaren ’70- Er was geen planetarium meer in de jaren ’90- Projectiekoepel zou een doormeter van 3 à 4 meter gehad hebben- Zou van het Belgisch leger komen.- Zou teruggegaan zijn naar het Legermuseum.

Wat weten we nog niet:- Waar haalt het leger een planetarium vandaan?- Wat deden (doen?) ze er mee?- Welk soort/type planetarium was/is het?- Waarom tijdelijk naar de Zeevaartschool?- Waar is het nu?

Wordt vervolgd …???

1990 - 2017



DE ZKP 1 WORDT VERVANGEN DOOR DE ZKP 2

1990

35


OFFERTES VERGELIJKEN


EN DAN STOPT HET VERHAAL IN ANTWERPEN

2014

?37


2014

38


2015

39


2015


2015


2017

42


2018

43

DE (NABIJE) TOEKOMST


EN DAT GAAT HEEL WAT GELD KOSTEN

DUS: SUBSIDIES MAAR OOK EEN GIFTENACTIE EN EEN VEILING

44



1970 2020



ALLE INFORMATIE ZOALS

FOTO’S, DOCUMENTEN, KRANTENARTIKELS,TIJDSCHRIFTEN, …

IS WELKOM

*afgeven op de sterrenwacht* mailen naar

[email protected]


DANK U !

49

EEN PLANETARIUM IN ANTWERPEN - Urania

Documents