EDEBİYATIRMAĞIreceptayyiperdogankizanadoluihl.meb.k12.tr/meb_iys...Divan,halk, Tanzimat ve Batı edebiyatını en ince ayrıntılarına kadar bilen bir sanatçıdır.Serbest iire

2017-2018

SAYI:1

NECĠP

FAZIL

KISAKÜREK

ÖZEL SAYSI

[EDEBİYAT IRMAĞI] Orada, o anda doğadan ve görünümler

dünyasından koptum; edebiyat ırmağına

bırakıyordum kendimi. Sadık Hidayet

2

Genel Yayın Yönetmeni: İçindekiler

Muhammet KAYAPINAR Editörün kaleminden. ................................ 3

Necip Fazıl'ın Hayatı ve Sanat anlayışı. ... 4

Yazı İşleri Müdürü: Şakir Kurtulmuş İle Röportaj. ......................6

Annem ................................................... 10

Asuda Feyza YAYAN Vehim ......................................................... 11

Tasavvufun Bahçeleri ..............................12

Yayın Editörü: Hep Seninle Olan ......................................... 15

Zindandan Mehmet'e Mektup. .............. 16

Zeynep Tumay KILIÇ Yalnız Senden Medet Umarım ................. 18

Okuyucuya Mektup. ................................. 19

Grafik-Tasarım: Bir Değişimin Hikayesi. ............................... 20

Kürk Mantolu Madonna Üzerine. .......... 22

Tülay UZUN Beethoven'ın Hayatı,Sözleri ...................... 23

Resim:

Zehra Ece POLAT

Kaygısızlar:

Zeynep Tumay KILIÇ

Sude Naz BALDEMĠR

Halime ARĠ

Rümeysa CÜREOĞLU

Tülay UZUN

Melike YÜCEKAYA

Sevda EREN

Elif Nur ALAYHAN

Bedriye KESER

Saadet Elizaveta BABAL

3

Editörün Kaleminden

Değerli okurlar,

Dergimizin ilk sayısıyla 9A sınıfı olarak karışınızdayız.

Necip Fazıl Kısakürek'i tanırsınız ama onun eserlerine hayatına hiç bu kadar dahil

olmadınız.Size nezih bir kafede arkadaşlarınızla otururken "Bunları da biliyor muydunuz?"

diyerek meraklı bakışları üstünüze çekme fırsatı sunuyoruz. Üstadın şiirlerinden esinlenerek

yazdığımız şiirleri, onun sözlerini ve hayatını okurken ruhunuz bu aylık edebiyat açlığına

doymuş olacak.

Peki, Beethoven'i tanır mısınız? Daha önce bir kitapta,bir dergide ya da bir internet

sitesinde onunla hiç karşılaştınız mı? Daha önce kendisiyle tanışmadıysanız üzülmeyin, sizi

biz tanıştırıyoruz. Sizin için derlediğimiz "Ölmeden Önce Dinlemeniz Gereken Beethoven'in

Beş Eseri" adlı yazıyı okurken camın kenarına geçmenizi,kulaklığınızı takıp eserleri dinlerken

bu ilginç hayatı okumanızı tavsiye ediyoruz.

Camın kenarındaki koltuğunuz, sıcak çayınız ve kulaklığınız sizi bekliyor. Edebiyat

Irmağı'nın şırtılsına kendinizi bırakın.

Su kesiksiz hareket, zikir, ahenk, şırıltı

Akmayan kokar diye esrarlı bir mırıltı

-Necip Fazıl Kısakürek-

Biz de edebiyatın bu akşına dahil olduk.Yayın dünyasında başarılar elde

etmek dileğiyle dergimizi siz okuyuclarımıza sunuyoruz. Keyifli okumalar.

Zeynep Tumay KILIÇ

Zehra Ece Polat

4

Araştırma

NECĠP FAZIL KISAKÜREK'ĠN HAYAT KRONOLĠJĠSĠ

1904- Necip Fazıl dünyaya gelir

1910- Çok kısa bir sürede mahalle mektebine girer ve Mustafa Efendi'den Kuran dersi almaya

başlar

1912- Dedesi Hilmi Efendi onu kendi eliyle Fransız Mektebi'ne yazdırır . Ancak çok

geçmeden oradan alınarak Amerikan Koleji'ne verilir.

1913- Büyük Reşit Paşa Numune Mektebi'ne kaydolur. Numune Mektebi’ni bitirir bitirmez

Bahriye Mektebi’nin kabul imtihanlarına girer ve kazanır. İlk olarak edebiyat öğretmeni

tarafından keşfedilir. Şiire bu okulda başlar. O dönemde Talebe Yazıları ve Nihal isimli el

yazması haftalık mecmualar çıkarır.

1921- Darulfünun'un felsefe şubesine kaydolur. Yakup kadri Karaosmanoğlu’ya ilgi duymaya

başlar ve yazdığı şiirleri ona götürür.

1922- Darulfünun da ileriki zamanın yazarları ile tanışır ve onlarla arkadaşlık kurar. Yeni

Mecmua dergisinde şiirleri çıkmaya başlar.

1924- Yüksek Öğretmen Okulundadır. Cumhuriyetin yurt dışına talebeler göndermek için

açtığı imtihanları iyi derece ile kazanır. Ayrıca Anadolu mecmuasında şiirleri çıkmaktadır.

Vakit gazetesinde yazdığı bir röportaj ile gazeteciliğe başlar.

1928- Kaldırımlar isimli 2. şiir kitabını çıkarır. Cumhuriyet gazetesinin edebiyat sayfasına

tahliller ve hikayeler yazmaya başlar.

1930- Hakimiyet-i Milliye gazetesinde Zaviye başlığı altında tahlil yazıları yazar.

1932- Örümcek Ağı ve Kaldırımlar isimli ilk kitaplarındaki çoğu şiirlerle yeni yazdıklarını da

bir araya getirerek Ben ve Ötesi isimli kitabını çıkarır.

1933- Birkaç Hikaye Birkaç Tahlil isimli eserini yayınladı.

1934- Seyit Abdulhakim Arvasi ile tanışır.

1935- İlk tiyatro eseri olan Tohum yayınlanır.

1936- 14 Mart Ağaç mecmuasını Ankara’da yayınlamaya başlar.29 ağustos Ağaç dergisinin

17. sayısında yayın dünyasından çekilir.

1937- Bir Adam Yaratmak adlı eser İstanbul Şehir Tiyatrosunda oynanır. Yazarın bu eseri

aylarca konuşulur.

1938- Büyük Doğu Marşı isimli şiiri çıkar . Bir Adam Yaratmak piyesi dergilere konu olur.

1942- Kırk beş günlüğüne Erzurum’a askerliğini tamamlamak için gider. Bu süreçte yazmayı

bırakmaz ve Yeni İstanbul gazetesine yazılar gönderir. Para isimli piyesi İstanbul şehir

tiyatrolarında oynanır ve büyük ilgi görür.

1945- Büyük Doğu Dergi’si 2. kez çıkar.

1948- Halkadan Pırıltılar isimli eseri Türk Neşriyat Yurdu tarafından yayınlanır ve bu yıllarda

hapse atılır.

1973- Büyük Doğu Yayın Evi kurulur. İlk olarak Esselam –Mukaddese Hayattan 63 Levha

isimli kitap çıkarılır.

1980- Türk Edebiyatı Vakfı tarafından Sultan-ı Şüara (Şairler Sultanı) ilan edilir.

1983- 25 Mayıs günü Erenköy’deki evinde hayata gözlerini yumar.

NECĠP FAZIL'IN EDEBĠ KĠġĠLĠĞĠ VE SANAT ANLAYIġI

Modern Türk şiirinin mistik şairidir.Düz yazı türünde yapıtları olmasına rağmen asıl

güçlü yanı şiirlerindedir. Halk şiririmizin öz ve biçim yapısından yararlanmış, bunlara batılı,

modern bir özellik kazandırmış,sonraları dinsel duyuşlarda karar kılmıştır. Sağlam bir

teknikle, esrarlı iç alemini, felsefi görüşlerini,etkileyici bir anlatımla dile getirmiştir.

5

Araştırma

Şiirin yanı sıra makale,tarih, eleştiri, biyografi, öykü türlerinde de yapıtlar

vermiştir. Divan,halk, Tanzimat ve Batı edebiyatını en ince ayrıntılarına kadar bilen bir

sanatçıdır.Serbest şiire karşı çıkmış ve kafiyeye sığınmayı sahtekarlık saymıştır. Ona göre

duygu ve düşünce harmanlanıp şiir kalıbında sanat kaygısıyla dillendirilmelidir.Şiirin iç

yapısıyla dış yapısı arasında bir uyum bulunması gerektiği düşüncesinden hareketle Necip

Fazıl, 1930'lu yılların başına değin süren yoğun şairlik yaşamında lirizim ağır bastığı şiirler

yayımlamıştır.Duygularını değişik biçimde yansıtışı,değişik benzetmeler kullanarak şiirlerini

renklendirişiyle bu yılların şairleri arasında ayrı bir yeri olmuştur.Her

şiirinde,sanatından,ruhundan, hissiyatından ve düşüncelerinden ipuçları vardır. Genellikle

şiirlerinde ruh çalkantılarını,korkularını,iç hesaplaşmalarını,çocukluk yıllarına ait has

hatıralarını dış dünyadaki varlığı ve kendisiyle dişdişmelerini,arayışlarını anlatmıştır.

Rümeysa CÜREOĞLU

Zehra Ece POLAT

6

Röportaj

Merhabalar,ben Recep Tayyip Erdoğan Kız Anadolu Ġmam Hatip Lisesi 9/A sınıfı öğrencisi

Sude Naz Baldemir. Sınıf arkadaşlarımla birlikte hazırladığımız "Edebiyat Irmağı" adlı dergimizin ilk

sayısını Necip Fazıl Kısakürek'e ayırdık.Bu konuda röportaj yapma isteğimizi kırmadığınız için size çok

teşekkür ederiz.

S.B: Türk Edebiyatı açısından Üstad Necip Fazıl’ı nasıl konumlandırıyor ve değerlendiriyorsunuz?

ġakir KURTULMUġ: Üstad Necip Fazıl Kıskürek, Cumhuriyet Dönemi edebiyat tarihimizin önemli

şahsiyetlerinden, iz bırakmış birisidir. Şair olarak öne çıkmış olmasına rağmen düşünceleriyle, yazdığı

eserlerle, gazeteci kimliği ve dergiciliği ile bir medeniyet mücadelesine girişen kahramandır. Sadece

bir edebiyatcı değil, bir fikir ve dava adamıdır. Bugün bizler bir medeniyet davası, bir yeniden diriliş

düşüncesi içersindeysek, bu konuma gelişimizde en büyük pay Üstad'ındır. Cumhuriyet döneminde

tek başına mücadele örneği sergilemiş bir şahsiyetten söz ediyoruz. Üstad'ın hayatı boyunca yapmaya

çalıştığı şey, İslam’a hizmet, Müslümanların içinde bulunduğu durumdan çıkış yollarını araştırıp

sunmak, İslam düşüncesine bağlı kalarak insanımızı yeniden dirilişe çağıran eserler ortaya koyup, hem

eylem olarak hem fikir olarak yeni bir tarz ortaya koymak olmuştur. Edebi eserleriyle olsun, düşünce

eserleriyle olsun çıkardığı Ağaç ve Büyük Doğu dergileri ile olsun hayatı boyunca verdiği mücadele

bunun içindir. Ömrünü savunduğu, yoğurmaya çalıştığı neslin oluşması için adamış, yiğit bir dava

adamıdır.

S.B: Necip Fazıl’ın eserlerine baktığımızda hem ferdî hem içtimaî ilişkinin işlendiğini

görüyoruz. Bu bakımdan Necip Fazıl’daki sanat anlayışı hakkında neler söylersiniz?

ġakir KURTULMUġ: Necip Fazıl ‘bir meselesi’ olan insandı. O meselesi uğrunda çok çalıştı.

Dava adamı olmasının en güzel örneğini sundu hayatıyla bizlere. Kendi meselesini asla

toplumun meselerinin önüne geçmesine izin vermedi. Evlerinde parası ödenmediği için

elektrik olmadı, ısınamadılar. Dergi çıkararak mücadeleyi yürütmeye özen gösterdi. Matbaaya

borçları olduğu için dergiyi basmıyorlardı. Eşinin mantosunu götürüp matbaaya rehin olarak

verip derginin basılmasını isteyecek kadar dava adamıydı. Davası için yapacağı çalışmalar

sanatının daima önünde durmuş, sanatın her dalında verdiği eserlerle sahip olduğu fikir

uğrunda yürüttüğü eylem ve dünya görüşünü yansıtmaktan asla geri durmamıştır. Ve kısa ama

özlü bir cümleyle sanat anlayışını şu cümle ile açıklayacaktır: ‘Anladım sanat Allah’ı

aramakmış.’

7

Röportaj

S.B: Necip Fazıl, çok genç bir yaşta, üstelik şiir gibi zor bir alanda ün kazanmış. Necip

Fazıl’ın şiirinin bu kadar tutulmasının, ona ün kazandıracak denli konuşulmasının nedeni

nedir?

ġakir KURTULMUġ: Elbette Necip Fazıl Cumhuriyet Döneminin en önemli şairidir. Hece

şiiri onunla en üst seviyeye çıkmış, doruklarda yaşamış ve kendisinden sonra gelenlerin daha

ileriye götüremeyecekleri bir üst noktaya yerleşmiştir. Yazdıklarıyla, tarz olarak heceyi

seçenlerin önünü tıkamıştır. Şiire getirdiği yeni sesle, lirik, iç derinlik, dilde yenilik ve güzel

akıcı bir uslupla en iyisini ortaya koymayı başarmıştır. Hayatına Abdülhakim Arvasi’nin

girmesi ile öz olarak daha farklı bir tarzda yazmaya başlayınca devrin önemli edebiyatçıları,

Necip Fazıl’ı görmezden gelmeye, eskisi gibi iyi şiirler ortaya koyamamakla itham etmeye

başlarlar. Fakat onun şiirindeki iç ses, ben, ruh gibi birbirinden güçlü söyleyişler ve imgelerle

büyük şiire giden yolu sürdürmeye devam edecek ve kendisinden sonra gelenlerin önüne en

güzel eserleri bırakacaktır. Onun bu başarısı Türk şiirinin özgün eserleri olarak bir dönemin

en önemli çalışmaları olarak anılmayı hak edecektir. Kendisinden sonra gelen şairler arasında

hece ile yazanlar olsa bile, döneminde hece şiirinin en iyi örneklerini ortaya koyup çok üst

perdede bir yer edinen Üstad’ı kimse geçememiştir.

S.B: Üstad’ın Abdulhâkim Arvasî ile tanışması ve bu tanışıklığın sonrası hakkında neler

söylersiniz?

ġakir KURTULMUġ: Üstad'ın Abdülhakim Arvasi ile tanışması hayatında önemli bir dönüm

noktasıdır.Onunla tanışıncaya kadar gençlik döneminde en uç noktalarda yaşamış birisi olarak

buhranlar içinde kıvranmaktadır. Bir arayış içindeyken tanımıştır kendisini ve yollarının

kesiştiği o tarihten sonra üretkenliği artmış ve birbirinden güzel eserler ortaya koymaya

başlamıştır. Bu dönemde Bir Adam Yaratmak, Çile, İdeolocya Örgüsü gibi önemli eserleri

yazmış ve geçirdiği evreyi şiirine de yansıtmıştır. Şiirini Abdülhakim Arvasi ile tanıştığı

zamana gore, onunla ve ondan sonra diye kendisi ayırmaktadır. Bu ayrımı şiiri ile de en güzel

biçimde şöyle ifade eder:

‘Tam otuz yıl saatim işlemiş, ben durmuşum

Gökyüzünden habersiz uçurtma uçurmuşum’

S.B: Necip Fazıl'ın eserlerinde tasavvufi düşüncenin izlerini nasıl sürebiliriz?

ġakir KURTULMUġ: Gençlik döneminde yalnızlığı ile büyük buhranlar içinde yaşayan

Üstad, hocası ile tanışınca yalnızlığı hemen terkedemez, yaşadığı buhranlar bir iki yıl daha

sürer. Hocasından zaman zaman kaçmaya çalışır ancak başarısız olur ve kaçtıkça daha çok

kendini girdiği dairenin sınırları içinde bulur. Ondaki bu değişim eserlerine de yansıyacaktır

ve bu dönüm noktasını ‘O ve Ben’ isimli eserinde şöyle ifade eder: ‘Ben kendilerini

tanımadan dik bir kaya üzerinde gururla dünyaya karşı dikilmiş uyuz bir keçiyken, tanıdıktan

sonra yere inen ve geçtiği yol boyunca süt koyuveren memeleri şiş, patlayasıya şiş bir koyun

olmuştum.’ Şehrin karmaşasından, düzensiz hayattan, sıkıntılı dost ilişkilerinden kaçmak

istediğinde hemen şeyhinin yanına koşardı. Eskiden dünyaya, eşyaya, gündelik yaşantıya çok

tutkun olan Necip Fazıl, Arvasi ile tanıştıktan sonra kendisini hafiflemiş olarak hissettiğini

söyler. Ben’in farkına varır, aklın hiçliğini görür ve eserlerinde özellikle ‘O ve Ben’ de

Yunus’un şeyhine bağlılığı gibi O’na bağlılığını anlatır. ‘Kalbinize erimiş kurşun halinde,

kızgın bir aşk sıvısı dökülüyor.’

8

Röportaj

S.B: Necip Fazıl ve Büyük Doğu deyince aklınıza ne geliyor? Büyük Doğu, Diriliş, Edebiyat

ve Mavera gibi dergiler bir geleneğin ürünleri.Günümüzde bu geleneği sürdüren süreli

yayınlar var mı?

ġakir KURTULMUġ:Büyük Doğu bir mefkürenin ismidir, der Üstad. Aslında bu kısa cümle

Büyük Doğu’yu anlatan en özgün, en anlamlı bir cümledir. Düşüncesizliğin yaygınlaştığı bir

toplumda, inanç zayıflığının hat safhada olduğu, kişiliksizliğin çoğaldığı bir dönemde inançlı

olmaya, inancın gücüne bir çağrıdır Büyük Doğu’nun çıkışı. Günlük, haftalık, aylık gibi

değişik periyotlarda yaklaşık 45 yıl yayınlanan Büyük Doğu dergisi Necip Fazıl’ın ismiyle

bütünleşmiş, ülkenin son yüzyılda düşünce, kültür, sanat, edebiyat ve siyaset hayatında

belirleyici ve etkili olmuş,çok sayıda aydın, düşünür ve yazar yetiştirmiş, bundan sonra da bu

etkinin gücü görülmeye devam edecektir. Necip Fazıl’ın Büyük Doğu ile önce kendisine ve

sonraki kuşaklar için açtığı bu kapıdan girerek yürüyüşüne devam eden Diriliş, Edebiyat,

Mavera, Yönelişler, Yedi İklim gibi daha pek çok dergimiz, bu geleneği bugüne kadar olduğu

gibi bundan sonra da sürdürmeye devam edeceklerdir.

S.B: Bir yazarın eserlerinin anlaşılırlık seviyesi farklıdır. Kimi eseri kolayca anlaşılabilirken,

kimi eseri de kolay hazmedilemez, zor gelir. Bu bakımdan Necip Fazıl’ın ilk olarak hangi

eserleri mutlaka okunmalıdır?

ġakir KURTULMUġ: Üstad Necip Fazıl’ı anlamak için bütün külliyatını okumak gerekir. İlk

olarak okumaya şiirlerinden başlanabilir, hikaye ve tiyatro eserleri ile daha sonra da düşünce

eserleri okunabilir.

S.B: Necip Fazıl'ın hayatında yaşadığı dönüm noktaları nelerdir?

ġakir KURTULMUġ: Bu soruya yularıdaki sorulardan birisini cevaplarken kısmen karşılık

vermiş olduk ama burada konunun önemine binaen yeniden tekrarlamış olalım. En önemli

dönüm noktası şeyhi ile tanışmasıdır. Daha önceki dönemle tanıştıktan sonraki dönem kendi

ifadesi ile çok farklıdır. İkinci dönemi daha kıymetli, daha verimli bir dönem olarak niteler,

pek çok güzel eserleri de bu dönemde ortaya koymuştur.

S.B: Necip Fazıl'ı yakından tanıma imkanınız oldu mu?

ġakir KURTULMUġ: Üniversite tahsili için İstanbul’a geldiğimizde Üstad burada ve

Anadolu’nun pek çok yerinde konferanslar veriyordu. İstanbul’da MTTB’nin

Cağaloğlu’ndaki genel merkez binasındaki konferans salonunda düzenlenen

konferanslarından bir kaç tanesini izlemek bize de nasip oldu. Üstadı bu konferanslar

nedeniyle yakından görebildik. Birkaç kez de Cağaloğlu’ndaki Büyük Doğu idarehanesine

gidip kendisini ziyaret ettik.

S.B: Son olarak; şiir yazmak için biz öğrencilere tavsiyeleriniz nelerdir?

ġakir KURTULMUġ: Yazmadan önce mutlaka okumalarınız olmalı. Çok okumalısınız. Kültür

coğrafyamızın her bir parçasında büyük emekleri olan değerlerimizi Mehmet Akif, Necip

Fazıl, Sezai Karakoç, Cemil Meriç, Nurettin Topçu, Nuri Pakdil, Erdem Bayazıt, Akif İnan,

Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören’den başlayarak günümüz edebiyatına kadar takip ederek

okumalıyız.

9

Röportaj

Bir yazarı okumaya başladığınızda ona ait kitapları bir bütünlük içinde toplu

okumalar biçiminde takip etmek, okumak size çok daha yararlı olacaktır. Başta da söylediğim

gibi, yazmaya başlamadan once okumalar yapmalısınız, çok okumalı, az yazmalısınız.

S.B: Bu güzel sohbet için çok teşekkür ederim.

ġakir KURTULMUġ: Edebiyat Irmağı dergisi hayırlı olsun. İlk sayısını Üstad Necip Fazıl’a

ayırmanız çok güzel. Bu vesile ile Necip Fazıl’ı daha önce okumamış arkadaşlarımıza hemen

şimdi onu okuma heyecanı vereceğinden kuşkumuz yok. Hayırlara vesile olmasını diliyor,

ben de teşekkür ediyorum.

10

Şiir

ANNEM

Anne girdin düşüme

Yorganın olsun duam

Mezarında üşüme

-Necip Fazıl Kısakürek-

Güneşe benzetsem,batmazdın annem

Çiçeğe benzetsem, solmazdın

Buluta benzetsem,kararmazdın ki

Toprağa nasıl benzedin annem?

Her gece yokluğunu örttüm üstüme

Her sabah hayalinle uyandım

Kırık dökük penceremden her akşam

Saçlarının kokusu sızdı annem

Mezarındaki çiçekler de büyümüş

Yoksa gözyaşların mı onları büyüttü annem?

İçimde umutsuzluk sarmaşıkları

Özleminle büyüttüm onları annem

Hani hiçbir şeye benzemezdin ya

Şimdi neye baksam sen

Saçlarına ak düşünce korkan ben

Karanlığına nasıl dayansın annem?

Melike YÜCEKAYA

11

Şiir

VEHĠM

Cinlerin beynimde yaptığı düğün

Sulardan, seslerden ve gecelerden.

-Necip Fazıl Kısakürek-

Sözcükleri sardım, çektim içime

Biriktirdim yıllar yılı

Bünyem ağır, ruhum zayıf

Yoruldum, zamansız nefes alışlarımdan

Düğün dernek kuruldu cümlelerden

Bir cadı kazanı kaynamakta beynimde

Bir harfin peşinde saçlarımı ağarttım

İfadesi yok sensizliğin, ey mavi rüya

Ey mavi rüya, gene savaş var

Düşünceler hücum etmekte yüreğime

Sabaha kadar sürüp gidiyor bir hengame

Gözlerim güneşe takılı kaldı

Kan çanağı tutmakta yeryüzüne

Bir vehim ki bu, sonsuzluğun nefesini üfürmekte

Tülay UZUN

12

Araştırma-Ġnceleme

TASAVVUFUN BAHÇELERİ ADLI KİTAP ÜZERİNE BİR MÜLAKAT

Necip Fazıl'ın sanat anlayışının dönüm noktalarından biri de Abdulhakim Arvasi ile tanışması

olduğu edebiyat çevrelerinde bilinmektedir.Bu tanışıklıktan önce bir arayış içinde olan şair artık

aradığını bulmuştur.Tasavvufun kapılarını arayan şair artık başka bir dünyanın

eşiğindedir."Kurtarıcım" olarak adlandırdığı Abdulhakim Arvasi'nin düşüncelerini benimsemiş, ölene

dek de bu düşüncelere sıkı sıkıya bağlı kalmıştır.

Biz bu yazımızda sizleri Necip Fazıl'ın "Tasavvuf Bahçeleri" adlı eseriyle buluşturmayı

amaçlıyoruz. Böylece Necip Fazıl'ın girdiği bu dünyayı yakından tanımış olacağız. Ġlk olarak kitabı

teknik olarak tanıtmakla işe başlayalım. Eser,"Takdim, Bazı Tasvvuf Istılahları Hakkında, Nakşi Yolunun

Hususiyetlerinden, Tabir Farkları" olmak üzere beş ayrı bölümden oluşmaktadır. Aslında eser, Necip

Fazıl'ın kendisine örnek aldığı ve düşüncelerini benimsediği Abdulhakim Arvasi'nin eşsiz eserlerinden

birisidir.Necip Fazıl, bu eseri sadeleştirerek yeniden

yayıma sunmuştur. Eserin takdim bölümünde;

Bu da yazarın Abdulhakim Arvasi'ye nasıl önem verdiğini net şekilde ortaya

koymaktadır. Yazar "O ve Ben" adlı eserininin taktim kısmında da bu önemi ifade etmek için şunları dile getirmektedir:"Bu eser dünyaya gelişimden bugüne kadar en hususi renkleri,çizgileri ve sesleriyle

hayatımın hikayesi ve aslı O'nu tanıdıktan sonra manasını anlamaya başladığım vücut hikmetinin

bende tecelli eden yakıcı ifadesidir." Onu tanımadan önce ve onu tanıdıktan sonra şeklinde yazar,

hayatını iki döneme ayırır.Bu da Abdulhakim Arvasi'nin yazarı etkileyen en önemli kişi olduğunu

göstermektedir.

Yazar, "Tasavvufun Bahçeleri" adlı eserin baş kısımında tasavvufun mevzuunun meal olarak

"Allah'ın Zatı" olduğunu, bu yüzden "imkan alemi"(olabilirler alemi) içinde beyan edilmesinin

imkansızlığını, bununla birlikte bağlıları tarafından bu konuda pek çok kitap ve risale tertip edildiğini

ifade etmektedir.

öğretici mahiyette, bu son asrın

en büyük din eserini, en titiz

sadakat, en derin dikkat ve

kesin haşyetle sadeleştirirken,

kendimden ekleyeceğim ölçü,

Büyük Veli'nin muazzez

ruhaniyetine sığınmak ve affını

dilemektir" diye açıklıyor.

Arvasi

dışından Hazretlerine ait,

"İrşad edicim, kurtarıcım,

Efendim Abdulhakim

13

Araştırma-Ġnceleme

Tasavvuf konusunda yazan kişilerin keşfe bağlı hakikatler ve ilhama dayalı incelikler

üzerinde, zeyli uzun anlamı bir, bakış açısı bakımından değişik kitaplar yazdığından bahseder.Bu

kitapların bir kısmınında da tasavvuf tarihi diye nitelendirebileceğimiz bir tarzda olduğunu

bildirmektedir. Bir kısmı da bu yola girme ve bu yolda olamanın edep kuralları üzerinedir ki yazar asıl

önemli olanların bu kitaplar olduğunu söylemektedir.Bu kitapları havas ve avama fadalı olarak

nitelendirir. Gene bu kitapların bir kısmı, velilerin kerametleri hakkındadır ve bu kitaplar diğerlerine

göre daha az öneme sahiptir.

Yazar, tasavvuf kelimesinin doğuşunu titiz kalemiyle detaylı bir şekilde anlatmıştır. Bu

kelimenin kökenini "safvet" kelimesine dayandırmıştır.Tasavvuf kelimesinin "Safvet" kelimesinden

geldiğini şu hadise dayandırmıştır:

"Rivayet edilmiştir ki, Allah'ın Rasulü, mübarek peygamberlik simalarında açık bir hüzün ve değişiklik

eseri olduğu halde, Sahabiler meclisini şereflendirmişler ve "Bu dünyanın safası gitti, kederi kaldı"

buyurmuşlardır.

Sufi, mutasavvıf, tasavvuf kelimelerinin kökeninin nerelere dayandırıldığına dair bilgiler

verdikten sonra Sufi kelimesinin sebep aranmaksızın, kalp safasına, gönlü, bütün yabancılardan

arındırma ve ilahi zikirle ruhu donatmaya malik olanlara verilen isim olarak tanımlamıştır.

Bunun yanı sıra "tasavvuf" kelimesinin tarifi üzerine çeşitli şeyh ve velilerin ifadelerine yer vererek

eserin gidişatını güçlendirmiştir.

"Sufi taifesinin efendisi Cüneyd, buyurdular ki:

-Tasavvuf,Hakk'ın seni sende öldürmesi ve kendisiyle diriltmesidir.

Yine Cüneyd bir başka yerde dedi ki:

-Tasavvuf, şeriat yasaklarına ve kötü ahlaka karşı sürekli mücahededir.

Şibli ise tasavvufu söyle ifade eder:

-Her türlü endişe ve düşüncelerden uzak,Allah ile birlikte olmaktır.

Ebu Yakup:

-Tasavvuf, öyle bir haldir ki, bütün beşeri sıfatları yok eder.

Maruf:

-Tasavvuf uzaklığın kaderinden sonra, yakınlığın safasıdır.

Ebu Muhammed Ceriri:

-Tasavvuf, her düşük ahlaktan çıkmak, her yüksek ahlaka ermek..."

Tasavvuf kelime olarak kalbi kötü huylardan arındırmak, kalbe huzur vermek

anlamındadır.Eserde okuyucuda oluşan soru işaretlerini cevaplamak amacıyla bazı tasavvufi

istilahlarının açıklamalarına yer vermiştir.Bu ıstılahlar Arapça kökenli olup geçmişte sufiler tarafından

kullanılmıştır.Örneğin, nefs,üns, heybet, tevacüd, vecd, murakabe vs. Bu ıstılahların açıklanması

okuyuclar tarafından tasavvufun daha anlaşılır bir yol olmasını sağlamıştır.

Ayrıca yazar eserinde Hace Behaeddin Nakşibend üzerinde de durur.Ona ayrılan

bölümde sözleri,öğütleri ve bazı kişilerle yaptıkları diyaloglara yer verilir."Nakşi Yolunun

Hususiyetleri" adlı bölümde Nakşi yolunun gidişatinın on bir Farsça kelime ile açıklar.Bu bölümün

başında şu ifade geçmektedir:

14

Araştırma-Ġnceleme

"Büyük Nakşibend yolunda hususi olarak onbir kelime vardır ki, bunlar Farsidir.Zira bu yolun

büyüklerinin çoğu Fars'tandır."

Bu on bir kelime sırasıyla şunlardır: "Huş der dem, nazar ber kadem, sefer der

vatan,halvet der encümen,yadkerd,bazkeşt,nigahdaşt,yaddaşt,vukuf-i zamani,vukuf-i adedi,vukuf-i

kalbi. Bu kelimler sırasıyla açıklanarak sufilere yol gösterilmiştir.

Eser, Necip Fazıl'ın Abdulhakim Arvasi'den ne kadar etkilendiğinin bir kanıtı olarak

karşımızda durmakta ve bize onların dünylarından bir kesit sunmaktadır.Necip Fazıl'ın yıllar yılı arayışı

sonunda bulduğu yolu tanımamız açısından önemlidir.

Anladım işi, sanat Allah’ı aramakmış;

Marifet bu, gerisi yalnız çelik - çomakmış..

Halime ARİ

(Necip Fazıl Kısakürek)

(Abdulhakim Arvasi)

15

Şiir

HEP SENĠNLE OLAN

Yolumun karanlığa saplanan noktasında,

Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.

-Necip Fazıl-

Yalnızlık diye bir şey yoktur bence

Çünkü yanında hep o vardır

Sesi vardır mesela, bazen kafa kemirir

Hüznü vardır mesela, bazen sıkıntı verir

Gölgesi de vardır biliyor musunuz?

Ruhunuza işler hep

İçinize korku düşürür

Ondandır işte hep ondan

Dengesizliği evrenin

Yalnızlık diye bir şey yoktur bence

Sen nereye gidersen git

İçinin bir köşesinde Seni dinler

Düşüncelerini didikler

Onun ayak sesleri duyulur

Ve unutursun kendini

Karanlığın keşmekeşliğinde

Sude Naz BALDEMİR

16

Hikaye

ZĠNDANDAN MEHMET'E MEKTUP

Gittiği okulları başarıyla bitiren Cevdet, bu son senesini de başarıyla tamamladı.

Onun için artık lise dönemi bitmiş üniversite dönemi başlamıştı. Lise döneminde yarım

bırkatığı şiirleri yazmaya devam ederken bir yandan da İstanbul Üniversitesi'nin Felsefe

Bölümü'nü kazandı. Bölüm hocalarından Yaşar Naci, Cevdet'in şiir yazdığını gördü ve bir

mısra okumak istedi.

-Cevdet, bakabilir miyim?

-Buyrun, buyrun, bakabilirsiniz.

Nizam köpürüyor med vakti deniz;

Nizam köpürüyor, ta çenemde su.

Suda gizli bir yol, pırıltılı iz;

Suda ezel fikri, ebed duygusu

-Ne kadar manalı sözcükler kullanıyorsun. Bunlar bir tek sende kalmamalı, yayılmalı Cevdet.

-Şu an öyle bir imkanım yok efendim, ben de yayınlanmasını isterim.

-Sana yardımcı olabilirim. Tanıdık birkaç dergi var yayınlanmasını sağlayabilirim.

Yaşar Naci, Cevdet'in şiirlerinin birkaç dergide yayınlanmasına yardımcı oldu. Ve

ardından önemli şairlerle ve yazarlarla tanışmasını sağladı. Cevdet, bu önemli yazarların

yaşayış biçimini özümsemek istedi ve onlarla beraber bohem bir yaşam sürdürmeye başladı.

Bu bohem hayatı yaşarken babasından kalan mirası, hiç istemese de sonradan başladığı, bir

türlü yakasını bırakmayan içkiye yatırdı.

Cevdet ne kadar özendiği hayatı yaşasa da istediği hayat bu değildi.İstediği hayatı

arıyordu, kafasında her geçen gün çoğalan sorulara cevap bulmaya çalışıyordu. Yine

kafasındaki sorulara cevap aradığı bir gün yolda yürürken yanına biri yaklaştı ve söze girdi;

-Yaşamak... Ne çetin bir bilmece değil mi?

-Ya... Öyle. Çözmeye çalıştıkça daha fazla düğüm oluyor sanki.

-Yaşamak, Allah'ın bize bir lütfudur. Bir onur için...

Cevdet, Abdulhalim Ceziri'nin konuşmasından çok etkilenmiştir. Ve sanki o

konuştukça kafasındaki soru işaretleri azalmıştır. Abdulhalim Ceziri sayesinde bir türlü

bırakamadığı içkiyi bırakmış, onun isteği üzerine evlenmiş ve oğlu Mehmed dünyaya

gelmiştir. Artık aradığı hayatı bulmuş efendisinin izinden Allah yolunda ilerlemeye

başlamıştır. Yine efendisinin yardımıyla ''Letafet'' adlı bir dergide yazılar yayınlamaya

başlamıştır. En son yayınlanan ''Yaşamak'' adlı yazısı yüzünden tutuklanır ve gericilik suçu

nedeniyle Sinop Cezaevi'ne gönderilir. Cezaevinin girişinde Cevdet, içine oturan anlamsız

hisle etrafına bakıp bin yıllık bir konaktan bozma, zemini tuğla döşeli bu kapalı hücreyi, belki

yüz belki bin kere adım adım arşınladığını hayal etti. Başını iki diz kapağının arasına

yerleştirip sordu kendine:

''Ben neyim ve bu hal neyin nesi?"

Tam o sırada Ali yaklaştı yanına,

17

Hikaye

-Allah kurtarsın kardeş, ben Ali. Bana sorarsan çok fazla düşünme derim, daldığın

düşüncelerden ayrılamazsın.

-Sağolasın Ali kardeş.

-Senin suçun neydi de attılar seni buraya?

-"Gericilik!" dediler kardeşim ya senin suçun?

-Ben, üvey babam olacak o herifi öldürdüm, iyi ki de öldürdüm; bacıma dokunmak ha... Az

bile yaptım, cayır cayır yakacaktım onu ancak öyle içim soğurdu.

Cevdet bir an için kaçmak istedi ordan bir baba katiliyle aynı safta olmak... Cevdet'in

kırk yıl düşünse aklına gelmezdi bu kadar vahim bir durum içerisine düşeceği. Her gün dua

ediyordu, yalvarıyordu Allah'a: "Kurtar ya Rab! Kurtar. Sen her şeye kadirsin ya Rab. Duy

sesimi."

Cevdet hapse gireli daha iki gün olmuştu ki Ali'nin idamına şahit oldu. Ona Ali'yi

hatırlatacak tek şey bahçeye diktiği karanfillerdi artık. Her gün saat beşte sayım için Malta'ya

giderken burnuna Ali'nin diktiği karanfillerin kokusu gelirdi. Cevdet için işkence olan bu

dakikalarda Cevdet'in sevdiği tek şey bu karanfil kokusuydu. Ancak her gün aynı hissi

yaşamak Cevdet'in çektiği eziyeti bir kat daha arttırıyordu:

"Resmen böcek gibi eziyorlar bizi."

Koğuşta gericilik suçundan kaldığını öğrenenler ona ''Geri Adam'' lakabı taktılar.

Cevdet bu lakaptan rahatsız olduğu için buna karşı koyar,bu nedenle de hemen hemen her gün

bir kavgaya karışırdı. Cevdet artık çıldıracak gibi hissediyordu kendini. Koğuşun pis

duvarlarına, iğrenç kokusuna dayanamadığı anlarda da namaz kılıyor, secdede buluyordu

huzuru. Ya da kağıtlara dökerdi içini, öyle hafifletmek isterdi yükünü .

''Sen bir devsin, yükü ağırdır devin

Kalk ayağa, dimdik doğrul ve sevin.''

Yazdıkları onun güç kaynağıdır. Onlar sayesinde ayakta durur. Çoğu zamanını oğlu

Mehmet'e mektup yazarak değerlendirir.

''Mehmed'im, sevinin, başlar yüksekte!

Ölsek de sevinin, eve dönsek de!"

Cevdet, yazı yazmaya, mektup yazmaya devam ederken aradan iki yıl geçmiştir. Bu

sırada altı roman, on hikaye yazmıştır. Sonunda Cevdet'in istediği olmuştur. Allah dualarını

kabul etmiştir yapılan genel bir afla Cevdet de serbest bırakılmıştır. Ayşe hanım ve oğlu

Mehmet'e kavuşan Cevdet, Ayşe Hanım'ın dergi işlerini çok iyi yönettiğini ve işlerde aksaklık

olmadığını fark eder.Artık her şey yoluna girecektir. Ailesiyle hasret gideren Cevdet, yazdığı

roman ve hikayeleri peşpeşe yayımlar. Ancak her fani insan gibi Cevdet de bu dünyadan

göçecektir. Cevdet ceazaevinden çıkışının beşinci yılında güzel bir ölümle bu dünyadan

ayrılır ve yaratıcısına kavuşur.

Ölüm güzel şey, budur perde ardından haber

Hiç güzel olmasaydı, ölür müydü peygamber?

Semanur ÖZDEMĠR

18

Şiir

YALNIZ SENDEN MEDET UMARIM

Bu yük senden Allah'ım, çekeceğim naçarım!

Senden sana sığınır, senden sana kaçarım!

Bu yük benim Allah'ım bu benim imtihanım,

Senin kapını çalar, yardımını ararım.

Bu yük senden Allah'ım, taşıyacağım naçarım!

Senin varlığına inanır, senin için çabalarım.

Bu yük benim Allah'ım, seni anmakla huzur bulurum.

Yalnız senden medet umar, yalnız sana kulluk ederim.

Bedriye KESER

19

Okuyucuya Mektup

Sevgili Okurlarımız;

Hepinizin bir gayesi vardır. bunun için çabalar, uğraşırsınız. Benim gayem ise

huzurdur. Benim huzurum olsun da varsın hiçbir şeyim olmasın. Bana bir seccade versinler

bir ömür yaşarım ben onunla. Şu kasvetli dünyada özlediğim, anını gözlediğim tek vakit

namazdır. Çünkü benim için seccadededir huzur, duadır, namazdadır.

Dilimde tek söz, kalbimde tek sevgi ''Allah'' tır. Şöyle etrafıma bir bakıyorum da

Allah'a inanmayan, şirk koşan, emirlerini yerine getirmeyen ne çok kişi var. "Acaba neden

yapıyorlar bu kadar şeyi? Hiç mi düşünmüyorlar? Hiç mi görmüyorlar bu güzelliği? Allah hiç

mi gelmiyor akıllarına? Neden?" diyorum. Düşünsenize her şeyi gören her şeyi duyan biri var.

Karıncanın hacetini bile işiten, o en ufak mikrobu gören biri var. Sen nasıl ona şirk koşarsın?

Nasıl inanmazsın da ismini anmazsın? Bunların hepsi senden Allah'ım. Her kötü şeyden sana

sığınırım, sana kaçarım. Sen ki rahmetinle de korkunla da güzelsin. İnsanlar kurtuluş ister,

kurtuluş yolundan gitmez. Tek bir sözüne bakar kurtulmak oysa. ''Allah'', Allah desin yeter.

Ne demiş Necip Fazıl;

Her şey, her şey şu tek müjdede;

Yoktur ölüm, Allah diyene

Canım kurban, başı secdede

İki büklüm, Allah diyene.

Semanur ÖZDEMİR

20

Kültür-Sanat

BĠR DEĞĠġĠMĠN HĠKAYESĠ

Eğitim-öğretim ile ilgili bir film arayışındaysanız, işte size bir öneri: Les

Chorıstes.Türkçe adıyla "Koro"

Chiristophe Berratier tarafından yönetilen bu film,

2004 Faransa yapımı müzikal daramatik bir filmdir.

Filmin temelinde yer alan felsefe aksiyon-reaksiyondur.

Yani, etki-tepkidir. Koro, en iyi yabancı flim dalında

Oscar kazanmış bunun yanı sıra Altın Küre adaylığı gibi

birçok ödüle aday olarak gösterilmiş bir

filmdir.Fransa'daki "Sezar Ödülleri"nde ise en iyi

müzik ve ses ödülünü kazanmıştır.

Film, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Gernard Jugnot tarafından canlandırılan

Clement Mathieu adlı bir müzik öğretmeninin, Fond d'Etang (Yerin dibi) adlı bir yatılı erkek

okuluna atanmasını ve sonrasında sorunlu erkek çocuklarından oluşan sınıfını müzik yoluyla

eğitmesini anlatır. Bunun yanı sıra François Berland tarafından canlandırılan sinirli ve

disiplinli olan müdür Rochin okulun disiplini için her türlü cezayı denemektedir.Film,

Mathieu ve Rochin'in yöntemlerinin savaşına sahne olur. Mathieu sayesinde cezalardan

kurtulan çocuklar müziğe daha çok bağlanır.Hatta hikaye eski öğrencilerinden Pepinot

(Jacques Perrin) ve Pierre Morhange (Jean-Baptiste)'nin Matthieu'nun notlarını okumasıyla

seyirce aktarılmaya başlanır.

Koro,2004 Fransa yapımı

müzikal dramatik bir filmdir.29

Nisan 2005'te Türkiye'de

gösterime girmiştir.

Yönetmen:Chirstophe

Berratier

Film müziğinin bestecisi: Bruno

Coulais

Flim müziği: Look to Your Path

Oyuncular: Gerard Jugnot,

François Berleand, Jacques

Perrin, Jean-Baptiste Maunier

Kültür-Sanat

21

Bu filmde, eğitimde kullanılan yöntemlerin öğrenci üzerindeki etkileri gözler önüne

serilmiştir.Eğitimde zorlama yöntemlerin etkisizliği, öğrencilerin yetenekli olduğu alanlara

yönlendirmenin önemi vurgulanmaktadır. Morhange'daki değişim, biz öğrencilerin de

yetenekli olduğumuz alanlarda her türlü zorluğa rağmen ilerlememiz gerektiğini

kullaklarımıza fısıldamaktadır.

Film yönetici, eğitmen ve biz öğrencilerin mutlaka izlemesi gereken filmler arasındadır.

Konumunuz ne olursa olsun kendinizden bir şeyler bulacağınız, müzikle iç içe olan

mükemmel bir filmdir Koro. Filmin çarpıcı repliklerinden biri:

Asla, asla deme.

Asla, asla demeyin ve başarmanın yolunu bulun. Kötü görünen her durumda bir çıkış yolu

bulabilirsiniz. İçinizdeki yetenekleri keşfedin...İyi seyirler.

Sevda EREN

RE

PL

İKL

ER

DE

BİR

FİL

MD

İR

Kültür-Sanat

22

KÜRK MANTOLU MADONTULU MADONNA ÜZERĠNE BĠRKAÇ SÖZ

Sebahattin Ali’in yazmış olduğu Kürk Mantolu Madonna kitabı duyguların gerçekten öne

çıkarılmış olduğu bir yapıttır. Kitabın asıl konusu aşk ve peşinde sürükleyen tutkuyla alakalıdır.

Sebahattin Ali’den kısaca bahsetmek gerekirse hayatını yazmaya ve kitap okumaya adamış bir

yazardır. Öyle ki kolu kırıkken bile yazmış olduğu kitap vardır. Sebahattin Ali’nin ele aldığı

konulardan biri kuşkusuz gerçekliktir. Kariyerinde bir çok mükafata tabi tutulmuştur. Kürk Mantolu

Madonna kitabını kısaca özetleyecek olursak olaylar şöyle gerçekleşmiştir.

Rasim Efendi işinden çıkarılır ve arkadaşının baskısıyla da olsa onun iş yerinde çalışmaya

başlar, oda arkadaşı Raif Efendi ile tanışır , Raif Efendi kendi duygularını iç dünyasında yaşamayı

seven ve içine kapanık bir insandır. Kısa bir vakit geçirdikten sonra Raif Efendi hastalanır ve Rasim

Efendi’yi ona işleri götürmek üzere görev verirler Aslında Raif Efendi olmasına rağmen

küçümseniyordur. Raif efendi daha sonra Rasim Efendi’nin çekmecesindeki evraklarını ona

getirmesini ister Rasim Efendi bu talebi yerine getirirken gözüne siyah bir defter çarpar. Bu defter

Raif Efendi’nin hayatını anlatmaktadır. Defterde ise şöyle yazmaktadır;

Raif Efendi’nin babası ona işi vermek istediğinden işi öğrenmesi için onu Almanya’ya

gönderir. Fakat Raif Efendi kendisini Almanya’nın kültürüne ve havasına kaptırarak amacından

uzaklaşmaya başlar. Yine bir gün gazete okurken bir sergi gözüne çarpar ve bu sergiye gider. Sergi

bitene kadar aynı tabloyu yani Kürk Mantolu Madonna tablosunu seyreder. Serginin son günü bir

kadın (Maria) onu fark eder ve tablodaki kişiyi birine benzetip benzetmediğini sorar. Ama o anın

vermiş olduğu utançla öyle olmasa da annesine benzettiğini söyler. Yine bir gün arkadaşıyla gezerken

bu kadına rastlar fakat iletişim kuramazlar ve ayrılırlar. Bir sonraki gün Raif Efendi kadını yine aynı

yerde beklemeye başlar. Daha sonra kadının bir gece kulübüne girdiğini görür ve takip eder. Kadın

aslında müzisyendir.

Kadın yani Maria programını bitirdikten sonra Raif Efendi’nin olduğu yere gelir ve sohbet

etmeye başlarlar. Sergide baktığı fotoğrafın aslında onun oto portresi olduğunu söyler. Arkadaşlıkları

sürmeye devam eder ama Raif Efendi Maria’ya sırılsıklam aşık olur. Fakat Maria ona önceden aşktan

beklentisi olmadığını ve aşkın ona saçma geldiğini söylemiştir. Aradan bayağı bir zaman geçer ve

Maria’da olacaklardan habersiz Raif Efendi’ye aşık olur. Ta ki Raif Efendi’nin babasının vefatı ve

Türkiye’ye dönmesi gerçeğiyle yüzleşinceye kadar. Maria ve Raif sürekli telgraflaşıyorlardır. Ta ki

Maria’dan telgraf kesilinceye kadar. Raif Efendi yine kapanık olduğu iç dünyasına geri döner ve

yaşamdan gittikçe soğur. Fakat günlerden bir gün Maria’nın kuzenini ve yanında küçük bir kız

gördüğünde işler değişir. Kuzeni telgrafın kesilmesinin nedeninin Maria’nın ölmüş olduğu gerçeğini

ve yanındaki kızın onun kızı olduğunu söyler. Raif Efendi kızını ve kuzenini alıp uzun bir yolculuğa

çıkarlar.

Kitaptaki bana göre en ilgi çekici sözlerden bazıları şunlardır;

‘ Aşk öyle bir histir ki nereden geldiğini bilmediğimiz gibi günün birinde nereye kaçacağını

bilemeyiz’

‘’Birçok şeye ihtiyacımızı ancak onları görüp tanıdıktan sonra hissetmez miyiz?’’ sözleri

aslında bütün kitabın anlatmaya çalıştığı hisleri aktarır. Kitabın bana göre duyguları ve hedef kitlesi

yetişkin kişiler çünkü duyguların yoğunluğu ön planda ve bu yaşlara oyun oynamanın değil de insanın

iç dünyasının gelişmeye başladığı yaşlardır. Bu kitabın okunmasını isterim.Kendinizi Raif Efendi'nin

duygularına ortak kılarsanız eserin etkisini gerçekten iliklerinize kadar hissedeceksiniz. Son olarak

kitabın eleştirisinin sonunda kitabın kapağını yorumlayacağım. Kitabın biraz daha ilgi çekmesini

sağlayacak bir kapak olmasını isterdim fakat bu kitap zaten Türk Edebiyatı tarihindeki en önemli

yerini kazanmıştır.

Saadet Elizaveta BABAL

Kültür-Sanat

23

BEETHOVEN’IN HAYATI

1770 yılında Almaya’nın Bonn şehrinde doğmuştur.

1783 yılında saray orketrası azalığına 1785’te ikinci saray organiztliğine getirlilmiştir.

1787 yılında Mozart’a talebe olmak için Viyana’ya gönderildi.

Annesinin ölümünden sonra 1792 de Viyana’ya geri döndüğünde Mozart’ın ölmüş olduğunu

öğrendi.

1792 yılında Viyana’ya geri giden Beethoven klasik müzüğin ünlü besteci Joseph Haydn’ın

yanında çalışmaya başladı.

İlk senfonisini 1800 yılında yapmıştır.

Yaşamı boyunca sağlık problemleri çeken Beethoven 1801’de işitme problemleri yaşamaya

başlamış, 1817’de tamamen sağır olmuştur. Bu dönemden sonra sağırlığı müzik yaşamını

hiçbir şekilde etkilememiştir. 9. Senfoniyi sağırlık döneminde bestelemiştir.

1827 yılında 56 yaşındayken dünyaca tanınan bir besteci olarak siroz hastalığı sebebiyle vefat

etmiştir.

BEETHOVEN’IN SÖZLERĠ

İnsanı sadece bilim ve sanat yüceltecektir.

Asıl müzik gerçeğin kendisidir.

Bütün mesele büyük görünmek değil, gerçekten büyük olmaktır.

Ahlaksız insan, başaramayacağı işi üstlenen kişidir.

Çocuklarınıza erdemli olmayı öğretin, insanlığı ancak bu mutlu kılar.

Mutlu olmak istiyorsan başkalarının mutluluğu içinde çalış bunun sevinci seni mutlu etmeye

yetecektir.

ÖLMEDEN ÖNCE DĠNLENĠLMESĠ GEREKEN BEETHOVEN'IN BEġ ESERĠ VE

HAYATINDAN AZ BĠLĠNEN KESĠTLER

Bach, klasik müziğin matematikçisiydi, Mozart şairi, Beethoven ise filozofu...

Ludwing Van Beethoven (1770-1827), Bonn'da dünyaya geldi. (Almanya'nın Kuzey Ren-

Vestfalya eyaletinin güneyinde, Ren Nehri'nin her iki yakasına yayılan bir kenttir) Annesi

sevecenliğiyle, mutsuz çocukluğunun tek parıltısı oldu. Prenslik Kilisesi'nde tenar olan alkolik

Kültür-Sanat

24

babası, Beethoven'a çok sert ve acımasız bir piano eğitimi verir. Sizin için derlediğimiz

eserleri dinlerken onun çocukluğuından gelen sert vuruşları, notaları hissedeceksiniz.

1-''5. Senfoni''

Mozart, 1787' de ''bu adama dikkat edin. O, günün birinde dünyada

kendisinden söz ettirecek.'' der. Annesinin ölümünden sonra evin bütün yükü Beethoven'in

omuzlarındadır. Babasından başka iki küçük kardeşi Anton Carl ile Nikolaus Johann'ın

bakımı da ona kalır. Gündüzleri evin işlerini de yapmak zorunda kalan Beethoven son derce

aksi ve sinirli biri olmuştur.

1972 yılında Viyana'ya giden Beethoven klasik müziğin ünlü bestecisi Joseph

Haydn'ın yanında çalmaya başlar. Onunla karşılaşması her şeyi değiştirir. Haydn ona her

konuda destek olur. Viyana'da artık pianoda gösterdiği başarı sayesinde Prens Karl

Lichnowsky ile eşinin de dikkatini çeker. Avusturyalı aristokrat aile müziğe çok

meraklıydılar. Beethoven'i yanlarına aldılar. bu sırada, genç müzisyenin Viyana sosyetesinde

de tanınmasını sağladılar. Beethoven'in kaba davranışları prens ve eşinin sabrını tüketse de

sanatın her şeyden önce geldiğine inanan prens, onun şımarıklıklarına ve huysuzluklarına

boyun eğiyordu.

2-Symphany No.3, ''Eroica''

Beethoven, başlarda besteci olarak değil, piyanist olarak adını duyurmuştu.

Oysa tek isteği, güzel eserler bestelemekti ama otuz yaşına yaklaştığı halde ilgi çekici bir eser

ortaya koymamıştı.

Üçüncü senfonisi Eroica'yı aslında, Avrupa'ya demokrasiyi getirdiği için,

Fransa ihtilali'nin kahramanı Napoleon Bonaporte'ye adamıştı fakat Napoleon'un kendisini

imparator ilan ettiğini duyunca çok sinirlendi ve ona adamaktan vazgeçti. Eserine ''Erjica''

(kahraman) adını koydu ve ''Vücudu hala yaşadığı halde ruhu çoktan ölmüş olan büyük bir

adamın anısına saygıyla'' kelimelerini ekledi.

3-''9.Senfoni'

1801'de işitme problemleri yaşamaya başlayan Beethoven 1817'de tamamen

sağır olmuştu. Fakat sağırlığı müzik yaşamını hiçbir şekilde etkilememişti. 9. senfonisini

sağırlık döneminde bestelemişti. Bu durum onun zaten melankoliye eğilimli olan tabiatını

daha da kararttı, deliliğin eşiğine götürdü, huysuz , aksi, geçimsiz biri haline getirdi. Dokuz

yıldır beste yapamıyorudu, bu sıkıntılı süreç 1824'te büyük bir neşeyle son buldu: Dokuzuncu

senfoni o güne kadar bir benzerine daha rastlanmamış, inanılmayacak derecede güzel bir

eserdi.

4-''Moonlight Sonata''

Aristokratların çağı kaybolur, Vals kralları günü ilahları olurlar. Geçimi

aristokratların cömerliğine bağlı olan Beethoven'ın durumu kötüleşir, hora sıkıntısı, evlerde

hastalıklar... 24 mart 1827'de hayata gözlerini kapar.

Beethoven hiç evlenmedi, ama çevresinde kendisine yakınlık gösteren epeyce

kadın vardı. Öldükten sonra çekmecesinde ''Ölümsüz sevgili'ye'' ait bir mektup bulundu.

İşte o mektup:

Kültür-Sanat

25

" Ezeli yarim, yataktayken bile düşüncelerim üzerinize düşüyor. Bazen sevinçle, bazen

hüzünle. Yazgının dularımızı işitmesini bekliyorum. Bu yaşama göğüs gerebilmem için ya

tümüyle sizinle birlikte olmalıyım yada sizi hiç görmemeliyim. Evet, kollarınıza uçup,

göğsünüzde gerçek barınağımı bulduğumu söyleyene ve kollarınız arasında ruhumu kutsal

ruhlar aleminde savrulmaya bırakana kadar, yaban ellerde bir avare olma azmindeyim.

Heyhat, ne yazık ki bu böyle olmak zorunda. Dinginliğe ereceksiniz, size olan sadakatimden

emin olduğunuzda bu dinginlik daha da büyüyecek şunu iyi bilmelisiniz ki, sizden başka

hiçbir kadın bu yüreğin sahibi olamaz. Asla, asla! ah Tanrım, insan böylesine değerli bir kadın

ile böyle bir hicranı yaşamak zorunda! Şu anda Viyana'daki yaşamım sefilce. Aşkınız beni

fanilerin hem en mutlusu, hemde en mutsuzu kıldı. Bu yaşta, artık yaşamımda bir düzene ve

dengeye gereksinim duyuyorum..."

5-''Für Elise''

''Yaşamakta olduğumuz ilişkide bu iki duygu bir arada olablir mi? Meleğim, az önce

postanın gideceğini duydum. Dolayısıyla bu mektubun hemen elinize ulaşabilmesi için burada

kesmem gerekiyor. Sakin olun, beni sevin. Bugün, dün, ne göz yaşartıcı bir özlem size

duyduğum... Size... Siz Hayatım her şeyim... Size ne içten dileklerimi sunuyorum. Ah n'olur

beni sevmeye devam edin, bu aşığınızın sadık yüreğini kesinlikle yanlış değerlendirmeyin.

Hep sizin, hep benim, hep ikimizin.''

Peki kimdi bu ölümsüz sevgili?

Beethoven'in ölümsüz sevgilisinin Alman şarkıcı Amelia Sebald olduğuna

inanılıyor. Beethoven'in gömülüşünde bütün viyana ayaktaydı. Tabutun sekiz ünlü müzisyen

taşıdı. Cenazesine otuz bine yakın insan katıldı. Avusturalya'nın en büyük şairi ölüm nutkunu

yazdı ve bir aktör tarafından okundu.

Hakkında Az Bilinenler

Ayyaş baba Johann gözü yükseklerde bir adamdı. Oğlunun müziğe ilgisini

keşfedince büyük bir hırsa kapıldı. Kendisinin elde edemediği ünü ve parayı yetenekli

oğlunun kazanmasını, onun yeni bir Mozart olmasını istiyordu. Oğlunu eğitmek için çok sert

ve zalim bir yöntem uygulamaya başladı. Dört yaşındaki çocuğu saatlerce klavsen başında

tutar, geceleri eve ayık gelirse, onu uykudan kaldırıp sabahlara kadar çalıştırırdı. Çocuk

yorgunluk, uykusuzluk ve soğuktan ötürü bitmişti üstelik hata yaptığı zaman ise dayak yerdi.

Beethoven daha sonra açıkça söylediği gibi müzikten öylesine nefret etmişti ki, bu işten

vazgeçmeyi bile düşünmüştü.

Nasıl Bir Adamdı?

Bu konuda anlatılanlar çok değişiktir ve çelişkilidir. Kimine göre

Beethoven az konuşan, somurtkan bir adamdı. Kimi onu derbeder bulur, kimi de çok şık

giyindiğini söylerdi. Bir çok kişi onu insanlardan kaçan, içe kapanık biri olarak görür,

başkalarıysa samimi, açık kalpli bulurdu.

Sağırlığı Nasıl Farkedildi?

Viyana'da bir arkadaş toplantısında piano çalıyordu. Dinleyenler bir ara şaşırıp

Kültür-Sanat

26

kaldılar, birbirlerine baktılar. Beethoven'in parmakları piano tuşlarına değiyor fakat ses

çıkmıyordu. Hiçbir şey duyamayan Beethoven parmaklarını hafifçe değdiriyor ve ses çıktığını

sanıyordu. Durumu son anda anladı.Artık Beethoven bestelerini yaparken dişlerinin arasına

bir çubuk alıp pianoya dayıyor, böylece ses titreşimlerini duyuyordu.

Zeynep Tumay KILIÇ- Elif Nur ALAYHAN