Eco green village in Belgrade

MILD HOME Eco Green Village1

Kako izgraditi Eko zeleno naselje u Beograduna principima MILD KUĆA

How to build Eco Green Village in Belgradebased onMILD HOME

MILD HOME Eco Green Village 2

How to build Eco Green Village in Belgrade based on MILD HOME

Kako izgraditi Eko zeleno naselje u Beogradu na principima MILD KUĆA

vodič, štampano izdanje u 250 kopija i onlajn publikacija

Pripremili: Nina Mitranić, Jasmina Đokić Pavkov, Nemanja Petrović

Izdavač / Edited by : Opština Savski venac, Beograd, Srbija

Štampa: SWA tim

Ova publikacija pripremljena u okviru projekta MILD HOME / This publication was produced in the MILD HOME

My Modular, Intelligent, Low cost, Do it yourself, nearly zero energy House for our Eco Green Village project

of the South East Europe Transnational Cooperation Programme co-funded by the European Union.

Project ID: SEE/D/0201/2.4/X

Output: O.4.4.04

www.mildhome.eu

www.southeast-europe.net

Jointly for our common future


How to build Eco Green Village in Belgrade based on MILD HOME

Kako izgraditi Eko zeleno naselje u Beogradu na principima MILD KUĆA

vodič, štampano izdanje u 250 kopija i onlajn publikacija

Pripremili: Nina Mitranić, Jasmina Đokić Pavkov, Nemanja Petrović

Izdavač / Edited by : Opština Savski venac, Beograd, Srbija

Štampa: SWA tim

Ova publikacija pripremljena u okviru projekta MILD HOME / This publication was produced in the MILD HOME

My Modular, Intelligent, Low cost, Do it yourself, nearly zero energy House for our Eco Green Village project

of the South East Europe Transnational Cooperation Programme co-funded by the European Union.

Project ID: SEE/D/0201/2.4/X

Output: O.4.4.04

www.mildhome.eu

www.southeast-europe.net

Jointly for our common future

Koliko je održiva MILD KUĆA ?

How is sustainable MILD HOME ?2

UVOD

INTRODUCTION1

MILD HOME arhitektonski konkurs

MILD HOME arhitectural competition33.1 MILD HOME arhitektonski konkurs - jednakovredna nagrada TIM 1

MILD HOME arhitectural competition - equal proposal TEAM 1

3.2 MILD HOME arhitektonski konkurs - jednakovredna nagrada TIM 2


3.3 MILD HOME arhitektonski konkurs - jednakovredna nagrada TIM 3


3.4 MILD HOME arhitektonski konkurs - pohvala TIM 4

MILD HOME arhitectural competition - honorable mention TEAM 4





4 O mogućem budućem kodu za održive MILD kuće

About a possible future code for a sustainable MILD HOME

5 ZaključakConclusion

4

6

11

18

24

28

32

37

40

47

51


Iz vodiča: Kako izgraditi Eko zeleno naselje na principima MILD

UVODINTRODUCTION

1

Ovaj vodič sadrži glavne rezultate projekta MILD HOME, koji je finansiran pod prioritetnom osom 2 “ Zaštita i unapređenje životne sredine “Transnacionalnog programa Jugoistočne Evrope, 2007-2013 .

Projekat je sproveden od strane konzorcijuma od 13 partnera, 7 članica EU i jedne zemlje članice koja je u fazi pridruživanja Evropskoj uniji. Partneri su : UCV - Udruženje privrednih komora regiona Veneto (Italija); CARA - Opština Castelnuovo Rangone (Italija) ENERO - Centar za promociju čiste i efikasne energije (Rumunija) CJCS – Regionalno veće Karaš-Severin (Rumunija ); BCCI – Bugarska industrijska i privredna komora (Bugarska); ELI - Evropski institut za rad (Bugarska); SOF - Opština Sofija (Bugarska); EEE - Evropski centar za obnovljive izvore energije Gussing (Austrija); SZE-Szechenii Istvan Univerzitet (Mađarska); BBI - Institut za biologiju i izgradnju Austrija (Austrija); RTHES - Region Tesalija (Grčka); MSV – Gradska opština Savski venac, Beograd (Srbija) i EU strateški pridruženi partner RER - Regija Emilia -Romagna ( Italija).

Projekat ima za cilj definisanje modela dizajna i aktiviranje izgradnje novog tipa zgrada, nazvanih MILD HOME , sa sledećim karakteristikama:

• Energetske i ekološke kuće, sa nultom emisi-jom štetnih gasova , niskom potrošnjom energije, sa osobinama pasivne kuće, da su izgrađene od materijala koji se reciklira; MILD HOME kuća zamišljena da bude smeštena u Eko zelenom naselju sa nultom emisijom CO2, održivim otpadom i infrastrukturnim sistemom i intencijom da podstakne promociju odgovornog i ekološki svesnog načina života;

• na nivou ekonomske održivosti , sa niskim tro-škovima gradnje (zahvaljujući korišćenju lokalnih lanaca snabdevanja , i upotrebom modularnosti, specifičnih šema u dizajnu i standardizacije materijala , DIY – princip “uradi sam” ), i sa niskim troškovima održavanja;

The present guide contains the main outcomes of the MILD HOME project, which has been funded under the Priority Axis 2 “Protection and improvement of the environment” of the South East Europe Programe 2007-2013.The project has been carried out by a consortium of 13 partners coming from seven EU members and one non EU country. The partners are: UCV – Regional Association of Veneto’s chambers of commerce (IT); CARA – Municipality of Castelnuovo Rangone (IT); ENERO – Centre for the Promotion of Clean and Efficient Energy in Romania (RO); CJCS – Caras-Severin County Council (RO); BCCI – Bulgarian Chamber of Commerce and Industry (BG); ELI – European Labour Institute (BG); SOF – Municipality of Sofia (BG); EEE – European Centre for Renewable Energy Güssing (A); SZE – Széchenyi István University (HU); BBI – Building Biology Institute Austria (A); RTHES – Region of Thessaly (GR); MSV – City-Municipality of Savski Venac in Belgrade (RS) and the EU Strategic Associated Partner RER – Region of Emilia-Romagna (IT).The project aims at defining the modalities of design and triggering the construction of a new typology of civil building, called MILD HOME, having the following characteristics:• energy-environmental, with zero emissions, low energy consumption, passive house oriented, made with recyclable materials; the MILD HOME is conceived to be situated in an Eco Green Village with zero emissions, a sustainable waste/water management system and to foster the promotion of a responsible and environmentally aware lifestyle; • at economic sustainability level, with low construction costs (thanks to the recognition of local supply-chains, and the use of modularity, specific design patterns and standardization of raw materials, DiY – Do-it-Yourself) as well as low operating costs.

The innovative aspect of the project MILD HOME can be duly summarized in: providing the realization of a high energy performance house, with affordable building and operating costs for low-middle income people who aspire to have a new customized house in a sustainable way. In fact MILD HOME project aims at boosting the sustainable development of such buildings at the EU level, proving that erecting sustainable Eco Green Villages based on MILD HOMEs in South-East Europe countries is achievable and can be a reality. In the present guide it is possible to find an overview of the main outcomes produced by the project MILD HOME during two-years


Inovativni aspekt projekta MILD HOME može se sažeti u obezbeđivanju realizacije visokih energetskih performansi kuća , uz priuštive troškove izgradnje i troškove održavanja, za ljude sa nižim i srednjim prihodima, koji teže da imaju moderniji tip kuće prilagođen funkcionisanju na održiv način. U stvari, MILD HOME projekat ima za cilj podsticanje održivog razvoja takvih objekata na nivou EU , dokazujući da podizanje održivih Eko zelenih naselja baziranih na MILD HOME kućama u zemljama Jugoistočne Evrope, jeste ostvarivo i može biti realnost . U ovom vodiču moguće je pronaći pregled glavnih rezultata nastalih u okviru projekta MILD HOME, tokom dve godine implementacije. Počev od analize tržišta i očekivaja korisnika u zemljama Jugoistočne Evrope uključujući teritoriju Austrije , Bugarske, Grčke , Mađarske, Rumunije , Italije i Srbije, tehnologija i performanse MILD kuća su definisane i razvijen je model Eko zelenog naselja.

Realizovano je osam arhitektonskih konkursa, a rezultati tih konkursa su bili izloženi i prikazani partnerima i zainteresovanim stranama, na sastanku održanom na Univerzitetu u Đeru (Mađarska).

Arhitektonski konkursi su otvorili put za pokretanje četiri pilot projekta , koji se mogu smatrati bazom za izgradnju četiri Eko zelina naselja: u Opštini Castelnuovo Rangone ( IT ) , u opštini Sofija( BG ) , u opštini Savski Venac (RS) i opštini Larisa (GR).

Interesovanja za MILD HOME ciljeve stvaraju se izgradnjom mreže eksperata i zainteresovanih strana, lancima snabdevanja i profesionalaca, koji su doveli do pokretanja Eko zelenih naselja u drugim oblastima, uključujući postojeća naselja u skladu sa MILD HOME konceptom , i vizijom nove održivosti urbanog razvoja.

Iz tog razloga, posebno poglavlje ovog vodiča je posvećeno značaju razmišljanja o Urbanom kodu za održive MILD kuće, gde nove MILD kuće postaju dizajn laboratorije koje integrišu tri osnovna kriterijuma urbane održivosti :

• ekološkuodrživost;• ekonomskuodrživost;• socijalnuodrživost;

Iskustva svedoće da urbani, privredni , društveni i ekološki napredak ima centralnu ulogu za rast na teritoriji Jugoistočne Evrope kao i za celu Evropsku uniju

U ovom perspektivnom MILD HOME projektu, iskazana je želja da se mlađim generacijama daju nove šanse za održiviji kvalitet života.

implementation. Starting from the description of market user expectations in the SEE involved territories (Austria, Bulgaria, Greece, Hungary, Romania, Italy and Serbia), the technology buildings at the EU level, proving that erecting sustainable Eco Green Villages based on MILD HOMEs in South-East Europe countries is achievable and can be a reality. In the present guideitispossibletofindanoverviewofthemainoutcomesproduced by the project MILD HOME during two-years implementation. Starting from the description of market user expectations in the SEE involved territories (Austria, Bulgaria, Greece, Hungary, Romania, Italy and Serbia), the technology andperformancesoftheMILDHOMEhasbeendefinedandthe model of the Eco Green Village developed.

Eight Competitions of Ideas have been issued and results shared among partners and stakeholders in a plenary meetingheldattheUniversityofGyőr(Hungary).

The process of the Competition of Ideas paved the way for starting four Pilot projects, which can be considered the basis of four Eco Green Villages: Municipality of Castelnuovo Rangone(IT),Sofia(BG),SavskiVenac(RS)andLarissa(GR).

Beyond the project implementation, interest on MILD HOME goals arise by building stakeholders, supply chains and professionals designers, leading to the launch of other Eco Green Villages in other areas and including existing Villages in the MILD HOME philosophy, within a vision of a new sustainability of the urban development.

Forthis reason,aspecificchapterofthisguide isdedicatedto the importance of thinking an Urban Code for Sustainable MILD HOME, where new MILD HOMEs become new design labs that integrate the three basic criteria of urban sustainability:

• environmental sustainability,

• economic sustainability,

• social sustainability.

The experiences described witness that urban, economic, social and environmental progress plays a central role for the growth of the SEE territories and for the whole European Union. In this prospective the MILD HOME project isanimportanteffortforgivingtoyoungergenerationsnewchances for a more sustainable life quality.


Nina Mitranić / Nemanja Petrović

Koliko je održiva MILD KUĆA ?How is sustainable MILD HOME ?

2

Najjeftinija energija je primarno ona koja nije korišćena; ona za koju nisu potrebni industrija, uvoz ili plaćanje, I svakako ona koja neće imati posledice na ljude i životno okruženje. Ovo je osnovna premise Eko zelenih naselja i MILD kuća.

Eko zelena naselja su po definiciji zajednice čiji su cilj socijalna, ekonomska i ekološka održivost.

Stanari ovih naselja poštuju svoje okruženje, koje im pruža uslove opstanka i nezavisnost od sistema. To su pre svega energetska nezavisnost i drugi oblici nezavisnosti: snabdevanje hranom, organizovanje zajedničke proizvodnje i.t.d.), Ovo nas dovodi do zaključka da projekat “MILD KUĆE u Eko zelenom naselju” u velikoj meri prevazilazi concept samo energetske održivosti već je prožet osnovnim konceptima: ekonomskim i ekološkim, a na primeru konkursne ideje sa Savskog venca i socijаlnim. Ovakva naselja će pre svega proizvoditi sama hranu (uglavnom organsku), poštovati biodiverzitet i sezonsku vegetaciju, koristiti lokalne materijale za izgradnju svojih objekata, udružiti se u postupku izgradnje kako bi smanjili troškove izgradnje objekta, štititi lokalna vodoizvorišta, zemljište i vazduh.

Eko zelena naselja predstavljaju jedinstvenu ekonomsku dimenziju jer u cilju uštede novca, proizvode enegiju i ostale proizvode koje razmenjuju pre svega unutar zajednice, a zatim šire. Ostvarenje prihoda se najčešće generiše kroz prodaju svojih proizvoda i usluga i kroz reciklažu, a radi unapredjenja života u zajednici. Zbog ovih razloga mi ređe govorimo o pojedinačnim kućama skoro nulte potrošnje, a češće o nisko energetskim oblastima, gradovima I regionima.

Zašto MILD kuće?

Razlozi zašto bi trebalo graditi niskoenergetske pasivne kuće leže prvenstveno u očuvanju prirode zatim smanjenju potrošnje energije, kao i smanjenju emisija CO2, a za pojedinca koji se odluči za gradnju, drastično niže režije za grejanje, hlađenje i potrošnju električne energije.

The cheapest energy is primarily the one that is not consumed; the one that should not be manufactured, imported, or paid, and of course, the one that should be without consequences for people and the environment. This is the fundamental premise of Eco Green Villages and MILD HOMEs.Eco Green Villages are, by the definition, communities whose goals are social, economic and environmental sustainability. The residents of these villages gather around these principles and respect their environment, which provides them conditions of survival and independence of the system. (Energy Independence, and other forms of independence such as food supply, organization of joint production, etc.) Because of that, MILD HOME in Eco Green Village not only exceeds concept of energy sustainability, but it is also infused with the basic concepts: economic and environmental, as well as social, which can be seen in some proposals of the partners. These villages will primarily use local materials for the construction of their facilities, their residents will join together in the construction process in order to reduce the costs of building, respecting biodiversity and seasonal vegetation, protecting local water sources, soil and air, and producing food by themselves (mostly organic). Eco Green Villages represent a unique economic dimension because while residents trying to save money, they produce energy and other products that exchange primarily within the community and then beyond. The realization of income is usually generated through the sale of their own products and services and recycling, all in order to improve life in the community. These are the reasons why we, less frequently talking about individual passive and low energy houses, but more often about the low-energy districts, cities, and even regions.

Why MILD HOME?

Reasons why you should build a house of zero emissions, lie primarily in the preservation of nature, then reduction of energy consumption and reduction of CO2 emissions, and for the individual who decides to build this type of building, reasons are: drastically lower costs of heating, cooling and electricity consumption.

Zašto Eko zelena naselja? Why Eco Green Villages?


Na gradnju pasivnih kuća obvezuju nas propisi Europske Unije koja je donijela rezoluciju po kojoj sve zgrade koje se obnavljaju ili grade u Europskoj Uniji moraju biti energetski efikasne. Engleska je svojevoljno išla i korak dalje pa je od 2016. uvela direktivu po kojoj će sve nove zgrade koje se od tada budu gradile morati da imaju nultu emisiju gasova, a na nivou Europske Unije nova pooštrenja zakona slede 2018. godine. Dakle, uskoro će sve nove zgrade morati da proizvode dovoljno energije za sopstvene potrebe, a cilj je da se do 2020. godine smanji potrošnja energije i emisija štetnih gasova za 20 % i da se ujedno poveća upotreba obnovljivih izvora energije za 20 %.

Donedavno se pasivna kuća procenjivala u smislu cene gradnje barem 30% skupljom, a u stvari moguće je izgraditi pasivnu kuću i jeftiniju od standardne.

Analize tržišta pokazuju da pasivna kuća ne bi smela biti skuplja više od 10% u odnosu na klasično projektovnu i izvedenu niskoenergetsku kuću. “Do it your self” pristup, kod pasivne kuće bi uticao na sniženje cene, ali zahteva ozbiljan stručni nadzor.

Ova činjenica varira I zavisi od toga da li kuća može biti sagrađena fazno, od cene izvođenja, od mogućnosti samoizgradnje. Pozitivni efekti na troškove izgradnje ovakvih kuća, biće vidljivi za 10 do 15 godina.

Glavni rezultati

MILD HOME projekat je pokazao da postoji više različitih dimenzija i vizija Eko zelenog naselja u zemljama jugoistočne Evrope. Eko zelena naselja mogu biti, male zajednice u okviru velikih gradova ili nezavisno od njih, sa minimalnim uticajem na životno okruženje. Kako se u svetu ovakve zajednice često umrežavaju, regionalna komponenta projekta MILD HOME je veoma važna u smislu daljeg razvoja ovakvih naselja u regionu. (vidi Global Ecovillage Network).

U svim predloženim modelima, tehnički system je limitiran i ostvareni su standardi blizu nulte potrošnje kao I visok nivo životnog komfora. U okviru MILD HOME projekta ponuđena su inovativna tehnička rešenja, koja takođe mogu da snize cenu izgradnje i eksploatacije objekta.

U MILD HOME konkursima prikupljeno je dosta veoma zanimljivih i kvalitetnih predloga koja mogu pomoći održivom razvoju i mogu biti dobri primeri MILD arhitekture u regionu. Nagrađeni radovi su inovativni u mnogim slučajevima zato što su ponudili su dobra pojedinačna rešenja za kompleksan problem.

For the construction of this type of houses we undertake regulation of the European Union that adopted the resolution by which all buildings that are renovated or built in the EuropeanUnionmustbeenergyefficient.Englandwillinglywent one step further, and from the year 2016 will introduce directive by which all new buildings that are being built, must have zero emissions. At the level of the European Union new stricter laws are coming in the year 2018. This means that soon all new buildings will have to produce enough energy for their own needs, and the goal is to reduce energy consumption and gas emissions by 20 % and to also increase the use of renewable sources by 20 % until the year 2020.

Until recently it was thought that the zero emission houses was estimated at least 30% more expensive in terms of cost of construction, but in practice there are many examples that prove that it is possible to build a passive house less expensive than classic. Market analysis show that passive houses should not cost more than 20% compared to conventional designed and built house, a heating and cooling costs are lower by up to 100%. “Do it yourself” approach to passive house would affect the price reduction, but requires high-qualitysupervision of construction. This estimation varies depending on whether the house can be built in phases, from the cost of services of the contractor, from “do it your self” possibilities ofconstruction.Costeffectivenessoffundsinvestedinzero-emission house will be visible for 10 to 15 years.

Main results

MILDHOMEProjectdemostratedseveraldifferentsizesandvision Eco Green Villages in countries of South East Europe. Eco Green Villages are seen as small communities within large cities or independent of them in rural areas, with minimal environmental impact as an alternative. Such communities, in the world often build networks for the exchange of experience, resources, and commitment to a common goal. For this reason regional component of the MILD HOME project is very important in terms of further development such settlements in the region (see Global Ecovillage Network).

In all, the proposed models, technical systems are limited and nearly zero energy standards are reached as well as high living comfort factors. Within MILD HOME project, are offeredtechnicalinnovations,thatcanalsoreducedcostsofconstruction and exploitation of the building.

MILD HOME competitions collected a lot of very interesting and high-quality architectural proposals that can accelerate sustainable development and can be good examples to


Konkursni predlozi koje delimo sa vama pokazuju nam koji su najvažniji problemi u zaljama jugoistočne Evrope i kakva rešenja su data za njih. MILD HOME projekt je inicirao diskusiju između eksperata jugoistočne Evrope i njihova rešenja nam mogu pomoći da izgradimo jasniju sliku problema izgradnje Eko zelenih naselja, i MILD KUĆA, kao naše sadašnje šanse da kreiramo održivu budućnost.

Ekonomski indikatori

Ekonomski pokazatelji ukazuju na ekonomsku korist koje planiranje Eko zelenih naselja donosi stanovništvu; Mere su uzete direktno iz klastera energetske štednje, koje, pored efekta na životnu sredinu, proizvode direktnu ekonomsku prednost, kao i druge mere koje omogućavaju stanovniku Eko zelenog naselja da uštedi vreme i novac.

Štaviše, izgradnja novog naselja mora da uzme u obzir uticaj koji će naselje imati na okruženje tokom čitavog svog životnog ciklusa, pokušavajući da ne ostavi neizbrisiv trag na zemljištu, kroz izbor materijala sa niskim uticajem na životnu sredinu, smanjenje konkurencije i građevinskog otpada i emisije proistekle iz klimatskih promena, a proizvedene od strane stanovništva kroz mobilnost sistema.

Ekonomski aspekti projekta:

Pristupačnost za ljude sa niskim i srednjim primanjima;

Niska cena izgradnje (kroz stvaranje lokalnih lanaca snabdevanja, modularnost građevinskih elemenata i standardizacija sirovina);

Niski troškovi održavanja;

Cena nafte će određivati nivo cena još dugo vremena u budućnosti. Čak i danas, sirova nafta je i dalje najvažniji izvor energije u svetu. Ona će ostati dominantna i nastaviće da definiše cene energije još dugo. Ovo je nedvosmisleno iz rada koje je sprovela Međunarodna agencija za energiju (International Energy Agency [IEA 2001] ).

U kom smeru treba preduzeti akcije?

Ustvari, izgledi nisu tako povoljni ako moramo da se oslonimo na stalni uvoz električne energije sa međunarodnog tržišta. Srećom, MILD HOME projekat ponudio je dokaz gde se ne moramo oslanjati na njih: regionalno proizvedena energija kao zamena dostupna je sa cenama koje su ekonomski konkurentne čak i u poređenju sa današnjim cenama energenata (energije iz drveta i biomase, energije vetra i hidropotencijala za toplotnih pumpi ), i da je isplativo u odnosu na buduće cene energenata.

MILD architecture in the region. Award-winning proposals are innovative in many cases, because they offered goodindividual solutions for complex problems. Proposals are share with us, which is the most important problem in the countries of SEE region and what solution is given for them. MILD HOME project initiated discussion among experts od SEE region and their solutions can help us to build a clear picture of the problem in topic of Eco Green Villages and MILD HOME, our current opportunities to create common sustainable future.

Economic indicators

The economic indicators point out the economic benefitthat the planning of an Eco Green neighborhood can entail towards inhabitants; they are measures directed to cluster the energetic saving, which, besides the environmental effect, produces a direct economic advantage and othermeasures which permit to the Eco Village inhabitant to save time and money.

Moreover, the building of a new settlement has to consider the impact that it will have on the ground during its entire life cycle, trying not to leave an indelible sign on the land, through the selection of low environment impact materials, the reduction of domestic and construction waste and the climate-changing emissions produced by humans through the mobility systems.

Economic aspects of the project:

accessibility to people with middle and low income;

low cost of construction (through the creation of local supply chains, the modularity of the building elements and the standardization of the raw materials);

low cost of maintenance.

Oil prices will determine the price level for a long time to come. Even today, crude oil is still the most important source of energy in the world. It will remain dominant and will continuetodefinetheenergypricesforalongtimetocome.This is apparent from the work carried out by the International Energy Agency [IEA 2001] .

What course of action should be taken?

The prospects wouldn’t actually be very favourable if we had to rely on constant energy imports from the international market. Fortunately,MILDHOME project offered proofwedon’t have to rely on them: regionally generated energy substitutes are available at prices which are economically competitive even when compared with today’s energy prices (energy from wood and biomass, wind power and hydropower


MILD HOME je primer posebno energetski efikasnog rešenja. MILD HOME (kuće skoro nulte emisije) zahtevaju nešto veće investicione troškove u poređenju sa običnim novim zgradama, i zato je dobro promišljeno finansiranje vrlo važno.

Po svim pokazateljima MILD HOME (kuća skoro nulte emisije) je skuplja od klasične kuće od 10% do 20%, a troškovi grejanja i hlađenja su manji za 90 do 100%. U okviru ovih činjenica treba tražiti proračune isplativosti. Međutim, malo ko je svestan činjenice da je prosečna cena grejanja za klasično građenu kuću u periodu od 40 godina, u visini troškova izgradnje te kuće. Poređenja radi, cena grejanja za pasivnu kuću u istom periodu od 40 godina, jedva pokriva troškove izvođačkog projekta. [izvor: Passivhaus Institut].

Što se tiče korišćenja goriva MILD kući (kući blizu nulte potrošnje) potrebno je manje od 1.5 litara lož ulja ili 1.5 m3 prirodnog gasa po m2, za godinu dana. Isplatljivost je vidljiva nakon 10 do 15 godina.

Državne subvencije

Mogu li ljudi sa prosečnim primanjima priuštiti sebi izgradnju kuće skoro nulte emisije? U mnogim zemljama Evropske unije je sasvim izvodljivo i isplativo rešenje za ljude sa prosečnim primanjima izgradnja kuće skoro nulte emisije, jer nešto veći izdatci za kvalitetne prozore, ventilaciju i kvalitetnu toplotnu izolaciju su sufinansirani od strane države i njenih kredita ili olakšica.

Čak i bez tih finansijskih podsticaja od strane države, izgradnja kuće skoro nulte emisije, bi bila mnogo isplatljivija od gradnje konvencionalne kuće - na duži vremenski rok. Ušteda energije MILD kuću čini neuporedivo boljim i prihvatljivijim rješenjem.

Izgradnju kuća skoro nulte emisije podstiče sve više gradova i opština kroz smanjenje ili izuzeće od komunalnih doprinosa. Dakle, ova činjenica može imati značajan uticaj na smanjenje troškova izgradnje kuća niske emisije.

Ako gradite kuću ili renovirate stan, ili bilo koju zgradu u Beču, od lokalne zajednice dobićete podsticaj od 201 evra/m2, ali samo pod uslovom da gradite ili obnavljate po načelima pasivne gradnje. Ako na primer, rekonstrukciju ili gradnju radite na području Vorarlberga, dobićete podsticaje od 149 evra/m2, u Tirolu 50 evra/m2, a u Salzburgu, najmanje, 15 evra/m2. U većini slučaja ta dodatna ulaganja za gradnju pasivne kuće, koja u Austriji iznose oko 10%, građanima su pokrivena iz spomenutih subvencija.

forheatpumps).Eventhatiscost-effectiveinrelationtofutureenergy prices. The MILD HOME is an example of a particularly energy-efficientsolution.MILDHOME(nearlyzeroemissionhouses) necessitate somewhat higher investment costs when compared with ordinary new buildings, which is why well thoughtoutfinancingisimportant.

By all indications MILD HOME (nearly zero emission houses) is more expensive than the classic house from 15 to 20%, and the cost of heating and cooling is less for the whole 100 percent. From this framework should look for cost-effectiveness calculations. However, hardly anyone areaware of the fact that the average cost of heating the building through a 40-year period, equal to the cost of construction of the building. For comparison, the cost of heating a passive house in the same period of 40 years, barely cover the costs of executive project [source: Passivhaus Institut].

In terms of fuel consumption, a MILD HOME (nearly zero emission houses) needs less than 1.5 liters of heating oil or

1.5 m3 of natural gas per square meter in a year. Cost effectivenessofinvestedfundsisin10to15years.

Subventions of state

Canpeoplewithaverageincomesaffordcanbuildnearlyzeroemission houses?

In many countries of European Union is quite feasible and cost-effective solution for people with average incomesto build nearly zero emission houses, because something greater expenditures for quality windows, ventilation system and high-quality thermal insulation are co-financed by thestateanditsloansorincentives.Andwithoutsuchfinancialincentives from the state, to build nearly zero emission houses wouldbemorecosteffectivethanbuildaconventionalhouse- in the long term, energy savings makes it incomparably better and more acceptable solution.

Nearly zero emission houses encourages more and more cities and municipalities through reduction or exemption fromutilitycontributions.So,itcanhaveasignificantimpacton reducing of the low-emission buildings costs. If you build or renovate a house or apartment in Vienna, you will receive incentives from the local community 201 € per square meter, but only if you built or renovated according to the principles of passive house. If, for example, reconstruction or construction do in the areas of Vorarlberg, you will receive incentives from 149 € per square meter, 50 in the Tyrol, and Salzburg, at least 15 € per square meter. In most cases, this additional investment for the construction of passive houses, which in


Subvencije u velikoj meri podstiču izgradnju kuća skoro nulte emisije, jer žitelji ovih kuća žive u zdravijem okruženju, znatno manje zagađuju okolinu i troše energiju i imaju drastično niže troškove za grejanje i hlađenje. Kroz različite primere koji su izneti, može se zaključiti da kuća skoro nulte emisije ili rekonstrukcija postojeće, košta 120-223 evra po kvadratnom metru više od konvencionalne zgrade.

Austria is around 10%, citizens are covered from these subsidies.

This greatly encourages the construction of nearly zero emission houses because they live in a healthier environment of significantly less polluting and consumes energy andhave a drastically lower overheads for heating and cooling. Through various examples shown it can be concluded that nearly zero emission houses or reconstruction of existing, cost 120-223 € per square meter more than conventional building.


Energetska efikasnost u građevinskom sektoru je jedan od prioriteta evropske politike energetske efikasnosti , oko 40 % krajnje potrošnje energije i 36 % emisije gasova je registrovano u stanovima, kancelarijama , prodavnicama i drugim objektima. Iz tog razloga , EU je u 2002. godini je izdala directivu: EPBD 2002 /31/CE , a zatim dopunu direktive EPBD 2010/31/EO, koja daje jasne obaveze o izgradnji isključivo kuća sa niskom potrošnjom energije i nulte emisije CO2 u javnom sektoru do 2018.godine.

U skladu sa gore navedenim evropskim ciljevima, MILD HOME projekat ima za cilj definisanje, projektovanje i jačanje izgradnje prve kuće sa nultom emisijom, kuće u pasivnom stilu, pouzdane, reciklirane i jeftine kuće, zamišljene da se nalazi u Eko zelenom naselju: energetski samoodržive, sa nultom emisijom CO2, uz upravljanje eko otpadom.

Inovativni aspekt MILD kuće, se nalazi u kombinovanju karakteristika kuće sa skoro nultom emisijom CO2 i sa niskim troškovima (materijali sa dobrim performansama ali ne skupe, modularne, standardizovane, jednostavne, ali suštinski automatizovane, “Do it yourself” – “Uradi sam” opcija ). Sve kuće ipak ne bi trebalo da budu iste, ali bi trebalo da budu u stanju da se razlikuju prema željama klijenata, u skladu sa njihovim stilom života. Ovaj tip gradnje ima za cilj da postane ključni resurs za budući razvoj privrede građevinskog sektora i za poboljšanje kvaliteta života građana.

Eksperti koji rade na projektu uložili su napore da kombinuju već postojeće materijale, komponente i podsisteme na tržištu kako bi stvorili MILD HOME na zajedničkoj osnovi jugoistočne Evrope , model koji kasnije može biti dodatno prilagođavan, uzimajući u obzir specifične geografske oblasti . Usvojena je procena životnog ciklusa objekta i najbolje prakse EU su uzete u obzir.

EnergyefficiencyinthebuildingsectorisoneoftheprioritiesoftheEuropeanenergyefficiencypolicy,asabout40%offinalenergy consumption and 36% of greenhouse gas emissions is registered inhouses,offices, shopsandotherbuildings.Forthis reason, the EU issued in 2002 the EPBD 2002/31/CE and then the recast in EPBD 2010/31/CE given clear obligations on building only houses with low energy consumption and zero emissions of CO2 for the public sector by 2018.

In line with the above mentioned European targets, the MILD HOMEprojectaimsatdefining,designingandboostingthebuilding of the first zero emission, in passive house style,reliable, recyclable and low cost houses, conceived to be located in an Eco Green Village: energetically self sustainable, zero emission, with eco waste management and low water footprint.

The innovative aspect of MILD HOME lies in combining the characteristics of a nearly zero energy house with low costs (materials with good performance but not so expensive, modularity, standardization, simple but essential automation, Do it Yourself option). All houses nevertheless should not be alike, but should be able to differentiate according to thepreferences of the clients, in line with their life style. This type of construction aims to becoming a crucial resource for the future development of the economy of construction sector and for improving the quality of life of citizens.

The existing sporadic demonstrations of zero emission very costly building (as it is currently in SEE countries) is not enough for real change to happen; MILD HOME can instead become a process that is repeated in a spirit of continuous improvement. The experts working in the project made efforts to combinematerials, components and subsystemsalready existing on the market to create MILD HOMEs on a common SEE basis, which then can be further customized, takingintoaccountthespecificgeographicalareas.LifeCycleAssessment approaches were adopted and EU best practices taken into account.

MILD HOME arhitektonski konkursMILD HOME arhitectural competition

3

Pregled Overview

Izvodiča:KakoizgraditiEkozelenonaseljenaprincipimaMILDKUĆA

Nina Mitranić / Jasmina Đokić Pavkov / Jelena Pejković, EXPEDITIO


Transnacionalna saradnja je bila dobra prilika da se identifikuju načini kojim dajemo svoj doprinos na putu ka postizanju ciljeva EU u građevinskom sektoru u jugoistočnom dijelu Evrope, uzimajući u obzir njene specifične uslove, i u isto vreme iskoristivši postojeće znanje iz zemalja kao što su Italija i Austrija.

Prikaz tržišta

U okviru projekta MILD HOME je urađena analiza tržišta da bi se dobio uvid u potrebe i želje građana ka tendenciji za kupovinu ili izgradnju MILD kuća u partnerskim regijama u regionu jugoistočne Evrope, i da se dobije slika o tome ko će biti ciljna grupa korisnika u regionima učesnicima. Analiza tržišta je sprovedena u 8 zemalja jugoistočne Evrope, u Italiji, Austriji, Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj, Grčkoj i Srbiji, i postavila je osnovne parametre za karakter šeme performansi na lokalnom nivou.

Na osnovu različitih analizu tržišta obavljenih u sedam različitih zemalja, ispostavilo se da je postoji zajednički zahtev od strane krajnjih tržišnih korisnika ciljne grupe MILD HOME-a , o sastavu tipične porodice koja bi živela u MILD HOME kućama i oko karakteristika kuća.

Očekivanje tržišta je da je MILD HOME posvećen mladim porodicama sa oko 3 ili 4 člana. Karakteristika kuće je da treba da bude porodična kuća ili u alternativi socijalna kuća od oko 4 jedinice od oko 80-90 m².

Što se tiče načina života u MILD HOME kući , ciljna grupa MILD HOME-a očekuje da poseduje nekretninu na duži period, ali sa fleksibilnošću u vezi sa mogućnošću promene konfiguracije kuće tokom vremena. Stoga se očekuje da MILD HOME traje najmanje 40-50 godina u poređenju sa povratnim periodom investicija od 15 godina.

Upoređujući anketirane funkcije koje bi trebalo da budu prisutne u MILD kućama, pojavljuju se razlike u različitim zemaljama. U svakom slučaju je moguće identifikovati niz preferencija koje su ilustrovane u sledećim dijagramima.

One se odnose na funkcije pojedinačnih kuća i kao i na funkcije koje se mogu zahtevati u zajedničkim prostorijama.

Što se tiče Eko zelenog naselja, odgovori su više heterogeni u odnosu na očekivanja za MILD kuće. Ove razlike su sigurno zbog različitih kulturnih aspekata, tradicije i političke istorije uključenih zemalja. U svakom slučaju je moguće definisati prosečnu potražnju. Očekivana dimenzija Eko zelenog naselja je u rasponu od 500 do 2000 stanovnika; njegova lokacija u blizini grada u radijusu koji je

The transnational cooperation was a good opportunity to identify ways to make a contribution on the way to reaching the EU objectives in the building sector in South Eastern part ofEurope, taking intoaccount it specific conditions, and inthe same time taking advantage of existing know how in countries like Italy and Austria.

Market overview

The market analysis within MILD HOME was done to get an overview on the environmental context, needs and tendency to purchase or build a MILD HOME in the involved SEE partner regions and to get an overview on who will be the target users inthespecificareas.Themarketanalysiswascarriedout in8 SEE areas in Italy, Austria, Hungary, Romania, Bulgaria, Greece and Serbia to be able to set basic parameters for the characterizationofaspecificperformancegridintermsofthelocal context.

On the basis of the differentMarketAnalysis performed inthesevendifferentcountries,emergedthatexistacommondemandfromthefinalmarketusersaboutthetargetgroupofthe MILD HOME, about the composition of the typical family of a MILD HOME and about house characteristics.

The market expectation is a MILD HOME dedicated to young families of about 3 or 4 persons. The home characteristics should be an 80-90 m² family detached house or in alternative a social house of about 4 units.

Regarding the way of living for a MILD HOME, target people of the MILD HOME expects that it is an own property house for a long staying, but with some flexibility related to thepossibility of change during time the configuration of thehouse. It is therefore expected that the MILD HOME had a life expectation of at least 40-50 years compared with a return period of investment of 15 years.

Comparing the asked functions that should be present in a MILDHOME,emergedifferencesfromdifferentcountries.Inany case is possible to identify a range of preferences that are illustrated in the following diagrams. They refer both to the functions of the single house and the functions that can be demanded in common spaces.

Moving to the Eco Green Village, the answers are more heterogeneous that compared to the expectations on the MILD HOME. These differences are for sure due to thedifferent cultural aspects, tradition and political history ofthe involved countries. In any case is possible to define anaverage demand. The expected dimension of an


od 5 do 10 km udaljenosti, koju bi trebalo da pokriva javni prevoz.

Jedan od relevantnih aspekata MILD kuća je njena ekonomska održivost. To mora biti niska cena kuće sa niskim troškovima održavanja. Početni niski troškovi (cena kuće) treba da budu ostvareni pretežno politikama koje osiguravaju slobodno korišćenje zemljšta , koristeći montažne module ( i princip “Uradi sam”) i deljenjem zajedničkih sadržaja u naselju. Troškovi održavanja moraju se smanjiti visokim nivoom energetske efikasnosti koji uključuje i neku vrstu pasivne kuće i obnovljive proizvodnje energije na nivou naselja. Zanimljivo je napomenuti da, većina korisnika, žele kuće u kojima se smanjenje energetske potrošnje dobija primenom pasivnog skupljanja solarne energije, dok je u letnjoj sezoni tražena kuća sa niskom upotrebom sistema za hlađenje preferirajući prirodnu ventilaciju i sisteme koji daju svežinu i unutrašnji komfor.

Eco Green Village range from 500 to 2000 inhabitants; its location near the city around a radius that range from 5 to 10 km, distance that should be covered by public transportation.

One of the relevant aspects of a MILD HOME is its economic sustainability. It must be a low price house but characterized by low maintenance costs. Initial low costs (house price) should be gathered mainly by policies that assure a free land use, using prefabricated modules (and therefore Do It Yourself) and by sharing common facilities among village. Maintenance costs must be reduced by high levels of energy efficiency that include both a sort of Passive house and arenewable energy production at village level. It is interesting to note that, most users, prefer houses where the reduce of energy demand is obtained by using passive solar energy collection, while in summer is requested an house with a low use of cooling systems preferring natural ventilation and systems to keep house fresh.

MILD HOME functional characteristics

open car parking

windbreak

living roomkitchen

bathroombedroom toilet

storage

study room

utility room

open terrace

garage

working room

mechanical room

bicycle storage

covered terrace

functions in a MILD HOME

garden garage

play room

garden

storage

MILD HOME / Eco Green Village functional characteristics

functions in a communal spaces

multifunctional room

laundry

bicycle storage

garden storage

sport room

child care

play room

bathroom

open terrace

covered terrace

open car parking

kitchen garagesgarden

child care

dining room

Eco Green Village

scale, size, location

5 km

10 km

city EGV

500-2000 inhabitants

existing public transports


Urban plan of the Municipality of Savski Venac

General economic and territorial development programs

The city Municipality of Savski Venac, where the EGV site is located, is one of the three central municipalities of Belgrade that stretches along the right bank of the Sava River. The EGV site is close to a number of public facilities and “social nodes” – a school, town square, community center etc. North from the location is the hospital complex named “Military Medical Academy” (700 m). The center for sports “Banjica” with sports courts and swimming pools, is also nearby (500 m), and across Borska Street is the residential neighborhood “Banjica”, where the following facilities and services are situated: market place (200 m), school (300 m), kindergarten and shopping center. Direct distance (by air) of the site to the city center is 6.5 km, and location proposed for the architectural competition is located in the zone of large green areas.

The area where the EGV site is located is currently covered by the General Urban Plan of Belgrade (GUP 2021). The site is not covered by other, more detailed urban plans, although a Plan of General Regulation (PGR) that covers the site area is under development. The site in Borska Street is public land, a brownfield territory formally part of a military complex. It is situated in a residential area with family houses and urban villas. The above mentioned Plan of General Regulation defines this area as a future housing complex. A model of MILD HOME and EGV that would be developed for this type of site would be applicable to a large number of residential areas in the Municipality of Savski Venac, and could be applicable in other Belgrade municipalities as well as in other cities in Serbia.

Urbanistički plan opštine Savski Venac

Opšti ekonomski i teritorijalni razvojni program

Gradska opština Savski venac, u okviru koje se nalazi lo-kacija, je jedna od tri centralne opštine grada Beograda i prostire se duž desne obale reke Save. Lokacija Eko zelenog naselja je u blizini brojnih javnih ob-jekata i društvenih čvorova - škole, gradskog trga, doma kulture itd. Severno od lokacije se nalazi bolnički kompleks po nazivom “Vojnomedicinska akademija” (700m). Sports-ki centar “Banjica”, sa mnogobrojnim sportskim terenima i bazenima, takođe je u blizini (500m), a preko puta Borske ulice je stambeno naselje “Banjica”, gde postoje sledeći sadržaji i usluge: pijaca (200m), škola (300m), obdanište i tržni centar. Direktno rastojanje lokacije od centra grada (vazdušno) je 6,5 km, a predložena lokacija se nalazi u zoni velikih zelenih površina.Oblast u kojoj se nalazi lokacija Eko zelenog naselja je tre-nutno pokrivena Generalnim urbanističkim planom Beogra-da (GUP 20121). Lokacija nije pokrivena drugim, detaljnijim urbanističkim planovima, iako je Plan generalne regulacije (PGR), koji pokriva područje lokacije, u fazi izrade. Lokacija u Borskoj ulici je javno zemljište, braunfild teritorija, for-malno deo vojnog kompleksa. Nalazi se u stambenoj zoni sa porodičnim kućama i urbanim vilama. Gore pomenuti Plan generalne regulacije definiše ovu oblast kao budući stambeni kompleks. Model MILD kuća i Eko zelenog nasel-ja, koji će biti razvijen za ovu lokaciju, bio bi primenjiv u ve-likom broju stambenih naselja u opštini Savski venac, ali i drugim beogradskim opštinama, kao i u drugim gradovima širom Srbije.

Levo:označenalokacija na prikazu teritorije Opštine Savski venac Desno: Lokacija konkursne teritorije uz Borsku ulicu


The transacted competitions collected several very interesting and valuable works which could help the assigned places to the sustainable development and could be examples of MILD HOMEs in EcoGreen Villages. Although the contests were surrounded by special interests, it is generally true in all countries that there was no entry which could give the real complex solution for the problem statements. The awarded designs were highlighted in many cases not because they gave the most complex solutions from the society model to the applied materials, rather they had good partial solutions for the complex problem.

Several environmental and energy conscious solutions were included in the competition designs. The entries could reveal in which country which problems were the most important and which solutions could solve them in a most suitable way. Beside the rich architectural content the entries showed a very interesting image about the attitudes of the young architects. Hopefully the publications of the most valuable entries in this manual and on other forums will get the special interest of home builders and indicate a fruitful discussion among the specialists. The MILD HOME project and its international staff is very proud because they could initiate this discussion with the competitions. Discussions can help us to have a clear picture about our present possibilities in creation of a sustainable future.

Obavljeni konkursi prikupili su nekoliko veoma interesantnih i vrednih radova koji bi mogli da pomognu gradovima i naseljima učesnicima da uspostave održiv razvoj i mogli bi da budu primeri MILD HOME (kuća) u Eko Zelenim Naseljima. Iako su konkursi okruženi specijalnim interesima, generalno se pokazalo u svim zemljama da nije postojao konkursni predlog koji bi mogao da da realno kompleksno rešenje za izneseni problem. Nagrađeni radovi su isticani ne zato što su dali najkompleksnija rešenja od modela društva do primenjivih materijala, već zbog dobrih parcijalnih rešenja za kompleksne probleme.

Nekoliko ekolških i energetski svesnih rešenja je bilo među dizajnima na konkursu. Predlozi su mogli da pokažu u kojoj zemlji su kakvi problemi najvažniji i koja rešenja mogu da ih otkolne na najodgovarajući način. Pored bogatog arhitektskog konkursa predlozi su pokazali veoma zanimljivu sliku o stavovima maldih arhitekta. Sa puno nade, publikacije najvrednijih predloga u ovom priručniku kao i na drugim forumima, privići će posebno ineresovanje građevinara i inicirati plodnu diskusiju među ekspertima. MILD HOME projekat i njegovo internacionalno osoblje je veoma ponosno jer su uspeli da iniciraju ovu diskusiju sa projektantima. Diskusije nam mogu pomoći da imamo jasniju sliku o našim trenutnim mogućnostima u kreiranju održive budućnosti.


The competition of ideas in Savski Venac, Serbia

The competition in the City Municipality of Savski Venac (part of the City of Belgrade) was held from December 2, 2013, (date of the announcement of call for competition) to February 28, 2014, (date of publication of results). It was open, anonymous, one-stage competition for architectural and urban design of MILD HOMES and Eco Green Village in Savski Venac.Main goals of the competition was to find an innovative and original solution for conceptual model of Eco Green Village with MILD HOMEs on the territory of Savski Venac Municipality – Borska street. Location “Borska” is situated in the southernmost part of the municipality Savski Venac, on the border with the other municipality of Vozdovac.The task of the competition was to find best quality conceptual spatial solutions for Eco Green Village, which in general should offer criteria set in the framework of the terms of reference and to be appropriately applied to specific location in the municipality of Savski Venac. The competition was open to architects with acquired university degrees in architecture and to architecture students also. Competition material, were be able to download from Internet portal of the municipality of Savski Venac. To the competition contributed 20 proposals, with large varieties of ideas.The competition Brief stated that EGV design was expected to rely on a range of passive design strategies (orientation, artificial or natural shading, settlement configuration, reduction of envelope surfaces, landscaping etc.) in order to further reduce negative impacts of the settlement on the environment. EGV was also expected to rely as much as possible on renewable sources of energy. Solutions for EGV as a collection of MILD HOMEs were supposed to demonstrate further potential for reducing the environmental impacts compared with the simple sum of benefits gained through improving the individual dwellings – the cumulative positive effect of the village was intended to amount to more than the sum of effects from the same number of buildings considered individually.

Arhitektonski konkurs Savski Venac, Srbija

Arhitektonski konkurs na teritoriji Gradske opštine Savski venac (deo grada Beograda) održan je od 2. decembra 2013. godine (datum objavljivanja konkursa za javno nadmetanje) do 28. februara 2014. godine (datum objavljivanja rezultata). U pitanju je otvoren, anoniman, jednofazni konkurs za arhitektonsko i urbanističko projektovanje MILD kuća i Eko zelenog naselja na teritoriji opštine Savski venac.Glavni cilj konkursa bio je pronalazak inovativnog i originalnog rešenja za konceptualni model Eko zelenog naselja sa MILD kućama na teritoriji opštine Savski venac - Borska ulica. Lokacija “Borska” se nalazi u najjužnijem delu opštine Savski venac, na granici sa opštinom Voždovac.Zadatak konkursa bio je da se pronađu najkvalitetnija prostorna rešenja za Eko zeleno naselje, koja treba da zadovolje kiterijume navedene u okviru projektnog zadatka i da budu primenjiva na adekvatan način na određenoj lokaciji u okviru opštine Savski venac. Konkurs je bio otvoren za arhitekte sa stečenim visokim obrazovanjem u oblasti arhitekture, kao i za studente arhitekture. Konkursni materijal bilo je moguće skinuti sa sajta opštine Savski venac. Na konkurs je prijavljeno 20 različitih idejnih rešenja.U okviru konkursnog zadatka se očekivalo da se dizajn eko zelenog naselja osloni na niz pasivnih dizajn strategija (orijentaciju, veštačko ili prirodno hlađenje, konfiguraciju naselja, smanjenje površine omotača, uređenje zelenih površina, itd.) u cilju smanjenja negativnih uticaja naselja na životnu sredinu. Od rešenja za eko zeleno naselje se takođe očekivalo da se što više oslanja na obnovljive izvore energije. Idejna rešenja Eko zelenog naselja, kao skupa MILD kuća, trebala su da pokažu dodatni potencijal za smanjenje uticaja na životnu sredinu u poređenju sa svim beneficijama stečenim kroz unapređenje individualnih stambenih objekata - kumulativan pozitivan efekat naselja će biti veći od zbira efekata istog broja stambenih objekata posmatranih pojedinačno.




A NEW MOBA FOR OUR ERA brings forward an unconventional and in the Serbian context yet unseen proposal around a community of self-investing, self-developing and to a large extent selfbuilding citizens. In contrast to most housing developments, in this case we do not answer the MILD home call as an architectural solution, to be taken on by a commercial developer for a yet unknown client. In MOBA, we know all the aspects of the future inhabitants and optimise to their economic, social and environmental sustainability. Housing that is affordable, and where people can afford to live in an environment that support its communityINTRODUCTION NEW MOBA is the result of over a year of investigation, that now is matched with the MILD Home call on the location provisionally provided by the Municipality of Savski Venac. NEW MOBA takes the social and economic sustainability as its start and concludes that this logically must result in a highly energy efficient approach with locally sourced materials, as demonstrated in this document. How can we provide affordable housing for most people currently in need of an apartment in Belgrade? Our main assumption here is that considering the very low average household income to date, and expectedly in the years to come (RSD59,898 or 518 €) a household cannot be expected to spend more than the current 15.3% (RSD9,165 = 80 €) on housing and utilities. (Source: City of Belgrade Institute for Statistics and Informatics, 2012). People who need their own apartment in an accessible part of the city (not being pushed to the periphery) currently face two choices: renting or buying. Both are economically unsustainable, and to a larger part of the population even not accessible options (not eligible for credit, substantially less than necessary household income, etc.). The cost of housing in both options simply explodes. NEW MOBA offers an alternative, that provides housing while ensuring that households spend no more than 15% of their monthly income (80 €) on housing and utilities combined. Actually, these households will able to invest most of this in their house, rather than in the energy bill. A SOLIDARITY ECONOMY OF UNEQUAL PARTICIPANTS Only 20% of the members of our community will be able to invest immediately in this affordable housing. If they decide to collaborate on the project together, however, everybody can choose how they want to contribute: through a one-time investment, long-term monthly payments, or by offering their labour.

NOVA MOBA predstavlja nekonvencionalni i za srpske uslove još uvek neviđen model udruživanja građana radi zajedničkog investiranja, razvoja i u velikoj meri zajedničke izgradnje. Za razliku od većine projekata stanogradnje, mi se na konkursu MILD home ne javljamo sa arhitektonskim rešenjem koje bi zatim realizovao tržišno orijentisani investitor, za još uvek nepoznate klijente, već kao grupa građana koja se okupila iz potrebe da reši svoje stambeno pitanje, ali i iznađe model neprofitnog i solidarnog stanovanja za mnoge. Zato se, od samog početka, NOVA MOBA zasniva na ekonomskoj, društvenoj i ekološkoj održivosti budućih stanovnika. I ideji stanovanja koje je postaje pristupačno i omogućava ljudima da žive u sredini koja podržava ideju zajednice.NOVA MOBA ZA OVO DOBA NOVA MOBA je rezultat jednogodišnjeg procesa koji se sada ukršta sa konkursom MILD home za lokaciju koju je uslovno obezbedila Opština Savski Venac. NOVA MOBA kao svoje polazište uzima društvenu i ekonomsku održivost i zaključuje da ona mora rezultovati visokom energetskom efikasnošću uz korišćenje lokalnih materijala, kako bi nisko-budžetno stanovanje uopšte bilo ostvarivo. Kako je moguće obezbediti pristupačno stanovanje za većinu ljudi kojima je trenutno potreban stan u Beogradu? Naša glavna pretpostavka je da, s obzirom na veoma nizak prosečan prihod po domaćinstvu (RSD 59,898 ili 518€), ne može se očekivati da domaćinstvo troši više od trenutnih 15.3% prihoda (RSD 9,165 = 80€) na stanovanje i komunalije. (Izvor: Zavod za informatiku i statistiku Grada Beograda, 2012) Ljudi kojima je potreban stan u dostupnom delu grada (a ne negde na dalekoj periferiji) trenutno se suočavaju sa dva izbora: iznajmljivanje ili kupovina. Oba su ekonomski neodrživa, i za veliki deo stanovništva čak i nedostupna opcija (nisu kreditno sposobni, imaju značajno manje prihode domaćinstva nego što je neophodno, itd.). NOVA MOBA razvija alternativu koja bi omogućila rešavanje stambenog pitanja, obezbeđujući da domaćinstva ne troše više od 15% svog mesečnog prihoda (80€) na stanovanje i komunalije zajedno. Zapravo, ostvarivanjem visoke energetske efikasnosti, ova domaćinstva će moći da ulože većinu ove sume u izgradnju svog stana, a ne na račun za struju i grejanje.SOLIDARNA EKONOMIJA NEJEDNAKIH UČESNIKA Struktura NOVE MOBE predviđa uključivanje samo 20% članova koji su u stanju da odmah ulože neophodnu sumu, dok je 80% stanova namenjeno ljudima kojima je to nedostižno. Oni koji se uključe u ovakav poduhvat, mogu da izaberu na koji način će

Čedomir Ristić / Nataša Žugić / STELTHAna Džokić / Ana Vilenica / Dušan Milanović / Dušica Parezanović / Jelena Tomić, Marc Neelen, Marko Aksentijević, Milica Ružičić, Nebojša Milikić, Paul Currion, Predrag Milić, Srđan Tomić, Tadej Kurepa, Uroš Maksimović, Vedran Spaić, Zoran Jovičić, Živojin Karapešić.

3.1 MILD HOME arhitektonski konkurs - jednakovredna nagrada TIM 1MILD HOME arhitectural competition - equal proposal TEAM 1



40% of the members (constituting the “average household”) , have an income around 520 €, and savings worth 1000 €. They can provide part-time labour and finance the share for their flat through a 30 year monthly contribution. 20% of the members (jobless) have no income or savings, but can provide full-time labour. 15% of the members have an income that is lower than average and not stable. They can provide part-time labor and will finance the share for their flat through a 30 year monthly contribution. 10% of the members (current owners of an apartment) can invest the entire amount immediately by selling their current apartments and buying a share in the cooperative; in addition some contribute part-time labour. 5% of the members should have their apartment provided through the municipality. The municipality social security system can immediately finance the social housing apartment, at a lower price than they would usually pay.CONSTRUCTION SYSTEM MOBA uses a modular construction system using prefabricated structural panels composed of a straw bale core and wood frame. Straw is an affordable and renewable material that can be locally sourced, with low embodied energy and excellent insulating properties. Straw bale panels are a proven technology that has been on the market for 10 years (Bio-SIPs, Modcell, etc.) and are increasingly popular as a green building solution. Prefabricated panels are flexible and scaleable, and can be manufactured on site by relatively unskilled volunteers, lowering labour and transport costs and carbon footprint of construction. OpenCell Panel System OpenCell is a version developed and optimised for local conditions, and the material specifications and construction method will be released as open-source technology. The bales themselves will be made using an open source baling machine prototyped as part of the Global Village Construction Set maintained by the Open Source Ecology network. The OpenCell panels are used for facade elements and separations walls between apartments. LOCAL ENERGY PRODUCTION USING RENEWABLE SOURCES MOBA combines different strategies to produce its own energy or enhance the energetic performance of the settlement. A performance level of 70% energy from renewable sources is thus being realised: Ground source (geothermal) heating The necessary supply is based on a space heating demand of 15 kWh/m2a (PassivHaus standard). The system has a modular setup (1 independent system per built unit, following the actual necessities from the spatial development strategy). The system is comprised of a set of vertical wells, collector, heat pump, distribution system and finally floor heating per apartment. In summer the system can be inverted to cool the apartments and replenish the ground source. One unit (40 apartments including common spaces) covers approx 2500 m2, and therefore requires a 25 kW peak heat pump. With a Coefficient of Performance (COP) of 1.35, this requires 18,5 kW of geothermal heat at an equivalent of 370 linear meters of well, or 4 sondes of 100 m deep, placed at 6m distance from each other.

doprineti: kroz avansno ulaganje, dugoročno mesečno otplaćivanje ili (delimično) sopstvenim radom. Grupu stanara predloženu za ovaj konkurs činilo bi 45% članova (“prosečno domaćinstvo”) koji bi mogli da finansiraju svoj udeo kroz 30-ogodišnje mesečno učešće. Predviđamo da 20% članova nemaju prihod ili ušteđevinu (nezaposleni), ali mogu projektu da posvete puno radno vreme (na period od npr. 12-18 meseci) i time za 1 mesec “odrade” 1m2 stana (12-18m2). 5% članova koji imaju neredovni prihod ispod proseka i udružuju se radi zajedničkog investiranja u stan. 5% stanova u koje ulaže zadruga za izdavanje studentima po niskim rentama. I 20% članova koji mogu da ulože celu sumu odjednom (npr. prodajom neodgovarajućeg stana) i time kupe učešće u zadruzi. 5% stanova bilo bi realizovano kroz program socijalnog stanovanja, gde Grad ili opština avansno finansira smeštajući korisnike programa u podržavajuće društveno okruženje po cenama nižim od tržišnih.SISTEM IZGRADNJE NOVA MOBA koristi modularni sistem izgradnje koji se zasniva na montažnim panelima sastavljenim od balirane slame i drvenog nosećeg okvira. Slama je jeftin i obnovljiv materijal koji je lako dostupan u Srbiji, niske upotrebe energije za proizvodnju i sa odličnim izolacionim svojstvima. Paneli od balirane slame su dokazana tehnologija koja je dostupna na tržištu već 10 godina (BioSIPs, Modcell, itd.), koja je sve popularnija kao rešenje zelene gradnje. Montažni sistem panela je fleksibilan, primenljiv u različitim razmerama i može se proizvoditi na licu mesta od strane relativno nekvalifikovanih volontera, smanjujući cenu rada i transporta, kao i ugljenični otisak izgradnje. OpenCell sistem panela OpenCell je verzija panela koja bi bila razvijena i prilagođena za lokalne uslove (inspirisana ModCell sistemom), a specifikacija materijala i metoda sklapanja bi bila licencirani kao opensource tehnologija. Same bale slame pravile bi se uz pomoć open-source prese čiji prototip je nastao kao deo projekta Global Village Construction Set koji sprovodi Open Source Ecology network. OpenCell paneli se koriste za fasadne elemente i zidove između stanova. LOKALNA PROIZVODNJA ENERGIJE POMOĆU OBNOVLJIVIH IZVORA MOBA kombinuje različite strategije za samostalnu proizvodnju energije, kao i za povećanje energetskih karakteristika naselja. Udeo od 70% obnovljivih izvora enegije postiže se na sledeće načine: Geotermalna pumpa (koristi toplotnu energiju zemlje) Neophodne potrebe oslanjaju se na PassivHaus standard koji propisuje maksilalnu potrošnju od 15kWh/m2 godišnje za zagrevanje prostora. Sistem je modularan (svaki objekat ima svoj nezavistan sistem grejanja). Sistem sačinjava niz vertikalnih sondi, kolektor, pumpa, distribucioni sistem i na kraju podno grejanje u stanovima. Tokom leta sistem funkcioniše obrnuto, tako da hladi stanove i da višak toplote skladišti u zemlji.





The position that is represented in this project examines the issue of sustainability of architectural space using two key notions: ecology + economy. Alternative definitions and interpretations of these two notions can offer new understanding of the concept of sustainable building of architecture. In this sense, ecology is considered a practice that deals with the relations of humans to one another and at the same time to their physical surroundings. Therefore, ecology implies social interactions. Economy is considered as careful management of available resources. However, the economy is also a relational activity, which implies diverse interaction between people (in sharing resources). Spatial concept is based on an architectural ambition for all housing units to achieve a direct contact with the ground. Such spatial configuration enables specific programmatic resolutions, that can be determined by the residents. These solutions are not predesigned, but one could anticipate them. The logic of housing that is in the immediate link with the ground is different from living in the building. Then, part of the soil that is at our disposal is becoming an area of everyday life, and this piece of land becomes a yard, a garden, greenhouse for growing food, or a small production. (Ecology + Economy) Unit is designed as a multi-storey spatial configuration which can vary in plan and disposition in living functions, and also trough time, depending on the needs. Variability over time is seen as one of the key aspects of sustainable living, so the project is structurally designed so that it allows you to add additional/extra living space - loft and garden. In accordance with the task of competition, in terms of materiality and materials, this project is led by logic of context and environmentalism for the object of architecture. The project is designed so that the most effective way to accept the circumstances in which it arises to the adjustment for optimum architectural situation. Specifically, this solution combines two approaches: environmental logic of using materials that are available and suitable for the construction in the circumstances, (and therefore economically affordable), and the logic of the use of sustainable energy sources through the use of modern technologies.

Pozicija koja je zastupljena u ovom radu razmatra pitanje održivosti arhitektonskog prostora kroz dva ključna pojma: ekologija i ekonomija. Alternativne definicije i tumačenja ova dva pojma mogu da ponude novo razumevanje pojma održivosti objekta arhitekture. Ukoliko opšta definicija tretira ekologiju kao nauku koja se bavi medjusobnim odnosima zivih bića, i odnosima živih bića prema njihovom fizičkom okruženju, u ovom kontekstu ekologija uključuje društvenost, i pitanja koja se odnose na društvene interakcije.Ekonomija je definisana kao pažljivo upravljanje raspoloživim resursima. Medjutim, ekonomija je takodje relaciona delatnost, koja implicira najrazličitije interakcije. Prostorne i programske odluke koje su obeležile kako proces rada, tako i sam projekat, u skladu su i u vezi sa prethodno pomenutim koncepcijskim pozicijama koje se odnose na vezu ekonomije i ekologije. Prostorno programski koncept Primarni aspekt prostornog koncepta zasniva se na projektantskoj nameri da sve stambene jedinice ostvare neposredan kontakt sa tlom. Takva prostorna konfiguracija omogućava specifična programska razrešenja i opredeljenja samih stanara koja se ne projektuju unapred, ali se mogu anticipirati. Logika stanovanja u neposrednom kontaku sa tlom različita je od stanovanja u zgradi. Tada, deo tla koji nam je na raspolaganju postaje poligon za svakodnevicu, a to parče zemlje postaje dvorište, bašta, staklenik za uzgajanje hrane, ili mala manufaktura, proizvodnja. (ekologija +ekonomija) Tipološki, naselje je koncipirano kao sklop jednoporodičnih stambenih jedinica u nizu. Niz za stanovanje poseduje prostorna svojstva koja se smatraju povoljnim u odnosu na zadatak.

Preciznije, sklop poseduje: + racionalnost prostornog rešenja po pitanju klime (grejanja), pri čemu se duža dva naspramna zida uvek nalaze izmedju dva grejana prostora. + gustina u smislu zauzimanja što manje tla čime se štiti postojeća vegetacija i ostavlja veća površina otvorenom prostoru, te aktivnostima i delatnostima koje se odvijaju na otovrenom. Na taj način prostor naselja i dalje pripada pojasu šume koja preovladava u širem prostornom kontekstu. + direktan kontakt stana sa tlom – dvorište, bašta, predprostor.

Autori:

Pavle Stamenović / Dušan Stojanović






The Eco Green Village

Collective housing in the form of a tract with a gallery apartments is positioned in accordance with the disposition of the urban environment and oriented to the southeast. These apartments are subsidized and designed for temporary residence up to two years. During a temporary residence, residents come together and with the help of common capital established legal entity (Housing Cooworking) for economically feasible to build their own individual houses designed for rely housing. Upon completion of construction and disengaging from the cooperative, the user is able to purchase an apartment at a cost of construction, but his experience is available for the following users / developers.

The MILD HOME

•HVACsolutions:Themainsourceofenergyisgeotermelnapump,in the colonnades are solar panels, and the double slope roofs of individual housing have rainwater collectors.

• Modularity / flexibility solution(s): The typology of housing inaccordance with a user’s profile (young couples or families), and with the assembly and disassembly of the side walls, they are adaptable in relation to the extension of the family and changing users.

Eko Green Village

Kolektivno stanovanje u obliku trakta sa stanovima postavljenim uz galeriju je pozicionirano u skladu sa dispozicijom urbanog okruženja i orijentisano je ka jugoistoku.Ovi stanovi su subvencionisani i dizajnirani za privremeni boravak do dve godine. Tokom boravka, stanovnici dolaze zajedno i uz pomoć zajedničkog kapitala osnivaju pravno lice (Housing Coovorking) za ekonomsku izvodljivost izgradnje svojih individualnih kuća namenjenih za stvarno stanovanje .Po završetku izgradnje i istupanju iz zadruge, korisnik je u mogućnosti da kupi stan po ceni izgradnje, ali njegovo iskustvo je dostupno za sledeće korisnike koji dalje razvijaju ovaj program.

MILD HOME

• HVAC rešenja: Glavni izvor energije je geotermelna pumpa, u kolonadama su solarni paneli, a dvovodni nagib krovova na objektima individualnog stanovanja skupljaće kišnicu.• rešenje Modularnost / fleksibilnost (i): tipologija stanovanja u skladu sa profilom korisnika (mladi parovi ili porodice), i sa montažom i demontažom bočnih zidova, oni su prilagodljivi u odnosu na proširenje porodice i promene korisnika.

Autori:

Dalia Dukanac / Ivana Jelić






Cilj projekta je arhitektonsko-urbanističko rešenje za ekološke i energetski efikasne stambene objekte koji će svojom strukturom doprineti višem standardu stanovanja i boljem kvalitetu života. Koncept projekta zasniva se na ideji povezivanja pojedinačnih energetski efikasnih stambenih objekata u održivo eko naselje, gde su pojedinačni pozitivni efekti eko kuća njihovim vezama u naselju znatno uvećani. Dominantni motiv koji povezuje stambene objekte je linijski element koji stambenom naselju pruža sve dodatne sadržaje koji su mu potrebni: obdaništa, fitnes centri, dnevni boravak za stare, prodavnice, kafići, biblioteke i slično, dok se njegov zeleni krov koristi kao urbana farma. Stanari zgrada imaju izlaz na prostor ovih zelenih terasa, na kojima sami mogu da gaje biljke, da se odmaraju, druže i dožive sve prednosti stanovanja u eko naselju. Objekti su izgrađeni od modularnih drvenih panela dimenzija 2,4 x 3 m i 0.6 x 3m, tako da se mogu proizvoditi u fabrikama, transportovati kamionima i brzo ugraditi na licu mesta. Višeporosične zgrade imaju mogućnost kombinacije različitih veličina stanova kako bi se obezbedila mogućnost kupovine ili narućivanja stanova u predgradnji u zavisnosti od trenutnih potreba. Jednoporodična kuća, izgrađena od modularnih panela može biti prizemna kuća sa mogućnošću proširenja. Prizemna kuća namenjena je mladim bračnim parovima bez dece, u trenutku kada se porodica proširi moguće je umesto selidbe, proširiti istu kuću dodajući joj još jedan sprat. Objekti su kategorije A energetske efikasnosti, a energija potrebna za funkcionisanje objekata proizvodi se iz obnovljivih izvora energije. Kao reperna tačka u naselju postavljena je vetrenjača koja ovo i promoviše. ENERGETSKA EFIKASNOST Pri projektovanju stambenih objekata jednoporodičnih i višeporodičnih, vodilo se računa o odvajanju termalnih zona. Stambeni deo objekta predstavlja jednu termalnu zonu koja ima zasebnu konstrukciju i termoizolaciju sa spoljašnje strane, tako da je sprečena pojava termalnih mostova. Ovo doprinosi povećanju energetske efikasnosti i povećanju unutrašnjeg komfora- razlika temperatura unutrašnjeg vazduha i povšine zidova ne prelazi ni na jednom mestu 0,50C. Druga termalna zona predstavlja negrejani prostor- komunikaciju u kojoj su smeštena stepeništa, liftovi i ulazi u objekte. U stambenim zgradama druga zona je i prostor garaže u suterenu. Ova zona služi kao tampon zona između grejanog i spoljašnjeg prostora. Drugi način za sprečavanje termalnih mostova je postavljanje terasa van objekta na zasebnu konstrukciju, tačkasto povezanu čeličnim sajlama sa konstrukcijom zgrade.

The goal of the project was to design an architectural-urban proposal for ecological and energyefficient dwellings which will also enhance the residents’ quality of life. The l concept is based on the idea of connecting individually energy-independent dwellings and forming a sustainable eco-community which, as a combined system, even further enhances buildings’ performance and ecological factors. The dominant motive which connects the dwellings is a continual linear services element which supplies the community with all the supporting facilities for quality housing, i.e. kindergartens, fitness centers, day care, shops, cafes, libraries, which are on the ground floor only, while their green roofs are used for local urban farming. Access to these green terraces is semi private, i.e. one common garden per building, where the residents can grow vegetables or other plants, socialize and enjoy the benefits of the eco-community. The objects are designed to be built with prefabricated modular panels with façade wood cladding, with dimensions of 2,4 x 3 m and 0.6 x 3m, so the entire process of production, transport and installation is efficient, contributing to lower building price. Buildings for collective housing are designed to accommodate and combine different apartment sizes, based on users’ request. The object for Individual housing, also constructed with prefabricated components, is designed with a single storey base module, with the possibility of expansion on the second etage. The single-storey option is intended for young couples with no children. When the couples have children, instead of moving, they can expand the house they already live in by adding another floor. Objects are A category of energy efficiency (by Serbian standard in year 2014), and utilize solar energy for both domestic hot water and electricity production. As a focal strong point, a 14m vertical axis wind turbine enriches the main public entrance to the community, suggesting its sustainable character.ENERGY EFFICIENCYMain concept for objects’ energy efficiency, both for individual and collective housing, is constructional separation of thermal zones. The living area is treated as one thermal zone (conditioned) with its separate construction and insulation, which eliminates any thermal bridges. This leads higher thermal comfort of the residents as well as higher air quality as the difference in temperature between inside and outside air is never greater than 0.5 C. (at any inner surface). Second thermal zone is consists of unconditioned areas, such as stairway, entrance and underground garage. The unconditioned zone is positioned between conditioned spaces and outside, thus serves as a buffer space. Care to avoid thermal bridges was also taken with the balconies construction, which are made as separate constructions

Autori: Tatjana Zagoričnik / Ivan Kalc / Sonja Krastavčević / Tamara Ilić / Biljana Fimić

3.4 MILD HOME arhitektonski konkurs - pohvala TIM 4MILD HOME arhitectural competition - honorabile mention TEAM 4



attached to the main volume with four anchor points. The objects are calculated as A category of energy efficiency (by Serbian standards valid in 2014), with space heating consumption of 17 kWh/m2/a for individual housing and 15 kWh/m2/a for collective housing. In addition to small energy consumption, a large portion of energy used is supplied from renewable energy sources, which systems are integrated into the building design. The building roofs are covered with photovoltaic panels, producing enough net electricity to cover entire community’s demand on a year average. Solar thermal collectors for domestic hot water production are vertically placed on south-facing facades. This position increases their efficiency in the winter, giving a constant supply throughout the year. Surface of 1.3m2 per resident, as suggested by the design is enough, to cover 60% of annual hot water needs. Hot water is produced by solar thermal collectors is stored in insulated tanks in the underground etage. Electricity for common and public areas (i.e. street lights) is generated by the dominant wind turbine at the site entrance. Roofs of ground floor are green and accessible for residents and are irrigated by rain water collected and stored on site.

MODULARITY Objects are constructed with panels dimensioning 2.4x3m and 0.6x3m. The construction of the panels made from local wood with 30cm of insulation from eco-mineral wool, cladded with untreated wood on the outside and closed on the inside with gypsum boards with 5 cm gap for house installations, so the vapour barrier is protected. Modular panels are, due to their dimensions, suitable for standard road transport, which allows for efficient production and assembly process. Buildings for collective housing are designed to accommodate and combine different apartment sizes, based on users’ request. A total of 3 variant solutions for typical building floor plans with apartments of different sizes are presented. Individual housing unit, also constructed from modular panels can be single storey (ground floor only) with the possibility of expansion with the growth of family. The base, single storey option is suitable for young couples without children. When they have children, instead of moving, they can expand their living space by adding another floor.

ESTIMATED COSTS Expected costs of construction of MILD eco community are lower than conventional. This is mainly due to highly efficient process of modular construction, transport and assembly on site, as well as the usage of locally found materials. Estimated construction cost of the individual housing type is 300 €/m2, while the cost for collective housing is 350 €/m2. Due to highly efficient envelope and integrated solutions for energy production, the running costs are projected to be much lower than conventional.

Objekti su energetske kategorije A, što predstavlja drugu najbolju kategoriju objekata koji imaju potrošnju energije za grejanje do 17 kWh/(m2godišnje) za jednoporodično ili 15 kWh/(m2godišnje) za višeporodično stanovanje. Pored male potrošnje energije objekti imaju snabdevanje energijom iz obnovljivih izvora energije što smanjuje potrebe za energijom iz konvencionalnih izvora i ukupno smanjenje emisije CO2. Na krovovima zgrada postavljeni su solarni fotonaponski paneli za proizvodnju električne energije čija je proizvodnja dovoljna da zadovolji potrebe naselja. Na fasadama objekta na južnoj strani postavljeni su solarni termalni kolektori za toplu vodu. Vertikalno postavljeni paneli postaju efikasniji u zimskom periodu kada sunčevi zraci padaju nisko, a u tom periodu je i potreba za toplom vodom veća. Postavljena površina od 1,3m2 solarnih kolektora po stavnovniku je dovoljna da zadovolji 60% potreba za toplom vodom i leti i zimi. Vetrenjača koja je postavljena kao reperna tačka u naselju proizvodi dodatnu električnu energiju za naselje. Topla voda skladišti se u rezorvoarima u suterenu objekata. Takođe sakuplja se, filtrira i skladišti kišnica koja se koristi kasnije za navodnjavanje velikih zelenih površina oko objekata.

MODULARNOST Objekti su izgrađeni od drvenih panela koji su dimenzija 2,4 x 3 m i 0.6 x 3m. Konstrukcija je drvena sa termoizolacijom od eko mineralne vune, obostrano zatvorena OSB pločama, i sa završnim obradama gipsom unutra i drvenim talpama sa spoljašnje strane. Debljina izolacije je 30cm. Modularni paneli ovih dimenzija pogodni su za transport kamionom, što omogućava proizvodnju u fabrici i brzo montiranje kuće na gradilištu. U proizvodnji koristi se lokalno drvo. Višeporosične zgrade imaju mogućnost kombinacije različitih veličina stanova kako bi se obezbedila mogućnost kupovine ili narućivanja stanova u predgradnji u zavisnosti od trenutnih potreba i finansijske situacije stanovništva Moguće su kombinacije većih ili manjih stanova i razrađena su tri varijantna rešenja tih kombinacija. Jednoporodična kuća, izgrađena od modularnih panela može biti prizemna kuća sa mogućnošću proširenja kako bi porodica rasla. Prizemna kuća namenjena je mladim bračnim parovima bez dece, u trenutku kada se porodica proširi moguće je umesto selidbe zbog kupovine druge kuće, proširiti istu kuću dodajući joj još jedan sprat.

PROCENJENI TROŠKOVI Procenjeni troškovi izgradnje MILD eko naselja su niži nego što je to slučaj kod klasične gradnje. Ovo je pre svega iz razloga sto su objekti projektovani od modularnih panela pa je gradnja znatno pojednostavljena i ubrzana, takođe koristi se i lokalno drvo kao materijal koje može da se reciklira. Cena izgradnje ove montažne kuće je 300 €/m2, dok je cena izgradnje stambenih zgrada procenjena na 350 €/m2.




Pomommišljenju,najvažnijapitanjazaarhitektedanassu:Štamožemodauradimodapopravimousloveživotaugradovima? Kako to da definišemo i kako da preformulišemo značenjepojmovakonforikvalitetživota?Kakodaponudimonovusenzitivnostuodnosunapitanjaodrživostiiekologijeadatonijeisključivokroztehnologiju,regulaitvuiušteduenergije?Kakodakroztretiranjepitanjaodrživostiuvedemourazmatranješireteme,poputkvalitetaživota,zdravlja,osećanjaivažnostičovekaiindividualnogstavapremakulturikonzumerstva? Anne LacatonGeneralna vizija projektaGeneralna vizija projekta se oslanja na ideju da se održivost u polju stambene izgradnje mora pre svega baviti pitanjima kvaliteta života ljudi. Održivost u smislu zadovoljenja socijalnih zahteva zajednice, zahteva porodice i pojedinca za prostornim konforom u okviru realnih ekonomskih ograničenja jeste prioritetna tema. Poboljšanje energetske efikasnosti je samo jedan u nizu aspekata koje odgovoran stav prema stambenoj izgradnji treba da tretira. U fokusu predloženog rešenja su pitanja prostornog konfora – od razmere naselja, preko zajedničih površina do prostornog konfora stambene jedinice. Problem “nepriuštivosti” stambenog prostora jedna je od najtežih posledica loših ekonomskih uslova u našem društvu. Na tržištu Srbije najveća potražnja za stambenim jedinicama malih kvadratura, od 40 do 50 m2, koji se na kredit otlaćuju dugi niz godina, dok najveći broj mladih porodica nije u mogućnosti da sebi obezbedi stambeni prostor minimalnog konfora. Smatramo da značajan deo problema leži u neprilagođenoj stambenoj regulativi i nedostatku inicijative za unapređenje modela stambene tipologije i sistema izgradnje. Ponuđeno rešenje predstavlja pokušaj da se uzimajući prostorni konfor kao prioritet, ponudi model stambene izgradnje koji je istovremeno ekonomski održiv i energetski efikasan.Lokacija_ Na nivou pristupa pitanju prostorne organizacije naslja, navedene teme se reflektuju kroz odluku da se objekti pozicioniraju na način da u najmanjoj mogućoj meri utiču na zatečeni karakter prostora. Kao jedan od principa održivosti izgradnje na predmetnoj lokaciji, usvaja se princip minimalnog stepena intervencije:

In my opinion, the most important questions for architects now are: How and where do we want to live? What can we do to improve living conditions in cities? How can we define that and reformulate the notions of comfort and of quality of life? How can we bring a more sensitive approach to the questions of sustainability and ecology other than through technology, regulations or energy saving? How can we introduce, through sustainability, wider criteria in terms of quality of life, of well-being, of feelings, of the importance of the people and of the individual attitude towards controlling consumption?

Anne Lacaton

General vision The project is based on the idea that the sustainability in housing should be focused on the question of quality of people’s lives. The priority question is sustainability in terms of fulfilment o basic social needs, needs of the family and individual for spatial comfort. Improvement of the indicators of energy efficiency is only one in the group of important issues to be treated thru a responsible attitude towards the housing construction. The issues of the spatial comfort - starting from the level of the neibourhood and encompassing the living unit level, are central motives of the proposed architectural design. The problem of non-affordable housing is one of the hardest outcomes of Serbian financial and economical crisis. In our housing market, the flats measuring 40 to 50 square meters are most demanded by byers, while a large percentage of young families can not afford a living space of their own. The proposed design solution represents an attempt to offer a model of a housing construction which is economical, sustainable and energy-efficient, by focusing primary on the issue of spatial comfort. Two different housing models -- individual and collective are designed following the principals of use of affordable and local materials, intelligent modification of typologies of row houses (in the case of individual housing) and access galleries type, in variation of duplex system, and standard double orientation type (all for collective housing) by careful modification of standard size and by introducing the extension of space in the form of winter-gardens and open terraces. The efficiency of the buildings are supported by application of all MILD aspects - Modular, Intelligent, Low Cost and Do it Yourself, which are treated and applied on different levels - form the conception of the village organization to the details of the living units realization and functioning thru time.

Autori:

Grozdana Šišović / Dejan Milanović / Maja Morošan / Miloš Kostić / Zoran Miljanić





Apstrakt

Prostorna postavka parcele predviđena za idejno rešenje Eco Zelenog naselja, u gradskom tkivu, jeste najjužnija tačka opštine Savski Venac (Borska ulica) koja obiluje velikim zelenim površinama . Konkretno, lokacija se smatra za braunfild u okviru vojnog kompleksa. Shodno tome, stav autora je bio takav da objekat (struktura) koja se izgradi ne sme da naruši prirodni balans koji tu već postoji te se odlučio za postavljanje jedne transformabilne, krajnje efemerne strukture kao nosioca koncepta. U tu strukturu bi se bazirajući se (izgrađujući ih od) primarnih elemenata konstrukcije, a to su paneli i podkonstrukcija na koju se kače, „ubacivali“ moduli već gotvih delova kuća (kupatilo, kuhinja, trpezarija, dnevna soba). Ceo prces formiranja jedne jedinice započinje zauzimanjem parcele na kojoj se u sledećim fazama formira bašta. Ona se u svakoj sledećoj etaži podiže na kompleksniji nivo. Kada jedna bašta doživi svoj vrhunac kada je razvoj u pitanju (jedna sejna sezona) ona se segmentirano prevodi u kuću. Razvoj kuće kreće od jedne jedinice i ide do njenog punog formiranja. Segment kuće od kojeg kreće njeno formiranje jeste najbitniji deo kuće za budućeg korisnika. Shodno tome vrlo je retko da se kuće grade na isti način (nekom je bitna soba, nekome tersa, nekome kuhinja, nekome trpezarija). Svaka sledeća faza razvoja kuće na zauzetoj parceli donosi jednu višu fazu razvoja ostalim kućama. Ovo direktno ukazuje da se struktura konstantno i neprestano menja. Ono što je ove godine na jednoj konkretnoj parceli kuća sledeće godine može biti bašta i tako u krug. Ovaj oblik stanovanja mogao bi se okarakterisati kao uslužno stanovanje. Predviđen je za samce, bračne parove i mlade porodice. Jedinice koje su izprojektovane u svim svojim varijantama imaju površinu 40m2, ali njihovim multipliciranjem po istom principu i zauzimanjem više parcela jedne do druge može da se postigne bilo koja tražene kvadratura. Namera projektanata je da korisnici kada prevaziđu prostorne okvire koji su ovde definisani budu eko svesni i sposobni da na isti način grade svoje kuće predviđene za individualno stanovanje. Sve ovo doprinelo je tome da za projektovani objekat možemo reći da nosi novu filozofiju nastajanja i samog stanovanja u njemu.

AbstractThe spatial setting of lot, intended for preliminary design of Eco Green village, in the urban fabric is the southernmost point of Savski Venac (Bor Street), which has plenty of green surfaces. Specifically , the site is considered a brownfield within a military complex . Accordingly, the opinion of the authors was such that the building (structure) to build must not disturb the natural balance that already exists, and the decision was to set up a transformable, utterly ephemeral structures as base concept. In this structure, that is based of (built from primary structural elements, such as panels and substructure), would be gradually filled with “pushed in / placed in” modules of already finished - prefabricated parts of the house (bathroom, kitchen, dining room, living room). The whole proces of forming a single unit starts by taking the land (lot) on which, in the following phases, unit formes a garden. In every following level unit is raised to a more complex level . When a garden experiences its peak, when it comes to development ( one planting season ), it translates into a house in a segmentary mode.The development of a home goes from a single unit to its full formation. The house segment from which the formation begins is the most important part of the house for a future user. Therefore, it is very seldom that the houses are built in this way (to some users rooms are the most important , to some terraces, to some kitchens , or dining rooms to others... ).Every next stage of single unit (house) development on occupied land brings a higher stage of development of other units. This directly shows that the structure is in a continuous and constant change . What was this year on one particular plot a house -next year may be a garden and so on... This form of housing could be characterized as ‘service housing’. It is designed for singles, couples and young families. Units that are designed, in all their variants, have total area of 40m2, but any square meter area can be achived by multiplicating units and occupating more lots that are next to each other. The intention of the designers is that when users overcome, here defined, spatial framework, become eco friendly able to likewise build their houses intended for individual housing. All of this has contributed to an idea an new philosophy of living and housing design.


Autori:

Nataša Turuntaš / Ivana Radović / Biljana Apostolović / Zoran Miljanić





DRUGI PREDLOZIOTHER PROPOSALS



DRUGI PREDLOZIOTHER PROPOSALS


Efikasnost je suština “Evrope 2020”, evropske strategije za inteligentni, održivi i inkluzivni rast i tranzicija ka ekonomiji koja se zasniva na efikasnom korišćenju resursa.Deklaracija u Toledu potpisana od strane ministara Evropske unije, 22. juna 2010.godine, pozivajući se na“Evropu 2020” saveta Evrope, daje programu urbane regeneracije integrisanja eko okruženja fundamentalnu ulogu u budućnosti naših gradova i gradskih područja, a samim tim, i velikim ekonomskim, socijalnim i ekološkim izazovima koji izdvajaju savremeno doba.U Evropi, ogromna većina stanovništva živi i radi u ruralnim sredinama i tako gradovi mogu postati ključni akteri globalnog održivog projekta, da se pozabave klimatskim promenama, da jačaju socijalnu inkluziju, kako bi trenutna kriza mogla da se pretvori u početnu tačku za nova ekonomska ostvarenja, zasnovana na efikasnijoj upotrebi resursa, većoj stopi zaposlenosti, znanju i inovacijama.Ovo su razlozi zašto urbana regeneracija i nova urbanizacija (danas marginalna u fazi ekonomskog zastoja ) moraju biti razvijeni u skladu sa kriterijumima održivosti kao što su: - Održivost životne sredine - održivost životne sredine znači sposobnost da se u pravo vreme sačuvaju tri eko funkcije: funkcija snabdevača resursima, funkcija receptora za otpad i funkcija direktnih komunalnih izvora. U okviru teritorijalnog sistema izraz “ekološkaodrživost“ se koristi za namenu sposobnosti da se ceni životna sredina kao “prepoznatljiv element” teritorije, koji istovremeno garantuje zaštitu i obnavljanje prirodnih resursa i nasleđa. - Ekonomska održivost - ekonomska održivost može biti definisana kao sposobnost ekonomskog sistema da generiše dugotrajni rast ekonomskih pokazatelja. Naročito, sposobnost da stvara prihode i veliku zaposlenost za izdržavanje stanovništva. U okviru teritorijalnog sistema , izraz “ekonomska održivost” koristi se za namenu sposobnosti da proizvede i održi veću dodatu vrednost unutar teritorije, efikasno kombinujući resurse, kako bi se procenile vrednosti i specifičnosti teritorijalnih usluga. - Socijalna održivost - Socijalna održivost može biti definisana kao sposobnost da se garantuju uslovi komfora života ( bezbednost , zdravstvo, obrazovanje), podjednako raspoređeni u klase i kategorije. U okviru teritorijalnog sistema izraz” Socijalna održivost “ se koristi za namenu sposobnosti subjekata da interveniše zajedno, efikasno, prema istom konceptu projekta, podržanog od strane različitih institucionalnih nivoa.

4 O mogućem budućem kodu za održive MILD kuće

Flavia Di Noto / Donato Bedin / Sara Momi

About a possible future code for a sustainable MILD HOME

Efficiencyisthecoreofthe“Europe2020”Europeanstrategyfor an intelligent, sustainable and inclusive growth and of the transition towards an economy based on an efficientuse of the resources. The declaration of Toledo subscribed by the Ministers of the European Union on the 22nd of June 2010, referring to the Europe 2020 strategy of the European Council, gives to Urban regeneration integrated programs and to Eco districts a fundamental role for the future of our cities and metropolitan areas and therefore, also to tackle those big economic, social and environmental challenges which distinguish the contemporary age.

In Europe, the vast majority of the population lives and works in rural areas and so cities can become the key actors of a global sustainable project, to tackle climate changes, to boost social inclusion and in order that the end of the current crisis could be turned into the starting point for a new economyachievementbasedonamoreefficientuseof theresources, on an increasing employment rate, on knowledge and innovation.

These are the reasons why urban generation and new urbanization (that nowadays is marginal in an economical standstill phase such as the European one) have to be developed according to sustainability criteria as:

•Environmental sustainability – Environmental sustainability means the ability to preserve in the right time the three environment functions: resources supplier’s function, waste receptor’s function and the direct utility source’s function. Within a territorial system the expression “environmental sustainability” is used to intend the ability to value the environment as “distinctive element” of the territory, guaranteeing at the same time the protection and the renewal of natural resources and heritage.

•Economic sustainability – The economic sustainability can be defined as the ability of an economic systemto generate a long-lasting growth of the economic indicators. In particular, the ability to generate incomes and job occupation for the inhabitants sustenance. Within a territorial system, the expression economic sustainability is used to intend the ability to produce and maintain the most of the value added inwards the



• territory, combining the resourcesefficiently, inorderto value products and territorial service peculiarities.

•Social sustainability – Social sustainability can be defined as the ability to guarantee human wealthconditions (safety, health, education) equally distributed in classes and categories. Within a territorial system the expression “social sustainability” is used to intend the ability of the subjects to intervene together, efficiently, according to the same project concept,supported by a various institutional levels concerted action.

Therefore, it appears essential, to guarantee an economic development compatible with social equity and ecosystems, operating in an environmental balanced system, following the so called balance rule of the three “E”: Ecology, Equity, Economy. Hence, it can be deduced that the sustainable development prosecution depends on the ability of the governance to guarantee a complete interconnection between economy, society and environment. Therefore, it seems important to point out how such dimensions are strictly related one another by a variety of connections and, since they cannot be considered as independent elements, instead they have to be analysed in a systemic vision, as elements which contribute together to achieve a common goal. This means that each planning intervention has to take into account the reciprocal connections. In case that the planning choices preferred only one or two of its dimension, there will not be a sustainable development. In the light of this triple environmental, social and economic dimension, sustainable development needs substantial changes in individual behavioursanddecision-makerschoicesworkingindifferentpolitical and administrative government levels (international – national – territorial)1. Public Administrations, represented by local authorities, and project designers of urban development have to contribute together to enhance rules on one hand and proposals on the other, which go to the direction of a practicable sustainability and convincing results. In order to make this project practicable, it is necessary to define some indicators related to the three areas pertinentto sustainability, or rather environmental , economic, social aspects, often very demanding and sometimes onerous. The project MILD HOME, as happened partially in some Italian municipalities, did not mean to create a new sustainability certificationprotocoloftheEcoGreenVillage,buttoevaluatewhichparametersarethemostpertinenttospecificterritoriesandtodefineconcreteinstrumentswithprojectdesigners,inorder to develop qualitative and quantitative references to evaluate the sustainability level of Eco Village’s projects.

Stoga se suštinski čini, da se garantuje ekonomski razvoj koji je kompatibilan sa društvenom jednakošću i ekosistemima, funkcionišući u uravnoteženom sistemu životne sredine, sledeći takozvano pravilo bilansa tri “E” : Ecology, Equity, Economy. Stoga, može se zaključiti da je forsiranje održivog razvoja zavisi od sposobnosti upravljanja i potpunog povezivanja između privrede, društva i životne sredine.

Stoga, važno je istaći kako su ove dimenzije striktno povezane jedna sa drugom po raznim principima i , pošto se ne mogu se smatrati nezavisnim elementima , umesto toga moraju da budu analizirani u sistematičnoj viziji, kao elementi koji doprinose postizanju zajedničkog cilja. To znači da svako planiranje mora da uzme u obzir ove uzajamne veze. U slučaju da izbori u planiranju preferiraju samo jednu ili dve od ovih dimenzija, neće biti održivog razvoja.

U svetlu ovih tri dimenzija: životne sredine, socijalne i ekonomske dimenzije, održivi razvoj treba da sprovede znatne promene u ponašanjima pojedinaca i u izborima donosioca odluka, koji rade na različitim političkim i administrativnim nivoima ( međunarodni - nacionalni - teritorijalni ) 1. Javna uprava , koje zastupaju lokalne vlasti, i urbanisti i prostorni planeri moraju zajedno da doprinose poboljšanju pravila sa jedne strane i poboljšanje predloga sa druge strane, koji idu u pravcu praktične održivosti i ubedljivih rezultata. Da bi ovaj projekat bio izvodljiv, potrebno je definisati pokazatelje koji se odnose na tri oblasti relevantne za održivost, odnosno ekološke, ekonomske, socijalne aspekte, često vrlo zahtevne i ponekad vrlo tegobne.

Projekat MILD HOME, kao što se dogodilo u nekim italijanskim opštinama, nije planirano da stvori još jednu novu održivu sertifikaciju Eko zelenog naselja, nego da proceni koji se parametri najviše odnose na pojedine teritorije i da definiše konkretne instrumente sa projektantima, u cilju razvoja kvalitativnih i kvantitativnih referenci za ocenu nivoa održivosti eko zelenog naselja.


Indikatori životne sredine

Oni se odnose na teme zaštite životne sredine, a posebno na definisanje jasnih standarda u cilju procene uticaja na životnu sredinu, povezani sa sledećim podkategorijama:

• održavanje parcele ;• upravljanje i nadzor nad vodenim resursima;• upravljanje otpadom;• obnovljivi izvori energije;• energetska efikasnost;• mobilnost.

Društveni indikatori

Socijalni indikatori ističu karakteristike pristupačnosti i pažnje na sve socijalne grupe koje mogu biti interesantne za projekat i koje imaju za cilj da podstaknu prostor za društvo i za etičke zajednice:

• učestvovanje u planiranju;• smeštaj za različite kategorije korisnika;• proizvodnja domaćih proizvoda/urbane bašte;• uklanjanje arhitektonskih barijera u celom

komšiluku;• postojanje socijalnih prostora.

Ekonomski indikatori

Ekonomski indikatori ukazuju na ekonomsku benefit da planiranje Eko zelenog komšiluka može ići u prilog stanovnicima; oni su usmereni na energetsku uštedu, koja, pored efekata na životnu sredinu, proizvodi direktnu ekonomsku prednost i druge mere koje dozvoljavaju stanovnicima Eko zelenih naselja da sačuvaju vreme i novac.

Oba Eko zelena projekta su, koji su takođe razvijena zahvaljujući doprinosu MILD HOME projekta, opisana u nastavku pokazuju kako piramida ekološke, socijalne i ekonomske održivosti predstavljala glavni fokus planiranja, na istoj talasnoj dužini opština koji su zainteresovani za njihov položaj.

Environmental indicators

They refer to environmental topics and especially to the definition of clear standards in order to evaluatethe environmental impacts, linked to the following sub-categories:

• site sustainability;•management and supervision of the hydro-resources;• garbage management;• renewable energy sources;• energeticefficiency;•mobility.

Social indicators

The social indicators point out the characteristics of accessibility and attention to all social brackets which can be interested in the project and have the purpose to foster spaces for sociality and for ethical communities:

• participated planning;• accommodationsfordifferentusercategories;• production of local products/urban vegetable gardens;• elimination of architectural barriers in the whole

neighborhood;• existence of social spaces.

Economic indicators

The economic indicators point out the economic benefitthat the planning of an Eco Green neighborhood can entail towards inhabitants; they are measures directed to cluster the energetic saving, which, besides the environmental effect, produces a direct economic advantage and othermeasures which permit to the Eco Village inhabitant to save time and money.

Both the Eco Green neighborhood projects, which have been developed also thanks to the contribution of the MILD HOME project, described below, show how the pyramid of the environmental, social and economic sustainability represented the main focus of the planning, on the same wavelength of the municipalities interested in their position.

1/ source: SOGESID Spa, in-house instrument of the Ministry of Environment and Territory and Sea Protection MATTM and of the Ministry of Infrastructures MIT.


Za razliku od “normalne kuće”, opterećenje troškovima u fazi korišćenja je znatno manje kod MILD kuća, čak i ako se cena energije ne poveća u budućnosti. Kuća gotovo nulte emisije je ekonomski atraktivna - iako profiti nisu toliko enormno visoki kao što neki ističu. Ali investitori ovakvih kuća imaju koristi od još nekoliko stvari:

• Smanjeno oslanjanje na spoljašnje izvore; energije, nezavisnost od cene, uvoza i energetskog tržišta,

• štednja energije;

• Poreske olakšice. Neke države, opštine i komunalna preduzeća takođe nude grantove, popuste ili nisko-kamatne kredite koji će pomoći da pokriju troškove izgradnje;

• Pozitivan uticaj na ljudsko zdravlje: termalni komfor, ventilacija, kvalitet vazduha, mir i tišina;

• Benefit u smanjenju CO2 (smanjenje štetnih gasova);

• Kumulativne zajedničke vrednosti: što više ljudi izgradi pasivne kuće, biće manje negativnog uticaja na životnu sredinu;

• Smanjenje komunalnih troškova. Čak i posle 30 godina koriste se dobrobiti od smanjenih troškova energije;

• Vrednost;

• Gotovo bez troškova za održavanje: vrlo jednostavni mehanički sistemi u odnosu na normalnu izgradnju;

Nema sumnje da će osnovni troškovi za izgradnju MILD KUĆA kuća biti veći od troškova za izgradnju konvencionalnih kuća, ali vremenom, viša početna cena materijala, projektovanje i izgradnje će biti nadoknađena kroz uštedu iz računa za grejanje hlađenje i održavanje stana.

Iz ugla MILD HOME projekta, kuća skoro nulte emisije nije statičan već dinamičan koncept. Visok kvalitet

In contrast with a “normal house”, the cost burden is considerably less for the construction of a MILD HOME, even if energy costs do not increase in the future. MILD HOME Nearly zero emission house is economically attractive – even thoughtheprofitsarenotasenormouslyhighassometimespromised.Butthehousebuilderdoesbenefitfromafewmorethings.

• Reduced reliance on outside power independence of the price, imports and energy markets, energy saving.

• Tax incentives. Some states, municipalities and utilitycompaniesalsooffergrants,rebatesorlow-interestloans to help you cover the cost of construction.

• Positive impact on human health: termal comfort, ventilation, better indoor air quality, peace and quiet

• BenefitinCO2savings(reductionofharmfulgases)

• Cumulative shared value: as more people build a passive house, will be less negative impact on the environment.

• Lower utility costs, even after 30 years can continuetobenefitfromreducedenergycosts.

• Value.

• Almost no maintenance, very simple mechanical systems compared to normal construction.

There’s no question that the upfront cost to build a MILD HOME nearly zero emission houses is higher than the cost to build a conventional home, but over time, the higher initial priceofmaterials,designandconstructionwillbeoffsetbysavings on utility bills and home maintenance.

From view of the MILD HOME project and nearly zero emission houses quality is not static but a dynamic concept. High quality of planning and workmanship brings housing comfort primarily up-to-date and durable products to the building user with lowest current energy costs. The solution of technical requirements behind it and the creation of a good price-performance ratio is task of the product manufacturers of passive houses. In this sense demandsfor the advancement

5 Zaključak

Conclusion

Miodrag Ivanović / Tomislav Đorđević / Rastko Petrovič


projektovanja i gradnje donosi stambenu udobnost, a pre svega savremen i trajni proizvod, sa najnižim aktuelnim troškovima za komunalije. Rešenje tehničkih uslova koji su u pozadini i stvaranje dobrog odnosa cene i performansi je glavni zadatak proizvođača opreme i materijala za gradnju pasivnih kuća. U tom smislu treba da idu zahtevi za usavršavanje koncepta, komponenti i arhitektonskog dizajna ovog tipa kuća.

Danas su Ekonomska pravila “vladajuća” disciplina, sa svim ostalim subjektima i vrednostima podređenim njima. Kritički, okruženje je viđeno kao podsistem privrede, a ne obrnuto. Shodno tome, okruženje se vidi, prvenstveno, kao banka resursa za preduzimanje ljudskih aktivnosti.

Naš zadatak je, u MILD HOME ekspertskom partnerstvu jugoistočne Evrope, da preokrenemo ovu jednačinu, dok se krećemo na putu održivosti, da ekonomija pravilno bude shvaćena kao podsistem ekologije. U ovom novom obrascu, veličina i priroda ekonomskih aktivnosti će biti ograničena kapacitetima nosivosti ekosistema planete Zemlje.

of concepts, components and of nearly zero emission houses architecture are to be made.

Today, economics rules supreme as the ‘master discipline’ with all other subjects and values sub- ordinated to it. Critically, the environment is seen as a sub-system of economy rather than vice versa. Consequently, the environment is seen primarily as a bank of resources for the undertaking of human activities.

Our task in MILD HOME SEE experts partnership, as we move towards sustainability is to reverse this equation, with economy properly understood as a sub-system of ecology. Within this new paradigm, the scale and nature of economic activities will be limited by the carrying capacity of the Earth’s ecosystem.

Social

Environmental EconomicFeasible

SUSTAINABLEFairLiveable


Italija

1. Unija privrednih komora regiona Veneto

2. Opština Kastelnuovo Rangone

3. Emilia-Romagna Region

Austrija

4. European Centre for Renewable Energy

5. Building Biology Institute

Bugarska

6. Privredna komora Bugarske

7. European Labour Institute

8. Opština Sofia

1

9

10

12

1311

6, 7, 8

4

2, 3

5

Grčka

9. Region Tesalija

Mađarska

10. Széchenyi István University, Department of Architectural Design

Rumunija

11. Centre for Promotion of Cleanand Efficient Energy in Romania

12. Caraš-Severin - gradsko veće

Srbija

13. Gradska opština Savski Venac

Projektni partneri

Eco green village in Belgrade

Documents

eco green village projectof

tampano izdanje u

optina savski venac

onlajn publikacijapripremili

european union

nina mitrani

jasmina oki pavkov

projekat je sproveden