ECE Raporu-1

ELEKTRİK VE BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ

ALANINDA LİSANS EĞİTİMİ VEREN ÜST DÜZEYLİ

KURUMLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

VE

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

İÇİN

DURUM DEĞERLENDİRMESİ

CÜNEYT F. BAZLAMAÇCI

HASAN GÜRAN

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

MAYIS 2004

TABLE OF CONTENTS

ÖZET ................................................................................................................................................. 3

1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 3

2. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE DURUM............................................................. 4

İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in CEng) olan bölümlere örnek: ................................ 6

Tek diploma programı (BS in ECE) olan bölümlere örnek: ........................................................... 9

İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in ECE) olan bölümlere örnek:................................ 15

Tek diploma programı (BS in EE) olan bölümlere örnek:............................................................ 17

3. ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ’NDE DURUM...................................................... 18

4. SONUÇ......................................................................................................................................... 20

KAYNAKÇA ................................................................................................................................... 20

EKLER............................................................................................................................................. 21

EK – A: En İyi Mühendislik Lisans Programları [1].................................................................... 22

EK – B : En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans Programlarına

Sahip Bölümlerin Yapılanması [1] ............................................................................................... 24

EK – C: En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında İlgili

Bölümler ve Lisans Programları ................................................................................................... 25

EK – D: En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında İlgili

Programlar ve Verilen Dereceler Özet Tablo ............................................................................... 30

EK – E: En İyi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Okullarında İlgili Programlar ve

Verilen Dereceler.......................................................................................................................... 31

EK – F: University of Illinois -- Urbana-Champaign Bilgisayar Mühendisliği (CEng) ve Elektrik

Mühendisliği (EE) Lisans Programları ......................................................................................... 32

EK – G: Cornell University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı ......... 66

EK – H: Carnegie Mellon University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı

...................................................................................................................................................... 79

EK – I: Duke University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı ............ 109

EK – J: Rice University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı ............. 129

EK – K: ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Programı ....................................... 136

EK – L: ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Tarafından Hazırlanan Sık Sorulan Sorular

Dokümanı ................................................................................................................................... 139

2

ELEKTRİK VE BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ ALANINDA LİSANS EĞİTİMİ VEREN ÜST DÜZEYLİ KURUMLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME VE ORTA DOĞU TEKNİK

ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN DURUM DEĞERLENDİRMESİ

CÜNEYT F. BAZLAMAÇCI, HASAN GÜRAN

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

MAYIS 2004 ÖZET Bu rapor, Amerika Birleşik Devletleri’nde eğitim veren üst düzeyli üniversitelerin Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği alanındaki yapılanmalarının ve bu alandaki programlarının incelenmesi sonucu ortaya çıkan bilgileri özetleyerek derlemektedir. İlgili bölümlerin, çoğunlukla ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’ olarak tek bir bölüm şeklinde yapılanmış olmaları nedeniyle, özellikle bu tür bölümler ve bu bölümlerin lisans programları ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ndeki Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü lisans programını karşılaştırmaktadır. Rapor aynı zamanda, potansiyel mühendislik öğrencileri tarafından sıklıkla yöneltilen ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği ile Bilgisayar Mühendisliği arasındaki ilişkiye yönelik sorulara da bir yanıt bulmaya çalışmaktadır. 1. GİRİŞ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, yıllardan beri çok başarılı bir eğitim programını izlemekte ve evrensel anlamda rekabet edecek yetenek ve bilgi düzeyinde mühendisler ve bilim adamları yetiştirmektedir. Elektrik Mühendisliği alanı, çok çeşitli alt alana sahiptir. ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünün asıl gücü de, Elektrik Mühendisliğinin hemen hemen tüm alt alanlarında kuvvetli bir varlık göstermesidir. Hem genişlik hem de derinlik içeren lisans programı ile en çok tercih edilen bölümler arasında hep ilk sıralarda yer almıştır ve almaktadır. Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Mühendislikleri, ODTÜ’de ve daha sonra ODTÜ’yü izleyen ülkemiz genelinde, kendilerine özgü lisans programları olan ayrı bölümler şeklinde yapılanmışlardır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üst düzeyli üniversitelerin Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği alanındaki yapılanmaları ve bu alandaki programları incelendiğinde ortaya çıkan duruma göre ise Bilgisayar Mühendisliği halen Elektrik Mühendisliğinin bir alt alanı olarak görülmeye devam etmektedir. Söz konusu üst düzeyli eğitim kurumlarında ilgili bölümler, genellikle ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ şeklinde yapılanmışlardır. Bu bölümlerde, Elektrik Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği, iki ayrı diploma programı şeklinde sunulduğu gibi Elektrik Mühendisliği alt alanı olarak Bilgisayar Mühendisliği uzmanlaşması da mümkün olmaktadır. Tek başına ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ programları da bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde başarılı okullar sıralamasında en önde yer alan okullardan hiç birinde, tek başına bir Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ya da tek başına bir Bilgisayar Mühendisliği Bölümü bulunmamaktadır. Yukarıdaki gözlemler sonucu başlatılan bu çalışmada, Amerika Birleşik Devletleri’nde eğitim veren üniversitelerin Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği alanındaki yapılanmaları ve ilgili programları incelenmiş ve ortaya çıkan bilgiler özetlenerek derlenmiştir. İlgili bölümlerin, çoğunlukla ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’ olarak tek bir bölüm şeklinde yapılanmış olmaları nedeniyle, özellikle bu tür bölümler ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ndeki durum karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda özetle, ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü lisans programının, çeşitli bileşenleriyle aslında bir ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ programı olarak da

3

nitelenebileceği saptanmıştır. Rapor, ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünün, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği eğitimi vermekte olduğunun tespitini yapmakta ve lisans programının daha da iyileştirilebilmesi amacıyla önerilerde bulunmaktadır. Bu çalışma aynı zamanda, potansiyel Elektrik-Elektronik Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği öğrencileri tarafından sıklıkla yöneltilen ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği ile Bilgisayar Mühendisliği arasındaki ilişkiye yönelik sorulara da bir yanıt bulmaya çalışmaktadır. Bölüm 2’de, üst düzeyli üniversitelerin Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği alanındaki yapılanmaları ve bu alandaki programları incelenmektedir. Daha sonra, verdikleri derecelere göre dört ana grupta toplanmış bulunan Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği bölümlerinden örnek lisans programları sunulmaktadır. Bölüm 3’de, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ndeki Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünün durumu incelenmekte, ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ kavramı etrafındaki kimi tartışmalar ortaya koyulmakta ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki durum ile karşılaştırılmaktadır. Bölüm 4’te ise yapılan çalışmanın sonuçları özetlenerek çeşitli önerilerde bulunulmaktadır. 2. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE DURUM US NEWS and World [1] tarafından Elektrik-Elektronik-İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği uzmanlık alanlarındaki lisans programlarına göre sıralanmış bulunan, sırasıyla, en iyi yirmi beş ve en iyi yirmi iki okulun birleşimi alındığında elde edilen yirmi altı üniversite, genel mühendislik sıralamaları da dahil olmak üzere Ek-A’da verilmektedir. Ek-A aynı zamanda US NEWS and World raporundaki sıralamalara esas uzmanlık alanlarını da vermektedir. Bu çalışmada, doktora programları olan üniversiteler arasından seçilmiş ve en iyi ‘Elektrik-Elektronik-İletişim (EEC)’ ve ‘Bilgisayar Mühendisliği (CEng)’ uzmanlık alanlarındaki lisans programları sıralamaları kullanılmıştır. Sıralamadaki okulların ilgili alandaki yapılanmaları ise Ek-B’de verilmekte ve yapılanma şekilleri Tablo 1’de özetlenmektedir. Bu tablodan, Elektrik-Elektronik-İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği alanlarında başarılı okulların yarıdan daha fazlasının ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Bölümü’ şeklinde yapılandığı görülmektedir.

Elektrik Mühendisliği ve Bilgisayar Bilimleri (EECS) 3 Elektrik Mühendisliği (EE) 7 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) 16 Toplam 26

Tablo 1: Başarılı mühendislik fakültelerinin elektrik, elektronik, iletişim

ve bilgisayar mühendisliği alanlarındaki yapılanmaları Ek-B’de sunulan listede bulunan üniversitelerde, Elektrik Mühendisliği ve Bilgisayar Bilimleri (EECS) şeklinde yapılanmış olan üç büyük üniversite dışındaki 23 üniversitede, ayrıca bir Bilgisayar Bilimleri (CS) Bölümü de bulunmaktadır. Ancak bunlar, büyük bir çoğunlukla Mühendislik fakültesi dışında yapılanmış olan bölümler olup, mühendislik değil ‘Bilgisayar Bilimleri Lisans Diploması’ vermektedirler. Ek-B’de sunulmuş olan üniversitelerin ilgili bölümleri ile içerdikleri programlar, daha detaylı olarak Ek-C’de listelenmiştir. Ek-C, hem üniversitelerin ilgili alanlardaki yapılanmalarını, hem de ilgili bölümlerin sahip oldukları programları ve sundukları lisans derecelerini listelemektedir. Ek-C ile listelenen bilgiler, tepeden bir bakış sağlayabilmek amacıyla ayrıca Ek-D’de tablo şeklinde de özetlenmiştir.

4

Ek-C program ve derece listesinden ve Ek-D özet tablosundan; üniversitelerde ‘Elektrik Mühendisliği (EE)’, ‘Bilgisayar Mühendisliği (CEng)’ ve ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE)’ programlarının yanında ‘Bilgisayar Bilimleri (CS)’ programlarının da mutlaka var olduğu; ancak ilgili mühendislik diplomalarının büyük bir çoğunlukla EE ya da ECE bölümleri şeklinde yapılanmış bölümlerce verildiği görülmektedir. İlk yirmi altı üniversite bünyesinde tek başına ‘Elektrik-Elektronik Mühendisliği’ ya da tek başına ‘Bilgisayar Mühendisliği’ şeklinde yapılanmış bir bölümün var olmadığı gözlenmektedir. Yukarıda sunulmuş olan veriler, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliklerinin aslında birbirlerine çok yakın, hatta iç içe iki dal olduklarını ve eğitim programlarının da genellikle ortak bir çatı altında yürütüldüğünü göstermektedir. İncelenen üniversitelerin büyük bir çoğunluğu ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE)’ şeklinde yapılanmış olduğundan, çalışmanın bundan sonraki bölümlerinde bu yapıdaki bölümler daha ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. İlk yirmi altı üniversite içerisinde yer alan ve Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) şeklinde yapılanmış olan on altı bölüm büyük bir çoğunlukla iki ayrı diploma programına sahiptir. Bu bölümlerde verilen dereceler ve ilgili programlar Ek-E’de sunulmakta, aşağıda ve Tablo 2’de de özetlenmektedir. Ek-E’ye göre

12 bölüm •

•

•

•

o Elektrik Mühendisliği Lisans (BS in Electrical Engineering) o Bilgisayar Mühendisliği Lisans (BS in Computer Engineering)

2 bölüm o Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans (BS in Electrical and Computer Engineering)

1 bölüm o Elektrik Mühendisliği Lisans (BS in Electrical Engineering) o Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans (BS in Electrical and Computer Engineering)

1 bölüm o Elektrik Mühendisliği Lisans (BS in Electrical Engineering)

derecesi veren programa sahiptir.

BS in EE + BS in CEng 12BS in ECE 2 BS in EE + BS in ECE 1 BS in EE 1 Toplam 16

Tablo 2: Başarılı ECE bölümlerinin lisans programları

Tablo 2’de yer almayan ve ECE olarak yapılanmamış bulunan diğer bölümlerin Elektrik Mühendisliği programlarının da genellikle, kısıtlı seçenekli bir alt uzmanlık dalı şeklinde düzenlenmiş bir Bilgisayar Mühendisliği alt programını (uzmanlık alanınını) da içerdikleri gözlenmiştir. Aşağıda, verdikleri derecelere göre dört ana grupta toplanmış bulunan ECE bölümlerinden örnek programlar incelenmektedir. Bunlar

1. İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in CEng) olan bölümlerden bir örnek 2. Tek diploma programı (BS in ECE) olan bölümlerden iki örnek

5

3. İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in ECE) olan bölümlerden bir örnek 4. Tek diploma programı (BS in EE) olan bölümlerden bir örnek

şeklinde seçilmiştir. Seçilen tüm programlar ABET tarafından akredite edilmiş, geniş ve oldukça esnek programlardır. İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in CEng) olan bölümlere örnek:

University of Illinois -- Urbana-Champaign ( http://www.ece.uiuc.edu/ ) (Ek-F) Illinois Üniversitesi, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği şeklinde yapılanmış ve öğrencilerine iki ayrı diploma programı sunan bir bölümdür. Hem EE programı hem de CEng programı, temelde birbirlerine çok benzeyen, bir kaç zorunlu temel derste farklılık gösteren, seçmeli derslerinde ise oldukça esnek bir yapı gösteren programlardır. Elektrik Mühendisliği Programı, üçüncü ve dördüncü sınıflarda bir çok alt alanda uzmanlaşma olanağı sunmaktadır. Bu alt uzmanlık alanları: Hesaplama Bilimleri ve Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Elektromanyetik, Optik ve Uzaktan Algılama, İletişim ve Kontrol, Devreler ve Sinyal İşleme, Mikroelektronik ve Kuantum Elektroniği, Güç ve Enerji Sistemleri, Biyomühendislik ve Akustik, ve Uzay Bilimleri ve Uzaktan Algılama. Bilgisayar Mühendisliği Programı ise bir yandan sağlam bir Elektrik Mühendisliği temeline sahipken daha çok Sayısal Devreler, Mantık Tasarımı (Bilgisayar Mimarisi) ve Bilgisayar Sistemleri alanlarında yoğunlaşmak isteyen öğrencilere yöneliktir. (Ek-F-1) CEng programının felsefesi, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği için olmazsa olmaz dersleri öncelikle öğrenciye aldırmak, ardından da gerek ECE gerekse CS bölümlerinden alınabilecek bir çok ders seçeneği sunarak öğrencilerin kendi istedikleri ders kombinasyonlarını ile mezun olmalarını sağlamaktır. (Ek-F-2) CEng programı öğrencileri bilgisayar mühendisliği disiplini ile her yıl artan dozlarla tanıştırır. Bir çok çekirdek CEng dersi dördüncü, beşinci ve altıncı dönemde alınmaktadır. Son iki döneminde öğrenci, kendi özel eğitim ya da kariyer planına göre alacağı seçmeli dersler ile lisans eğitimini tamamlar. Bilgisayar Mühendisliği Çekirdek Programı; devreler (ECE 110), sistemler (ECE 210), elektromanyetik (ECE 329), bilgisayar mühendisliği (ECE 385, ECE 290, ECE 390, ECE 411), katı hal elektroniği (ECE 440) ve bilgisayar bilimleri (CS 125, CS 225) gibi temel bilgisayar mühendisliği bilgileri üzerine odaklanır. Daha sonra çok zengin ECE seçmeli ders kümesi ile öğrencilerin Bilgisayar Mühendisliğinin; bilgisayar sistemleri, elektronik devreler, yazılım, teori, bilgisayar ağları, yapay zeka ve robotik, ve mühendislik uygulamaları gibi alt disiplinlerinde yoğunlaşmaları sağlanmaktadır (Ek-F-3). CEng programı aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır. (Ek-F-4)

Zorunlu dersler •

•

o Math 120 (5 hrs) Calculus and Analytic Geometry I o Math 130 (3 hrs) Calculus and Analytic Geometry II o Math 242 (3 hrs) Calculus of Several Variables o Math 285 (3 hrs) Differential Equations o Physics 111 (4 hrs) Mechanics o Physics 112 (4 hrs) Electricity and Magnetism o Physics 113 (2 hrs) Fluids and Thermal Physics o Physics 114 (2 hrs) Waves and Quantum Physics , o Chem 101/105 (4 hrs) General Chemistry

Bilgisayar Mühendisliği Çekirdeği

6

o ECE 110 (4 hrs) Introduction to Electrical and Computer Engineering o ECE 210 (4 hrs) Analog Signal Processing o ECE 329 (3 hrs) Introduction to Electromagnetic Fields o ECE 385 (2 hrs) Digital Systems Laboratory o ECE 290 (3 hrs) Introduction to Computer Engineering o ECE 390 (3 hrs) Computer Engineering II o ECE 411 (4 hrs) Computer Organization and Design o ECE 440 (3 hrs) Solid State Electronic Devices o CS 125 (4 hrs) Introduction to Computer Science o CS 225 (4 hrs) Data Structures and Software Principles

İleri matematik •

•

•

•

o Math 213 (3 hrs) Intro. Discrete Mathematics o Math 315 (3 hrs) Linear Transformations and Matrices o ECE 413 (3 hrs) Probabilistic Methods of Signal and System Analysis

Teknik seçmeli (21 hrs) – (yaklaşık 7 ders) o Bölüm tarafından onaylanan üst düzeyli ECE ya da CS dersleri

Ek-F-5 dönem bazında alınması önerilen ders sıralamasını, Ek-F-6 da seçmeli ECE/CS ders tanımlarını vermektedir. Illinois Üniversitesi CEng programında eğitim, Bilgisayar Mühendisliği için zorunlu dersleri alt sınıflarda almak ve diğer ECE ya da CS seçeneklerini daha sonra seçmeli dersler arasından tamamlamak şeklinde yapılmaktadır. Çekirdek ders listesini tamamlayan bir öğrenci, seçenekler arasında bulunan ECE ve CS deslerini istediği kombinasyonlarda alabilmektedir. Ek-F-7’de CEng programı için önerilen ECE/CS ders grupları da verilmektedir. Bağlayıcı olmamakla birlikte önerilen bu dersler aşağıdaki şekilde gruplanmıştır.

Hardware, Systems and Networks o Computer Systems o Electronic Circuits o Networks

Applications and Theory o Engineering Applications

Robotics Acoustics Medical Imaging Computer Graphics Computer Assisted Instructions

o Software, Languages, and Theory Software Languages and Compilers Theory of Computation Artificial Intelligence

o Algorithms, Mathematical Tools Numerical Methods Optimization Combinatorial Mathematics

Bu gruplarda bulunan ve CEng seçmeli dersi olarak alınabilecek ECE/CS derslerinin akış diyagramı Ek-F-8’de, tüm seçmeli derslerin yenilenmiş listesi ise Ek-F-9’da sunulmaktadır. Bu listede görülen elektromanyetik, enerji dönüşümü, güç elektroniği, telekomünikasyon, sinyal işleme vb. derslerini alarak daha EE yönelimli bir Bilgisayar Mühendisliği programını izlemek de elbette mümkündür.

7

Illinois Üniversitesi CEng programı incelendiğinde, bir öğrencinin dilerse ODTÜ EE bölümü programına yaklaşık olarak eşdeğer bir program izleyerek mezun olmasının mümkün olduğu görülmektedir. Illinois Üniversitesi Elektrik Mühendisliği programı ise Bilgisayar Mühendisliği programından daha kısıtlı bir seçmeli ders listesi ile öğrenciyi Elektrik Mühendisliği alt dallarına yönlendirmekte ancak bu programdan da hala CEng programı benzeri bir ders kümesi ile mezun olmak mümkün olmaktadır. Bu durumda öğrenci, aslen Bilgisayar Mühendisliği benzeri bir program izlemesine rağmen ‘BS in EE’ diploması almakta ve not çizelgesi yoluyla bilgisayar mühendisliği yönelimli olduğunu göstermektedir. EE programı da öğrencileri elektrik mühendisliği disiplini ile her yıl artan dozlarla tanıştırır. Bir çok çekirdek EE dersi dördüncü ve beşinci dönemlerde alınmaktadır. Son üç döneminde öğrenciler, yine kendi özel eğitim ya da kariyer planlarına göre alacakları seçmeli dersler ile lisans eğitiminlerini tamamlarlar. (Ek-F-10). Elektrik Mühendisliği Çekirdek Programı; devreler (ECE 110), sistemler (ECE 210), elektromanyetik (ECE 329), katı hal elektroniği (ECE 440), bilgisayar mühendisliği ((ECE 290, ECE 385), bilgisayar bilimleri (CS 125) ve tasarım (ECE 445) gibi temel derslerden oluşmaktadır (Ek-F-10). Zengin ECE seçmeli ders kümesi de öğrencilerin elektrik ve bilgisayar mühendisliğinin yedi alanından seçimler yapmalarına olanak tanır. Bu alanlar; Biyomühendislik, Akustik ve Manyetik Rezonans Mühendisliği; Devreler ve Sinyal İşleme; İletişim ve Control; Bilgisayar Mühendisliği; Elektromanyetik, Optik ve Uzaktan Algılama; Mikroelektronik ve Kuantum Elektroniği; Güç ve Enerji Sistemleri’dir. (Ek-F-10) Çok dar bir alanda uzmanlaşmayı önlemek için ve yedi ana alanda alınacak derslere hazırlık olması amacıyla da öğrenciler ikinci bir seviye çekirdek ders listesinde bulunan beş dersten üçünü seçmek zorundadırlar. Bu dersler, Sayısal İşaret İşleme (ECE 410); Güç devreleri ve elektromekanik (ECE 430); Hatlar, Alanlar ve Dalgalar (ECE 450); Elektronik Devreler ve Elektronik Devreler Laboratuvarı (ECE 442 and ECE 443); ve Bilgisayar Mühendisliği II veya Veri Yapıları ve Yazılım Prensipleri (ECE 390 or CS 225). (Ek-F-10). EE programı aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır. (Ek-F-11)

Zorunlu dersler • o Temel Bilimler ve Matematik

Math 120 (5 hrs) Calculus and Analytic Geometry I Math 130 (3 hrs) Calculus and Analytic Geometry II Math 242 (3 hrs) Calculus of Several Variables Math 285 (3 hrs) Differential Equations Physics 111 (4 hrs) Mechanics Physics 112 (4 hrs) Electricity and Magnetism Physics 113 (2 hrs) Fluids and Thermal Physics Physics 114 (2 hrs) Waves and Quantum Physics , Chem 101/105 (4 hrs) General Chemistry

o Elektrik Mühendisliği Çekirdeği ECE 110 (4 hrs) Introduction to Electrical and Computer Engineering ECE 210 (4 hrs) Analog Signal Processing ECE 329 (3 hrs) Introduction to Electromagnetic Fields ECE 385 (2 hrs) Digital Systems Laboratory ECE 290 (3 hrs) Introduction to Computer Engineering ECE 440 (3 hrs) Solid State Electronic Devices ECE 445 (2 hrs) Senior Design Laboratory CS 125 (4 hrs) Introduction to Computer Science

8

o Olasılık ve İstatistik ECE 413 (3 hrs) Probabilistic Methods of Signal and System Analysis

Mühendislik ve Temel Bilimler Seçmelileri • o ECE Seçmelileri (22 hrs)

Sınırlı ECE Seçmeli Dersleri (5 dersten 3 ders seçilmeli) • CE 410 (4 hrs) Digital Signals and Systems • ECE 430 (3 hrs) Electromechanics • ECE 450 (3 hrs) Lines, Fields and Waves • ECE 442 (3 hrs) Electronic Circuits ve ECE 443 (1 hr) Electronic

Circuits Laboratory • ECE 390 (3 hrs) Computer Engineering II veya CS 225 (4 hrs) Data

Structures and Software Principles ECE Laboratuvar Seçmeli Dersleri Diğer ECE Seçmeli Dersleri

o Teknik Seçmeliler (15 hrs) Ek-F-12 dönem bazında alınması önerilen ders sıralamasını, Ek-F-13 ise sınırlı seçmeli ECE derslerini ve ana elektrik ve bilgisayar mühendisliği uzmanlık alanlarını vermektedir. Bu gruplarda bulunan ve CEng seçmeli dersi olarak alınabilecek ECE/CS derslerinin akış diyagramı Ek-F-14’de, tüm seçmeli derslerin yenilenmiş listesi ise Ek-F-15’de sunulmaktadır. Tek diploma programı (BS in ECE) olan bölümlere örnek:

Cornell University (NY) (http://www.ece.cornell.edu/ ) Cornell Üniversitesinde öğrenciler Mühendislik Fakültesine kabul edilmekte ve üçüncü dönemlerinde bir alana karar vererek belirli koşulları sağlamaları durumunda bu alana kabul edilip alan kayıtlarını yaptırmaktadırlar. Öğrenciler ECE Bölümüne, belirli derslerin ortalamasının 2.5 üstü olması, bazı derslerde de en az C+ notu alınması koşuluyla kayıt yaptırabilmektedirler. Bölümde bulunan uzmanlık alanları mühendislik fakültesinin başvuru kitabında beş alt kategoride sınıflanmıştır: (Ek-G-1)

Computer Architecture and Organization, Digital Systems and Computer Vision • •

• •

•

• •

•

Power Systems, Control, Optimization, Numerical and State Space Methods, Systems Engineering Communications, Computer Networks, Information Theory and Coding, Signal Processing Electronic Circuits, VLSI, Solid State Physics and Devices, MEMs, Nanotechnology, Lasers and Optoelectronics Electromagnetics, Radiophysics, Space Sciences and Plasmas

Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği programının iki bileşeni vardır (Ek-G-2).

Ortak program ECE alan programı

Ortak programda matematik, fizik, kimya, bilgisayar programlama, sayısal mantık tasarımı, vb. dersler bulunmaktadır. ECE alan programı ise üç ana bölümden oluşmaktadır:

Zorunlu çekirdek dersler o Int. to Circuits for ECE o Signals and Systems o Electromagnetic Fields and Waves o Computer Organization o Introduction to Microelectronics

9

•

• • • •

Alan onaylı dersler o İleri ECE Seçmelileri (7 ders)

300 seviyeli ECE teknik seçmeli dersleri 400 seviyeli ECE ileri seçmeli dersleri 400 seviyeli tasarım dersleri

o ECE Teknik Seçmeli Dışı (3 ders) en az 1 adet 300 seviyeli ders ana uzmanlık alanı dışında olmak koşuluyla bir ECE dersi ECE dışı proje dersi

Ek-G-3’de ayrıca uzmanlık alanları ve bu alanlarda gruplanmış derslerin öncelik akış şemaları da sunulmaktadır. Akış şemaları verilen gruplar

Computer Engineering Signal Processing, Communications, Information Systems Circuits, Devices, Optoelectronics, Fabrication Electromagnetics, Radiophysics, Space Sciences, Plasmas

şeklinde sıralanmıştır. Bilgisayar Mühendisliği altında gruplanan derslerin bir kısmının ODTÜ EE Mühendisliği Bölümünde de eşdeğerleri bulunmaktadır. Bu bölümde en dikkat çekici nokta, temel dersleri alan bir öğrenci hangi uzmanlık alanı ve hangi seçmeli ders kümesini seçerse seçsin ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans’ derecesine sahip olmaktadır. Carnegie Mellon University (PA) (http://www.ece.cmu.edu/ ) Carnegie Mellon Üniversitesi, tanıtım dokümanında, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ni, içinde birbirinden oldukça ayrık teknoloji alanları içeren bir disiplin olarak tanımlamaktadır. Bu teknoloji alt alanları kümesinde de aşağıda verilen örnekleri sıralamaktadır (Ek-H-1):

analog and digital electronics, computer architecture, computer-aided design and manufacturing of VLSI/ULSI, intelligent robotic systems, computer-based control systems, telecommunications and computer networking, wireless communication systems, signal and information processing and multimedia systems, solid state physics and devices, MicroElectroMechanical Systems (MEMS), electromagnetic and electromechanical systems, data storage systems, embedded systems, distributed computing, mobile computing, real-time software, digital signal processing, and optical data processing.

Carnegie Mellon Üniversitesi tanıtım dokümanında Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinin, ayrıca elektronik malzemeler, aygıtlar, entegre devreler, bilgisayarlar, iletişim ağları, kontrol sistemleri, güç sistemleri, bilgi depolama sistemleri, robotik ve daha bir çok alanı içeren geniş bir teknoloji alt alanı spektrumunu kapsadığı da anlatılmaktadır. Bu tanımların sonucu olarak, bu alanlarda çalışan mühendislerin ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisi’ olarak tanımlanması da doğal karşılanmaktadır. Ek-H-2, Carnegie Mellon Üniversitesi ECE Programı’nın amaçlarını sunmaktadır. İlgili program 10 ana bölümden oluşmaktadır (Ek-H-3).

1. General Education 72 Bu bölümde Humaties and Socail Sciences kapsamında tamamlanması gerekli krediler yer almaktadır.

2. Mathematics, Science and Computer Programming 105 3. Freshman Engineering 24

10

4. ECE Core 24 5. ECE Breadth 36 6. ECE Depth 12 7. ECE Coverage 24 8. ECE Capstone Design See footnote 9. Engineering Elective 12 10. Free Electives 51

The total units required to graduate: 360 ECE programı içerisindeki ana ders gruplanmaları

Capstone Design (tasarım dersleri) •

• • • • •

•

•

•

•

•

•

Applied Physics Signals and Systems Circuits Computer Hardware Computer Software

Other ECE Coverage

şeklindedir (Ek-H-3).. “Applied Physics, Signals and System, Circuits” alanlarındaki dersler geleneksel olarak Elektrik Mühendislerince, “Circuits, Computer Hardware, Computer Software” alanlarındaki dersler de geleneksel olarak Bilgisayar Mühendislerince alınan derslerdir. Ek-H-4, genel eğitim, Ek-H-5 matematik, fen bilimleri ve bilgisayar programlama, Ek-H-6 giriş düzeyi mühendislik ve Ek-H-7’de ECE çekirdek dersleri kapsamında alınması gereken dersleri ve toplanması gereken kredileri anlatmaktadır. ECE programındaki genişlik (breadth) gereksinimi yukarıda söz edilen beş alanın ayrı ayrı üçünden seçilen giriş seviyesi derslerle karşılanmaktadır. EE ve CE alanlarında cross-pollination sadece mümkün olmayıp aynı zamanda önerilmektedir. Genişlik gereksinimine yönelik gruplar ve dersler aşağıdaki gibidir (Ek-H-8):

Applied Physics

o Engineering Electromagnetics 12 o Semiconductor Devices I 12 o Introduction to Optical Communication Systems 12 o Introduction to Data Storage Systems Technology 12

Signals and Systems o Signals and Systems 12

Circuits o Analysis and Design of Analog Circuits 12 o Analysis and Design of Digital Circuits 12

Computer Hardware o Introduction to Computer Systems 12 o Digital Computation 12 o Introduction to Telecommunication Networks 12 o Introduction to Computer Aided Digital Design 12

Computer Software o Fundamental Data Structures and Algorithms 12

ECE programındaki derinlik (depth) gereksinimi ise daha önceki genişlik (breadth) gereksinimini karşılamak üzere alınan herhangi bir dersi ön koşul kabul eden ikinci bir ders alarak sağlanmaktadır.

11

Başka bir deyişle bir öğrencinin bu beş ana alandan bir tanesinde iki ders derine gitmesi istenmektedir. Bu koşulu sağlamak için alınacak olası ders seçenekleri de aşağıdaki gibidir (Ek-H-9):

Applied Physics •

•

•

•

o Optical Image and Radar Processing 12 o Advanced Signal and Biosignal Processing with Wavelets 12 o Special Topics in Communications: Communications and Networking 12

Circuits o Analog Integrated Circuit Design * 12 o Integrated Circuit Design Project * 12 o Microelectromechanical System Design 12

Computer Hardware o Embedded Real-Time Systems 12 o Verification of Computer Hardware Systems 12 o Introduction to Computer Architecture 12 o Advanced Digital Design Project * 12 o Advanced Computer Architecture 12 o Hardware Systems Engineering 12 o Advanced Techniques in Microprocessors 12 o Dependable System Design 12 o VLSI CAD: Logic to Layout 12 o Digital Systems Testing and Testable Design 12

Computer Software o Principles of Programming 12 o Embedded Real-Time Systems 12 o Special Topics in Computer Security: Attacks and Defenses 12 o Special Topics in Computer Networking: Mobile Computing and Sensor Network

Security 12 *Bu dersler aynı zamanda ECE Capstone Design gereksinimi de karşılamaktadır. ECE Coverage gereksinimi nedeniyle beş gruptan ve diğer ECE dersleri gruplarından ayrıca iki ders daha alınması gerekmektedir (Ek-H-10). Capstone Design Gereksinimi için de ayrıca bir proje dersleri listesi öğrencilere sunulmaktadır (Ek-H-11). Ek-H-12 ve Ek-H-13 ise sırasıyla kalan mühendislik ve serbest seçmeli ders tanımlarını ve kısıtlarını anlatmaktadır. Carnegie Mellon Üniversitesi ECE Akademik Kataloğunda çeşitli örnek ders programları verilmiştir (Ek-H-14). Bu çalışma açısından anlamlı bulunan ve geleneksel EE, geleneksel CE ve genel ECE yaklaşımı diye adlandırılan program örnekleri aşağıda da özetlenmiştir. Geleneksel EE yaklaşımı: (Ek-H-15):

Freshman • o Fall

Gen. Ed. Int. to ECE Int. to Programming and CS Calculus Computing Skills Workshop

o Spring Gen. Ed. Materials in Eng. Physics for Eng. Students I Calculus

12

Sophomore •

•

•

o Fall Gen. Ed. Fundamentals of EE Physics for Eng. Students II Mathematical Foundations of EE

o Spring Gen. Ed. Fundamentals of CE Analysis and Design of Analog Circuits Intro. to Modern Math Calculus in 3-D

Junior o Fall

Gen. Ed. Analysis and Design of Digital Circuits Int. to Modern Chemistry Prob. Theory and Random Processes

o Spring Gen. Ed. Eng. Electromagnetics Semiconductor Devices I Signals and Systems

Senior o Fall

Gen. Ed. Analog Integrated Circuit Design ECE Coverage Semiconductor Devices II

o Spring Gen. Ed. Senior Projects Embedded Control Systems Digital Communications and Signal Processing Systems Design

Geleneksel CE yaklaşımı: (Ek-H-16):

Freshman •

•

o Fall Gen. Ed. Int. to ECE Int. to Programming and CS Calculus Computing Skills Workshop

o Spring Gen. Ed. Fund. of Mech. Eng. Physics for Eng. Students I Calculus

Sophomore o Fall

Gen. Ed. Fundamentals of CE Physics for Eng. Students II Intro. to Modern Math

13

o Spring Gen. Ed. Fundamentals of EE Fund. Structures of CS I Mathematical Foundations of EE

Junior •

•

o Fall Gen. Ed. Intro. to Comp. Architecture Fund. Structures of CS II Analysis and Design of Digital Circuits Prob. Theory and Random Processes

o Spring Gen. Ed. Embedded Real Time Systems Introduction to Computer Aided Digital Design Numerical Methods

Senior o Fall

Gen. Ed. Intro to Telecomm Networks Advanced Computer Architecture Discrete Math

o Spring Gen. Ed. Advanced Digital Design Project Signals and Systems Operating Systems

Genel ECE yaklaşımı: (Ek-H-17):

Freshman •

•

o Fall Gen. Ed. Int. to ECE Int. to Programming and CS Calculus Computing Skills Workshop

o Spring Gen. Ed. Materials in Engineering Physics for Eng. Students I Calculus

Sophomore o Fall

Gen. Ed. Fundamentals of EE Physics for Eng. Students II Mathematical Foundations of EE

o Spring

Gen. Ed. Fundamentals of CE Signals and Systems Intro. to Modern Math

14

Modern Biology Junior •

•

o Fall Gen. Ed. Fund. Structures of CS I Analysis and Design of Digital Circuits Int. to Modern Chemistry

o Spring Gen. Ed. Eng. Electromagnetics Semiconductor Devices Analysis and Design of Analog Circuits

Senior o Fall

Gen. Ed. Analog Integrated Circuit Design Intro. to Comp. Architecture Prob. Theory and Random Processes

o Spring Gen. Ed. Senior Projects Embedded Real Time Systems Embedded Control Systems

Bu program örneklerinden de anlaşıldığı gibi temel dersleri almak koşuluyla çok değişik formasyonlu mühendisler ortaya çıkmaktadır. Bu bölümde de en dikkat çekici nokta, temel derslerle ortak noktalar oluşturan öğrencilerin, çok farklı formasyonda mezun olsalar dahi ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans’ derecesine sahip olmalarıdır. İki ayrı diploma programı (BS in EE & BS in ECE) olan bölümlere örnek:

Duke University (NC) (http://www.ee.duke.edu/ ) Duke Üniversitesi, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü tarafından yürütülen iki lisans programı ile, biri Elektrik Mühendisliğinde, diğeri Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde olmak üzere iki ayrı mühendislik lisans derecesi (BSE) vermektedir. Bu programlar matematik, temel bilimler, bilgisayar bilimleri ve sosyal bilimler ile genellikle elektrik ya da elektromanyetik yollarla bilginin toplanması, işlenmesi, kontrolu, iletimi uygulanması ve enerji ile ilgilenen bir temel mühendislik dersleri kümesini içeren ortak bir çekirdek programı paylaşmaktadırlar. Öğrencilere Elektrik Mühendisliği (EE) ya da Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliğinde (ECE) uzmanlaşmaları imkanı tanınmaktadır. Her iki program da ABET tarafından akredite edilmiş programlardır (Ek-I-1). Duke Üniversitesinde Elektrik Mühendisliği (EE) derecesi için minimum koşullar aşağıdaki gibidir (Ek-I-2):

WRITING 20, during the first academic year • • • • • • •

5 elective Social Studies or Humanities courses, appropriately distributed A 6-course mathematics sequence 4 natural science courses (CHEM 21L, PHYSICS 51L and 52L, Approved Biology Elective) EGR 53L ECE 61L, 62L, 64, 151L, 163L, and 170L Two elective EE 2-course sequences

15

An Engineering Design Elective • • •

• • • • • •

• • • • • • • • •

One ECE-Course Elective 5 free electives

Her öğrencinin mümkün olduğunca erken alması önerilen ve aşğıda listelenen altı temel ders bulunmaktadır: ECE 61L Electric Circuits

ECE 62L Electronic Devices ECE 64 Signals & Systems ECE 151L Switching Theory & Digital Logic ECE 163L Integrated Circuits ECE 170L Electromagnetic Fields

Modern elektrik mühendisliğinin önemli alanlarında geniş ve derinlemesine bilgili mezunlar amaçlandığından, öğrencilerin iki uzmanlık alanından seçilmiş iki adet ECE-2 Sıralı Ders Seçmelisi de almaları gerekmektedir. Bu tür derslerin bulunduğu gruplar aşağıda listelenmiştir (Ek-I-3):

Computer Engineering and Digital Systems Signal Processing and Communications Solid-State Devices and Integrated Circuits Control Systems and Robotics Electromagnetic Fields Photonics

Bir örnek EE programı ders akış sırası Ek-I-4’te ve alt alanlardaki bulunan sıralı dersler de Ek-I-5’te sunulmaktadır. Duke Üniversitesinde Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) derecesi için minimum koşullar da aşağıdaki gibidir (Ek-I-6):

WRITING 20, during the first academic year 5 elective Social Studies or Humanities courses, appropriately distributed A 6-course mathematics sequence (MATH 31, 32, 103, 107 \& 108; and STA 113) 4 natural science courses (CHEM 21L, PHYSICS 51L and 52L, Approved Biology Elective) EGR 53L (see NOTE below) and COMPSCI 100 ECE 61L, 62L, 64, 151L, 152, 163L, and 170L Two elective ECE 2-course sequences, including one in Digital Systems An Engineering Design Elective 4 free electives

Her öğrencinin mümkün olduğunca erken alması önerilen altı temel ders Elektrik Mühendisliği ile aynıdır. Örnek bir ECE programı ders akış sırası Ek-I-7’de ve alt alanlarda bulunan sıralı dersler de Ek-I-8’te sunulmaktadır. Öğrencilerin iki uzmanlık alanından seçilmiş iki adet ECE-2 Sıralı Ders Seçmelisi almaları gerekmektedir ancak ikililerden bir tanesinin mutlaka Sayısal Sistemler grubundan olması zorunlu tutulmaktadır. Ayrıca EE ve ECE programları 2-Sıralı ders seçmelilerinin birbirinden küçük farklılıklar gösterdiğine işaret etmekte yarar bulunmaktadır.

16

Bu bölümde en dikkat çekici nokta, her iki programın da küçük farklılıklar göstermesi ve iki adet bilgisiyar grubu dersini zorunlu tutan programın ‘Elektrik Mühendisliği’ yerine ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans’ derecesini vermesidir. Tek diploma programı (BS in EE) olan bölümlere örnek:

Rice University (TX) (http://www-ece.rice.edu/ ) Rice Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, sistem ve kontrol teorisi; işaret işleme; iletişim; biyomühendislik; kuantum elektroniği ve laserler; elektronik malzemeler, aygıtlar ve devreler; yazılım, donanım, mimari ve performans değerlendirmesini de içeren bilgisayar sistemleri mühendisliği alt uzmanlık alanlarında derece sunmaktadır (Ek-J). BSEE derecesi için gerekli şartlar aşağıda sıralanmıştır:

University Distribution Requirements: Groups I and II • • • •

• •

•

•

•

•

•

•

•

Mathematics: Math 101, 102, 212, Caam 335 or Math 355, Elec 331 Science: Physics 101, 102, Elec 261 or Phys 201; and Chem 121 Math--Science Electives:

o Additional 3 hours of approved basic math and science courses to bring total to 32 hours.

ECE Core: Elec 220, 241, 242, Elec 301* or Comp 212*, Elec 305, 326 and 391 Restricted Electives:

o Computation: Comp 210 or Caam 210 o Laboratory: One from: Elec 201, 303, 327, 423, 433, 465, or 490

Specialization: Seven Area Courses: The seven courses must include 4 or more in one area, and courses from at least two areas. Each course must be at least 3 semester hours. At least one of the specialization area courses must be an approved design course. Elec 490 does not count towards these seven courses unless it is an approved design course. Unrestricted Electives: Additional courses to provide the B.S.E.E. minimum requirement of at least 134 semester hours.

Specialization Area Electives Bioengineering

Elec 481, 482, 483, 484, 485 Computer Engineering

Comp 212*, Elec 322, 421, 422, 424, 425, 428, 429, Comp 430 Systems: Control, Communications, & Signal Processing

Elec 302, 429, 430, 431, 434, 436, 534, 535 Electronic Circuits & Devices

Elec 342, 427, 435, 442, 443, 445, 462, 464 Quantum Electronics

Phys 202, Elec 306, 361, 462, 463, 464, 465, 563, 569, 591

Bu programdan görüldüğü üzere temel ECE çekirdek dersleri alındıktan sonra öğrencilerin en az dördü aynı gruptan olmak ve en az iki farklı gruptan olmak kaydıyla yedi uzmanlık dersi seçmeleri istenmektedir. Bu bölümde en dikkat çekici nokta, tek bir programın ancak çeşitli alt uzmanlık alanlarının bulunması ve ‘Elektrik Mühendisliği’ diploması vermesine rağmen bölüm adının ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’ olmasıdır.

17

3. ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ’NDE DURUM ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, sunduğu programla ‘Elektrik-Elektronik Mühendisliği Lisans’ derecesi vermektedir. Programın detayları Ek-K’da sunulmuştur. Temel derslerden sonra öğrenciler dördüncü sınıfta uzmanlık alanlarını seçmekte ve diledikleri grupların onaylı ders listelerinden seçimler yapabilmektedirler. Yukarıda incelenen programlar ışığında, ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünde sunulan programın da aslında bir ECE programı olduğu söylenebilir. Ayrı CEng diploması veren ECE bölümü programlarından, tek ECE diploması veren ECE bölümü programlarından ya da tek EE diploması veren ECE programlarından büyük bir farkı bulunmamaktadır. Temel farkı, öğrencileri daha geç uzmanlık alanlarına yöneltmesi ve öğrencilerin, Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan eşdeğer okullarda olduğundan daha fazla uzmanlık alanı dışı zorunlu ders almalarıdır. Örneğin, ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ile Illinois Üniversitesi ECE bölümünün CEng programı karşılaştırıldığında şu sonuçlar çıkmaktadır. ODTÜ EE Mühendisliği Bölümü, Illinois Üniversitesi ECE Bölümü CEng programının tersine, önce EE temelini oluşturmakta sonra öğrenci dilerse CEng opsiyonunu seçmekte ve bilgisayar derslerini tamamlamaktadır. Burada dikkat çekici olan şey, Illinois Üniversitesi’nden Bilgisayar Mühendisi diploması alan öğrencilerin zorunlu dersleri arasında elektromanyetik, kontrol sistemleri, analog elektronik gibi EE temelli derslerin de olduğu gerçeğidir. Buradan hareketle ODTÜ EE Mühendisliği bölümünün, seçilen derslere bağlı olarak, CEng diploması vermeden de evrensel anlamda bilgisayar mühendisliği programını gerçekleştirdiği rahatlıkla söylenebilir. ECE diploması veren programlar ile karşılaştırıldığında da yine ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünün evrensel anlamda bilgisayar mühendisi yetiştirdiğini söylemek kolaylıkla mümkündür. ODTÜ’de ve genel olarak Türkiye’de, Elektrik-Elektronik Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği bölümleri ayrı ayrı yapılanmışlardır. ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyelerince Bilgisayar Mühendisliğini tanıtmaya yönelik olarak hazırlanan bir doküman bulunmaktadır (Ek-L)., Söz edilen dokümanda, Bilgisayar Mühendisliği şöyle tanımlanmaktadır:

Bilgisayar Mühendisliği başlığı altında toplanmış etkinliğin ve bunun eğitiminin iki boyutu vardır.

− Bilgisayar Bilimi, − bu bilimin alt alanlarının her birinin mühendislikleri ve bu bilimin teknolojik

ürününü geliştirme süreci ile ilgilenen Yazılım Mühendisliği Doküman bundan sonra, aslında büyük bir ağırlıkla Bilgisayar Bilimleri ve Yazılım Mühendisliği alanını tanıtmaktadır. Bilgisayar Mühendisliği’nin “sanılanın aksine bilgisayar donanımını ve çevre elemanlarını geliştirme mühendisliği olmadığı” vurgulanmaktadır. Bu çalışmada ise, donanım elamanları ve bilgisayar sistemlerini tasarlayan ve gerçekleştiren mühendislere, incelenen ileri düzeyli üniversitelerde ‘Bilgisayar Mühendisliği’ derecesi ya da ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği’ derecesi verildiği görülmektedir. Yukarıda söz edilen ve ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü web sitesinde yayınlanarak üniversiteye girecek öğrencileri hedefleyen bu dokümanda şu soru da yer almaktadır (Ek-L-1):

ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinin Bilgisayar branşı var. Öğrenimimi orada yaparsam hem Elektronik Mühendisi hem Bilgisayar Mühendisi olmuş olacağımı söylüyorlar, doğru mu?

18

Bu soruya verilen yanıtla da bunun doğru olmadığı kanıtlanmaya çalışılmaktadır. Bunu yaparken, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü lisans programında bulunan derslerin listesi sunulmakta ve buradaki derslerden sadece üçü “Bilgisayar Mühendisliği eğitimi bakımından anlamlı” bulunmakta, daha sonra da Bilgisayar Mühendisliği programı ders listesi sunulmakta ve doğal olarak EE bölümünde kapsanmayan bir çok derse işaret edilerek, Bilgisayar Mühendisliği Lisans eğitiminin

zorunlu derslerinden 9/18 nin Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinde benzeri bile yoktur • • •

zorunlu derslerinden 4/18 nin Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinde zayıf benzeri vardır zorunlu derslerinden 5/18 nin Elektrik ve Elektronik Mühendisliğinde eşi vardır

çıkarımları ile “Elektrik ve Elektronik Mühendisliği öğrencisinin Bilgisayar Branşını seçmek sureti ile Bilgisayar Mühendisliğinin bilgisine yaklaşabilmesi olanaklı gözükmemektedir” sonucuna varılmaktadır. Aynı tanıtım dokümanında Bilgisayar Mühendisliği, ‘Bilgisayar Bilimi’ ve ‘Yazılım Mühendisliği’ şeklinde iki ana alandan oluşur bir şekilde tanıtılmıştır. Bu tanıtım sonucu ilgili bölümün, aslında, Amerika Birleşik Devletlerinde de benzerlerine rastlanan, bir ‘Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Bölümü’ olduğunu düşünmek olasıdır ve bu nedenle her iki bölümün programlarında farklı derslerin bulunmasını yadırgamamak gerekir. Aynı dokümanda, aşağıdaki listede verilen ve sadece * ile işaretlenmiş olan dersler “Bilgisayar Mühendisliği eğitimi bakımından anlamlı” bulunmaktadır.

EE 100 Introduction to Electrical Engineering EE 201 Circuit Theory I EE 213 Electrical Circuit Laboratory EE 202 Circuit Theory II EE 212 Semiconductor Devices and Modeling EE 214 Electronics Circuit Laboratory EE 224 Electromagnetic Theory EE 230 Probability and Random Variables EE 301 Signals and System EE 303 Electromagnetic Waves EE 311 Analog Electronics EE 313 Analog Electronics Laboratory EE 361 Electromechanical Energy Conversion I EE 302 Feedback System * EE 312 Digital Electronics * EE 314 Digital Electronics Laboratory * EE348 Introduction to Logic Design EE348 Electromechanical Energy Conversion II EE 306 Signal & Systems <veya> EE 374 Electrical Equipment

Oysa yukarıda incelen tüm ECE programlarında * işaretli olmayan dersler de çekirdek programlarda ya da seçmeli ders listelerinde yer almaktadırlar. İki bölüm, yani ODTÜ EE ve ODTÜ CEng bölümü öğrencilerinin, ‘Bilgisayar Mühendisliği’ alanında farklı profillerde mezun oldukları açıktır. Adı geçen yazıda gözden kaçan, ODTÜ EE Mühendisliği Bölümü programının aslında EE yönelimli bir ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE)’ programı olduğu gerçeğidir. Eğitimlerinin sonucunda, ODTÜ EE Mühendisliği Bölümü mezunları, seçilen derslere bağlı olarak, yazılım ağırlıklı olmayan ancak EE temelli ve donanım ağırlıklı bir Bilgisayar Mühendisliği formasyonu elde etmektedirler. Bu durum EE yönelimli ECE diploması veren Carnegie Mellon Üniversitesi’ndeki duruma benzemektedir.

19

Yukarıdaki tartışmanın bu dokümanda yer almasının nedeni, ülkemizdeki Bilgisayar Mühendisliği alanındaki, kanımıza göre farklı yapılanmanın ve sonuçta bunun etrafında ortaya çıkan tartışmaların, öğrencilerin kafalarında sorular uyandıracağı ve yukarıda alıntılanan özel sorunun da sürekli olarak gündemde kalacağı endişesinden kaynaklanmıştır. 4. SONUÇ Başarılı üniversitelerde tek başına Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ya da tek başına Bilgisayar Mühendisliği Bölümü şeklinde yapılanmış bölümler bulunmamaktadır. Elektronik alanı da tüm diğer alanlar gibi Elektrik Mühendisliği disiplininin bir alt uzmanlık dalıdır. Ancak son yıllarda Bilgisayar Mühendisliğinin insan hayatında oynadığı rol göz önünde bulundurularak ve bilgisayarların gerçekleşmesindeki en büyük pay aslında elektronik alanına ait olmasına rağmen başka bir alt alan olan Bilgisayar Mühendisliği ön plana çıkmış ve bölüm yapılanmaları da çoğu başarılı okulda Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği şeklinde olmuştur. Başarılı üniversitelerde, ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nün yanında ayrıca bir ‘Bilgisayar Bilimleri Bölümü’ ya da ‘Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Bölümü’ de bulunmaktadır. Yapılanma konusunda Türkiye’de başından beri izlenen farklı ve kanımızca çok doğru olmayan yaklaşım halen devam etmekte, örneğin ODTÜ Kıbrıs Yerleşkesi de ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Bölümü’ altında iki ayrı program yerine iki ayrı bölüm şeklinde yapılanmaktadır. ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, programı ve alt uzmanlık alanları ile aslında, üst düzeyli üniversitelerde olduğu gibi bir ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Bölümü’ yapısından çok farklı değildir. Bu nedenle, bölüm isminin gerçeği yansıtır bir biçimde ‘Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü (Electrical and Computer Engineering Department)’ olarak değiştirilmesinin doğru, yararlı ve uygun olacağı kanısındayız. Başarılı öğrencilerin bölüme çekilmesinde her ne kadar hiç bir zorluk yaşanmıyorsa da, adı Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü şeklinde değiştirilmiş bir bölüme, potansiyel öğrencilerin yaklaşımı da daha farklı olacaktır. İsim değişikliğinin yanında, lisans programına, yapılacak bazı düzenlemeler ile daha da çağdaş bir görünüm kazandırmak mümkün olabilecektir. Örneğin, öğrencilerin bir çekirdek programı tamamladıktan sonra uzmanlaşmaya daha erken başlaması ve mantık tasarımı, sayısal elektronik, mikrobilgisayarlar gibi bazı derslerin daha erken dönemlerde verilebilmesi ile programın çok daha etkin bir hale getirilmesi ve bu sayede alt grupların da ders seçeneklerini artırarak öğrencilere daha geniş bir seçenek listesi sunmaları mümkün olabilecektir.

KAYNAKÇA [1] US NEWS and World Report http://www.usnews.com

20

EKLER A - En İyi Mühendislik Lisans Programları B - En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans Programlarına Sahip

Bölümlerin Yapılanması C - En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında İlgili Bölümler ve

Lisans Programları D - En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında İlgili Bölümler ve

Lisans Programları – Özet Tablo E - En İyi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Okullarında İlgili Programlar ve Verilen

Dereceler F - U. of Illinois -- Urbana-Champaign Bilgisayar Mühendisliği (CEng) ve Elektrik Mühendisliği (EE)

Lisans Programları G - Cornell University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı H - Carnegie Mellon University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı I - Duke University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı J - Rice University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı K - ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Programı L- ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Tarafından Hazırlanan Sık Sorulan Sorular Dokümanı

21

EK – A: En İyi Mühendislik Lisans Programları [1]

Eng. EEC CEng Rank Rank Rank Web Page

1 1 1 Massachusetts Inst. of Technology http://www.mit.edu/ 2 2 2 Stanford University (CA) http://www.stanford.edu/ 2 3 3 University of California --Berkeley * http://www.berkeley.edu/ 5 4 5 U. of Illinois-- Urbana-Champaign * http://www.uiuc.edu/ 7 5 6 University of Michigan-- Ann Arbor * http://www.umich.edu/ 4 6 9 California Institute of Technology http://www.caltech.edu/ 5 7 6 Georgia Institute of Technology * http://www.gatech.edu/ 9 8 13 Purdue Univ.- West Lafayette (IN) * https://www.purdue.edu/ 9 9 8 Cornell University (NY) http://www.cornell.edu/ 8 10 4 Carnegie Mellon University (PA) http://www.cmu.edu/

11 11 12 University of Texas - Austin * http://www.utexas.edu/ 11 12 11 Princeton University (NJ) http://www.princeton.edu/ 20 13 15 Univ. California - Los Angeles * http://www.ucla.edu/ 20 14 10 University of Washington * http://www.washington.edu/ 20 15 18 Rice University (TX) http://www.rice.edu/ 17 15 18 Virginia Tech * http://www.vt.edu/ 20 17 22 Rensselaer Polytechnic Inst. (NY) http://www.rpi.edu/ 17 17 - Texas A&M Univ.-College Stn. * http://www.tamu.edu/ 25 17 16 Univ. Of California - San Diego * http://www.ucsd.edu/ 13 20 17 Nortwestern University (IL) http://www.northwestern.edu/ 13 21 18 John Hopkins University (MD) http://www.jhu.edu/ 34 21 - North Carolina State Univ. - Raleigh * http://www.ncsu.edu/ 13 21 14 Univ. of Wisconsin - Madison * http://www.wisc.edu/ 16 24 - Pennsylvania State U. - Univ. Park * http://www.psu.edu/ 34 24 - University of Florida * http://www.ufl.edu/ 20 - 18 Duke University (NC) http://www.duke.edu/

Eng. Rank : Tüm mühendislik programlarına göre sıralama EEC Rank : Elektrik/Elektronik/İletişim mühendisliği programlarına göre sıralama CEng Rank : Bilgisayar mühendisliği programlarına göre sıralama

* Kamu üniversitesi ya da koleji

22

Doktora programları olan okullar arasında en iyi lisans programları sıralamalarında kullanılan uzmanlık alanları:

- Aerospace / Aeronautical / Astronautical - Biomedical / Biomedical Engineering - Chemical - Civil - Computer Engineering (CEng) - Electrical / Electronic / Communications (EEC) - Environmental / Environmental Health - Industrial / Manufacturing - Materials - Mechanical - Nuclear - Agricultural

23

EK – B : En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Lisans Programlarına

Sahip Bölümlerin Yapılanması [1]

Eng. EEC CEng Organization Rank Rank Rank EECS EE ECE Web Page

1 1 1 Massachusetts Inst. of Technology * http://www.eecs.mit.edu/ 2 2 2 Stanford University (CA) * http://www-ee.stanford.edu/ 2 3 3 University of California –Berkeley * http://www.eecs.berkeley.edu/ 5 4 5 U. of Illinois-- Urbana-Champaign * http://www.ece.uiuc.edu/ 7 5 6 University of Michigan-- Ann Arbor * http://www.eecs.umich.edu/ 4 6 9 California Institute of Technology * http://www.ee2.caltech.edu/ 5 7 6 Georgia Institute of Technology * http://www.ece.gatech.edu/ 9 8 13 Purdue Univ.- West Lafayette (IN) * 9 9 8 Cornell University (NY) * http://www.ece.cornell.edu/ 8 10 4 Carnegie Mellon University (PA) * http://www.ece.cmu.edu/

11 11 12 University of Texas – Austin * http://www.ece.utexas.edu/ 11 12 11 Princeton University (NJ) * http://www.ee.princeton.edu/ 20 13 15 Univ. California - Los Angeles * http://www.ee.ucla.edu/ 20 14 10 University of Washington * http://www.ee.washington.edu/ 20 15 18 Rice University (TX) * http://www-ece.rice.edu/ 17 15 18 Virginia Tech * http://www.ecpe.vt.edu/ 20 17 22 Rensselaer Polytechnic Inst. (NY) * http://www.ecse.rpi.edu/ 17 17 - Texas A&M Univ.-College Stn. * http://ee.tamu.edu/ 25 17 16 Univ. Of California - San Diego * http://www.ece.ucsd.edu/ 13 20 17 Nortwestern University (IL) * http://www.ece.northwestern.edu/ 13 21 18 John Hopkins University (MD) * http://www.ece.jhu.edu/ 34 21 - North Carolina State Univ. – Raleigh * http://www.ece.ncsu.edu/ 13 21 14 Univ. of Wisconsin – Madison * http://www.engr.wisc.edu/ece/ 16 24 - Pennsylvania State U. - Univ. Park * http://www.ee.psu.edu/ 34 24 - University of Florida * http://www.ece.ufl.edu/ 20 - 18 Duke University (NC) * http://www.ee.duke.edu/

Eng. Rank : Tüm mühendislik programlarına göre sıralama EEC Rank : Elektrik/Elektronik/İletişim mühendisliği programlarına göre sıralama CEng Rank : Bilgisayar mühendisliği programlarına göre sıralama EECS : Electrical Engineering and Computer Sciences EE : Electrical Engineering ECE : Electrical and Computer Engineering

https://engineering.purdue.edu/ECE/

24

EK – C: En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında

İlgili Bölümler ve Lisans Programları

1. Massachusetts Institute of Technology Electrical Engineering and Computer Science ( http://www.eecs.mit.edu/ )

Degrees offered: BS in Electrical Science and Engineering BS in Electrical Engineering and Computer Science BS in Computer Science and Engineering 2. Stanford University (CA)

Electrical Engineering ( http://www-ee.stanford.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering (specializations in “Computer Hardware”, “Computer Software”, “Control”, “Electronics”, “Fields and Waves”, “Signal Processing and Communications”)

Computer Science ( http://www-cs.stanford.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 3. University of California --Berkeley *

Electrical Engineering and Computer Sciences ( http://www.eecs.berkeley.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical and Computer Engineering (specializations in “Electronics”, “Communications, Networks and Systems”, “Computer Systems”) BS in Computer Science and Engineering (specialization in “Computer Science”) 4. University of Illinois-- Urbana-Champaign *

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.uiuc.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.uiuc.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Engineering with the Department of ECE 5. University of Michigan-- Ann Arbor *

Electrical Engineering and Computer Science ( http://www.eecs.umich.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering BS in Computer Science 6. California Institute of Technology

Electrical Engineering ( http://www.ee2.caltech.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering

Computer Science ( http://www.cs.caltech.edu/ )

25

Degrees offered: BS in Computer Science (specialization in VLSI, Systems, ECE, Networks, Programming Languages, Theory) 7. Georgia Institute of Technology

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.gatech.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science (http://www.cc.gatech.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 8. Purdue Univ.- West Lafayette (IN) *

Electrical and Computer Engineering ( https://engineering.purdue.edu/ECE/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science (http://www.cs.purdue.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 9. Cornell University (NY)

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.cornell.edu/) Degrees offered: BS in Electrical and Computer Engineering (specializations in “Computer Engineering”, “Electromagnetics, Radiophysics, Space sciences, Plasmas”, “Signal Processing/Communications/Information Systems”, “Circuits, Devices, Optoelectronics, Fabrication”)

Computer Science (http://www.cs.cornell.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 10. Carnegie Mellon University (PA)

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.cmu.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical and Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.cmu.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 11. University of Texas - Austin *

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.utexas.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Sciences ( http://www.cs.utexas.edu/ ) Degrees offered: BA and BS in Computer Science

26

12. Princeton University (NJ)

Electrical Engineering ( http://www.ee.princeton.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering

Computer Sciences ( http://www.cs.princeton.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 13. Univ. California - Los Angeles *

Electrical Engineering ( http://www.ee.ucla.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering (specializations in “Electrical Engineering”, “Biomedical Engineering”, “Computer Engineering”)

Computer Sciences ( http://www.cs.ucla.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Science and Engineering 14. University of Washington *

Electrical Engineering ( http://www.ee.washington.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering (specializations in “Controls and Robotics”, “Digital Signal Processing and Communications”, “Digital Systems”, “Electromagnetics”, “Electronic Circuits and Devices”, “Energy”)

Computer Science and Engineering ( http://www.cs.washington.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Engineering 15. Rice University (TX)

Electrical and Computer Engineering ( http://www-ece.rice.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering (specializations in “Bioengineering”, “Computer Engineering”, “Systems: Control, Communications and Signal Processing”, “Electronic Circuits and Devices”, “Quantum Electronics”)

Computer Science ( http://www.cs.rice.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 15. Virginia Tech

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ecpe.vt.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.vt.edu/site_pages/home.php ) Degrees offered:

27

BS in Computer Science 17. Rensselaer Polytechnic Inst. (NY)

Electrical Computer and Systems Engineering ( http://www.ecse.rpi.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer and Systems Engineering

Computer Science ( http://www.cs.rpi.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 17. Texas A&M Univ. *

Electrical Engineering ( http://ee.tamu.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.tamu.edu ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Engineering 17. Univ. Of California - San Diego *

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.ucsd.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science and Engineering ( http://www.cse.ucsd.edu/index.php ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Engineering 20. Northwestern University (IL)

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.northwestern.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.northwestern.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 21. John Hopkins University (MD)

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.jhu.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.jhu.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 21. North Carolina State Univ. – Raleigh *

28

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.ncsu.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.csc.ncsu.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 21. Univ. of Wisconsin - Madison *

Electrical and Computer Engineering ( http://www.engr.wisc.edu/ece ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer Science ( http://www.cs.wisc.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science 24. Pennsylvania State Univ. *

Electrical Engineering ( http://www.ee.psu.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering

Computer Science and Engineering ( http://www.cse.psu.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science BS in Computer Engineering 24. University of Florida *

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ece.ufl.edu/ ) Degrees offered: BS in Electrical Engineering BS in Computer Engineering

Computer and Information Science and Engineering ( http://www.cise.ufl.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Engineering BS in Computer Science BS in Computer Information Science 27. Duke University (NC)

Electrical and Computer Engineering ( http://www.ee.duke.edu/ ) Degrees offered: BS in Engineering (majors in “Electrical Engineering” and “Electrical and Computer Engineering”)

Computer Science ( http://www.cs.duke.edu/ ) Degrees offered: BS in Computer Science

29

EK – D: En İyi Elektrik/Elektronik/İletişim ve Bilgisayar Mühendisliği Okullarında

İlgili Programlar ve Verilen Dereceler Özet Tablo

Degrees offered (BS)

Eng. EEC CEng Dep. ESE EECS CSE EE CEng ECE CEng CS

Rank Rank Rank Org. by CS

1 1 1 Massachusetts Inst. of Technology EECS * * *

2 2 2 Stanford University (CA) EE * *

2 3 3 University of California –Berkeley EECS * *

5 4 5 U. of Illinois-- Urbana-Champaign ECE * * * *

7 5 6 University of Michigan-- Ann Arbor EECS * * *

4 6 9 California Institute of Technology EE * *

5 7 6 Georgia Institute of Technology ECE * * *

9 8 13 Purdue Univ.- West Lafayette (IN) ECE * * *

9 9 8 Cornell University (NY) ECE * *

8 10 4 Carnegie Mellon University (PA) ECE * *

11 11 12 University of Texas – Austin ECE * * *

11 12 11 Princeton University (NJ) EE * *

20 13 15 Univ. California - Los Angeles EE * * *

20 14 10 University of Washington EE * * *

20 15 18 Rice University (TX) ECE * *

17 15 18 Virginia Tech ECE * * *

20 17 22 Rensselaer Polytechnic Inst. (NY) ECE * * *

17 17 - Texas A&M Univ.-College Stn. EE * * * *

25 17 16 Univ. Of California - San Diego ECE * * * *

13 20 17 Nortwestern University (IL) ECE * * *

13 21 18 John Hopkins University (MD) ECE * * *

34 21 - North Carolina State Univ. – Raleigh ECE * * *

13 21 14 Univ. of Wisconsin – Madison ECE * * *

16 24 - Pennsylvania State U. - Univ. Park EE * * *

34 24 - University of Florida ECE * * * *

20 - 18 Duke University (NC) ECE * * * Offered by EECS/EE/CE departments ESE: Electrical Science and Engineering EECS: Electrical Engineering and Computer Science CS&E: Computer Science and Engineering EE: Electrical Engineering CEng: Computer Engineering ECE: Electrical and Computer Engineering Offered by CS departments CEng by CS: Computer Engineering offered by Computer Science Department CS: Computer Science

30

EK – E: En İyi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Okullarında İlgili Programlar

ve Verilen Dereceler

Degrees offered Eng. EEC CEng Dep. EE CEng ECE Rank Rank Rank Org.

5 4 5 U. of Illinois-- Urbana-Champaign ECE * * 5 7 6 Georgia Institute of Technology ECE * * 9 8 13 Purdue Univ.- West Lafayette (IN) ECE * * 9 9 8 Cornell University (NY) ECE * 8 10 4 Carnegie Mellon University (PA) ECE *

11 11 12 University of Texas - Austin ECE * * 20 15 18 Rice University (TX) ECE * 17 15 18 Virginia Tech ECE * * 20 17 22 Rensselaer Polytechnic Inst. (NY) ECE * * 25 17 16 Univ. Of California - San Diego ECE * * 13 20 17 Nortwestern University (IL) ECE * * 13 21 18 John Hopkins University (MD) ECE * * 34 21 - North Carolina State Univ. - Raleigh ECE * * 13 21 14 Univ. of Wisconsin - Madison ECE * * 34 24 - University of Florida ECE * * 20 - 18 Duke University (NC) ECE * *

31

EK – F: University of Illinois -- Urbana-Champaign Bilgisayar Mühendisliği (CEng) ve

Elektrik Mühendisliği (EE) Lisans Programları

1. http://www.ece.uiuc.edu/department/ecedept.html 2. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/newce.html 3. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/newceintro.html 4. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/cerequire.html 5. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/cecourseseq.html 6. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/ece-cs-elec.html 7. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/cetech.html 8. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/ceelecflow.html 9. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/forms/NEW CE COURSE NUMBERS.pdf 10. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/neweeintro.html 11. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/neweeover.html 12. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/eecourseseq.html 13. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/neweeelec.html 14. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/eeelecflow.html 15. http://www.ece.uiuc.edu/ugrad/forms/NEW EE COURSE NUMBERS.pdf

32

EK – G: Cornell University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı

1. Fall 2003 Engineering UnderGraduate Handbook 2. http://www.ece.cornell.edu/progugrad.html 3. http://www.ece.cornell.edu/ugradhndbk/other/flowcharts. htm

66

67

68

69

70

EK – H: Carnegie Mellon University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans

Programı

1. http://www.ece.cmu.edu/visitor/docs/welcome.pdf 2. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/intro.php 3. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/overview.php 4. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/gened.php 5. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/mathsci.php 6. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/freeng.php 7. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/ececore.php 8. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/breadth.php 9. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/depth.php 10. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/coverage.php 11. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/capstone.php 12. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/engineering.php 13. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/free.php 14. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/details/sample.php 15. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/examples/tradee.php 16. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/examples/tradce.php 17. http://www.ece.cmu.edu/users/shared/primer/examples/generalist.php

79

EK – I: Duke University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı

1. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/intro.html 2. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/eemajor.html 3. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/eceareas.html 4. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/typ1ee.html 5. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/ee2course.html 6. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/ecemajor.html 7. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/typ1ece.html 8. http://www.ee.duke.edu/Academics/Undergraduate/ece2course.html

109

EK – J: Rice University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı

1. http://www-ece.rice.edu/ece/undergrad-info/program.html 2. Rice University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı Ders İsimleri

129

Rice University Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (ECE) Lisans Programı Ders İsimleri

Number Title Area Credit ELEC 201 Introduction To Engineering Design F 4 ELEC 220 Fundamentals of Computer Engineering S CE 4

ELEC 226 MicroController & Embedded Systems

Laboratory S CE/SYS 3

ELEC 226 MicroController & Embedded Systems

Laboratory F CE/SYS 3 ELEC 241 Fundamentals of Electrical Engineering I F SYS 4 ELEC 242 Fundamentals Of Electrical Engineering II S SYS 4 ELEC 243 Introduction To Electronics S SYS 4 ELEC 261 Introduction to Waves and Photonics F EP 3 ELEC 301 Introduction to Signals F SYS 3 ELEC 302 Introduction To Systems S SYS 3 ELEC 303 Systems Laboratory S SYS 1 ELEC 305 Introduction To Physical Electronics F EP 3 ELEC 306 Electromagnetic Fields & Devices S EP 3 ELEC 322 Applied Algorithms and Data S CE 4 ELEC 326 Digital Logic Design F CE 3 ELEC 326 Digital Logic Design S CE 3 ELEC 327 Implementation of Digital Systems S CE 3 ELEC 331 Applied Probability F SYS 3 ELEC 342 Electronic Circuits S EC&D 4

ELEC 361 Electronic Materials and Quantum

Devices S EP 3 ELEC 381 Computational Electrophysiology F BIO 3

ELEC 383 Biomedical Engineering Instrumentation

and Analysis F BIO 3

ELEC 391 Professional Issues in Electrical

Engineering S 1 ELEC 406 Antennas and Radiating Systems 3 ELEC 420 Design and Analysis of Algorithms F CE 3

ELEC 421 Operating Systems and Concurrent

Programs S CE 4 ELEC 422 VLSI Design I F CE 4 ELEC 423 VLSI Design II S CE 2

ELEC 424 High-Speed & Embedded Systems

Design I S CE/SYS 4 ELEC 425 Computer Systems Architecture F CE 4 ELEC 426 Digital Systems Design F CE 4

ELEC 427 High-Speed & Embedded Systems

Design II S CE/SYS 3 ELEC 428 Computer Systems Performance S CE 4 ELEC 429 Introduction To Computer Networks S CE 3 ELEC 430 Communication Theory and Systems S SYS 3 ELEC 431 Digital Signal Processing S SYS 3

ELEC 433 Architectures for Wireless

Communications S CE/SYS 4 ELEC 434 Digital Signal Processing Laboratory F CE/SYS 3 ELEC 435 Electromechanical Devices and Systems F EC&D 3

Semester

133

ELEC 436 Fundamentals of Control Systems S SYS 3 ELEC 437 Multitier Wireless Networks S SYS 3 ELEC 439 Digital Image Processing F CE/SYS 3 ELEC 440 Artificial Intelligence F CE 4 ELEC 442 Advanced Electronic Circuits F EC&D 4 ELEC 443 Power Electronic Circuits F EC&D 4

ELEC 444 Electromagnetic

Interference/Compatibility F EC&D 4 ELEC 445 Wireless Electronics S EC&D 4 ELEC 446 Mobile Wireless Services Project F CE 3

Mobile Wireless Services Project S CE 3 ELEC 462 Semiconductor Devices F EC&D 4 ELEC 463 Lasers and Photonics S EP 3 ELEC 465 Physical Electronics Practicum S EP 3 ELEC 481 Computational Neuroscience F BIO 3 ELEC 482 Physiological Control Systems S BIO 4

ELEC 483 Intro of Biomedical Instrument

Measurement Techniques S BIO 3 ELEC 485 Fundamentals of Medical Imaging I F BIO 3

Fundamentals of Medical Imaging II S BIO 3 Electrical Engineering Projects F 6

ELEC 490 Electrical Engineering Projects S 3 ELEC 491 Senior Design Project I F 3 ELEC 492 Senior Design Project II S 4 ELEC 498 Introduction to Robotics 3 ELEC 501 Approximation of Dynamical Systems S SYS 3 ELEC 502 Neural Networks and Information Theory I S 3 ELEC 507 Nonlinear Dynamic Systems Analysis F SYS 3 ELEC 508 Nonlinear Systems Analysis II F SYS 3 ELEC 519 Parallel Algorithms and Architecture F CE 3 ELEC 520 Distributed Systems F CE 4

ELEC 521 Modeling and Design of High Speed

Integrated Circuits S CE 3 Advanced VLSI Design S CE 3

ELEC 523 Computer-Aided Design for VLSI F CE 3 ELEC 524 Mobile and Wireless Networking F CE/SYS 3 ELEC 525 Advanced Microprocessor Architecture S CE 4 ELEC 526 High-Performance Computer Architecture F CE 4

ELEC 527 Adv. High-Speed & Embedded Sys.

Design F CE/SYS 3,4

ELEC 528 Network Processor Based System Design S CE 3

ELEC 529 Computer Networks Architecture &

Protocol F CE 3 ELEC 530 Detection Theory S SYS 3 ELEC 531 Statistical Signal Processing F SYS 3 ELEC 532 Wavelet and Spectral Analysis S SYS 3 ELEC 533 Introduction to Random Processes & F SYS 3 ELEC 534 Wireless Communications F SYS 3 ELEC 535 Information and Coding Theory S SYS 3 ELEC 536 Selected Topics in Control Theory S 3

ELEC 446

ELEC 486 ELEC 490

ELEC 522

134

ELEC 537 Design and Control of Computer

Networks F SYS 3

ELEC 538 Advanced Topics in Computer Networking F SYS 3 ELEC 539 Digital Image Processing F SYS 3 ELEC 540 Source Coding and Compression S SYS 3 ELEC 541 Error Correcting Codes F CE 3

DIGITAL AUDIO AND VIDEO SYSTEMS DESIGN S CE 3

ELEC 546 Mobile Wireless Services Project S CE 3 ELEC 560 Integrated and Fiber Optics S EP 3 ELEC 561 Topics in Semiconductor Manufacturing S EP 3

ELEC 562 Submicrometer & Nanometer Device

Technology S EP 3 ELEC 563 Introduction to Solid-State Physics F EP 3 ELEC 564 Introduction to Solid-State Physics II S EP 3 ELEC 565 Topics in Semiconductor Nanostructures F EP 3 ELEC 566 Physical Electronics Projects S EP 3

Physical Electronics Projects F EP 3 ELEC 568 Laser Spectroscopy F EP 3 ELEC 569 Ultrafast Optical Phenomena S EP 3

ELEC 580 Advanced Neuronal Modeling and

Networks F BIO 3 ELEC 581 Cardiopulmonary Dynamics F BIO 4 ELEC 590 Special Projects F 6 ELEC 590 Special Projects S 6 ELEC 591 Fourier Optics F EP 3 ELEC 599 First-Year Graduate Student Projects S 6 ELEC 599 First-Year Graduate Student Projects F 6

ELEC 601 Research Ethics and Professionalism

Seminar F 3

ELEC 602 Neural Networks and Information Theory

II F 3 ELEC 603 Nano-Optics F EP 3 ELEC 630 Multitier Wireless Networks S CE/SYS 3 ELEC 631 Graphical Models in Signal Processing S SYS 3

ELEC 632 Advanced Topics in Image and Video

Processing S SYS 3 ELEC 645 Thin Films S EP 3 ELEC 685 Fundamentals of Medical Imaging F BIO 3 ELEC 694 Future Personal Computing Technologies F CE 3

ELEC 695 Advanced Topics in Communications and

Statistical Signal Processing F SYS 3 ELEC 696 Computer Architecture Seminar S CE 1 ELEC 696 Computer Architecture Seminar F 3 ELEC 697 Introduction to Multifractal Processes S SYS 3 ELEC 760 Baylor-Rice M.D./Ph.D. Program F 0 ELEC 760 Baylor-Rice M.D./Ph.D. Program S 3 ELEC 800 Research and Thesis F 15 ELEC 800 Research and Thesis S 3

ELEC 542

ELEC 566

135

EK – K: ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Programı

1. http://www.eee.metu.edu.tr/education/uncur.html

136

EK – L: ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Tarafından Hazırlanan Sık Sorulan

Sorular Dokümanı

1. http://www.ceng.metu.edu.tr/~ucoluk/bm.html

139