Ebook_Automatyka

Poradnik Fachowy• ABC Nowoczesnej Techniki Grzewczej • ABC Nowoczesnej Techniki Grzewczej • ABC Nowoczesnej Techniki Grzewczej •

www.kotly.pl

Nie bój się podejść do kotła!

Jak rozmawiać z automatyką?

Co jest Twoim zadaniem? Czego nie należy dotykać?

Gabriel Grabowski

Chcesz sprawnieobsługiwać kocioł?Ten poradnik jest dla Ciebie

http://www.kotly.pl

„Chcesz sprawnie obsługiwać kocioł?” Poradnik fachowy

www.kotły.pl

Szanowni Państwo

Część z Państwa miała, z pewnością, okazję przeczytać pierwszy Poradnik Fachowy z serii ABC Nowoczesnej

Techniki Grzewczej adresowany do osób, które budując lub remontując swój dom chciały świadomie wybrać

właściwe urządzenie grzewcze.

Jeśli wtedy zaliczaliście się Państwo do grupy adresatów wspomnianego opracowania i pomogło ono w doko-

naniu właściwego wyboru urządzenia, teraz prawdopodobnie stoicie przed kolejnym „wyzwaniem”?

Jak porozumieć się z tym „wynalazkiem”? Ponieważ autor niniejszego opracowania jest również człowiekiem

z krwi i kości, doskonale rozumie on, co znaczy otrzymać wraz z urządzeniem grube „tomisko” napisane języ-

kiem, być może, układającym się w logiczną całość, jednakże nie koniecznie zrozumiałym dla człowieka, który

jest pewnie doskonałym fachowcem w swojej branży, ale nie urodził się fachowcem od odtwarzaczy DVD,

aparatów cyfrowych, miniwieży stereo, czy w tym przypadku, kotłów i ich automatyki.

Ci z Państwa, którzy nie dokonali jeszcze ostatecznego wyboru rozwiązania instalacji grzewczej dla swojego

domu, znajdą tu przydatne porady, które pozwolą zdecydować się na odpowiedni dla siebie (i urządzenia)

regulator.

Życzymy przyjemnej lektury.

Redakcja

O autorze

Gabriel Grabowski – w 1997 roku ukończył specjalność Uzdatnianie wody

i oczyszczanie ścieków w Technikum Ochrony Środowiska w Śląskich

Technicznych Zakładach Naukowych w Katowicach. W tym samym roku brał

udział w Finale europejskiego konkursu z zakresu ochrony środowiska ECCE

– organizowanym w Parlamencie Europejskim w Brukseli.

W 2002 roku ukończył specjalność Ogrzewnictwo, wentylacja i technika

odpylania na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej

w Gliwicach i rozpoczął pracę w Oddziale firmy Viessmann we Wrocławiu.

Obecnie pracuje na stanowisku Doradca techniczny/ Wykładowca w Oddziale

w Mysłowicach. Jest również autorem wielu opracowań publikowanych

w prasie branżowej oraz poradników.

http://www.viessmann.pl

http://www.kotly.pl/


www.kotły.pl

Spis treści Nr str.

1. Wybór regulatora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1. Wybór odpowiedniego regulatora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.2. Funkcje regulatorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2. Obsługa regulatorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1. Obsługa regulatorów stałotemperaturowych . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.2. Obsługa regulatorów pogodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

3. Rozbudowa automatyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.1. Zdalne sterowanie, czyli zwiększenie komfortu obsługi kotła . . . . . . . . . 27

4. O firmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29



1 www.kotły.pl


Powrót do spisu treści

1. Wybór regulatora


1.1. Wybór odpowiedniego regulatora

Kiedyś urządzenia grzewcze miały bardzo prostą automatykę. Za regulację służyło np. otwarcie okna.

Oczywiście, w dzisiejszych czasach nikt już go nie otwiera, gdy jest mu zbyt ciepło… choć, pewnie, nieraz

miałby na to ochotę.

Dopasuj automatykę do swoich potrzeb i możliwości!

Wiele osób, zanim dokona zakupu jakiegokolwiek urządzenia, sięga po portfel, zagląda do niego i ocenia swoje

możliwości finansowe. Nie ma w tym, oczywiście, nic złego. Pod warunkiem, że wspomniana ocena ma

charakter daleko-, a nie krótkowzroczny. Nie koniecznie najdroższe urządzenie, na jakie stać daną osobę, musi

przynieść jej największą satysfakcję. Po cóż na przykład kupować profesjonalny aparat fotograficzny za kilka

tysięcy złotych, jeśli podobnej, lub nawet lepszej, jakości zdjęcia można (nie posiadając odpowiednich umiejęt-

ności) zrobić niedrogim automatycznym aparatem przewidzianym dla amatorów.

Fot. 1.1. Sporo tego? Warto więc zastanowić się, które rozwiązanie będzie najlepsze!



2


Powrót do spisu treściwww.kotły.pl


Podobne błędy popełniają osoby wybierające automatykę kotła. Często kupują urządzenia z regulatorem

„z najwyższej półki” i oczekują w zamian spełnienia wszystkich swoich oczekiwań. Nie dopuszczają jednak do

siebie myśli, że spełnienie tych życzeń przez automatykę wymagałoby zapewnienie jej odpowiednich narzędzi

wykonawczych, a to już jest wydatek wykraczający poza wcześniej określony budżet. Czy nie lepiej wtedy

wybrać prostszy i tańszy regulator?

Oczywiście, każdy ma prawo nie zgodzić się z taką tezą. Jednakże warto wtedy słuchać rad projektanta, czy

instalatora, który mówi o wspomnianych narzędziach.

Poznaj różnice pomiędzy regulatorami, zanim dokonasz wyboru.

Wybierając wariant regulatora, należy mieć świadomość, że, nie będzie on z reguły sterował tylko kotłem, lecz

również takimi elementami, jak:

■ pompy,

■ zawory mieszające i inne (w miarę potrzeb).

Dlatego też przemyślany dobór automatyki ma duże znaczenie dla późniejszej jakości pracy układu, a tym

samym dla zadowolenia użytkownika. Należy więc wcześniej określić samemu sobie swoje oczekiwania wzglę-

dem kotła i jego regulatora i upewnić się u sprzedawcy, czy mogą one zostać spełnione i pod jakimi warunkami

(czytaj – na jaki dodatkowy osprzęt trzeba jeszcze będzie wydać pieniądze).

Aby wybór był świadomy, warto wiedzieć, jak pracuje regulator stałotemperaturowy, a jak pogodowy.

1. Regulator stałotemperaturowyW nim ustawia się temperaturę wody w kotle, która jest jednocze-

śnie temperaturą zasilania obiegu grzewczego (grzejników). Jeśli

w pomieszczeniach jest zbyt zimno, temperaturę należy podwyż-

szyć, zbyt ciepło – obniżyć. Automatykę taką polecić można do pro-

stych instalacji grzejnikowych współpracujących z typowymi kotłami

niskotemperaturowymi – z dolnym ograniczeniem temperatury (mini-

malna temperatura wody w kotle, poniżej której nie może on „zejść”).

Jeżeli w przypadku wspomnianych kotłów, klient zdecyduje się na

regulator pogodowy, warunkiem koniecznym jego satysfakcji staje

się zawór mieszający. W przeciwnym razie, instalacja będzie praco-

wała pogodowo tylko w pewnych okresach powodując tym samym

ogromne rozczarowanie i żal do sprzedawcy układu.

Fot. 1.2. Regulator stałotemperaturowy dwufunkcyjnego kotła Vitopend 100. Prostota regulatora nie ozna-cza braku funkcjonalności, a jedy-nie mniej możliwości dokonywa-nia ustawień podczas obsługi, co chwalą sobie osoby nie lubiące skomplikowanych urządzeń.



3 www.kotły.pl




2. Regulator pogodowy

odczytuje temperaturę wskazywaną przez „podpięty” do niego czujnik

zewnętrzny, uśrednia jej wartość np. z ostatnich kilku godzin (praca

według zmiennej temperatury chwilowej byłaby bardzo niestabilna),

a następnie odnosi ją do krzywej grzewczej, z której wynika potrzebna

w kotle lub na zasilaniu instalacji (w przypadku obiegów grzewczych

z zaworem mieszającym) temperatura. Ten rodzaj regulacji jest, z pew-

nością, idealny w przypadku kotłów kondensacyjnych, które pracują

z tym wyższą sprawnością, im niższa jest temperatura wody powraca-

jącej do nich.

Niekiedy, nawet, jeśli klient uważa regulator stałotemperaturowy za wystarczający dla siebie (z punktu widze-

nia sposobu pracy – bez czujnika zewnętrznego), musi rozważyć zakup regulatora pogodowego, ponieważ

pewne przydatne jego zdaniem funkcje są dostępne tylko w regulatorach „z wyższej półki”, a więc – pogodo-

wych. Funkcjami tymi mogą być, między innymi:

■ sterowanie pompą cyrkulacji ciepłej wody użytkowej,

■ sterowanie kilkoma obiegami grzewczymi (regulatory stałotemperaturowe sterują z reguły najwyżej

jednym obiegiem grzewczym),

■ menu tekstowe (koniecznie w języku polskim).

Aby poznać możliwości różnego rodzaju regulatorów, należy omówić różnice pomiędzy konkretnymi typami

urządzeń – trudno tu stosować uogólnienia. Dlatego też za przykład posłużą wybrane regulatory serii Vitotronic

firmy Viessmann.

Wskazanie różnic pomiędzy nimi powinno pomóc w zrozumieniu, jak ważne jest przemyślenie swoich oczekiwań

względem automatyki oraz- w zrozumieniu, że wybór regulatora nie powinien przypominać wyboru rodzaju

felg do samochodu (stalowych lub aluminiowych)- jakich by nie wybrać- auto i tak pojedzie.

Ale zamieszałeś!

Zanim zostaną omówione różnice pomiędzy regulatorami, należy wspo-

mnieć o podstawowych elementach instalacji, które będą z nimi współ-

pracowały. O ile każdy, mniej lub więcej, orientuje się, do czego służy

pompa (i że wymusza przepływ wody w instalacji), o tyle zagadnienie

zaworu mieszającego powinno zostać omówione trochę szerzej.

Większość kotłów posiada pewne ograniczenie w postaci minimalnej

temperatury, która musi być w nich utrzymywana, aby nie „pociły” się

(aby nie wykraplała się ze spalin woda), co prowadziłoby do korozji.

Wyjątek stanowią tu kotły kondensacyjne (Powinny „pocić” się, czyli

kondensować.) oraz kotły, których konstrukcja zabezpiecza je przed Fot. 1.4. Czterodrogowy zawór

mieszający – w ofercie firmyViessmann

Fot. 1.3. Regulator pogodowy Vitotronic 300 KW3. Tu już jest co „poprzyciskać”!



4




wykraplaniem pary wodnej (np. Vitola 200 firmy Viessmann). Dla przykładu, w przypadku większości gazowych

kotłów z dolnym ograniczeniem temperatury mieści się ono (ograniczenie) w zakresie do 35 do 42°C.

O ile, dla ogrzewania grzejnikowego, nie jest to zbyt wysoka temperatura w szczycie sezonu grzewczego

(bardzo niskie temperatury zewnętrzne), o tyle w okresach przejściowych (wiosna, jesień) może ona przewyż-

szać temperaturę wymaganą na zasilaniu instalacji i przy braku „mieszacza” („dodającego trochę” zimnej

powracającej wody do ciepłej – zasilającej grzejniki) powodować przegrzewanie pomieszczeń.

Dla ogrzewania podłogowego natomiast wspomniane wcześniej temperatury będą raczej zbyt wysokie nieza-

leżnie od pory roku (czyli od tego, czy jest początek, szczyt, czy koniec sezonu grzewczego).

Jak działa zawór mieszający?

Miesza „gorącą” wodę z kotła, z „zimną” powracającą z instalacji grzewczej. W ten sposób płynnie reguluje

temperaturę wody zasilającej instalację grzewczą budynku.

Poza tym zapewnia dla każdego obiegu instalacji grzewczej w budynku niezależną temperaturę zasilania.

Zawór mieszający jest zdolny do precyzyjnej regulacji temperatury zasilania obiegu grzewczego.

Zawór mieszający umieszcza się pomiędzy kotłem i pompą obiegową instalacji grzewczej. Posiada 3 lub 4

przyłącza i poprzez obrót „przepustnicy” zmienia proporcje mieszania wody „gorącej” z „zimną”. Praca

„przepustnicy” jest realizowana napędem elektrycznym sterowanym poprzez regulator.

Pomyśl o „mieszaczu”!

Jak wynika z przytoczonych wyjaśnień, warto pomyśleć o zaworze mieszającym, jeśli kocioł nie może płynnie

„schodzić” ze swoją temperaturą w dół. Jeśli zakup „mieszacza” przekracza przewidziany na kotłownię budżet,

dobrze, by wybrana automatyka pozwalała na „dołożenie” go w przyszłości.

Rys. 1.5. Schematy obrazujące działanie zaworów mieszających (opis działania zaworów oraz schematy obrazujące to- na podstawie materiałów dostarczonych przez Ireneusza Jelenia)

Zawór 4-drogowy Zawór 3-drogowy



5 www.kotły.pl




1.2. Funkcje regulatorów

1.2.1. Regulator stałotemperaturowy Vitotronic 100 Typ KC2

Jest elektronicznym regulatorem sterującym pracą kotła stojącego,

pompy obiegu grzewczego (bez „mieszacza”) oraz pompy służącej

do dostarczania ciepła do podgrzewacza wody użytkowej (zasobnika

pojemnościowego z wężownicą grzejną lub płaszczem grzejnym).

Ponieważ nie posiada on możliwości sterowania czasowego pompą

cyrkulacji ciepłej wody użytkowej, warto przy jego zastosowaniu

pomyśleć o pompie cyrkulacyjnej z własnym sterowaniem.

Jego wyświetlacz jest czytelny. Komunikuje się jednak z użytkowni-

kiem za pomocą wartości (np. temperatura kotła – stosowana jako

„tapeta”) i symboli.

Podstawowym zadaniem tej automatyki jest utrzymywanie określonej przez użytkownika temperatury kotła

i wody użytkowej. Temperatura kotła, a tym samym – temperatura w grzejnikach, ma zapewnić właściwy

komfort domownikom. Jest sprawą oczywistą, że musi istnieć jej górna granica. Jest ona jednak na tyle

wysoko, że nie stanowi to problemu. Nie można jednak zapominać, iż w przypadku niektórych kotłów istnieje

też „dolne” ograniczenie, zależne od typu kotła i rodzaju paliwa.

Regulator ten sprawdza się w przypadku instalacji grzejnikowych, najlepiej o parametrach 75/60 (75°C na

zasilaniu instalacji, 60°C na powrocie – parametry dla zewnętrznej temperatury obliczeniowej przyjmowanej

w danym rejonie Polski, np. -20°C). Nie przewiduje się zastosowania tego regulatora do współpracy z ogrze-

waniem podłogowym, chyba, że jej użytkownik chciałby, aby „wyrosły” mu kiedyś w salonie „Himalaje”

(„wybrzuszenie” podłogi na skutek zbyt wysokiej temperatury w „podłogówce”).

1.2.2. Regulator stałotemperaturowy Vitotronic 100 Typ HC1

Jest elektronicznym regulatorem sterującym pracą kotła wiszącego,

pompy w nim (kotle) zabudowanej oraz zaworem (również będącym

integralną częścią większości kotłów wiszących) przełączającym urzą-

dzenie na grzanie grzejników lub wody użytkowej w podgrzewaczu

pojemnościowym.

Pozostałe wskazówki – jak w przypadku regulatora Vitotronic 100

Typ KC2.



6




1.2.3. Regulator pogodowy Vitotronic 200 Typ KW2


pomp 2 obiegów grzewczych, 1 zaworu mieszającego (1 obieg

z „mieszaczem” i jeden bez niego – z samą pompą) oraz pompy słu-

żącej do dostarczania ciepła do podgrzewacza wody użytkowej (zasobnika pojemnościowego z wężownicą grzejną lub płaszczem

grzejnym). Posiada on również możliwość zasilania energią elektrycz-

ną pompy cyrkulacji wody użytkowej w ustawionych przez użytkow-

nika (w prosty sposób) przedziałach czasowych, z możliwością

zróżnicowania tych ustawień dla poszczególnych dni tygodnia.

Ten „mówi” po polsku!

Jego wyświetlacz posiada menu tekstowe. Jednym z języków, które można wybrać jest język polski.

Zadaniem tej automatyki jest zapewnienie w kotle (a tym samym na zasilaniu obiegu bez „mieszacza”) oraz na

zasilaniu obiegu z „mieszaczem” temperatury wynikającej z krzywej grzewczej, czyli wykresu zależności tem-

peratury kotła (lub zasilania obiegu grzewczego) od tej na zewnątrz. Ma on też utrzymywać temperaturę wody

użytkowej w podgrzewaczu w ustawionych przez użytkownika przedziałach czasowych (oczywiście, również

z możliwością zróżnicowania tych ustawień dla poszczególnych dni tygodnia). Temperatura na zasilaniu obie-

gów grzewczych, ma zapewnić oczekiwaną (określoną przez użytkownika) temperaturę w pomieszczeniach.

Bądź świadomy ograniczeń obiegu bezpośredniego!

Oczywiście, w przypadku obiegu bezpośredniego (sama pompa bez „mieszacza”) oraz kotła z tzw. „dolnym

ograniczeniem” temperatury, należy liczyć się z tym, że w okresach przejściowych (jesień, wiosna) o tempera-

turze w pomieszczeniach będzie decydowała nie tyle temperatura zewnętrzna, co minimalna temperatura

kotła, do której może on „zejść”. Czy będzie to problem? To już zależy od użytkownika. Jeśli ktoś przeznaczy

określony budżet na zakup małego samochodu, nie może mieć do nikogo pretensji, że na tylnych siedzeniach

będą mieściły się wyłącznie dzieci. Jeśli oczekuje większego komfortu, musi wydać więcej pieniędzy i kupić

obszerniejszy „wehikuł”. Podobnie jest w przypadku instalacji grzewczej. Przy czym tu (w przypadku budynku

z dwoma obiegami grzewczymi, np. grzejniki plus „podłogówka”) rozwiązania są dwa:

■ wybór regulatora z możliwością sterowania dwoma zaworami mieszającymi,

■ wybór kotła bez „dolnego ograniczenia” temperatury (np. kotła kondensacyjnego).

Jeżeli pozostanie wariant regulatora sterującego jednym obiegiem bezpośrednim i jednym z „mieszaczem”,

zawsze tym drugim będzie obieg o niższych parametrach, a więc – najczęściej – podłogówka. Poza tym,

w przypadku ogrzewania podłogowego, należy zawsze przewidzieć termostat blokujący jego pompę w sytuacji,

gdy zostanie przekroczona jego dopuszczalna temperatura. Niektórzy instalatorzy uważają, że: „wystarczy



7 www.kotły.pl




czujnik temperatury zasilania, który pozwala regulatorowi utrzymywać jej właściwą wartość!”. Zapominają oni

jednak o tym, że wszystko ma prawo się zepsuć. Można więc odpowiedzieć im: „A co jeśli czujnik zacznie fał-

szować wskazania temperatury?”…

Wtedy nie pozostanie nic innego, jak trening wspinaczki wysokogórskiej w salonie (na „wybrzuszonej”

podłodze).

1.2.4. Regulator pogodowy Vitotronic 200 Typ HO1

Jest elektronicznym regulatorem sterującym pracą kotła wiszącego,

pompy w nim (kotle) zabudowanej oraz zaworem (będącym integral-

ną częścią większości kotłów wiszących) przełączającym urządzenie

na grzanie grzejników lub wody użytkowej w podgrzewaczu pojem-

nościowym.

Daje on również podobne możliwości, jakie uzyskać można dzięki

regulatorowi Vitotronic 200 KW2. Realizuje się je jednak w nieco

odmienny sposób.

Obieg z zaworem mieszającym obsługiwany jest przez dodatkową elektronikę (tzw. zestaw uzupełniający do

obiegu z mieszaczem), która komunikuje się z regulatorem kotła. W zależności od wariantu, zestaw ten monto-

wany jest wraz z napędem „mieszacza” na wspomnianym zaworze lub osobno – na ścianie.

Aby sterować pompą obiegu bezpośredniego, potrzebne jest dodatkowe rozszerzenie w postaci:

■ płytki elektronicznej wkładanej do regulatora kotła (w kodowaniu automatyki ustawia się funkcję

wspomnianej płytki, np. sterowanie pompą obiegu bezpośredniego, sterowanie pompą cyrkulacji ciepłej

wody użytkowej i kilka innych do wyboru),

■ rozszerzenia zewnętrznego – w postaci „puszki” plastikowej do montażu na ścianie (pozwala ona na

zrealizowanie równolegle obu wymienionych funkcji oraz kilku innych- bez konieczności decydowania się

na jedną).

W większych kotłach Vitodens 300 (o mocy 44 lub 60 kilowatów), a i takie „zdarzają” się w domkach (czy też

raczej- domach) jednorodzinnych, wspomniana płytka elektroniczna lub „puszka” rozszerzeniowa może być

potrzebna do sterowania pompą „ładowania” podgrzewacza (zasobnika) ciepłej wody użytkowej, gdyż-

w przeciwieństwie do innych kotłów wiszących firmy Viessmann- nie posiadają one jednej wspólnej pompy na

cele grzewcze i podgrzewania wody. Należy zamówić dwie osobne pompy.



8




1.2.5. Regulator pogodowy Vitotronic 300 Typ KW3


pomp 3 obiegów grzewczych, 2 zaworów mieszających (2 obiegi

z „mieszaczem” i jeden bez niego – z samą pompą) oraz pompy słu-

żącej do dostarczania ciepła do podgrzewacza wody użytkowej. Posiada on również możliwość zasilania energią elektryczną pompy

cyrkulacji wody użytkowej – w ustawionych przez użytkownika prze-

działach czasowych – z możliwością zróżnicowania tych ustawień dla

poszczególnych dni tygodnia.

Jak wynika z przedstawionego opisu, od regulatora Vitotronic 200 KW2

odróżnia go, przede wszystkim, możliwość sterowania dwoma obie-

gami „mieszaczowymi”. Dla instalatora (wykonawcy) różnica polega jeszcze na tym, iż sterowanie tymi obie-

gami odbywa się poprzez dodatkową elektronikę komunikowaną z regulatorem.

Ponadto wszystkie omówione regulatory pogodowe odróżniają się od stałotemperaturowych menu tekstowym

(w języku polskim), a Vitotronic 200 HO1 i Vitotronic 300 KW3 – możliwością rozbudowy automatyki o kolejne

regulatory obiegów grzewczych (Vitotronic 050).

Trzeba poznać funkcje, aby zrozumieć „guzikologię”

Na zakończenie tej części należy jeszcze raz podkreślić, że przedstawione przykłady to jedynie pewien „wycinek”

oferty producenta w zakresie regulatorów kotłów.

Nie chodzi tu jednak o prezentację urządzeń, która jest zadaniem prospektów, czy dokumentacji technicznych,

a jedynie o stworzenie właściwego „podłoża” do oswojenia się z tzw. „guzikologią” (elementami obsługowymi

regulatorów), której forma wynika z potrzeby zrealizowania konkretnych funkcji.

Należy też podkreślić, że obsługa tych regulatorów jest, naprawdę, prosta.



9 www.kotły.pl



2. Obsługa regulatorów


2.1. Obsługa regulatorów stałotemperaturowych

2.1.1. Przykład 1: Vitotronic 100 Typ KC2

1 Przycisk dający możliwość ustawiania temperatury wymaganej wody w kotle

2 Przycisk dający możliwość ustawiania temperatury wymaga-nej wody użytkowej w zasobniku

3 Przyciski pozwalające ustawiać wymagane wartości

5 Wyłączenie instalacji

4 Przycisk do zatwierdzania wybranych wartości

7 Tryb pracy zimowej (ogrzewanie plus ciepła woda)

6 Tryb pracy letniej (tylko ciepła woda)

8 Czerwona „lampka” (z lewej) – „Ups, coś zepsuło się!” Zielona „lampka” (z prawej)- „Jestem gotów do pracy!”

Obydwie „lampki” pozwalają laptopowi „pogawędzić”z regulatorem poprzez „wtyczkę” osadzoną w otworze w kształcie V

9 Tymi przyciskami serwi-sant sprawdza zabezpie-czenia termiczne kotła

qP To są zabezpieczenia termiczne kotła

qQ Z lewej – bezpiecznik, z prawej – wyłącznik zasilania regulatora energią elektryczną

Elementy obsługiwane przez użytkownika urządzenia

Elementy obsługiwane przez wykwalifikowany serwis



10




Zielone – ruszaj, ale ostrożnie! Czerwone – STÓJ!!!

Prawie każdy kiedyś zasiadał po raz pierwszy za kierownicą samocho-

du. Czy bał się? Oczywiście! Po jakimś czasie zrozumiał jednak, że

ostrożna jazda i respektowanie „kilku” zasad ruchu drogowego

pozwala poruszać się bezpiecznie po drogach. Jedną ze wspomnia-

nych zasad jest zatrzymywanie się przed czerwonym światłem.

Jak już można domyślić się, kolorystyka użyta w opisie modułu obsłu-

gowego regulatora nie jest przypadkowa. Nie respektowanie czerwo-

nego „światła” może być, naprawdę, niebezpieczne: dla kotła, instalacji,

budynku, a nawet samego użytkownika. Tę strefę należy więc pozo-

stawić wykwalifikowanym serwisantom, a jeśli już naprawdę użyt-

kownik musi „dotknąć zakazanej strefy” powinien to zrobić z pełną rozwagą i świadomością konsekwencji przekroczenia tej „granicy”.

W dalszej części opracowania zostanie omówiona „guzikologia” jednej i drugiej strefy:

■ zielonej z ogólną wskazówką „Nie bój się tego dotknąć! To nie gryzie!”,

■ czerwonej – ku przestrodze: „Co możesz nabroić, jeśli będziesz wtykał tam paluszki!”.

Oczywiście, należy podkreślić, iż zgodnie z wymyślonym przez kogoś powiedzeniem „Pomysłowość ludzka nie

zna granic”, opis „czerwonej strefy” nie wyczerpie wszystkich możliwych zagrożeń wynikających z nadmiernej

siły przyciągania palców użytkownika do przycisków i innych elementów regulatora przeznaczonych dla

wykwalifikowanego serwisanta bądź instalatora.

Ja?! Niewykwalifikowany?!!!

Tak przy okazji, słowo „niewykwalifikowany” działa często na użyt-

kownika, jak czerwona (znowu ten kolor!) płachta na byka. Być może

powinno się zastąpić je jakimś bardziej dyplomatycznym określeniem,

jak np. „niewyszkolony” (hm – to znów źle się kojarzy!). Tak czy ina-

czej, jeśli jakiś serwisant nieopatrznie użyje wspomnianego określe-

nia prosząc (prawie na kolanach) użytkownika, aby nie ingerował

w funkcje serwisowe regulatora (dla własnego dobra), z reguły, zoba-

czy na jego twarzy wszystkie kolory tęczy, a później usłyszy jakiej

firmy jest ów użytkownik dyrektorem, inżynierem naczelnym lub

z czego zrobił doktorat i jakich ma kolegów.

Próśb serwisanta o nie ingerowanie w funkcje serwisowe regulatora

nie należy odczytywać jako złośliwości, a jedynie jako troskę

o bezpieczeństwo użytkownika i urządzeń.

Fot. 2.1. „Ciekawe co tam jest!?”. Niektórzy mówią, że „ciekawość to pierwszy stopień do…” – niezależnie od tego dokąd – z tym lepiej poczekać!

Fot. 2.2. Tęcza jest, naprawdę, piękna. Mimo to, każdy serwisant woli oglądać ją na niebie, a nie na twarzy swojego klienta.



11 www.kotły.pl




Wobec mrozu wszyscy jesteśmy równi!

Czy serwisantowi chodziło o to, by komuś wpierać niedouczenie? Nie! On z pewnością nie wątpił w fachowość

klienta w zakresie dziedziny, która pozwala mu (klientowi) „zarabiać na chleb” (i na zakup kotła). Jednakże to, że

ktoś jest np. wybitnym architektem nie czyni go automatycznie znawcą urządzeń grzewczych. Poza tym, wobec

mrozu (który grozi w przypadku awarii źle eksploatowanego kotła) wszyscy są równi.

Teraz czas na „guzikologię” (przykład 1):

1 Przycisk dający możliwość ustawiania temperatury wymaganej wody w kotle

Po naciśnięciu go dotychczas ustawiona wartość temperatury miga. Przyciskami 3 (przyciski pozwalające ustawiać wymagane wartości) ustawia się odpowiednią „temperaturę kotła”. Jaką? Hmm… pomyślmy…

wyższą jeśli jest zbyt zimno, a niższą jeśli pomieszczenia są przegrzewane. Oczywiście wszystko w granicach

zdrowego rozsądku, wspomaganego dodatkowo przez dolne ograniczenie temperatury (patrz rozdział Wybór

odpowiedniego regulatora) i ograniczenia maksymalnej temperatury kotła.

Dokonany wybór temperatury potwierdza się przyciskiem 4 (Przycisk do zatwierdzania wybranych wartości).

2 Przycisk dający możliwość ustawiania temperatury wymaganej wody użytkowej w zasobniku

Zasada ustawiania temperatury ciepłej wody użytkowej jest analogiczna do ustawiania temperatury wody

grzewczej w kotle.

Warto tu jednak nadmienić, że w przypadku utrzymywania (ze względów higienicznych) temperatury na poziomie

60°C, powinno się zastosować (powinien zostać zamontowany) na wyjściu wody z podgrzewacza/zasobnika

specjalny zawór termostatyczny (mieszający ciepłą wodę z zimną), który obniża temperaturę wody „idącej” do

kranu. Poza tym stanowi on zabezpieczenie przed oparzeniem na skutek uszkodzenia czujnika temperatury

zasobnika (współpracującego z automatyką), dogrzewu przez dodatkowe źródło ciepła (np. kolektor słoneczny)

lub wygrzewu antybakteryjnego.



12




Szczególnie zalecany jest, gdy:

■ w domu są małe dzieci,

■ baterie przy umywalkach nie są typu mieszającego (dwa osobne pokrętła, a nie- „drążek”).

5 Wyłącznie instalacji

Czy ten symbol nie wydaje się znajomy? Ależ tak! Dokładnie taki sam znaleźć można na pilocie telewizora. Jak on

jest tam nazywany? „Stand by”, czy bardziej swojsko – czuwanie.

A co, jeśli ktoś pomyli go z przyciskiem odłączającym zasilanie elektryczne odbiornika telewizyjnego? Wtedy

trzeba zażyć trochę „sportu”: wstać z kanapy, żeby uruchomić „magiczne pudełko”.

W przypadku kotła konsekwencje takiej pomyłki mogą być dużo bardziej poważne. W trybie czuwania urządzenie

realizuje funkcję ochrony przeciwzamrożeniowej – oczywiście, pod warunkiem, że zostanie to zakodowane

w regulatorze przez osobę uruchamiającą kocioł.

Ochrona przeciwzamrożeniowa uruchamia pompę centralnego ogrzewania kilka razy (zależnie od wspomniane-

go kodowania) w ciągu doby (na krótki czas) i w przypadku, gdy temperatura wody grzewczej spadnie w którymś

punkcie instalacji (np. grzejniku) do niebezpiecznie niskiego poziomu, a uruchomiona pompa „zagoni” ją do

kotła, jego automatyka wie, że trzeba grzać.

Dlatego też, pomylenie omawianego przycisku z numerem qQ (z prawej – wyłącznik zasilania regulatora energią elektryczną) z czerwonej strefy i pozostawienie takiego stanu rzeczy na jakiś czas (jaki – to zależy od budynku)

będzie skutkowało koniecznością wymiany instalacji grzewczej i samego kotła, ponieważ, jak wiadomo, woda

zwiększa swoją objętość zamarzając.



13 www.kotły.pl




Przesadna oszczędność nie popłaca!

Ochrona przeciwzamrożeniowa w regulatorach pogodowych jest realizowana nieco inaczej. Tam, gdy tempe-

ratura na zewnątrz spadnie do niebezpiecznie niskiego poziomu, kocioł zaczyna wygrzewać instalację. Niektórzy

„zaradni” użytkownicy ingerują wtedy w kodowanie regulatora i obniżają próg zadziałania tej ochrony, aby

zaoszczędzić na paliwie. Może jednak okazać się, że oszczędności te będą niewspółmiernie niskie w stosunku

do kosztów wymiany instalacji grzewczej lub jej elementów.

6 Tryb pracy letniej (tylko ciepła woda)

W okresie letnim, kiedy nie ma potrzeby ogrzewania pomieszczeń, kocioł można przełączyć na tryb pracy wyłącz-

nie na cele podgrzewania wody użytkowej w zasobniku.

Jeżeli, mimo to, użytkownik odnosi wrażenie, że „kaloryfery” niekiedy grzeją latem, wynika to najczęściej

z jednej z dwóch przyczyn:

■ braku zaworu zwrotnego w instalacji grzewczej,

■ funkcji ochrony przeciwzakleszczeniowej pompy obiegu grzewczego.

W pierwszym przypadku jest to błąd instalatora skutkujący tym, że podczas podgrzewania wody w zasobniku

część ciepła będzie „szła” do grzejników („kaloryferów”) przewodami powrotnymi instalacji grzewczej.

Najczęściej zjawisko to będzie można zaobserwować tylko na niektórych grzejnikach.

Pompa, jak długo postoi, może nie chcieć ruszyć

Sezon grzewczy rozpoczyna się dla dużej części budynków we wrześniu, październiku, a kończy - w kwietniu,

maju. Dlatego też w okresie od kwietnia do października kocioł będzie- z reguły- eksploatowany w trybie pracy

letniej. A co będzie się wtedy działo z pompą instalacji grzewczej. Będzie stała. Z pewnością wiele osób miało

okazję przekonać się „na własnej skórze”, że samochód, który stał nieużywany przez kilka miesięcy, odmawiał

posłuszeństwa. Podobnie może stać się z niepracującą pompą- choć może przyczyna tego zjawiska jest nieco

inna. Dlatego też osoba uruchamiająca kocioł powinna uaktywnić w kodowaniu regulatora funkcję ochrony

przeciwzakleszczeniowej pompy: jej codzienną pracę przez kilka minut. Jeżeli praca ta zbiegnie się w czasie

z podgrzewaniem zasobnika wody, może to spowodować chwilowe podgrzanie „kaloryferów”.



14




7 Tryb pracy zimowej (ogrzewanie plus ciepła woda)

Oczywiście, ten tryb pracy należy ustawić, gdy oczekuje się od kotła, że będzie grzał zarówno wodę użytkową,

jak i budynek.

8 Czerwona „lampka” (z lewej)- „Ups, coś zepsuło się!” Zielona „lampka” (z prawej)- „Jestem gotów do pracy!”

Mimo, iż „lampki” te znajdują się w zakazanej dla użytkownika strefie, są one dla niego cennym źródłem

informacji. Zielona oznacza, że urządzenie „czuje się dobrze”, natomiast czerwona że „zachorowało i potrze-buje doktora” (czytaj: serwisanta).

Bywają też chwilowe „niedomagania”, które nie zawsze wymagają interwencji specjalisty. Do najczęstszych

należą:

■ brak paliwa,

■ tzw. zamiana biegunowości.

Pierwszy przypadek może wynikać np. z tego, że ktoś z jakichś względów zamknął zawór odcinający gaz.

Oczywiście, zanim otworzy się go, należy upewnić się, czy nie było powodów ku odcięciu dopływu paliwa

(np. nieszczelność instalacji gazowej).

W przypadku opalania olejem opałowym może zdarzyć się, że po prostu zostaną wyczerpane zbiorniki paliwa.

Tak przy okazji, po każdym tankowaniu oleju (nawet od tego samego dostawcy) należy zlecać regulację palnika

osobie wykwalifikowanej. Nowy olej zawsze będzie miał inne właściwości od poprzedniego.

Podłączenie elektryczne na wtyczkę bywa częstą przyczyną awarii palnika gazowego

Drugi przypadek (biegunowość) dotyczy niektórych kotłów gazowych. Z dość istotnych względów, nie jest dla

nich bez znaczenia na które zaciski przyłącza zasilania elektrycznego „przyjdzie” faza, a na które zero robocze.

Jeśli więc instalator podłączy zasilanie na wtyczkę, a ktoś przełoży ją do gniazdka, gdzie faza z zerem podłączo-

ne są odwrotnie, może zdziwić się, że kocioł nie „wystartuje”.



15 www.kotły.pl




Nawet Święta mogą być przyczyną awarii

Poza tym, palniki kotłów gazowych mogą niekiedy „wchodzić” w awarię w okresach zwiększonego poboru gazu, np. gdy wszyscy pieką karpia w Wigilię Bożego Narodzenia – również chwilowe „niedomaganie” (spadek

ciśnienia gazu).

Wspomniane do tej pory usterki wynikają z czynników występujących poza kotłem, a mimo to należy postępo-

wać bardzo rozważnie, kiedy wystąpią. Jeżeli więc usterka dotyczy bezpośrednio kotła, automatyki, palnika lub

innych elementów instalacji, które wymagają fachowej diagnozy, nie należy nigdy „bawić” się w serwisanta,

gdyż może to być bardzo, bardzo niebezpieczne.

Nie resetuj uparcie usterki palnika!

Dla przykładu, ciekawe o czym myśli człowiek, który zamiast zadzwo-

nić po serwis uparcie resetuje w palniku olejowym jego sygnał usterki:

„Czy mój komin będzie pierwszym, który doleci na Księżyc?”, albo:

„Czy palnik ładnie wkomponuje się w płytki ceramiczne na ścianie

przed kotłem?”.

Tak poważnie, przycisk „reset usterki” w palniku wentylatorowym

(np. olejowym) służy wyłącznie do odblokowania go po usunięciu (przez serwisanta) przyczyny wystąpienia awarii. Jeżeli więc palnik

„stanie”, np. dlatego, że ktoś żałował pieniędzy na regularne przeglą-

dy (które w przypadku kotłów małej mocy powinny mieć miejsce co

najmniej raz w roku) i ten sam „ktoś” potem będzie próbował wymu-

sić wspomnianym przyciskiem na doprowadzonym do stanu „agonal-

nego” urządzeniu, żeby jeszcze trochę popracowało, to może ono „w swoich konwulsjach pluć” olejem

opałowym do komory spalania kotła. Ten (olej) będzie się tam gromadził i parował. Jeżeli użytkownik „jakimś

cudem” doprowadzi do zapłonu w takim urządzeniu, może usłyszeć „Bum!”. Będzie to bardzo niebezpieczne

dla niego i wszystkich w pobliżu.

8 Obydwie „lampki” pozwalają laptopowi „pogawędzić” z regulatorem poprzez „wtyczkę” osadzoną w otworze w kształcie V

Możliwość „podpięcia” się odpowiednio oprogramowanym komputerem przenośnym do kotła ułatwia, z pew-nością, pracę serwisantowi.

Komputer nie weźmie do ręki szczotki i nie wyczyści wnętrza kotła!

Nie należy jednak ulegać ułudzie, że „podpięcie” laptopa do kotła można uznać za czynność wystarczającą przy

przeglądzie urządzenia. „Fachowców”, którzy mają w tej kwestii odmienne zdanie, nie należy wpuszczać za próg.

Fot. 2.3. Wtyczka przewodu łączącego regulator kotła z laptopem oraz miejsce jej podłączenia do auto-matyki- otwór w kształcie litery V



16




Podobnie też nie należy uważać za partacza człowieka, który nie przywiózł ze sobą komputera. Serwisant

„starej daty” też może być dobrym fachowcem. Czy kogoś, kto nie potrafi prowadzić samochodu z automa-

tyczną skrzynią biegów, można „z klucza” uznać za kiepskiego kierowcę?

9 Tymi przyciskami serwisant sprawdza zabezpieczenia termiczne kotła

qP To są zabezpieczenia termiczne kotła

Zabezpieczenia chronią kocioł i instalację przed nadmiernymi przyrostami temperatury wody grzewczej.

Obsługę tych elementów należy pozostawić fachowcom.

qQ Z lewej – bezpiecznik

Wymiana bezpiecznika to również zadanie dla serwisanta.



17 www.kotły.pl




2.1.2. Przykład 2: Vitotronic 100 Typ HC1 (elementy nieopisane- patrz Vitotronic 100 Typ KC2)

W Przykładzie 2 zostaną opisane elementy nie opisane w poprzednim przykładzie:

1 Przycisk „informacyjny”, dzięki któremu można uzyskać takie informacje, jak np. temperatura wody użytkowej w zasobniku, czy ilość godzin, jaką przepracował kocioł (a właściwie jego palnik)

Jeżeli wskazanie ilości przepracowanych godzin w dopiero co uruchamianym kotle jest wartością większą niż 0,

nie oznacza to od razu, że ktoś sprzedał użytkownikowi używany kocioł, tym bardziej, że regulator (lub jego

moduł obsługowy) został dostarczony w osobnym opakowaniu i raczej nigdy wcześniej nie miał okazji spotkać

się z kotłem, do którego został zamontowany. Informacja o pewnej ilości przepracowanych godzin może równie

dobrze świadczyć o tym, że urządzenie było testowane w zakładzie produkcyjnym.

W regulatorach z przyłączonym czujnikiem temperatury zewnętrznej, można tu sprawdzić jej wartość.

W regulatorach z menu tekstowym (nie dotyczy regulatora z niniejszego przykładu) przycisk ten pozwala rów-nież zmienić język menu.

6 Wyłącznik zasilania regulatora energią elektryczną

5 Przycisk służący do odbloko-wania (zlikwidowania) informacji o wystąpieniu usterki

4 Manometr – wskazanie wartości ciśnienia panującego w kotle oraz w połączonej z nim instalacji grzewczej

1 Przycisk „informacyjny”, dzięki któremu można uzyskać takie informacje, jak np. temperatura wody użytkowej w zasobni-ku, czy ilość godzin, jaką przepracował kocioł (a właściwie jego palnik)

3 Uaktywnianie funkcji komfortu korzystania z ciepłej wody użytkowej – utrzymywanie temperatury dyżurnej w (zabudowanym w dwufunkcyjnym kotle) wymienniku ciepła podgrzewającym wodę użytkową

2 Powrót do ustawień fabrycznych (tzw. reset)



18




2 Powrót do ustawień fabrycznych (tzw. reset)

Jeżeli użytkownik tak intensywnie poznawał regulator, że już sam nie potrafi „połapać się” w dokonanych przez

siebie ustawieniach, może powrócić do ustawień fabrycznych poprzez naciśnięcie przycisku „reset”.

3 Uaktywnianie funkcji komfortu korzystania z ciepłej wody użytkowej- utrzymywanie temperatury dyżurnej w (zabudowanym w dwufunkcyjnym kotle) wymienniku ciepła podgrzewającym wodę użytkową

Wiąże się z nieco większym zużyciem paliwa, ale pozwala szybciej poczuć w kranie ciepłą wodę.

4 Manometr – wskazanie wartości ciśnienia panującego w kotle oraz w połączonej z nim instalacji grzewczej

„Rzuć okiem” na manometr

Odpowiednia wartość ciśnienia jest warunkiem prawidłowej pracy kotła. Warto więc od czasu do czasu „rzucić okiem” na manometr

i skontrolować czy ciśnienie nie spadło znacznie w stosunku do warto-

ści pozostawionej przez fachowców.

Oczywiście, niewielkie wahania ciśnienia podczas pracy kotła są zupeł-

nie normalne, jednakże znaczne jego przyrosty towarzyszące wygrze-

waniu się urządzenia mogą świadczyć o uszkodzeniu naczynia wzbiorczego (elementu zabezpieczającego kocioł i instalację przed

nadmiernymi wzrostami ciśnienia).

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jaka powinna być prawidłowa wartość ciśnienia. To pytanie

należy zawsze zadać osobie uruchamiającej dany kocioł, gdyż wartość ta będzie inna w każdym przypadku.

Zależy ona, przede wszystkim, od wysokości instalacji (od jej najniższego do najwyższego punktu). Z reguły,

w typowym domku jednorodzinnym, wartość ta będzie mieściła się w zakresie od 1 do 1,5 (2) bar dla zimnego

kotła, choć może być inna.



19 www.kotły.pl




5 Przycisk służący do odblokowania (zlikwidowania) informacji o wystąpieniu usterki

Serwisant, który usunął usterkę, może przy pomocy tego przycisku zlikwidować z wyświetlacza informację o jej

wystąpieniu.

6 Wyłącznik zasilania regulatora energią elektryczną

Jak już to opisano w Przykładzie 1, nie należy mylić z nim przycisku przełączającego kocioł na czuwanie.



20




2.2. Obsługa regulatorów pogodowych

2.2.1. Przykład 3: Vitotronic 200 Typ KW2 (elementy nieopisane – patrz poprzednie regulatory)

1 Przyciski służące do wyboru obiegu grzewczego, dla którego dokonywane będą ustawienia na pozostałych przyciskach

2 Ustawianie przedziałów czasowych:• pracy z podwyższoną

temperaturą pomieszczeń,• pilnowania temperatury

wody użytkowej w podgrze-waczu/zasobniku,

• pracy pompy cyrkulacji ciepłej wody użytkowej

3 Ustawianie przedziału czasowego, kiedy użytkownicy są poza domem, a w pomieszczeniach utrzymywana jest obniżona temperatura. Ustawia się daty: wyjazdu i przyjazdu

4 Uaktywnianie funkcji komfortowej (kieliszki) lub oszczędnej (świnka skarbonka)

5 Regulacja temperatury dziennej w pomieszcze-niach

6 Regulacja temperatury zredukowanej/nocnej

7 Ustawianie krzywej grzewczej

8 Ustawianie czasu zegarowego i daty

Elementy obsługiwane przez wykwalifikowany serwis



21 www.kotły.pl




W Przykładzie 3 zostaną opisane elementy nie opisane w poprzednich przykładach:

1 Przyciski służące do wyboru obiegu grzewczego, dla którego dokonywane będą ustawienia na pozostałych przyciskach

W regulatorach sterujących kilkoma obiegami grzewczymi wiele ustawień dokonuje się osobno dla każdego

obiegu. Ponadto, regulator prosi, z reguły, o dokonanie wyboru obiegu nawet tam, gdzie ustawienie danej war-

tości jest wspólne dla wszystkich. Po prostu żeby „porozmawiać” z automatyką, przy którymś numerku (obiegu)

powinna świecić się „lampka”.

Warto o tym pamiętać, szczególnie gdy ktoś nie przestawił jeszcze języka menu tekstowego na swój ojczysty

i próbuje coś ustawić w regulatorze, a ten uparcie odpowiada „Ble, ble, ble 1,2”, co po zmianie języka będzie

oznaczało prośbę o wybór obiegu.

2 Ustawianie przedziałów czasowych:

• pracy z podwyższoną temperaturą pomieszczeń,

• pilnowania temperatury wody użytkowej w podgrzewaczu/zasobniku,

• pracy pompy cyrkulacji ciepłej wody użytkowej

Naciśnięcie jednego z tych przycisków pozwala określić przedziały czasowe (godziny: od–do), kiedy kocioł

realizuje wymienione funkcje.

Podwyższona temperatura pomieszczeń określana jest też mianem temperatury dziennej i ustawia ją się

pokrętłem 5 – regulacja temperatury dziennej w pomieszczeniach



22




Wspomniane przedziały czasowe (maksymalnie 4) można ustawić tak samo dla każdego dnia tygodnia lub różnie dla poszczególnych dni. Z reguły dokonuje się takich samych ustawień dla całego tygodnia, a potem zmienia się

je dla dni wolnych: soboty, niedzieli.

Domyślnie – poza przedziałami – w pomieszczeniach utrzymywana jest temperatura zredukowana/nocna, której

wartość wymaganą ustawia się po naciśnięciu przycisku 6 – regulacja temperatury zredukowanej/nocnej.

Ze względu na oszczędność paliwa, ustawione wartości obu temperatur (dziennej i zredukowanej) nie powinny różnić się od siebie o więcej niż 3 stopnie. Wygrzewanie nadmiernie wychłodzonego domu jest

zawsze „paliwożerne”.

Ponadto, nie zaleca się ustawiania dużej ilości (np. 4) krótkich przedziałów czasowych. Częste zmiany tempera-

tury wymaganej też mogą zwiększyć zużycie paliwa. Najlepiej ustawiać jeden przedział rano (gdy wszyscy

przygotowują się do pracy/szkoły), a drugi- na okres popołudniowo-wieczorny.

Często przyszły użytkownik kotła z automatyką pogodową zastanawia się, jak to jest możliwe, że urządzenie, które w standardzie nie jest wyposażone w czujnik temperatury pomieszczenia, jest ustawiane tak, aby utrzymywało określone (przez użytkownika) temperatury wewnątrz budynku. Kluczem do „sukcesu” jest

tutaj poprawny dobór instalacji grzewczej (np. odpowiednio dobrane wielkości grzejników, najlepiej przez

projektanta) oraz dopasowanie w regulatorze kotła krzywej grzewczej do bezwładności budynku i instalacji.

Po spełnieniu tych warunków automatyka „wie” jakie temperatury utrzymywać w instalacji, aby zapewnić domownikom oczekiwaną przez nich temperaturę pomieszczenia.

Pozostałe przyciski przedziałów czasowych pozwalają określić, kiedy ma być pilnowana temperatura wody

użytkowej w zasobniku (nie ma potrzeby, aby był on na przykład ogrzewany o trzeciej w nocy) oraz kiedy ma

pracować pompa cyrkulacji wody użytkowej (zapewniająca ciepłą wodę w kranie zaraz po odkręceniu „kurka”).

Niektóre regulatory nie posiadają osobnego przycisku do ustawiania przedziałów czasowych pracy pompy

cyrkulacyjnej. Często pracuje ona wtedy, gdy pilnowana jest temperatura w podgrzewaczu.

Jeżeli automatyka nie posiada możliwości sterowania pompą cyrkulacyjną, ze względu na ekonomikę pracy,

należy przewidzieć pompę z własnym sterowaniem.



23 www.kotły.pl




3 Ustawianie przedziału czasowego, kiedy użytkownicy są poza domem, a w pomieszczeniach utrzymy-wana jest obniżona temperatura. Ustawia się daty: wyjazdu i przyjazdu

Funkcja, która pozwala na zaoszczędzenie paliwa przy jednoczesnym zachowaniu w pomieszczeniach tempera-

tury (konkretnie- ustawionej temperatury zredukowanej), która raczej nie zaszkodzi np. kwiatom doniczkowym.

4 Uaktywnianie funkcji komfortowej (kieliszki) lub oszczędnej (świnka skarbonka)

Co zrobić, gdy goście wpadną z wizytą i impreza przedłuża się, a za chwilę zakończy się przedział czasowy,

kiedy była utrzymywana temperatura dzienna i kocioł przejdzie na temperaturę zredukowaną? Czy goście będą

marzli. To pewnie zależy od napojów, które były wcześniej serwowane. Jeżeli jednak wszyscy przyjechali

samochodem i poprzestali tylko na soczkach (jak powinni), czy pojawia się problem? Nie. Funkcja komfortowa (tzw. „Party”) pozwala podnieść temperaturę w pomieszczeniach.

Podobnie działa „świnka”– tylko na odwrót – jeśli utrzymywana jest temperatura dzienna, a cała rodzina

wybiera się na zakupy lub spacer, można z niej skorzystać, by obniżyć temperaturę w pomieszczeniach.

7 Ustawianie krzywej grzewczej

Przyciski, które pozwalają w wygodny sposób dopasować krzywą grzewczą w regulatorze kotła do swojego

budynku.

Niektóre regulatory wymagają wejścia w poziom kodowania w regulatorze, aby ustawić krzywą grzewczą.

Jest to chyba jedyny uzasadniony przypadek, kiedy użytkownik może tam „zajrzeć”, choć po wcześniejszej

konsultacji (dla własnego dobra) z fachowcem.



24




Często zauważyć można, że problemy z ustawianiem krzywej grzewczej mają nie tylko użytkownicy, ale rów-

nież i instalatorzy. Efekt jest taki, że w większości regulatorów pozostawiane są ustawienia fabryczne (którym

rzadko uda się „wstrzelić” w potrzeby danego budynku i jego mieszkańców), a użytkownicy nieustannie

narzekają na to, że kocioł przegrzewa lub też niedogrzewa. Zasada ustawiania krzywej jest bardzo prosta.

Krzywą grzewczą charakteryzują dwa parametry:

■ pochylenie,

■ poziom (przesunięcie).

W przypadku każdego z tych parametrów, jego podwyższenie powoduje wzrost temperatury na zasilaniu (jeśli

w pomieszczeniach panuje zbyt niska temperatura), a obniżenie odwrotny skutek. Różnica polega na tym, że

pochyleniem krzywej grzewczej należy „manipulować”, gdy temperatura pomieszczeń nie jest odpowiednia w okresach niskich temperatur (środek sezonu grzewczego), a przesunięciem – w okresach przejściowych,

pamiętając jednocześnie, że wpływa ono również na okresy niskich temperatur. Dlatego też np. po podniesie-

niu wartości przesunięcia wiosną, jeśli zimą temperatury były satysfakcjonujące, należy obniżyć pochylenie,

aby kolejnej zimy pomieszczenia nie były, z kolei, przegrzewane.

Rys. 2.4. Zmiana pochylenia i poziomu krzywej grzewczej

Warto też pamiętać, aby zmiany ustawienia krzywej grzewczej nie były zbyt częste – przestawianie jej np. co

godzinę może tylko doprowadzić do rozregulowania automatyki. Inną ważną informacją jest to, że nowy budy-

nek, w swoim pierwszym sezonie grzewczym, jest zawsze bardziej energochłonny niż w kolejnych, co wynika

z jego osuszania. Dlatego też właściwe ustawienie krzywej grzewczej można w takim budynku uzyskać w zasa-

dzie dopiero na przestrzeni dwóch pierwszych sezonów grzewczych.

8 Ustawianie czasu zegarowego i daty

To nie wymaga chyba komentarza.



25 www.kotły.pl




2.2.2. Przykład 4: Vitotronic 200 Typ HO1 (opis elementów – patrz poprzednie regulatory)

2.2.3. Przykład 5: Vitotronic 300 Typ KW3 (opis elementów – patrz poprzednie regulatory)



26




2.2.4. Przykład 6: Vitotronic 200 Typ KW5 (opis elementów – patrz poprzednie regulatory)

Ten regulator kotłów stojących nie był do tej pory wspominany w niniejszym poradniku. Wynika to z faktu, iż

nadmiar urządzeń mógłby spowodować efekt odwrotny od zamierzonego: „groch z kapustą” w głowie zamiast

uporządkowanej wiedzy na temat regulatorów, ich funkcji i różnic pomiędzy nimi.

Ponieważ jednak należy on do grupy automatyk kotłów ostatnio wprowadzonych przez producenta, na produk-

tach którego został oparty poradnik, warto wspomnieć, iż tego typu regulatory również istnieją w jego ofercie.

Są one czymś pośrednim pomiędzy regulatorami

kotłów wiszących (bardzo podobna „guzikologia”)

i kotłów stojących (z przyczyn oczywistych) i są

oferowane z tańszymi (lecz również- dobrymi)

kotłami stojącymi producenta.

Należy tu jeszcze raz podkreślić, iż opracowanie

to nie jest przeglądem (czy katalogiem) urządzeń,

a jedynie bazuje na wybranych typach regulato-

rów.

Aby wiedza na temat obsługi posiadanego typu

automatyki była uporządkowana warto zapoznać

się ze wszystkimi przykładami. Niezależnie od

tego, nie należy zapominać o instrukcji obsługi

regulatora, która omawia wszystkie istotne dla

użytkownika funkcje- choć czasami zapis może być

zbyt encyklopedyczny, zbyt suchy.

Dlatego też niniejszy poradnik ma stanowić swoiste uzupełnienie informacji zawartych w instrukcjach obsługi-

rozszerzenie o informacje wyjaśniające pytania, które często pojawiają się w głowach osób, które dopiero co

zakupiły „źródło ciepła rodzinnego”.

Fot. 2.5. Nowe regulatory Vitotronic na kotłach Vitorond 200 firmy Viessmann.



27 www.kotły.pl



3. Rozbudowa automatyki


3.1. Zdalne sterowanie, czyli zwiększenie komfortu obsługi kotła

Temat ten został również omówiony w opracowaniu „Budujesz dom? Ten poradnik jest dla Ciebie!”

Zdalne sterowania można bardzo ogólnie podzielić na dwa rodzaje:

■ termostaty,

■ zdalne sterowania komunikujące się z kotłem.

Do regulatora stałotemperaturowego stosuje się termostaty

Pierwsze działają poprzez wysłanie do automatyki kotła sygnału „włącz” lub wyłącz” palnik, pompę lub jedno i drugie (zależnie od rodzaju kotła

i ustawień automatyki). Sygnał „włącz” wysyłany jest z reguły, gdy

temperatura w pomieszczeniu jest zbyt niska, „wyłącz” – kiedy przekro-

czy dopuszczalną wartość. Oczywiście, nie może się to odbyć bez

odczytu temperatury pomieszczenia. Rozwiązań jest wiele: od prostych

analogowych urządzeń z programowaniem dziennym do termostatów

cyfrowych z programowaniem tygodniowym. Ze względu na proste

działanie, są to urządzenia polecane do współpracy z regulatorami stałotemperaturowymi.

„Pogodówka” ma często możliwość „bardziej inteligentnej” komunikacji ze zdalnym sterowaniem

Zdalne sterowanie komunikujące się z kotłem powinno, przede wszyst-

kim, stanowić „przedłużenie ręki”, czyli pozwalać na dokonywanie

pewnych ustawień w regulatorze kotła bez schodzenia do kotłowni.

Urządzenia te są najczęściej wyposażone w czujnik temperatury wewnętrznej, ale nie oznacza to, że musi on być bezwzględnie aktywo-

wany. Często przyszły użytkownik (a niekiedy również instalator) docho-

dzi do błędnego przekonania, że skoro kocioł (a raczej jego regulator)

posiada możliwość odczytu temperatury w pomieszczeniu, można

pozwolić sobie na zupełnie dowolny „dobór” grzejników (każdy „z innej

parafii” i przypadkowej wielkości) oraz zapomnieć, że coś takiego, jak

krzywa grzewcza w ogóle istnieje. Oczekuje, że „inteligentna” automa-

tyka naprawi wyżej wymienione ludzkie błędy. Prowadzi to najczęściej

do rozczarowania i tu należałoby podkreślić, że żadne urządzenie nie

zastąpi potęgi ludzkiego umysłu.

Fot. 3.1. Termostat Vitotrol 100 firmy Viessmann

Fot. 3.2. Zdalne sterowanie Vitotrol 200 komunikujące się z regulatorami pogodowymi firmy Viessmann



28




Grzejniki powinny zostać dobrane odpowiednio do obliczonego zapotrzebowania na ciepło, a krzywa grzew-cza- powinna być dopasowana do specyfiki (bezwładności) budynku i samej instalacji. Zadaniem uaktywnio-

nego (najczęściej poprzez kodowanie regulatora kotła) czujnika temperatury powinno być raczej jeszcze

bardziej precyzyjne dopasowanie pracy urządzeń (kotła, pompy, zaworów mieszających) do dobrze dobranej

i zakodowanej (w automatyce) instalacji.

Należy tu jeszcze pamiętać, że w przypadku ogrzewania podłogowego jego wydłużony (ze względu na dużą

pojemność wodną) czas reakcji na wskazania czujnika temperatury pomieszczenia może prowadzić do niepra-widłowej pracy układu i w konsekwencji do konieczności dezaktywacji czujnika (wyłączenia go).

Miejsce montażu zdalnego sterowania nie jest bez znaczenia

W przypadku aktywacji czujnika niezwykle ważne jest właści-we umiejscowienie termostatu (lub zdalnego sterowania).

Należy montować go na ścianie wewnętrznej w głównym

pomieszczeniu (z temperaturą „reprezentatywną” dla całego

budynku), około 1,5 metra nad podłogą, naprzeciw grzejni-

ków. Nie można montować go w regałach lub niszach, ani-

w pobliżu drzwi, czy okien. Należy unikać sąsiedztwa źródeł

ciepła (np. telewizorów, grzejników, przeszkleń powodujących

wzrosty temperatury w okresach nasłonecznienia i innych).

Jeżeli na grzejnikach w pomieszczeniu zamontowane są

zawory termostatyczne, powinny one raczej być otwarte.

Montaż w okolicy otworów powodujących wymuszone przepływy powietrza (okna, drzwi, kratki wentylacyjne)

może powodować owiewanie czujnika temperatury, a tym samym- zaniżanie jej faktycznej wartości. Montaż

w pobliżu źródeł ciepła spowoduje odwrotny (również niepożądany) skutek. Zamontowanie termostatu

w pomieszczeniu z kominkiem spowoduje niedogrzanie innych pokoi, chyba że jest to kominek z rozprowadze-

niem ciepłego powietrza do każdej części budynku, która ma być ogrzana.

Warto pomyśleć odpowiednio wcześnie o zdalnym sterowaniu

O tym, czy i gdzie zamontować zdalne sterowanie, warto pomyśleć jeszcze przed położeniem tynków. Pozwoli

to uniknąć konieczności kucia świeżo położonych gładzi po to, by „pociągnąć kabel” do wspomnianego

urządzenia.

Osoby, które cenią sobie wygodę powinny też zwracać uwagę na to, czy zdalne sterowanie (podobnie, jak

regulator) posiada menu tekstowe, a jeśli tak, to czy jest ono w języku polskim. Te z omówionych w niniejszym

opracowaniu regulatorów, które posiadają menu tekstowe, „znają” język polski.

Fot. 3.3. Zdalne sterowanie Vitotrol 300 komunikujące się z regulatorami pogodowymi firmy Viessmann



29 www.kotły.pl



4. O firmie

4. O Firmie

Viessmann jest międzynarodową grupą przedsiębiorstw. Zatrudnia ponad 6000 pracowników na całym świecie.

W ofercie firmy znajdują się urządzenia grzewcze o mocy od 4 do 15000 kilowatów. Są to, przede wszystkim,

kotły wodne i parowe, jak również pompy ciepła i kolektory słoneczne. Ponadto, firma oferuje objętościowe

podgrzewacze wody, urządzenia do odzysku ciepła z wentylacji oraz osprzęt dodatkowy kotłowni i instalacji

grzewczych: od pomp obiegowych i zaworów mieszających po systemy spalinowe i grzejniki.

Firma Viessmann poza działalnością handlową poszerza też poziom wiedzy osób zajmujących się techniką

grzewczą. Czyni to prowadząc działalność szkoleniową w ramach treningów dla handlowców, projektantów

i wykonawców, jak również w Policealnym Studium Nowoczesnych Technik Grzewczych. Pracownicy Akademii

Viessmann Polska są autorami wielu opracowań naukowo–technicznych oraz artykułów w prasie branżowej.

Centra Nowoczesnej Techniki Grzewczej:

Polska Południowo-Zachodniaul. Karkonoska 65, 53-015 Wrocławtel. 071 36 07 100, faks 071 36 07 101

Polska Północno-Zachodniaul. Poznańska 181, 62-052 Komorniki k/Poznaniatel. 061 89 96 200, faks 061 89 96 201

Polska Południowo-Wschodniaul. Gen. Ziętka 126, 41-400 Mysłowice k/Katowictel. 032 22 20 300, faks 032 22 20 301

Polska Północno-Wschodniaul. Puławska 41, 05-500 Piaseczno k/Warszawytel. 022 71 14 400, faks 022 71 14 401

Policealne Studium Nowoczesnych Technik [email protected]



Ebook_Automatyka

Documents