ATAOLBEHRAMOGLU/DZDEM1R NCE
edgarallanpoc.waltwhitman.emilydickinson.ezrapound.goethe,nietzche.halilcibran.rcsuliiamzaluv.gerarddenerval.victorhugo.
cluirlesbaudlaire. paulverlaine. arthurrimbaud. paulvalefj.
pauleluard. tagor. wil I iamshakespeare.tseliot. fuferruhzd.
oscarwilde,
williambutlcryeas.^^WBTB5mT!rinellysachs.pierpaolopassolini.yasanoakiko.jorgeluisborges.attilajozsef.kunuthamsun.muharmncdikbal.lernandopessoa.aleksandrpukin.mihaliermontov.ilyaehrenburg.hochiniinh.konstantinoskavafis.yorgoseferis.pozijifDnya
Siir Antolojisi-1 Hazrlayanlar: AtaoL Behramolu&zdemir
ncePozitif YaynlarYaynYnetmeni: S. Dursun imen Editr: Muharrem
Katolu Sayfa Dzeni: Adem enel Kapak Tasarm: Yunus KaraaslanEyll
2008 B a s k :dil Matbaas,stanbulGENEL DAITIMARTI YAYIN
DAITIMAlemdar Mah. ataleme Sok.ataleme Han No: 25/2 3A110
Caalolu-stanbul Tel:(0212)5U 57 87 Faks: (0212)512 0914
e-maiLsdcimenOgmaiLcom inforaartidagitim.com.tr
www.artidagitim.com.trPOZTF YAYINLARITel:(0212) 512 48 84 Fax:
(0212) 512 0914 www.pozitifkitap.comDNYA R ANTOLOJOSIHazrlayanlar
AtaolBehramolu&zdemir nceBRNCCLTPOZTF YAYINLARINDEKLERA FR K AL
K EL ERAgostino N eto................. ............17 GineAntonio
Cardoso........... ............19 Camara L
aye..................................Costa A ndrade................
............20Antonio J aci nto............... 21 Gney AfrikaPeter
A brahams............................Fildii Kys Richard R i v
e..................................Bernard D adi e.................
............24 Mazisi Kunene.............................Charles N
okan................. 25 Breyten
Breytenbach.................Mongane Wally Ser
ote.............Gambia Oswald M tshal i
............................Lenrie Peters...................... 26
Sipho Sepanla................................Gana KamerunEllis
Ayitey Komey ............27 Mbella Sonne D i
poko...............Kwesi Brew....................... ............27
Patrice Kayo..................................(Francis Ernest K
obina) Parkes29 Francis Behey...............................Kofi A
wanoor.................. ............32Atukwei
Okai.................. ............33 K ongoM- F. Dei A
nang............ ............35 Patrice Emery L umumba.........A.L.
Milner-Brown. 37 Tchicaya U tamsi .........................A
ntoine-Roger Bol
amba..........38394141424444454748495051536LiberyaRoland Tombekai
Dempster.. 54MadagaskarJ ean-J oseph Rabeari vel o55J acques
Rabemananjara............ 56Flavien
Ranaivo...........................57MalawiDavid
Rubadiri............................. 58MaliGaoussou Di
avara........................ 60Ouologuem
Yambo.....................64MozambikJose Craveiri
nha............................65Rui
Nogar........................................66Marcelino Dos
Santos................67N oemia Da Souza........................
68NijeryaGabriel Okura................................69Chinua A
chebe............................. 72Franceso Yetunde
Pereira.........73Wole Soyi
nka..................................74RodezyaDennis
Brutus................................76SenegalBirago
Diop.................................... 78L eopold Sedar
Senghor..............79Tanzanyaaban R efi k
......................................86ALMANYA-AVUSTURYAW. V. G
oethe................................... 89Friedrich Schi l l er
..........................90Friedrich
Hlderlin.....................93H einrich H
eine............................. 95Friedrich
Nietzsche.....................98Stefan G
eorge.................................99Rainer Maria
Rilke....................101Herman H
esse..............................104Gottfried Ben n
............................106Hans A
rp.......................................108Georg
Trakl.................................. 109Kurt Tuchol
sky.......................... 111Johannes R.
Becker..................112Carl
Zuckmayer..........................114Bertolt Br
echt...............................115Erich K
aestner..............................119Gnter E i ch
.................................. 120Stephan H
ermlin....................... 121Karl K rol ow
.................................. 122Johannes Bobrow ski
................. 122Paul C el
an......................................125Wolfgang
Borchert....................127Ernst J and l
.....................................128Dagmar N i ck
................................129I ngeborg
Bachmann................. 131Gnter
Grass................................132H.Magnus
Enzensberger...134Gnter K unert.............................
138Reiner K unze................................139Sarah K i r
sch.................................139Wolf Bi
ermann............................ 140Volker
Braun..............141AMERKA BRLEK DEVLETLEREdgar A llan P o
e..........................145Walt
Whitman............................ 147Emily D i cki
nson.........................149Edwin A rlington
Robinson..152Robert Frost.................................153Cari
Sandburg............................. 155Vachel L i
ndsay............................157Wallace
Stevens...........................158William Carlos
Williams........159Ezra P
ound....................................160Marianne M
oore.........................164Robinson J
effers..........................165Conrad A i
ken...............................166Edna St. Vincent M i l l
ay.......... 167A rchibald Macleish...................168Edward
Estlin Cummings....170Fart C
rane.....................................176Ogden N
ash.................................. 177Langston
Hughes.'...................... 179Richard
Eberhart....................... 181Kenneth
Rexroth....................... 182Stanley K uni
tz.............................184Theodore
Roethke.....................185Muriel
Rukeyser..........................186Robert H
ayden...........................188J ohn
Berryman......................... 190Randal J arrel
................................191Robert L ovel l
.............................. 192Lawrence
Ferlinghetti............193Denise L evertov........................
202Bob Kaufman.............................203William Dewitt
Snodgrass .... 205Allen Gi nsberg..........................
206William Stanley M ervi n211Richard H
oward........................212Gregory
Corso............................216Sylvia
Plath...................................217Michael M cC l
ure.....................221J ohn W i ener
.............................. 222ARAP LKELER CezayirA bdlkerim A
kkum.................224H enri K r
ea....................................225Kateb Y asi
n...................................227Yusuf Septi
....................................229A llal El F assi
.................................231FasA bdllatif
Labi......................... 23278Muhammed H ayreddi n237Abdlaziz
M ansuri ................... 239Tahar Ben J
elloun......................241Malika A si mi
............................... 243Ben Salem H i mmi
................... 244Filistin brahim T
ukan............................248Abu Sal
ma..................................... 248Faolwa
Tukan.............................. 250Yabra brahim
Yabra................252Salim J
abren.................................252Samih El -K as
m......................... 253Tevfik El
Zeyyad........................ 255Mahmud D ervi
..........................256IrakCemil
Stk-Zevahi................... 259Abdlvahap El -Beyati
..............259Bedir akir El -Seyar.................263H alid E l
-avaf.............................263Nazik El M el i
ke...........................265LbnanHalil C i
bran..................................267Beara El-H
uri............................269Hayreddin Zi ri kel i
.....................270Fevzi M
aluf..................................271Salim El -Zurkal i
..........................273A donis (A li A hmet
Sait).........274evki Ebu arka..........................278MsrA
hmet Zeki Ebu-Sadi............. 280Kemal N
ecat.................................280A hmed R ami
................................282SudanMuhammed El Feyturi
............284Jili A bdurrahman.......................288Muhiddin
Fares...........................290Mbarek Haan H al i
fe............291SuriyeHalil M
atran.................................293Nizar K abbani
.............................294Muhammed M
aghut................297Abdel Basit El-Suf...................
300Suudi ArabistanHaan Abdullah El-K ureyi .. 303TunusEblkasm
El-bi.....................305Muhammed abuni
..................306ARNAVUTLUKM i gjeni
...........................................309Llazar SM qi
...................................310Fatos
Arapi...................................311Dritero A gol l i
..............................312smail
Kadere..............................3139AVUSTURULYABanjo
Paterson............................317K enneth
Slessor......................... 318R. D. M
urmphy...........................319James Me
Auley..........................320Colin T hi el
e..................................320Gwen
Harwood..........................321Eric Rol l
s........................................322L eon
Slade.................................... 324Rudi
Kraussman........................ 324Richard P
acker............................325J ohn
Tranter.................................327Peter
Skryznecki........................328Peter
Kocan..................................329Judith
Wright.............................. 330Kath Wal
ker..................................331AZERBAYCANSamed
Vurgun............................333Sleyman
Rstern......................336Mikayl M fi
k............................336Resul R z
a..................................... 337Nigar Ref beyl i
............................340Nebi
Hazri....................................343Bahtiyar
Vahapzade..................344Fikret
Sadk..................................345Fikret K
oca...................................346V agi fV eki l
ov............................... 347Ramz
Rven.............................349BALTIK LKELEREstonyaYuhan L i i
v.....................................351Marie U
nder................................ 351Heitti Tal vi
k................................. 352LetonyaYan
Raynis.................................. 353A rvids
Grigulis.........................353Ojars
Vacietis............................ 355Imants Zi edoni
s........................ 356Viktors L ivzemnieks357J anis P
eters...................................358Maris Cakl ai
s...............................359Uldis Berzi
n...............................360LitvanyaV. M.
Putinas.............................361Salomeja
Neris..........................362Nyka
Niliunas........................... 363J anina
Degutyte........................364J ustinas
Marscinkevicius......365Vytautas Bl oze...........................
366BANGLADEemsur Rahman.......................367Nazrul sl
am...............................369Davud H
aydar...........................371ahid K adri
.................................373Raf kA
zad................................... 37410BAKIRDSTANMustay K
arim.............................376BELKAEmile
Verhaeren........................ 378Charles Van L
ebergue..............382Max El
skamp................................383Maurice M aeterl i
nck................384FranzHellens...............................
385Geo Norge....................................386A lbert
Ayguesparse.................. 387Edmond
Vandercammen......388Theodore K oeni
g......................389Philippe J
ones............................390Jacques
Brel................................ 391Auguste
Marin...........................394Louis
Dubrau.............................394BELORUSYAYanko
Kupala.............................395Maksim
Tank.............................396BULGARSTANHristo
Botev...............................399van
Vazov...................................400Peyo K. Y
avorov.......................402Dom
Gabe...................................403Elizaveta
Bagriana................... 404Hristo Smirnenski...................
406Atanas Dalev.............................407M laden
sayev.............................409Nikola
Vaptsarov.......................410A leksandr
Gerov........................412Veselin H
anev............................413Valeri P
etrov.................................416Blaga Di mi
trova......................... 416Bojidar Boji l
ov............................418Pavel
Matev..................................419Georgi
Cagarov...........................420Ivan Davi
dkov.............................423Liana
Daskalova......................... 424Peter K
araangov.........................425A ndrey
Germanov.....................427Dimiter
Stefanov........................428Eftim
Eftimov.............................429Vladimir
Baev.......................... 430Lubomir L
evev.........................431EKOSLOVAKYA (eski)P etr Bez r u
...................................435Ivan
Krasko..................................436Karel
Tornan...............................437J osef
Hora.....................................439Stefan K
rcmery.........................440Konstantin
Biebl........................442Jan
Smrek...................................... 443Vitezlav N ezval
........................... 446Jaroslav Sei
fert.............................450Laco
Novomesky.......................453Vladimir H ol
an.......................... 453AndreiPl
avka..............................455I.iiiKostra.....................................456(
)ldrich M i kul aek.....................457l.uniir
Civrny..............................459A nlonin
Bartuek......................461l.inSkacel
...................................... 463Miroslav H ol
up.......................... 464Vaclav H avel
.................................468l osefH anzl i
k............................... 469Fero (Frantisek)
Lipka............471NLieu T a-P ai
....................................476Hu
...............................................476Kuo Mo J o
..................................... 477Mao
Zedung................................ 477Wen
Yi-Tuo..................................478P ai -H
ua..........................................481P i ngSi
n...........................................482FengChi
h..................................... 483Feng
..........................................483TaiVang-u..................................484Li
Kwang-Tien...........................485Pien -L i
n..................................486Ai Zi n g
..........................................486Siang M i
ng....................................488Lo M
en............................489Y K
uang-ong......................... 489Zin Z-H
ao.................................490Thong
Ting-Ven........................491Sun Y
-Tang............................... 492Liu i
a.............................................
493FangVei-Teh............................... 495Ven
ieh.........................................496Sia
Zing.........................................497Pai
Zieu.........................................498Liang Shang Y
uang................... 499Li a
................................................. 500Yi M
en.............................................501Wu Wang Y
ao..............................502UVA ZERK CUMHURYETGennadi
Aygi.............................. 504DAISTANResul H
amzatov......................... 506DANMARKAOtto Gel
sted.................................507Tom K ri
stensen...........................510Hulde
Ltken.............................. 510Nis P
etersen..................................511Jens August
Schade.................. 512Piet
Hein........................................513Gustaf Munch
Petersen513Ove A bi ldgaard...........................515Tove Di tl
evsen............................. 516Ivan
Malinovski..........................5171112Edle N i el
sen..................................518Uffe H
arder....................................519Eri k
Stinus...................................520H enrik
Nordbrand..................521ERM EN STA NHovannes
Tumanyan.............525Avedik I sahagyan......................
526Yeie arents............................527F N L A N D Y AH
jalmar Procope.......................529Edith
Sdergran........................ 529K atr i V al
a.....................................531Olavi Paavol ai
nen.....................532Rabbe Enckel l
.............................533H enry P arl
and............................534Eli
Sinervo...................................534Helena A
nhava.......................... 535Bo Carpel
an................................535Lassi N ummi
..............................537Pentti Saari koski
................538Srkka T urkka.............................539FRA
N SAA lphonse de L amartine.........542Victor H
ugo................................544Gerard De
Nerval....................546Alfred De M
usset.....................547Charles Baudelai
re.....................548Charles C r
os.................................552Stphane M al l
arme....................553J ose-M aria de Heredia............
557Paul Verlaine................................557Cahit Sitki T
aranci .....................560Comte dE Lautramont.........561A
rthur Ri mbaud........................ 566Jules L
aforgue.............................. 574Paul
Claudel.................................575Francis J
ammes...........................576Paul V al
ry.................................... 578Max J
acob......................................589Guillaume A
pollinaire............ 593Valry L
arbaud............................609Jules Superviel
le......................... 611Biaise C
endrars...........................613Saint-J ohn P
erse..........................632Pierre
Reverdy....................... 635Paul El
uard...................................637A ndr
Breton................................643Tristan
Tzara................................648A ntonin A
rtaud......................... 651Philipe Soupaul
t..........................654L ouisA
ragon.................................657H enri M i
chaux............................668Robert
Desnos.............................672Jacgues
Prevert............................674Raymond
Queneau..................684Ren C h ar
..................................... 688A ndr
Frenaud............................692Eugne Gui l l evi
c........................ 696lean
Grosjean..............................699Alain
Bosquet..............................700Rene Guy C
adou........................703Yves
Bonnefoy.............................707GRCSTANrakl
Abaidze............................710lossif
Griavili...........................714Anna
Kalandadze......................714lossif
Nonevili...........................715HNDSTANRabindranath
Tagor................718HarindranathChattopadhyaya.........................
722Subhas Mukarci......................... 723Mehdi Bak r
..................................724Ganga Prasad V i mal
.................726Mahmud Cemal
...........................728Sapti
attopadhvay.....................729A run M i
tra.................................... 729HOLLANDAEd. H oorni
k..................................732Jan
Hanlo..................................... 733Cees
Buddigh.............................734Bert Schi
erbeek...........................734Jan G. El
burg............................... 735Paul
Rodenko............................... 737Louis Th. L
ehmann...............738Gerrit K ouwenaar......................738L
ucebert.........................................740Remco C
ambert......................... 741Judith
Herzberg......................... 74213Ataol Behramolu / zdemir
nce15Al RKA LKELER1 kinciDnyaSavandansonrancDnyalkelerindeba- kn
.mbamszlk hareketlerisonucuKaraAfrikada birok yenidevlet l klu.Bu
sre iinde, air ve yazarlarn nder olarak siyaset ve daha i un , da
ynetimde yer aldklarn gryoruz:Neghor (Senegal), Lumumba (K ongo),
Neto (A ngola), vb.A l'rika lkelerinde binlerce yerli dilin yan sra
Franszca, ngilizce, l'm Ukizce,A rapaveA frikaan-yadaA
frikaner-(2)dillerikonuulmaklaveyazlmaktadr.A
rapa;bilindiigibiSveyKanalileAtlas >1yausuarasnda veKuzeyA
frikada yaayanMslmanAraphalk- la
nresmidilidir.BulkeleriniirleriArapiiriblmndeyer
almakladr.BulkelerinveEtiyopyanndndakalanbirokA frika
lkesinde,Franszca, ngilizcevePortekizceyaresmidilyadakltr lil
durumundadr. Bu dil smrge dneminin kkl etkilerini sim- ll'ledikleri
kadar, binlerce dil konuan yerli halk ve kabilelere dil birlii
eletiim ortam da hazrlamlardr.ada A frika airlerinin ounda rk ayrm
ve soykrma kar savam bilinci, bamszlk, zgrlk, doa sevgisi ve
insanln geleceine nan gibi ortak ve genel iirsel izleklerin yan sra
en etkili dncenin Negritude (3)olduunu
syleyebiliriz.Afrikaairlerininoundasmrgecikltrnngiderekazalan
etkisiylebirlikteA frikalnnkiilii ninaratrlmasnngeniboyut-
lakazand(ya da bu kazanmla birliktesz konusu etkinin azald), .mnist
kltrn, ada kltrel bireimin temel elerinden biri olma V niinde ilev
kazand grlyor. Eski dinsel trenlerde kitlelerce sylenenilahileri,
ky lenlerinin neeli iirlerini ierenanimist kltrn Al
ikalairiinoketkinbiranlatmolanaolduunugrmemekIAngola, Fildii Kys,
Gambia, Gana, Gine, Gney Afrika Cumhuriyeti, Kamerun, Kongo,
Liberya, Madagaskar, Malawi, Mali, Mozambik, Nijerya, Rodezya,
Senegal, Tanzan- ya.II lollanda kkenli Gney Afrikallar ve onlarn
dili.IFranszca yazan yazarlarn Afrika sevgisini ve Afrikal olmann
verdiigururu anlatmakkin bulduklar szck.16Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)olanaksz. nk, sanatla yaamn kol kola yrd kabile yaamnda,yresel
iir, gnlk yaamn bir parasdr.LangstonHughesndadediigibibugnkA
frikaiirimisyoner:okulunun sralarndan uzaklap halk trklerinin
sylendii aklklaradorugitmektedir.Onyedi A
frikalkesininiirlerindensetiimiz:iirler Hughesn gzlemini byk lde
dorulamaktadr.A ncak A frika iirinin yalnzca karaderililerden
olutuunu sylemeki hakszlk olur.zellikleA frikaandilinde
yazanBreytenBreytenbach, PortekizceyazanAngolalLuandinoVieiragibi
beyazair veyazarlar karaderili A frikann yannda yer alrken onun iir
ve edebiyatnn olu-:masna da nemli katklarda bulunmaktadr.Ataol
Behramolu / zdemir ince17ANGOLAAgostino Neto (1922-1979)A TELER V E
A H EN K L ER Yol stnde zincir krtlar,Kularn arks.( )rmanlarn slakl
altnda,Hindistan cevizi aalarnnyumuak musikisinin
serinliiAteler,imende ate,Kayatm madensi scak yapraklarnda
ate.insanln byk glerini barnda tayangeni kei yollar, kapal ufuklara
doru geni kei yollar, silah zoruyla alm kei
yollar.Fogueriaslar,danslar,tamtamlar,ahenkler.A ydnln
ahengi,Rengin ahengi,Sesin ahengi,Hareketin ahengi,plak
ayaklarnkana bulanm zincirlerinin ahengi Sklm trnaklarn
ahengi,Ahenkler,Sonsuz ahenkler, ey A frikann kederli sesi.Trkesi:
Eray Canberk18Dnya iir Antolojosi (i. Ciit)A Y RI L I KN CES N DE
VEDAA nacm!ldrdler evlatlarn senin Ve sabretmeyi rettiler sana.A
nacm!Yllar senin yaamnn benziyor birbirine mezar talar gibi,Ve ac
ekmeyi rettiler sana umut balayp gklere.Fakat senin evlatlarnndaha
baka oldu yazgsatlad sabr tave atladtohumu acnnve fke aac fkrd
ondan.Ve gklere balanan umudun sonu geldi.Umut biziz, kendimiz!Biz
ki dnnKleleri;plak rgatlarkahve plantasyonlarnda:Biz ki a her
zaman, her zaman susuz, biz ki aydnlktan yoksun; kr, cahil,ve
bildiimiz tek okul efendilerimizin buyruu...Ataol Behramolu /
zdemir ince19K orkard kyrmekten toprak stnde allnda atalarmzn yatt;
severdik, seni hrszlamahir bakasnn maln alar gibi; seni biz, ana
diye rmaya korkardk...Anacm, yurdum!imdi deitik artk.Kendimiz
kurtardk boynumuzu boyunduruktan Ve dn yok artk bu yolun.Yaamdan
korkmuyoruzbu, lmden de korkmuyoruz demektirBiziz umuduAngolannVe
bizim savamzsana mutluluu getirecektir!Trkesi: Ataol Behramolu
Antonio Cardoso (d. 1935) RNe zaman ekip gidecek bu kuru dnem ve
gelecek gne glmsemeye damn stnde?... eskiden, ocukluumun gnlerinde
sac damnkk delikleri vard aralarnda gnei gzlediim...Hskiden.20Dnya
iir Antolojosi (I.Cilt)Ne zamana dek ekip gidecek bu kurun gk ve
mavilii eskiningelecek glmsemeye damn stnde?Trkesi: Gven Turan
CostaAndrade (d. 1936)M EL EZ (M UL A TO)Yenmesi gereken bir
kuaktanm ben ve yeni yollar amay denemesi acunun drt yanma ne durur
ne yorulurum ben ne de bir korku duyarm ne de ikyet ediyorum imdi
sessizlik bouklatrd sesleri.Bir bildiri gibi dodum ben her ktada kk
olanSevebilir yaptlar beni ve yaratabilir yaptlar ykl omuzlarm
kesinliklerleve bana bir yrek verdiler tm engellerin stesinden
gelecekA ma salt nsanm benSenin gibi her Avrupann kardei ve sen
karde, iinde yacak gelecein A frikalar.Trkesi: Gven TuranAtaol
Behramolu / zdemir ince21Antonio J acinto (d. 1924)XI LOA NGO Bu
rmaklu rmak uzaklara gider yle uzun ve uzakBu rmakb rmak hayatmzdr
bizim yle ksa ve plakBu rmakbu rmak umudumuzdur bizim yle uzun ve
gerekA nlam ne bu rman vc sular krtran rzgrn?A nlam ne hayatmzn ve
amayan ieklerin?A nlam ne bu uzaklnanlam ne hi devirilmeyen
gerekliin?Ah anlam ne anlam ne umudumuzun o lmsz su zambann ykselen
rman zerinde ieklenen bir glmseme halinde!Ne anlam var bir bakay nn
glleriyle aydnlananve rmakta kalann.(1976)Trkesi: zdemir nce22Dnya
iir Antolojosi (I. Cilt)MON A NG A M B A4Bu koca iftlikte ekinleri
yamur deil aln terim sularBu koca iftlikte olgun kahve krmz kiraz
varkanm damla damla besledi zsularm.Kahve kavuracak ezilip, tlecek
kararacak, kararacak; rgatn kara rengini alacak Irgatn kara
rengini!akyan kulara sortasasz, kvrlp akan rmaklarave ierden ierden
esen rzgra:kim kalkar erkenden? kim yollanr tarlaya?Kim tar aann
tahterevanm5uzun yollarda?rn deviren kimdir, parasn alan kim?Kim
yaar kokmu msr, kokmu balk ve aalanmayla paavralar iin50
anglores6gndelikle ya kim yer sopay kar knca?Kim?K im bytr dary ve
ieklendirir portakal bahelerini?-K i m?Aaya, otomobiller, aralar
makineler, metresler ve bir sr zenci tutmas iin paray kim salar?
kim zenginletirir beyaz adam kim iirir gbeini ve czdann?-K i
m?4Motangamba: Gamba ocuklar.5Tipoye:ki klenin, zerinde eyaz Adam
tadklar iskemle (aslnda).6Anglores: Angola paras.AtaolBehramolu /
zdemir nce 23ve akyan kular tasasz akan rmaklar ve ierden esen rzgr
yantlayacaklar:Gamba kopuklarm ( Monangmbeeeee...)Ah! brakn hurma
aalarna trmanaym hi olmazsa b rakn ekeyim, ekeyim hurma arabn
sarholuumda boulup, UN UTA YI M Gamba kopuklarm (
Monangmbeeeee...)Trkesi: Turul Tanyol24 Dnya iir Antolojosi(I.
Cilt)FLD KIYISIBernard Dadi e (d.1916)T MKI TA LA RI N N SA N LA
RIKan sram gecelerden kar gelirim brlerime bir bak A lk ve atele
deilmi Ekilebilir bir topraktm ben Gr nasr balam
elimi,kapkaradurmadan ilemekten dnyay.Gzlerim ak ateiyle yank.Ben
oradaydm atay kovduu zaman melek Oradaydm ben dalar tkettiinde
sular sa uzlatrdnda cennetle yeryzn gene oradaydm Hl oradaym,
glmsemesi koyaklarnstndeyken Bizi bir araya balayan ayn yazgda.Btn
ktalarn insanlar Kurunlar hl glleri budar Dlerinin
sabahlarnda.Syrlr insan yalan umutlarn gecesindenSylediim ark
sizedirSiz ki sahipsiniz eriilebilir cenneteBizki ararz kendimizi
sokak lambalarnn yalanc afanda oka bilirimKemiklerdeki souk,
karndaki ala dair,Karabinalarn grltsyle yataktan frlatlma hakknda A
ma hep gz krpvermiti bu yldz Ateler akamnda, barutla sarho
saatlerde.Btn ktalarn insanlar Sahipsiniz eriilebilir cenneteAtaol
Behramolu / zdemir ince25Si/ , ki bi r kadn gl iitmeyi seversiniz
Bir ocuun oyununu seyretmeyi Siz ki seversiniz nermeyi ellerinizi /
incir gi bibiimlendirmeyi Kurunlar hl glleri budar 1)iilerin
sabahlarnda.Trkesi: Cengiz ndersever Charles Nokan (d.1937)ZGRL K
EAld i eizgrln Eski dinler unutuldu artk.Tapmyorduk Assieyle
Niamlene.Iara denen yeni tanr ald yerini onlarn da.Kara A frikay
yaralad beyazlar.Karalar ldrmek iin kavutu zgrle.Byk karanlklar
izliyor karanlklar.Uyan art k lkemin ruhu!Seni ldrecekleri yok et
Ve ek gerek zgrl!Trkesi: Muzaffer Uyguner26Dnya iir Antolojosi
(I.Cilt)GAMBALenri ePeters (d. 1932)PA RA TL A DA ML A R Paratl
adamlara gre ilk atlaysoluunu keser insann vegrnts rahatsz ederie
yaramadan sallanan ayaklarn.Sert toprakbraktn yerde deildir
tepetaklak inerken aa, konuur can damarn sen dinlenirsinrenerek
umudu kesmemeyi.Birden yalnzsn rzgr bir yerde ak emsiye ile scak
yeryz gven verir bu titrek geiciliin sonunu getirmesi ile.K onmaya
alrsn yeil imenlerin olduu yerde ve tamaya ykn tarlann bir kesinden
tekine.iddetli initir son noktay koyan ve yeryz bir yere gitmezken
sensin kendini balad yerde bulan.Zaman younlarken havada yitip
gidersin bulut iinde ve her sama d gibi bu da biter balad
yerde.Trkesi: GrhanUkanAtaol Behramolu / zdemir ince27GANAEllis
Ayitey Komey (d. 1927)UN UTUDen hurmay anmsamak istiyorum Ve beyaz
arabn hurmann Sert gbeinden dklen.Yolu anmsamak istiyorum Ayamn
amurunu,Vcuduma srnen dallarn Aalarn.Olduu gibi anmsamak istiyorum
Yeil suratl orman Kurbaalarn keyifli barlarn rperten sesleriyle
baykular.Hurmalar arasnda yrmeliyimYapraklar ji l et gibi
keskinDibinde bceklerin yuva kazdklarYer elmalarn, manyokalar
glgeleyenVe sarktka a bir ocuu besleyen gslere benzeyenHindistan
cevizleri arasnda yrmeliyim.Hepsini hepsini anmsamak istiyorum
Onlar da ben de Toprak olmadan,Gnn birinde.Trkesi: Grkal Aylan
Kwesi Brew (d. 1928)A RA TI RM AGemi dediin Bugnn kllerinden Baka
ne ki...Gelecek dediin Bulutlarla snrl Ge kam Bir dumandan baka
ne...28Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)H amm-hanmck ol;Sevgilimyi
yrekli ol;Bak, szler hatra oluyor Soytarlarn elinde H atralar kt
silah.Akl banda adamlarn Suspus olular Buddhnm yznde
sannAvularndaki yazy Okuyularndan trdr. yleyse sevgilim Onlarn
nutuklarnda A kl-makl arama sen Klavuzluk arama.Brak sessizlikte
kalsn Onlarn dillerine Haddini bildirmi olan Ayn ate.ret bize,
aydnlat bizi..., Sen ve ben Yk akmzdan Olan geceyi Uyur dururken
Yamur boand.Onlarn o Sivri veYeni bulunma akllar abuk abuk parlayan
imek aklarnda A a vuruyor gerei; Demek ki Onlar aptallarn Klesi
olmu kalmlar.Ataol Behramolu / zdemir ince29(Francis Ernest Kobina)
Parkes (d.1932)GECE YA RI SITanrm, bu gece yars K aranlk,
kasvetli,Yldzsz gece yars.t!geliyor ite Kzl ateli cinler
Hayaletlerle birlikte K aranlk gece yars.Kulak ver u
sessizlie!Grltl bakaldryYaam grltsnKorkudan, pis lmdenBaka bir ey
hissettirmeyen bu sessizlie?Uyanyor akbabalar aalarn hrtsndan.ite
kpekler havlyor Hayaletleri mi grdler yoksa Kzl, scak soluklu
cinleri mi Bu kara gecede?Tanrm, nasl da havlyorlar!Sessizlik yeni
batan.Tm cadlar seferber Bir av bulmu olmallar.Tanr yardmcs olsun A
nnesinin gsnden alnp karlan Kk bebein Bu karanlk saatte!Duyuyor
musunuz barlarn Tiz,ler acs,Ve sonra...Dnya iir Antolojosi(I.Cilt)O
sessizlik yeniden!Kk ruhu karlm olmal A kbabalarn bekletii Aac.Rzgr
esiyor Belki esmiyor da ekiyor zavall,Kr bebek iin.Bir ses duymadnz
m?Ne zaman?imdi. Yani bu gece,Hayaletlerin ayakland,Kt ruhlarn
ilenlilerden ald K ehribar karanlndaki bu gece.Bir inilti, bir
barma duymadnz m? Bebein barmasyd o.Kt cadlarn aataki vekilleri A
kbabalar tarafndan gzleri oyulan bebeO byk sessizlik yeniden.Ayak
seslerini duyuyorum kt tanrlarn.Uyuyamam, skntlymkarrken cadlarK r
bebeiAaca.Yatam srlsklam, baknSouk vcudumdan akan souk terle,A ma
kalkmamalymBu karanlk bu skc saatteHayaletlerin ayaklandYanklarn
slk gibi dolatTanrlarnA yaklarndaki zincirleri akrdattAtaol
Behramolu / zdemir ince31bu saatte.Evet, evet, kalkmamalym Alevden
soluklar Kzla evirirken bu kara geceyi Ve cadlar beslenirken A
kbabalarn kr ettii Bebein ruhuyla.Hl gece yars m Tanrm?Trkesi:
Grkal AylanA POLCA LYPSE Kyamet gnne yakn Grnm deiecek yeryznn Gne
gece yars olacak, ay da kan Kyamet gnne yakn.Ama imdi, kllarn daha
saban demiri olmad Mzraklarn mzraklklarn srd u gnde Gznz drt an
ocuklarm.Diyelim ki mango aacnn glgesinde yryorsunuz Ya da
kouyorsunuz kzgn gnein altnda.Bir hi olduunuzu kabul edeceksiniz.(
hlarn ok olarak kald,Mzrak ve oraklardan doan mucizenin ( lrnmeyen
bir mucize olarak kald u gnde l Isumuzda olsun ocuklarm,Kpeklerin
sylevler verdii,Boynuzlarn insan alnlarn ssledii lkelerde
KinliSasabonsamn kara ve gizlemli Bir zindanna srklerse sizi
U.stlantyla, minik ayaklarnz ( immi pullarla kapl denizkzlarmn Ve
deniz hayvanlarnn insanlkla alay ettii Bu garip, insanlktan uzak
lkedeDnya iir Antolojosi(I.Cilt)Taklrsa gzleriniz bir taa Kara,
cansz, pis, sakall,Yalvarrm ocuklar, ses etmeden gein,Soru
sormadan.Tarih ncesine dneceiz nk,Birleecek yeniden son ve ba,Grnm
deiecek dnyann yeniden Talar insan olacak nsanlar ta,Serelerden
kartallar doacak Toprak buday buday olacak.ocuklarm,Rastlantyla,
kkreyen bir tavan grrseniz Ya da tahterevana kurulmu bir
maymun,Sessizce bakn. abucak uzaklan yanndan.ok abuk.Trkesi: Grkal
AylanKofi Awanoor (George Awaoonor-Williams) (d. 1935)SAVA T RK S A
k basmalar iinde uyuyacam; nsanolunu geldi buldu sava basmalar
iinde uyuyacam.Brak ocuklar gitsinler savaa Kpli ve adamlar
gitsinler;Beyaz adamn silahlan grlesin brak,Hcuma geiyoruz;Hepimiz
basmalar iinde uyuyacazSaldrrken biz, yerler sarslacak;Ta
kulbelerimize dein geldi girdi sava;K orkaklar kalsnlar geride,Evde
otursunlar korkaklar kanlarla;AlaolBehramolu / zdemir ince33K
arlarmza yanaan olursa eer Biz savatayken karlarmza,Soluklarn
yitirecekler biz dnnce.Nerde duyulmutur kiNerde duyulmutur ki
gzleri nnde kendi z anasnn Bir ocuu soksun bir ylan;Sava geldi
attTa kulbelerimize dein girdi sava Yiitlerin sava buBrak grlesin
topu tfei beyaz adamn Savan duman sarsn bizi brak Bir lm kalm sava
bu sava.Sava alannda leceiz stemeyiz baka yerde istemeyiz lm
Bizimle birlikte lecek topumuz tfeimiz Keskin kllarmz bizimle
birlikte Sava alannda leceiz.Trkesi: Nazar BymAtukwei Okai(d.
1941)CA BRA L NVG TTabanca da yalan syledi gene Alad btn kyler
kasabalarAnilcar Cabraln ardndanliy afak vaktinin asl duran iyi liy
gkyznn trk aran bulut uurtmas liy uuun srtlerek geen kanatlar Ne
zamandr bombalanyor trkmz?Ne zamandr baklanyor mz Ne zamandr yerde
yatyor kumru?34Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)6.A milcar Cabral Ben
de grdm onu afak vakti yrrken tarlalardayrrken geni admlarla o kyl
savay ben de grdm A milcar CabralDengesini bozuyordu
kprlerin,ieklere su veriyordu,Adreslere fsldyordu,Ate yalmlarnn
kulaklarna.Otlaklara, kaynaklara gtryordu davarlar.Trkler
sylyordu,bezginruhlara kova kovasaydam kuyu sular dkecek
trkler,Trkler sylyordu sesleri ar yapan trkler.7.Yarn mahkemede
savunacaksnz hepiniz Taflatsenin toprak reformunu, geri verilecek
Btn topraklar halka uygun olarak bu yasaya.tekilere syleyin, adm
vermeyin, salcakla kaln.Her evde yank tutulsun ya
kandilleriGrnmesin salk verdik gneeBtn topraklar halka geri
verilinceye kadartekilere syleyin, adm vermeyin salcakla kaln.Bu
gece adres deitirtecek baklar En byk ocuklarna dmannGeri verilmeli
halka btn topraklar.TEK L ERE SYL EY N , A DI M IVERM EY N , KA LI
N SA LI CA KLA .Trkesi: Yunus akrAtaolBehramolu / zdemir ince35M-
F. Dei Anang(1909-1978)HA N GK A DERE DORU EY A FR KA ?Oturdumgkyz
yldzlarnn delik deik ettii kubbenin altna Ve yrngesi boyunca sabrla
kayan aya baktm.Kprdamyordu ayve Doann kendisini snrladndan da
kederlenmiyor gibiydi Sessizce glmseyip durumundan holanyordu
Yukarda bulutlarn arasnda.Ve sonra Ey A frikabyk Firavunlarn ve
esrarl mimar yasalarn yaratt o geni piramitlerin topra Anavatanm
benim Dnmeye koyuldum ki ay gibiSenin de ktn sylerler!A ma hangi
kadere doru Ey Afrika,Hangi kadere doru?Gemie doru mu?Davullarnve
hurma aalarnn glgesindeki enlik rakslarnn zamanna Gemie doru
mu?Koruyucusuz gnlerin zamanna Kzn hep el dememi olduu zaman Ve
olan eski tanrlarn korkusuyla36Dnya iir Antolojosi
(I.Cilt)tiksinirdi kt yola sapmaktan.Gemie doru mu?DinginliinVe
iyiliin hkm srd Saman sapndan yaplma karanlk kulbeler Gemie doru,
BO N A N LA R ama doru mu? Ya da ileriye mi? leriye!A ma neye doru?
nsanninsan stne yld Ktlnve yoksulluunmutsuz yuvalarm kurduklarHer
eyin karanlk ve korkutucu olduuGecekondulara m? leriye neye doru?
nsanlk d bir deirmendeBitmez tkenmez uzun bir ktcl by iindeZor
saatleri ten fabrikaya m? leriye!A ma neye doru?Ortaadan kalma
sularn bulac pis kokular,Aa rkninsanlar stne bombalar ve gllelerle
Arirkninsanlarnnkana susam toplar ate pskrd zaman leriye,UYGA RLI
Adoru mu? leriye,tozlu gerelere ve a gzl kazanlara ldrc kavgann
kesin habercilerine doru mu?Ya da dnyann yarsnn canllarn yere
sermek veteki yarsnn gebermesi pahasnabatan aaya pazarlar darmadan
edenve insanlarn yreini elie evirenAdam Simithinuygunsuz
yasalarnaAtaolBehramolu / zdemir nce37ileriye doru mu?Ya da
gemieAsl kaynanaA hlaksal erdemlerinHem tm hem erkin hem zgrBamsz
bir gnlden ykselen nsansevgisive Tanr korkusuna doru mu?Aynceden
belli bir yol boyuncayldzlarn delik deik ettii gkyzndesabrl ve
sessiz kayyor yice snanm bir yol stndeSaknarak kay, Ey AnavatanA ma
hangi kadere doru, ey Afrika?Hangi kadere doru oy?Trkesi: Eray
Canberk A.L. Milner-BrownK MB L R?Kim bilir, altn
topraklarlaBylesine cmerte gnendirilmiVe palmiyelerle bezenmiUzak
yakn btn byk uluslarn imrendiiBu A frika bir gn dnyaya art
niyetsizBar ve dinginlik iin nderlik edebilir-Kim bilir? K im
bilir?Ve Tanrnn zaman yetkinlie erdiindeVe ayr renklerin soylarn
snflarn insanlarOnu nder edindiklerindeKin ve ktlk gemie
gmldndeBarn Prensi en sonunda A frikadaYuvasn kurabilirKim bilir? K
im bilir?(Barn Prensi: sa Mesih, yalva)Trkesi: zcan zbilge38Dnya
iir Antolojosi (I.Cilt) G N ECamaral aye (d. 1928)A N N EMEZenci
kadn, A frikal kadn, seni dnyorum, annem ey ...Ey
Dman,annemhey,srtnda sentadnbeni,senemzirdin,ilk admlarm sen
attrdn, ilkin sen atn gzlerimi yeryznn olaanstlklerine,seni
dnyorum...Tarlalarn kadn, rmaklarn kadn, byk rman kadn, sen hey,
annem, seni dnyorum...Ey
Dman,annemhey,gzyalarmsenkurulardn,sencoturur-
dunyreimi,senkatlanrdnyaramazlklarmasabrla,ocukkenyannda olmaktan
holanrdm, imdi bile yannda bulunmaktannasl da holanacaktm!Ar kadn,
duru kadn, tevekkll kadn, sen ey, annem, seni
dnyorum...EyDman,bykdemircilerailesininDman,bykdemirciler ailesinin
Dman, usum, dncem hep seninle ilgileniyor, her admda, senin dnmen
elik ediyor bana. Ey Dman, annem, imdi bile,
itenliinle,scaklnlaolmaktan.Naslholanacaktm,ocukkenyannda
olmaktan...Zenci kadn, A frikal kadn, sen ey, annem, saol; beni m
iin yaptn her ey iin saol, olun ne uzak sana, ne yakn sana
olun!Trkesi: shak YetiAtaolBehramolu / zdemir ince 39GN EYA FR K
APeter Abmhams (d.1919)BENREN K L Y MLiza Teyze (Evet?)Ben
neyim?(Ne demek sen nesin?)I rmakta bir ocua rastladm Dedi ki o bir
Zuluymu.Teyzem gld.(Sen Renklisin, eit insan vardr;Beyazlar,
Renkliler ve SiyahlarBeyaz insanlar en nce gelirler sonra da
Renkliler en sonra da Siyahlar gelir.)Neden?(nk bu byledir.)Ertesi
gn Josephi grdmde Gsm dverek Ben Renkliyim dedim.O da ellerini rpt
ve gld.J oseph ve ben o yaz uzun leden sonralarnn ounu birlikte
geirdik.Ben ondan biraz Zulu rendim, o da benden biraz A frikaans
rendi.Dopdolu geiyordu gnlerimiz.En bata rmak vard aratrmak
iin.Sonra benim yzme derslerim vard.O yaz sopalarla kavga etmesini
st dallar ve yapraklarndan yeil apka rmesini40Dnya iir Antolojosi
(I.Cilt)ellerimlekurbaa ve iriba yakalamasn ceylan kapan kurmasn
rmak kularnn sellerini yanslamasn rendim.Bizi stan scak bir
gne,slak bedenlerimizi kuruttuumuz yeil imenler,oynamak iin killi
amur,boumak iin ince kumumuz vard.Kocaman ekirgelerimiz vard,
yartmz Austos bcekleri vard gn kararnca srlerle ortaya kan, ve
yzlercesini yakaladmz.Gevrek kzarm tuzlu bceklerin o ayrks tad
vard.Stlerde hrdayan rzgrn sesi, frtna ktnda duyduumuz gk grlts
vard.Kahkahalara boulan iki ocuun sesleri, bizim seslerimiz
vard.Josephin beyaz adamdan nce yaam siyah krallar anlatan ykleri
vard.Evde sordum;Liza Teyze (Evet?)Bizim de Renkli krallarmz var
myd beyaz adamdan nce?(Hayr)Peki, biz nereden geliyoruz?J oseph ve
annesi beyaz adamdan nceki siyah krallarn soyundan geliyorlar.(ok
konuuyorsun sen) dedi teyzem glerek ve salarm okayarak (Git ykan
artk.)Trkesi: zcan zbilgeAtaol Behramolu / zdemir ince41Richard
Rive (d. 1931)GK K UA I N I NB TT Y ERDE Gkkuann bittii yerde Bir
lke olacak kardeim,Ve orada dnya btn arklarn syleyebilecek.Biz de
birlikte syleyeceiz kardeim, sen ve ben H em de senin beyaz olmana
Benimse olmamama karn.Biraz buruk bir ark olacak kardeim nk ikimiz
de besteyi bilmiyoruz,Zor bir beste olacak kukusuz.A ma sen ve ben
renebiliriz kardeim.Ne siyah ne de beyaz ark var aslnda Yalnzca
mzik var kardeim.Ve ite bu o mzik, bizim de birlikte syleyeceimiz
Gkkuann bittii yerde.Trkesi: zcan zbilge Mazisi Kunene (d. 1932)I L
I K L A RSize bir lgn adamn lklarn veriyorum acmaszlara haykranlarn
gmtlerin zerinden haykranlarn iskeletlerin, st ste yl ve eklem
yerlerinden krk kemiklerin.Size bir akbabann sesini veriyorum etten
tarlalarmzn zerinde dnen tepelerde sralar halinde toplanan gz
ukurlarnda yitmi gzlerin ve mehtabn vahete terk ettii
yerdekilerin.Size ortasndan yrtlm bu gmlei veriyorum tarlada
braklmdaha memeden kesilmeden genlerin orda,syle bana, syle banakim
giydi bunu k bastrmadan?42Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)Size yalnz
uyuyanlar veriyorum elleriyle d katlayanlar, lm gecesinde baktklar
iin asla gereklemeyecek dleri, barn dnyaya diye size
veriyorum!Trkesi: GrhanUkan Breyten Breytenbach (d. 1939)L K EY E
DN A nne dnyorum da eve dnersem bir gnhabersiz sabahn
erkensaatlerinde dnerim yllarn birikimi zenginlikler demir atlarn
srtnda her yer, her ey mavidir hl usulca aarm kapsn arka avlunun
yal Wagter havlar sonra sallar kuyruunu beni tanynca ipince bir
keman alacaktr Fritz Kreiser nasl da iyi bilirsin anne bu havalarn
getirdii Viyana valslerini pencerelere toplanmaya balayacak
insanlar belki de uzaktanuzaa glmseyerek eilecekler gecelikleri
iinde dirsekleri bir zamanlar zerinde tepindiim dizleri zerinde
ierde atlarcasma atacak annenin kalbi (peki gzlklerim nerede?)
birdenuyanacak rzgrn sersemlettii baba ama anne oktan dardadr
sabahl iinde ve al aldr yanaklar A nnednyorum da tpk byle olacam
Noel sabahnda bir melezler korosu gibi alayacamz ve ay ieceimizi
dnyorum anne.Trkesi: zdemir nceAtaol Behramolu / zdemir
ince43NERUDA N I N LMBirka kan rengi elenkemekilerin bayraklar gibi
tabut zerinde;gn gnne izledik lmn Pablo Nerudaah, nice zaman yrdn
varmak iin dnyann br ucuna:(gkyz m? cehennem mi?)karn deilmi Madrit
sokaklarndagvdesinde tohumlar benzeri kurunlarla orada yatmaktadr
Lorcaklrengi ocuklar nnde Barselonannhep snra doruve yrekte
spanyaeski ama dipdiri bir uygarln rndamarlarnda vuruu kayalarn ve
madenlerindoruklar zerinde A nd dalarnngnein mihraplarnn
tesindedaha insancl yeni bir afaa dorubiz de tanyoruz onlar -
generalleri ve bankerleri,bakml trnaklaryla kokulu odalarndankaplar
yumruklayarak kfrler yadran gece yars askerlerinihaykrarak kitaplar
kartrrlarparalamak iin kck yalmlarnbilgi, zgrlk, onur ve
gururunzavall hayvanlar -sanki kesebilirlermi gibikuyruunu
yldzlarn!Bizim scak iklimimiz de retti, karanlkta,gvenlik
bahanesiylesaygdeer psikopatlar, ldren, kurban eden,smrcnn beki
kpekleri,uaklar dolarn, zalimler,iklet beyinli iren gorillerince
byklar, gne gzlkleridinleme aygtlar, mikrofonlarhamambcekleri gibi,
kertenkeleler gibi drt bir yanda.Trkesi: zdemir nce44Dnya iir
Antolojosi (I. Cilt)Mongane Wally Serote (d. 1944)YANAN B R S GA
RABu kk kara ocuk paketten bir sigara eker gibi geldi dnyaya ve
yakld.Bakar ykselen, kvrlan, dalan dumanolmu umutlarna sonra,
Hi.Byr sigarann klleri gibi byr, hemuysal, hem savunmasz.Ve ezilip
sndrlr.Trkesi: Eray Canberk Oswald MtshaliBI RA K I L M I I K I NJ
abavunn dumanlarna karmsabah sisi, beyaz kadn, yaylyor, kaln, sar
geni bir yaradan szanirin gibi.K ck evlerimiz bouluyor iinde aa
yakalanm balklar andran.Kann krmz paavralarna brnm, kpekler, p
tenekelerinin yamaclar, hrlayorlar, yrtc, bir kn kprdyor, belli
belirsiz.Bir ta atyorum?Uzun sivri dilerini gsteriyor kpeklerve bir
an iinkzl kadifeden azlarn.Tabanlar yalyorlarAtaolBehramolu /
zdemir nce45ve didiklenmi bir ceset brakyorlar. bir yn pisliin
stnde yeni domu bir ocuk- Ey Yemliin Hazreti sas(7)yi uyuinsan pl
stnde.A nan yumurtlad seni sabahn klar iinde, gnahsz parlayan yzn,
el dememi i tanesi gibi yrein.Trkesi: Eray Canberk Sipho
SepanlaDURDURUNYALANLARI sterim hep,Umutsuzluk lklarn deil zn
duyman szcklerin,atk kalarmdan okunan.Bir yeni sesinH aykrlarn
tayor nk gvdem.Dursun istiyorum yalanlar.Brakn yoksullar
beslediinizi anlatmaynk siz kardnz alA ltn ukuruna akttnzda
kanm.Dursun istiyorum yalanlar.Brakn kurduunuz okullar saymay,nk
siz kardnz cahillii Yalnzca bana gre bir eitim kurarak.Dursun
istiyorum yalanlar.Brakn gstermeyi hastanelerinizi,nk siz kardnz
hastalklar Emeime alk creti deyerek.7Alda dnyaya geldiine inanlan
Hazreti sann doduu zaman stne konduu yemlik hatrlatlyor.
(eviren)Dnya iir Antolojosi (I. Cilt) sterim hep,Beni gzn
abartmalaryla deil Tanrnn yaratt gibi grmeni, Varlnn nesnelliinde
somutlanan. nk yere basyorum ayam skca Evrendeki tm insanlar gibi
Trkesi: Engin KoparanAtaol Behramolu / zdemir ince47KAMERUNMbella
Sonne Dipoko (d. 1936)A CIParkta yaprak kmldamyordu soluk solua bir
haberci gibi gelip de rzgr syleyene dek barbarlarn geldiini.Fsl fsl
konuan dallar aresizlie kapldlar.Size o fkeli frtnay anmsatmak
isterim:Hani aresiz kalan ieklerbir buket olup vermilerdi
kendilerinitac meteorlarla ssl kt krala...Frtna balayana dek susup
da sonra konuan o dallar gibi biz de bekledik keskin souuyla grnmez
bir kl arpp kesene dek bizi.Her paramz bir yere gitti.Srklenip
yamur suyunda, her paramz kanmz dndaaa gvdesindeki yaban bal gibi
olduu yerde kaldTrkesi: GrhanUkan48Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)Patrice Kayo(d. 1942)T RK Btn karlar babamn lin ediyorlard
anam Fakat bilmiyorlard dans Babamn yerini ben alnca Ve kralie
olunca anam Karm olunca btn karlar babamn ve uaklar anamn Dans
beceremeyen anamn fazla ocuu yoktu Salgnlar alp gtrmt onlar yalnz
ben kalmtm Bir rmak mydm?gm gibi akyordum Ve birlikte olmadmz
zamanlar ceberrutlayordum Bir domuz taciri idim ve tavuk satcs
ncirleriniz, ngraklarnz varsa satn alrm.Bir tek oulGvenlidir baba
koltuundan Btn danslar da biliyorum A nnemse ahin eti yiyor
yalnzca.Trkesi: Muzaffer UygunerAtaolBehramolu / zdemir
ince49Fratcis BeheyB R GNA NLA YA CA KSI N Bir gn anlayacaksn
derinin kara, dilerinin ve ellerinin iinin ak ve dilinin pembeve
balta girmemi ormanlarn sarmaklar gibi kvrck olduunu salarnnSus.Bir
gn renincekrmz olduunu damarlarndaki kannkahkahalarla gl,ellerini
vur birbirine,deliler gibi sevinbu sz karsnda.Sonra bu neeli halini
brak, takn ciddi tavrn ve sor evrendekilere:Damarlarndaki krmz kan
yetmez mi kabule insan olduumu?Babamn keisinin de krmzdr
damarlarndaki kan.Sonra ok elendiini syle onlara Biliyorsun ki hi
anlamadlar,Hayvana ve insana krmz kan Tanrnn verdiini,Hi bilmez
grndler nsan ba konulduunu babamn keisineYaa ve alBylece adam
ol.Trkesi: Muzaffer Uyguner50Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)KONGOPatrice Emery Lumumba (1926-1961)A FR KA NI NY RE N DE SA
BA H Binlerce yl, A frikam, bir hayvan gibi ac ektin,l yalayp geen
rzgrda savruldu kllerin.Gzalc, byl tapnaklar yapt zalimler Ruhunu
aclardan kurtarmak iin Barbarlarn yumruu, beyazlarn krbacna kar
Yalnz lmekti senin hakkn bir de alamak,Totemine bitip tkenmez alk,
tutsaklklar oydular,A alarn kabuunda bile korkun, zalim bir lm
Sinsice seni gzlyor, sana doru geliyordu A alarn deliklerinden,
ucundan kan dallar gibi lm vcudunu, tedirgin ruhunu saryordu.Gsnn
stne kocaman hain bir engerek ylan koydular: Boynuna sert ikilerden
bir boyunduruk geirdiler,Cann cierin karn aldlar elinden, ucuz
incilerle gz boyayp Varn younu inanlmaz, paha biilemez.Kulbenden
tamtam sesleri karanlk geceye,Yce kara rmaklara zalim seslenilen
tad;A ldatlan kzlarn, gzyalarnn, kanlarn,Ve kk adamlarn kaynat,
dolarn kral olduu A navatan dedikleri o ilenli lkelere giden
Gemilerin yksn syleyip.te orada ocuum, ttler karn gece gndz A
mansz, korkun bir deirmende, yok oldu byk aclar iinde, Sen de
tekiler gibi birisin. yi kalpli beyaz Tanrnn Sonunda btn insanlar
uzlatracana inanman istiyorlar. Ateler yakp aladn, iler acs arklarn
syledin El kaplarna ken evsiz barksz dilencinin Derken bir eyler
oldu, bir eyler kmldad iinde Kann yanp tututu geceleyinAtaol
Behramoiu / zdemir nce51Dans ettin, bardn babadan kalma
tutkuyla.Bir frtna gibi azgn, ama insancl bir tonda Bir g douverdi
binlerce yllk felaketten sonra.Cazn madensel sesinde, nlenmesi g
bir barla Bir dev kprdanyla sarstn her yeri.ard herkes, duman oldu
btn dnya K annn lgn ritmini, cazn delice ritmini duyup Sapsar
kesildi beyazlar bu yeni arkyla Mor mealeyi karanlk geceye diken
bir arkyla.Sabah ite, kardeim!Sabah! Yzmze bak,Yeni sabahlar balyor
eski A frikada.Yalnz bizim olacak artk bu lke, bu su, bu kutsal
rmaklar, Binlerce yl anas alayan zavall Afrika.Tm gcyle gne bizim
iin parlayacak,Gzmzn yan, suratmzdaki tkrkleri kurtularak,Zinciri
kopardn an, koca zinciri,Ktlklerin, ikencelerin kkne kibrit suyu,Hr
ve en bir Kongo doacak kara topraktan,Hr ve en bir K ongokara iek,
kara tohumdan!Trkesi: Grkal AylanTchicaya Utamsi (d.1931)DEBOU T...
te rmak yine gkkua altnda ellerimi salarm alan rmak akallar dilerim
gibi sinsi ylann kokusunda belleimdeki delikte gizlenen bayku
gzlyor atmam yldzlarla sarho ilk admlarmyaamm ldrc bir yaam al
onu52Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)brakma lme anlyorum ki Kongom hr
yaamak istiyor zgrlkdilerim iin akallar olmak gzel kokulu hangi
elma olsa ie yarar ak zntlyse gece inecek ruhum hazrTrkesi: Grkal
AylanA LIA TEAte rmak demek budeniz imek ardndan kumlarnayaklar
elleryrekte sevmeyeinsanla dolduruyor beni iimde yaayan bu rmak bir
sana syledim evresinde ateinrkmakyor orda burda bir rmakalevler
baklarstnde kulukalayanlarmsyledim sanarkmhatrlyortadn tun esrik
scak fkenin.Trkesi: Ali KktavanhAtaol Behramolu / zdemir
ince53Antoine-Roger BolambaPORTREBenim var bir bym bym bym sessiz
birden uyanm sarlan dalgal kollarna Kongonun istemez bir frtnal
geit yreime prldayan bayrakklarla bombalanm gm gerdanlm dnyorum
yzlerce sessizlik adac ol baylyorum inat sabrna okapininak gkleri
dven mavi ku hangi batan gemi Onu hilik krfezine drd gece
yakarlarndan yoksun hilikA h tutulmam direniler ah!ilikli delikler
onlar koruyanlara ynelsin kaderim alak adam diyorum sayarak123kim
bulandryor atalardan kalma aynaysenden baka kaak grntgz kararm
fkenin en ycesinde bulacam senibekle takaym yzme kan maskemiyaknda
greceksinbir bayrak gibi dalgalandn diliminTrkesi: Ali
Kktavanl54Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)LBERYARoland Tombekai
DempsterA FR KA N I NYA KA RI IBensen deilim ama sen benim frsat
vermiyorsun ben olmamaBen senin yerinde olsaydmama biliyorsun kiben
sen deilimyine de brakmyorsunben ben olaymHer iime burnunu
sokuyorsunsanki bunlarsenin iinmisen de benmisin gibi.Duygusuzun,
kafaszn birisin aptallk olur dnmek benim sen olabileceimi, senin
gibi konuup senin gibi davranacam.Tanr beni ben yapm seni de baka
yaratm brak Tanr akna ben ben olarak kalaym.Trkesi: Grkal
AylanAtaolBehramolu / zdemir ince55M A DA GA SK A RJ ean-J oseph
Rabearivelo (d. 1901-1937)HA N GGRN M EZ FARE Hangi grnmez fare
gecenin duvarlarndan inip stl ay pastasn kemiren?Yarn sabah, ay kp
gidince, kanayan di izleri kalacak.Yarn sabah btn gece ienler ktlar
drenler ellerinden yan kapal gzlerle aya bakp kekeleyecekler:K imin
u parayeil masada yuvarlanp giden?A h! diyecek ilerinden
biri,dostumuz her eyini yitirdi de ldrd kendini!Hepsi yarm
glmseyecek sendeleyip decekler.Ay orda olmayacak artk: fare alp
gtrd onu deliine.Trkesi: Ali Kktavanh56Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)J acques Rabemanatjara (d.1913)A N TSAAda!Alev heceli ada,Adn
hibir zamanbundan pahalya mal olmad ruhuma!Ada,bu denli houna
gitmedi yreimin!Alev heceliada,Madagaskar!Ne yank!Szckler eriyor
azmda:Ormanlarnn gizeminde aydnlk mevsimlerin
gzellii,Madagaskar!Bakir ve krmz etini diliyorum snmekte olann k
dili doymak bilmez tutkusuyla,Madagaskar!Bir susuzluk dayana alk
iindeki yreimde, en atelisi klarnn, ensadk olanncokusuyla uzanacam
gsnde,Madagaskar!Ne nemi var gece kularnn, ve kundaklanm evin
atsnda can skc ve alak uan baykularn ne nemi var!ah, tilkiler,
civciv kan kokan, telli turnalarn kanyla ereflenmi derilerini
yalasnlar!Biz dierleri, gk sanrllar,bulut mavisinin sonsuzluuna
taklmz lgnca,Madagaskar!Trkesi: Ferda KeskinAtaol Behramolu /
zdemir nce 57Flavier Ranaivo (d. 1914)SI RA DA NB R I I NT RK S
Beni sevme, tatlm, glgen gibi,glgeler silinir akamlan,gne doana
kadaruyank kalmasn isteyemem,karabiber gibi de sevme;biber mideyi
yakar,acknca isteyemem,yastn gibi de sevme;gndz bir araya
gelemeyiz,buluuruz ancak uyku saatlerindepirin gibi de sevme',bir
kere yendi miakla gelmez bir daha,sessiz konumalar gibi de
sevme;tatldr bal amaherkes bilir tadn,beni gzel bir d gibi sev;sen
gecede yaarsn,benim umudum gnde,beni sev,birazck para gibi yanmda
bulundurduum, yolculuun boyunca yannda giden bir yolda gibi koca
bir su kaba gibi iinde su biriktirilen, aldm gitar gibi mzik paras
gibi beni sev.Trkesi; Eray Canberk58Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)MALAWDavid Rubadiri (d.1939)B R A FR K AFI RTI N A SIA celeci
bulutlar belirdi Batdanapansz ve kararloraya buraya en ekirgeler
gibi dne dnekuyruu boyunca bir eyler brakarak bir hi peinde koan
deliler gibiGebe bulutlar at srtnda gibi birleerek tepelere konan
kt amal kara kanatlar gibi; rzgr slk alyor ve gesin diye o aalar
eiliyor.Kylerdecoku dolu ocuklarn lklar uuuyorve attklar lklar
rzgra karyor srtlarnda bebeleri kadnlar ieri darfrlayp duruyor
lgnlar gibi rzgr slk alyor ve gesin diye o aalar eiliyor, ipe
dizili giysilerAtaol Behramolu / zdemir ince 59prtk bayraklar gibi
sallanyor dalga dalga uup gidiyorsallanan memeleri ortaya kararak
kr edici yldrmlar gibi hava grlyor, titriyor ve patlyor bunca
ate-duman tufannda ve frtnann cokusunda rzgr slk alyor ve gesin
diye o aalar eiliyor.Trkesi-.GrhanUkan60Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)M A L Gaoussou Diavara (d. 1939)A M L K A R KA BRA LI N A N I
SI N AIYzn anmsyorum senin A skerin yz Emekinin Ve
peygamberin.Gzlerini anmsyorum Bakmtm onlarakendi gzlerime
bakarcasna.Sesini anmsyorum Kararl net temiztoprakasma.Seni
anmsyorum Projektrlerin kesitii yerde Flalar altnda fotoraf
makinelerinin Mikrofonlarn iti arkasnda.SeniKmrlemi kylerinduman
kokusuyla...Srtndakiasker gmleindenbir barut acl
ykselirdi...Glmseyiini anmsyorum Ruha alevler saan.Elleriniki mavi
yanklar gerirdi onlardadman bazukalarnn armaan.Parmaklarn anmsyorum
ki jestleriincelik, younluk ve iradeyi birletirirdi.AtaolBehramolu
/ zdemir inceSeni anmsyorum,sylevini.Sesini sevgili olunundinlerdi
A frikaVe Asyadururdu yannda onun z bacs gibi.Sz ederdinyurdundanki
oradatamtr zgrlk nehri ve fkeyle parlamaktadrpartizan dalarnda
ateler.Konuurdunsen Ve yanard yrekler Savan mziiylemest.Zrhl
arabalarn uultusu infilaklarve makinelerin takrts ve kurunun sl ve
dikenli tellerinatrts ve zafer lyla...A nmsyorum seni
Amilkar...Derdin ki zgrlkdnyada son tutsakkoparp att zaman
zincirleriniancak o zaman balayacak...I IA milkarUmut
yerletirdinsen acl, milyonlarca yree.Onlaryakan mutluluun duyumuyla
doldurdun. Kestin sonsuz geceyigerein mealesiyle Ynelttin halknetin
yollarnayiitlik ve ak yrekliliin.Ve ite, iki adm kala afaa dtnve
donup kaldn sonsuzca.Ve kann ykyorgkte ykselen afa.ldrdler seni.nk
senGerek yaamn yolunu setin yolunu bakaldrnn nk seneline silah alm
adalettin nk senacmzdn her ey iin hesaplamaydn dmanla.nk
senmidiydin emei ve onuru yamalananlarn.Gine-Bissaudave Yeil Burun
adalarnda alyor rzgrPalmiye korularnda krmz bir toz
kaldrarak.Dalgalar vuruyor kylara, ve acyla grldyor anafor.Titriyor
cengellerinliyor derinlikleri ormanlarnDnya iir Antolojosi
(I.Cilt)Ataol Behramolu / zdemir nceA frika anasevgili olununcesedi
stnde alyor...Bir canavara dnd onlar.Sen gz peke yaamaktaydn
Geberiyordu onlar korkudan Sen cisimlemi akldn A klszlkt onlara
egemen olan.ldrdler seni Fakat al kann atardamarlarmzda atele
fkryor.Ve yzn tekrarland milyonlarca yzde.Ve vcudunbir paras oldu
topramzn onun tasn sen, topra ve kumu.Ve yrein senin filizlenerek
yaam aac olacak bizler ve ocuklarmz iinI I IEllerin canlanacakVe
youracak baln gelecein.Ve biz, yeni bir yaam yapacaz ondan.Yrein
canlanacakve balayacak savaarak geri almayazgrlkak ve iyilik
zamann.64Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)Gzlerin canlanacakVe
greceklerafan douunualtn bir alev iinde ufuktan.Cesedinin stnde
yemin ederim her eyimi vereceime en uzak kesinde topramzn son
zincir halkas paralanana kadar...Nerede gneglmseyi ve trkler varsa
ve u veren filiz; orada sencanlsnAmilkar...Trkesi: Ataol Behramolu
Ouooguem Yambo (d. 1940)BY CN NSOL UUGece gelecek ve nemli hibir ey
olmayacakUmut snecek ve belki yrek susacakGn geip gitti, btn gnler
gibi insanlar alt, hibir ey dnmeden.Gece ilerleyecek, herkes yalnz
kalacak Bizsiz balanan demetleri yacak dler.Hayvan gibi uyunmuyor,
insanz Tadn karmal uykunun, gndz yorucu;Olumlu iki ey, grmeliyiz
dlerde hep byle yaamak tat vermiyor artk...Trkesi: Muzaffer
UygunerAtaolBehramolu / zdemir ince 65MOZAMBKJ ose Craveirinha (d.
1922)K A TRA NDA N B R TA N RI NM akine alacak,gne demeden,yamur
demeden,unla, fasulyeyle,makine topra aacak.Ay yrei gizliyor, altn
geliyor elmas yontulacak, gemi geliyor, ambar makineyle dolu,Kmrden
kukla geliyor,Emmet Ti ll in tarihi, geliyor Cadillac
patronun.Makine alacak havanda dvlen unla.Geliyor msr, geliyor
fasulye tarlas, geliyor koca makine katrandan tanrya.Havanda dvlen
unla alacak makine!Trkesi: A. Kadir-A.Timuin66Dnya iir
Antolojosi(I. Cilt)Rui Nogar (d.1932) STEM EDENA SK ERE G DEN B R A
SK ERE RKorkmaktankorkarakgitti oraya.(A man Tanrm, kymde braktm
kadnm...)Utanarak gitti oraya.(A man Tanrm, belki de bir ocuk
ldreceim, benim de iki yavrum var...)Oraya gitti bakas istedi
diye.Oraya gitti ama ne cesareti onundu ne de nefreti-hi onun
olmamt ya Bakasnn fkesi bulanca ona o da ldrd, ldrd.Ta ki bir gnbir
hakaret gibi gelentam gnei varken, umudu varkenkadn varkenoullar
anas ve mektubuher ey varkentepesine dene dekgagassarkuyruu
krmzkorkun bir kahkaha ileel bombalar.Trkesi: GrhanUkanAtaol
Behramolu / zdemir ince(57Marcelino Dos Santos (Kalungano)A RMA A
NYollarn akllar stndeki gneGm yapraklar titretenrzgrve dereler,lk
topran damarlarndan akan...Btn bunlar bir armaandr sana
olundan.Uzakocukluk zamanlarndan, derin dlerinden sana uzanan.Bir
yaamisteiyle keskin ve buyurgan durmadan canlanan anlarndan.M sr
ieklerinden bir tatr bu, olunun alnna koyduu senin bayramnda senin
gnnde, ana!Haylazlklarm baladn gnlerdeki gibi tpk o zamanlardaki
gibi ite geldim gene bugn bam gsne koymaya.Uyumaya, salnarak
gzlerindeki dalgalarn uzaklardan tad ninnilerle dalmaya kollarndan
doan dlere doru.te,ana,Dnya iir Antolojosi(i. Ciit)yorgun ayaklarnn
Aalardallarnn iekleriyle donatyor kollarn ve glgesine saryor seni
umutsuz bir dinleniin.Doduuntopraklarn armaan derelerakyor gvdenin
vadisinden ykayarak ellerini. te benim gelen ana!..Trkesi:Onat
Kutlar Noemia Da SouzaA RIK im bomu olacak kz kardeimin
yorgunsesini cra yerlerde?..Gelmez oldu artk her sabah uzun uzun
yrmekten yorgun, kilometreler ve kilometreler yutarak sonsuz lyla:
Makala!Yok, gelmez oldu artk, iseleyen yamurda slanm elinde eteinde
ocuklar ve olacaa boyun emi...Ve bir yzle; dingin, duru bakyla
kendini ele veren!Ah, biliyorum, biliyorum; son kez, bir veda prlts
vardmahzun gzlerinde,ve sesi bouk bir mrltyd nerdeyse,dokunakl ve
umutsuz...Ey A frika, toprak anam benim, syle bana:N oldu benim cra
yerlerdeki kz kardeim, hi kente gelmemi olan kz kardeim sonsuz
ocuklaryla?Trkesi: Eray CanberkAtaol Behramolu / zdemir inceN J
ERYAGabriel Okura (d.GL DNDE GLDNSenin kulanda benim arkm motoru
bozuk otomobil bouk seslerle sarslan; gldn de gldn.Senin gznde
benim yrym garip, yabans bir yryt senin yce zekna smayan, gldn de
gldn.arkma da gldn, yryme deBy dansm yaptm sana simgesel bir
konumann ritmiyle yalvaryordu tamtamlarm, ama kapadn, gzlerini,
gldn de gldn.I dnyam atm, mistik dnyam sonuna dek, gkler gibi
gelgelelim sen girdin arabana Gldn de gldn.Dansma da gldn, i dnyama
da.Gldn de gldn.K ahkahalarn buz gibiydi ama iini dondurmutu gln,
sesin kulaklarn dondurmutu, kulaklarn gzlerini, dilini.Glme sras
bende artk;70Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)glm buzdan deil ama; souk
deil.nk kulunuz ne otomobil bilir, ne de buz.Glm ateidir gn,
topran, havannateidirdenizlerin, rmaklarn, balklarn, ateidir
hayvanlarn,aalarn, iini stan bir atetir glm eritir buzlarn sesinin,
kulaklarnn, gzlerinin, dilinin.Birden bir mucize olur utanga utanga
fsldarsn:Nasl olur bu?Yantlarm hemen:A talarm da, beni de yaatan
yce scakldr topran, cokun, plak tabanlarmla dokunduum.Trkesi:
Giirkal AylanB R ZA M A N L A RBir zamanlar, olum,iten yrekten
gelirdi glmelergzlerininii glerdi insanlarn;gel gr ki herkes srtyor
imdi.buz kesilmi gzlerigzleri bir kukular denizi.Bakayd o zamanlar,
baka el skmada bile itenlik vard; ama hepsi tarihe kart, olum.imdi
souk souk yapyorlar bu ii o yetmezmi gibisol elleriyle bo cepleri
yokluyorlar.AtaolBehramolu / zdemir nce 71Buras sizin eviniz, Gene
buyrun nden bol keseden atyorlar ama, sonradan i deiiyor, bir kez,
iki kez gleryz gsterip ncde kapyorlar kapy suratma.Neler rendim
neler.Yz deitirmeyi rendim szgelimi giysi deitirir gibi evyz, iyz,
sokakyz, konukyz, kokteylyz her birinde ayr bir anlatm bir fotoraf
gl.ben de rendim olum dilerimi gsterip srtmay, souk souk el skmay,
iten defol demeyi Hi sevmediim halde Grdme sevindim kafam kazan
olduu halde Ne gzel konuuyorsunuz demeyi ben de rendim.A ma inan
bana, olum,sen yatayken naslsamyine yle olmak istiyorum. A
rmagidiyor numaralar renmek.zellikle nasl glneceini yeniden renmem
gerek, bir glyorum aynada, dilerim zehirli dileri oluyor bir
ylann.ret bana olum, nasl glneceini; gster nasl glerdim bir
zamanlar sen yataykenTrkesi: Grkal Aylan72Dnya iir Antolojosi
(I.Cilt)MA N GO F DES(Christopher Okigbonun ansna)Modern bir i
hannn Yksek penceresinden bakarken Yeni km mango fidesi grdm Geni
beton kntnn zerinde ki kat aadaki,Mor,iki yaprakl, duruyordu ikiye
yarlm Kara yumurtasnn zerinde. El ediyordu nee iinde rzgra ve gnee
ki saanak arasnda-ziyafet ekiyordu her gn kendine Bol bol
tohumundaki niastasylaNe kadar srer?Ne kadar, yamurlarn ykad bu ta
gmt uurumundan bu mutlu el sallay?Ne kadar srer toprak tencerenin
dibinde kalm unla doyunmak?Belki de inanc hi lmeyen Bir pencere
gibi durmu bekliyordu Ormandan gelecek, o psteki salGcyle tohumu
sonsuza dek dondurabilen kutsal adam.Ya da belki kocaman bir eyin
sebze ksesine yerletirilmi Hindistancevizi yumrusunun durmadan
yenilenen lekesi zerinde Yal kaplumbaann tanskt sofrasn umuyordu Bu
masaldan uzak, inantan uzak gnlerde?Daha sonra grdm onu Yrekli bir
yalnzlkla dururkenYerle gk arasnda kan ilk az dalanda K ahramanca
kk salmaya alrken nesnellie, havann ortasndaki taa Bu kavgay ilk
balatan yamurunChi nuaAchebe (d. 1930)AtaolBehramolu / zdemir
ince73Bir gn iyice glenip lgnca bir alayanla Koruyucusu olduu fidan
indireceini dndm Aadaki topraa. A ma yamur yad her gn Beton dilinin
zerinde kk seller oynatlar Dans ettiler onun ayak ucunda ikiye
ayrldlar,Sonra yeniden birleip devam ettiler yollarna.Hastalkl
yeile dnt mor rengi lmeden nce.Bugn hl gryorum onu Kurak aylarn
tozu gnei iinde kupkuru tel gibi ince Tutkulu cesaretin kk molozlar
arasnda bir mezar ta.Trkesi: Kevser KavalaFratceso Yetunde Pereira
(d. 1933)Y KBana giz miz verme dostum,Yreim ykn ekemez onun, kafam
ezilir Arl altnda.Beni bir kalem geiver, nolur,Dilsiz olmak
istemiyorum Susuk, bir labirent gibi Kalbimden gelen yol Nasl olsa
kvrla kvrla Bir sokaa alacak sonundaKonumalar sokana.Bana giz miz
verme dostum ayann altn peyim, baka ne istersen yaparm Ama ne
istersenDilsiz olmam isteme de.Trkesi: Grkal Aylan74Dnya iir
Antolojosi (I. Cilt)MEVS MPas olgunluktur, pas Ve benzi sar msr
tyleri;iek tozlar iftlemek zeredir K rlanglar dansa durduu zaman
Okun ucundaki ty gibi Uumakta msr saplarnniplikikleri I n hizasnda.
Ve biz iitmekten sevinli Rzgrntoplu yryn, iitmek Ovadaki bk sesini,
msrlarn brakld yerde Bambu kymklar gibi iine ilediini, biz
toplayclar, imdiPskllerin stndeki pas beklerken, ekilir A
lacakaranlktan uzun glgeler, kaplanr elenk gibi Sazdan
samandanarabalar ttsler iinde. Su ykl saplar Tohumun rne yrrler-biz
bekleriz Pasnsz verdiini.Trkesi: Haydar ErgidenY A DI I N IDN Y
ORUMYadm dnyorum onun Kuraklktan salverilmi diliyle A znnalmam
tepelerinden, dolarak Ykl mjdeyle,Onun ykseldiini grdm O apansz
bulutu, kller iinden. Yerleerek Bulutular kl rengi bir emberde,
iinde Durmadandnen bir ruh.A h, o yamal elbette A kldaki bu kuatma
tutmal bizi Tuhaf kederler iinde, reterek Kederin sessizliini.Wole
Soyinka (d. 1934)Ataol Behramolu / zdemir ince 75Ve onun nasl rpndn
rktp saydam eyleri kanatlar stnde Bizim isteklerimizin, koyu
zlemleri yakp K anlmaz vaftiz trenlerinde.Yamur ddkleridir
almanBoyun eme inceliinde, buralardan uzakta.Hl boyun emeyen, bu,
benim plak kayalar ken dnyamn Bulumasdr seninle.Trkesi: Haydar
Erglen76Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)RODEZYADenni s Brutus
(d.1924)MA RTHA YA M EK TU PL A R 17.Hapistebulutlar nem kazanyor
ve kularDmanln duvarlarile kesilmi gkyz bir yanda ezenler varken
yukar dnyor akl -dnebildii zaman-Yldzlar grme umudu yok:
aradaElektrikli teller ve lambalar var, siliniyor onlarKularnbeceri
dolu hava bilgileri ve en gsterileri ilgisini ekiyor insann kularn
zgllne ilikin bilinen szler ve bakmsz serbestlikleri anlam
kazanyorVe bulutlarn ince zgn hareketleri -bir eit mzik, iir, dans-
insana etkileyici ritimler gnderiyor imgelere brakp gidiyor:Nereye
gidiyorlar nerede zlecekler Evdekiler grecek mi onlar K imleri
sevindirecekler?Trkesi: GrkanUkanAtaol Behramolu / zdemir ince
77SESLER BA L I YOR Y N E Sesler balyor yine:Geceninortasnda
sirenkapda frtnaac eken sinirlerin lYarm ay gibi keskin ac eken
yzler salt sonsuz haykr zgr olmayanlarn tandSaanak gibi iniveren
grntler ac sayor havaya sirenlerin hemen ardndan izmelerin tkrtlar
ve balyor benim seslerim yine.Trkesi: Grkar Ukun78Dnya iir
Antolojosi (I. Cilt)SEN EGA LBi ragoDi op (d. 1906-1970)DY PTI QU
ESividi asmakabann ucunda ipe asl gne gn doyururken,k kzlarnn
yaklamasndan rken karanlkdalarn eteklerine sokulur.Savana aydnlk ve
hamdr.Her ey gzler nndedir, biimler ve renkler.Bunaltan
sessizlikteki uuldamada ne bouk ne keskin ufack grltler; bizi saran
ve rkten duyarsz ve yrek ezen gizlerdir Duyarsz usuz gizler.Topraa
serilmik dokulu,koyu renkli petamalgecenin yatan aarken,karanlk
kzlarnn yaklamasndan rkenkpek uluyor, at kiniyorve insan kulbesinin
kuytusuna saklanyorGzlerden saklanr, biimler ve renkler,n yitirmi
savanadaBunaltan sessizlikteki uuldamadakimi bouk kimi keskin,bitip
tkenmeyen grltckler;gizin dolambal yollarekip gidenler ve geri
dnenler iinusulca aydnlanrlar.Trkesi: Necmiye gren8ki katl kanattan
oluan, sk sk bir altarda yer alan resim.Ataol Behrami>9lu '
zdemir ince79Leopold SedarSenghor (d.1906-2001)S N E GECESKoy alnma
pelesengi andran ellerini, kadrn, koy, krkten de yumuak
ellerini.Yukarda, akamn esintisinde hrdayan hurmalar salnyor Daha
imdi. Stannenin trks balamam bile.Bizi sallayan, ahenkli
sessizlik.Dinleyelim trksn, dinleyelim koyu Rann damarlarmzda
arptn, dinleyelim.Yitip gitmi kylerin sisi iinde Afrika'm)1nabznn
attn te yorgun ay durgun denizden yatana doru eiyor ban te
kahkahalar azalp seyreliyor, dyor balar anlatclarn annesinin srtnda
uyuklayanocuun ba gibi te arlayor raks edenlerin ayaklar; art arda
trk syleyip ranlarn arlayor diliYldzlarn ve dnceye dalm Geceni)1
saatidir imdi Dayam dirseini bu bulut tepesine, st beyaz petamalyla
rtnm tepeye I ldyor hafiften kulbelerin damlar. de diyorlar acaba
byle gizliden yldzlara.Snyor ierdeki ocak, yakc ve yumuak
kokularyla mahremiyetin Yak ya lmbasn, kadn, yak da evresinde
yarenlik etsin bykler atalarn yapt gibi, dinlesin ocuklar yatakta
Elissann Eskil erini n dinleyelim seslerini-Biz srgnler gibi lmek
istememiti onlar, yitip gitse de kumlarn arasnda tohum
selleri.Dinleyeyim, tandk ruhlarn konuk gelen yanssn tts kokan
kulbedeBam, ocaktan kan bir dang kadar scak gsnn zerinde Duyaym
kokusunu llerimizin, derli yim ve syleyim yeniden onlarn
yaayanseslerini, reneyim Uykunun o derin boluuna inmeden nce
yaamay.Trkesi: Eray Canberk80Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)SEN NA DI
N ISY L EY ECE M(Tama iin)Senin adn syleyeceim, Naett, senin adn
haykracam, Naett,Adn tarn kadar uucu Naett, kokusu bir limon bahesi
gibi.Naett, iek aarken naslsa kahve aalar yle saydam, adm,le
gneinin ve tutkunun yaratt koyu nemli bir glgelik, iekler aan,ie
benzer adm, daha taze demirhindi aacnn glgesinden,Gnn sca azalp
akam olunca naslsa yle, ksa akam saatlerinden daha taze,Naett, sen
fkeli kasrga, imein grlts, gecem, gneim,imdi de bycn oldum senin
adnsyleyebilmek iin her eyi gze aldm,O uursuz gnde Futadan srlen
Elissaprensesi.Trkesi: Eray CanberkK A RAKA DI Nplak kadn, kara
kadn!Giyinmisin yaamn kendi olanrenginle, gzellik olan biiminle!
Glgende bymtm,ellerinin yumuakl rtmt gzlerimi. Sonra, yazn ve lenin
scanda, birden buldum seni adanm toprak, kavrulanyksek bir tepenin
stnde Ve gzelliin uan bir kartaln ak gibi arpyor yreime.plak kadn,
kara kadn!Olgun yemiin sk eti, kararm arabn acdan
koyulaanrenginde,azm iirlereitenazAtaol Behramolu /zdemir ince81A r
evrenli ayrlk rperiyor Dou yelinin tutkusu okayyla Tam tam oymal
evrenin zerine gerili gergin deri, inildiyorFatihin parmaklar
altnda Senin derin iten sesin kutsal ezgisidir en Yce olann.plak
kadn, kara kadn!En ufak bir solukta dinginleiyor ya, yarnn br
stndekiya, MaliPrensi ni n br stndeGk tutulu ceylan, i damlalar
deriningece gnde yldz0balamaz usun tatlar, illi derinde al altn
yansmalardr, sann kara glgesinde kara sevdam aydnlanr doan
gneiylegzlerinin,plak kadn, kara kadn!Yiten gzelliini trklyorum,
lmsz bir kalba sokuyorum onu Kskan bir kader seni yaamn kklerini
beslemek iindndrmeden kle.Trkesi: Gven TuranANIBugn
Pazar,Kardelerimin ta yzl kalabalndan korkuyorum.Acyla doldurulmu
cam kulemden, hep kusur bulan A talar Damlara, tepelere bakyorum
siste Sessizliktebacalar arbal ve plak.Eteklerinde uyuyor llerim,
btndlerim toprak Btn dlerim, caddeler boyunca dklyor cmert kan,
mezbahalarn kanlarna karlk Ve imdi, bu gzlem kulesinden ehrin
varolarndan gibi Dlerimin belli belirsiz akp gittiini gryorum
caddelerden, tepelerineteklerine yayldn,1rkmm yol gstericileri gibi
Gambia kylarnda ya da Saloum, imdi Seinede, bu
tepelerineteklerinde.llerimi dneyim!82Dnya iir Antolojosi
(1.Cilt)Dn Toussaint idi, koca yldnm gnein H ibir mezarlkta
anlmad.Ah, lmeyi hi kabul etmeyen ller, lmle nasl savaldm bilen
Seinede ya da Sinede, benim gsz damarlarma yenilmez kan
dolduran,Koruyun dlerimi oullarnz korur gibi sezgili ayaklarla
dolaanlar.A h ller, koruyun Paris damlarm Pazar sisinde Benim
llerimi koruyan damlarKi korkulu tehlikesizliinden kulemin
inebileyim caddelere K atlmak iin aralarna mavi gzl kardelerimin
Kaba elli.Trkesi: Ali KktavanltA FR K AA frika Afrikam benim.Ba
emez savalarn A frikasHani o ata yadigr ovalara adn yazmHani o
bykannemin arklarndakiKar rmak boylarndakiSavalarn A frikasBen seni
hi grmedimKanndamarlarmda oysaO gzelim kara kannKrlar bayrlar
sulayanO gzelim kara kannBular terlerineKlelikten can kan
ocuklarnnA frika syle bana A frikaSenin srtn mdr bu ki bklm ezilgin
olanKk grmelerin arl altndaKzl yaralar aansrtnda iek iekKrba krba
inleyen sen misin yaz scandaAtaolBehramolu /zdemir ince83Erkek bir
ses yantlyorMert olum byyor ite yiit ve glBurada bunca viranln
ortasndaBeyaz soluk ieklerden bir aaA frika bu senin A
frikanYeniden dallanp yeeriyor bak sabrla inatlaSunarak rnlerine
yava yavaAc tadn zgrln.Trkesi: Grkal AylanA K BA BA L A R O
gnlerdeUygarln yzlerimizi tekmelediiKutsal suyun uysal alnlarmza
arpld o gnlerdeA kbabalar penelerinin glgesine diktilerKanl vesayet
antnO gnlerdeAc kahkahalar vard yollarnmadensel
cehennemindeBouyordu tek dze ritmi dualarnSmrgedeki ulumalar o
gnlerdeEy zorla alman pcklerin ac anlarBir savut namlusunda bozulan
vaatlerinYnlarla kitap okuduklar halde yine deYabancs olan
insanlklarn sevgilerinA ma biz bu eller bu dllediimiz
topraklarSizin gurur dolu arklarnzaYkk kylerine karn
AfrikannTayoruz bir kale gibi umutlarmz iimizdeSwazilandn
madenlerinden Avrupann fabrikalarna dekYeniden ieklenecek bahar
aydnlk admlarmz bastmz her yerde.Trkesi: Grkal Aylan84Dnya iir
Antolojosi (I. Cilt)DERD N E YAN ZAVALLI ZEN CDerdine yan kk Zenci
K rba slk alyor bak Srtnda okadka Kanl kanl terli terliDerdine yan
kk Zenci Gn uzun yollar uzun Ta durmadaniin ne Beyaz fildii beyaz
EfendineDerdine yan kk Zenci A lsn ocuklarnala Bombo kald kulben
Sevgili karn uyuyor Efendinin yatandaDerdine yan zavall Zenci
derdine Bir kez vurmu bahtn damgasn rengineTrkesi: Grkal AylanSEN
NYANI NDASenin yannda yeniden buluyorum adm Uzaklklarn tuzu altnda
gizlenmi adm Yeniden buluyorum fkenin ateini saklamayangzleriniBir
de karanl bir alev gibi delen gln Bana A frikay yeniden kazandran
karl gemilerin tesindenOn yl bu sevgilim on ylKuruntularla dolu
sabahlar ve dnce krntlar kiyle szlm uykularOn yl bu ve dnyann soluu
bir ac gibi ilediiimeAtaol Behramolu / zdemir nce85Gelecek gnlerin
tadn imdiden tayor bu ac Bitimsiz bir rmak yaratyor aktan K anmn
gemiini yeniden buluyorum seninyanndaVe gnleri evreleyen gllerden
oluangerdanlklar Yenilenmenin sevinciyle kvlcmlanan gnlerinTrkesi:
Eray Canberk86Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)TA NZA NYAaban Refik (d.
1909-1962)A M NAA mina, sana geldi gitme sras, seni seti lm Bir
gonca glnsoluu gibi, henz baharndayken Senin iin Cennete gtren k
olsun dualarm Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei akmzNe ok diledim
kavuman salna, ne ok dualar ettim Hastala yenilmemeni, kaybedenin
sen olmamam ne ok istedim Tanr buyruu bu; sana geldi gitme sras,
seni seti lm Balyor ikimizi hibir eyin zemeyeceiakmzSeni dnyorum
dayanlmaz bir kedere bouluyorum A nlarnla evriliyim, bir dteyim
gemii yayorum bugnde Bu lm yaamnsonu deil, buna inanyorum Balyor
ikimizi hibir eyin zemeyecei akmz nanyorum lmszdr ruh, yaar
sonsuzca lm bir kurtulutur, bekler vaktini gelmeye Canm benim, sen
Cennettesin, yaamaktasn orda Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei
akmzBildiim ve unutmadm bir ey var ki imdi sen A cnn artk sana
ulaamayaca bir yerdesin te aclarm unutturan imdi bana kalan dl bu
Balyor ikimizihibir eyin zemeyecei akmzBitiyor iirim senin iin
yaptm bir duaylaTopraa dalan beden yeniden olutuunda, geri dndnde
ruh Ve artk yok olduunda lm ak dosun yeniden Balyor ikimizi hibir
eyin zemeyecei akmzTrkesi: aban zdemirAtaol Behramolu / zdemir
ince87REN K L ER M ZTanr badr rengimiz cezalandrmas deil Buday
ekmei yiyen de dar ekmei yiyen de birdir Yayor ve lyor buday yiyen
de mercimek yiyen de Tanr badr rengimiz cezalandrmas deilO sslyor
glleri yaseminleri donatyor yldzlar Cennetleri Tanrnn kudretini
gsterir rengimiz ancak ve deildir bedenimizin kiri Ne bir
irkinliktir o ne bir gazap imidir ve ne de gnahtr Rengimiz K dir-i
Mutlak Yce Tanrnn snrsz gzelliidirKantlanmas iin bir Tanr ba
olduunun Gzelliin sahibi olan ve hamdedilen Yce Tanr Ayplayanlar
maskara eder dnyada rengimizi Tanr badr rengimiz cezalandrmas
deilTanyoruz K dir-i Mutlak Yce Tanry pek ok iaretlerle En gzel
belgelerdir byk sanatlar Ve gerein kantlardr yeryzn stan Ayetler
Rengimiz Kdir-i Mutlak Yce Tanrnn snrsz gzelliidirZor deildir Ona
donatmak Cenneti, canllar ve uluslar Bilgelikler doludur her
buyruunda Yce Tanrnn lmle ve doumla deitirendir canllar dnyada Tanr
badr rengimiz, cezalandrmas deilTrkesi: aban zdemirSA VA HL CEA na
yreindedir en scak sevgiler, baka yerde bulunmayan Ve sen
Savahilice anadilimsin benim, en deerli varlmsn Tutuan bir kalpten
ykseliyor iirim, bunu sunuyorum sana Ki seni bilmeyenler sana
kosunlar bununla A nne yreindedir en scak sevgiler, baka yerde
bulunmayan ocukluumun dili, benigetiren bugne; olgunlatrarak iinde
Algladm gzelliini ve benim oldun her eyinle Gl kokusu gibisinrzgrla
gelen, en temiz havasn bana Senin vgn yayacam okyanus telerine ve
sahraya batanbaa Anne yreindedir en scak sevgiler, baka yerde
bulunmayanTrkesi: aban zdemir88Dnya iir Antolojosi (i.Cilt)A L M A
N YA -A VUSTURYAA LMA NYA -A VUSTURYA balaltnda,Almanya,Federal A
lmanya, Eski Demokratik A lmanya ve Avusturya iirleri yer
almaktadr.nk1945ncesiiirinignmznikiAlmanyasnniirinden
ayrmaknekadargse-1900lerdedoanozanlarhayatlarnnotarihtensonrakiblmnikiAlmanyadasrdrmlerdir-Avusturya
iiriniPrusya(A lmanyaveikiAlmanya)iirindenayrmakolde gtr.ModernA
lmaniirinintemeliFriedrichK lopstocka(1724-1803)
dayanr.Buozan,ognekadargittikekatlaarak sreniirselkalplarykarakA
lmaniirindebiimselveierikselbakmdanbykbir ferahlk yaratmtr. A lman
iirinin gnmze doru gelimesinde
bakabirduranStefanGeorge(1868-1933),HugovonHoffmannsthal
(1874-1929)gibiFranszsimgeciliindenetkilenenvegzeligelenekselbiranlaylaimgeselvesesseluyumdaarayanairleroluturmaktadrlar.Tartmalbirdurumolmasnakarn,AvusturyalIHugovon
H offmannsthal ve arkadalar, Alman iirinin XI X. yzyln kapatan ve
ada iiri aan airler olarak saylmaktadr.Yzylmzn ilk yarsnda Alman
iirine damgalarn vuran ozandanilki Rainer Maria Rilkedir.Davurumcu
akmn egemenliinin dndayeni biriire
ynelenRilke,mistikierikliyalnveduygusalbir iir yazmtr.teki iki
ozan,1945tensonra Federal Almanyay seen,
Tanrdmanlndanyaamnsamalnauzananbirnihilisttavr
iinde,yzylnelikilerini,gerilimleriniiindeyaayanaydnkiinin ruhsal
karmaa ve tutarszln yanstan Gottfried Benn (1886-1956) ile
Demokratik A lman Cumhuriyetinde yaamay seen toplumcu gereki iirin
en nemli temsilcilerinden biri olan Bertholt Brechttir.
kinciDnyaSavandansonraaralarnda birokortak kaynaklar bulunmasna
karn, iki Almanyada iki felsef ve politik dnya grne
dayalbamsziirlerinolutuusaptanmaktadr.FederalAlmanyada Hlderline
kadar geriye doru uzananiir geleneini srdrenozanlarn yan sra
toplumcu iiri srdren airler de gze arpmaktadr.SEVG L YA KI N LI
ISeni hatrlarm sulara gnn avk vurunca;Seni hatrlarm, dalara ay
Renkler verince.Seni grr gzm uzak yollarda Tozlar kalkarken;Derin
gecelerde, da yollarnda Yolcu titrerken.Seni iitirim, bouk seslerle
Su ykselince;Krlarda skutu dinlerim gece Her ey susunca;Uzakta da
olsan, ben yanndaym,Sen yanmdasn.Gn sker, yldzlar k gkte, ah.Burada
olsaydn.Ataol Behramolu / zdemir ince89W. V. Goethe
(1749-1832)Trkesi: Selahattirt Bata90Dnya iir Antolojosi
(I.Cilt)Fri edri ch ekiller (1759-1805)A LMA NSANA TIRomadaki
Augustus devrinin debdebesi,Floransak cmert bir Medici prensi,A
lman sanatsna gler yz gstermedi;O kendini koruyan hretlerin
peinde,Kral ve prenslerin ltufkr gneinde,Rahat rahat byyp meyvesini
vermedi.Milletin en nl, yce evlad iken Byk Frederik de onu taht
nnden,Boynu bkk, kimsesiz bir kenarca att.A lman imdi derin bir
mutluluk duyabilir,Kalbi byk bir gurur ile arpsa yeridir,Zira
deerlerini o kendisi yaratt.Bunun iin dalardan coan sel gibi
gelir,Bunun iin kzl bir alev gibi ykselir,A lman ozanlarnn trks ge
kadar;Kendi i zenginlii, bolluuyla taarak,Kalbin derinliinden
kaynayarak, coarak,K urallarn skc balarn paralar!Trkesi:Burhanettin
BatumanPA R STEK A N T KESERL ER Yunan sanatkrlarnn yarattklarn bir
Fransz elde silah alp gtrebilir.Parisin gbeine, Seine nehrinin
yanna;Eline geirdii bu antlar parlak,Saray gibi muhteem mzelere
koyarak,Gsterebilir akn bakan vatandalarna!Fakat bu eyler ona
susacaktr her zaman,Zira bu talar asla yksek sehpalarndan inerek
canl hayat iine katlmazlar.Sanat perilerine, onlar scak scak Barnda
tayanlar sahip olacak ancak.Vandallar iin onlar sadece bir
tatrlar.Trkesi: Burhanettin BatumanAtaol Behramolu / zdemir
ince91GEN K I ZI NYA KI N I IAalar hldyor, bulutlar uuuyor,Bir kz
oturmu yeilliklerinde kynn,Dalgalar arpyor devler gibi,Oysa iini
ekiyor kapkaranlk gecede,Alamaktan buulanm gzleri.K albim ld, bombo
bu dnya.Hibir ey vermiyor artk arzulara.Yanna al ocuunu ne olur
kutsal varlk,Tattm yeterince yeryz mutluluunu ben,Yaadm, sevdim!Bo
yere akp gidiyor gzyalar,Diriltmez lenleri bu ac yakmlar;A ma syle,
ne teselli eder, ne iyiletirir gnl Tatl bir sevginin kaybolmu
sevinci ardndan.Ben, gksel varlk, yoksun komayacam seni ondan.Brak
bo yere aksn bu gzyalar;Diriltmesin lenleri bu ac yaknlar!En tatl
mutluluk yas eken gnl iin,Sevginin acsyla yakmtr,Tatl bir sevginin
kaybolmu sevinci ardndan.Trkesi: Vural lkBLNDNYA YIA ln bu
dnyay!diye seslendi bir gn Zeus gklerinden nsanlara; aln, sizin
olsun artk.A rmaanm olsun sizlere bu mlk, bu toprak;Ama kardee bln
aranzda.Kotu eli aya tutan, kendine bir pay iin, e sarld herkes,
genciyle yalsyla.ifti rnlerini kapt tarlalarn,Ava koyuldu asilzade
ormanlarn iinde.92Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)A mbarlarnn ald kadar
ald tccar,En iyi yllanm arab seti rahip kendisine.Kralsa, tuttu kpr
balarn, yol kavaklarn,Benimdir, dedi, her eyin onda biri.Bu blme
oktan bitmi, gemiti ki nice zaman,air kageldi, ok ok uzaklardan;A
ma hibir ey kalmamt hibir tarafta,Ve bir sahibi vard her eyin
de.Eyvah!Unutacak miydin beni byle hepsi iinde?Beni, en sadk olunu
senin?Diye dvnd, yaknd, haykrd uzun uzun,Att sonra kendini tahtn
nne.Gezip durursan byle hayaller lkesinde,Dedi Tanr, sz syleme artk
sonra bana.Neredeydin peki dnya paylalrken?Yanndaydm oldu cevab
airin.Gzm yzndeydi,Kulam gklerinin ahenginde;Sarhotu ruhum ndan,
affet!Unuttu her eyini yeryznn.Ne yapmal imdi? dedi Zeus, dnyamz
gitti elden,Ne tarlalar,ne ormanlar, ne de krlar benim artk.A ma
yaamak istersen gkte benimle,A k olacak o sana her geliinde.Trkesi:
Vural lkAtaol Behramolu / zdemir ince93Fri edri ch Hlderlir
(1770-1843)Y U RTendir dn gemicinin yuvaya sakin akntnn stnde,Uzak
adalardan, bereketli olmusa hasad;yle dnerdim ben de yurda,
toplayabilseydim yilikleri aclar kadar.Siz sevgi kylar, beni
yetitiren bir zamanlar,Dindirir misiniz aclarn sevginin, vaat eder
misiniz Siz genliimin ormanlar, geldiimde Huzuru yeniden bana?Serin
dere kysna, dalgalarn oyunlarn,A kntnn yanma, kayan gemileri
grdm,Varrm hemen imdi ve sararsnz beni,K i sarmalanm gibi saala
yreim,Siz sadklar!A ma bilirim, bilirim,abuk saalmaz bu sevgi acm
benim,Sylemez hibir umut arks bu, avunanlmllerin syledii gibi
gnlden bana.nk onlar, bize gksel atei dn verenler,Tanrlar, kutsal
topra da balar bize.Kalsn bu yleyse. Bir olu gibiyim ben Yeryznn:
Sevmek iin yaratlm, ac ekmek iin.Trkesi: Oru Aruoba94Dnya iir
Antolojosi (I.Cilt)YA A M A K I ISen de isterdin daha byn ama sevgi
zorlar,Serer hepimizi yere, ac zorlu bkerA ma bouna deil geri
gelmesiYaymzn, neredeyse gelii!Yukar ya da aa!Hkm srer kutsal
gecede Dilsiz doann oluan gn sezinledii yerde,Hkm srer en aykr
OrkustaBir derece deil, bir hak daha!Yaadm bunu.nk, siz lml ustalar
gibi,Siz gkseller, siz her eyi ayakta tutanlar,Bildiim kadar,
zenerek hiYneltmediniz beni dz yola.Denesin her eyi insan, der
gkseller,Ki, gl beslenip, kran rene her ey iin.Ve renebile zgrl Krp
amay, istedii yne.Trkesi: Oru AruobaEM PEDOK L ESA rarsn yaam,
ararsnda fkrp bakar Tanrsal bir ate yerin derinliklerinden sana Ve
sen rperten arzunla atarsn Kendini Etnann yalmlarna, incilerin byle
eritirdi arapta ecenin Taknl; eritir ya!Ama sen Sunmasaydm
zenginliini, ey ozan,O kaynayan kadehe!Yine de seni alan yerin gc
gibi Kutsalsn bence sen, ey korkusuz kurban!Ve sevgi tutmasayd, ben
de izlerdim Derinliklere dek, kahraman.Trkesi: Turan OflazoluAtaol
Behramolu / zdemir ince95Hei nri ch Hei ne (1797-1856)LOREL
EIBilmem ki ne mana vermeli?Beni byle mahzun eden Eski efsanelerden
biri,kmaz oldu dncemden.Hava serin, kararmak zeredir;Ren nehri
akmakta sakinsakin;Parldayan dan zirvesidir I nda akam
gneinin.Dilber peri kz km oturmu Tepeye, stnde btn ziyneti,
gzellii;A ltn bana klar dm;Taryor altn rglerini.Bir yandan altn
tarakla taranrken Bir yandan da ark sylyor arknn cana can katan,
alp gtren Bi r ahengi var ki dayanlmyor.Kayk, iinde kk bir
kayn;Amansz bir ac sarm iini;Farknda deil yaklaan kayalklarn
Tepeden ayramyor gzlerini.Derler ki gmlr dalgalara Sonunda kayk da
tekne de Ve bunu arklaryla Lorelei yapt gene.Trkesi: Dora
Gney-Necati CumalDnya iir Antolojosi (I.Cilt)S LEZYA LIDOK UM A CI
L A RGzler kupkuru, ya yok gzlerde bir damla.Oturmular tezghlan
bana, di bilerler.Dokuruz kefenini senin, hey Almanya, Almanya,
dokuruz sana bir yuf, bir yuf daha, bir yuf daha, dokuruz ha
dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Y uf o tanrya, tapndmz
tanrya, souk k gecelerinde biz,a plak yalvardk yakardk, umutlandk,
bekledik bouna, komad bizi insan yerine, aldatt bizi, alay etti
acmzla.Dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Yuf o
krala, zenginlerin adamna, halkn yoksulluuna hi aldrmayan o krala,
bir de soyar bizi varana dek son kuruumuza, kurunlatr kpekler gibi
sokak ortasnda bizi.Dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz
ha!Y uf o anayurda, barmza bastmz anayurda, yalnz alakln, utanc iei
yetiir zerinde, ve iekler soluverir, iekler aar amaz,anide,
solucanlar byr ve kurtlar, kokumuluun kucanda.Dokuruz ha dokuruz,
dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Dokuruz ha dokuruz, senin sonunu
dokuruz, gece gndz, inleyen tezghlarda mekiklerimiz savrula
savrula, sana kefen dokuruz, ey koca Almanya, sana kefen dokuruz,
dokuruz sana bir yuf, bir yuf daha, bir yuf daha, dokuruz ha
dokuruz, dokuruz ha dokuruz,dokuruz ha!Trkesi: A. Kadir Selhattin
YldrmAtaolBehramolu / zdemir ince 97A RK I L A R9.Gller, servi
dallan, srma tellerle Bir tabut gibiSsleyerek bu kitab sevimli,
ho,Koysam iine iirlerimi.Ak da koyabilsem! Yeerir A kn mezarnda
huzur iei,Byr, aar koparlr Benim iin amas, ben lnce!te iirler,
Etnanm lavlar Gibi takn, barmdan Kvlcmlar saarak fkrd Etrafa bir
zaman.imdi hepsi sessiz, l adeta,Donmu, kat, buulu,Fakat canlanrlar
eski atete,Esse stlerinden aknsoluu.Dile gelir kalpteki duygular,Ak
soluu iy olur stlerinde;Geer bir gn eline bu kitap,Sevgilim!Uzakta
bir yerde.Trkesi: Behet Necatigil98Dnya iir Antolojosi (I.Ciit)Fri
edri ch Nietzsche (1844-1900) A RET A TEBurada, adann denizlerin
ortasnda kverdii, bir kurban ta gibi birdenbire ykseldii yerde,
burada, kara gklerin altnda tututuruyor Zerdt koca ateini,yollarn
kaybetmi gemicilere iaret atei, bir cevap verebileceklere soru
iareti...Beyaz-gri karnl bu alev -arzulamas yalyor souk uzaklklar,
hep daha ar yksekliklereuzatyor boynunu- sabrszlkla dikelmi bir
ylan: bu iareti takyorum kendi kendime.Benim ruhumdur bu alev:K
anmazca susuz hep yeni uzaklklara, durgun yalazn frlatyor,
yukarlara.Ne demee kat Zerdt hayvandan da insandan da?Ne demee
brakt salam karalan?Alt yalnzl tanmt bileama yetmedi ona denizin
yalnzl,ada brakt trmansn, tepe brakt yansn, alev olsun,bir yedinci
yalnzl, yukarya,att imdi oltasn arayla,Ey yollarn kaybetmi
denizciler!Ey snm yldzlarn artklar! Siz ey gelecein denizleri! Ey
kefedilmemi gkler!te atyorum btn yalnzlara oltam: bir cevap verin
alevin sabrszlna, yakalayn bana, yksek dalarda bekleyen balkya
yedinci, sonuncu yalnzlm!Trkesi: Oru AnobaAtaolBehramolu / zdemir
ince 99YEN DEN ZL ERE DORU Oraya gitmek istiyorum, oraya A rtk
gvenim var koluma, kendime nmde uzanan ak deniz Bir gemi tayor beni
engine.Her ey prl prl, daha yeni Uyur meknda, zamanda le vakti
Yalnz senin gzlerin, ey sonsuz!.Senin bakn seyreder beni.Trkesi:
Selahattir Batt Stefan George (1868-1933)K A I RMAGel benimle
sevgili ocuk Uzak mutu ormanlarna Ve al armaan boncuk Yalnz trkm
azna.Yunalm ipek mavisinde brak Gemi mahmuzlarnn misk
dolu:Gvdelerimiz yle ltl i tanesinden daha berrakHavada incecik gm
I nlar bize duvak recek.imlerde ketenler aacak Narin kar ve yldz
lts dm.Gl evresinde aalar altnda Birlemi szleceiz sevinle.arklar
mrldanp. iekler sap erinle.Beyaz karanfiller beyaz
yonca.Trkesi:Yksel Pazarkaya100Dnya iir Antolojosi (t. Cilt)TOPRA I
NDOSTU afak kzllndan az nce sallarla Gelir elinde bir ba bayla grnr
Taneleri dolgun baaklar ki altn Dudaklaryla ona rpererek srnr.Sonra
elinde l i f l i f asmalar arasnda Geliken dallarndan sallanan
eritlere Yeil, sert koruklara dokunur elleriyle Bir asma hevegini
krarak alr yere.Rzgrlara gsn gerer gibi ardndan Sallar gen bir aac,
engeller bulutlar Bir ok verir kendine korusun diye ona Glmser
karlarken ilk doan meyveleri.Elinde bir su kaba, su alr, su boaltr
Eilir ayrklar topraktan skmek iin Hudutlar, mesafeler geniler
evresinde Kabarr, ieklenir ayak izleri btn.Trkesi: Selahattin
BatuSESS Z EH R Bir ehir vadinin iinde Solgun bir gn geip gitmede
Ne yldz, ne de ay, ok gemeden Gece belirecek gk lkesinde.Sisler
iner btn dalardan Uyuyan ehrin stne Ne bir ev, ne bir dam, ne de
bir at Ne bir ses ykselir dumanlardan Ne kpr belirir,ne kule.Gene
de yolcu korkuya dnce K ck bir k parldar derinde Dumanlar iinden,
sisler iinden Bir vg arks ykselir ge Bir ocuk azndan.Trkesi:
Selahattin BatuAtaol Behramolu / zdemir ince101Rai nerMari a Rilke
(1875-1926)Y A L N I ZL I KYalnzlk bi r yamur
gibidir.Denizdenakamlara ykselir; uzak m uzak ovalardan gelir, aar
ge, hep ordadr gklerin.Ve der gkten stne ehrin.A laca saatlerde
yaar geri, nice ki sabaha dner btn sokaklar; nice ki gdeler, bir ey
bulamam hibiri, umutlar boa km, zgn ayrlklar; nice ki insanlar
karlkl nefret ire kalrlar yan yana bir yatakta yatarken:akar
yalnzlk rmaklarla derken...Trkesi: A.Turan OflazoluGZ GN Tanrm:
vakit geldi.ok bykt yaz.Dsn stne glgen gne saatlerinin ve yeller
sal imenler stne biraz.Son meyveler de olsunsen buyur ki; iki gney
gn daha bala, onlar yetkinlie doru zorla ve izle son tad ar
araptaki.Ev kurmaz evsiz olan bundan byle.Yalnz olan yalnz kalr
uzun zaman; uyanr, okur, uzun mektuplar yazar bazen; ve aal
yollarda tedirgin, yle gezinir, yapraklar uarken
savrularaktan.Trkesi: A. Turan Oflazolu102Dnya iir Antolojosi (I.
Cilt)GZDer yapraklar, der sanki uzaklardan, gkyznde uzak baheler mi
bozulmu ne; derler gnlsz doanlar gibi.Der geceleyin ar yeryz
deyalnzla, btn yldzlardanBiz hepimiz deriz, der bu el, bak.Gr baka
eyleri de: bu, hepsinde.A ma var biri, bu dmeyi ellerinde tutar,
sonsuz yumuak.Trkesi: A.Turan OflazoluGeceleri yatakta aladm
Kendisine amadm sevgili,Yorgun dren varlm Bir beik gibi.Benim iin
uykusuz kaldn Benim gibi, saklayan.Ah, iimizdeki bu yangn Sndrmeye
almadan imizdeki tasak Sevienlere bir bak, tirafa kalksalar
akSzlerine yalan karacak.endendir yalnzlm, varlm sana dnm.Seslerin
iinde bir an doarsn;Uup giden kokularda bir an varsn.A h, hepsini
kollarmda yitirdim,Bir sen domaktasn, tekrar, yeni:Hi tutmadm,o
yzden tutmaktaym seni(9)Trkesi: Behet Necatigil9Malte Laurids
BriggcninNotlandan.Ataol Behramolu / zdemir ince 103ZEY T N L
KKuruni yapraklar altnda kt yukarlara kuruni hep ve zeytinliklere
karrcasna; toza belenmi alnn gmd sonra kzgn elinin
tozluuna.Hepsinden sonra bu. te buydu sonu.Gzlerin krleirken
gitmeliyim ben; neden istiyorsun bunu, var olduunu neden syleyeyim,
seni artk bulamazken.A rtk bulamyorum seni bende, hayr.Bakalarnda
da. Bu tata da yoksunsen.A rtk bulamyorum seni. Yalnzm ben.Btn
insanln acsyla yalnzm,onu seninle hafifletmek iin omuzlamtm;oysa
yoksun, adsz utan, sen...Sonradananlatld: Bir melek geldi
derken...Ne melei:Ah geceydi gelenaalarda yapraklar ilgisizce
kmldatarak.Havarilerse dlerinde sradlar ancak.Ne melei: A h geceydi
gelen.Grlmemi bir gece deildi gelen gece; onun gibi yzlercesi gelip
gider.Sonra kpekler uyur, talar durur ylece.Ah yasl bir gece, ah
herhangi bir gece tekrar sabahn olmasn bekleyen.Melekler byle
yakaranlara gelmez nk, geceler genilemez bunlarn evresinde.Kendini
kaybedenleri her ey brakr yzst; babalar onlar terk ederler, kapanr
onlara analar rahmi de.Trkesi: A.Turan Oflazolu104Dnya iir
Antolojosi (I. Cilt)Herman Hesse (1877-1962)BT NL ML ERldm btn
lmlerle ben imdiye dek,Yeniden isterim lmek btn lmleri,A acnlmn
l