Druk nr 721 - Opole · 2016-10-13 · W Polsce dotkniętych osteoporozą jest ponad 6 milionów osób. Osteoporozę stwierdza się u około 7% kobiet w wieku 45-54 lat, u około 25%

Projekt

z dnia .........................

UCHWAŁA NR ....................RADY MIASTA OPOLA

z dnia .................... 2016 r.

w sprawie przyjęcia Programu profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, poz. 1579) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, poz. 1240, poz. 1269, poz. 1365, poz. 1569, poz. 1692, poz. 1735, poz. 1830, poz. 1844, poz. 1893, poz. 1991, poz. 1994, z 2016 r. poz. 65, poz. 652, poz. 960, poz. 1355, poz. 1579) – Rada Miasta Opola uchwala, co następuje:§ 1. Przyjmuje się Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Opola.§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Id: AB2FB75E-7642-4B9D-AC19-193A0F3109B2. Projekt Strona 1

Druk nr 721

I. STRONA TYTUŁOWA

1. Nazwa programu

PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA OSTEOPOROZY

2. Okres realizacji programu

Program będzie realizowany corocznie, począwszy od 2017 r. do czasu włączenia badań

densytometrycznych jako badań przesiewowych w kierunku oceny ryzyka złamań

osteoporotycznych w populacji ogólnej (kobiet od 65 roku życia i mężczyzn od 70 roku

życia) do wykazu świadczeń gwarantowanych finansowanych przez budżet państwa.

3. Autorzy programu

Urząd Miasta Opola – Wydział Polityki Społecznej – Referat Zdrowia

4. Kontynuacja/trwałość programu

Program nie jest kontynuacją programu realizowanego w poprzednim okresie. Jest to

program nowy, wdrażany po raz pierwszy od 2017 r.

Obecnie w mieście Opolu realizowany jest Program profilaktyki i wczesnego wykrywania

osteoporozy – badania densytometryczne na lata 2012-2016, który skierowany jest do

kobiet w wieku 55-80 i mężczyzn w wieku 60-80. Program ten uzyskał pozytywną opinię

Prezesa ówczesnej Agencji Oceny Technologii Medycznych Nr 83/2012 z dnia 28 maja

2012 r.

Załącznik do Uchwały Nr ....................

Rady Miasta Opola

z dnia .................... 2016 r.


Druk nr 721

II. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO

1. Problem zdrowotny

Osteoporoza jest metaboliczną chorobą kości charakteryzującą się zmniejszeniem masy

kostnej, upośledzeniem mikrostruktury tkanki kostnej i w konsekwencji obniżeniem

wytrzymałości mechanicznej na obciążenia i urazy, a więc zwiększeniem podatności na

złamania. Osteoporoza należy do najczęstszych schorzeń współczesnego społeczeństwa,

a z powodu dużej liczby chorych, zwykle bez widocznych objawów, nazywana jest

tzw. „cichą epidemią”. Choroba ta w ciągu ostatnich lat stała się problemem społecznym, jest

ona jednym z najczęstszych schorzeń w populacji dorosłych. Jest trzecią po chorobach układu

krążenia i chorobach nowotworowych przyczyną śmierci osób w podeszłym wieku.

Światowa Organizacja Zdrowia zalicza osteoporozę do głównych chorób cywilizacyjnych. Jej

znaczenie, wobec starzenia się społeczeństw, nieustannie rośnie. Choroba rozwija się

w sposób podstępny, niepostrzeżenie przez wiele lat nie dając żadnych objawów, aż do

wystąpienia złamania kości.

Substancja kostna osiąga maksymalną objętość w wieku pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Jest

to determinowane głównie przez czynniki genetyczne, wysiłek fizyczny, masę ciała,

odżywianie i czynnik etniczny. Spadek masy kości rozpoczyna się od wczesnej dorosłości

i trwa aż do zgonu. U kobiet przebudowa tkanki kostnej, a zwłaszcza kości beleczkowatej

ulega przyspieszeniu w okresie menopauzy, powodując utratę kości około 5-15% w ciągu

pierwszych pięciu lat menopauzy. Po zakończeniu tej fazy początkowej masa tkanki kostnej

nadal zmniejsza się w tempie 0,5-1% rocznie. Utrata masy kostnej jest wynikiem braku

równowagi pomiędzy procesami mineralizacji i resorbcji kości. Te dwa procesy w okresie

równowagi są podstawą ciągłej przebudowy kości. Zachwianie tej równowagi prowadzi do

osteoporozy.

Najbardziej niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej. Od 5% do 20% chorych umiera

w ciągu pierwszego roku po złamaniu z powodu powikłań, a ponad 50% spośród tych, którzy

przeżyli ma często trwałe kalectwo. W ponad 40% przypadków złamań szyjki kości udowej

dochodzi do powikłań ze strony układu moczowego (45%), sercowo-naczyniowego (15%),

układu oddechowego (6%), centralnego układu nerwowego (4%) i odleżyn (8%).

2. Epidemiologia

Z raportu przygotowanego przez Światową Organizację Zdrowia wynika, że osteoporoza staje

się coraz większym problemem zdrowotnym, zarówno w krajach rozwiniętych, jak

i rozwijających się. Najwyższą zachorowalność na osteoporozę obserwuje się w Hong Kongu,

krajach skandynawskich, Anglii, Szwajcarii i przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych.

Szacuje się, iż na osteoporozę na świecie cierpi około 75 milionów ludzi.

Ciągłe wydłużanie się średniej długości życia szacunkowo spowoduje w ciągu najbliższych

kilkudziesięciu lat trzykrotny wzrost liczby złamań kości. Szacuje się, że w 2050 r. na świecie

może zdarzyć się 4,5 miliona złamań szyjki kości udowej, a bardziej pesymistyczne prognozy

podają liczbę 6,25 milionów. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują dodatkowo, że

przyczyną wzrostu wskaźnika liczby złamań osteoporotycznych jest nie tylko wydłużenie się

życia, ale też m.in. wadliwy sposób żywienia, siedzący tryb życia, nadużywanie alkoholu,

tytoniu, kawy oraz stresy.


Druk nr 721

W Polsce dotkniętych osteoporozą jest ponad 6 milionów osób. Osteoporozę stwierdza się

u około 7% kobiet w wieku 45-54 lat, u około 25% w wieku 65-74 lat i u blisko 50% w wieku

75-84 lat.

Przeprowadzone ostatnio w Polsce duże badanie populacyjne POLSENIOR pozwoliło na

oszacowanie rzeczywistej częstości występowania upadków, jak i ich skutków zdrowotnych.

Stwierdzono, że w ciągu roku przeciętnie 23% osób powyżej 65 roku życia doświadcza

upadku. Doznane urazy w wyniku upadku częściej zgłaszały kobiety (43,9%), niż mężczyźni

(36,9%). Złamania wystąpiły częściej wśród kobiet (76,8%), niż u mężczyzn (23,2%). Jeden

z najpoważniejszych i najgroźniejszych skutków zdrowotnych upadku – złamanie szyjki kości

udowej zdarzyło się u 5,6% kobiet i 3,5% mężczyzn.

Obecnie w mieście Opolu realizowany jest Program profilaktyki i wczesnego wykrywania

osteoporozy – badania densytometryczne na lata 2012-2016, który skierowany jest do kobiet

w wieku 55-80 lat oraz mężczyzn w wieku 60-80 lat. Dane uzyskane na podstawie

monitoringu i ewaluacji ww. programu na przestrzeni lat 2012-2015 obrazuje poniższa tabela:

Rok Liczba osób

objętych

programem

Liczba osób,

u których

rozpoznano

osteoporozę

Liczba

osób,

u których

wykryto

osteopenię

Liczba osób

z wynikiem

prawidłowym

Liczba osób

skierowanych do

dalszej diagnostyki

i leczenia

osteoporozy

w poradni

specjalistycznej

Liczba osób do

leczenia

profilaktycznego

2012 3.203 77 991 2.135 149 934

2013 2.700 71 862 1.767 109 830

2014 2.535 37 810 1.688 39 808

2015 3.187 93 1.090 2.004 285 924

Razem 11.625 278 3.753 7.594 582 3.496

3. Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca

się do włączenia do programu

Liczba mieszkańców miasta Opola na dzień 20 września 2016 r. to 116.596 osób. Populacja

kwalifikująca się do włączenia do programu to kobiety w wieku 65 lat i więcej oraz

mężczyźni w wieku 70 lat i więcej. Na terenie miasta Opola w ww. przedziale wiekowym

mieszka 18.015 osób (według danych z rejestru ewidencji ludności Urzędu Miasta Opola).

4. Obecne postępowanie

Światowa Organizacja Zdrowia we wczesnej diagnostyce osteoporozy rekomenduje narzędzie

FRAX oceniające 10-letnie bezwzględne, indywidualne ryzyko występowania złamań

osteoporotycznych. Podstawą decyzji terapeutycznej jest obliczenie bezwzględnego ryzyka

złamania, na podstawie dostępnych parametrów ryzyka dla: wieku, gęstości mineralnej kości

(BMD), niskiego wskaźnika masy ciała (BMI), występowania złamania u rodziców,

przebytego wcześniej złamania, palenia papierosów, nadmiernego spożycia alkoholu, chorób

reumatoidalnych i leczenia sterydami.

Obecnie badanie densytometryczne nie jest kontraktowane indywidualnie przez Narodowy

Fundusz Zdrowia, ale w ramach porad oferowanych przez poradnie specjalistyczne: leczenia

osteoporozy, reumatologii, chorób metabolicznych, endokrynologii, geriatrii, ortopedii


Druk nr 721

i traumatologii narządu ruchu (tylko w przypadku, jeśli te poradnie mają podpisane umowy na

realizację tego typu świadczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia). Bezpośrednie

skierowanie na badanie densytometryczne nie może być wystawione przez lekarza POZ.

Natomiast może on wystawić skierowanie do objęcia pacjenta opieką przez jedną

z ww. poradni specjalistycznych. W takim przypadku lekarz specjalista, jeśli uzna to za

konieczne, może zlecić wykonanie badania densytometrycznego.

W świetle obowiązujących przepisów, a także ciągle wydłużającego się czasu oczekiwania na

wizytę w poradni specjalistycznej, badanie densytometryczne jako badanie przesiewowe

w kierunku oceny ryzyka złamań osteoporotycznych w populacji ogólnej (kobiet od 65 roku

życia i mężczyzn od 70 roku życia) jest obecnie badaniem trudno dostępnym.

Ponadto zalecana obecnie profilaktyka osteoporozy powinna opierać się na właściwej diecie,

odpowiednim wysiłku fizycznym oraz unikaniu używek takich jak kofeina, alkohol

i nikotyna. Szczególnie istotnym dla prawidłowej struktury kości jest odpowiednia podaż

wapnia i witaminy D w diecie. Niestety w społeczeństwie występuje niedostateczna wiedza

na temat ograniczania czynników ryzyka osteoporozy. Niedostateczne są również działania

zmierzające do powstrzymania lub opóźnienia postępu istniejącej już choroby, poprzez jej

wykrycie i właściwe leczenie.

5. Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu

Osteoporoza obecnie stanowi istotny problem zarówno zdrowotny, jak i ekonomiczny. Koszty

społeczne leczenia osteoporozy to wydatki m.in. na leczenie chirurgiczne, rehabilitację,

opiekę w warunkach domowych bądź w zakładach opieki (często dożywotnią), lekarstwa oraz

koszty związane z nieobecnością pracownika w pracy z powodu choroby. Z roku na rok

koszty te zdecydowanie rosną. Osteoporoza wymaga jak najwcześniejszego rozpoznania

i oceny, czy wdrożyć profilaktykę lub leczenie mające na celu mineralizację kości

i zapobieganie złamaniom, a wtórnie kalectwu lub przedwczesnej śmierci.

Czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy:

menopauza (zwłaszcza wczesna), andropauza,

zaawansowany wiek,

uwarunkowania genetyczne,

szczupła budowa ciała,

nieprawidłowa dieta (ubogobiałkowa oraz ubogowapniowa),

długotrwałe unieruchomienie,

spożywanie alkoholu,

palenie papierosów,

nadmierne spożywanie kawy,

przyjmowanie leków: nasennych, hormonów tarczycy, leków antydepresyjnych,

przeciwpadaczkowych i sterydów,

przewlekłe schorzenia: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby tarczycy,

przewlekła niewydolność nerek, przewlekłe schorzenia wątroby.

Osteoporozie można jednak zapobiec, jeśli wykryje się ją w miarę wcześnie. Stopień

zagrożenia osteoporozą i złamaniem osteoporotycznym można określić już na wiele miesięcy

i lat przed momentem, kiedy choroba staje się groźna. W tym celu niezbędne jest

przeprowadzenie specjalistycznych badań. Jednym z nich jest badanie densytometryczne wraz


Druk nr 721

z oszacowaniem 10-letniego ryzyka złamania kości metodą FRAX. Badanie jest bezbolesne,

trwa od kilku do kilkunastu minut. Badanie densytometryczne powinno wykonywać się

w okresie menopauzy, andropauzy, w potwierdzonym radiologicznie ubytku masy kostnej,

występowaniu osteoporozy u członków rodziny, a także w przypadku obecności innych

czynników ryzyka.

Obecnie „diagnostyka osteoporozy” została zastąpiona „diagnostyką oceny ryzyka złamań”.

W tym celu opracowano narzędzie do oceny indywidualnego, bezwzględnego ryzyka

głównych złamań osteoporotycznych, nazwane FRAX. Funkcja FRAX to 10-letnie ryzyko

złamania kości dla danej osoby z uwzględnieniem obecności kilku wybranych klinicznych

czynników ryzyka złamania kości oraz wyniku badania densytometrycznego szyjki kości

udowej (lub total hip). Wyliczone 10-letnie ryzyko złamania wraz z wynikiem DXA kości

udowej jest uważane za bardziej miarodajne niż oparte na obecności jedynie klinicznych

czynników ryzyka. Zgodnie z zaleceniami ekspertów, jako próg do kwalifikowania do

dalszego leczenia farmakologicznego osteoporozy, należy przyjąć 20% i wyższe 10-letnie

ryzyko złamania, wyliczone metodą FRAX. Jako próg do dalszej diagnostyki – w kierunku

osteoporozy, w tym do powtórzenia badań densytometrycznych i oceny metodą FRAX,

należy przyjąć 10% i wyższe 10-letnie ryzyko złamania kości.

W zapobieganiu osteoporozie ogromne znaczenie ma również profilaktyka. Eliminacja

czynników ryzyka osteoporozy to podstawa zapobiegania chorobie. Tak naprawdę niewiele

osób wie na czym polega ta choroba, jak jej należy zapobiegać, jak leczyć i jaka jest rola

żywienia w profilaktyce i leczeniu tej choroby. Prowadzenie działań profilaktycznych

umożliwia racjonalne obniżenie nakładów na opiekę zdrowotną i jest podstawą rozwoju

właściwych relacji na poziomie kraju, regionu i społeczności lokalnych między

organizatorem opieki zdrowotnej i jej odbiorcami, a także jest warunkiem skutecznej

i efektywnej poprawy jakości życia. Nieodłącznym elementem profilaktyki jest edukacja

zdrowotna, która powinna uświadamiać społeczeństwo jak należy się żywić i jaki prowadzić

tryb życia, aby tej choroby uniknąć.

III. CELE PROGRAMU

1. Cel główny

wczesne wykrywanie i zmniejszenie zachorowalności z powodu osteoporozy

2. Cele szczegółowe

wdrożenie racjonalnego leczenia u osób z wysokim 10-letnim ryzykiem złamania

ocenionym metodą FRAX,

zmniejszenie liczby złamań osteoporotycznych,

zapewnienie łatwego dostępu pacjentom (kobietom od 65 roku życia i mężczyznom

od 70 roku życia) do badań densytometrycznych,

podniesienie świadomości zdrowotnej osób uczestniczących w programie na temat

osteoporozy i jej skutków,

kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych oraz rozwijanie prawidłowych

nawyków żywieniowych.


Druk nr 721

3. Oczekiwane efekty

zmniejszenie częstotliwości występowania złamań osteoporotycznych,

nabycie przez osoby biorące udział w programie wiedzy dotyczącej właściwych

postaw prozdrowotnych oraz prawidłowych nawyków żywieniowych,

zmniejszenie wydatków na ochronę zdrowia związanych z leczeniem osteoporozy

oraz powikłań z nią związanych,

zmniejszenie zachorowalności na osteoporozę oraz powikłania z nią związane,

wydłużenie przeciętnego trwania życia.

4. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu:

procentowa liczba osób biorących udział w programie w stosunku do populacji

kwalifikującej się do włączenia do programu,

liczba osób z prawidłowym wynikiem badania,

liczba osób z wykrytymi zmianami chorobowymi, którym zalecono dalsze leczenie,

procentowa liczba osób niezakwalifikowanych z różnych przyczyn do programu

w stosunku do populacji kwalifikującej się do programu,

IV. ADRESACI PROGRAMU

1. Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe

Liczba osób, które w latach 2017-2021 kwalifikować się będą do wzięcia udziału

w programie - kobiety od 65 roku życia i mężczyźni od 70 roku życia w mieście Opolu

(prognoza Głównego Urzędu Statystycznego) przedstawia się następująco:

- w 2017 r. – 14.301 kobiet i 6.203 mężczyzn,

- w 2018 r. – 14.733 kobiety i 6.387 mężczyzn,

- w 2019 r. – 15.204 kobiety i 6.558 mężczyzn,

- w 2020 r. – 15.631 kobiet i 6.729 mężczyzn,

- w 2021 r. – 16.018 kobiet i 6.936 mężczyzn.

2. Tryb zapraszania do programu

Program będzie realizowany przez podmiot leczniczy z terenu miasta Opola wybrany zgodnie

z obowiązującymi przepisami. Środki finansowe niezbędne do realizacji programu zostaną

przekazane z budżetu miasta Opola po zawarciu umowy z realizatorem programu.

Akcja informacyjno-promocyjna prowadzona będzie zarówno przez Urząd Miasta Opola, jak

i realizatora programu.

Zaproszenie do uczestnictwa w programie zamieszczone zostanie na stronie internetowej

Urzędu Miasta Opola www.opole.pl oraz realizatora programu, w prasie lokalnej oraz na

ulotkach i plakatach dostępnych w miejscach publicznych. Akcję informacyjną prowadzić

będą również lekarze POZ zatrudnieni we wszystkich samodzielnych publicznych zakładach

opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest miasto Opole.


Druk nr 721

http://www.opole.pl/

V. ORGANIZACJA PROGRAMU

1. Części składowe, etapy i działania organizacyjne

I etap

Zorganizowanie spotkań informacyjno-szkoleniowych dla personelu medycznego, który

będzie uczestniczył w realizacji programu (ustalenie procedur postępowania,

przygotowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych dla uczestników programu)

II etap

Wypełnienie przez pacjenta ankiety w celu rozpoznania czynników ryzyka wystąpienia

osteoporozy (Załącznik Nr 1)

III etap

Oszacowanie 10-letniego ryzyka złamania kości metodą FRAX

IV etap

Wykonanie badania densytometrycznego

V etap

Edukacja pacjenta na temat osteoporozy i jej skutków, a także profilaktyki i eliminacji

czynników ryzyka zachorowania na tę chorobę

VI etap

Przekazanie wyniku badania oraz zalecenie dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia

osobie, u której stwierdzono nieprawidłowy wynik badania.

VII etap

Wypełnienie przez pacjenta anonimowej ankiety satysfakcji ze świadczonych usług

w ramach programu (Załącznik Nr 2).

2. Planowane interwencje

wypełnienie przez pacjenta ankiety mającej na celu rozpoznanie czynników ryzyka

wystąpienia osteoporozy (Załącznik Nr 1),

oszacowanie 10-letniego ryzyka złamania kości metodą FRAX,

przeprowadzenie badania densytometrycznego,

edukacja pacjenta,

wypełnienie przez pacjenta anonimowej ankiety satysfakcji ze świadczonych usług

w ramach programu (Załącznik Nr 2).

3. Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników

Kwalifikacja do programu będzie przebiegała na bieżąco według kolejności zgłaszania się

zainteresowanych kobiet od 65 roku życia i mężczyzn od 70 roku życia – mieszkańców

miasta Opola. Kwalifikacja zostanie zakończona w momencie wyczerpania środków

finansowych zabezpieczonych w danym roku na realizację programu.

4. Zasady udzielania świadczeń w ramach programu

Podczas realizacji programu planowane jest oszacowanie 10-letniego ryzyka złamania kości

metodą FRAX, a następnie w przypadku wysokiego ryzyka złamań wykonanie badania

densytometrycznego. Rejestracja pacjentów odbywać się będzie w pracowni

densytometrycznej osobiście lub telefonicznie. Pacjent zostanie poproszony o wypełnienie


Druk nr 721

ankiety mającej na celu rozpoznanie czynników ryzyka wystąpienia u niego osteoporozy

(Załącznik Nr 1). Dane zawarte w ankiecie oraz wskaźnik T-score BMD szyjki kości udowej

posłużą do obliczenia ryzyka 10-letniego złamania kości.

Po badaniu densytometrycznym pacjent otrzyma opis badania wraz z wnioskami, a także

informację o parametrach uwapnienia badanych elementów kośćca oraz oszacowane 10-letnie

ryzyko złamania kości metodą FRAX. W oparciu o stwierdzone zagrożenie złamania kości

zalecona zostanie dalsza kwalifikacja do badań densytometrycznych w kolejnych latach.

W przypadku nieprawidłowego wyniku badania zalecona będzie również konsultacja

u lekarza POZ w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Ponadto, w ramach realizacji programu planowane jest przeprowadzenie działań

edukacyjnych mających na celu podniesienie świadomości zdrowotnej osób uczestniczących

w programie na temat osteoporozy i jej skutków, jak również kształtowania u nich

właściwych postaw prozdrowotnych oraz rozwijania prawidłowych nawyków żywieniowych

eliminujących ryzyko zachorowania na osteoporozę. Edukacja obejmie takie zagadnienia, jak:

właściwa dieta (odpowiednia podaż wapnia i witaminy D), odpowiedni wysiłek fizyczny

(trening siłowy o umiarkowanej intensywności), unikanie używek (kofeiny, alkoholu

i nikotyny). Każda osoba biorąca udział w programie otrzyma również stosowne ulotki

informacyjno-edukacyjne dotyczące osteoporozy, jej zapobiegania i właściwego leczenia.

5. Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi

ze środków publicznych

W świetle obowiązujących przepisów badanie densytometryczne nie jest kontraktowane

indywidualnie przez Narodowy Fundusz Zdrowia, ale w ramach porad oferowanych przez

poradnie specjalistyczne: leczenia osteoporozy, reumatologii, chorób metabolicznych,

endokrynologii, geriatrii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu (tylko w przypadku, jeśli te

poradnie mają podpisane umowy na realizację tego typu świadczeń z Narodowym Funduszem

Zdrowia). Włączenie badań densytometrycznych jako badań przesiewowych w kierunku

oceny ryzyka złamań osteoporotycznych w populacji ogólnej (kobiet od 65 roku życia

i mężczyzn od 70 roku życia) do wykazu świadczeń gwarantowanych finansowanych przez

budżet państwa wymagałoby zmian ustawowych.

Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy będzie wypełniać lukę

w systemie opieki zdrowotnej, która nie jest finansowana ze środków publicznych. Dzięki

programowi osoby starsze, często z grup ryzyka zachorowania na osteoporozę będą mieć

łatwiejszy dostęp do specjalistycznego badania. Wczesne wykrycie choroby umożliwi

wczesne wdrożenie skutecznego leczenia.

Ponadto program poprzez działania edukacyjne kładzie duży nacisk na podniesienie

świadomości zdrowotnej osób w nim uczestniczących.

6. Spójność merytoryczna i organizacyjna

Nie dotyczy (badanie densytometryczne w populacji ogólnej kobiet od 65 roku życia

i mężczyzn od 70 roku życia nie jest ujęte w wykazie świadczeń gwarantowanych i nie jest

realizowane w ramach programów zdrowotnych Narodowego Funduszu Zdrowia lub

Ministerstwa Zdrowia).


Druk nr 721

7. Sposób zakończenia udziału w programie i możliwości kontynuacji otrzymywania

świadczeń zdrowotnych przez uczestników programu, jeżeli istnieją wskazania

W opisie badania, który otrzyma każda biorąca udział w programie osoba, zalecony będzie

sposób dalszego postępowania w ramach świadczeń gwarantowanych opłacanych ze środków

Narodowego Funduszu Zdrowia (np. konsultacja u lekarza POZ, wyznaczony termin

kolejnego badania kontrolnego po 12 lub 24 miesiącach, itp.). Każdy pacjent indywidualnie

podejmie decyzję o dalszym leczeniu.

8. Bezpieczeństwo planowanych interwencji

Badanie densytometryczne jest bezpieczne, nieinwazyjne, zarówno dla pacjenta, jak i dla

osoby obsługującej urządzenie. Dawka promieniowania rtg pochłaniana w czasie badania jest

równa około 0,005 mSV (stanowi to około 1/10 dawki pochłanianej w czasie zdjęcia rtg

klatki piersiowej).

Badanie jest wykonywane w ciągu kilku minut i nie wymaga szczególnego przygotowania ze

strony pacjenta.

9. Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji programu

Świadczenia w ramach programu udzielane będą w budynku podmiotu leczniczego z terenu

miasta Opola - realizatora programu, który posiada uprawnienia niezbędne do wykonania tego

typu badań, dysponuje niezbędną wiedzą i doświadczeniem w prowadzeniu akcji o podobnym

charakterze, potencjałem technicznym i ekonomicznym, a także zatrudnia fachową kadrę

lekarzy i pielęgniarek POZ, a także techników radiologii. Badania wykonywane będą za

pomocą densytometru LUNAR PRODIGY PRIMO, rok produkcji 2010. Aparat posiada

oprogramowanie DXA, które pozwala na obliczenie funkcji FRAX, a więc wyposażony jest

w kalkulator oceny 10-letniego ryzyka złamania kości.

10. Dowody skuteczności planowanych działań

Odczuwalne lub widoczne objawy osteoporozy, takie jak: bóle pleców, zmniejszenie wzrostu,

zniekształcenia sylwetki, czy też złamania, pojawiają się dopiero w zaawansowanej fazie

choroby. Dopóki nie dojdzie do złamań, ubytek masy kostnej postępuje powoli,

nieubłagalnie, ale bez bólów, które mogłyby być ostrzeżeniem przed nadchodzącą chorobą.

Jest więc niezwykle ważne, by odpowiednio wcześnie wykryć zbliżające się zagrożenie.

Badaniem pozwalającym na wczesne wykrywanie zmian zachodzących w tkance kostnej jest

właśnie densytometria. Badanie to cechuje się bardzo dużą dokładnością i pozwala na

określenie kilkuprocentowych zmian ilości masy kostnej. Dla porównania, na podstawie zdjęć

rentgenowskich zmiany osteoporotyczne można rozpoznać dopiero, gdy ubytek masy kostnej

wynosi 25-30%.

Wynik pomiaru densytometrycznego pozwala na:

rozpoznanie osteoporozy nawet przy braku złamań,

oszacowanie indywidualnego ryzyka złamań metodą FRAX,

otrzymanie informacji przydatnych do podjęcia decyzji o leczeniu pacjenta lub

konieczności wykonania dalszych badań diagnostycznych.


Druk nr 721

W rozpoznawaniu osteoporozy istotnym jest możliwość wczesnego wykrycia zagrożenia tym

schorzeniem. Bezobjawowy początek, skryty i bezbólowy przebieg choroby powoduje, iż

często pierwszym objawem osteoporozy jest dopiero złamanie. Aby się przed tym ustrzec

warto wykonać badanie densytometryczne. Badanie to umożliwia nie tylko ocenę zagrożenia

złamaniami, ale regularnie powtarzane co 1-2 lata, również ocenę progresji choroby

i skuteczności dotychczas stosowanej terapii.

W świetle zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia obecnie preferowaną metodą określania

ryzyka występowania osteoporozy u poszczególnych osób jest właśnie wykorzystanie

algorytmu FRAX w ocenie 10-letniego ryzyka złamania.

VI. KOSZTY

1. Koszty jednostkowe

Badanie szyjki kości udowej wraz z oszacowaniem 10-letniego ryzyka złamania kości metodą

FRAX (w tym również koszt edukacji pacjentów, spotkań informacyjno-szkoleniowych dla

personelu medycznego oraz koszty administracyjne) – 80 zł.

2. Planowane koszty całkowite

Planowany koszt całkowity realizacji programu w 2017 r. to kwota 250.000 zł. Środki

finansowe przeznaczone na ten cel mogą ulec zwiększeniu bądź zmniejszeniu w latach

kolejnych w zależności od możliwości budżetowych miasta Opola.

3. Źródła finansowania, partnerstwo

Program finansowany będzie ze środków budżetu miasta Opola.

4. Argumenty przemawiające za tym, że wykorzystanie dostępnych zasobów jest

optymalne

Złamania osteoporotyczne są kosztowne, zarówno w kategoriach indywidualnego cierpienia,

jak i finansowych kosztów opieki nad pacjentem. Jeżeli chcemy zatrzymać lawinę kosztów

związanych z osteoporozą, należy zwiększyć nakłady na badania w tej dziedzinie oraz

położyć większy nacisk na edukację społeczeństwa w tym zakresie. Badania

densytometryczne wraz z oszacowaniem 10-letniego ryzyka złamania kości metodą FRAX

powinny być łatwo dostępne w populacji ogólnej kobiet od 65 roku życia i mężczyzn od 70

roku życia. Jest to jedyna droga, na której możemy zapobiegać osteoporozie w całej populacji

osób starszych.

W ostatnich latach w farmakoterapii osteoporozy nastąpił olbrzymi postęp, lecz skutki

społeczne związane z leczeniem są dalej dotkliwe ze względu na koszty leczenia. Dlatego też

profilaktyka w tym zakresie jest konieczna i bardziej opłacalna z punktu widzenia dobra

społecznego. Ważne jest uświadomienie społeczeństwu, że zapobieganie tej chorobie, jak

również wcześniejsze jej wykrycie i szybkie podjęcie leczenia daje dużą szansę zahamowania

jej rozwoju. Przy zmniejszeniu liczby osób zagrożonych zachorowaniem na osteoporozę,

koszty opieki zdrowotnej mogłyby również ulec znacznemu obniżeniu.


Druk nr 721

W wyniku realizacji Programu profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy wydaje się

w pełni możliwe obniżenie kosztów funkcjonowania systemu ochrony zdrowia na terenie

miasta Opola.

VII. MONITOROWANIE I EWALUACJA

1. Ocena zgłaszalności do programu

Zgłaszalność do programu będzie oceniana na podstawie danych otrzymanych od realizatora

programu dotyczących procentowej liczby osób przebadanych w stosunku do populacji

kwalifikującej się do włączenia do programu.

2. Ocena jakości świadczeń w programie

Ewaluacja programu będzie prowadzona na bieżąco. Ocena jakości świadczonych usług

w programie będzie monitorowana na podstawie:

obserwacji realizacji programu,

sprawozdań miesięcznych i rocznych przedkładanych przez realizatora programu (jego

koordynatora).

3. Ocena efektywności programu

Końcowa ocena efektywności programu zostanie dokonana na podstawie następujących

kryteriów:

zgłaszalności osób do udziału w programie,

liczby osób z prawidłowym wynikiem badania,

liczby osób z wykrytymi zmianami chorobowymi, którym zostało zalecone dalsze

leczenie,

liczby osób niezakwalifikowanych do programu, u których stwierdzono już we

wcześniejszym badaniu osteoporozę i skierowano do dalszego leczenia,

liczby osób niezakwalifikowanych do programu z powodu wyczerpania środków

finansowych przeznaczonych na realizację programu w danym roku.

wyników ankiety ewaluacyjnej dotyczącej satysfakcji pacjentów z uczestnictwa

w programie (Załącznik Nr 2)

Opracowano na podstawie:

1. Aktywnie przeciwko osteoporozie

(http://www.fit.pl/eksperci/fitness/dr_jolanta_kuhbauch/publikacje/aktywnie_przeciw...)

2. Zapobieganie upadkom – priorytetem w programie kompleksowego leczenia osteoporozy

(http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/7532_zapobieganie_upadkom_prio...)


Druk nr 721

http://www.fit.pl/eksperci/fitness/dr_jolanta_kuhbauch/publikacje/aktywnie_przeciw

http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/7532_zapobieganie_upadkom_prio

3. Pomiar gęstości mineralnej kości

(http://www.pnmedycznych.pl/spnm.php?ktory=321)

4. Osteoporoza „Cicha epidemia”

(Żołyńska B., Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia WSSE w Krakowie)

5. Badania kliniczne, osteoporoza

(http://www.synexus.pl/text_pl.php?alias=bad_dens)

6. Densytometryczne badanie gęstości kości

(http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart12989.html)

7. Osteoporoza

(http://www.doctormed.pl/wydzial/203/artukul/234/Osteoporoza)

8. Osteoporoza

(http://osteoporoza.medog.eu/strony/epidemiologia.html)

9. Osteoporoza – poznaj swego wroga

(http://mediweb.pl/diseases/wyswietl.php?id=515)

10. Diagnostyka osteoporozy

(http://www.zdrowie.med.pl/osteo/osteo_6.html)

11. Osteoporoza pomenopauzalna

(Głogowska-Szeląg J., Kos-Kudła B., Katedra Patofizjologii i Endokrynologii, Śląska Akademia

Medyczna, Zabrze)


Druk nr 721

http://www.pnmedycznych.pl/spnm.php?ktory=321

http://www.synexus.pl/text_pl.php?alias=bad_dens

http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart12989.html

http://www.doctormed.pl/wydzial/203/artukul/234/Osteoporoza

http://osteoporoza.medog.eu/strony/epidemiologia.html

http://mediweb.pl/diseases/wyswietl.php?id=515

http://www.zdrowie.med.pl/osteo/osteo_6.html

…………………………….

Pieczęć świadczeniodawcy Załącznik Nr 1

ANKIETA

DLA OSÓB OBJĘTYCH PROGRAMEM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA OSTEOPOROZY

(ocena czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy)

1. Nazwisko: ............................................................................................................................. 2. Imię: ...................................................................................................................................... 3. PESEL: ……………………………………………………………………………………………... 4. Data urodzenia: .................................................................................................................... 5. Adres zamieszkania: Miejscowość:.................................................................. kod pocztowy: ……………………. ulica ................................................................. nr domu:....................... nr lokalu:………… . 6. Telefon kontaktowy: ………………………………… 7. Płeć: Kobieta � Mężczyzna � 8. Wzrost: ……………cm 9. Waga: …………….. kg 10. Czy miał/a już Pan/Pani wykonywane badanie densytometryczne?

Tak � Nie �

Jeśli tak , to proszę podać rok, w którym badanie zostało wykonane ……………

11. Czy miał/a Pan/Pani stwierdzoną wcześniej osteoporozę? Tak � Nie � 12. Czy w ciągu ostatnich 3-5 dni było przeprowadzane badanie rtg z użyciem środków

kontrastujących ? Tak � Nie � 13. Czy w obszarze badanym posiada Pan/Pani elementy metalowe (endoproteza lub

inne)? Tak � Nie � 14. Czy jest Pani w ciąży ? Tak � Nie �


Druk nr 721

15. Czy spożywa Pan/Pani codziennie 3 lub więcej jednostek alkoholu?

(odpowiada to standardowej szklance piwa – 285 ml, jednej porcji spirytusu – 30 ml, kieliszkowi wina średniej wielkości – 20 ml lub 1 porcji aperitifu – 60 ml)

Tak � Nie �

16. Czy pali Pan/Pani papierosy? Tak � Nie � 17. Czy u Pana/Pani ojca lub matki było stwierdzone złamanie stawu biodrowego? Tak � Nie � 18. Czy przyjmuje Pan/Pani doustnie lub przyjmował/a w swoim życiu dłużej niż przez

3 miesiące hormony tarczycy, leki nasenne, antydepresyjne, przeciwpadaczkowe lub sterydy?

Tak � Nie � 19. Czy doznał Pan/Pani wcześniej samorzutnego złamania lub złamania wynikającego

z urazu, który u zdrowej osoby nie spowodowałby złamania? Tak � Nie � 20. Czy cierpi Pan/Pani na chorobę silnie związaną z osteoporozą? (cukrzycę typu I, wrodzoną łamliwość kości u dorosłych, nie leczoną wieloletnią nadczynność tarczycy,

niedoczynność gonad, przedwczesną menopauzę - przed 45 rokiem życia, przewlekłe niedożywienie lub nieprawidłowe wchłanianie pokarmu, przewlekłą niewydolność nerek, przewlekłe schorzenia wątroby)

Tak � Nie � 21. Czy stwierdzono u Pana/Pani reumatoidalne zapalenie stawów?

Tak � Nie �

……………………………….. ( czytelny podpis pacjenta)

Przeprowadzono edukację pacjenta:

1. Przekazano informacje dotyczące osteoporozy i jej skutków, a także profilaktyki

i eliminacji czynników ryzyka zachorowania na tę chorobę.

2. Przekazano materiały zachęcające do zmiany stylu życia na bardziej sprzyjający zdrowiu.

………………………… …………………………………………. (data) (podpis i pieczątka osoby realizującej edukację)

Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy finansowany jest

z budżetu miasta Opola.


Druk nr 721

…………………………….

Pieczęć świadczeniodawcy Załącznik Nr 2

ANKIETA

DLA OSÓB OBJĘTYCH PROGRAMEM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA OSTEOPOROZY

(ocena satysfakcji ze świadczonych usług w ramach programu) 1. Czy jest Pan/Pani zadowolony/a z uczestnictwa w Programie profilaktyki

i wczesnego wykrywania osteoporozy? Tak � Nie � 2. Czy uważa Pan/Pani, że uczestnictwo w Programie profilaktyki i wczesnego

wykrywania osteoporozy przyczyniło się w jakimś stopniu do ukształtowania Pana/Pani właściwych postaw prozdrowotnych oraz nawyków żywieniowych?

Tak � Nie �

3. Czy uważa Pan/ Pani, że Program profilaktyki i wczesnego wykrywania

osteoporozy powinien być kontynuowany w latach następnych? Tak � Nie � 4. Czy według Pana/Pani Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy

wymaga modyfikacji?

Tak � Nie � 5. Ewentualne sugestie dotyczące modyfikacji w latach kolejnych Programu

profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………….……………………………………………………………………….

Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy finansowany jest z budżetu miasta Opola.


Druk nr 721

UZASADNIENIE

do projektu uchwały w sprawie przyjęcia Programu profilaktyki i wczesnego wykrywania

osteoporozy

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z2016 r. poz. 446 z późn. zm.) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym również zzakresu ochrony zdrowia, należy do zadań własnych gminy.Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnejfinansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) określa, iż dozadań własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opiekizdrowotnej należy m.in. opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów politykizdrowotnej wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańcówgminy.Zgodnie z art. 48a ust. 1 cyt. wyżej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ześrodków publicznych jednostka samorządu terytorialnego sporządza projekt programu politykizdrowotnej na podstawie map potrzeb zdrowotnych, o których mowa w art. 95a ust. 1 i 6 ustawy.Ponadto projekt programu polityki zdrowotnej jest przekazywany do Agencji Oceny TechnologiiMedycznych i Taryfikacji w Warszawie w celu jego zaopiniowania.Zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opiekizdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r.poz. 1138 z późn. zm.) do dnia ogłoszenia pierwszych map potrzeb zdrowotnych, o którychmowa w art. 95a ust. 1 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środkówpublicznych, do sporządzania projektów programów polityki zdrowotnej nie stosuje się obowiązkusporządzania ich na podstawie tychże map.Do dnia dzisiejszego zostały ogłoszone pierwsze mapy potrzeb zdrowotnych wyłącznie wodniesieniu do świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego. Natomiast Programprofilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy dotyczy świadczeń opieki zdrowotnej z zakresuambulatoryjnej opieki specjalistycznej.Projekt przedmiotowego programu przekazany został do Agencji Oceny Technologii Medycznychi Taryfikacji w Warszawie celem jego zaopiniowania i uzyskał opinię pozytywną. W przekazanejprzez AOTMiT opinii stwierdzono, iż Program odnosi się do dobrze zdefiniowanego problemuzdrowotnego – wczesnego wykrywania osteoporozy u osób starszych i przewiduje zastosowanienarzędzia rekomendowanego dla programów dotyczących osteoporozy – metody FRAX.Program został również pozytywnie oceniony przez Konsultantów Wojewódzkich dlaWojewództwa Opolskiego w dziedzinie geriatrii, w dziedzinie ortopedii i traumatologii narząduruchu, a także w dziedzinie reumatologii.Przyjęcie Programu pozwoli na zmniejszenie zachorowalności na osteoporozę i ograniczynegatywne skutki przewlekłych schorzeń układu kostno – stawowego. Dzięki Programowi osobyz grup ryzyka zachorowania na osteoporozę będą mieć łatwiejszy dostęp do specjalistycznegobadania. Ponadto Program kładzie duży nacisk na podniesienie świadomości zdrowotnej osób wnim uczestniczących.W latach 2012-2016 w mieście Opolu realizowany był Program profilaktyki i wczesnegowykrywania osteoporozy – badania densytometryczne (przyjęty uchwałą Nr XXXIV/529/12 RadyMiasta Opola z dnia 29 listopada 2012 r.) i cieszył się ogromną popularnością wśródmieszkańców miasta Opola.Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy finansowany będzie ze środkówbudżetu miasta Opola określonych w uchwale budżetowej na każdy rok. Realizatorem Programubędzie samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, dla którego podmiotem tworzącym jestmiasto Opole.


Druk nr 721

Druk nr 721 - Opole · 2016-10-13 · W Polsce dotkniętych osteoporozą jest ponad 6 milionów osób. Osteoporozę stwierdza się u około 7% kobiet w wieku 45-54 lat, u około 25%

Documents