Dr.Hikmet Kıvılcımlı Arşivinden Seçmeler

7/23/2019 Dr.Hikmet Kvlcml Arivinden Semeler

1/47


2/47

Hikmet Kvlcml

UYARMAK N UYANMALIUYANMAK N UYARMALI

NDEKLER

KNC BASILIA ACI BR GRnce Program m gelir, Tzk mTP Programnn Lf KalabalTP "lk" i Partisi mi?"Amelecilik" (Ouvrierisme)ABA'c Tz ve Program"Emekten Yana": verenin de ParolasKapitalizmde Verimli i Yetitirme Kurumu mu?TP'i Polise Emanetovenizm KokusuFinans - Kapital Deirmenine SuFinans Kapital Tekerine KamaNumaral ve "Numarac"larParlamentarizm Yalanc Pehlivanl

UYARMAKIN UYANMALI, UYANMAKIN UYARMALIBRNC BLM:MESELENN TARHES ve KONULUUTP'in Birinci Basama: "SIRF EMELECLK"TP'in kinci Basama: "AYDINLAR PARTS"TP'in nc Basama: BNLEN DAL ve KESLDaln Kesilii - AmaParti Manivelsnn ki MomentiMetot Tenkit mi, Otodidaktlk m?

KNC BLM:TP'N ELETRLMESI. - Tzk Bakmndan Eletirmea) Yar i yerine Bilfiil retmen ounluub) retmen Kyllkle Organik Ba Kurulmaldrc) Organ d ye: l Safradrd) Parti yelii - Siyasal Eitime) Aydnlar okluundan Korkulmamaldr

II. - Eletirme Sonulara) Siyasal Dayanak: SINIFIb) Byk Mesele - Kk Meselec) 2048 Yl Beklenemez

d) Halka nmek Krs Sosyalizmi ile Olmaz

NC BLM: PARTSNE TEKLFLERI. - i - Kyl GnllleriII. - i SendikalarIII.- i Milletvekillerii - Kyl Gnllleri Saynn Kaliteye YceliidirGnlllerin alma YordamKy Plnlamalar


3/47

ehir Plnlamalar

KNC BASILIA ACI BR GR

nce Program m gelir, Tzk m?Bizim bildiimiz, bir Parti'nin nceProgramaka konur. Sonra o Programn

prensiplerine gre Parti'nin Tz yaratlr. Geri "Kanun": yalnz bir Tzkbulunmasn art koar. Tzn verdin mi, Partisini kurmu olursun. Ama Kanun,politika kiremitliinin kuraldr. Kiremitliin altnda btn katlaryle Toplumstyaps ykselir. O styapnn altnda, dayand Ekonomi taban oturur. buuk egemen politikacnn kardsrfsiyas kanun: Toplumun geni styap vederin Ekonomi ilikilerini yaratamaz. Tam tersine, Toplum yaps, Kanun denilenyzeyde kalm kurallar gerektirir.

Hele veren Snfnn egemen olduu bir Toplumda, Kanununbalcagrevi:styap ve Ekonomi'de olanlar halkn gznden karmak, bir sra anlalmaz soyut

kurallarla rtbas etmektir. veren Snf nasl olsa kendi elinde iliyen ekonomisinikurmutur; styap ilikilerini de sk kontrolu altna sokmutur. Bu alanlardakimseye doruyu sylemek, hele retmek zorunda deildir. Tam tersine, herkesi,her ciddi konuda akna evirip sersemletmek iin elinden geleni yapar.

i Snfna bir Parti mi gerekiyor? Buyursun, kursun. Tznn bana be satrlk bir "Ama" maddesi koydu mu, yeter. O Amacn, hangi sosyal veekonomik iliki-elikiler iinde, nasl gerekleecei demek olan Program aranmaz.Hatta, ilerin hi Programlar bulunmasa daha iyi olur. Kimse ne dediini, neyaptn bilmez. Soyut ve Genel ama maddesi evresinde nne gelen, aznageleni tekerler. "Her kafadan bir ses kar"... Burjuvazinin istedii de budur.

Gerek i Snf Partisi bu oyuna gelemez. Proletaryann bilimine gre insaniini hayvan iinden ayrt eden tek nokta: insann yapacan nce tasarlamas.plnlamas, programlatrmasdr. Onun iin, btn ciddi i Snf Partileri ilkin yllarboyu, iinde bulunduu Toplum yapsna en yatkn gelecek kendi Programn tartrve aydnla karr. Sonra o Programdan ald hzla Tzn tezghlar.

TP Programnn Lf Kalabal

TP 13 ubat 1961 yl acele kurulduu zaman, tam veren Snfnn istediigibi, ne yapacan duruca bilmiyen ve belirlemiyen bir Tzk'n Ama Maddesi ileyola kt. arabuk eksiklik ve anormallik gze batt. Onu gidermek iinAydnlarabavuruldu. Bbli'nin "Sol" yazar-izerleri geldiler. Onlar da kendi kendilerininbirer"Program"olduklarna inanm kiilerdi. Program dediin de nedir? Gvurcabilenlerden be eli kalem tutar masa bana oturttun mu, yeryznn btn iPartilerinin en son moda Programlarn zar Trkeye evirip nnze yverirler.

Olur sana en lsndan Parti Program.O igdy "Bilin" yerine koyan hazrlop TP aydnlar da TP'i kuranSendikaclardan aa kalmadlar. TP'i Acem ahnn gemisi gibi yrtmeyegiritiler: Program istimi gerilerden gelebilirdi. Hele TP gemisi ilerlesin... Ka taneaydn varsa onlarn be on kat sayfalar dolusu ne Programlar dktrlmez ki? Yeterki yabanc dil bilen "tercman" civanlar, hele "Avrupa'da tahsil" veya"tetebbu"(etd) yapm birka yularsz arslan "turist" almya balasn. Senondan sonra gr Programn ne olduunu!

Grdk, TP kuruluunun 4. c yl, alminyum arkl sar baakl TPdamgasyla damgalanm: "Trkiye i Partisi Program" baslp 5 er liraya


4/47

satld... TP Programnn yalnz fihristini (iindekiler listesini) okumak bile, onunParti Programndan bambaka birey olaca izlenimini veriyordu. Belli ki, TP'iniinde ve dnda ne kadar Politik denizine ilk admn atmak istiyen bilgin varsa,hepsi daarcklarnda Politika zerine bildikleri ve bilmedikleri btn cevherleri TPProgramna dkmlerdir.

Bu cmert aydn fedakrln hor grmek kimsenin elinden gelmez. Elbet her

iyi dilek ho karlanabilir mi? Karlansa bile, Program bir bilgiler yn deilyaplacakiler plndr. Onu lfa bomak, grltye getirmek olur. Sonra, TP biriPartisidir. ine bakarsnz,iilerde girebilir. Onlara yaplacak ii 166 sayfann36.000 sulandrlm ve boyuna tekrarlanan szckler tufan iinde sunmak, yalnzyorucu deil, inmelendirici de olur. ok ey anlatlyor sanlrken, hibir ak ynverememek tehlikesi ba gsterir.

TP "lk" i Partisi mi?

Parti Program, hereyden nce gerekten uygulanmak iin yaplr. TPProgram, hepsi birbirinden daha yuvarlak: "Tirade"lar (ayn eyi boyunauzatmalar) ile ykldr. O szde "Kkl Reform"cu Tirade'larn hepsi bir eyirtmiye alan lf kalabaldr. Olaylar ve Kavramlar arasnda ba ve btnlk

yapmadr. BeIli ki, kim bir ey sylese: "O da bizde var" denmek istenmitir.Kimseye sz brakmamak iin her telden alar grnlmtr. Parti Program,birbirine krmz iplikle teyellenmi, aklarla karalar mdr? Hayr. Ansiklopedi hideilse ayn szc her sayfasnda bir, bir daha tekrarlyamaz.

Tirade daha TP Program'nn "Giri" inde balyor:"Tarihimizde dorudan doruya emeki halkn kurduu ilk parti,

Trkiye i Partisidir."(s. 13) deniyor. (Manda tezei kadar) iri bir lf. (Mandatezei kadar olsun) bir ie yarar m? Sanmyoruz. Yalan, yalnz smrc snflarayarar. Yukarki Tirade hereyden nce yalandr.

"Tarihimiz"deyince.Trkiye Tarihianlalr. Trkiye Tarihi, Antika OsmanlTarihi ile balar. Modern Cumhuriyet Tarihiyle biter."Emeki Halk": Osmanllktada, Cumhuriyette de vardr. Antika an PartileriTarikatlard.Hacbekte'in de,Ahi'lerin de o zamanlar Politika rgtleri o zamann ky ve ehir "Emeki Halk"tarafndan kuruldu. Hepsi bir yana, bizim eyh Bedrettin'in Partisi Sosyal Devrimegirimiti. Bu giriimi yapanlar tm"Emeki halk"tan baka kimdi?

TP lemas, belki o hane dekadan pozlaryla: "Biz modern SiyasiPartilerden sz ediyoruz!" diyecekler. Sizin Tarihten kopuk Realpolitiker'lerolduunuzu biliyoruz. Daha Paris Komunas ylnda kurulan "AmeleperverCemiyeti", 1889 yl kurulan "Osmanl Amele Cemiyeti" Modern Trkiye'de"Emeki Halk"tan bakas tarafndan m kuruldu? Daha sonrakiler zerindedurmyalm.

"Amelecilik" (Ouvrierisme)

Bir de:"dorudan doruya. emeki halkn kurduu"veya kurmad Parti

neyi ispatlar. Hi bir eyi TP Program lemas i Snf hareketi iinde en sinsisaptma eidi olan"Ouvrierisme"(Srf amelecilik: yalnz iilerden ibaret rgt)demagojisine mi anak ayorlar? O mrifeti icat etmek iin TP'i kmaza sokmulema ve ukel beklenmemitir. ar'n jandarma ve polis efi Albay Zubatof okdaha ustaca "icilik" demagojisini kullanmtr. Tutmamtr. "Dorudandoruya"aydnlarca kurulan Parti, yeryznn ilk Proletarya Devletini yaratt.

Bunlar TP aydnlarnn birka olsun bilmezler mi? Bilmeleri gerek. Ama,heyamola ile Parti tepesine kardklar: ne oldum delileri iin, Kadrocu kalpazanlargibi: "Esiz rneksiz" olmak manisinden baka eilimi yoktur. Hi deilse"Program" yaplp satld gnler TP Genel Bakanl yapan Devlet dkn


5/47

avukat : 1958-59 yllar"Vatan Partisi"dvsnn Arcezada beraetle sonulananbtn oturumlarna muntazaman "devam" etmiti. Elbet o kertede "ilgilendii"Vatan Partisi'nin, 40 sayfalk."Tzk ve Program"n grmezlikten gelememitir.Tzn 8. ci Son sayfasnda: 10 kiiden 9'u"dorudan doruya emeki halk",daha dorusu idir. Hem yle gizli servislerin htiften (Sesi iitilen fakat kendisigrlemeyen.)"i Partisi kur!"emri zerine, Saylav olma furyas ald sanan

"Sendikac"lar deildirler; hepsi fabrika Cehenneminde kan kusan gerek retmeniilerdir.yleyse niin o bile bile yalan? 27 Mays kuaklarnn genliklerinden,

deneysizliklerinden, daha eski kuaklarn dejeneresansndan yararlanp, ortaklktaen azndan tavus kuu gibi kabarmak iin... Sonra ilk frsatta, kermetine inandrditenlikli TP ye ynn "Gleryzl Sosyalizm" makyajl aldatp biricikProletarya yolundan sapttrmak iin... Yalancnn mumu Yatsdan sonroya dek yandm? Demek Proletarya siyasetinde Makyavelizm yahut Bizantizm uzun mrlolamyor. YaIan ve Bbrlenme silah tepti: atc mikrosefali (Kkbeyinli) vurdu.

ABA'c Tz ve Program

ABA'c TP yneticilerinin cierlerinin ka para ettii,daha ilk TP'e taklan

"Aydn Kelle"nin ilk bildirilerinde srtt. Onlar kendilerini Kadrocuvr ve Ynkr"Sorumlu"aydnlar gibi ne sryorlard. i Snfn gtmiye adanm altkulabeberuhiler anlard. Program dzlp sata karlnca, btn foyalar, dnyann en"emekten yana"szleriyle maskelenemiyecek ve silinip ortadan kaldrlamyacakduruma geldi. Yazl, basl cevherler 5 lira veren herkesin eline geiveriyordu.Yalanlanamaz, red ve inkrla ortadan kaldrlamazd.

Ne var ki, "Filipin tipi Demokrasicilik oyunu" ndan yalnz CA uzmanlar parsaytoplyacak deildi. Elbet Trkiye i Snf denli Modern bir zg te, kendi Stratejive Taktiini btn diyalektii ile iletecekti. Trkiye Finans - Kapitali, kodamanEmperyalist Tekelleriyle ili dl ibirlii de yapsa, Dnya pazarndanAr-krekipbir Aristokrat i ve Kariyerist Aydn kkburjuva zmresi besliyemezdi. TP'i"Avular iine" aldklarna inanm oportnizm kocakarlarnn gevezeliklerisonuna dek adam kandramazd.

Onun iin, ii Snfna sunulmu TP Tznn ve Programnn soyuteletirisine bir sre daha girilmedi. Bu bir "ekimserlik" yahut "tarafszlk"deildi. TP iinde gzya ve kan, ter dkerek savaan ii, kyl, aydn, esnafdevrimcilerin kendipratikdavranlaryla, ABA'c gruhun hezeyanlarn biraz dahasnamalarna yer brakmalyd.

Yoksa TP Tz, bir isiz avukatlarn derinliine kazdklar, birbiriyle tepien,Parti iinde hertrl Merkeziyet ve Demokrasiyi Derebei art kaprislerin insafnabrakan iinden klmaz bir Gayy kuyusu idi. Program ise, 166 sayfasnda 166 nnbirka kat fazla samalarla doldurulmu, iler tutar yeri kalmam bir yamal bohaidi.

"Emekten Yana": verenin de Parolas

Program, daha Giri'le sze balarken, yle der:"Kii olarak her birimizin insanca yaama artlarna kavumamz,

toplum olarak ileri bir lke durumuna gelmemize baldr."Ad "i Partisi" olan bir rgtn Programnda siz i Snfn m

aryorsunuz? Hayr. Sosyolok hanmlar ve beyler, Burjuva Politikaclarndanzendikleri azla: snfl toplumda bir "Kii" ile bir de "Toplum" kavramntokutururlar. "Kii": "insanca yaamak" m istiyor? "Toplum"u: "ileri bir lke"yapsn.

Bu Lpalisin Hakikatini: Bayar da, Demirel de byle sylyor. "Allah bize


6/47

uvalla versin, biz de (i Snfna bile deil), Robenson Kruzoe "Kii"yetorbayla verelim!". Baka deyimi de var: "Trkiye'yi"Kk Amerika"yapalm."On ylda15 milyoner kii yetiir." Bu kafa en pis burjuva demagojisinin, en soysuzkkburjuva ukalalna kardrlm: "Kadro" ve "Yn" karpuz kabuklarn iSnfnn aya altna koymaktr.

Yukarki szn arkas da m var? Evet. Ne yazk ki var. Arkas da u

mumuladr:"zellikle geri kalm toplumlarda ekonomik ve sosyal ilerlemenin,bamszlk iinde kalknmann en byk dayana emektir."

Demek "Kalknmann" emekten baka "dayana" da m var? Var ya:Sermaye... Tm burjuva ekonomi bilimi, hep o emek dnda deer yaratc eyleriarar. Bizimkilerin orijinallii: 1)"Sermaye"szcn burada anmyarak,"emei""en byk" saymakla kalr. 2) Emein "zellikle geri kalm"lar iin bykdayanaklna inanr. Ya ileri Toplumlardaemek "en byk dayanak"deil midir?Hele bir "ileri" olalm. Grrz..

Bylesine"Emekten yana"olu, her verenin en kutsal lks deil midir?nk Kapitalizm iinde yaadmz kimse unutamaz. Kapitalizmde, i iin"emei"yok gc vardr. i baka satacak hi bir eysi kalmam insan olarakgcn pazara karr. gcnn"Emek"olmas, verenin eline getikten sonra,

iyerinde balar.gciinin, onun kullanlmas ile doan Emek iverenin "Kiimlk"olur.

Demek azck bilimsel konulunca: Kapitalizmde Emek: verenin mlkolduuna ve iveren yannda bulunduuna gre, "Emekten yana" olmak,iverenden yana olmya dner. Sosyalizm, Kapitalizmde "gcnden yana"dr.veren"Emekten yana"dr. ABA'clarn, hot sosyetede o denli hoafl karlanlarda bundan ileri gelir. Netekim ABA'c ideoloklarn da, Yn Palikaryalar gibi,(Kapitalizmde) her ii brakp nce "Verimli + nanl + evkli" ii yaratmaksevdlar, Amerikan Taylorizmine gz krpmak olur.

Kapitalizmde Verimli i Yetitirme Kurumu mu?

Amerika U.S. "ileri bir lke durumuna" gelmemi midir? Gelmitir. leriEmperyalist Anayurtlarda"kii olarak her birimiz insanca yaama artlarna"kavuacak m? Program'a baklrsa yliye benzer. Onun iin limne yem borusualnr:

"Toplum olarak ileri bir lke durumuna gelmemiz ise, kii olarakherbirimizin inan ve evkle almamza; daha verimli olmamza, bu inanl,evkli ve verimli alma imknlarnn yaratlmasna baldr... Emekihalkn inanl ve evkli abasdr."

"Al glm, ver glm" dnyas. Btn Amerikan iadamlarnn azlarnnsuyunu aktacak bir Program bu: iyi daha: (evkli + inanl + verimli)altrmak! evk + nan + Verim: nereden gelecek? "Halkn emei ile yarattbtn zenginlik ve deerlerin kendisine ait olduunu bilmesinden."

Bunu halka nasl"bildireceiz"?

"Emeki halkn, yurt ilerinde sz ve karar sahibi olmu" olmasyla.Kapitalizmde bu olur mu? Niye olmasn. Nazi Almanyas bile: en Kodaman Tekelleriniilerini altklar fabrikalara"ortak"etti. Her Anonim irketin en byk saydahisse senetleri ve tahvilleri, hep "Emeki halkn" o deerleri "kendisine aitbilmesi"oyunu ile gene emeki halkn kendisine dettirilir. Hele bir de GangsterSendikalar srtlarn Banka milyarlarna dayadlar myd, deme: "Yurt ilerindesz ve karar sahibi" oluverirler. Trk-: Zonguldak mdenlerinde veya 16Haziran olaylarnda az m"sz ve karar sahibi"oldu?

TP'i Polise Emanet


7/47


8/47

"Ulus"dedii 100 yllk"Millet"in"btn"ne gz krpar.

Finans-Kapital Deirmenine Su

TP "Yni, TRK ULUSUNUN BTN'nn haklar, hrriyetleri veyksek menfeatleri iin mcadele eder."mi.

"Emeki Halk iin mcadele etmek, gerekte TRK ULUSUNUNBTN'nn haklar, hrriyetleri ve menfeatleri iin mcadele etmek" imi.(P., s .14) (Majsklliyen HK.)

Demek, TRK ULUSUNUN BTN iinde Modern Finans - Kapitalistlerzmresi ve Tefeci - Bezirgn Hacaalar snf da bulunduuna gre, TP o"Zmre" ve "Snflar"n da "haklar, hrriyetleri ve menfeatleri iinmcadele"edecektir! "O zmre ve snflarn sana ihtiyalar m var, a klkuyruk?"diye soracaklar bulunur. Tabi var, deriz.

Finans - Kapitalistlerle Tefeci - Bezirgn Hacaalar ylesine bir avu,adan ve milletten kopuk kefen soyucu vurgunculardr ki, "Halk" iin kendi"Haklarn ve Hrriyetlerini ve Menfeatlerini" kendileri aka savunamazlar.Her ilerinde olduu gibi burada da aylkl veya gnll bir sruakkullanrlar.Uaklarnn en elverilileri, i Snf iine bilerek bilmiyerek girmi, Sosyal Snf

snrlarn ve nsan kfaarn anlar anlamaz karmakark lf ebelikleriyle bozacakolan"Devrim"kalpazanlar olur.

"Canm, maksadmz o deil" denecek, "biz Millet iinde egemensnflarn yok denecek kadar hi olduklarn anlatmak istedikti."

nce, Milleti yarm yzyldr kskvrak smren acaip bir"hi"olur mu (Finans- Kapital + Tefeci - Bezirgnlk)? Ona"yok"nasl denir?

Finans-Kapital Tekerine Kama

Egemen vurguncularn azl ve bir yamurla eriyecek kilden ayakll iinyle yazlanlar da oldu:

"Kimdi o, milletin ruhu bile duymakszn deli gmlei giydirilerekenterne ediliveren Cumhurbakanndan polis kabadaysna dek 500kiicik?..." "30 milyon Trk 500 sapa kar "k a n u n d " davranatenezzl etmez. Grmesi, tannmas, aldanmamas yeter. Suluyutkryle boar." (Dr: H. . "Trkiye'de Kapitalizm", s.176))

Ve bu yazlar gibi biroklar, TP'in Program kaleme alnmadan yaynlanmt.Ne var ki ABA'c gruhunun btn abas, o eit yaynlar okuyanlara ifte atpsrmaktan baka ey olmad. Bu. Parti'yi Tarihinden yararlanamaz duruma getiripfelce uratma suikastlerini onlar, aababalar irlerden ve edebiyatlardan, raksofrasnda kaptklar parlak lf yaldzlaryla kaplayp yutturmakla grevlendiler.

Onlar Kurt'a da Kuzu'ya da: "Hak-Hrriyet-kar" istiyeceklerdi. Onlar"Sorumluluk yerlerinden" kantlydlar. Ve o uyuzluklarna hi bakmakszn,"Sosyal Numaracla"heveslenmilerdi. Hokkabaz Zati Sungur'un sahne almile, ortalia sde suya"Pye"sayorlard:

TP, "Sz ve karar sahibi olmyan emeki yurttalar gerektenyurttalk haysiyetine kavuturacak, onlar "Bir Numaral Yurtta"durtumuna getirecektir" (s. 15)

Numaral'lar ve "Numarac"lar

Bu"Numara"y nasl becereceklerdi? Kolay."... Oylarla iktidara gelince, BATA Byk Millet Meclisi almalar

olmak zere, btn" alanlarda"emeki halk" "sz", saz, alg, egaane grlagidecek."nsan haklar", "Sosyal adalet", "Sosyal gvenlik", "z ilkeleri ve


9/47

amacyla eksiksiz, tastamam Anayasa."her yeri gllk glistanlk edecek.Programn daha azn aarken 166 da 2 sayfas bile byle saylamyacak

incilerle dolu. Geri kalan 166 sayfas ile uramya deer mi? Hele bir iki admatsnlar, denildi. Onlar yalnz parlamentarizm nutuklar attlar.

ABA'c Bayan ve Baylarn bu umutlarnda: "Bata Mepusluk almalar"karasevdalarnda olsun szlerinin eri kmalarn istiyerek, bir Dergide "Kelle"

gsterilerini brakmannProletarya Partisi prensiplerini ciddiye almann gerektiini;bir tek Tzk maddesi rneiyle akland. Frtna kopmua, Bayanlarn entarileri,Baylarn apkalar dehetle havaya utu. Ne demek Onlar, o byk liderleri,dramatik "Kelle" leri eletirmek ha? Daha"Oylarla iktidara gel"miye sabr ve tkatgetiremeksizin, bire"alt"nn zerine yklendiler. "Baarlar" sonsuz oldu. Azcksatlmya ve okunmya balyan Dergi, AP'nin de ibirlii ile, aztm ABA'cHametinden rkerek batt.

Parlamentarizm Yalanc Pehlivanl

"Mesele bitti mi? Hayr", diyen "Uyarmakin Uyanmal, UyanmakinUyarmal" (i Partisine Teklifler) bror karld. Orada, "i-KylGnllleri"teklifi iin en bata i Milletvekillerine den grevanlatld. Onlar

"isteseler de, istemeseler de ERMler" olmalydlar. ok deil, maalarnn1000 liradan fazlasn Parti Gnlllerine (Profesyonel Devrimcilere) ayrmalydlar.(Yksek Tahsilli memur 500 lira maala alabiliyordu.) i Saylavlar ile mieksinler?

"Geleneklerimize gre Ermilik: LEKELK'le atba birlik gider.ileyi gze almyan, halk fediliine kmamaldr. Biz TP Milletvekillerini okarlksz mutluluk yceliine ermi grmekle vneceiz" (s. 18)deniyordu. Bylesine elebice uyarya ABA'clar bsbtn esirdiler. Oysa geneonlarn maalarn daha sreklice salamalar bakmndan da teklif aykr deildi.yle uslu uslu konuuluyordu:

"TP, Partiler iinde ad san duyulur, an lr bir Parti olmakdeil, i Snfnn biricik tekilt olmak greviyle kar karyadr. TP,byle her 4 ylda eyrek milyon oy kazanacaksa... 80 yl beklemekzorundadr. O da BAKA H BR ENGEL karlmazsa... Yni TP, halkaverdii szn eri olduunu ispat etmek iin, 21 inci Yzyln ortasn (2048yln) bekliyecektir. Oysa, daha imdiden bezirgn ktidar Partisi SeimKanununun Kk Partilere (zellikle i Partisine) soluk aldran btndeliklerini yeni batan tkamyakarar verdi."(son 6)

Ne yazk son ihtar sanldndan abuk gerekleti. Seim Kanununda "MillArtk" kaldrld. 1969 Seiminde "Baa Greme" manyaklyla pertav edenyalanc pehlivan: TP'in 15 yerine 2 Mebus kardn grnce, bana topladcinleri datamyan sihirbaza dnp yakld.

Olan TP'e oldu. Devrimcilik yle dursun, Derleyici olamad. Panik hlsryor. Bu giri'in kzgn demir dalayn i yoldalarn knamyacaklarnbiliyoruz. Daha "efendice" sze baylan kibar aydnlara gelince: ilkin ikinci kez

baslan kitap okusunlar. Sonra, isterlerse bu"kinci Basla Ac bir Giri"i hiokumadan yrtp atsnlar. Ama bir artla: ltfen tekliflerin gereklemesi iindnp davranmaktan korkmasnlar.

7.11.1970


10/47

UYARMAKIN UYANMALIUYANMAKN UYARMALI

Trkiye'de sosyal konular KONUMAKyeni bir sray yapt. Bir zamankimsenin kafasndan gemiyen dnce ve davranlar, imdi herkesin aznda,radyo sylevlerinden"Sokaa dkld". Hi deilse milletini azck seven her aklerer Trk, ii snf asndan yola klmadka, hi bir olumlu iin -yaplmas yle

dursun,- doru drst ortaya dahi konulmadn az ok anlad. Okdanlklrklarmz bile, dinlenilecek bir sz syliyebilmek iin: "Kyller! iiler! Arsanayi!v.b." gibi eskiden suladklar dncelere bavuruyorlar.

Bu geliim basamanda, Anayasamz: yksek bir bent oldu. alanynlarmz: o bendin ardna ylm ar sular gibi etkilerini gittike biriktiriyorlar.Henz hi bir eyden haberleri yok. Herey onlarn oylaryla belgelenip arbastrlmak isteniyor. Btn siyasi Partiler birer deirmen olmular: tlecektaneleri ne olursa olsun, halk oyu denilen sular kendi kanallarna aktp, kendiarklarn dndrmiye alyorlar. Geri Anayasa bendi nnde her Parti eit...Ancak, bende alan A.P. ve C.H.P. delikleriyle borular ar byk: sularn ou,kendiliinden onlarn deirmenine akyor. Artann, kk Partiler paylayorlar."Manzara"bu.

yle, borusu byk olana "atlet hassas" (durun nitelii) (1) ile ok oy ak:

gerek ayrt yapan seimolamyor. HaIk, bilinsiz akcl ile arln hep kendialeyhine duyuran bir durgun su olmaktan nasl kurtulacak? 27 Mays o kurtuluu birgecede baarabilirdi. Yapmad, yahut yapmak istiyemedi. 27 Maysn yapamadn,SZyapabilir mi? Sz yasak iken, konumann etkisi, belki az ok grlrd. imdi"Hrriyet" var. Hi bir Parti, doru sylemiye zorlanamyor. Medeniyetimizdeyalanclk su saylmyor. Tersine, Hitler usul, yalann en byn atabilen, ensonunda yansa bile, uzun sre turnay gznden vuruyor. Srf sz olarak szle(nutukla, sylevle, bildiriyle, uyaryla, yazyla, iziyle): halk yalan dorudan naslayrsn? Szn mziine, iirine, nefesine gveniyor : Szn zndeki anlamnatlayveriyor.

i Partisinin en etin meselesi budur. Halk nasl uyarlacak?... i Partililerbir i yapyorlar. i Partisine katlmyanlarn, Parti iine karmalar doru olurmu?...Aklamas uzun. Karmak iki zt ynde anlalabilir: 1 - Bask yapmakistiyenlere bahane vermemek iin i Partisinin iine ve iine karmamaldr; 2 -in gelimesi iin doru bir dncesi bulunduuna inanan herkes, i Partisininiine deilse bile, iine karmaldr... Samsunlu ALTI dergisinde yaynlanan: "iPartisi nedir? Ne olmaldr?"yazs bu inanla kt. Aratrma 3 blmd. kinciblm bitmeden ALTI kapand... Mesele kapand m? Hayr.

Belgeler hergn yayor. rnek alalm: Senato Seimlerinin balad 15 Mays1966 gn km bir tek gazeteyi okuyalm.

A -BRNC HAVADS SINIFI ZERNE'DR.- Gazete:"TP'in 14 kanunteklifi akland" diyor. Bunlardan yalnz 6 tnesini yazyor: 1) Kyltopraklandrlsn, 2) Isizlik sigortas yaplsn, 3) lk Okullara parasz ara, gereverilsin, 4) Tasarruf bonolar kaldrlsn, 5) TPAO ktisadi Devlet Teekkl olsun, 6)Yabanc sermaye snrlarsn... TP'e gre memleket bu kanunlarla kalknacak.

(ok deil, bir hafta sonra, 22 Mays gn TP Genel Bakan, yarn BykMillet Meclisi toplannca, 14 kanunun da toptan reddedileceini, salam bir ses vesarslmaz bir gvenle Radyodan duyuracaktr.)

Demek, i snfmz asndan KALKINMA'ya Byk Millet Meclisi kardr.Neden? nk, Millet Meclisinde 50 koltuktan 49 u iveren snfmzn

elindedir, denecek. Pekiy, veren snfmz bu konuda ne dnyor? 15 Maysgnl gazeteye bakalm.

B. - KNC HAVADS VEREN SINIFIMIZ ZERNEDR. - Hkmetle zelteebbslerimiz (Yni: Trkiye Ticaret Odalar, Sanayi Odalar ve TicaretBorsalar Birlii), eker irketinde tatl tatl konuuyorlar. Gazete, iverenlerimizin


11/47

yle yakndklarn zetliyor:1 ) "Trk mteebbislerinin Yurt dnda kredi temini imknlarnn

kolaylatrlmas, hi olmazsa yurt iinde yabanc tekiltlara tannanimknlara eit hle getirilmesi." (Yni: Trkiye'de Trkn paras Trk'everilmiyor, Trk olmyan Sermayeye kredi olarak sunuluyormu!)

2) "Merkezi darda bulunan ticaret firmalarnn yaptklar ihracat,

gelir vergisinden de muaf tutulmakta ve bu hl her yl 5 milyon dolar dvizkaybna sebep olmaktadr." (Yani: Trk olmyan sermayeye, Trk'e verilmiyenimtiyazlar balanyormu, Yzmilyonlarca dviz amz bundanm!)

Demek Trkiyeyi ieride darda smren Trk olmyansermayedir: BunuT..P. kadar veren snfmz da gryor. Buna kar ne tedbir kullanlyor?DEVLETLK. Eski Devletiliimize yeni bir etiket takld:Plnl Karma Ekonomi!Bunu bize, byk mttefiklerimizin nl uzmanlar tavsiye ettiler. Trk olmyanuluslararas Sermaye, bizdeki byk alacaklarn hesaplca iletmek iin,Trkiye'ye:Plnl Karma ekonomiyi salk verdi. O gnden beri: veren snfmzdndan ve teorideDevletilik dman grnd hlde: inden ve pratiktedomuzuna Devletidir. Bir ka ay iinde Trk olmyan irketmmessilliinden,Trkiye Devletinin mmessilliine geen Demirel: Pln ve KarmaEkonomicidir. T..P.'in Program da:"Karma Ekonomide ynetim ve denetimine

emekilerin de katld emekten yana plnl bir Devletilik hakim klnacak"diyor.

"Herkesin maksdu bir: (DEVLETLK), amm rivyt muhtelif..."Devletilijimizin kendisi bu ie ne diyor? Hep 15 Mays gnl gazeteden okuyalm.

C. - NC HAVDS DEVLETCLMZ ZERNE'DR. - eker irketiKulisinden: "Babakan Sleyman Demirel'in yerine Sanayi Bakan MehmetTurgut bir konuma yaparak, toplanty amtr."Aar amaz ne demi? Basayfay boydan boya kaplyan balk u: "TURGUT: KALKINMA KOLAY BR DELDR" (Yni: Devletiliimiz, Kalknmay yokua srmtr!) Trk olmyansermayenin arslan payndan kendisine bir tilki paycaz dilenen TrkSermayecilerine Devletin verdii karlk acem klc gibi ikiyzl keser.

Birinci yz: "Bayram deil, seyran deil" iken Devlet, Trk sermayesininkulana u pc dryor: "Korku ve heyecan dalgasnn ideolojilerarasndaki arpmalardan ileri geldiini." fsldyor. (Yni: Aman, Trksermayesi, sakn Trk olmyan sermaye aabeyine kar sen de Brutuslk etme:"ideoloji"(yni: "Komanizlik") eli kulanda bekliyor, ha!)

Acem klcnn ikinci yz: Devletiliimiz, Trk sermayesinin azna, enalaturka taie (2) uratlm bir parmak bal alyor:"Milyonlarca orta ve kkiletmeler Her biri bir byk iletmenin, messesenin, fabrikann ekirdeiolacaktr."diyor.

Babakanln"Aylk statistik blteni"1965 ylnn XI inci aynda 836 binsigortal ii saysna karlk 68 bin iyeri saym."Milyonlarca iletme"hangisi?BesbeIli, oylarn toptan bezirgn Partilere smarlam derdiment esnaf ve kylekonomicikleri... Bunlarn her yl yzbinlercesesi finans kapital'in tefeci - bezirganalarna drlerek mlkszletirilirler. Btn byk ehirlerimizi "Ftihin

ordular gibi" kuatan gecekondular: hep o "Milyonlarca orta ve kkiletmeler"in yerst katakomplar, canl mezarlklardr. Devletiliimiz bunlara:Korkmayn, uak! demek istiyor... Bizde bu serbest rekabet ve sizde buDevletilik varken, evvel Allah, her biriniz. birer "Byk iletme" olacaksnz.(Yni: "lme eeim lme!" fkras.)

Herkesin gnlnde yatan bir Devletilik arslan var. Soyut kuruntularbrakalm. nmzdeki gerekten var olan konkret ,objektif Devletiliimiz budur. T.. P. Program, Trkiye'yi kalkndrmak iin byk bir aba ve itenlikle yle uzunbir mantk zinciri kuruyor:1) Kalknmamzkim belirlendirecek? Sanayileme...2)Sanayilemeyikim belirlendirecek? Karma ekonomi... 3) Karma Ekonomiyikim


12/47

belirlendirecek? Devletilik... 4) Devletiliimizi kim belirlendirecek? Plnlama...5) Plnlamamz kim belirlendirecek?. . O meydanda: nce nn efliindeKARMA Hkmetler (Koalisyon hkmetleri). imdi A.P. nin Demirel'i belirlendirdi."V m"bunun tesi? Yayan Devletiliimiz "Emekten yana" deil, Demirel'denyana olmutur.

Kp stne kp dizmekle oyalanmyalm. Dilimizde konuulan szcklerin

yerine, yeni bir "z Trke" sz geirdik mi, meselenin ynn deitirdik sanyoruz.Kalknmamz da, Sanayimizi de, Karma ekonomiyi de, Devletilii de, Plnlamay da("Emekten yana" lf bilimsel ve ak deil) aka "Halktan yana" m yapmakistiyoruz? Bunun iin gcmz olmal. Abamzn altnda bir 27 Mays saklamadmzbesbelli. Normal demokratik yol: geni halk ynlarmzn gnllerini ve oylarnkazanmaktr."Btn zinciri srkliyecek halka"budur. li dl smrgecilerimiztrnaklarn o halkaya takmlardr.

Meclis krssnden sylev, ehir meydanlarnda deme hep gzel eylerdir.Doru olmak artyle siyas edebiyat arttr. Ancak onlar dinliyecek, anlyacak olankimdir?... Dn, T .. P. mitinginden geiyorduk. Hatip korkun bir tehlikeyianlatyordu: "Trkiye'nin bana atom bombas derse" der demez,oradakilerden bir ka: "Bana dsn!" diye di gcrdattlar. .Bunlar, ajan daolabilirler, doldurulmu halk ta... 27 Maysa bile di gcrdatanlar: halkn iinde ve

ruhunda rol oynuyorlar. Halkla uzaktan, elebice konuulmaz. Yanna gideceksin.Davrannla ikna edeceksin .Yksekten konumalar, uzaktan doru szler gibi, enhr basn yayn yoluyla da halk uyarmya almak, bizim lkemiz iin havanda sudvmektir. Yars islm dini kadar gsteriten tiksinir ("badet mahfi" der) (3) birdinin gsterili tahriflerile, br yars Amerikan baldr baca ve Avrupa plaklaryladolu gazete ve dergiler halk esrarke durumuna sokmutur. En drst olmak istiyentek tk gazetelerin kendileri her gn bu salgn hastala kurban olmaksznyayamyorlar.

Hr basnmzn kanadyle Millet uyarlabilir mi? 15 Mays gnl havadislerden:i snfmz zerine olan, sayfann t altnda 14 punto kk balkla, 27 satrgemez. veren snfmz zerine verilen havadis: Birinci sayfann en yukarsnboydan boya 36 puntoluk en byk balklarla kaplam ve tam 170 satr tutuyor.

Trk milleti iinde mliyeye, yl sonu bir vn kendi bildiine kotard"Beyanname"ile kr gsterip te, iki yl sonra iki taksitte (enflsyonla her yl yzde10 il 20 eksiine) vergi diyen zel teebbslerimizin says 30 bin bile deildir.Kazanlarndan vergileri pein pein ve gn gnne iveren tarafndan kesilipbiilen ii snfmz en az 3 milyon kiidir. Nfusumuz 30 milyon...1000 Trk iinde1 iveren,100 iiye kar 1 iveren var. O bir tek iveren kiinin kar zerineverilen havadis: 999 kiiyi Cennete gtrecekmie bytlerek konulur; 99 iinincanyla ilgili havadisten 3 kat byk puntolarla, 6 kat daha ok satrlarla milletesunulur. Yazk ki. bunu byle yapan gazete, iilerin ve halkn elinde grlmez."Komnist eilimli"diye damgalanlr.

Demek, hr basn iindeki "Komnist eilimli"gazete bile: bir kapitaliste600 iiden, 6000 kylden ok yer ve deer veriyor. Memleket ve dnya olaylarzerine aydnlanmas gereken "Kamu oyu" bu llerle piirilip kotarlyor.

Tutalm ki bunun tersi yaynlar yapld. Kim okuyacak? Nfusumuzun yzde 80ini tutan kylmzn, yzde 99 u ilk okulu bitirmemitir. lkokulu bitirmi kylyegazeteci soruyor:

- "Gazete okuyor musun sen?"- "Okuyoruz, ama, gazeteyi burda, kyde bulamadmz iin seyrek

okuyoruz... Evet, dek gelirse, urasndan, burasndan okuyoruz."Gazeteci-" Seim kanununu deitirsinler mi?"Kyl"- Onu batakiler Bilir."G. -"Ama sen verdin oyu yahu!"K. -"Verdik ama, be... Ne ideyim ben, verdik... imdi biz dnsek ne


13/47

yaparz? Ne yapalm.. yni? Bizden irey mi alacaklar, seim kanunudeiecek diye? Ne yapacaklarsa yapsnlar, bize ne?"

G. -"Ne yapmak istiyorlar?K. -"Hi bir ey annamyoruz ite. Onlar konuuyor, biz de duyarz.G. -"Bataki adamlar siz seiyorsunuz?K. -"Kim adam adam olduunu bilerek mi seiyoruz?

G. -"Senatoda kimler var?K. -"Senatoya m? te, byk adamlardan giriyorlar, tabi.G. -"Millet Meclisine kimler giriyor?K. -"Millet Meclisine, eyler giriyor efendim.. Bakanlar veyahut dier

mepuslar... gibi adamlar; giriyor."G. -"Ne geer eline?K. - "Ne geecek?... urda, burda amelelik edersen geer eline. ki

kein varsa satarsn onu.G. -"250 lira geer mi ylda?K. -"Nirde geecek?... Ama bir kere vatan olmu. Ne bilecen... Eskiden

byle miydi?G. -"Halklarn iareti nedir?K. -"Ben ne bileyim.

G. -"Adaletilerin iareti?K. -"Buyur?G. -"Millet Partisinin iareti ne?K. -"Orasn niydeceen canm? Lfndr... Vazge canm... Parman

yaptran yaptrr, mhr, basan basar."G. -"Millet Partisi diye bir Parti var, areti nedir onun?K. -"Bildiim yok.. de, yok!... Bilsem de ne faydas olacak bana? Hi

birinin bir faydas yok beyefendi. Neydelim baka?G. -"Ylda ne kadar gazya yakarsn?K. - "Senede 4 kilo... Elimize para gemezse, neydelim: vurup

yatyoruz.G. -"Et?K. -"Et ksa olur. Ayda 2 sefer ya yenir, ya yenmez...Kilosunu 5 liraya

alrz...Fakir adam peynir yer mi, bey?"i Partisinin en ok gvendii Toprak Kanunudur. Gazeteci Melle kylsne

soruyor:G. -"Peki bir ey soracam. Bahri Amca. Bir toprak reformu diye bir

lf var ortalkta. Syleniyor, hani. Mepuslar seimlerde geldiler, anlattlar.Ne anlyorsun sen ondan?... Toprak reformundan? Toprak reformu dedikleriey nedir?

Bahri. -"Hi duymadk ta, bilmedik te... ne bileyim, bey?G. -"Hi duymadnz m?B. -"Hi duymadk."Baka kyde gazeteci Toprak Reformunun ne demek olduunu anlatyor.

Sonra bu toprak reformu iin kylye soruyor:

G. -"Sen mepus olsan ne yaparsn?K. -"Toprak reformu mu?... stesek de, verecek mi?. . Altm yamageldim: byle hi bir ey grmedim de, duymadm da... Zilletliyik,fukarayk... Datan gayrisini yerik... Ylda ne geecek elimize? Hkmatbize acmyor, millet hlimizi bilmiyor."

Gazeteci, kulanda bunlar nlyarak kyden kayor. Atatrk Samsunakarken bu kyl 3 yandaym. Toprak reformunu duymam. Duyduklarna dainanmyor.

965 seimlerini hatrlyor bir baka gazeteci. 36 C.H.P. yesi bulunan kyeyabanc deildir. Halk Muhtar onu grr grmez, soruyor:


14/47

"- Para getirdin mi?"- Ne paras, Muhtar? Sen akln m kardn? Seim parayla m olur?"Muhtar mosmor kesiliyor. Susuyor. Seim bitiyor. Halk Partisine sandktan 11

oy kyor: 25 Halk Partili de Adalet partisine oy vermi!Kyl snfmz bu merkezde.i snfmza gelince...

Ayn 15 Mays gnl gazetede unlar okunuyor:"reniyoruz ki, Ereli Demir - elik tesisinde alan baz i Partiliyneticilerin ilerine son verilmitir... Ereli'de i Partisi Senatoseimlerine mi hazrlanyor? i Partisinin Ereli Demir - elik tesislerindealan binlerce emeki, Partinin yanna yaklamaktan korkar... Koulanlar,i bulmak iin baka yerlere getmek zorunda kalrlar."

Bylece, i Partisine oy verecek, iiler, semenlik haklarn yitirirler. Yorum:"ou kii vatandalarn bamsz bir irade ile sandk bana gidip

oyunu kullandn sanr. Bu hayl stne bir de deyim uydurulmutur: "Hrseimler" diye... Anayasann ve seim kanununun kt stnde kaldn,Seim gvenliinin Trkiye'de nasl bo bir lf hline getirildiini gstermekistiyoruz."

Demokraside: prensiplerin de, Partilerin de hakemi halktr. Kymz bu

hakemliinden bilgisiz, iimiz yoksun braklyor. Halk yedi bin yllk bezirgnGetto'su (4) iine hapsedilmi. O Getto'nun surlarn ap, byk hakemin katnaszle ulalamyor. Bu noktada: Halk uyarmamz iin, nce bizim uykuda gezerliktenuyanmamz gerekiyor. Bizim uyanmamz iin halk uyarmya girimemiz gerekiyor.Halkn bilinci de, bizim bilincimiz de tek kar yolun azna gelmi dayanmtr :DAVRANI! Davran yolu: halkn ayana gitmek, halk vicdannn kapatldzindann iine girmek, halkn yaayn yaamak, alnyazsna katlmak yoludur.Ancak o zaman bizim de, halkmzn da gz alabilir.

Tefeci - bezirgnlmz : deirmi kara Osmanl sakallar, lcivert namazlkbereleri, geni enseleri, rahat gbekleriyle, iimizin, kylmzn mne basabasa iinde oturuyor. Halkn vicdan ve yaay. tefeci bezirgnlmzn babasnnevi gibidir. Biz uzaktan, halka lf atmakla, okunmu sz savurmakla oytoplyabileceimizi ummyalm.

BRNC BLM:

MESELENN TARHES ve KONULUU"Eletirme silah, silhlarn. eletirilmesine varmamaldr" dne uyarak

biraz konumak yerirde olacak gibi geliyor. Konu, Partidir: i Partisi. Bugnkdnyada, hangi biimde olursa olsun siyas bir Partinin varl balca iki artabaldr:

1 - Kendi kendini eletirmesi;2 - Ynlarla ballk kurmas.Trkiye i Partisi seimlerde eyrek milyon oy ald. Bu sonu, ynlarla

ballk alannda nemli bir adm saylabilir. Seimden sonra, TP'in ak

oturumlarnda, kimi sabahtan akamlamacasna, bir Tzk maddesi tartlmtr.Bu, i Partililerin eletirmeye ne kadar nem verdiklerini gsteriyor. Mesele bittimi? Parti yayorsa, meseleleri de bitmez.

Gnn meselesi nedir?TP, yrmiye yeni balam ocuun salntlaryla doludur. Sallanlr, hatt

arasra dlr diye, ayaa kalkmaktan ve yrmekten caylamazd. Yalnz,emeklemenin uzun srmemesi iin, kendi kendinieletirmeveynlarla balanprobleminin yeni ynn durultmak ve bilince kartmak gerekir. Bunun iinelimizde hareket tarihinden baka pusula yok... Hareket tarihi deyince:

1 - Trkiye'de ii snf hareketlerinin uzun tarihi;


15/47

2 - O Tarih iinde. TP hareketinin ksa tarihi..gz nne gelir .Geni olduu kertede pek az bilinen ve kimse bilmedii iin de"kapann elinde kalan", yahut yok saylveren Trkiye i Snf Tarihinden nce,op-ortada duran, herkesin azok bildii TP hareketinin Tarihesini ele almak dahapratik olacak.

Kendini i Partisi'nden sayan ve bu kansnda itenliini yitirmiyen her

dnce sahibi, bir fikri varsa onu, ken di kendini eletirme aIannda amaldr.Kavryabildiimizce TP'in kuruluundanberi geirdii aamalar birka basamaktazetliyebiliriz.

TP'in Birinci Basama: "SIRF AMELECLK"

TIP'in uzun olmasndan baka dileimiz bulunmayan mr iinde beliren iisnfmzn hareket basaman bir utan brne saIlanan rakkas hareketinebenzetebiliriz.Bu salnt elbet TP kurucu ve gdclerinin sosyal snf yaplarndangelir.

lkin TP hareketi SIRF AMELEC bir kurulu olarak dodu. Hemen hementmyle iilerden veya ii snfna gbekba ile bal kk retmenlerdenderleik bir girikin kiiler grubu Trkiye i Partisi'ni kurdu. Srf iilerden

toplanm kurum: bir sendika, bir kooperatif, meslek dernei, tradnyon olabilirdi. Ogibi rgtlerde bir tek sosyal snfn gnlk karlar ve dilekleri uruna yaplacakbitmez tkenmez iler bulunurdu. Gel, btn ile o gibi iler, millet lsnde deil,milletin bir bllsnde kald iin, ister istemez dar ereveli, ufak apl,tek szle EKONOMK alanda iler olur idi. SYASET olmazd. Siyasette de, genemillet iinde bir blk insann kar ve; eilimi asndan hareket edilir, ama buhareket bir blk insandan tesine gememek ,btn teki sosyal snflara,zmrelere kapal kalmak deildir.

Kapal kalnrsa, ona modern toplumda snf egoizmas, snf egosantrizmi, snfkrl denir: Siyaset denmez. Modern toplumda: abuk deimek, derin deimek,kkl deimek biricik kanundur. Her gerek dnce, toplum deiiklikleriniayarlyan bir AKSYON almak zorundadr. Hibir pratik sonu ve hareket getirmiyen,hibir toplum deiiklii uruna aba gstermiyen, srf statkoyu savunmaklayetinen, olduu gibi kalm insan mnasebetleri zerine yslanan, yahut yaslanmakzorunda braklm bulunan davranlara siyaset deil: TARKAT denir. Toplumunkmek, yahut yerinde saymak zorunda bulunduu alarn siyasetine TARKAT adverilir. Toplum kmyorsa, siyaset yaplacaksa : deiiklik demek, Toplumunbtn iinde her snf, zmre ve elemann karlkl mnasebeti demektir.

Modern toplumda durgun siyaset, yni Tarikat yayamaz. Bir siyasal Partihangi snfn mal olursa olsun, iinden doduu Toplumun her zmresi, tabakas vesnf ile bal olur. Bu ilginin elle tutulur uygulan: btn sosyal snf, zmre vetabakalardan en elverili elemanlar kendi iine alp, siyasal muhtevaca, zcezenginlemek, evrensellemek, milllemektir. Bunu yapamyan, tek bir sosyal snfveya kmenin elemanlaryla daralan bir Parti, dnyaya pencerelerini tkam birTekkedir. Ksa zamanda kararr, kanszlar, yozlar, lr.

TP'i kuran iilerle retmenler, btn. abalarna ramen Partinin, srfiilerden ibaret kaldka yerinde saydn tarikatlatn, yozlatn, sosyalsnflarnn igds ile sezmekte gecikmediler. Srf amelecilik yznden iinedtkleri kmaz. aka deilse bile, aclkla kavradlar. Bunun zerine ne yaptlar?Partilerine, kendi deyimleriyle: bir "BA" aradlar. ir Fikret: "Basz deve olmazya.. masal bu", demiti. TP kurucu ileri, kendilerini"basz"kalm duyuyorlard.Ve bu masal deildi...Aradklar nasl bir "Ba" olacakt?

Tarihcil Devrimden gelmi bir milletiz. O alarda, Ortaada bir medeniyetiykan Barbarlar yerleirlerken, KANBALARI gelenek ve greneklerine balydlar."ASIL" kandan bir kii gelip de balarna geti miydi, hi tkezlemeden: Kral ,ah,


16/47

Hn, Hkan olurdu. Cumhuriyet insanlarmz o alkanlklarndan pek de koparmsaylamaz. teki egemen sosyal snflarmz, Partileri hi deilse kuruluptutununcyadein, Padiah geri getiremedikleri iin balarna bir Paa bulurlar.Ancak, Trkiye'nin yirminci yzyl ikinci yarmnda yaad, unutulamyacak birgerekti. TP ise sosyal snflarmzn biricik MODERN alt snf olan i SnfmznPartisi olmak iddiasndayd.

Bunun zerine, tm bilinli olmasa bile, TP kurucularnn anlaylarna greBLGN bir ba, bir Profesr, ya da yksek aydn kii, ve ilh. arand. GerekteTP'lilerin aramalar gereken ey herhangi birKELLEdeildi. nce BA kalb, hattkavuu ve heybeti ile deil, iindeki dnce ykyle ar basn eydi. DemekTP'liler kendilerine ilkin manev anlamda bir TEOR, madd anlamda ii snfdndaki ELEMAN'lar aramak durumundaydlar. Ne var ki, onlar bu durumu henzBA szcyle deyimlendiren bir ilkel Toplumun ocuklarydlar. Kendi kendine(spontane) hareketleri, evrelerindekiler gibi davranmalarn gerektirdi. En ileri BatKapitalizminde bile TEORK DNE imtiyaz aydnlarn tekelinde grnyordu.TP'liler, kendilerine yakn aydn kiileri balarna geirir geirmez teki insankmelerimizle BALANMA ve TEOR ihtiyalarnn tamamlanacan tasarladlar.Baka etkileri bir yana brakalm. Diyojen'in feneriyle aradklar bulundu. Ksa biranlamayla ikirciliksiz BAA geirildi.

O zaman i Partisi Trihesinin ikinci kona balad.

TP'in kinci Basama: "AYDINLAR PARTS"

"AYDIN" lar, tedenberi kazandklar alkanlkla, hele bizim "DEVLET"geleneklerimizin eitimiyle; ne olursa olsun "BA" olmak iin yaratlm kimselerdir.TP erevesi iinde arldklar 'i hi yadrgamadlar: BA olmann artlarn kendiilerinde dopdolu buldular. Hepsinin okumalar, yazmalar, edebiyatlar boldu. ihareketinin belirli klsik prensipleri ve birok gelenek grenekleri ve snanmaksiyonlar atmosferi adsz ve issiz bir bulut gibi kaplamt. Atmosferin isi olmakyetti.

Uan yapraklar, elden ele geirilen bildiriler, sokaklarda datlanbeyannameler, satlan kendi dergileri, srm orada gren gazeteler... ve hepsininstnde AIRI'la tutulmazlk as ile, serbest Radyo sylevleri: AnayasannSOSYAL DEVLET kanad altnda kolayca geliti. 27 Mays silhl kuvvetleri gibi, 28Nisan silhsz kuvvetleri de Aydn Genlikti. Trkiye'de:"Mzmin isizlik kanserhaline gelmi"(V.P. Anatz, M. 2) idi. sizliin en onmaz kanserlemi biimiAYDIN SZL oluyordu. Yar isiz,yar grevsiz ne kadar iyi dilekli ve AMELEC(kendi deyimleriyle EMEKTEN YANA) aydn varsa, TP'e doru koar adma kalktlar.Emekten yana kan aydnlarmzn ou HR BASIN'mza kaplanm kiilerdi. HrBasn, kap yoldalarna kar ya kzgnlk, ya destek gsterdi. Amerikanvri rkmrklarmzn da talamalar ilgisizlii sildi, sprd: mehur kan kurutan SUSUZILGIDI ile SANSR iliyememiti.

Bylece, yllardr beklenen SOSYALZM'in. gn dodu: ylesine ki, ilkEMEKTEN YANA AYDIN aknn grp, akna dnen kimi TP kurucular: "Acep yrn

bu hl AIRILIA yorulur da, soru sualle karlar myz?" rkntsyle Partidenkatlar. Boalan yerleri "MAKAM" nedir bilen emekten. yana aydnlar doldurmaktagecikmediler. Onlar bilgitiler, konukandlar, yazaan, izegendiler. Hepsi bilgin,kl kiiler huzurunda: silik, suspus iiler dillerini yutmaktan ekinmediler. iler,aydnlara kavumann sevinciyle sindike, aydnlar daha bir belirlendiler... Ensonunda dnlp bakld ki, TP artk srf ii partisi olmaktan kmt, ama, bu yolda bir AYDINLAR PARTS durumuna adayln koymak zereydi.

Fena m? denecek. Bizde btn bezirgn Partiler, hi deilse piyasaya srlenkadrolar bakmndan hep birer Aydnlar Partisidirler. Partide aydnlarn oalmas misteniyor? Kim aydn, aydnl istemez? Yalnz, bezirgan Partilerin aydnlar, daha


17/47

dorusu btn aydnlarmz, (kendileri de birer bezirgn olmadklar zaman dahi),annelerinden doduklar gndenberi bezirgnlk uruna yetitirilmilerdir. Onlarnruhlarna yzyllarn, binyllarn yd yklerin, srekli hayat artlarylatrplenmedike, bir dilemede yok edilebileceine inanlamaz. Sk bir ii snfeitiminden yde yz inanla geirilmedike, i Partisine kk veya bykbezirgan ve esnaf eilimlerini getirmeyeceklerine gvenilemez.

ilerimiz de ayn bezirgnln ve esnafln daha aalatc ve benci etkilerialtnda kalmamlar mdr? Elbet kalmlardr. yle olmasalar, Parti kurmalarnahcet kalmazd. Kimin haddine idi, hakszla ve baskya kalkmak? Bununlabirlikte, sosyal gereklik ortadadr: btn modern dnyann tecrbesi gibi,Trkiye'nin denemeleri de ispat etmitir ki, ii snfnn ulusul veya arsulusal(Uluslararas) etkisi dnda, ne Sosyalizm, ne i Partisi akla bile gelmemitir.Trkiye'de de, i Partileri, kanc kezdir ii hareketi ynnde kurulmu veiilerce benimsendii lde tutunmutur. TP iinde de, arlncayadein, okalabalk "Emekten yana" aydnlarmzdan hi birisi rol almamtr. Bu olaya:SOSYAL DETERMNZM ad veriliyor.

i snfmzn sosyal determinizmine en uygun bir ii Partisi nasl olacak?Srf AMELEC Partiden kurtulalm derken, AYDINLAR Particiliine dmemek ,birutan brne kaymamak iin ne yapmal? Besbelli TP'liler bunu kendi kendilerine

itenlikle sormular. Aralarnda dnmler. Aydnlar hastalna gene aydnlarnil bulmasn tabii grmler. ivi ivi ile sklecek... Aydnlarmzn pek kolaylarnagiden bir alkanlklar vardr: seerken tenkitten ok metihten ,deerden okapoletten, insandan ok ahbaptan, arkadatan ok ya kul ya efendiden holanrlar.Olaylar, kitaplar, tecrbeleri de yle seerler. nlerine bir mesele kt m: seilmibirka bilgin, seilmi be on kitapla alt ay istihareye yatarsa, zlmiyecekdm kalmaz, sanrlar. stelik, TP aydnlarnn kalburstleri avukat. HukukFakltelerimiz her yl biner biner seri hukuku karyor. TP tzne SA DUYU ilekonulacak HUKUKA - BLGNCE bir madde, akan sular niin durdurmasn?

Konulan 53 nc madde Parti iinde iilere stnlk salyacakt. Maddenin,zmir Kongresinde, hibir Partiye nasip olmam uygulan grlecek eydi. AynParti delegeleri, ayn sanda bir yol tarifeye sanlar iin, bir yol da smyanlar iinoy attlar. O kadar ki, gerekeleri duygusallktan kaynak alan avukat Arsal'lar,Profesr Sungur'lar ve benzerleri, yahut benzemezleri Kongreye kar isyanbayran kaldrdlar. Hakl m idiler, haksz m?.. Bir kongre karar verdi mi, oPartinin kanunu olur. Kanuna kar koyan kelleler uurulur. Kylmz : "Kangvdeyi gtrd" der; TP'te Madde gvdeyi gtrd. Kongreyi ikna edemiyenler,karara uymak cesaretini ve gcn kendilerinde bulmal idiler. Yanlmabelirinceyedek sava braklp kalamazd.

Btn o ve daha baka sebeplerle, 53 nc maddeyi ounluk onaylad .Bumaddenin ivisi, TIP'in daha nce beynine saplanm bulunan Ameleci ve Aydncivileri skp karacakt. karmak yle dursun, eskilerin yanbana bir ncivi olarak batp kald.

TP'in nc Basama: BNLEN DAL ve KESL

53 nc maddeyi kaleme alp Kongreye kabul ettirenlerin iyi dilekle yolaktklarndan kukulanlamaz. Maddeye yle uzak ve yzeyden baklrsa, o kitaplahayat birletiren ahesere benzer. Maddenin mis gibi KTAP kokmas iinhazrland anlalan blm yle der:

"retim aralarna sahip olmad iin emek gcn retim aracsahiplerine satarak yayanlar."

Kimdir bu bir dzne szckle tanmlandrlmak istenen? i imi. Aka deniverse, olmaz myd? Belki i Partisine girecek olanlara ,daha Tz okurokumaz ne denli bilgince ilenmi bir rgt nnde bulunduklar gsterilerek gven


18/47

vermek, yelere retim gc belirtilerek otarite salanmak istenmi olacak. Yalnz,o gibi retim, konular, Tzkten ok, Parti Programna ve kurullarnabraklmalyd. Tzk ,yalnkat iliyeek bir keskin yasa makinesidir. Ayrca, uzuntarif, herkesin, bildii basit szcn aklyaym derken, zihinleri kartrmayayaramtr. nk o bir dzne szckten hi birisi nce ii szc kadar akanlalmaz. Emek nedir? (gc tutmuken) Emek gc nasldr? retim aralar

hangileridir? Bu aralarn sahipleri kimlerdir? gibi bir sra sorularla karlalr.Bunlarla uramak Tzn ii deildir.Ondan sonra, her retim aracna sahip olmayp ta igcn ara sahibine

satan ii olmyabilir. Byk Toprak beyi de, kk esnaf ta "retim aralar sahibi"dirler. Byk Toprak beyine, emek gcn: ortak da, yanama da, maraba dasatabilir. Esnafa, emek gcn: rakta satabilir, kalfa da... Son tartmalardananlalyor ki, 53 nc maddeyi yazan bilginler, kapitaliste igcn satan iiyimrad etmiler. Ne rak, kalfa, ortak, maraba iidir ;ne toprak beyi ve esnafkapitalisttir. Demek, 53 nc maddenin bilginlik abas, ii hedefine isabet edeceiyerde karavana yapmtr.

53 nc maddenin, yerine kitapa yazlm yukarki cmlesi ardndan, bir"VEYA" engeli ile ona bal, mis gibi HAYAT kokmas iin hazrland anlalanblm yle der:

"Veya ii Sendikalar ynetim organlarnda grevli bulunan yeler."Bu ikinci gurup yelerin karakteristii, bilinen hayatla deilse bile, TP

kurucularnn kendi HAYATLARI ile skca ilgilidir. Trkiye'de son PARTSkuruluu, bir honutsuzluun ve hayal krklnn tepkisi oldu. Krk yldr, TrkiyeByk Millet Meclisi'ne ara sra nazar boncuu gibi "Amele mepusu" diye birka kiityin edilirdi. Ikinci Cihan Savandan sonra, Amerikan AKIL TRST ve PETROLszcs Mister Thornburgh'un nn'den "FTE PART" kurduraca vaadinikopartmas zerine, eski "TEK PART, TEK NDER" vesayeti aItndan kurtulanTrkiye bezirgnl DEMOKR'AT PART bayran at zaman bir avu adamolduunu grd. Devletilikle lklemi CHP'nin gl tekiltnda karlaabileceidayanc krmak iin, geni ynlar inanlmaz vaitlerle kkrtmak zorunda kald. ve D yardmlar bu kkrtmay son haddine vardrd: Demirkrat Parti "MSTEBT"CHP iktidarna kar iileri ve kylleri kutsal bir "HRRYET" savana ard.Programn Hr Sendika ve Grev haklariyle bezedi. CHP iktidar, lmeden nce,iilerin kendi teebbsleriyle (mehur iileri Bakan'nn dedii gibi) YERDENMANTAR BTERCE oalm sendikalarn bir vuruta datrken, zel memurlar eliyle,birer Devlet brosu halinde yeni sendikalar kurdurttu. Buna kar DP., aralarndaii sendikaclar da bulunan listelerle, Milletvekillii yolunun Sendikaclara daaldn mjdeledi, idi. Bu mjdeler, 1945 ten 1965 ylnadein aralksz 20 yl YEMBORUSU gibi kullanld. Birka sadk memur krmas dnda hibir sendikac, sendikagcne dayanarak Milletvekilliine kartlmad. nk sendika ile siyaset hemyrtlemezdi, hem kanunca birbirine dman edilmiti.

lk defa 27 Mays Devrimi, Millet Meclisine sendikalardan da Milletvekillerityin etti. Bir zaman, iinin Milletvekilliine lyk (imdiki moda deyimle:"YETERL") olamyaca gibi bir aalk duygusu ile beslenmi bulunan

sendikaclarmz; Meclise girince, teki bezirgn Partiler Milletvekillerinden bireksikleri bulunmadn, tersine, stn yanlar ok olduunu gzleriyle grpdenediler. Geri stn yanlar, i snfmzn meselelerinden ileri geliyordu. Ama,Meclise getirilen sendikaclar bunu kendi ahslarnn meziyeti saydlar. HazrMepusluun tadn kardlar. Ne yazk ki, o balay Kurucu Meclisten daha mrlolamad. Normal seimlere geilir geilmez, btn bezirgn Partiler, 27 Mays'nkard "BD'AT" kaldrdlar: avuttuklar ii sendikalar liderlerini listelerinin enhoroz tmez, gn batmaz diplerinde yzst brakverdiler.

O abuk ve hayal krc unutulu zerine bir blk sendikaclar, iin baadtn: ii mmessillerinin Meclise girebilmeleri iin, bir ii Partisi kurmaktan


19/47

baka yol olmadn homurdandlar. Sekiz on sendikac, nafakasn sendikada aryanavukatlaryla ne dtler. Trkiye i Partisi kuruldu... te, 53 nc maddenin"Veya ii sendikalar ynetim organlarnda grevli" sz tpatp, o seim ksknTP kurucusu sendikaclarla avukatlarn hesaba katyordu. Bylelikle, ne iyanacakt, ne kebap. GeI, evdeki pazar arya uydu mu?

Daln Kesilii - AmaMadde, iede durduka tekel raks kadar dupduruydu. Organlarn

paylamna sra gelince sulandrlp bulandrld. Seim erefine iilince, Tzkiesindeki gibi durmad, birok balar sarho ettii grld.

53 nc madde: TP organlarnda iileri "Yar yarya" grevlendirmek kadarmeru bir gerekeyle, incecik "VEYA" bacn kullanarak, hi ii olmyan sendikacve avukatn Tzk gereince Tekilta egemen kld. Byle kurnaz ii gsterisiyleorgonlardaki iilerin yerleri ii olmyanlara kapatldktan sonradr ki, sendikaclarnda ayaklar altna karpuz kabuu koymakta glk ektirmiyecek bir maddeydi 53nc madde. Orada aka SENDKACI bile denilmiyor: teknik bir hukukukaydrmasyle "SENDKA, ORGANLARINDA GREVL" deniyordu. Bu geni kapdanistediiniz kadar girikin ii olmyan TP organlarna. doldurabilir, Partiye egemen

klabilirdiniz.Sanki, nce iilere: "Gryorsunuz, retim aralarna sahip olmyanlar bata

geliyor; onlar sizsiniz denilerek gz krpld... Ardndan sendikaclara: "Aldrmayn.Organlarn yars aydn da olsa, br yars sizin" yollu mavi boncuk verildi... Ensonunda aydnlara dnlp. eller outuruldu: "Organlarn yars Tzkle aktansizin; br yars "Sendikada grevlilerin", yni gene sizin"... Parti kulislerinde bylekonumalara hacet yok. Kimi zmrelerin igdleri yeter. Baka trl buncaavukatn 53 nc maddeden imdiki sonucun kacan sezmemesi akla smaz.

Neticeden sorumlu aranrsa: ileri hatta aydnlar deil, sendikaclarnsendikalarda edindikleri alkanlklar gznne getirebiliriz. Onlar, ii snf bilincinikendi kiilikleriyle kartrp organlar avular iine almya kalkmasalard, iileriorganlardan: atlatma eilimi, sendikaclar da atlatma sonucunu bu kadar kolaycagetiremezdi.

Byle olduu iyi mi oldu, kt m? Oras ayr konu. Burada dikkate arptlmakistenen nokta : en iyi niyetlerle alnm tedbirlerin, en beklenmedik ters sonularveriidir.

Parti Manivelsnn ki Momenti

Dmler nasl atlrlarsa yle zlrler; meseleler de nasl konulurlarsa ylezmlenirler. Siyaset Srat Kprsne admn atanlar bu eski dunutmamaldrlar.

Siyasal, Parti bir maniveldr. Bu manivelyla bir avu insan Millet denilenbyk arl kaldracak, btn bir memleketi kalkndracaktr. Manivel bir ubuklabir dayanaktan ibarettir. Siyasal manivelnn DAYANAK noktas bir sosyal snf, ii

Partisinde SINlFI'dr. Siyasal manivel ubuu: Tze gre kurulu Partiyapsdr. TP Tz, Partinin ky manivel ubuunu ele aIm saylamaz. ehirdeParti manivel ubuunun kk kolu aydnlara, byk kolu iilere benzetilebilir:Kk kol (aydn says) ne kadar ksa, byk koI (ii says) ne kadar uzunsa,Partinin yk kaldrma gc o kadar ok olur. i snfnn Parti yapsnda ounluktabulunmas onun iin istenir. Kk kol (aydnlar) ile, byk kol (iiler) birbirleriy!ekaynamamlarsa, manivel ubuu dayanak noktasnda krk demektir. iye ayr,aydna ayr sandk bu krkl getirir.

Bir baka rnek alalm. Yalnz kurundan, yalnz bakrdan salam manivelubuu yaplamaz. ki maden de yumuaktr. Kurun bakra katlnca Tun olur.


20/47

Sosyalist Parti iin ii kuruna, aydn bakra benzer: ayr ayr ikisi de gerekli birtun parti manivels olamazlar. Bir araya gelmeleri arttr. Bir araya gelite iki eyaranr:

1 - Kurunla bakrn (ii ile aydnn) kemmiyete sayca nispetleri: bu NSPETiinde ii ounluk olmaldr;

2 - Kurunla bakrn (ii ile aydnn) keyfiyete KAYNAMASI: ortadan kurun

- bakr kalkp nasl tun karsa, tpk yle, ii - aydn ve ilh. ayrlklar yerine biriciktek Parti YEL kmaldr.TP iinde imdiye dek, srf mekanik bir NSBET gzetimi mbalalandrlm,

Partiyi tunlatracak olan ii - aydn KAYNAMASI gereincekabartlandrlamamtr. Bu durum, zeytinya ile su gibi: kurunun ayr, bakrn ayrkalmasna yol amtr.

Bugn i Partisi'nin nne kan en nemli mesele nedir? Birbirinden kanve birbirini tamlyan u iki manivel kolu (moment) tir:

I - BRNC MOMENT. - i Partisi'ni SIRF AMELEC Parti olmaktankurtarmak alm bir konak saylamaz. Bu kurtuluun zellikle konkret anlam:iilerle aydnlar lkc arkadalk birliinde kaynatrmaktr; genellikle objektifanlam: btn sosyal zmre, tabaka ve snflarmzdan milli kalknmamza ve sosyalmutluluumuza susam kiileri birbirine kaynatrmaktr.

II - KNC MOMENT. - i Partisi'ni SIRF AYDINCI bir parti olmaktankurtarmak daha kompleks bir aamadr. Bu kurtuluun zellikle konkret anlam:aydnlarn kendilerini anadan doma siyaset yeterlisi grmeyip, politik renim veeitimlerini temiz yrek, ak itenlik ve tutkunlukla ii snf ve halk AKSYON'undayapabilmeleridir; genellikle objektif anlam: ii, kyl, esnaf ve btn millikurtuluu sosyal elemanlarmzn, karlkl etki - tepki iinde ve lfta kalmyanpolitik renim ve eitimlerini salamak, sosyal bilince varma su ve ekmek kadarzarur ihtiya olarak duyurmak, bu uurda Parti yelii karakterini hereyinstnde tutmaktr.

Trkiye i Partisi, insan ynlarmzn gnlne girmek ve Trk milletine ncolmak iin ,ilkin kendi yapsnda her iki momenti gerekletirmelidir. Ancak o zaman,Trkiye'yi kalkndracak salam bir manivel gvenini halkta uyandrabilir.

Bu ana problemin zm yolu nedir?

Metot: Tenkit mi, Otodidaktlk m?

nsan davrannn igdden fark metot tekniinde toplanr. Politikapratiinde TP yeni bir basamaktr: ne ilk, ne son... TP basama yeni olduu iin,acemilik geirmiye mahkmdu. Acemilikten kurtulmann yolu: dnya ve lketecrbelerinden yararlanmak yoludur. Dnyay bir yana brakalm. TP, kendisindennceki yerli mill denemelerimizden yararland m? Elbet yararland.TP bakarneklerden yararlanrken ,kendisini beenecek miydi? Elbet beenecekti. TP, eer,baka rneklerden yararlanmasa ve kendini beenmeseydi ortaya kmazd. Ne varki, baka rneklerden yararlanmak gibi, kendini beenmek de iki trl olur:

1 - BLNL TENKT yolu;

2 - BLG OTODDAKTLIK yolu.Bu iki yolun her ikisinde de BLMEK var ise de, bilinli tenkitle otodidaktabilgilik arasnda kanlmaz bir elime vardr.

BLNL TENKT: hem yararlanlan bakalarn eletirmek, hem beenilenkendi kendini eletirmekle olur. Tenkitsiz bilin olamayaca gibi, bilinsiz tenkit teolamaz.

Ne kiiler asndan dedikodu, ne Parti asndan hizipilik veya kulisilik birii Partisine yakacak bilinli tenkit yolu olamaz. nk dedikodu da, kulis te hizipte yolu aydnlatacak bilince ulaamaz. Tersine, kafalar bsbtn kartracak esnafbilgilii hrslarn azdrr. Hele bizim gibi aydn - karanlk Bbil ann esnaf


21/47

kalntlaryla ykl toplumlarda, lonca dedikodular, avene kulisleri en olumsuz, ensoysuzlatrc tehlikelere kap aar. Onun iin, bilinli tenkidin belli bal karakterihibir Partilinin gznden hibir zaman uzak tutulmamaldr.

1) Tenkit yalnz PRENBP tartmas seviyesinde olmaldr. Prensip tartmasatla deve deildir : kii, zmre eilimlerine kaplmam, genellikle Halk, zellikle SINIFI asndan, drst olduu kadar ak anlalr, gerekince meydan

muharebesi kadar keskin tartma demektir.2) Tenkit PRATE yaramaldir. u veya bu genel malmat taslamak .uluortakitap sayfalarna toslamak tenkit deildir. Bilinli tenkit: Parti hayatnn elle tutulurgidiini incelemeli, aydnlatmal, kolaylatrmal, kuvvetlendirmeli, hzlandrmaldr.

3) Tenkit salam bir TZE uymaldr. Eldeki Tzk birka anlama gelirse,Tzk birey yazar, biz onu dilediimiz ve anladmz gibi yorumlar ve uygularsak,tartma Parti organlar iinde bilinli ve pratik KARAR' lara balanamazsa, eletirmeiin eletirme, ister istemez Parti erevelerini atlatmaya gider.

det yerini bulsun, lf olsun diye, hibir pratie yaramaz, st kapal, ne iyansn ne kebap yollu kiisellii maskelemi esnek, kstek tartmalar, bilinli tenkitolamaz. Yolu aydnlatacak bilince varamaz. Kitaplar stne kitaplar ylr, maddeleraltna maddeler eklenir,kimse iin iinden kamaz.

BLG OTODDAKTLIK nedir? Otodidakt: hibir cidd hayat okul ve

snavna girmemi olmann nc ve rahatl ile, kendi kendisine okuyup fliyerek,yazp izerek allme olmu kimsedir. Gerekte hi kimse hayat dnda kalamaz,kendi karihasndan km sand, "kendim" dedii en sbjektif varln dahievresinden derlemitir. Yalnz belirli bir sosyal kurumun disiplini aItnda etin birraklk geirmedii iin, oka gvendii kii aklna ve bilgisine en parlak grnenveya gsterileni doru sayvermekten kurtulamaz. Otodidakt bir sosyal snfn, yahuto snf adna dm olanlarn ac tatl tecrbelerini olduklar gibi ele alp, sabr ileincelemektense, ok mehr kitaplar okumakla, yahut ok srml yazlaryazmakla POLTKA GRE'ni, hele gerekli siyasal RENM ve ETM birbirinekartrr. Kendisinden nceki nankr okullarn rahlesine oturmay, daha dorusuoturmu grnmeyi klme sayar.

Otodidaktn iyi veya kt niyetli olmas, hibir sonucu deitirmez. PartiTz de, Parti Proram da: rastgele okunuvermi, yahut kulaktan kapmakalabalk bilgilerin istif edildii bir krkanbar dergisi, bir ansiklopedi mozayii deil:ilk szcnden son cmlesine dek her maddesi, her bendi birbirini tutan,btnliyen bir SSTEM olmaldr. Byle bir sistem ne srlrken, kii "Akl Selm"i,aydn "Saduyusu" yetmez. Daha nceki denemelerin ortaya attklarn ya yok ilnetmek ,yahut sulandrp kamufle etmek te yetmez. Hepsini bilinlice tenkit etmekgerekir, tenkitle hepsinin stesinden gelmek gerekir. Bu da kendinden nce geImiokullarn tezlerini ilkin doru drste, olduu gibi, bozmadan nne koymakla, onakar kendi antitezini belirlice, iirmeden karp yeni bir senteze varmakla olur.Bunu yapmak ta elbet NKR'dr: eski tezleri yoketmektir. Ama, kuru bir byklkdelilii, yahut sulu bir eletirmecilik deil: yeni bir SENTEZ yaratmaktr.

Otodidakt bilgilii: her ne pahasna olursa olsun, "ESK" tezleri "YOK ETME"kaygusu ile peelemiye nem verir. Onlar rtbas ettii lde deerli varlk ve

otorite saladn umar... Oysa, --doru da olsa, yanl ta; eski tezi yokedememi,bilinaltna pskrtmtr. Pskrtlen tez, bilinaltnn basnc ile ezildike dahagl bir dinamizm kazanarak, yer yer patlanglara kap aar. Kuvvetler israf edilir.Zamanlar yitirilir. Anlar karlr. Yeni sentez umudu mzmin hastala dner.

Eri oturup doru syliyelim: mzmin otodidaktlk illeti, tze ideolok vepratisyenlerimize has bir dert saylamaz . Tersine, genlerde o hastal yaratanmikrobun evremizde bol bol yaygn bulunduunu ve aradan herkese yayldnpekiyi bildiimiz iin zerinde duruyoruz. Biz diyelim krk yllk, siz deyin iki yz krkyllk politika hayatmzn en if bulmaz maraz otodidaktlktr. Nelerini grdk,gryoruz, greceiz. Ksa ve uzun siyasal tarihimizde yle paranoyaka zincirleme


22/47

hezeyanlar, yle kalp, surat, ses; poz yapntlaryle kendilerini dayatmya kalkmmanyaklar reyip tremitir ki,otadidaktl bile ok geride brakmlar,karlarndakinden kaptklar fikri biimsizletirip ona kar silah gibi ve arkadankullanmay baya mrifet saymlardr.

Yalnz o mrifetlilerin kendilerine gre bir, -sz yerinde ise,- MTYAZ'larvard: karda gezip izlerini belli etmezlerdi. Kapal kutu iinde ne saklanr? Gren,

bilen: kmad sree nne gelen diledii kerameti taslar, evresine beendiisoysuzlamay sap dktrebilirdi. TP'i o illetin en yeniinden bile saknmgrmek dileimizi aklarken ,bir imknszl da belirtmek isteriz. TP akdemokratik bir Partidir. Orada ne denli saklanrsa saklansn, her tencerenin kapaaralktr ve erge alr. indeki an kokusu arabuk en istenmiyen komularnburnuna arpar. Mal meydandadr. Otodidaktln yerine en kestirme yoldan bilinlitenkidi geirmekten baka kar yol dnlemez.

Onun iin, bu yazdan asl amacmz olan PRATK TEKLF'lerimizi sunmadannce, TP'in TZK ve PROGRAM maddelerinde bir iki karlatrma yapmazsak, arsoyut kalmaktan ekindik. TP Tz ile Programnn btn zerine inceleme,imdilik pek aktel olmamakla birlikte; bu incelemenin dar erevesi iine desdrlamazd.

KNC BLM:

TP'N ELETRLMESI. - TZK BAKIMINDAN ELETRME

a) Yar i yerine Bilfiil retmen ounluu

TP'ten hemen nce bir Vatan Partisi kurulmutu. Demokrat Parti'nin amanszve insafszca isnatlarna ve adm adm inanlmaz tecavz gangsterliklerine ramen,kanuni ve meru durumu Arceza Mahkemesince belgelendi ve 1960 ylndanberiTemyizce "Muhkem kaziyye" (kesin hkm) oldu. Bu bakmdan tecrbesi el veyaaz yakmyacak olan o Partinin mehur TP 53 nc maddesini andrr olanAnatzk 2 nci maddesi yle diyordu: "Btn organlarda bilfiil mstahsilleriaunluktta grmek"... Bu kayt en geni uygulanmasyle: "Mbarek iktisadikuvaymilliye seferberlii"alanndaki prensip anlamna geliyordu. Yni yalnz darParti organlar iin deil, "KNC KUVAYI MLLYE" savann "BTN ORGANLARI"iin fiilen reticiler ounlukta grlecekti.

TP Tznn 53 nc maddesi PART iin bir tahsis yapar:"Partinin btnorganlarnda grevli bulunanlarn yars"kaydn drr. Bu hkm, grldgibi: hem hareketin amac olan memleket ve milleti kapsamyor ,hem Partinin kendiiinde bir daraltma yaratyor. "YARISI" szc ounluktan dardr. Eer TP'inbtn selmeti yelerinin asllarna ve menelerine braklyorsa (ki yle anlalyor),neden ounluk deil de "YARISI" deniliyor? Bir organn yars bir yana, yars br

yana ekerse, karar ve hareket gleir. "Yar yarya" prensibi kk burjuva"mutlak eitlik" anlayna uysa bile parti manivelasnn her iki kolunu eitletirmekteolduu gibi, TP'in kaldrc gcn sfra indirebilir. Partinin aksiyon kabiliyetini,vurucu gcn azaltr.ekilbu.

TP Tznn:"retim ararlarna sahip olmad iin emek gcnretim arac sahiplerine satarak yayanlar"hkmnnruhunagelince, bu birdzne szckle, yukarda andmz kargaalktan baka iki sakncayla dahakarlayoruz .Bunlardan birincisi: o tarife dayanarak, aydnlarn da iiden farkszbulunduklarn spat etmiye kalkmalardr. retim maddi de olur, manevi de: biraydn, herhangi bir iletmedeki letlere sahip olmad iin igcn satnca, iilik


23/47

iin bu vasf yetince, ii oluverir.kinci saknca bundan da nziktir. ilerin "BLFL RETMEN" olmyanlarn

Parti organlarnda fiilen retmen iilerden stn kartabilir. Kapitalizmde mstahsilii de "RETM ARALARINA SAHP OLMADII N" iidir. Oysa; Toplum,gidiinde rol oynyan sosyal snflarn, ar baslar, o snflar iine giren kiilerinteki snflara giren kiilerden mutlaka daha iyi, doru, gl veya yiit olularndan

deil; RETM denilen Toplum temelinde daha dorudan doruya, daha kesin roloynayp oynyamaylarndan ileri gelir. Ayn sosyal snf iindeki zmreler de bubakmdan ayrtlanrlar. i snfn temsil prensibini gden bir Parti, ii snf iinderetim temeline en az etkili olan gayrmstahsil iileri bilfiil retmen iilerden dahaounlukta grrse, umduu sosyal etkilere daha az elverili bir cihaz olabilir.

En sonra, bir Parti Tz kesin hkm tamaldr. 53 .nc madde,organIarda falan vasfl kiiler yar olmaldr derken: "YARISININ,.. OLMASIGZETLR", der. Gzetmek, maddeyi, Parti idarecilerinin insaf ve idrakine brakr.Yars olmazsa da, olur gibi sbjektif bir madde: Tze kvraklk deil, tereddtgetirir.

b) retmen Kyllkle Organik Ba Kurulmaldr

Vatan Partisi, 2 nci maddesinin son (b) blmnde, ondan nceki ak, belirlive kesin hedefleri yerine getirecek alanlar:"Bata ii snfmz gelmek zere,chil, alim, kyl, ehirli... btn deer yaratan iyi niyetli vatandalarn,tamamile AAIDAN GELME ve tamamile SERBEST (TEEBS - TEKLT -KONTROL) larnda bulmak; ve bu emelle, btn organlarda BLFLMSTAHSLLER ounlukta grmek, yarmz olan KADIN' n safta bulmak,GENLE sonsuz inanmak"formlnde toplar. Bu formln btnl, ondannceki: (Milleti devletten stn tutma, sizlik ve Pahall, Ucuz Devlet ve uurluTicareti, Atom dahil Arsanayii) Kuvaymilliye seferberlii biiminde koymaklaayrlnamaz bir btnlktr.

TP Tznde bu noktalar ok danktr. Genlik nnde: "Partiyi oluk,ocuun eline mi brakacaz?" korkusu kongreleredek yank yapar. TP Tznn2 nci maddesi unu yazar: "TP... herhangi snftan gelirse gelsin, Partiproram ve tzn benimsemi, emekten yana olan btn yurttalarasaflarn ak tutar"Yni, 2 nci maddede her Trk ye olabilir. Ama, bir yol yeoldu mu, 53 nc maddenin Hint kastlar kadar donmu hiyerarisi ne duvar gibidikilir: "Partinin btn organlarnda grevli" bulunmak iin, ya "Sendikadagrevli", yahut "retim aralarna sahip olmyan" kimse olmya mecburdur.Olamad m, mr olduka, azyla ku tutsa, Parti organlarna giren asaletlukiilerden aznlkta, Parti paryas kalmya mahkm olur!

Parti organlar hangileridir? TP Tznn 9 uncu maddesi onlar ylesralar:1- Byk Kongre, 2 - Genel Ynetim Kurulu, 3 - Merkez Yrtme Kurulu, 4 -Merkez Haysiyet Divan, 5 - l ve le Kongreleri; 6 - l ve le Ynetim Kurullar, 7 -l Haysiyet Divanlar... te buralarda o iki niteliksiz kimse gzaltndadr: Organlarauratlrsa bile, yary gememek zere yoklanr.

Trkiye nfusunun yzde sekseni kyl-esnaf: "RETM ARALARINA SAHP"kimselerdir. ehirlerde yardan fazla esnafl organ kurulmamas mmkndr. Ama,kyde? ark vilyetlerimizin milyonlarca marabas, kendi ift letleri vehayvanlaryla aann topran srer. Kyllerimizin yzde doksandan fazlas en azbir karasabana sahiptir. Ziraat iilerimizden bile bir haylisi kendi apa, krek, oraile almaya giderler... Bunlar, dada krda yar yarya sendika grevlisini, yahutretim arasz TP asilzdelerini bulamazlarsa, Parti organlar dnda,dokunulmazlar gibi kalacaklardr...

Bugn kylerde Parti tekilt kurmak imknsz olabilir. Bu durum, geni kylynlarmz fiilen Tefeci-Bezirgn merhametine brakmak ve pasif bir oy duvar


24/47

halinde grmek istiyen bezirgn Partilerce anormal grlmiyebilir. Kyly aalaratoptan teslim etmek istemiyen her Parti, o geici yanlln anormal sonularnkendi Tz ile ebedletirmemenin yolunu aratrmal ve bulmaldr. Yoksa, imdikisendikalara bilinen kanallardan szm kimseler hatta en gayrmeru yoldan retimaralarna sahip en domuzuna kapitalist dahi olsalar, srf "ii sendikalarnda grevli"iseler, TP organlarn batan baa doldurabilirler. Amerikan paras ve milyonlar

stne yatarak, yabanc entelicenslerle ili dl olmu kimseler, Trkiye ii snfnnbana tatl su gangsteri kesilmi olduklar iin, TP organlarna egemen olabilirler.tede, iinden hibir aydnmza nasip olmam kltr baars gsteren aktiflkcler yetitirmi bulunan fakir ve orta kyllerimiz, "organsz" kalacaklardr.

TP'e yle gangster sendikac veya ajanlar kim sokar? denecek. Biz, Tzkiindeki ak kapdan sz ediyoruz; halka, kylye kapal tutulam kpydnyoruz. TP idarecilerinin kiicil iyidilekleri ve saduyular apayr eydir. YaInzu veya bu kiisiyle deil, Tz ile de TP: bugnn Trkiyesinde Demokratik birParti olarak kendi kendisini en bata byk kyl ynlarndan tecrit etmemelidir.i snfn boyuna kyl ynlarna kar gstermiye alan, i Partisini halkaantidemokratik bir yeni-derebeilik imi gibi tantmay pek beceren bezirgnPartilerin ekmeklerine ya srlmemelidir.

"Emeki ynlar, tamamiyle aadan, tamamiyle serbest kendi

(TEEBBS-TEKLAT-KONTROL) larn kuramadlar m, TP Tz 2ncimaddesinde yazlan: "Trkiye ii snfnn demokratik ncl etrafndatoplanm btn emeki snf ve tabakalarn... iktidara yryen siyastekiltdr."gibi szler, teki siyasal Partilerin Tzk ve Proramlarn doldurandaha allm ve daha parlak buz stnde yazlara dnebilir; Parti organlarndakendilerini bulamyan insanlarmz, i Partisine gvensizlikten, kpek balklarnayem olurlar; gsterilen toylua bezirgn Partiler byk altndan glp sevinirler.

Ayrca, Trkiye'nin bugn iinde bulunduu sosyal ve politik artlar, kyldeno kadar ekimserlii hakl karamaz. DP'nin enflasyoncu, batak politikasna bileoy veriyor diye, kyl kaderiyle babaa braklmamaldr. Bu bakmdan, Partiorganlarnda "BLFL MSTAHSLLER OUNLUKTA GRMEK" prensibi, Partimanivelsnn, ehir alan gibi, ky alannda da etkilice ayarlanmasna daha uygunden bir forml olur. Modern Toplumun kalbi ve ahdamarlar ister istemezehirlerdir. i Partisi ehir Organlarnda "bilfiil mstahsilleri ounlukta" tutabilirse,kylerin bilfiil retmenleri her zaman daha Toplumcu ynde hareket edebilirler.

c) Organ d ye: l Safradr

TP Tznn kyl fobisi, Parti yeliini anlayndan ileri geliyor: TPTz 4 nc maddesi yelik artlarn drt bentte topluyor: 1 - Kanunca yeliksfat, 2 - 'Baka siyasal Partiden almamak, 3 - Aidat demek, gibi teknik artlar biryana braklrsa, TIP'in yelerinde arad karakter: a) "Parti Proram veTzn benimsemek", b) "Verilecek Parti vazifelerini yapmay kabuletmek"tir. Tzk 53 nc maddesi ye ounluunu organlar dnda brakrken oartlara uyuyor. Parti yelerinden bir avu adam btn Parti organlarn ellerinde

tutacak; ye ounluunun btn rolleri ve ileri: organlarca "VERLECEK VAZFE"leri yapmaktan ibaret kalacaktr. Bylesine maddeler, Trkiye'de halk ynlarnsiyasal eitimden yoksun brakmak amacn gden bezirgn Partilerin pek eskimetotlarna aldanldn gsteriyor.

Organ d ye anlaynn eksikliini bir kyaslamayla gznne getirelim.Parti nedir? Siyasal ye birimlerinden derleik bir vcuttur. Bir insan vcudu iindekihcreler Parti yeleri, organlar Parti organlar demektir. Canl bir vcut iindeherhangi bir organ dnda kalacak bir hcre tasavvur edilebilir mi? Vcudun birorgan iinde bulunmyan hcre, ya l hcredir, vcuttan atlmak zeredir, ya birmikroptur, vcuda girmek zeredir, yahut ameliyatla vcuttan kesilmi bir dokudur.


25/47

l dokuya, kesilmi vcut parasna veya bir mikroba, canl vcut bir vazifeverebilir mi? Veremez, nk onunla arasnda organik ba yoktur, yahut kopmutur.Partinin bir organ iinde grevli bulunmyan yesi de aa yukar yledir.Organlarca verilecek vazifeleri kabul dahi etse, gerei gibi yapamaz. mr organlardnda, yni grevsiz geen blr yeye nasl vazife verilebilir? O bu vazifeyi nedereceye kadar baarr? Parti ile ye mnasebeti geliigzel, kopuntulu, kontrol

g olamaz.Bezirgn Partilerin szmona "YE" lerle dolu bulunuu, TP bilginleriningzlerini kamatrmasn. Bezirgn Partiler, asl byle ye isterler. nk onlar, biravu imtiyazl kiiden bakasn Parti organlarna sokup, iyzlerini aklamaktanekinirler. Onlara, organl ye deil, arasra emir buyurulan yerine getirecek let,maa, uak lzmdr... Bir i Partisine, ya ye olunur, ya olunmaz. ye olan herPartili, Parti'nin belirli bir organ iinde grevlidir. Belirli grevi yoksa, ona Partilidemek, vcuttan kesilmi bir para eti vcudun hl canl dokusu saymak kadaryersiz olur. Kesilen et lr, ye canldr, denecek. lmiyen de olur ; kemik bankas,gz bankas paralar gibi. O paralar da yaarlar, ama, kesildikleri vcut iin deil.Organsz ye de Parti iin l deilse, canl da saylamaz. i Partisi bir hareketincanl Partisi olarak safra tamamaldr. Onun iin, Vatan Partisi Tz 3 ncmaddesinin (d) bendi, Parti yesi olabilmek iin: "Parti organlarndan birine

FLEN alp, toplantlara muntazam gelmek"artn koymutu.

d) Parti yelii - Siyasal Eitim

Partide: organl-organsz, grevli-grevsiz ayrd yapmak, yeler arasnda bireit aslet mertebeleri zinciri yaratmak olur. Bu, Parti yesinde lkclk yerine,donmu bir kast ruhu aramya benzer... Oysa, bir i Partisi yelii, u veya buorganda stnlk imtiyaz veya altlk kmsenmesi ile badaamaz. Salam birvcudun tepesindeki tyden, ayandaki trnaa dek, her organ, her dokusu, herhcresi nasl ayn derecede gerekli, deerli ve aziz ise, tpk yle, bir PARTSnin ye sfatn alan her yesi, -gerekten Parti yelii bilincini ve namusunu tadsrece,- en az o kadar gerekli ,deerli ve aziz olmaldr. i Partisinin yeleriarasndaki btn fark, Parti organlarndaki iblmlerine gre yaplm grevfarklarnda toplanr. Ancak organ iinde her ye: tek kii olmaktan kar; bulunduuorgann yetkilisi ve sorumlusu, kollektif aksiyonun blnmez kiilii olur.

Onun iindir ki Vatan Partisi Tznn 5 inci maddesinin (b) bendi yle der:"Yetki ve sorumluluk, kendiliinden veya kuru kdemle alnmaz; yalnz veancak: yaratc (BLG + TECRBE + ENERJ) ye, lkin daima bir KARAR'laverilir, ve gene bir kararla GER alnr. Hi bir grev, hi bir partiliye AHShi bir imtiyaz balamaz. Partinin en alt kademe (OCAK) yelii ii enerefli faaliyettir. Mertebeler zincirinde en son halka genel bakandr."...BirPartiye seilen yenin, daha seilirken (ZEKASI - SOSYAL BLNC + SAVACILKARAKTER) seilir. Bu kiilik karakteri kesince llmiyen kii Partiye giremez.Girdikten sonra, Parti yeleri arasnda yaplacak grevlendirmeler, Parti disiplinierevesinde (ENERJ + BLG-TECRBE) ye gre deiebilir. Yoksa, 53 nc

maddeye gre: "retim aralarna sahip" mi, deil mi? Sendikada grevli mi,grevsiz mi? gibi "rk" ayrmn andrr ecere aratrmalar, Parti iindehuzursuzluktan, Parti dnda glnlkten baka birey dourmaz. retim aralarve Sendika mnasebetleri bir yurtta Parti yeliine dek getirmi kayklardr. Okayklarla yelie giren kiinin, artk hangi kaykla geldii l olamaz. Kay, -Trkbin Zeyyad'n Septe boazn geerken yapt gibi, - batrp batrmad, birkayaln ardna saklayp saklamad, kaamak arac yapp, yapmyaca meseleolabilir. Bu mesele de Tzk gereince, organlar iinde almak yoluyla zmlenir.

Sosyalizm, uursuz atma ve arpmalarn yerine insancl eitlik vekardelik yoludur. O eit bilinli kardelik uyarsn yeleri arasnda salyamam bir


26/47

Parti: sosyalist retim ve eitimini becerememi, Toplumdan nce kendi yeleriarasnda sosyalist terbiye ve ahlk gerekletirememi demektir. Gerekten sosyalyapl bir ii Partisinin ba grevi: btn insanlar arasnda her trl sosyal ayrtlargidermek iken, o Parti kendi yeleri arasnda henz aydn iiden, esnaf kylden,kapitalisti aadan ayr kaplarda konserve etmiye kalkrsa, tarihcil grevinikavramam, skolastik peklie tutulmu saylr. Elbet ii Partisi kendi sosyal snf

karakterini yitirmemelidir. Sahici i Partisine den birinci grev: iiyi aydn,aydn ii yapmaktr. Yoksa hepsini geldikleri yere evirirce dondurup, halkndeyimiyle: "Krk yl bir kazanda kaynasa, ervii erviine karmaz", yahut "Aynkayann stne tnemi krk tilki, krknn da kuyruu birbirine demez" kiilerhaline getirmek olmamaldr.

Parti iinde aydn-ii vs. ayrtlar yapmak, manivel ubuunu, tam dayanaknoktas zerinde kaynamam, atlak brakmya benzer. Aydnlar iin ayr, iileriin ayr sanda oy atmak, manivel ubuunun kurunu ile bakrntunlatrmam almann senboldr. Anlyoruz. TP pek tze bir Partidir. Yeni yelerarasnda srtmeler kanlmaz ey olabilir. Srtmenin balca sebebi, aydnlarnda, iilerin de siyasal bilgi ve siyasal terbiye edinmiye ne kadar muhtabulunduklarn ispat eder. Demek mesele yanl konulmutur: siyasal eitimsizliinyerini sosyal ecerecilik dolduramaz. silerle aydnlar arasnda bir ekime varsa,

bunun zm yolu Parti iinde snf kavgas yapmakla deil, Parti yesi seiminde veeitiminde aranmaldr.

Genellikle TP'li aydnlar,belki bu kandan alnacaklar. "Biz ki, buncaBatl-Doulu bilgin std eserlerini ve nee ii doktrinlerini, sosyalizm ciltlerinihatmetmiiz... Gene mi chiliz?" diye yaknabilirler. Burada ,hele kitapl anlam ilelimlik, chillik deil: SYASAL ETM konudur. Modern Siyaset terbiyesi, SiyasalParti okulundan baka yerde edinilemez. Avrupa kitaplarndan okunupezberlenemez. Her lkenin ve dolaysyle her Partinin kendi pratii, geirdiidenemeleri ile, az ok uzun raklk devresi alarak kazanlr. Onun iin, daharealist ve alakgnll olmakla bir ey kaybedilmez: TP yeleri toptan, ii olsun,aydn olsun, hemen hemen ayn kerted'e Siyasal eitim ve retimden yoksunkalm durumdadrlar. Bildiimiz TP yelerinin mutlak ounluu hayatlarnda ilkdefa bir siyasal ii Partisine girmiler ve kendilerince hakl olarak, imdiyedek iisiyasetince doru, yanl terbbeli saylanlar TP saflar iine sokmamlardr. Hatta,kimi iiler, pek ok aydnlardan fazlaca ii Partisi kursu grmlerdir. yelerarasnda : iblm, hiyerari, "YETERLK" gibi konular, kitap bilgisi bakmndandeil, sosyal snflarmzla organik BA kurma, Parti ii ve d AKSYON bakmndansiyasal terbiye konusudur.

e) Aydn okluundan Korkulmamaldr

Bir ii Partisinin gerekten ii Partisi olmas iin, Millet Arln kaldracakolan manivelda (hi deilse ehirler iin) i Momentinin Aydn Momentindenalabildiine uzun almas gerekir. Ama, bu gerei mekanik biime sokup, Parti iindeaydnlar boykot etmek, TP'in bandan geenlerle dahi uygunsuz bulunmutur.

Sosyalist Partide SIRF AMELEC darkafall, ancak Rusya'da ar Babann zaptiyealbay Zubatof'lar tarafndan kkrtlarak, uygulanmtr. Ancak, iaret ettiimiz gibiyamurdan kaarken, br uta srf MNEVVERC, AYDINCI doluya tutulmak dahaaz saptma deildir. Siyasal Parti Tz, bu diyalektii en verimli biimdegerekletirme sanatn gstermelidir.

i: kapitalistin altrd hr cretlidir. Kapitalizm bilimle retimi birbirindenayrd iin; retmen ii, yalnz ilettii aygtlar krp dkmiyecek ve sosyal lde"kafadan gayr-msellh" (Kafadan Silahszlandrlm) denilen durumda braklacakkadar bir retim ve eitime uratlr. AYDIN kimdir? Bu konu zerine TP saflarndaalacak kadar ok zaman ve soluk tketilmitir. Bir sendikaya "Emeini satan"


27/47

aydn kii, belki de sosyalizmin son sz saylan TP Tz elde, kendisininherkesten ok ii olduunu gsn dve dve savunmutur. Bu gzel birmanzaradr: aydnlarmzn ii dvsna ne derece kendilerini verdiklerini gstermebakmndan gs kabartcdr. Trkiye aydnlarnn iilerimizden daha ok mutluolmadklar muhakkaktr. Aydn isizlii, sosyal yaralarmzn en ackllarndan biridir.Devlet kadrolarndan baka yerde i bulamamya mahkm olan aydn kalabalmz,

i bulduu zaman dahi kahredici ounluu ile KAPIKULU'dur: yni, Toplumagerekten yararl bir i grmekten uzakl lsnde MADDETEN AYLAK'tr; nkDevletiliimiz sayesinde dokuz kiiye bir yumurta tatldka, aydn, millete hizmetlks ve bilgi hazinesi gtrecekken, halkn bana dert kesilen maal hazryeyicidurumuna drldn .sezerek MANEN KIRIK ve ykktr. Bununla birlikte, neaylaklk, ne ykknlk, ne mutsuzluk aydn aydn olmaktan karamaz.

Aydn: dnyann her yerinde ORTA RETM grm kiidir. Aydnn dahabaka tr tanmlanmas belki Trkiye'den baka yerde kimsenin aklndangememitir. Aydn orta retimli kii olunca, i Partisine aydnlar m fazla girsin,iiler mi? diye bir rneseleyi ortaya atmak bile yersiz olur. Parti organlarnda iilermi ounlukta olsunlar, aydnlar m? diye bir rnesele koymak ta yersizdir: nk bumesele hereyden nce Parti d Toplumunobjektifdurumuna baldr. Parti: canlbir organizma ise, kendi yapsna en uygun elemanlar evresinden alacaktr: evre

Toplumda iilerle aydnlarn oran ne ise ,Parti iirdeki ii-aydn oran da aayukar o olur.

Trkiye'de 1928 den 1958 ylna dein Ortaokuldan diploma alanlarn saystopyekn 280 bin kiidir. Demek 30 yllk Cumhuriyet aydnlar ortalama 300 binkiiyi gemez. Tuhaf bir tesadfle bu rakam: bir yanda TP'in 1965 seimlerindeald oy tutar, br yanda resm Devlet memurlarmzn says kadardr. Demekbizde orta renim diplomal olan ve dolaysyle aydn saylan kiilerin hepsi Devletkapkuludurlar. Hibir Devlet memuru siyasetle uraamyacana gre, TP'iaydnlarn doldurabileceinden korkulamaz. Daha 1927 yl Trkiye byk sanayiiileri 299 bindi; Haziran 1964 gn yalnz sigortal iiler 750 bini at: yni 1aydna kar 2-3 sigortal ii dyor. Yzde 99 aydnmz siyasetten yasakl, hibiriimiz yle bir yasaa uramam bulunduuna gre, i snfyla bal bir iiPartisinde aydn mumla aramak icap eder. u bakmdan TP iindeki ii-aydnsrtmesi, eer bir kkrtma deilse, tmyle yapmadr. Ve srf Partinin teorik vepratik alma eksiklerinin rndr.

II. - ELETRME SONULARI

a) Siyasal Dayanak : SINIFI

"Bana bir dayanacak nokta verin, dnyay kaldrrm" sz, tekiltnmillet hayat iinde oynyabilecei rol iin de sylenebilir. Siyasl Parti, millet iindegerekten ve gerei gibi dayand bir sosyal snf bulabilirse, ancak o zaman yaptmilli kalknma ve milli kurtulu edebiyat anlam kazanr. Trkiye i Partisi,Trkiye ii snfna gerei gibi dayanmazsa; dnyann en salam eliinden yaplm

demir disiplinli bir Parti olsa (ki olamaz), Parti denilen manivel ubuu elimizdekalm bostan korkuluu sopasna dner. O ubuk: vendire olur, baston olur, kimikarg, mzrak olur..: Millet btnn kaldracak manivel olamaz.

Niin? Her adm banda rastlanacak bin bir snamadan her gn anlalabilir.Tm toplumcularmzn saldrdklar finans kapital krmas tefeci - bezirgn snfmzgznne getirelim. O, hi de istatistik severlerimizin ortaya srdkleri gibi: 30milyon Trkn iinde 300 bin kii deildir. 1959 statistik Yll tarannca yerli,yabanc btn kapitalistlerin 30 bini gemedii anlalr:1000 kiide 1 kii...Aradageen 6 yln Sermaye santrallamas ve konsantrasyonu, byyen kapitalistlerisayca azaltmmazlk edememitir. 30 bin burjuva iinde gerekten finans


28/47

kapitalistlerle kaynak olanlar 3000 bile tutmaz:10 bin kiide 1 kii!u onbindebir kii: binde bir ky ve kasaba burjuvalarn arabasna balaynca, btn ehir vekyn modern retim mnasebetlerine egemen olmakta, 30 milyon Trk avucuiinde tutabilmektedir. Gene o yzden, yarm dzne bezirgn Partisi, AP den MP yedein, bir ka iirilmi"Lider"den baka hibir eysi yokken, airet anlayyla hertrl Tzk ve Program hie sayarak, siyasal ve sosyal herhangi bir doktrine sahip

olmamakla nerek seime girer girmez: semen oylarnn yzde seksen,doksann, analarndan emdikleri st gibi "hellinden" kursaklarna inmi bulurlar.Sosyal snf dayana derken, kavranlmas gereken ey, bu olayn bin bir ayrntlzengin gerekliidir.

Bezirgn Partiler, her azlarn atka: "Bizde doktrin Partisi olamaz"derler. O partilerin doktrinleri yok mudur? Bal gibi vardr. lk okulda Alfabeyebalatlan msum bebekten, Plnlam Kurulunda uzman Ordinarys Profesre dekher insanmz: o doktrinin teorisi ve pratii ile harneir edilmektedir.Bezirgnlarmzda yok olan "DOKTRN" deil, o doktrini aka ortayakoyabilmek yiitliidir. 20 nci Yzyln ikinci yarmnda, insann insan utanszcasmrme doktrini kolay kolay savunulabilecek"Akide"ekerlerinden deildir. Aynbezirgn partilerin azlarnda inedikleri bir tkenmez sakz da:"Biz snf Partisideiliz" tekerlemeleridir. O Partilerin snflar yok mu? Bal gibi var. Fakat, onu

aklasalar, herkes kahkahadan krlacak: u bir ka bin burjuva iin bunca sryleParti kurma zahmeti niye? Soracaklar: "Mademki hepiniz ayn bezirgn sosyal snfnPartisisiniz: AP si ne? CHP si ne? CKMP, YTP, MP si ne?... Toplan yhu", denilecek;"sizin bir tek Parti neyinize yetmez?"... Bezirgn Partilerimiz savunduklar sosyalsnflarn erkeke itiraf edebilseler, tkre hacet yok, 30 milyonluk milletinkahkahas onlar board... Onlarn derdi, bir sosyal snf asndan Trk milletinikalkndrmak bile deil, "milleti kalkndrma"gsterisi altnda: bir avu insafszvurguncuyu zemzemle ykayp iktidar salamak uruna kayk d yapa - yapamilleti Bbil anda yaatmaktr.

O bakmndan ii Partisi, sahici ii Partisi olmakta ok rahattr. Aln ak,yz ak olarak; doktrinini, millet nne sunabilir: insann insan smrmesi iinyaplan korkun israflar giderilerek, yitirilen verimler gelitirilerek bylece millikalknma 30 milyon Trkn 29 milyon 999 bin kiisine su gibi aziz gelecektir. iPartisi hibir eyden ekinmeksizin sosyal snfn ortaya koyabilir. nk 141 ve 142nci maddeden,yalnz "TEHAKKM" peinde koan burjuvalar ve partilerikorksunlar. i snf her trl ak veya maskelitehakkme kardr, hakszla,gerilie dmandr, en yaratc biricik sosyal snfmzdr. Trk milletinin geni barnsolduran, gsn Avrupa i pazarlarna dein. kabartarak alan ii snfmzla, hibir sosyal snfmz yurtseverlikte yara kalkamaz.

Bylesine yararl bir sosyal snf kendisine temel yapan bir i Partisininsaflarnadek gelmi olanlarn, hl: sosyal ilerleyi ve ykselite ii snfnagvenebilir, dayanabilir miyiz? gibi ince eleyip sk dokumalara kalkmalar, okbilmiliin toyluundan baka eye balanamaz."iler gelmiyorlar"denilecek,denildi, deniliyor. Bu "Suret'i haktan grn"n altnda yatan "Faask'mahrumluk" (5) kompleksini tayanlara verilecek karlk kestirmedir: "Tabii

gelmez, efendiler", Yama m var, btnyle bir millet veya bir sosyal snf, hernne gelenin ardna taklsn? Hele Trkiye halk ve alan yn, duru bilinliolmamakla birlikte; ka bin yllk atalarnn denemeleriyle biliyor ki: nne kan herpolitikac (ister modern lider olsun, ister antika tarikat eyhi) ounlukla onuavutmak, kandrmak, aldatmak iin frsat kollamtr. Bakalar sylesin:

"Ben 18 sene retmen ve ortaokul mdr: ocuunu okulakaydettirirken vasta ile iini takip etmi, krl kmtr" diye kendisinitantan zat, unlar yazyor: "Sebep itimat buhrandr... 300 veya 500 yldrhalk aldatlmtr. Aa aldatmtr, jandarma aldatmtr, tahsildaraldatmtr, kaymakam aldatm, nfus memuru aldatmtr, doktor ve
http://0.0.0.0/http://0.0.0.0/


29/47

avukat aldatmtr."(M. Altn:Trkiye'de siyasi hareketler ve sosyal yap, s.10, An. 1961) ve aldatmaktadr. En sekin okur yazarlarmz binlerce yl Allahaldatmya, yzlerce yl vatan, mileti aldatmya girierek ynlarmz akn sryeevirmekten baka lk tanmamlardr. nsanlarmz, imdi karlarna "sosyalist"byk lflarla kanlarn neresine bakp kendilerini bir daha aldatmyacaklarnkestirsinler?.

TP'li aydnlarn, sendika grevlilerinin bilinlerini temize karmak isteriz.Ancak bildiimiz gibi, bilin pek ince bir zardr: bilincin gzden saklad bilinaltlar,karakter etkilemekte bilince ta kartrlar. Aydnlarmzn eski huylardr: Devletbaba "Yr y kulum" demedike, iyi saatte olsunlar "Yn" vermedike, yni"maa"n ucu grnmedike, kelerinde sohransalar bile, pek meydanakamazlar. ktklar zaman ise, "DEVLET"den baka trl davranmadklargznne getirilsin; bizim ne olduunu en cra obann dahi ok iyi bildii unmzdeki Devletiliimizi biricik DEOLOJ saymaktan pek holandklarhatrlanlsn: geni halk ynlarmzda uyandrabilecekleri kuku kendiliindenanlalr. Ynlar, karlarna kan kimsenin cierini okuyacak bir mikroskop veyateleskop tamazlar. Son durumada, elbet Tarihin ar basan gidii onlarneilimidir. Sosyalistler halka inmeyi lfta braktklar srece, Trkiye kadarekonomisi geri, politikas l noktaya saplatlm bir lkede, halkn eilimi:

intiharadek varanaldanlarla dolu kalacaktr. Aldandklar iin ynlara ksmek,tavann daa ksmesi olur. Ynlarn, niin, nasl aldandklar, en ince noktalarnadein aydnlatlmak isteniyorsa,halkla ayn kaptan yemek yemek, ayn damnaltnda yatmak, ayn toprakta uramakilk arttr.

Yoksa, btn milletler gibi, ii snfmz da kuru grltye pabu brakamaz.Bu da onun hakkdr. Halk .sylenenleri diine vurmadan deerlendiremez: szdr,dinler, geer, bildiini yapar. Halk, adamn yapt iine bakar. Eer siz onun iinegirmeyi becerememiseniz, o da sizi en yzeydekalan stn kr belirtileriniz iletartverir. rnein, Bezirgn Partilerimizde, bir katna eriilmez"ulu"lar vardr, bir(frenklerin "Haralanr, angaryalanr" dedikleri kapkullar. Orada ULU "Mark'zam"dr: locasna ltfen kabul edilenler dahi, kendilerine sorulmadka azlarnaamazlar. Tarikat disiplini, airet zagonu budur... Bir ii Partisinde o gibiyapnmalara hayran kalanlar da kabilir; hlk, keramet taslamak deerli yelerisoutur.Arkadalhereyin stnde ahlk yapacak bir tekilltta, ULU'lar nnde"resmi tzim"(Sayg gsterisi) iin topayak frlamak mecburiyeti ciddiye alnamaz.Bir yanda""siz,"EMEKTEN YANA"sz yemin etmemek, tede"KRAVATSIZ"iiyi; abdestsiz namaz klan grm mslman dehetiyle yadrgamak,samimiyetle badaamaz. Partide, aydn edebiyatna sapmakszn i yapan halktanadam "YETERSZ" bulup. dudak bkmekle kalmyarak, normal toplant kararylageldii grevinden baskyla atlatmak, bezirgn Partilerin yerilen derebeiliklerini,demokratik ii Partisine maletmek olur.

b) Byk Mesele - Kk Mesele

Trkiye ii snfna dayanmak, o snfn en yakc bin bir gnlk ihtiya ve

karlarn teleskopla seyretmek deil, btnyle Miliet ve Memleket ihtiya vekarlar asndanBLNCEve PRATEgeirmektir. Bilince ve Pratie geirmekdeyince birbirinden ayrlmaz iki ey akla gelir:

1 - TEORK alanda ii problemlerini millet ve memleket apnda ilemek,belirtmek kadarSAVUNMAYIbilmektir.

2 - PRATK alanda, o problemltri, Trk milleti kadar Trkiye ii snfna dakavratmay, benimsetmeyi veSAVUNDURMAYIbilmektir.

Sen tezini savunursun. Bndan kolay yoktur. Halk seninle ibirlii edip o tezikendisi savunuyor mu? Bezir- gn Partiler onu beceriyor. Trk milletinin iiasndan ilenmi problemleri benimsemesi ve savunmas iin, en az ve ilk art:


30/47

ayn problemleri nce ii snfnnbenimsemi ve savunmuolmasdr. lkin iisnfmzda yle bir bilin ve pratik doacaktr ki, Millet iin ciddiliine

Dr.Hikmet Kıvılcımlı Arşivinden Seçmeler

Documents