KIERUNKI ROZWOJU GOSPODARCZEGO rejonu Puszczy Białowieskiej spotkanie w ramach projektu „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju rejonu Puszczy Białowieskiej” 25 czerwca 2014 r., Zespół Szkół z DNJB w Hajnówce Dr Edyta Sidorczuk-Pietraszko Instytut Transferu Wiedzy i Innowacji sp. z o.o. w Białymstoku Facylitator: Dr Agata Gójska, Mediatorzy.pl
80
Embed
Dr Edyta Sidorczuk-Pietraszko Instytut Transferu Wiedzy i Innowacji sp. z o.o. w Białymstoku
KIERUNKI ROZWOJU GOSPODARCZEGO rejonu Puszczy Białowieskiej spotkanie w ramach projektu „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju rejonu Puszczy Białowieskiej” 25 czerwca 2014 r., Zespół Szkół z DNJB w Hajnówce. Dr Edyta Sidorczuk-Pietraszko - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
KIERUNKI ROZWOJU GOSPODARCZEGO rejonu Puszczy Białowieskiej
spotkanie w ramach projektu „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju rejonu
Puszczy Białowieskiej”
25 czerwca 2014 r., Zespół Szkół z DNJB w Hajnówce
Dr Edyta Sidorczuk-PietraszkoInstytut Transferu Wiedzy i Innowacji sp. z o.o. w Białymstoku
Facylitator: Dr Agata Gójska, Mediatorzy.pl
Plan spotkania (1)Kierunki rozwoju rejonu Puszczy Białowieskiej – lokalne potencjały w kontekście globalnych trendów – 45 min.
zrównoważona gospodarka, gospodarka niskoemisyjna, zielona gospodarka, gospodarka oparta na wiedzy jako megatrendyidentyfikacja, analiza jakościowa i ilościowa wszystkich rodzajów aktualnej działalności gospodarczej w regionie Puszczy Białowieskiej
Plan spotkania (2)
identyfikacja i analiza barier rozwoju gospodarczego regionu Puszczy Białowieskiej w okresie 2004-2014 i 2015-2020,
identyfikacja i analiza kierunków rozwoju gospodarczego regionu Puszczy Białowieskiej w okresie 2015-2020, sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi, w tym wykorzystanie kapitału naturalnego i usług środowiska Puszczy Białowieskiej,
analiza zasobów i potrzeb surowcowych i energetycznych w świetle kierunków rozwoju gospodarczego, sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi regionu Puszczy Białowieskiej w okresie 2015-2020.
Plan spotkania (3)2. Dyskusja – 2 godz.Moderator: Dr Edyta Sidorczuk-Pietraszko, Instytut Transferu Wiedzy i Innowacji sp. z o.o.Facylitator: dr Agata Gójska, Mediatorzy.pl
3. Podsumowanie – 15 min.
Cel spotkania• Wypracowanie kierunków rozwoju
gospodarczego (bez turystyki) w regionie Puszczy Białowieskiej
• Wytyczna horyzontalna: zrównoważony rozwój, z uwzględnieniem wykorzystania kapitału naturalnego i usług Puszczy Białowieskiej
Zrównoważona gospodarka zielona gospodarka
• raport Nasza wspólna przyszłość G.H. Bruntland dla Światowej Konferencji ds. Rozwoju Ekonomicznego (WCED) z 1987 r.:, Szczyt ONZ Środowisko i Rozwój, Rio de Janeiro 1992
• Taki rozwój, w którym potrzeby teraźniejszych pokoleń nie są zaspakajane kosztem szans zaspokojenia potrzeb przez przyszłe pokolenia (sprawiedliwość międzygeneracyjna)
• Społeczeństwo, gospodarka i środowisko przyrodnicze stanowią system, który musi być pojmowany i traktowany integralnie, wyeliminowanie któregoś z tych subsystemów uniemożliwia funkcjonowanie pozostałych
Minimalizacja strumieni materii i energii w gospodarce: wykorzystania zasobów, energochłonności,
• Strategia „Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko”
• Polityka ekologiczna państwa
Gospodarka niskoemisyjna• Wariant koncepcji ZR w kontekście polityki klimatycznej –
skupienie na redukcji emisji gazów cieplarnianych, ale też innych zanieczyszczeń (powietrze, wody, odpady)
• Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. - Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, KOM(2011) 112, Bruksela, 08.03.2011.
• Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko• Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
• założenia przyjęte przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 r., trwają prace nad dokumentem
• zapewnienie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych (zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju) w efekcie podejmowania działań zmniejszających emisje gazów cieplarnianych
• wzrost innowacyjności i wdrożenie nowych technologii, zmniejszenie energochłonności, utworzenie nowych miejsc pracy, a w konsekwencji poprawa konkurencyjności gospodarki
Kierunki działań NPRGN
• Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii,• Poprawa efektywności energetycznej,• Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i
materiałami,• Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych,• Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności
gospodarowania odpadami,• Promocja nowych wzorców konsumpcji.
Gospodarka oparta na wiedzy społeczeństwo informacyjne
• Kontekst teoretyczny - model, w którym wzrost jest determinowany nie oszczędnościami, lecz zależy w dużym stopniu od inwestycji w kapitał ludzki, wynalazki i innowacje,
• Kontekst praktyczny - trend w gospodarce światowej, tendencja zmian w gospodarce, Tofflerowska trzecia fala.
• Czynnikiem sprawczym innowacji i wynalazków jest wiedza. • informacja i wiedza stają się uniwersalnymi substytutami
surowców, pracy i innych zasobów. • „Wraz z nadejściem społeczeństwa informacyjnego nasza
gospodarka po raz pierwszy opiera się na bogactwie, które nie tylko jest odnawialne, ale i samo się wytwarza” - John Naisbitt
Zrównoważona gospodarka oparta na wiedzy
• Czy zrównoważony rozwój musi być oparty na wiedzy? • Czy wiedza jest zasobem zapewniającym trwałość rozwoju? • Czy w gospodarce istnieją inne czynniki, które w sposób
trwały mogą zapewnić wzrost produktywności wykorzystania zasobów i oddzielić wzrost dobrobytu od zużycia zasobów?
• Czy gospodarka oparta na wiedzy jest ex definitione zrównoważona?
• Czy „oparcie na wiedzy” jest raczej warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym?
CHARAKTER CZYNNIKA ROZWOJU
POZYTYWNY NEGATYWNY
WEWNĘTRZNY MOCNE STRONY SŁABE STRONY
ZEWNĘTRZNY SZANSE ZAGROŻENIA
MEGATRENDY BARIERY - OTOCZENIE
POTENCJAŁY, ZASOBY BARIERY WEWNĘTRZNE
Działalność gospodarcza w regionie Puszczy Białowieskiej
Identyfikacja, analiza jakościowa i ilościowa
Wyszczególnienie Liczba podmiotów
Sekcja A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 200Sekcja B górnictwo i wydobywanie 2Sekcja C przetwórstwo przemysłowe 451
Sekcja D wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 7
Sekcja E dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami, działalność zw. z rekultywacją 2Sekcja F budownictwo 302Sekcja G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli 624Sekcja H transport i gospodarka magazynowa 91Sekcja I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 92Sekcja J informacja i komunikacja 34Sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa 100Sekcja L działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 106Sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 152Sekcja N działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 68Sekcja O administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społ. 64Sekcja P edukacja 107Sekcja Q opieka zdrowotna i pomoc społeczna 191Sekcja R działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 74
Sekcje S i T Pozostała działalność usługowa, gosp. domowe zatrudniające pracowników 311OGÓŁEM 2978
Korzystna struktura zatrudnienia w sektorach ekonomicznych
• Odsetek osób zatrudnionych w przemyśle i budownictwie jest drugim co do wysokości w województwie (wyższy w Suwałkach),
• procent pracujących w rolnictwie jest najniższy ze wszystkich ziemskich powiatów Podlasia.
Przemysł maszynowy, elektromechaniczny
• Pronar• Hamech• Narmet• Moderator• MJ&Company
Logistyka
• Gmina Narewka:– Operator Logistyczny Paliw Płynnych Baza Paliw nr
Pszczelarstwo• około 90 barci, z tego 60 jest zarejestrowanych w
Stowarzyszeniu (1 barć - średnio 25-30 rodzin pszczelich (pni), największe - nawet 150-200 rodzin (pni).
• miód rzepakowy – ok. 50%, lipowy ok. 20%, gryczany ok. 20%; wielokwiatowy, mniszkowy, spadziowy i akacjowy łącznie ok. 10%.
• produkcja wosku (maks do 0,5 kg z rodziny/rocznie), pierzgi, pyłku pszczelego (do 1 kg z jednej rodzin/ rocznie) i propolisu.
• Sprzedaż w sposób bezpośredni; ok. 200 zł zysku netto z jednego ula
• Stabilny popyt krajowy od wielu lat; podobnie jak inne kraje UE, Polska ma nadwyżkę importu miodu nad eksportem
ESP
ROCZNIE?
Bariery rozwoju gospodarczego regionu Puszczy Białowieskiej w okresie 2004-2014
• Kapitał ludzki– Przykład: Pronar poszukuje około 400
pracowników - handlowców, robotników, jak i wysoko wykwalifikowanych inżynierów (Kwartalnik Pronar 1/2014)
– Niedopasowanie strukturalne ofert pracy i poszukujących pracy
– Kierunki kształcenia a potrzeby pracodawców
Specyfika zasobów pracy w regionie
Struktura wiekowa osób w wieku produkcyjnym
Infrastruktura• Tereny inwestycyjne• Brak gazyfikacji• Infrastruktura drogowa• Infrastruktura elektroenergetyczna• Infrastruktura telekomunikacyjna, w tym
• Potencjał do pozyskiwania środków UE, konkurencja innych podmiotów (preferencje wyłącznie dla gmin słabiej rozwiniętych – wskaźnik dochodu podatkowego na 1 mieszkańca Czeremcha/Kleszczele)
• Niepewność związana z polityką rządu w stosunku do Puszczy Białowieskiej – niechęć do podejmowania działalności gospodarczej na obszarach przyrodniczo cennych
• Brak zachęt dla ludzi młodych do kształcenia z zamiarem powrotu do regionu (system stypendialny w porozumieniu z pracodawcami)
Bariery/uwarunkowania związane z otoczeniem polityczno-prawnym
• Procedury związane z lokalizacją inwestycji na terenach przyrodniczo cennych– Niewielki odsetek powierzchni objętej mpzp
• Udział niezwiązanych z regionem organizacji ekologicznych w procedurach administracyjnych
• Polityka infrastrukturalna – skupienie na ośrodkach miejskich jako centrach wzrostu, środki UE na infrastrukturę drogową – w przypadku połączenia z T-ENT
Bariery (potencjalne) rozwoju gospodarczego regionu Puszczy Białowieskiej
w okresie 2015-2020• Pogarszająca się struktura wiekowa społeczeństwa i dalszy
odpływ ludzi młodych• Degradacja infrastruktury elektroenergetycznej i drogowej• Rosnąca presja turystyczna (w przypadku niewłaściwego
ukierunkowania ruchu) degradacja wartości przyrodniczych dalsze ograniczenia w dostępie do Puszczy
• Stosunki polsko-białoruskie i polsko-rosyjskie – wpływ na wymianę międzynarodową, zwłaszcza w sektorze rolno-spożywczym
Kierunki rozwoju gospodarczego regionu Puszczy Białowieskiej w okresie 2015-2020
• sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi – wykorzystanie kapitału naturalnego i usług środowiska
Puszczy Białowieskiej (decyzja komitetu UNESCO)– wpisujące się w trendy ogólne – odmaterializowanie
gospodarki, społeczeństwo informacyjne, starzenie się społeczeństw,
– mobilizacja kapitału ludzkiego – w pierwszym etapie powstrzymanie odpływu, w drugim - powrót migrantów
• Niszowe – innowacyjne
Gospodarka niskoemisyjna• Cele w zakresie efektywności energetycznej• Redukcja emisji CO2 – spalanie biomasy, kolektory, małe elektrownie
wiatrowe, energetyka prosumencka
• Pozyskiwanie inwestorów z branż „niematerialnych”
• Zrównoważony transport (transport publiczny, ułatwienia dla rowerzystów)
Wykorzystanie zasobów Puszczy Białowieskiej
• Budowa wspólnej marki terytorialnej w oparciu o PB
• Partnerstwo z przedsiębiorcami w zakresie rozwoju produktów i wykorzystania marki PB (produkty rolno-spożywcze, rzemiosło, inne..?)
• Konieczne sukcesywne opracowywanie mpzp (planowane wsparcie z RPOWP)
• Niszowe kierunki rozwoju przedsiębiorczości
Strategia rozwoju województwa podlaskiego – inteligentna specjalizacja– Sektor rolno-spożywczy – produkcja mleka i jego
przetworów oraz wysokiej jakości żywności (w tym ekologicznej)
– Produkty i usługi „ekologiczne i zielone” – oze, technologie przyjazne środowisku, nauki o życiu (life science),
– srebrna gospodarka– zielone miejsca pracy – produkcja i usługi na rynki wschodnie
• RPO WP, oś priorytetowa I: Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu– w ramach Działania 1.6 priorytetowe traktowanie
tworzenia miejsc pracy na obszarach cennych przyrodniczo.
Pytania podstawowe• Jakie branże?• W jaki sposób?– Przedsiębiorczość wewnętrzna– Inwestorzy zewnętrzni– Kierunki działań wspierających ww. opcje
Przetwórstwo rolno-spożywcze
• Ugruntowana pozycja, tradycja, marka• Zaplecze surowcowe, w tym czyste środowisko– problem – warunki pozyskania runa z terenu Puszczy
• Miejsce pochodzenia jako atut marketingowy - szansa kreowania marek regionu Puszczy Białowieskiej
• Budowa łańcucha wartości na rynku lokalnym• Wykorzystanie wzmacniającego się trendu zdrowego
stylu życia, świadomego żywienia, slow-food• Rynki wschodnie, komplementarne z turystyką
Przemysł metalowy
• Wiele zakładów działa na rynku międzynarodowym, a przynajmniej w skali ponadregionalnej
• Produkty na potrzeby branż o ugruntowanej pozycji (na potrzeby rolnictwa) lub rosnących (kotły na biomasę) – raczej niskie ryzyko wahań koniunkturalnych
• Dywersyfikacja działalności – technologie oze (?)
Srebrna gospodarka• Usługi kierowane do osób starszych
– opiekuńcze, lecznicze, rehabilitacyjne itp.
• Sektor wschodzący - dopiero tworzona jest oferta usług i produktów dla osób starszych• Odbiorcy krajowi i zagraniczni • Rozwojowy rynek – starzejące się społeczeństwo i rosnąca długość życia, wydłużanie wieku
Torfy• Głównie okolice Orzeszkowa• Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy
Białowieskiej, Puszcza Białowieska, część objęta ochroną rezerwatową – Rezerwat Michnówka, „Rezerwat Olszanka Myśliszcze”,
zbiorowiska nieleśne w torfowej dolinie rzeki Leśnej Prawej, rezerwaty Wysokie Bagno, Głęboki Kąt, Siemianówka,
• cenne walory przyrodnicze, nie podlegają wykorzystaniu gospodarczemu
Wody podziemne – punkty poborowe i badawcze
• Większość nadaje się do bezpośredniego wykorzystania na cele gospodarcze, a po uzdatnieniu na cele konsumpcyjne
• wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone głównie w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka
• zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. niezbędna jest ochrona obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych.
Punkt
poborowy/
punkt
badawczy
Miejscowość pH Klasa
czystości
wód
Wskaźniki
decydujące o
przynależności
do klas
Przekroczenie wymagań
dotyczące jakości wody
przeznaczonych do
spożycia
II/588/1 Kleszczele* 7,82 III Mn, Fe Mn, Fe
II/1471/1 Orzeszkowo 7,52 III As, Mn, Fe As, Mn, Fe