T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI DOĞANKENT SAĞLIK OCAĞI BELDESİNDE YAŞAYAN 0–59 AYLIK ÇOCUKLARDA KIZAMIKÇIK VE KABAKULAK SEROPREVALANSI Dr. Ayşe Berrin YAPICIOĞLU Uzmanlık Tezi TEZ DANIŞMANI Prof. Dr. Necdet AYTAÇ ADANA–2006
108
Embed
DOĞANKENT SAĞLIK OCAĞI BELDESİNDE YAŞAYAN 0–59 AYLIK ... · Kabakulak seropozitifliği ise yaş ve cinsiyet dağılımına göre sadece 23–35 aylık erkek çocuklarda, babaları
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI
DOĞANKENT SAĞLIK OCAĞI BELDESİNDE
YAŞAYAN 0–59 AYLIK ÇOCUKLARDA
KIZAMIKÇIK VE KABAKULAK
SEROPREVALANSI
Dr. Ayşe Berrin YAPICIOĞLU
Uzmanlık Tezi
TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Necdet AYTAÇ
ADANA–2006
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI
DOĞANKENT SAĞLIK OCAĞI BELDESİNDE
YAŞAYAN 0–59 AYLIK ÇOCUKLARDA
KIZAMIKÇIK VE KABAKULAK
SEROPREVALANSI
Dr. Ayşe Berrin YAPICIOĞLU
Uzmanlık Tezi
TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Necdet AYTAÇ
TF2004LTP3
ADANA–2006
I
TEŞEKKÜR
Yapmış olduğum ve henüz tamamladığım uzmanlık tezinde tez yöneticisi olarak
yakın ilgi ve desteklerini gördüğüm, bu sayede kendisiyle daha fazla çalışma şansına
eriştiğim başta Sayın Prof. Dr. Necdet AYTAÇ’a, uzmanlık eğitimim süresi boyunca
desteğini hiç esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Muhsin AKBABA’ya ve tezin yazımı
süresince ilgi ve desteğini gördüğüm Doç. Dr. Hacer YAPICIOĞLU YILDIZDAŞ’a
teşekkür ederim.
Dr Ayşe Berrin YAPICIOĞLU
Bu tez Çukurova Üniversitesi Araştırma Proje Fonu Tarafından TF2003LTP4
No’lu proje ile desteklenmiştir.
II
İÇİNDEKİLER SAYFA
NO
TEŞEKKÜR I
İÇİNDEKİLER II
TABLO LİSTESİ VII
ŞEKİL LİSTESİ X
KISALTMALAR X
ÖZET ve ANAHTAR SÖZCÜKLER XI
ABSTRACT-KEYWORDS XII
I. GİRİŞ ve AMAÇ 1
II. GENEL BİLGİLER 2
2.1. KIZAMIKÇIK 2
2.1.1. Tarihçe 2
2.1.2. Etken 3
2.1.3. Epidemiyoloji 3
2.1.4. Patogenez ve patoloji 4
2.1.4.1. Kazanılmış kızamıkçık 4
2.1.4.2. Konjenital kızamıkçık 4
2.1.5. Klinik belirtiler 5
2.1.5.1. Kazanılmış kızamıkçık 5
2.1.5.2. Konjenital kızamıkçık 6
2.1.6. Komplikasyonlar 7
2.1.7. Tanı 7
2.1.7.1. Kazanılmış kızamıkçık 7
2.1.7.2. Konjenital kızamıkçık 8
2.1.8. Tedavi 8
2.1.9. Prognoz 8
2.1.9.1. Kazanılmış kızamıkçık 8
2.1.9.2. Konjenital kızamıkçık 9
2.1.10. Reenfeksiyon 9
2.1.11. Korunma 9
III
2.1.11.1. İzolasyon ve karantina 9
2.1.11.2. Pasif bağışıklık 10
2.1.11.3. Aktif bağışıklık 10
2.1.12. Kızamıkçık aşıları 10
2.1.12.1. Aşının yan etkileri 11
2.1.12.2. Aşılama endikasyonları 11
2.1.12.3. Aşının kontrendikasyonları 12
2.1.13. Çeşitli ülkelerde kızamıkçık seroprevalansı 13
2.2. KABAKULAK 15
2.1.2. Tarihçe 15
2.2.2. Etken 16
2.2.3. Epidemiyoloji 16
2.2.4. Patoloji ve Patogenez 17
2.2.5. Klinik Belirtiler 18
2.2.5.1. Doğum Sonrası Edinilmiş Kabakulak 19
2.2.5.2. Gebelikte Kabakulak Enfeksiyonu 21
2.2.6 Tanı 22
2.2.7. Tedavi 22
2.2.8. Prognoz 22
2.2.9. Reenfeksiyon 23
2.2.10. Korunma 23
2.2.10.1. İzolasyon ve Karantina 23
2.2.10.2. Pasif korunma 23
2.2.10.3. Aktif Bağışıklık 23
2.2.11. Kabakulak Aşıları 23
2.1.11.1. Aşının yan etkileri 24
2.1.11.2. Aşılama endikasyonları 24
2.1.11.3. Aşının kontrendikasyonları 24
2.2.12. Çeşitli Ülkelerde Kabakulak Seroepidemiyolojisi 25
III. GEREÇ ve YÖNTEM 29
3.1. Araştırma Bölgesi 29
3.2. Araştırmanın Tipi 31
IV
3.3. Örnek Seçimi 31
3.3.1. Evren 31
3.3.2. Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi ve Seçilmesi 31
3.4. Araştırmanın Değişkenleri 33
3.4.1. Kızamıkçık İçin Bağımlı ve Bağımsız Değişkenler 33
3.4.2. Kabakulak İçin Bağımlı ve Bağımsız Değişkenler 34
3.5. Araştırmada Kullanılan Terimler ve Tanımlar 34
3.6. Araştırmada Kullanılan Araç ve Gereçler 34
3.7. Araştırmanın Uygulanması 35
3.8. Araştırmada Kullanılan Laboratuar Yöntemleri 36
3.9. Verilerin Analizi 36
3.10. Araştırmanın Süresi 37
3.11. Araştırmanın Bütçesi 37
IV. BULGULAR 38
4.1. Sosyodemografik Özellikler 38
4.1.1. Çocukların Sosyodemografik Özellikleri 38
4.1.1.1. Çocukların Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Dağılımları 38
4.1.2. Anne ve Babalara Ait Tanımlayıcı Özellikler 40
4.1.2.1. Annelere Ait Tanımlayıcı Özellikler 40
4.1.2.2. Babalara Ait Tanımlayıcı Özellikler 41
4.1.3. Aile Yapısına Ait Tanımlayıcı Özellikler 42
4.2. Kızamıkçık Antikor Durumu ve Bunu Etkileyen Faktörler 44
4.2.1. Yaş Gruplarına Göre Kızamıkçık Antikorlarının Dağılımı 44
4.2.2. Cinsiyete Göre Kızamıkçık Antikorlarının Dağılımı 45
4.2.3. Yaş grupları ve Cinsiyete Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 46
4.2.4. Çocuklarda Kızamıkçık Geçirme Öyküsü ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
46
4.2.5. Annelerin Eğitim Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 47
4.2.6. Annelerin Çalışma Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 47
4.2.7. Babaların Eğitim Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 48
4.2.8. Babaların Çalışma Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 48
4.2.9. Ailede Kızamıkçık Öyküsü ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı 48
4.2.10. Hanede Yaşayan Kişi Sayısı ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı 49
V
4.2.11. Hanede Yaşayan 0–6 Yaş Çocuk Sayısı ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
49
4.2.12. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
50
4.2.13. Hanede Yaşayan ≥15 Yaş Kişi Sayısı ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
50
4.2.14. Hanede Okula Giden Kişi Durumu ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
51
4.2.15. Çocukların Boy Uzunluğu Persentiline Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
51
4.2.16. Çocukların Ağırlık Persentiline Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
52
4.3. Kabakulak Antikor Durumu Ve Bunu Etkileyen Faktörler 52
4.3.1. Yaş Gruplarına Göre Kabakulak Antikorlarının Dağılımı 53
4.3.2. Cinsiyete Göre Kabakulak Antikorlarının Dağılımı 54
4.3.3.Yaş grupları ve Cinsiyete Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 54
4.3.4. Çocukların Kabakulak Geçirme Öyküsü ve Kabakulak Antikor Dağılımı
55
4.3.5. Annelerin Eğitimi Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 55
4.3.6. Annelerin Çalışma Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 56
4.3.7. Babaların Eğitim Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 56
4.3.8. Babaların Çalışma Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 57
4.3.9. Ailede Kabakulak Öyküsü ve Kabakulak Antikor Dağılımı 57
4.3.10. Hanede Yaşayan Kişi Sayısı ve Kabakulak Antikor Dağılımı 57
4.3.11. Hanede Yaşayan 0–6 Yaş Çocuk Sayısı ve Kabakulak Antikor Dağılımı
58
4.3.12. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu ve Kabakulak Antikor Dağılımı
58
4.3.13. Hanede Yaşayan ≥15 Yaş Kişi Sayısı ve Kabakulak Antikor Dağılımı
59
4.3.14. Hanede Okula Giden Kişi Durumu ve Kabakulak Antikor Dağılımı
59
4.3.15. Çocukların Boy Uzunluğu Persentiline Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
59
4.3.16. Çocukların Ağırlık Persentiline Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
60
V. TARTIŞMA 61
5.1. Sosyodemografik Özellikler 61
5.2. Kızamıkçık Antikor Durumu ve Bunu Etkileyen Faktörler 63
5.3. Kabakulak Antikor Durumu Ve Bunu Etkileyen Faktörler 67
VI. SONUÇ ve ÖNERİLER 71
VI
VII. KAYNAKLAR 74
VIII. EKLER 83
EK 1.Soru Kağıdı 83
EK 2. Rubella IgG ELISA DSL–05–10-RBG Çalışma Kılavuzu 85
EK 3. Mumps IgG ELISA DSL–05–10-MUGi Çalışma Kılavuzu 89
IX. ÖZGEÇMİŞ 94
VII
TABLO LİSTESİ SAYFA
NO
Tablo 1. CRS’nun Klasik Bulguları 6
Tablo 2. Ülkemizde Çocuk Yaş Gruplarında Yapılan Kızamıkçık Duyarlılık Çalışmaları
15
Tablo 3. Kabakulak Enfeksiyonunun Yaygın Klinik Özelliklerinin Sıklığı
18
Tablo 4. Bazı Ülkelerde Aşılama Öncesi Ve Sonrası Kabakulak İnsidansı
27
Tablo 5. Ülkemizde Çocuk Yaş Gruplarında Yapılan Duyarlılık Çalışmaları
28
Tablo 6. Doğankent Beldesinin 2003 Yılına Ait Demografik Ölçütleri 31
Tablo 7. Doğankent Sağlık Ocağı Bölgesi’nde Bulunan 0–59 Aylık Evrenin Ve Örnekleme Seçilen Çocukların Yaş Grupları Ve Cinsiyete Göre Dağılımları
33
Tablo 8 Çocukların Yaş Grubu Ve Cinsiyete Göre Dağılımları 38
Tablo 9. Çocuklara Ait Bazı Tanımlayıcı Özellikler 39
Tablo 10. Çocukların Vücut Ağırlığı Ve Boy Uzunluğu Persentillerine Göre Dağılımı
40
Tablo 11. Çocukların Annelerine Ait Tanımlayıcı Özellikler 41
Tablo 12. Çocukların Babalarına Ait Tanımlayıcı Özellikler 42
Tablo 13. Aile Yapısına Ait Özellikler 43
Tablo 14. Çocuklarda Kızamıkçık Antikor Durumu 44
Tablo 15. Yaş Gruplarına Göre Kızamıkçık Antikorlarının Dağılımı 44
Tablo 16. Cinsiyete Göre Kızamıkçık Antikorlarının Dağılımı 45
Tablo 17. Yaş Grupları Ve Cinsiyete Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı 46
Tablo 18. Çocuklarda Kızamıkçık Geçirme Öyküsü Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
46
Tablo 19. Annelerin Eğitim Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
46
Tablo 20. Annelerin Çalışma Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
46
Tablo 21. Babaların Eğitim Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
47
Tablo 22. Babaların Çalışma Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
47
Tablo 23. Ailede Kızamıkçık Geçirme Öyküsü Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
49
VIII
Tablo 24. Hanede Yaşayan Kişi Sayısı Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı 49
Tablo 25. Hanede Yaşayan 0–6 Çocuk Sayısı Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
50
Tablo 26. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
50
Tablo 27. Hanede Yaşayan ≥15 Yaş Kişi Sayısı Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
51
Tablo 28. Hanede Okula Giden Kişi Durumu Ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
51
Tablo 29. Çocukların Boy Uzunluğu Persentiline Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
52
Tablo 30. Çocukların Ağırlık Persentiline Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
52
Tablo 31. Çocuklarda Kabakulak Antikor Durumu 52
Tablo 32. Yaş Gruplarına Göre Kabakulak Antikorlarının Dağılımı 53
Tablo 33. Cinsiyete Göre Kabakulak Antikorlarının Dağılımı 54
Tablo 34. Yaş Grupları Ve Cinsiyete Göre Kabakulak Antikor Dağılımı 54
Tablo 35. Çocuklarda Kabakulak Geçirme Öyküsü Ve Kabakulak Antikor Dağılımı
55
Tablo 36. Annelerin Eğitim Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
55
Tablo 37. Annelerin Çalışma Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
56
Tablo 38. Babaların Eğitim Durumuna Göre Kabakulak Antikor Durumu 56
Tablo 39. Babaların Çalışma Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
56
Tablo 40. Ailede Kabakulak Geçirme Öyküsü Durumuna Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
57
Tablo 41. Hanede Yaşayan Kişi Sayısı Ve Kabakulak Antikor Dağılımı 57
Tablo 42. Hanede Yaşayan 0–6 Yaş Çocuk Sayısı Ve Kabakulak Antikor Dağılımı
58
Tablo 43. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu Ve Kabakulak Antikor Dağılımı
58
Tablo 44. Hanede Yaşayan ≥15 Yaş Kişi Sayısı Ve Kabakulak Antikor Dağılımı
59
Tablo 45. Hanede Okula Giden Kişi Durumu Ve Kabakulak Antikor Dağılımı
59
Tablo 46. Çocukların Boy Uzunluğu Persentiline Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
60
Tablo 47. Çocukların Ağırlık Persentiline Göre Kabakulak Antikor Dağılımı
60
IX
ŞEKİL LİSTESİ SAYFA
NO
Şekil-1. Doğankent Sağlık Ocağı Bölgesi Nüfus Piramidi 30
Şekil-2. Yaş Gruplarına Göre Kızamıkçık Seropozitifliği 45
Şekil-3. Yaş Gruplarına Göre Kabakulak Seropozitifliği 53
Doğankent Sağlık Ocağı Beldesinde Yaşayan 0–59 Aylık Çocuklarda Kızamıkçık
ve Kabakulak Seroprevalansı Kızamıkçık ve kabakulak başlıca çocukluk çağı enfeksiyonları olup her ikisinin de prognozu çocuklarda iyidir. Kızamıkçığın gebeliğin erken döneminde geçirildiğinde konjenital kızamıkçık sendromuna yol açabilme özelliği hastalığı önemli hale getirirken, kabakulak puberteden sonra geçirildiğinde çeşitli komplikasyonlara neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı sosyoekonomik düzeyi düşük bireylerin yaşadığı Doğankent Sağlık Ocağı Beldesindeki kızamıkçık ve kabakulak aşıları ile aşılanmamış 0–59 aylık çocuklarda kızamıkçık ve kabakulak seroprevalansını belirlemektir. Çalışma kesitsel tipte olup 0–59 aylık 331 çocukta yapılmıştır. Serumlar ELISA ile çalışılmış, verilerin analizinde SPSS ver 10.0, Epi-Info 3.5 paket programları kullanılmıştır.
Kızamıkçık seropozitifliği %17.5, kabakulak seropozitifliği %35.3 idi. Kızamıkçık seropozitifliği 48-59 aylık çocuklarda, okul eğitimi almamış ebeveyn çocuklarında, hanesinde okula giden kişi olan çocuklarda anlamlı olarak yüksekti (p<0.05). Kabakulak seropozitifliği ise yaş ve cinsiyet dağılımına göre sadece 23–35 aylık erkek çocuklarda, babaları sürekli işve/veya gelir sahibi olmayan çocuklarda anlamlı olarak yüksekti (p<0.05). Cinsiyet, çocuğun ya da hanede yaşayanların kızamıkçık ya da kabakulak geçirme öyküsü durumu, hanede yaşayan toplam kişi sayısı, hanede yaşayan 0–6 yaş kişi sayısı, hanede 7–14 yaş kişi olup olmaması ve ≥15 yaş kişi sayısı, çocuğun boy ve kilosu ile kızamıkçık ya da kabakulak seropozitifliği arasında fark yoktu (p>0.05). Asemptomatik enfeksiyon oranı kızamıkçık için %98.3, kabakulak için %83.8 idi.
Sonuç olarak, Sağlık Bakanlığı kızamıkçık ve kabakulak aşılarını henüz 2006 yılında ulusal aşılama programına sokmuştur. Bu programa göre 1 ve 7 yaşındaki çocuklar kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı ile aşılanacaktır. Bizim çalışmamızda 0–59 aylık çocuklarda kızamıkçık ve kabakulak seropozitifliği düşük orandadır. 2005 yılından önce doğan çocuklar iki doz aşı ile aşılanmalı ve yeni program bu çocuklar için planlanmalıdır.
ABSTRACT-KEYWORDS Rubella and mummps seroprevalence in 0–59 months age of children in Doğankent
Health Center Rural Area
Rubella and mumps are the most frequent infectious diseases of childhood, with good prognosis. Whereas mumps can cause a few complication after adolesent age, the most important complication of rubella is congenital rubella. In this study we aimed to determine the rubella and mumps seroprevalence in 0-59 months aged children in Doğankent Health Center Rural Area where people with low socioeconomic status live. These children were not vaccinated with rubella and mumps. The study was a cross sectional study and 331 children were included. ELISA was used for serum study and istatistical analysis was performed by SPSS version 10.0, Epi-Info 3.5 programme. Rubella and mumps seropositivity were 17.5 % and 35.3 %, respectively. Rubella seropositivity was significantly higher in 48–59 months aged children, children whose parents were not educated and children who have siblings educated in school (p< 0.05). 48.9 % of the children was male. Mumps seropositivity was higher in 23–35 months aged male group and in children whose fathers have no job (p< 0.05). There was no statistically significant difference between seropositivity of both diseases and gender, mumps and rubella anamnesis of the child or any relative in house, number of household, number of 0–6 years old children, presence of 7–14 years old age adolesencent, number of ≥ 15 years of age person in household and weight and height of the child (p> 0.05). Asymptomatic infection for rubella and mumps was 98.3 % and 83.8 %, respectively. In conclusion, the Health Ministery of Turkey has just included rubella and mumps vaccine in National Immunisation Programme in 2006. To this programme, 1 and 7 years of aged children should be vaccinated against measles mumps, and rubella. So, the children born before 2005 will gain this vaccination once. The seropositivity in our population shows that both rubella and mumps are low in children aged 0–59 months. So most of these children born before 2005 should be vaccinated twice and a new programme should be planned for these children.
Keywords: Child, mumps, rubella, seroprevalence
1
GİRİŞ ve AMAÇ
Kızamıkçık (Alman ya da 3 günlük kızamık) çocukluk çağının akut, yaygın viral
enfeksiyonu olup orta şiddette konstitüsyenel semptomlar, kızamık ve kızıl benzeri
döküntü ve suboksipital, retroauriküler, arka servikal lenf nodlarında büyüme ile
karekterizedir. Olguların %25-60’ı subklinik enfeksiyonlardır. Hastalık iyi huylu olup
gebeliğin erken döneminde geçirildiğinde konjenital kızamıkçık sendromuna yol
açabilme özelliği hastalığı önemli hale getirmektedir.
Kabakulak başlıca okul çağı çocukları ve adelosanların akut, yaygın viral
enfeksiyonudur. Hastalığın başlıca bulgusu tükürük bezlerinde nonsüpüratif şişlik ve
hassasiyet olup çoğu vakada bir ya da iki parotis bezi tutulur. Hastalık iyi huylu olup
kendi kendisini sınırlar. Olguların 1/3’ü subklinik enfeksiyondur. Menenjit ve
epididimiorşit hastalığın diğer iki önemli bulgusu olup karakteristik olarak puberteden
sonra kabakulak geçiren kişilerde daha sık görülür ve tükürük bezi tutulumundan önde
gelir.
Enfeksiyon hastalıklarından korunmada en etkili yol düzenli aşılama
programlarının uygulanmasıdır. Gelişmiş ülkelerde uygulanan aşılama programları ile
her iki hastalığın da görülme sıklığı azalmıştır.
Bu çalışmanın amacı 0–59 aylık çocuklarda kızamıkçık ve kabakulak
seroprevalansını ve buna etki eden faktörleri belirlemektir.
2
2. GENEL BİLGİLER
2.1 KIZAMIKÇIK
2.1.1 Tarihçe
Kızamıkçık (Rubella, Alman kızamığı, 3 günlük kızamık, 3. hastalık) Arap
doktorlarca kızamığın bir çeşidi olarak Al-hamikah olarak isimlendirilmiş iken 18
yüzyıl (yy) ortalarında Bergen ve Orlow, Rötheln adı altında hastalığın klinik
özelliklerini tanımlanmışlardır. Hastalık 19.yy ortalarına dek Alman Kızamığı olarak
bilinmiş, 1841’de İngiliz doktorlarca Little Red, 1866’da ise İskoçya’lı Doktor Veale
tarafından Rubella olarak adlandırmıştır(1).
Kızamıkçık 19. yy sonlarına kadar orta şiddetli kızamık ya da kızamık ve kızılın
kombinasyonu olarak bilinmekteyken 1881’de Londra Ulusal Tıp Kongresinde bu
hastalığın kızamık ve kızıldan farklı bir hastalık olduğu onaylanmıştır(1).
Kızamıkçık 1941’e dek çocukluk çağının önemsiz bir hastalığı olarak
bilinmekteyken 1941’de Gregg, 1940’da Avustralya’da gebeliklerinin ilk döneminde
kızamıkçığa maruz kalan annelerden doğan bir grup bebekte konjenital katarakt tarif
etmiştir. 1944’de Hope-Simpson gebelik sırasında geçirilen kızamıkçık enfeksiyonu
sonucu konjenital kalp defektlerinin meydana geldiğini bildirmiş, ilerleyen 10 yılda
yapılan çalışmalar ise gebelik sırasında geçirilen kızamıkçık enfeksiyonunun fetusta
konjenital katarakt ve kalp defektlerinin yanısıra sağırlık, zeka geriliği ve mikrosefali de
oluşturduğunu ortaya koymuştur(1-2).
1914’de Hess enfeksiyonun viral doğasını maymunlarda yaptığı çalışmalarda
göstermiş, 1938’de Hiro ve Tasaka hastaların burun yıkantı sularını filtre ederek
insanların deri altına enjekte etmiş ve kişilerde kızamıkçık oluşturmuşlardır. 1942’de
Habel insanlardan aldığı burun yıkantı sularını ve kanları maymunlara ekerek hastalığı
maymunlarda oluşturmuştur. 1949’da Anderson, 1953’de Krugman ve arkadaşları Hiro
ve Tasaka’nın bulgularını desteklemiştir. 1953’de Krugman, 1954’de Krugman ve Ward
virüsun döküntüden 2 gün önce ve döküntünün ilk günü kanda bulunduğunu ve
kızamıkcığın döküntüsüz de meydana gelebileceğini kanıtlamış; 1962’de Weller-Neva
ve Parkman ve ark’ı etkeni ilk kez hücre kültürlerinde izole etmişlerdir(1,3).
3
1969’da Meyer ve arkadaşları tarafından ördek embriyo kültüründen geliştirilen
HPV77DE5 türü canlı zayıflatılmış kızamıkçık aşısı Amerika Birleşik Devletlerinde
(ABD) lisans almıştır. Bunu Cendehill aşısı takip etmiş ve sonunda Plotkin’in insan
embriyonik fibroblast kültüründen elde ettiği RA 27/3 türü aşısına 1979’da ABD’de
lisans verilmiştir. Bu aşıların kullanımının artması sonucu kızamıkçık ve konjenital
kızamıkçık sendromu (CRS) insidansında belirgin azalma meydana gelmiştir(3,4).
2.1.2. Etken
Kızamıkçık virüsü Togavirus sınıfında, ortalama 70 nanometre (nm) çapında
nükleokapsidi olan kübikal simetrili, tek sarmallı, zarflı RNA virusudür. Rubivirus
genusunun tek üyesidir. Virusun tek bir serotipi vardır Diğer Togaviruslardan farklı
olarak vektör aracılığı ile değil solunum yolu ile bulaşır. Virus ikisi zarfta (E1 ve E2),
biri çekirdekte (C) olmak üzere 3 farklı protein içerir. E1 proteini nötralizan ve
hemaglütinasyon özelliği olan bir glikoproteindir. (5-6-7).
Virus etkisini tripsin, formalin, ultraviole, düşük ve yüksek pH değerlerinde ve
amantatinle muamele sonucu kaybederken, soğuğa dayanıklıdır; +4 oC’de etkisini
24 saat korurken, +56oC’de etkisini 30 dakika içerisinde kaybeder(2,8).
Kızamıkçık virusu insan amniyon ve tiroid hücreleri, tavşan kornea ve böbrek
hücreleri ile maymun böbrek hücrelerinden hazırlanmış doku kültürlerinde üretilebilir(2).
2.1.3. Epidemiyoloji
İnsanlar bilinen tek doğal konak olup bazı laboratuvar hayvanlarında da
üretilebilir. Kızamıkçık yakın temas sonucu enfekte bireylerin solunum
sekresyonlarından damlacıklar yolu ile ya da enfekte gebeden fetusa transplasental yolla
bulaşır. Dünya çapında yaygın bir hastalık olup her iki cinste eşit sıklıkta görülür.
Hastalık her mevsimde görülmesine rağmen ilkbahar aylarında daha sıktır. Aşılanmamış
toplumlarda başlıca okul çağı çocuklarının hastalığı olup 5–9 yaşlarda pik yapar.
Aşılanmamış toplumlardaki erişkinlerin %10-20’si kızamıkçığa karşı duyarlıdır. Aşılı
toplumlarda ise hastalığın sık görüldüğü yaş genç erişkinlere doğru kaymıştır.
Kızamıkçık, aşısının kullanıma girmesinden önce 6–10 yıl ara ile epidemiler, 10–30 yıl
ara ile pandemiler yapmaktaydı. ABD’de 1962–64 epidemisinde 12.5 milyon
kızamıkçık olgusu ve 20.000 CRS’lu bebek rapor edilmiştir. Kızamıkçık epidemilerine
aşılanmamış toplumlarda ve aşılanmış toplumlarda kışla, okul, hapishane, kreş, hastane
gibi toplu yaşanılan yerlerde rastlanmaktadır(1,3,6,7,9,10).
4
Kızamıkçık bulaşıcı bir hastalık olmasına rağmen, bulaşıcılığı kızamıktan daha
düşüktür: Aşılama öncesi dönemde erişkinlerin %98’i kızamığa karşı bağışık iken bu
oran kızamıkçık için %80-90’dır. Aile içi bulaş %50–60 iken, kapalı toplumlarda
enfeksiyon %100 bulaşıcı olabilir(1,6,10).
2.1.4. Patogenez ve Patoloji
2.1.4.1. Kazanılmış kızamıkçık
Duyarlı kişiye üst solunum yolu mukozasından enfekte damlacıklar ile giren
virüs, üst solunum yollarında asemptomatik olarak çoğaldıktan sonra yerel lenf
düğümleri aracılığı ile kan dolaşımına katılır. En bulaşıcı dönem döküntülerin olduğu
dönem olmasına rağmen, döküntülerin başlangıcından 10 gün önce ve 15 gün sonraya
kadar virusun solunum sekresyonları ile yayılımı devam eder. Subklinik hastalar da aynı
şekilde virusu yayarlar. Semptomların başlangıcından bir hafta kadar önce virüs
hastaların lökositlerinde saptanabilir. Primer ve sekonder viremi evresi vardır. Primer
viremi döküntülerin görülmesinden bir hafta önce başlar ve döküntüler kayboluncaya
kadar devam eder. Ortalama 18 gün (2–3 hafta) olan ve döküntülerin ortaya çıkması ile
sonuçlanan inkübasyon peryodu hakkında geniş bir bilgi yoktur. Döküntü antijen-
antikor kompleksinin inflamatuar etkisi ile kapiller endotelinde meydana gelen hasar
sonucu oluşur. Döküntülerle birlikte serumda spesifik antikorlar ve dolaşan immün
kompleksler belirir. Virüs kızamıkçıklı kişilerin lenfositlerinde ve eklem sinoviyal
hücrelerinde tespit edilebilir(5,6,9).
Komplikasyonsuz edinilmiş kızamıkçık olgularında dikkati çekecek patolojik bir
durum yoktur. Oksipital, arka servikal ve arka auriküler lenf bezi büyümesi, trombosit
sayısında hafif azalma, münferit bir dalak büyümesi vardır. Enfeksiyon sırasında gelişen
ensefalitte ise hafif perivasküler infiltrasyon gelişebildiği gibi ağır nonspesifik nöron
dejenerasyonu da oluşabilir(2).
2.1.4.2. Konjenital Kızamıkçık
Hamileliğin ilk üç aylık döneminde hastalanan kadınların bebeklerinde
konjenital anomali görülme riski oldukça yüksektir. Majör etkiler organogenez sırasında
(2–6 hafta) görülür. (2,8,11).
5
Konjenital kızamıkçığın patogenezi kronik enfeksiyon ve mitozun durmasıdır.
Kronik enfeksiyon genellikle hücre klonlarının bir kısmını tutar ve konağı terk edinceye
kadar virusu üretmeye belirgin olarak devam eder. Mitozun durması, büyümenin
bozulması ile sonuçlanır(2,8).
Histopatolojik olarak kan damarlarının intima tabakasında yaygın kalsifiye
4.2.8. Babaların Çalışma Durumuna Göre Kızamıkçık Antikor Dağılımı
Babalarının sürekli geliri ve/veya işi olmayan çocuklarda kızamıkçık
seropozitifliği %19.1 (31 çocuk) iken, babaları sürekli gelir ve/veya iş sahibi olan
çocuklarda kızamıkçık seropozitifliği %16.0 (27 çocuk) idi. Babaları sürekli gelir sahibi
olmayan çocuklar ile babaları sürekli bir gelir sahibi olan çocuklar arasında kızamıkçık
seropozitifliği açısından istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0.05-Tablo 22). Tablo 22. Babaların çalışma durumuna göre kızamıkçık antikor dağılımı
4.2.12. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu ve Kızamıkçık Antikor
Dağılımı
Hanelerinde 7–14 yaş grubun yaşayan çocuk olmayanlarda kızamıkçık
seropozitifliği %13.6 (19 çocuk) iken, hanelerinde 7–14 yaş grubu çocuk olanlarda
%20.4 (39 çocuk) idi. Hanede yaşayan 7–14 yaş grubu çocuk sayısı ile kızamıkçık
seropozitifliği arasında istatistiksel olarak fark yoktu (p>0.05-Tablo 26). Tablo 26. Hanede yaşayan 7–14 yaş çocuk durumu ve kızamıkçık antikor dağılımı
4.2.14. Hanede Okula Giden Kişi Durumu ve Kızamıkçık Antikor Dağılımı
Hanelerinde okula giden olmayan çocuklarda kızamıkçık seropozitifliği %12.3
(20 çocuk) iken, olanlarda %22.5 (38 çocuk) idi. Hanelerinde okula giden kişi olanlarda
kızamıkçık seropozitifliği istatistiksel olarak anlamlı yüksek idi (p<0.05-Tablo 28). Tablo 28. Hanede okula giden kişi durumu ve kızamıkçık antikor dağılımı
>%97 persentil üzerinde olanlarda ise %17.6 (6çocuk) idi. Vücut ağırlığı ile kızamıkçık
seropozitifliği arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05-Tablo 30) Tablo 30. Çocukların ağırlık persentiline göre kızamıkçık antikor dağılımı
4.3.12. Hanede Yaşayan 7–14 Yaş Çocuk Durumu ve Kabakulak Antikor
Dağılımı
Hanesinde 7–14 yaş grubu çocuk olmayanlarda kabakulak seropozitifliği %31.4
(44 çocuk) iken hanesinde 7–14 yaş grubu çocuk olanlarda kabakulak seropozitifliği
%38.2 (73 çocuk) idi. Hanede yaşayan 7–14 yaş grubu çocuk sayısı ile kabakulak
seropozitifliği arasında istatistiksel olarak fark yoktu (p>0.05-Tablo 43). Tablo 43. Hanede yaşayan 7–14 yaş çocuk durumu ve kabakulak antikor dağılımı
2. Akan E. Genel ve Özel Viroloji. 3. baskı, İzmir: Saray Medikal Yayıncılık Tic Ltd Şti, 1994: 324–334, 444–452
3. Horstman DM. Rubella. In: Evans AS. Viral Infections of Humans Epidemiology and Control. 3rd Ed, New York: Plenum Medikal Book Company, 1989: 617–631
4. Centers for Diseases Control and Prevention: Rubella and congenital rubella syndrome-United States, January 1 1991-May 7 1994. MMWR Mortal Wkly Rep.1994; 43 (21): 391, 397–401
5. Köksal İ. Kızamıkçık (Rubella, Alman Kızamığı). İnfeksiyon Hastalıkları. İliçin İ, Biberoğlu K, Ünal S, Akalın S, Süleymanlar G. Temel İç Hastalıkları, Cilt 2, Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti.1996: 2364–2565
6. Gershon AA. Rubella Virüs (German Measles). In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Principles and Practice of Infectious Diseases Volume 2, 5th Ed, Philadelphia: Churchill Livingstone Com, 2000: 1708–1714
7. Plotkin SA. Rubella Vaccine. In: Plotkin SA, Orenstein WA. Vaccines, 3rd Ed, Philadelphia: W.B. Saunders Company, 1999: 409–439
8. Krugman S, Katz SL, Gershon AA, Wilfert CM. İnfectious Diseases of Children, 9th Ed. St. Luis: Mosby Year Book. 1992: 381–401
9. Balık İ. Kızamıkçık. Topçu A, Söyletir G, Doğanay M. İnfeksiyon Hastalıkları. Nobel Tıp Kitabevleri Ltd Şti, 1996: 732–734
10. Maldonado Y. Rubella. In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB. Nelson Textbook of Pediatrics, 16th Ed. Philadelphia: W.B. Saunders Company, 2000: 951–954
11. White DO, Fener FJ. Medikal Viroloji. Nobel Tıp Kitabevleri Ltd Şti, 2000: 427–432
12. Buescher EL. Behavior of rubella virüs in adult populations. Arch. Ges. Virusforsch. 1965; 16: 470–476
13. Perkins FT. Licensed Vaccines. Rev Infect Dis.1985: 7.73–76
75
14. Ceyhan M, Erdem G. Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (MMR) Aşıları. Katkı Pediatri Dergisi, 1998; 19 (2–3) 172–194
15. Robertson SE, Featherstone DA, Gacic-Dobo M, Hersh BS. Rubella and congenital rubella syndrome: global update. Pan Am J Public Health 2003; 14(5): 306–315
16. Anderson RM, May RM. Vaccination against rubella and measles: quantitative investigations of different policies, Journal of hygiene, 1983; 90: 259–325
17. Masat E et al. A model-based desing of a vaccination strategy against rubella in a non-immunized community of Sao Paula State, Brazil. Epidemiology and infection, 1994; 112: 579–594
18. Jose MV et al. Epidemiology of rubella in Mexico. Salud Publica de Mexico, 1992; 34 (3): 318–327
19. Cutts FT, Robertson SE, Diaz-Ortega J-L, Samuel S. Control of rubella and congenital rubella syndrome (CRS) in developing countries, part 1: burden of disease from CRS. Bülletin of the World Healt Organization, 1997; 75 (1): 55–68
20. Dowdle WR et al. WHO Collaborative Study on the Sero-epidemiology of Rubella in Caribbean and Middle and South American Populations in 1968. Bülletin of the World Healt Organization, 1970; 42: 419–422
21. Gomwalk NE, Ezeronye OU. Sero-epidemiology of Rubella in Imo State of Nigeria. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene, 1985; 79: 777–780
22. Strauss J et al. Serological survey of rubella in Yemen in 1985. Journal of Hygiene, epidemiology, microbiology and immunology, 1989; 33: 163–167
23. Cockburn WC. World aspect af the epidemiology of rubella. American journal of diseases of children, 1969; 118: 112–122
24. Rawls WE et al. WHO Collaborative Study on the Sero-epidemiology of rubella. Bülletin of the World Healt Organization, 1967; 37: 79–88
25. Expanded Programme on Immunization. Rubella out break, Oman. Weekly epidemiological record,1994; 69 (45): 333–336
26. Cutts FT, Vynnycky E. Modelling the incidance of Congenital rubella syndrome in developing countries. Int J Epidemiol, 1999; 28: 1176–1184
27. World Health Organization, Regional Office for Europe. Strategic plan for measles and congenital rubella ınfection in the European Region of WHO, 2202–2007. Copenhagen: WHO Regional Office for Europa;2003
76
28. Akdağ R, Taşyaran MA, Akyüz M. Erzurum bölgesindeki kız çocuklarında ve genç kızlarda kızamıkçık seropozitiflik oranı. Klinik Dergisi. 1994; 3: 150–151
29. Şaşmaz T, Kurt AÖ, Öztürk C, Buğdaycı R, Öner S. Mersin’de 15–49 yaş arası kadınlarda kızamıkçık seroprevalansı. 9. Ulusal Halk Sağlığı Günleri-GATA. Ankara-Türkiye, 28 Eylül–01 Ekim 2005:334
30. Aksit S, Egemen A, Ozacar T at al. Rubella seroprevalence in an unvaccinated population in İzmir: recommendations for rubella vaccination in Turkey. Pediatr Infect Dis J. 1999; 18: 577–580
31. Kanbur NO, Derman O, Kutluk T, Kinik E. Age specific rubella seroprevalence of an unvaccinated population of adolescents in Ankara, Turkey. Jpn J Infect Dis. 2003; 56: 23–25
32. Çavuşoğlu Ş, Öncül O, Erdemoğlu A, Özsoy MF, Emekdaş G. Çocuk ve erişkin serum örneklerinde rubella seroprevalansı. İnfeksiyon Dergisi. 2001; 15(4): 419–424
33. Ay P, Topuzoğlu A, Korukoğlu G, Çalı Ş. İstanbul Ümraniye’de ilkokul birinci sınıf öğrencilerinde rubella seroprevalansının değerlendirilmesi. 9. Ulusal Halk Sağlığı Günleri-GATA. Ankara-Türkiye, 28 Eylül–01 Ekim 2005:321
34. Cengiz AT, Kıyan M, Dolapçı Gİ, Aysev D, Tibet M. Çeşitli yaşlardan çocukların serumlarında rubella IgG ve IgM antikorlarının ELISA ile araştırılması. İnfeksiyon Dergisi. 1996; 10(3): 249–252
35. Feldman HA. Mumps. In: Evans AS. Viral Infections of Humans Epidemiology and Control. 3rd Ed, New York: Plenum Medikal Book Company, 1989: 471–491
37. Baum SG, Lıtman N. Mumps Virüs. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Principles and Practice of Infectious Diseases, 4th Ed, Philadelphia: Churchill Livingstone Com, 1995: 1496–1501
38. Plotkin SA, Wharton M. Mumps Vaccine. In: Plotkin SA, Orenstein WA. Vaccines, 3rd Ed, Philadelphia: W.B. Saunders Company, 1999: 267–292
39. Maldonado Y. Mumps. In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB. Nelson Textbook of Pediatrics, 16th Ed., Philadelphia: W.B. Saunders Company, 2000: 954-956
40. Cooney MK, Fox JP, Hall CE. The Seattle Virüs Watch. VI. Observations of infections with ilness due to parainfluenza, mumps and respiratory syncytial viruses and Mycoplazma pnömoniae. Am J Epidemipl 1975; 101: 532–551
77
41. Meyer MG. An epidemiologic study of mumps; its spread in schools and families. Am. J. Hyg. 1962; 75: 259
42. Wesselhoeft C, Wallcott CF. Mumps a military disease and its control. War Med. 1942; 2: 213–222
43. Gordon JE, Heeren RH. The epidemiology of mumps. Am J Med Sci. 1949; 218: 338–359
44. Hope-Simpson RE. Infectiousness of communicable diseases in the household (measles, chickenpox and mumps). Lancet 1952; 2: 549–554
45. Reported mumps cases, by 4 week interval, in the United States, 1990–1996. CDC Atlanta
46. Bakır M. Kabakulak. İliçin İ, Biberoğlu K, Ünal S, Akalın S, Süleymanlar G. Temel İç Hastalıkları, Cilt 2, Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti.,1996: 2366-2569
47. Centers for Diseases Control and Prevention: Measles, mumps and rubella: vaccine use and strategies for elimination of measles, mumps, rubella and congenital rubella syndrome and control of mumps. Recommendations of the Advisory Comittee on Immünization Practices (ACIP). Morbid Mortal Wkly Rep, 1998; 47 (RR–8):1–57
48. Tolpin MD. Mumps Virus. In: Belshe R et al. Eds. Textbook of Human Virology. St. Louis: Mosby Year Book, 1991; 351–364
49. Sever J, White LR. İntrauterine viral infections. Ann Rev Med. 1968; 19: 471–86
50. Siegel MS, Fuerst HT, Pres NS. Comparative fetal mortality in maternal virus disease: A prospective study on rubella, measles, mumps, chicken pox and hepatitis. N Engl j Med. 1966; 274: 768–771
51. Siegel MS. Congenital malformations following chickenpox, measles, mumps and hepatitis: Results of a cohort study. JAMA. 1973; 226: 1521–1524
52. Siegel MS, Fuerst HT. Low birth weight and maternal virus diseases: A prospective study on rubella, measles, mumps, chicken pox and hepatitis. JAMA. 1966; 197: 88
53. Lacour M, Maherzi M, Vienny H et. al. Trombosytopenia in a case of neonatal mumps infection: evidence for further clinical presentations. Eur J Pediatr. 1993; 152: 739–741
54. Neyzi O, Ertuğrul T. Pediatri Cilt 1. İstanbul; Nobel Tıp Kitabevi, 1989: 651–652
55. Member States using mumps vaccine in their routine national immunization system, 2004 http:://who.int/immünization_monitoring/diseases/mumps_map_doses Erişim Tarihi: 27 Nisan 2006
78
56. Centers for Diseases Control: Mumps surveillance. January 1975-December 1982. Issued September 1984
57. Garcia AG, Pereira JM, Vidigal N et al. İntrauterine infection whit mumps virus. Obstet. Gynecol. 1980; 56: 756–759
58. Gordon Sc, Lauter CB. Mumps artritis: A rewiev of literature. Rev Infect Dis. 1984; 6: 338–344
59. Van Loon FPL et al. Mumps surveillance-United States 1988-1993. M.M.W.R. 1995; 44 (SS-3): 1-14
60. Centers for Diseases Control: Summary of notifiable diseases, United States,1989. M.M.W.R.1990; 43:1-80
61. Peltola H et al. The elimination of indigenous measles, mumps and rubella from Filland by a 1 year, two doze vaccination program. New England joyrnal of medicine. 1994; 331: 1397–1402
62. Koskiniemi M, Vaheri A. Effect of measles, mumps, rubella vaccination on pattern of encephalitis in children. Lancet. 1989; 1: 31–34
63. Galazka AM, Robertson SE, Kraigher A. Mumps and mumps vaccine: a global rewiev. Bülletein of the World Health Organization. 1999; 77 (1): 3–14
64. Galbraith NS et al. Mumps surveillance in England and Wales 1962–91. Lancet. 1984; 1: 91–94
65. Gay N et al. Mumps surveillance in England and Wales supports intoduction of a two dose vaccination shedule. Communicable disease report. 1997; 7: R21-R20
66. Slater PE, Roitman M, Costin C. Mumps incidance in Israel-impact of MMR vaccine. Public Health Rev. 1990; 91: 88–93
67. Dias JA, Cordiero M, Afzal MA et al. Mumps epidemic in Portugal despite high vaccine coverage-preliminary report. Eurosurveillance. 1996; 1: 25–28
68. Chamot E et al. Estimation of the efficacy of three strains of mumps vaccine during an outbreak in Geneva State (Switzerland). Epidemiology and public health. 1998; 46: 100–107
69. Paccaud MF et al. Two mumps outbreaks in retrospect. Sozial und Praventivmedizin. 1995; 40: 72–79
70. Toscani L et al. Comparasion de l’efficacite de differentes souches de vaccin ourlien: une enquete en milieu scolaire. Sozial und Praventivmedizin. 1996; 41: 1–7
79
71. De Serres G et al. Epidemiology of mumps in Quebec, 1970–1995. Canada communicable disease report. 1997; 23 (2):1–4
72. Krugman S, de Quadros C. Eradication of measles, rubella and mumps in Cuba: Report of a tecnical advisory group. Washington, DC, Pan American Health Organization, May 1989
73. Şıklar Z, Tıraş Ü, Özışık AD, Yımaz Ö, Erdeve Ö, Tezer H, Acar N, Tanyer G, Dallar Y. Türkiye’nin Başkentinde bir Araştırma Hastanesine Başvuran 1–15 Yaş Grubu Çocuklarda Kabakulak Seroprevalansı. Gülhane Tıp Dergisi 2002; 44 (2): 134–136
74. Yıldırım RC. Ankara Batıkent 1 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesi’nde 12–59 Aylık Çocuklarda Kabakulak Seroprevalansı.Doktora Tezi.Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 1998
75. Özsan M, Aykut E, Cengiz AT, Özkul A, Karaarslan A. 0–5 Yaş Arasındaki Çocuklarda Kabakulak Virus Antikor Pozitifliğinin Araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni. 1998; 32 (2): 137–142
76. Akın A, Altanlar N, Kocabeyoğlu Ö. Vero Hücre Kültürlerinden Hazırlanan Kabakulak Virus Antijenlerinin Kullanıldığı Hemaglütinasyon Önlenim Testiyle Değişik Yaş Gruplarında Seropozitifliğin Araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni. 1996; 30 (4): 339–404
77. Kocabeyoğlu Ö, Emektaş G, Yücel N, Özyurt M, Kısa Ö. Kabakulak Virus Antikorlarının Araştırılmasında ELISA Yönteminin Uygulanması ve 3–10 Yaş Grubunda Kabakulak Virus Antikorlarının Dağılımı. Türk Mikrobiyoloji Kongresi Özet Kitabı. 1990: sayfa 2
78. Ataş E. Konya Bölgesi’ndeki Çocuklarda Kabakulak Antikorlarının Araştırılması. Uzmanlık Tezi. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Konya, 1994
79. Kanbur NO, Derman O, Kutluk T, Kinik E. Age specific mumps seroprevalence of an
unvaccinated population of adolescents in Ankara, Turkey. Jpn J Infect Dis. 2003; 56: 213–215
80. Akbaba M, Sütoluk Z, Yücel B, Özdener N. Doğankent S.E.A.B. 2003 Yılı Çalışma Raporu, 2003 Adana
81. Yoldaşcan E, Şaşmaz T, tanır F, Akbaba M. Doğankent Beldesine göç eden ailelerin konut ve çevresindeki bazı fiziki koşulların değerlendirilmesi. I. Ulusal Çevre Hekimliği Kongresi. Ankara, Türkiye, 08–12 Aralık 1997; 67–69
82. Yücel AB, Aytaç N, Akbaba M. Doğankent Sağlık Eğitim ve Araştırma Bölgesi’nde 1 Ocak 2000-31 Aralık 2004 Tarihleri Arasında Tespit Edilen Kabakulak Olgularının Değerlendirilmesi. 9. Ulusal Halk Sağlığı Günleri-GATA (Çevre Sağlığı), Ankara, Türkiye; 28 Eylül–01 Ekim 2005
83. Tebliğ: Kamu reformu veya kamunun tavsiyesi
htpp://www.ses. org.tr/bilgi/kamureformu/15.htm Erişim Tarihi: 10 Nisan 2006.
84. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. Ekim 2004 Ankara
86. Okur yazarlık ve yaş grubuna göre nüfus 1970-2000 htpp://www.die.gov.tr/tkba/t101.xls Erişim Tarihi: 19 Nisan 2006
87. Öz N. Sivas Bölgesinde Çeşitli Yaş Gruplarında Kızamıkçık Antikor Durumunun Araştırılması. Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas 1984
88. Doroudchi M, Dehaghani AS, Emad K, Ghaderi AA. Seroepidemiological survey of rubella immunity among three populations in Shiraz, Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J. 2001 Jan-Mar; 7 (1–2): 128–138
89. Bhaskaram P, Pamalakshmi BA, Raju LA, Raman L. Need for protection against rubella in India. Indian J Pediatr. 1991 Nov-Dec; 58 (6): 811–814
90. Omanga U, Goussard B, Kapepela K, Bamba M, Salaun JJ, Piollet M. Seroprevalence of rubella in Kinshasa (Zaire). Bull Soc Pathol Exot. 1991; 84 (5 Pt 5): 994–1001
91. Tapıa-Conyer R, Sepulveda J, Salvatierra B et al. Determining factor of rubella in the women of reproductive in Mexico. Salud Publica Mex. 1992; 34: 211–221
92. Macias-Hernandez AE, Ponce-de Leon S, Munoz-Barret JM et al. The seroepidemiology of rubella in a female antibodies of reproductive age in Leon, Guanajuato. . Salud Publica Mex. 1993; 35: 339–344
93. Condorelli F, Stivala A, Gallo R, Marino A, Battaglini CM, Messina A, Russo G, Castro A, Scalia G. Use of a microqantity enzyme immünassay in a large-scale study of measles, mumps and rubella immünity in Italy. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 1998 Jan; 17 (1): 49–52
94. Desgrandchamps D, Schaad UB, Glaus J, Tusch G, Heininger U. Seroprevalence of IgG antibodies against measles, mumps and rubella in Swiss children during the first 16 mounths of life. Schweiz Med Wochenschr. 2000 Oct 14; 130 (41): 1479–1486
95. Nicoara C, Zach K, Traschsel D, Germann D, Matter L. Decay of passively acquired maternal antibodies against measles, mumps and rubella viruses. Clin Diagn Lab Immunol. 1999 Nov; 6 (6): 868–871
96. El-Khateeb MS, Tarawneh MS, Hijazi S, Kahwaji L. Seroimmunity to rubella virüs in Jordanians. Public Healt London. 1983; 97: 204–207
97. Odelola HA, Familusi JB, Akinyema A. Rubella immünity in Nigerian children. R. Soc. Trop. Hyg. 1980; 74: 743–744
98. Abdullah MA, Jamjoom G, Karar ZA, Badreldine A, Al Jishi N, Taha SA. Seroepidemiology of rubella in Saudi Arabia: an adepted vaccination policy. J. Epidemiol. Comm. Health. 1984; 38: 236–239
99. Gebreel AO, Gilles HM, Prescott JE. Studies on the seroepidemiology of endemic disease in Libya. II. Rubella. Ann. Trop. Med. Parasit. 1984; 5: 519–525
100. Fu-Jen Yuan C, Heung-Tat N. Serepidemiologic study of rubella in Taiwan’s female population. Am. J. Public Health, 1988; 78: 1366–1367
101. Bartoloni A, Bartalesi F, Roselli M, Mantella A, Dini F, Carbollo ES, Baron VP, Paradisi F. Seroprevalence of varisella zoster and rubella antibodies among rural populations of the Chaco region, South-eastern Bolivia. Trop Med Int Health. 2002; Jun; 7(6): 512–51770.
102. Aseffa A. Viral diseases in Ethiopia: a review. East. Afr. Med. J. 1993 Oct; 70 (10): 624–626
103. Çocukluk çağı aşı takvimi.(01/01/2006’da başlayan yeni düzenlemeye göre) http://www.manisa.saglik.gov.tr. Erişim Tarihi:10.04.2006
104. Yazgı H, Arseven G, Dilli N, Ayyıldız A. Erzurum yöresinde anti-rubella antikor sıklığının değerlendirilmesi. Türk Mikrobiyol Cem Derg. 1996; 26: 117–119
105. Köksal İ, Alnacı M, Kardeş B, Aydemir V. Doğu Karadeniz bölgesinde erişkin yaş grubunda toksoplazma, kızamıkçık ve sitomegalovirus seropozitiflik oranları. Mikrobiyoloji Bülteni. 1994; 28: 58–66
106. Matter L, Germann D, Bally F, Schopfer K. Age- stratified seroprevalence of measles, mumps and rubella (MMR) virüs infections in Switzerland after the introduction of MMR mass vaccination. Eur J Epidemiol. 1997 Jan; 13(1):61–66
107. Gil MA,Astasio AP, Ortega MP, Dominguez R, Gonzalez LA. Seroprevalence of antibodies against measles, rubella, mumps and varicella among scholl children in Madrid. An Esp Pediatr. 1999 May; 50(5): 459–462
108. Wıtte JJ, Karchmer AW, Case G, Herrmann KL, Kassanoff I, Neill JS. Epidemiology of rubella. Am J Dis Child. 1969; 118: 107–111
109. Arrayo M, Alia JM, Mateos ML et al. Natural immunity to measles, rubella and mumps among Spanish children in the pre-vaccination era. International Journal of Epidemiology. 1986; 15 (1): 95–100
110. Pistoia D, Di Stefano R et al. Serological Determination of Anti-mumps immünity in a population sample from Palermo. Boll Ist Milan. 1991–92; 70: 483–485
111. Morgan-Capner P, Wright J et al. Surveillance of antibody to measles, mumps and rubella by age. BMJ. 1988; 297: 770–772
112. Saurez J, Castaneda MR, Gutierrez C, Tascon R, Rodriquez EF. Prevalence of Anti-mumps antibodyes in a pediatric population. Enferm Infecc Microbiology Clinic. 1992; 10: 130–134
113. Zardi O. Rubella, measles and mumps. Epidemiology and prophylaxis. Annual Sclavo. 1978; 20: 487–509
114. Clardy WF. Susceptibility in USAF recruits to vaccine-preventable diseases. Vaccine. 1993; 11: 573–575
115. Struewing JP, Hyamps KC, Tueller JE et al. The risk of measles, mumps and varicella among young adults: A serosurvey of US Navy and Marine Corps Recruits. AM J Public Health. 1993; 83: 1717–1720
116. Onaç HK. Puberte öncesi ve sonrası dönemdeki çocuklarda ve gençlerde kabakulak virusunun seroepidemiyolojisi. Uzmanlık Tezi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adana,1997
117. Falk WA, Buckhan K, Dow M et al. The epidemiology of mumps in southern Alberta, 1980-1982. Am J Epidemiol. 1989; 130 (4): 736–740
118. Liao SJ, Bebenson AS. Immunity status of military recruits in 1951 in the United States. II. REsults of mumps complement-fixation tests. Am J Hyg. 1954; 59: 273–281
83
EKLER
EK I. SORU KAĞIDI DOĞANKENT SAĞLIK OCAĞI BELDESİNDE YAŞAYAN 0–59 AYLIK ÇOCUKLARDA
KIZAMIKÇIK VE KABAKULAK SEROPREVALANSI ÇALIŞMASI Tarih :….....………....
1- Anket No :.........................
2- Anketi yapan kişi : .....……….............................................
3- Anket sorularına yanıt veren
1-Anne 2-Baba 3-Diğer(belirtiniz):……………………
4- Çocuğun adı soyadı:……………………………….
5- Cinsiyet: 1-Erkek 2-Kız
6- Doğum Tarihi:…../…../….. (gün/ay/yıl)
7- Doğum yeri ........................... ilçe ......................ili
8- Kaç kardeşi var?
1- Kardeşi yok 2- …… tane büyük, ........... tane küçük
9- Okula giden kardeşi var mı?
1- Yok 2- …………tane
10- Ailenin kaçıncı çocuğu ? ………… çocuğu
Anne ve baba ile ilgili olarak aşağıdaki tabloda uygun kutucuğa (x) işareti koyunuz.
Soru Anne Baba Soru 11- Yaş …………..yaşında …………yaşında 15
12- Öğrenim durumu 16-
Okur-yazar değil Okur-yazar İlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu
Üniversite/yüksek okul mezunu
13- Gelir getiren bir işte çalışma durumu 17-
Hayır, çalışmıyor Evet, çalışıyor (ne iş yapyor) ………………… …………………
14- Sosyal güvenceye sahip olma durumu 18
Yok Var, Bağ-Kur Var, SSK
Diğer (belirtiniz).......
84
19- Evdeki kişi sayısı :
Anne Baba 0-6 yaş 7-14 yaş 15 yaş ve+ Toplam kişi
20- Çocuğun sürekli olarak yattığı odada bu çocuktan başka kaç kişi yatıyor?
Yaz aylarında ........... kişi, kış aylarında ..............kişi
ÇOCUĞUN KABAKULAK/KIZAMIKÇIK GEÇİRME DURUMU İLE İLGİLİ BİLGİLER