DOĞAL AFET YÖNETİMİNDE ETKİNLİK Özel İhtisas Komisyonu Raporu Prof. Dr. M. Hasan BODUROĞLU Rapor içinde belirtilen görüşler komisyon katılımcılarının ve raportörün görüşlerini yansıtmaktadır. Bu görüşler Trakya Kalkınma Ajansı’nı bağlamamaktadır.
DOĞAL AFET
YÖNETİMİNDE
ETKİNLİK
Özel İhtisas Komisyonu
Raporu
Prof. Dr. M. Hasan BODUROĞLU
Rapor içinde belirtilen görüşler komisyon katılımcılarının ve raportörün görüşlerini yansıtmaktadır.
Bu görüşler Trakya Kalkınma Ajansı’nı bağlamamaktadır.
İÇİNDEKİLER
ŞEKİLLER ................................................................................................................................. 3
YÖNETİCİ ÖZETİ .................................................................................................................... 4
1. GİRİŞ .................................................................................................................................. 5
2. MEVCUT DURUM ANALİZİ ........................................................................................... 5
2.1. Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri . 5
2.2. Afet Yönetiminde Ülkemizdeki Durum ...................................................................... 7
2.3. TR21 Trakya Bölgesindeki Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri .............................. 8
2.4. Geçmişe Yönelik Değerlendirme ve Çıkarılan Dersler ............................................... 9
2.5. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) döneminde Afet Yönetimi Konusunda
Gerçekleştirilen Önemli Projeler .......................................................................................... 11
2.5.1. İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Kapasitesinin
Arttırılması Projesi (İSMEP) ............................................................................................ 11
2.5.2. MTA Diri Fay Haritası’nın Yenilenmesi ........................................................... 11
2.5.3. Türkiye Heyelan Haritası Projesi ....................................................................... 12
2.5.4. Okul Tabanlı Afet Eğitim Projesi ....................................................................... 12
2.5.5. Toplum Liderlerini Teşkilatlandırma Projesi ..................................................... 13
2.5.6. Sivil Savunma Haber Alma, Yayma, İkaz ve Alarm Sistemi Projesi ................ 13
2.5.7. Türkiye Deprem Vakfı Projeleri ........................................................................ 13
3. GZFT ANALİZİ VE REKABET GÜCÜ DEĞERLENDİRMESİ ................................... 14
4. PLAN DÖNEMİ PERSPEKTİFİ ...................................................................................... 18
4.1. 2023 Vizyonu ............................................................................................................ 18
4.2. Bölge Planı Hedefleri ................................................................................................ 18
4.3. Önemli Projeler .......................................................................................................... 22
4.4. Plan Hedeflerini Gerçekleştirmek İçin Yapılması Gereken Araştırmalar ................. 25
5. SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME ...................................................................... 25
KAYNAKLAR ......................................................................................................................... 27
ŞEKİLLER Şekil 1: TR21 Trakya Bölgesi ................................................................................................................. 8
YÖNETİCİ ÖZETİ
Afetler genel olarak doğa ve insan kaynaklı olmak üzere iki grupta toplanabilir. Doğal afetler
Deprem, Sel, Toprak kayması (Heyelan), Kaya düşmesi, Çığ, Fırtına, Hortum, Volkan,
Yangın gibi ani oluşan ve Erozyon ve Çölleşme, Kuraklık, Küresel Isınma ve İklim
Değişikliği, Kıtlık, Açlık, Şiddetli soğuklar gibi uzun sürede oluşan doğa olayları olarak
tanımlanabilir. Doğal afetlerin ülkelerin sürdürülebilir kalkınmasında gerekli önlemler
önceden alınmadığı takdirde olumsuz etkileri gözlenmektedir. Afet risklerinin azaltılması için
uluslararası politika ve eylem dokumanlarının hazırlandığı bilinmektedir. Türkiye’de yapılan
afet risk azaltımıyla ilgili çalışmalar bu strateji ve eylemlere dayandırılmalı ve bu ulusal bir
öncelik haline getirilmelidir. Ayrıca bu yönde yapılacak bütün çalışmalar teşvik edilmelidir.
Bu kapsamda Trakya Kalkınma Ajansı bölgesinde özellikle sel ve taşkınlar sosyal, fiziksel ve
ekonomik kayıplara neden olan doğal afetlerin başında gelmekle birlikte, tüm bölgeyi
etkileyecek deprem tehlikesinin de unutulmaması gerekir. Afet Yönetiminin Etkinleştirilmesi
sadece afet sonrası yapılacak çalışmalar olarak görülmemelidir. Afet tehlikeleri ve onlara
bağlı olarak değişken özellikler gösteren risklerin azaltılması için gereken bölgenin afet
tehlike ve risklerine karşı daha dirençli hale getirilmesidir. Bu kapsamda Afet Yönetiminde
Etkinlik konusunda yapılması gerekenlerin ve uygulama önerilerinin belirlenmesi amacıyla
bölgeye ait güçlü ve zayıf yönlerle ile birlikte fırsat ve tehditlerin (GZFT) analizi yapılmıştır.
GZFT analizinden görüldüğü üzere afet hasarlarının en aza indirilmesi kapsamında yeterli
olmayan bir afet yönetim etkinliğinin söz konusu olduğu ancak bölgenin eğitim durumu ve
coğrafi özellikleri ile bir çok güçlü yanı olduğu ve bu güçlü yanların kullanılmasında afetler
ile ilgili bilincin ve farkındalığın oluşturulmasının çok önemli olduğu düşünülerek 2023
Vizyonu ‘’Trakya Kalkınma Bölgesinde Doğal Afet Yönetiminde Etkinlik için afet bilinci
yüksek bireylerin yaşadığı afet riskinin farkındalığıyla sürüdürülebilir, güvenli, yaşanabilir;
çevre, mülkiyet ve kültür mirasını koruyan, dirençli bir risk ve kriz yönetiminin uygulandığı,
güçlü bir iletişim ağına sahip, afet öncesinde, sırasında ve sonrasında il afet planlarının
uygulanabilir hazırlıklarının tamamlanmış doğal afet kaynaklı riskleri en aza indirerek etkin
bir modelin oluşturulduğu ekonomik ve sosyal kayıpların en aza indirgendiği ve kaynakların
etkin kullanıldığı denetim ve uygulama erki olan bütünleşik bir afet yönetimi’’ olarak
tanımlanmıştır. Bu vizyon doğrultusunda üç ana hedef : doğal afetlerden oluşacak can kaybı,
yaralanma, ekonomik kayıplar ile doğal ve kültürel kaynakların yok olmasını en aza indirmek
için Trakya Kalkınma Ajansı Bölgesindeki iller düzeyinde afet tehlike ve risklerinin
belirlenmesi ve afet senaryolarının oluşturulması; doğal afetlerin ve beraberinde oluşan
ikincil olayların topluma ve altyapıya zararlarının azaltılması, daha az zarar görmek için
eğitim, öğretim ve kapasite geliştirilmesine önem verilmesi, afet bilinci ve farkındalığın
yaratılması; ve afetlere müdahale yönetiminin etkin şekilde oluşturulması olarak
belirlenmiştir. Bu hedefler doğrultusunda stratejiler ve faaliyetler önerilmiştir. Bu faaliyetlere
yönelik projeler ile araştırma konuları önerileri de verilmiştir.
Doğal Afet Yönetiminde Etkinlik Bölge Planı belirtilen hedefler doğrultusunda strateji ve
faaliyetler ile araştırma ve projelerin bir öncelik sırasına konularak uygulamaya geçilmesinin
bölge kalkınması ve afet zararlarının en aza indirilmesi için çok önemli olduğu
unutulmamalıdır.
1. GİRİŞ
Afetler genel olarak doğa ve insan kaynaklı olmak üzere iki grupta toplanabilir. Doğal afetler
Deprem, Sel, Toprak kayması (Heyelan), Kaya düşmesi, Çığ, Fırtına, Hortum, Volkan,
Yangın gibi ani oluşan ve Erozyon ve Çölleşme, Kuraklık, Küresel Isınma ve İklim
Değişikliği, Kıtlık, Açlık, Şiddetli soğuklar gibi uzun sürede oluşan doğa olayları olarak
tanımlanabilir. İnsan kaynaklı afetler ise nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar, bilişim
teknolojileri/bilişim saldırıları, taşımacılık kazaları, endüstriyel kazalar ve aşırı kalabalıktan
meydana gelen kazalar, göçmenler ve yerlerinden edilenler olarak tanımlanan insanların
doğaya müdahalesi ve bilgisizlikten kaynaklanan afetler olarak tanımlanabilir. Bu
komisyonda doğal afetler yönetimi ele alınacaktır.
2. MEVCUT DURUM ANALİZİ
2.1. Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme
Eğilimleri
Doğal afetlerin ülkelerin sürdürülebilir kalkınmasında gerekli önlemler önceden alınmadığı
takdirde olumsuz etkileri gözlenmektedir. Afet risklerinin azaltılması için uluslararası politika
ve eylem dokumanlarının hazırlandığı bilinmektedir. T.C. Kalkınma Bakanlığı Onuncu
Kalkınma Planı(2014 – 2018) Afet Yönetiminde Etkinlik Özel İhtisas Komisyonu Raporunda
belirtildiği üzere ‘’1987 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda kabul edilen (BM
42/169, 1987 sayılı karar ile) uluslararası camiada 1990 ve sonraki on yılda
gerçekleştirilecek hedefleri belirleyen 1990-2000 yılının Doğal Afet Etkilerini Azaltma
Uluslar arası On yılı (IDNDR) olarak ilan edilmesi, Yokohama Stratejisi ve Daha Güvenli Bir
Dünya İçin Eylem Planı (1994), Binyıl Bildirgesi (2000), Afetlerin Azaltılması Uluslararası
Stratejisi (ISDR) hazırlanması (2000), Afet Risklerinin Azaltılması Konferansı ve Hyogo
Bildirgesi (2005) ve Hyogo Çerçeve Eylem Planı (2005-2015) hazırlanması, Ulusların ve
Toplulukların Afetlere Karşı Dirençlerinin Artırılması ile Risk Azaltma Küresel Platformu
(2007) yapılması çalışmalarında doğal afetlerin zararlarının azaltılması konusunda önemli
adımlar atılmıştır. Bunların yanı sıra, 1992 yılında düzenlenen BM Çevre ve Kalkınma
Konferansı’nda (Rio Zirvesi’nde) sürdürülebilir ekonomik gelişme ve sürdürülebilir kalkınma
hedeflerine, afetlerin neden olduğu kayıpların azaltılmasına yönelik yeterli önlem ve tedbirler
alınmadıkça ulaşılamayacağı ifade edilmiş; ayrıca, afet kayıpları ve çevresel bozulma
arasında sıkı bir ilişki olduğu vurgulanmıştır. 2002 ve 2012 yıllarında düzenlenen BM Dünya
Sürdürülebilir Kalkınma Zirvelerinde (Rio+10, Rio+20) yerleşmelerin afet riski altında
olduğu kabul edilmiş, afetlerin neden olduğu zararların azaltılması için afet öncesinde
risklerin azaltılmasına yönelik tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanmıştır. Hyogo Bildirgesi
ile Ulusların ve Toplulukların Afetlere Karşı Dirençlerinin Artırılması Çerçeve Eylem Planı
(2005-2015) doğrultusunda, 2008 yılında yayımlanan ilk değerlendirme raporuna göre birçok
ülkede, afetlere hazırlık, müdahale, erken uyarı ve afet bilgi sistemlerinin kurulması
konularında kurumsal ve yasal düzenlemeler yapıldığı; böylece, kasırga, sel gibi olaylarda
ölüm oranlarında az da olsa düşüş yaşandığı, ancak, teknik altyapı ve insan kaynaklarının
geliştirilmesi ile finansal sıkıntıların aşılması gerektiği belirtilmiştir. Diğer taraftan, bu
Eylem Planında yer alan ülkelerin hükümetlerince risk azaltmaya yönelik uygulamaların
kalkınma planları ve projelerine dâhil edilmesine yönelik siyasi taahhütler verilmiş olmasına
rağmen, risk azaltma konularında çabaların istenen düzeye gelmediği de vurgulanmıştır. Şu
anda uluslar arası alanda afetlerin kalkınma ile ilişkileri kapsamında Binyıl Kalkınma
Hedefleri ve Hyogo Çerçeve Eylem planı yürürlüktedir. Bunların her ikisinde de
sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması üst hedeftir. 2000 yılında 189 ülkenin Birleşmiş
Milletler çatısı altında bir araya gelerek kabul ettikleri Binyıl Kalkınma Hedefleri 2000–2015
yıllarını kapsar. Doğal ve teknolojik afetlerin sonuçları 8 temel amaçtan oluşan Binyıl
Kalkınma Hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir tehdit unsurudur. Bu nedenle afet risklerini
azaltmayı başaran ülkelerin bu hedefleri gerçekleştirme şansı daha fazladır.Hyogo Çerçeve
Eylem Planı (2005-2015) Birleşmiş Milletler öncülüğünde 2005 yılında Japonya’nın Kobe
şehrinde düzenlenen Afetlerin Azaltılması Dünya Konferansında hazırlanmış ve Birleşmiş
Milletlere üye 168 ülke tarafından benimsenerek kabul edilmiştir. Dünyada afet risklerini en
aza indirgemeye yönelik bir yol haritası niteliği taşıyan bu plan 3 stratejik hedef, 5 öncelikli
eylem ile bunların alt eylemlerinden oluşmaktadır. ‘’
Hyogo Çerçeve Eylem Planında beklenen çıktılar ülkelerin ve toplulukların can ve sosyal,
ekonomik ve çevresel değerlerindeki afet kayıplarının azaltılmasıdır. Bu stratejik hedefler:
1) Afet risklerinin azaltılmasının sürdürülebilir kalkınma plan ve politikalarına
bütünleştirilmesi,
2) Afetlere karşı bilincin ve duyarlılığın oluşturulması için kurumların, mekanizmaların ve
kapasitelerin geliştirilmesi ve mevcutların güçlendirilmesi,
3) Afet risklerinin azaltılması yaklaşımlarının acil duruma hazırlık, müdahale ve iyileştirme
programlarına sistematik olarak katılımı,
olarak belirlenmiştir.
Öncelikli eylemler ise:
1) Afet risklerinin azaltılmasının kuvvetli bir kurumsal temelde ulusal ve yerel öncelik olarak
belirlenmesinin sağlanması,
2) Afet risklerinin tanımlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve erken uyarı sistemlerinin
geliştirilmesi,
3) Bilginin, yeniliğin ve eğitimin her seviyede afetlere karşı güvenli ve duyarlı bir toplum
oluşturmada kullanımı,
4) Temel risk faktörlerinin azaltılması,
5) Afetlere karşı her seviyede etkin bir müdahale için afetlere karşı hazırlığın güçlendirilmesi,
olarak tanımlanmıştır.
Türkiye’de yapılan afet risk azaltımıyla ilgili çalışmalar bu strateji ve eylemlere
dayandırılmalı ve bu ulusal bir öncelik haline getirilmelidir. Ayrıca bu yönde yapılacak bütün
çalışmalar teşvik edilmelidir. Artık tüm dünyada ülkeler afet yönetimi yapılanmasını risk
azaltma odaklı olarak düzenlemekte, kurumsal yapılarını, stratejilerini, planlarını, kanun ve
yönetmeliklerini buna uygun olarak geliştirmekte ve uygulamaktadır.
2.2. Afet Yönetiminde Ülkemizdeki Durum
T.C. Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı(2014 – 2018) Afet Yönetiminde Etkinlik
Özel İhtisas Komisyonu Raporunda belirtildiği üzere ‘’Afetler neden oldukları can kaybı
yanında önemli ekonomik, sosyal ve çevresel kayıplar da meydana getirmektedir. Bu konudaki
istatistikler incelendiğinde, doğa kökenli afetlerin her yıl Türkiye gayri safi milli hâsılasının
%3’ü oranında doğrudan ekonomik kayba yol açtığı görülmektedir. Ancak doğrudan
ekonomik kayıpların yanında pazar kaybı, üretim kaybı, işsizlik gibi dolaylı ekonomik
kayıplar da göz önünde bulundurulduğunda toplam kayıp yılda gayri safi milli hâsılanın %4-
5’ine yaklaşmaktadır. Türkiye başta depremler olmak üzere sel, heyelan, çığ, kuraklık, orman
yangınları gibi afetlere sürekli maruz kalmaktadır. 1900 – 2010 yılları arasında hasar yapan
285 deprem meydana gelmiş ve bu depremler nedeniyle 100.000 kişi hayatını kaybetmiş,
170.000 kişi yaralanmış ve 650.000 konut ağır hasara uğramıştır.
17 Ağustos 1999 İzmit Körfezi ve 12 Kasım 1999 Düzce depremleri nedeniyle 18.242 kişinin
ölmesi, 48.901 kişinin yaralanması ve 93.145 konutun yıkılması veya ağır hasar görmesi, çok
geniş bir alanın etkilenmesi ve ortaya çıkan sorunlarla baş etmede karşılaşılan güçlükler
nedeniyle Türkiye, Afet Yönetimi Sistemini yeniden sorgulamaya başlamış ve yeni yasal
düzenlemelerin yapılması gereği ortaya çıkmıştır. Yerel yönetimlere afet ve acil durumlarla
ilgili görev, yetki ve sorumluluklar verilmiştir.
Geçmiş yıllarda yaşanmış olaylara bakıldığında Türkiye’nin afetlerle istenilen etkinlikte
mücadele edemediği, afet risklerini azaltamadığı görülmektedir. Bu mücadelenin istenilen bir
etkinlikte yürütülememesinin nedenleri arasında önleme, zarar veya risk azaltma ve hazırlık
çalışmalarına yeterince önem verilmemesi, afetlerle ilgili birçok kurumun bulunması ve
bunlar arasında iyi bir işbirliği ve koordinasyonun sağlanamaması, yetki karmaşalarının
yaşanması gibi faktörlerde sayılabilir.’’
‘’Afet yönetimindeki bu çok başlılığı ortadan kaldırmak amacıyla 29.05.2009 tarihinde 5902
sayılı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun”
TBMM’de kabul edilmiş ve 17.06.2009 tarih ve 27261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri
yürütmek üzere, Başbakanlığa bağlı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)”
kurulmuştur. Kanun; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke
düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların
meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve
olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar
arasında koordinasyonun sağlanması ve bu konularda politikaların üretilmesi ve
uygulanması hususlarını kapsamaktadır.’’
AFAD Başkanlığının 5902 sayılı kanunun mecliste kabulünden sonra kuruluş çalışmaları
tamamlanarak 17 Aralık 2009 tarihinde Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu kararıyla aktif
hale getirilmiştir. Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu kararından sonra Afet İşleri Genel
Müdürlüğü, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ve Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel
Müdürlüklerinin görevleri AFAD ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri tarafından
yapılmaya başlanmıştır.
‘’Bu kanunla; illerde, il özel idaresi bünyesinde, valiye bağlı il afet ve acil durum
müdürlükleri kurulmuştur. Sivil Savunma Koleji, Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezine
dönüştürülmüştür. Sivil Savunma, Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri teşkilat ve
personeli ile birlikte bulundukları ilin il özel idaresine devredilmiştir. Bu müdürlükler
bulundukları ilin il afet ve acil durum müdürlükleri bünyesinde ve emrinde görev yaparlar.
Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarında bulunan Savunma Sekreterliği birimleri ile Savunma
Uzmanlığı kadroları kaldırılmıştır. İl ve ilçe sivil savunma müdürlerinin görevleri sona
ermiştir.
Yeni yapılanmayla, afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke
düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması, afetlerin
meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, afet sırasında yapılacak müdahale ve
afet sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar
arasında koordinasyonun sağlanabilmesi beklenmektedir.’’
Ekim 2011 Van Depremi sonrası Türkiye Deprem Vakfı tarafından Arama ve Kurtarma
Ekiplerine yapılan anket sonuçlarına göre depremin ilk günü oraya varan ekipler afet il
koordinasyonunun yeterli olmadığını, çalışma alanlarına uzman olmayan kişilerin girmesinin
önlenemediği gibi olumsuz yanlar yanında ambulans ve UMKE (Ulusal Medikal Kurtarma
Ekipleri) nin çok başarılı olduğu görüşüne de yere verilmiştir. AFAD ın yeni yapılanmasının
hızlandırılması bu bakımdan çok büyük önem kazanmaktadır.
2.3. TR21 Trakya Bölgesindeki Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri
Trakya Kalkınma Ajansının sınırları içinde Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli illerimiz yer
almaktadır Şekil 1. Bu illerimizden Edirne ve Tekirdağ Çevre Düzeni Planlarını
hazırlamışladır. Bu planlarda doğal afetler olarak iki konu Deprem ve Taşkınlar ele alınmıştır.
Kırklareli İlimizin de Kırklareli İl Çevre Düzeni Planı Plan Hükümleri hazırlanmıştır.
Şekil 1: TR21 Trakya Bölgesi
Tekirdağ ili Planına göre Marmara Denizi’nde ve karada yapılan jeolojik, jeomorfolojik,
jeofizik ve sismolojik araştırmalar Trakya Alt Bölgesi sınırları ve Tekirdağ ili içerisindeki
noktaları etkileyecek deprem kaynak zonunun esas olarak Kuzey Marmara’da yer alan ve
Mürefte-Şarköy civarından Saros Körfezi’ne uzanan Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara
Denizi içerisindeki devamı üzerinde olacağına dair genel bir bilimsel kanaat oluştuğu
belirtilmektedir.
Marmara Denizi içerisindeki meydana gelen 1509, 1766 ve özellikle 1912 depremlerinin
bölgeyi önemli derecede etkilediği bilinmektedir. Bilimsel bulgular 7 şiddetinde ve daha
büyük bir depremin bu fay zonu üzerinde oluşma olasılığının olasılıksal hesaplama
yöntemlerine göre 2004 yılından itibaren gelecek 30 yılda %35 ile %70 arasında değiştiğini
göstermektedir.
Mevcut Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre, Tekirdağ ilinin büyük bir bölümü 1. ve 2.
derece deprem bölgesi olup bu alanlarda maruz kalınacak maksimum ivme katsayısı değeri
0.3 g’den büyük olacaktır. Tekirdağ ili için deprem tehlike haritası, 50 yılda %2, %10 ve %50
aşılma olasılıklarına göre hazırlandığı anlaılmıştır. Bu haritaya göre, Tekirdağ il sınırları
içerisinde beklenen ivme değerleri 50 yılda %10 aşılma olasılığı için güneyden kuzeye
azalarak 0,7 g ile 0,1 g arasında değişmektedir.
Edirne İli Çevre Planına göre mevcut deprem bölgeleri haritası dışında yeniden hesaplanan
olasılıksal deprem tehlikesi haritasına göre Edirne il sınırları içerisinde 50 yılda %2, %10 ve
%50 aşılma olasılıklarına göre beklenen maksimum yatay ivmeler aşılma olasılığına ve zemin
özelliklerine bağlı olarak güneyden kuzeye azalarak 0.6 g–0.1 g arasında değişmektedir.
Kırklareli İlimizde de deprem tehlikesi Edirne ilimizin kuzeyi ile benzer özellikler taşıdığı
bilinmektedir.
Edirne ilinde Meriç, Tunca, Arda ve Ergene nehirleri taşkınlara neden olan akarsulardır.
Yukarıda belirtilen raporda Taşkın sınırlarının saptanmasına yönelik DSI XI. Bölge Genel
Müdürlüğü ile temasa geçilerek taşkın sınırlarının veri ve dokümanları elde edilerek
sayısallaştırılma yapıldığı açıklanmıştır. Ayrıca Edirne İli Su Taşkın Planı hazırlanmıştır. Bu
planda ayrıntılara inilerek ele alınan senaryoya göre afet sırasında ve afet sonrası hangi işlerin
kimler tarafından yapılacağına hakkında bir afet müdahale planı yapılmıştır.
Trakya da diğer bir afet tehlikesi de kuraklık olarak ele alınmalıdır. Bu konuda yukarıda
belirtilen çevre planlarında bu konuya değinilmektedir. Ayrıca bölge ormanlarında yangın
tehlikelerine göre afet yönetimi planları üzerinde de çalışılması gereklidir.
2.4. Geçmişe Yönelik Değerlendirme ve Çıkarılan Dersler
T.C. Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı (2014 – 2018) Afet Yönetiminde Etkinlik
Özel İhtisas Komisyonu Raporunda belirtildiği üzere ‘’Bakanlar Kurulu'nun 24.04.2006 tarih
ve 2006/10399 sayılı kararı ile “Dokuzuncu Kalkınma Planı Stratejisi (2007-2013)”
benimsenmiş ve 01.07.2006 gün ve 26215 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Dokuzuncu
Kalkınma Planı eksen esaslı hazırlandığından ve sektörel gelişmeler ayrı başlık altında
değerlendirilmediğinden afetler konusu Planda ayrı bir başlık altında yer almamıştır.
Ancak, kalkınma planlarının 3 yıllık uygulamasına yönelik olan ve 2009-2011 dönemini ve
daha sonraki yılları kapsayan Orta Vadeli Programlarda ve yıllık Programlarda doğal
afetlerle ilgili bir başlık açılmış ve bu başlık altında; afet yönetiminin, merkezi ve yerel
düzeyde, yeterli, etkin ve bütüncül bir kapsamda yürütülmesinin temel amaç olduğu
belirtilmiştir. Bu çerçevede orta vadeli programlarda;
i) Ulusal Afet Yönetimi Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanacağı,
ii) Ülke genelinde doğal afet riski taşıyan yerleşim yerlerinin afet risk düzeyine göre
önceliklendirileceği, riskin planlı bir şekilde azaltılmasına yönelik teknik ve mali çalışmaların
sonuçlandırılacağı, halkın bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler yürütüleceği,
iii) Afet sigorta sisteminin, yaptırımlar dahil olmak üzere, tüm afet türleri ve ülkenin tamamını
kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacağı ve gerekli yasal düzenlemelerin tamamlanacağı,
iv) Güçlendirme ve dönüşüm ihtiyacı olan yerleşim yerleri ve kamu binaları için programlar
geliştirileceği, gibi tedbirler yer almıştır.’’
Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde afetlere ilişkin olarak yürürlüğe giren kanun ve
yönetmeliklerin önemli olanları aşağıda yer almaktadır:
- 19 ilde uygulanmakta olan 4708 sayılı Yapı Denetimi kanunu 81 ilde uygulanmaya
başlamıştır (2011).
- İstanbul’da afet risklerinin azaltılması ve acil durum hazırlığına yönelik yürütülen ve
yapılan yatırımlarla özellikle kamu binaları, okullar, hastaneler ve yurtlarda güçlendirme
çalışmaları yapılmıştır. Mevcut yapıların afetlere karşı güçlendirilmesi, afet riski taşıyan
yerleşim yerlerinin afet riski düzeyine göre önceliklendirilmesi, riskli yapıların bulunduğu
yerlerde sağlıklı ve güvenli yaşam çevrelerinin oluşturulması için iyileştirme, tasfiye ve
yenileme koşullarının belirlenmesine yönelik mevzuat oluşturulmuştur.
- İl Özel İdaresi, Belediyeler ve Büyükşehir belediyesi kanunlarına afetlerle ilgili maddeler
eklenerek, bu kuruluşlara afet ve acil durum planlarını hazırlama, zarar azaltma çalışmaları
yapmalarını yürütme görevi verilmiştir.
- Ülke çapında ve yerel olarak işletilmekte olan zayıf ve kuvvetli deprem kayıt şebekeleri
geliştirilmiş, deprem istasyon sayısı artırılmış ve mevcut istasyonlar günün teknolojisine
uygun olarak modernize edilmiştir.
- 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki
Kanun (2009)
- 5902 sayılı yasa ile 2007 yılında kapatılan Ulusal Deprem Konseyi’nin yerine Deprem
Danışma Kurulu oluşturulmuş ve aktif hale getirilmiştir (2009).
- TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken
Önlemlerin Belirlenmesi Meclis Araştırma Komisyonu Kurulmuştur (2010)
- Kentleşme Şûrası yapılmış ve Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı
(KENTGES 2010-2023) Yüksek Planlama kurulu kararı ile kabul edilmiştir (2010).
- Afet Risklerinin Azaltılması Platformu kurulmuştur (2011)
- İstanbul’un Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi projesi tamamlanmıştır
(2009).
- Türkiye Ulusal Afet Arşiv Sistemi kurulmuştur (2010).
- Ulusal Deprem Strateji ve Eylem Planı (2012-2023) yürürlüğe girmiştir (2011).
- 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kurulmuştur (2011).
- 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu çıkarılmıştır (2012).
- 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu çıkarılmıştır (2012).’’
2.5. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) döneminde Afet Yönetimi Konusunda
Gerçekleştirilen Önemli Projeler
2.5.1. İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Kapasitesinin Arttırılması
Projesi (İSMEP)
‘’İstanbul'u muhtemel bir depreme hazırlayabilmek amacıyla oluşturulan "İstanbul Sismik
Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi’nin (İSMEP)" finansmanı için, Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası arasında 310 milyon Avro
tutarında bir Kredi Anlaşması imzalanmış olup; söz konusu anlaşma 3 Şubat 2006 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. Proje kapsamındaki faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve denetimi İstanbul
Valiliği İl Özel İdaresi bünyesinde oluşturulan İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB)
tarafından yürütülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Yatırım Bankası arasında 12
Mart 2008 tarihinde imzalanan 300 milyon Avro tutarındaki kredi anlaşması, Avrupa
Konseyi Kalkınma Bankası ile 16 Eylül 2010 tarihinde imzalanan 250 milyon Avro
tutarındaki kredi anlaşması, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası) ile 4
Ağustos 2011 tarihinde imzalanan 109.800 milyon Avro tutarındaki ek kredi anlaşması ve
İslam Kalkınma Bankası arasında 04 Nisan 2012 tarihinde imzalanan 243 milyon Avro
tutarında kredi anlaşması ile İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık
Projesi kapsamında yürütülen faaliyetler için sağlanan kredi miktarı 1 milyar 213 milyon
Avro’ya ulaşmıştır. Yeni gelen kaynaklarla birlikte projenin 2018 yılında tamamlanması
beklenmektedir.
Proje ile i-) afet yönetimi konusundaki kurumsal ve teknik kapasitenin geliştirilmesi, halkın
acil durumlara hazırlık ve müdahale bilincinin arttırılması; ii-) öncelikli kamu binalarının
sismik risk karşısındaki durumlarının incelenmesi ve bu inceleme sonuçlarına bağlı olarak
güçlendirilmesi veya yıkılıp yeniden yapılması; iii-) ulusal afet yönetimi çalışmalarının
desteklenmesi; iv-) kültürel ve tarihi miras kapsamındaki binaların envanterinin çıkarılması,
sismik risk değerlendirmelerinin yapılması ve projelendirilmesi ile imar ve yapı mevzuatının
daha etkin uygulanabilmesine yönelik destekleyici önlemler alınarak, İstanbul'un muhtemel
bir depreme karşı hazırlıklı olması amaçlanmaktadır.’’
2.5.2. MTA Diri Fay Haritası’nın Yenilenmesi
‘’İlk baskısı 1992 yılında 1:1.000.000 ölçekli olarak MTA Genel Müdürlüğü tarafından
yayımlanan Türkiye Diri Fay Haritası; ülkemiz ve yakın çevresinin güncel tektoniği ve
depremselliği üzerine yapılan çok sayıdaki bilimsel araştırma ve deprem tehlikesinin
belirlenmesi çalışmalarında temel başvuru kaynaklarından birisi olmuştur. Deprem afeti
etkisinin azaltılması çalışmalarında ayrıntılı fay bilgilerine olan ihtiyacın artması haritanın
yenilenmesini zorunlu hale getirmiştir.
Bu ihtiyacı karşılamak üzere MTA Genel Müdürlüğü 2004 yılında, Türkiye Diri Fay
Haritası’nın Yenilenmesi ve Diri Fay Veri Tabanının Oluşturulması amacıyla bir proje
başlatmıştır. Arazi çalışmaları 2004-2011 yılları arasında sekiz yılda tamamlanan bu
araştırma programı kapsamında ülkenin kara alanlarının tamamı son yirmi yılda kazanılan
bilgi birikimi ve gelişen teknoloji kullanılarak incelenmiş ve yeni diri fay haritaları
hazırlanmıştır. Bu yenileme çalışmasında yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri ve hava
fotoğraflarından yararlanılmış, tüm faylar arazide incelenmiş ve haritalanmıştır. Proje
hedefleri kapsamında değişik ölçek kademelerinde diri fay haritaları üretilmiştir. Bunlar i-)
Temel Diri Fay haritaları (1:25.000 ölçekli), ii-) Türkiye Diri Fay Harita Serisi (1:250.000
ölçekli) ve iii-) Türkiye Diri Fay Haritası'dır (1:1.250.000 ölçekli). 1:250.000 ölçekli
haritalara MTA Genel Müdürlüğü’nün web sayfasından erişilmektedir.
Proje kapsamında diri faylar dört alt sınıfa ayrılarak haritalanmış ve her fay bir kimlik
numarası ile tanımlanmıştır. Belirlenen tekçe fay veya çok segmentli fay zonu sayısı 326’dır.
Çok segmentli faylarla birlikte değerlendirildiğinde, 485 diri fay veya fay segmentinin M:5.5
ve üzeri büyüklükte deprem üretebilecek boyutta olduğu tespit edilmiştir. Haritalarla birlikte
hazırlanan açıklama kitapçıklarında haritalardaki fayların alansal dağılımlarına ek olarak
fayların öznitelikleri (uzunluk, yaş, kayma türü, fay düzlemi eğimi) verilmiştir. Yeni diri fay
haritalarında il, ilçe, belde ve köy düzeyinde yerleşim merkezleri ile karayolu ve demiryolu
ulaşım hatlarına yer verilmiş ve bunlarla diri faylar arasındaki mekânsal ilişkiler
gösterilmiştir.
Güncellenmiş diri fay haritaları ve ilgili veri tabanı ülke genelinde deprem zararlarının
azaltılması yönünde yapılacak araştırma, planlama ve uygulamaları yönlendirici bilgi
altyapısını sağlamaktadır. Bu kapsamda geliştirilecek ulusal politika, strateji ve fiziki
planlamalara katkı sağlayacaktır. Bölgesel ölçekte ise daha güvenilir deprem tehlike
analizlerinin yapılmasına olanak vermektedir. Yenileme programı kapsamında üretilen
haritalar ülkemizde bilinenden çok daha fazla sayıda diri fayın olduğunu ve ülkedeki deprem
tehlikesinin bilinenden daha ciddi boyutlarda ele alınması gerektiğini ortaya koymuştur.’’
2.5.3. Türkiye Heyelan Haritası Projesi
‘’Ülkemizde depremlerden sonra ikinci derece doğa afetine neden olan heyelanların alansal
dağılımlarının ortaya konulması amacıyla MTA Genel Müdürlüğü ''Türkiye Heyelan
Envanteri Haritası Projesi'' 1997 yılında başlatmış ve 2008 yılında tamamlanmıştır. Projede
heyelanlar hareket tipleri (sadece kayma ve akma), aktivite durumları (aktif ve aktif olmayan)
ve görece derinlikleri (sığ: d≤5m ve derin: d>5m) gibi öznitelik değerleri göz önünde
bulundurularak Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında sayısallaştırılmış ve arşivlenmiştir. Proje
kapsamında, Türkiye genelinde yaklaşık 17.000 km2 alan kaplayan, 65.000 den fazla heyelan
haritalanmıştır. Haritalanan heyelanlar tüm ülkeyi kapsayan 18 adet 1:500.000 ölçekli
paftalar halinde, bölgesel jeoloji, jeomorfoloji, tektonik ve depremsellik ile iklimsel
özelliklerin de özetlendiği açıklamalı kitapçıklarıyla birlikte basılmıştır. Ayrıca, ülke
genelinde heyelanların mekânsal dağılımı ve heyelanlarla ilgili temel bilgilerin ortaya
konulması amacıyla 1:1.500.000 ölçeğinde Türkiye Heyelan Haritası basılmıştır. 1:500.000
ölçekli heyelan envanter haritası (kitapçıkları ile) ve 1:25.000 ölçekli sayısal heyelan
envanter haritaları, MTA Genel Müdürlüğü’nde hizmete sunulmuştur.’’
2.5.4. Okul Tabanlı Afet Eğitim Projesi
‘’Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı
(JICA), Japonya'nın afet eğitimi konusundaki deneyimlerinden yararlanmak üzere 18 Ekim
2010 tarihinde "Okul Tabanlı Afet Eğitimi Projesi"ni hayata geçirmek üzere bir protokol
imzalamıştır. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü ve Japonya
Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) işbirliğinde yürütülmekte olan projenin genel amacı, ülke
genelinde ilk ve ortaöğretimde afetler ve afet risk yönetimi konusunda bilgi ve farkındalığın
geliştirilmesi ve okul afet yönetimi kapasitesinin güçlendirilmesidir.
Bu kapsamda, Marmara Bölgesinde bulunan 8 il (İstanbul, Bursa, Balıkesir, Çanakkale,
Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova) ile Bolu ve Düzce illerinde toplam 80 pilot okulda eğitim
verilerek, okul yönetici ve öğretmenleri, öğrenciler ve velilerde afet bilincinin geliştirilmesi,
afete hazırlıklı olma kültürünün oluşturulması ve okul afet ve acil durum yönetimi planlarının
en iyi şekilde hazırlanılması ve uygulanılmasının sağlanması hedeflenmektedir. Pilot
uygulamanın ardından, proje eğitim ve uygulamalarının ülke geneline yaygınlaştırılması da
amaçlanmaktadır.’’
2.5.5. Toplum Liderlerini Teşkilatlandırma Projesi
‘’KIZILAY, 1999 depremleri sonrasında hem yerel hem de uluslararası çabalar ve IFRC’nin
desteği sonucu yeniden yapılandırılmıştır. KIZILAY şimdi risk azaltma çalışmaları için
farkındalık yaratma adına gönüllüler ve toplum liderleri (yerel liderler, dini liderler ve
öğretmenler) ile kapasitesini şube bazında geliştirmektedir. Örneğin, “Toplum Liderlerini
Teşkilatlandırma Projesi Afet Zararlarını Azaltma Programı” bir risk azaltma çalışmasıdır.
KIZILAY 2007’de afet bilincini geliştirmek ve kurumlar arası işbirliği sağlamak amacıyla bu
projeyi başlatmıştır. KIZILAY tarafından hazırlanmış olan “Güvenli Yaşamı Öğreniyorum”
eğitim kitabı afet bilincini öğretebilmek adına 900,000 den fazla ilköğretim öğrencisine
ulaştırılmıştır.’’
2.5.6. Sivil Savunma Haber Alma, Yayma, İkaz ve Alarm Sistemi Projesi
‘’Bu projenin amacı hava saldırıları veya afetler nedeniyle Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve
Nükleer madde üreten, depolayan veya bu maddelerle çalışan tesislerde meydana gelecek
kaza durumlarında, kurumların ve halkın önceden uyarılarak gerekli önlemleri almasını
sağlamak, can ve mal kayıplarının en aza indirmektir.’’
2.5.7. Türkiye Deprem Vakfı Projeleri
2.5.7.1. Türkiye Deprem Vakfı Okulumuz Depreme Hazırlanıyor Projesi
Projenin amacı, Önemli kent merkezlerinde, okullarda deprem simülasyon aracı ile
bilinçlendirme etkinlikleri kapsamında, bilgi eksikliği, belirsizlikler ve çaresizlik hissi ile
beslenen korku dolu yaklaşımları, hazırlıklı olma ve güvende hissetme duygularına
dönüştürmektir. Diğer taraftan, görsel ve uygulama odaklı Mobil Deprem Simülasyon
Eğitim Aracı ve Maskot SİSMAİL ile ulusal çapta depremden korunma kültürü bilincini
kazandırmak, sürdürülebilir bir altyapı oluşturmak ve toplumsal duyarlılık, sahiplenmeyi ve
gönüllülük kavramının anlaşılmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Projenin diğer bir parçası da okullarda Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması (YOTA) ile
ilgili olan En iyi Uygulamalar kısmıdır. Bu kapsamda Bilgi eksikliği, belirsizlikler ve
çaresizlik hissi ile beslenen korku dolu yaklaşımları, hazırlıklı olma ve güvende hissetme
duygularına dönüştürmekle birlikte, okul yönetimi, öğrenciler ve velilerin çalışmalara
katılımcı olmasını sağlamak, aynı zamanda olumlu çalışmaları kamuoyunda paylaşarak
hazırlıkların hızlandırılmasına ve doğru yönde bilinçlenmeye katkıda bulunmaktır. Türkiye
Deprem Vakfı ve İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile 2011 -2012 öğretim yılında ilk
olarak İstanbul'da başlamıştır ve 2012-2013 öğretim yılında da devam edecek olan
`Okulumuz Depreme Hazırlanıyor` projesiyle tüm paydaşlarda; yöneticiler, öğretmenler,
personel, aileler ve öğrencilerde depremden korunma kültürü oluşturulması hedeflenmektedir.
2.5.7.2. Türkiye Deprem Vakfı Hastanemiz Depreme Hazırlanıyor Projesi
Hastanemiz Depreme Hazırlanıyor Projesi İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ile yapilan bir
protokol çerçevesinde kamu hasatanelerinin deprem sonrası kullanımında en önemli faktör
olan yapısal olmayan tehlikelerin azaltılması (YOTA) kapsamında hastanelerimizin bu
bakımdan ne kadar hazırlıklı olduğunu değerlendirmeye yönelik bir projedir. İlk olarak 2012
yılında uygulanmıştır. Heriki proje ile ilgili ayrıntılı bilgilere Türkiye Deprem Vakfı web
sayfasından ulaşılabilir.
3. GZFT ANALİZİ VE REKABET GÜCÜ DEĞERLENDİRMESİ
Trakya Kalkınma Bölgesinde özellikle sel ve taşkınlar sosyal, fiziksel ve ekonomik kayıplara
neden olan doğal afetlerin başında gelmekle birlikte tüm bölgeyi etkileyecek deprem
tehlikesinin de unutulmaması gerekir. Afet Yönetiminin Etkinleştirilmesi sadece afet sonrası
yapılacak çalışmalar olarak görülmemelidir. Afet tehlikeleri ve onlara bağlı olarak değişken
özellikler gösteren risklerin azaltılması için gereken bölgenin afet tehlike ve risklerine karşı
daha dirençli hale getirilmesidir. Bu kapsamda Afet Yönetiminde Etkinlik konusunda
yapılması gerekenlerin ve uygulama önerilerinin belirlenmesi amacıyla bölgeye ait güçlü ve
zayıf yönlerimiz ile birlikte fırsat ve tehditlerin (GZFT) analizi aşağıda sunulmuştur.
GÜÇLÜ
Eğitim seviyesinin yüksek ve eğitimli-genç nüfusu fazla olması,
Eğitilmiş afet eğitmenlerinin bulunması,
Ulaşım kolaylığı ve yüksek hızlı tren gelmesi,
Afet bilincinin yüksek olması,
Deprem tehlikesi analizinin yapılmış olması,
Avrupa Birline üye 2 ülkeye sınırı ve bu sınır ülkeleriyle aktif işbirliği olması,
Sınır ötesi işbirliği sel ve taşkın ile ilgili deneyimler,
Afet zamanı gerekli malzemelerin sağlanıyor olması,
İstanbul’a yakın olması,
Sel ile ilgili sayısal verilerin olması,
Ulaşılabilirlik (bölgesel),
Enerji köprüsü statüsü,
Coğrafi konumu,
Sivil toplum kuruluşlarının afet konusunda örgütlenmesi,
Komşu sınır ülkeleriyle olan aktif işbirliği,
Nüfus yoğunluğunun az olması,
Enerji köprüsü statüsü (Doğalgaz boru hatları),
Sivil toplum örgütlerinin afet konusunda örgütlenmesi,
Nüfus yoğunluğunun coğrafi alana göre az olması,
Medikal kurtarma ekip yeterliliği,
1/100.000 – 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planlarının var olması,
Nüfus yoğunluğunun olduğu yerlerde deprem tehlikesini düşük olması (Edirne-Kırklareli),
ZAYIF
Kaynak ve bütçe yetersizliği,
Müdahale ekiplerinin yeterli olmaması,
Tatbikat bilgisinin yetersizliği,
Afet projeleri üzerinde denetleme eksikliği,
Çarpık kentleşme ve riskli yapılar,
Her afete geçici çözüm üretilmesi,
Halkın afet bilincinin yetersizliği,
İtfaiye teşkilatının yetersizliği,
Afet bilinçsiz toplum,
Altyapı yetersizliği (Elektrik-tlf-su),
Deprem vb. risklerin veri kayıt ve izleme sistemi eksikliği,
Bölgesel risk haritalarının oluşturulmamış olması,
Medikal kurtarma lojistik ve donanımsal yetersizlikler,
Kurumlar arası iletişim sürekliliğinin yetersizliği (Donanımsal organizasyonu),
Verimli tarım arazilerinin konut/sanayiye dönüşümü,
Planlı sanayide, yol güzergahlarında mevzi konuşlanmış sanayi yapılar,
Merkezi ve yerel yönetimler arasındaki koordinasyon eksikliği,
Uygulamada belediyelerin sık sık plan değişikliği yaparak, buraları amaç dışı kullandırması,
Ruhsatsız yapılarda mücadelede zayıf kalma (yetersiz araç-gereç uzman eksik),
İmar yasasının 18. ve 39. Maddelerinin sağlıklı uygulanmaması,
Kıyı şeridine nitelikliz yapı yapılması,
Yapı denetimi sistemindeki aksaklıklar,
Yerli işadamlarının bölgeye yatırım yapmaması,
Kurumlar arası veri akışının etkin olmaması,
Yönetim kademesinde önem vermemesi
Afet senaryolarının ekonomik olarak düşünülüp-sosyal-insalcıl-psikolojik boyutunun düşünülmemesi,
Haberleşme,
FIRSATLAR
İnsanların sosyal eğitim seviyelerinin yüksek olması
Uluslar arası şirket yatırımlarını olması
İller arası diyalogların iyi olması
Bölgede nüfus yoğunluğunun azlığı.
Tarım arazilerinin büyük olması,
İstanbul megapol şehre yakınlığı,
Eğitim seviyesinin yüksek olması,
Toplum ekonomik ve sosyal yönden yüksekliği,
Kentsel dönüşüm yaşamının uygulamaya geçilmesi,
Bölgesel ulaşım yolları ve çeşitliğinin yüksekliği,
Gelişmekte olan bir bölge olması,
Bölgede üç üniversite olması,
TEHDİTLER
Deprem,
Sel tehditi,
Sanayi kuruluşlarının tehditi,
Orman yangınları,
Termik santraller,
Toprak kayması,
Kömür ocağı göçmeleri,
Olası KBRNİ tehditleri,
Risk taşıyan dereler,
İstanbul megapolüne yakınlık,
Deprem, sel, toprak kayması, tsunami, orman yangını, kuraklık, endüstriyel kazalar,
Nüfus artış yüzdesinin yüksekliği (göçe bağlı),
İl kriz merkezi, ve merkez binasının risk alanında bulunması (Tekirdağ),
İkincil afetlerin oluşma potansiyeli (doğalgaz ve kimyasal riskler),
Bilimsel ve gerçekli uygulanabilir afet planının bulunmaması,
Kooperatifler aracılığıyla üretilen toplu konutların ekonomik nedenlerden dolayı yapı kalitesinin
düşük olması,
Dere yatağı- heyelanlı bölgelerin imara açılması,
İmar afları,
Alt gelir grubuna hitap eden güvenilir yapıların yapılmaması,
Gaziköy fayına yakın olması,
Meriç-Ergene havzasının geniş alüvyonlu araziye sahip olması (taşkına elverişli olması),
Olası bir depremde ortaya çıkacak konut kaybı ve bunun yol açacağı ekonomik kayıplar,
İmar yasasının genel yaklaşımında ve içeriğinde eksiklikler olması,
Yanlış avlanma – piknik- kamp – orman yangınlarına sebep olması,
Yukarıda sunulan GZFT analizinden görüldüğü üzere afet hasarlarının en aza indirilmesi
kapsamında yeterli olmayan bir afet yönetim etkinliğinin söz konusu olduğu ancak bölgenin
eğitim durumu ve coğrafi özellikleri ile bir çok güçlü yanı olduğu ve bu güçlü yanların
kullanılmasında afetler ile ilgili bilincin ve farkındalığın oluşturulmasının çok önemli olduğu
gözlenmektedir. Daha önce yapılmış olan vilayet bazındaki planlarda belirtilen afet
tehlikelerinin bölgesel olarak ele alınması bölgesel risk azaltılmasında önemli katkı
sağlayacaktır.
4. PLAN DÖNEMİ PERSPEKTİFİ
4.1. 2023 Vizyonu
Trakya Kalkınma Bölgesinde Doğal Afet Yönetiminde Etkinlik için afet bilinci yüksek
bireylerin yaşadığı afet riskinin farkındalığıyla sürüdürülebilir, güvenli, yaşanabilir; çevre,
mülkiyet ve kültür mirasını koruyan, dirençli bir risk ve kriz yönetiminin uygulandığı, güçlü
bir iletişim ağına sahip, afet öncesinde, sırasında ve sonrasında il afet planlarının
uygulanabilir hazırlıklarının tamamlanmış doğal afet kaynaklı riskleri en aza indirerek etkin
bir modelin oluşturulduğu ekonomik ve sosyal kayıpların en aza indirgendiği ve kaynakların
etkin kullanıldığı denetim ve uygulama erki olan bütünleşik bir afet yönetimidir.
4.2. Bölge Planı Hedefleri
Afet Yönetimi afet öncesi, afet süresince ve afet sonrası yapılması gerekenler olarak
karşımıza çıkar. Afet yönetiminin belirtilen bu süreçleri için gereken hazırlıklar aşağıda
belirtilen Hedef 1, Hedef 2 ve Hedef 3 kapsamında ele alınabilir. Bu hedefler aslında afet
süresince müdahaleyi de etkin bir şekilde yapmayı ve afet sonrası ise yaraların sarılmasını ve
geri konabilecek kayıpların nasıl yapılacağını kapsamaktadır:
Hedef:1
Doğal afetlerden oluşacak can kaybı, yaralanma, ekonomik kayıplar ile doğal ve kültürel
kaynakların yok olmasını en aza indirmek için Trakya Kalkınma Ajansı Bölgesindeki iller
düzeyinde afet tehlike ve risklerinin belirlenmesi ve afet senaryolarının oluşturulması.
Strateji:1
Trakya bölgesindeki iller düzeyinde kapsamlı tehlike, risk haritaları (mikro bölgeleme
haritaları) hazırlanması, afet senaryolarının oluşturulması.
Faaliyetler:
1. Trakya bölgesi ve kentsel bazda var olan tehlike haritalarının gözden geçirilerek bütünleşik
olarak tüm afet tehlikelerinin 2 yıl içinde analiz edilerek raporlanması,
2. Trakya bölgesi ve kentsel bazda tüm afet tehlikeline dair çoklu risk haritalarının 4 yıl
içerisinde hazırlanması,
3. Belirlenen tehlike ve risk haritalarına göre sorumlu kuruluşlarca tüm yapılar (konut, işyeri,
kamu binaları) ve alt yapılar (yollar, limnalar, doğal gaz hatları vb.) için kayıp senaryolarının
2018 yılına kadar hazırlanması,
4. Afet zarar ve risk azaltan planların 2018 yılına kadar tamamlanması,
5. Afet(deprem , sel, su, baskını orman yangını teknolojik afetler) tehlike ve risk verilerinin 2
yıl içerisinde hazırlanarak kayıt altına alınması.
6. Afet bilgi bankasının kamuyu ve ilgili kuruluşların paylaşımına imkan sağlayacak sistemin
2 yıl içerinde işbirliğe girmesi, ve yıllık güncellemesi
Hedef:2
Doğal afetlerin ve beraberinde oluşan ikincil olayların topluma ve altyapıya zararlarının
azaltılması, daha az zarar görmek için eğitim, öğretim ve kapasite geliştirilmesine önem
verilmesi, afet bilinci ve farkındalığın yaratılması.
Strateji:1
12 ay içerisinde 5 veya daha fazla dairenin olduğu tüm apartmanlarda ve 5 veya daha fazla
evin bulunduğu tüm sitelerdeki erişkin aile bireylerinin tümüne 30 dakikalık ilin afet
risklerine (deprem, sel-su baskını, endüstriyel kazalar) yönelik farkındalık eğitimi verilmesi
sağlanacak.
Faaliyetler:
1. Gerekli eğitimlerin yapılabilmesi için mahalle liderlerinin eğitilmesi
2. İl genelinde 18 yaş üstü nüfusün % 1’ine eğitimlerin verilmesi.
3. Afet farkındalık eğitimi için eğitmen oluşturulması.
4. Yapılacak eğitimlerin performanslarının değerlendirilmesinin yapılması (Bu
değerlendirmenin yapılması için MEB yıllık ders programı içinde yer alması)
5. Eğitim sonu raporunun yapılması.
Strateji:2
12 ay içerisinde bölgedeki 5.,6.,7.,8., sınıf ilköğretim öğrencilerinin tamamına bölge afet
risklerine (deprem,sel-su baskını,endüstriyel kazalar) yönelik farkındalık eğitimi verilmesi
sağlanacak.
Faaliyetler:
1. Her ilköğretim okulunda 2 müdür yardımcısının ( yoksa bir eğiticinin) eğitimi alması
2. Tüm Okullardaki 5,6,7,8 sınıflardaki öğrencilerin tümü
3. Eğitim denetimi
4. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğine Bölge afet risklerine yönelik afet
farkındalığı eğitimlerinin yapılması yönünde madde eklenmesi.
Strateji:3
12 ay içerisinde ildeki tüm camilerde en az 10 Cuma hutbesinde bölge afet risklerine
(deprem,sel-su baskını, endüstriyel kazalar) yönelik 10 dakikalık farkındalık konuşması
yapılması(caminin imamı tarafından)sağlanacak.
Faaliyetler:
1. Her cami imamının eğitici eğitimi alması.
2. Yapılacak eğitimlerin değerlendirilmesi.
Strateji:4
12 içerisinde bölgedeki tüm üniversitelerin 1.sınıf öğrencilerinin tamamının bölge afet
risklerine (deprem, sel-su baskını, endüstriyel kazalar) yönelik 40 dakikalık farkındalık
eğitimi verilmesi sağlanacak.
Faaliyetler:
1. Türk Dili okutmanlarına eğitici eğitiminin verilmesi.
2. Yıllık ders planlarında 20 dakikalık Afet Farkındalık eğitimlerinin verilmesi
(Performans değerlendirmesi yapılacaktır)
Strateji:5
Bölge afet risklerine (deprem,sel-su baskını, endüstriyel kazalar) yönelik farkındalık
eğitimlerinde kullanılacak eğitim materyallerinin hazırlanması için AFAD sekretaryasında
AFAD/İtfaiye/Emniyet/Jandarma/UMKE/STK ÜYELERİNDEN oluşan komisyon kurulacak
ve eğitim materyallerini hazırlayacak.
Faaliyetler:
1. Eğitim materyallerinin hazırlanarak komisyonun oluşturulması.
Strateji:6
Ortak yaşam alanlarındaki ekranlarda, yerel televizyon kanallarında,reklam panolarında,
kurumların bilgi panolarında(dijital ve dijital olmayan), Kamu kurumlarının web sitelerinde,
şehirlerarası ulaşım araçlarında, şehir içi toplu ulaşım araçlarındaki video paylaşım sitelerinde
paylaşılacak bölge afet risklerine (deprem,sel-su baskını, endüstriyel kazalar yönelik
farkındalık materyalleri hazırlanacak.
Strateji:7
12 ay içerisinde Bölgedeki Afetlerde Müdahale Birimleri çalışanlarının tamamına 3 TRAC
(Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti) üyesi tarafından telsiz kullanımı eğitimi için içerik,
eğitim metaryali oluşturulup eğitimi gerçekleştirilecek.
Faaliyetler:
1. Afet Müdahale birimlerine telsiz eğitimi materyallerinin oluşturulup eğitiminin verilmesi
2. Yapılan eğitim doküman ve performanslarının değerlendirilmesi
3. Hizmet Grupları
Strateji:8
Bilgi inovasyon ve eğitimi kullanarak afetlere karşı dayanıklı ve güvenliği her seviyeden
oluşturmak.
Faaliyetler:
1. Toplumda afet bilinci farkındalığı için başka yayın oranları ve interaktif eğitim
metaryalleri (afiş, broşür vb.) hazırlamak. Kamuoyunun ilgi ve dikkatini toplamak.
2. Farklı düzeylerde risk analiz ve risk azaltma çalışanlarına yerilen yüksek
lisans/Doktora,araştırma ve öğretim programlarının açılması (2yıl içerinde)
Strateji:9
Sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerin katılımın sağlanması.
Faaliyetler:
1. Afet yönetim sistemi içerisinde, yerel yönetimler, STK’lar ve gönüllülere tanımlanmış
roller verilmesi.
2. Toplum afet gönüllüleri ve STK’ların tanımlanan rolleri üzerine, sık sık eğitim-tatbikat
yapmadan organize edilip, uygulama esnasında yetkin kişilerle kademeli çalışmalarını
sağlamak.
Hedef:3
Afetlere müdahale yönetiminin etkin şekilde oluşturulması.
Strateji:1
İl Afet Müdahale planları gerçekçilik ve uygulanabilirlik esaslarına göre hazırlanacak.
Faaliyetler:
1. Afet Planlarının hazırlanması.
2. Planın son hale getirilmesi.
3. İl Afet Müdahale Planlarının gerçekçilik ve uygulanabilirlik esaslarına göre hazırlanıp
hazırlanmadığı AFAD Başkanlığı tarafından denetimi yapılacak.
Strateji:2
İl Afet Müdahale Planları yılda en az iki defa gerçekleştirilecek uygulama tatbikatlarından
sonra revize edilecek.
Faaliyetler:
1. İl Afet Müdahale Planlarının tatbikatlarının gerçekleştirilmesi
2. Planların revize edilmesi
Strateji:3
Kısa sürede hasar tespitinin yapılmasının sağlanması. Afetler (deprem, sel-su baskını,
endüstriyel kazalar) gerçekleştikten sonra AADYM ler illerin Valilerine hasar tesbit
çalışmalarını 24 saat içinde bitirebilmeleri, için gerekli personel, araç ve malzeme
ihtiyaçlarını 3 saat içerisinde bildirecekler.
Strateji:4
Tüm ilçelerde her mahallede afetlerde erken dönemde kullanılacak halka açık açık
havada,ortak toplanma ve kullanım(belki yaşam)alanlarının oluşturulması için
kamulaştırılması Belediye Başkanlığı ve Özel İdareler tarafından 3 ay içerisinde plan
oluşturularak , erken dönemde gereken toplanma alanlarının kamulaştırılması.
Strateji:5
Erken Müdahale Birimlerinin malzeme stoğunun güçlendirilmesi. (ÖrneğinTekirdağ ili için
29 adet tıbbi müdahale konteynırı alınması. Alınacak hafif kurtarma (jeneratör) konteynırların
19 adetinin kamu ve özel hastane bahçelerine konulması ve 9 unun ilçe sağlık müdürlükleri 1
tanesinin de komuta kontrol merkezi bahçelerine konuşlandırılacaktır. 1 Adet 112 mobil
komuta kontrol aracı 1 adet mobil röle aracı ve 3 adet afetlerde sağlık hizmetleri yönetim ve
depo konteynırı alınmalıdır). Bu konteynırların muhteviyatı bağlı illerde görev yapan UMKE
sorumluları ve kamu hastaneleri birlikleri genel sekreterlikleri tıbbi hizmetler bölümünden
katılımcılarla belirlenecektir.
Faaliyetler:
İl Sağlık Müdürlüklerinden alınacak veri ışığından standartların sağlanması.
Strateji:6
Ulaşım araçlarının güçlendirilmesi. (Örneğin Tekirdağ için afetin başlangıcında aktif görev
alan UMKE personelinin müdahale ve araç ve personel sevkiyatında kullanılması için 2 adet
4x4 pickup (kamyonet arka yük bölümü sert malzeme ile kapatılmış-hard top) ve bir adet 4x4
en az 10 kişi kapasiteli minibüs alınmalıdır). Diğer bağlı illere de bu planlama yapılmalıdır.
Faaliyetler:
1. Trakya bölgesindeki illerin ulaşım araçlarının güçlendirilmesi için kurumların bütçe
ayırması.
2. Ulaşım araçlarının alınması.
Strateji:7
Telsiz röle sisteminin güçlendirilmesi.
Faaliyetler
Afetlerde Müdahale Birimlerinin tümünün afetlerde kullanılacağı telsiz frekans ve kanallarına
hizmet eden telsiz röle sisteminin bölgede kör alanlar kalmayacak şekilde geliştirilecek
(rölelerin güçlendirilmesi, yenilenmesi,yeni rölelerin kurulması).
Strateji:8
Afet Müdahale Birimlerinin hepsinin katılacağı, aylık yuvarlak masa toplantıları
gerçekleştirilecek.
Faaliyetler
1. Katılım listesinin oluşturulması.
2. Yıllık Toplantı takviminin oluşturulması.
3. Toplantıların tam katılımının gerçekleştirilmesi.
Strateji:9
Stratejik plan ve yönetim kılavuzlarının bölgesel işbirliği belli periyotlarda denetlenecektir.
Faaliyetler:
Konunun uzmanlarının katılacağı teknik çalıştayın işbirliğinin izlenmesi ve denetlenmesi.
Strateji:10
Afet yönetim kapasiteleri, teknolojik kapasiteler, kurumsal kapasitelerin belirlenmesi
Faaliyetler:
Hazırlanan ulusal müdahale planı çerçevesinde, bölgesel bazlı yönetim teknolojik ve
kurumsal kapasite verilerinin yer aldığı müdahale planlarının 1 yıl içerisinde hazırlanması.
Strateji:11
Afet Müdahale Birimlerinin tümünün kullanımına açık eğitim ve tatbikat alanları her ilde
oluşturulacak.Tekirdağ ilinde AFAD tarafından proje çalışması başlanmış olan”Afet ve Acil
Durum Müdahale Ekipleri Eğitim ve Tatbikat alanı Projesi” 1 ay içerisinde tamamlanıp 3 ay
sonunda Eğitim Tatbikat alanı inşası bitirilip, alan kullanımına hazır hale getirilecek.
Faaliyetler
1. Alan projesinin bitirilmesi
2. Proje Oluşturulması
3. Projelerin değerlendirilmesi ve Birleştirilmesi
4.3. Önemli Projeler
Çalışma grubunun önermiş olduğu bazı projeler aşağıda sunulmuştur.
Proje:1 Projenin Adı: Bölgesel bazda risk belirleme çalışması ve risk azaltma ve savunma planlarının
hazırlanması.
Projenin Amacı : Bölgenin risklerinin belirlenerek, bunların azaltılmasına yönelik kurum ve kuruluşlara
planlarının yapılması.
Projenin Gerekçesi: Bölgesel bazda güncel ve gerçekçi bir risk haritasının bulunmaması. Risk
azaltılmına yönelik planlama bulunmaması.
Projenin Paydaşları: İL AFAD Müdürlükleri, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri belediyeler ve Özel
İdareler, DSİ.
Yaklaşık Bütçe : -100.000-TL
Proje:2
Projenin Adı: Saros Körfezi Bütünleşik Kıyı Planlaması
Projenin Amacı: Kıyı kesiminde yer alan Yapı stoğunun belirlenmesi ve riskli
yapıların tespitinin yapılması.
Projenin Gerekçesi: Ülkemizde 1985 sonra gelişen deniz turizmi sonrası kıyıların
plansız büyümesi ve yapı kalitesinin kötü olması farklı belediyeler ve valilikçe
yönetilmesinin doğurduğu olumsuz sonuçlar.
Projenin Paydaşları: İl özel İdaresi Belediyeler, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
Ortaklığı
Yaklaşık Bütçe: 1.000.000 TL
Proje:3
Projenin Adı: Kırklareli İlindeki Mevcut Yapıların Afet ve Deprem Risklerinin
Belirlenmesi Ve Yapı Envanterinin Oluşturulması.
Projenin Amacı: Bu proje kapsamında, Kırklareli ilindeki mevcut yapıların
deprem riskleri belirlenecektir. Ayrıca yoluyla Kırklareli ilindeki yapı envanter
çıkartılacaktır.
Projenin Gerekçesi: Kırklareli ilindeki etkin bir deprem risklerinin belirlenme yöntemi
geliştirilmesi gereklidir.
Projenin Paydaşları: Kırklareli Üniversitesi, AFAD, Valilik, Belediye de,
Yerel Yönetimler, İMO vb., Trakya Kalkınma Ajansı.
Yaklaşık Bütçe: 500.000 TL
Proje:4
Projenin Adı : Mahalle Afet Gönüllüleri (MAG)
Projenin Amacı: Afetlerde ilk 72 saat içinde daha bilinçli ve eğitimli kişilerin
kurtarma çalışmalarına katılması ayrıca afet öncesi ve afet sonrasında da profesyonel
ekiplere yardımcı olacak gönüllerin işbirliğine alınması.
Projenin gerekçesi: Afetlerde ilk 72 saat içinde daha fazla can kurtarılmış afet
öncesinde farkındalığın artırılarak afet sırasında zararın en aza indirilmesi.
Projenin Paydaşları: İl Özel İdaresi, Büyükşehir Belediye Başkanlığı,
Muhtarlar, AFAD Tekirdağ
Yaklaşık Bütçe: 750.000 TL
Proje:5
Projenin Adı: Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illeri sırasıyla çoklu risk haritalarının
(geoteknik araştırma vb.) hazırlaması.
Projenin Amacı: Trakya Bölgesindeki yaklaşık 5000 km. goğalgaz boru hatları,
doğalgaz kuyuları (300 adet yaklaşık), elektrik, telekominikasyon hattı gibi yaşam
hattı işletildiklerini yatırım öncesi ve afet anında etkin yönetim ve müdahale
amacıyla yapılmalıdır.
Projenin Gerekçesi: Altyapı ve yerüstü tesislerinin etkin işletilmesi ve acil durumlarda
müdahale altyapısı yapılaşmaya uygun olmayanların tespiti.
Projenin Paydaşları: Belediye Başkanlıkları, AFAD Müdürlükleri, İlgili Kamu
Kurum ve Kuruluşlar
Yaklaşık Bütçe:1 Milyon TL
Proje:6
Projenin Adı: Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitisü Marmara Bölgesinde
Kurulu sismik cihazlardan alınan deprem verilerinin, erken uyarı sistemiyle AFAD,
GAZDAŞ, TEDAŞ vb. kurumların izlenmesine imkan sağlanması.
Projenin Amacı: Yıkıcı depremin bölgeyi etkileme öncesi haber alınarak gaz, elektrik,
enerji tesisleri vb. devre dışı bırakarak ikincil afetlerin oluşmasını engellenebilmesi.
Projenin Gerekçesi:İkincil afetlerin oluşmasının önüne geçilmesi için erken haber
olması.
Projenin Paydaşları: Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, GAZDAŞ, TEDAŞ,
Enerji Santralleri, AFAD
Yaklaşık Bütçe:50.000 TL
Proje:7
Projenin Adı: Tekirdağ daTıbbi Afet Konteynırları
Projenin Amacı: 29 Adet konteynır temini, tıbbi malzeme içeriğinin temini,
hastane, ilçe S.R., KKB bahçesine konuşlandırılması.
Projenin Gerekçesi: Kısa sürede yoğun sağlık hizmet talebini karşılamaya yetecek
afetlere Düşük bir şekilde korunması
Projenin Paydaşları: İl Sağlık Müdürlüğü,Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliği
Yaklaşık Bütçe:7000TLx29=203 000 TL (Sadece çıplak konteynır)
20 000TLx29=580 000 TL (Konteynır içeriği)
Proje:8
Projenin Adı: Mobil arındırma üniteleri (dekontaminasyon)
Projenin Amacı: Her ilde (3 il) birer tane referans hastane bulunacak arındırma ünitesi
temin ve kurulum.
Projenin Gerekçesi: KBRN ve endüstriyel kazalarda hastanelere (referans hastane)
ulaştırılacak yaralıların arındırma yapılmadan hastanelere kaldırılması.
Projenin Paydaşları: İl Sağlık Müdürlüğü/Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliği.
Yaklaşık Bütçe: 5000TLx3=15 000 TL
Proje:9
Projenin Adı: Gelecek Nesillerde Afet Bilincinin Oluşturulması.
Projenin Amacı: İlk, orta ve lise düzeyinde eğitim gören öğrencilere afet bilinci
oluşturulması.
Projenin Gerekçesi: Deprem öncesi esnası ve sonrası sırasında her bir bireyin yapması
gereken görevlerini yerine getirecek kendi can güvenliklerinin korumaları
sağlanacaktır. Bölgenin büyük bir kısmı her evde en az bir kişinin afet bilinci eğitimi
almiş olacaktır.
Projenin Paydaşları: AFAD, MEB
Yaklaşık Bütçe: 8 aylık eğitim için 100 kişilik atanamamış öğretmen adaylarından
ücretli öğretmenlik ücreti+sigorta 1.000.000 TL
Yol+harcırah+dökuman + 600.000 TL
1.600.000 TL
NOT: Eğitimleri her sınıfa yıl içerisinde 2 saat verilebilir. 100 kişilik profesyonel
eğitimci potansiyeline sahip olunabilir.
4.4. Plan Hedeflerini Gerçekleştirmek İçin Yapılması Gereken Araştırmalar
Plan hedefleri doğrultusunda ihtiyaç duyulan ve çalışma grubu tarafından önerilen araştırma
konuları aşağıda sunulmuştur.
Araştırma:1
Araştırmanın Adı: Edirne hudutları içinde yer alan heyelanların etüdü.
Amacı: Can ve mal tehlikesinin azaltılması.
Kimlerle çalışılabilceği: AFAD, İl Özel İdaresi, Belediyeler, Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü.
Araştırma:2
Araştırmanın Adı: Trakya Bölgesindeki Yapı Denetim Sisteminin Değerlendirilmesi.
Amacı: Trakya Bölgesinde mevcut yapı denetim firmaların ne derece etkili çalıştığı
belirlenmelidir.
Kimlerle çalışılabileceği: Yapı Denetim Firmalar, Üniversiteler,Trakya Kalkınma
Ajansı.
Araştırma:3
Araştırmanın Adı: Tekirdağ, Çorlu, Çerkezköy ölçeğinde çoklu risk haritaları ve
geoteknik araştırmaların yapılması.
Amacı: Trakya bölgesinde yaklaşık 5.000 km doğalgaz boru hattı ve tesislerinin risk
senaryoları, afet azaltım ve etkin acil müdahale amaçlı yapılmalıdır.
Kimlerle çalışılabilecği: MTA, Kandilli Rasathanesi, AFAD, Belediye Bşk.
Araştırma:4
Araştırmanın Adı: Doğal Afet Yönetimi konusunda etkin sistem işleten en az 2
ülkedeki uygulamaların izlenmesi ve Türkiye ile kıyaslama açısından teknik araştırma
gezilerinin organize edilmesi.
Amacı: Uygun yöntem ve uygulamanın uyarlanması, gerektiğinde mevcut
uygulamaların güncellenmesi.
Kimlerle çalışılabileceği: AFAD, Kurum ve Kuruluş Yetkilileri, Kalkınma Ajansı
Yetkilileri.
5. SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME
Bölgenin kalkınma planı hazırlanırken doğal afetlerin etkisi mutlaka göz önüne alınmalıdır.
Bu nedenle afetlere hazır olmak bir bakıma afet kayıplarının azaltılmasını içerdiğinden
üzerinde çok çalışılması gereken bir husustur. Bölge için düşünülen hedefler aslında tüm
ülkemiz için de geçerlidir ve afetlerle mücadelenin en önemli ayağı halkımızda afet bilincinin
ve farkındalığının oluşturulmasıdır. Bu bakımdan rapora katkıda bulunanların bir çoğunun
ortak fikri olan hedefler dikkatlice seçilmiştir. Özellikle Doğal afetlerin ve beraberinde
oluşan ikincil olayların topluma ve altyapıya zararlarının azaltılması, daha az zarar görmek
için eğitim, öğretim ve kapasite geliştirilmesine önem verilmesi, afet bilinci ve farkındalığın
yaratılması hedefinin dokuz stratejiden ve afetlere müdahale yönetiminin etkin şekilde
oluşturulması hedefinin ise onbir stratejiden oluşması bir bakıma eksikliği hissedilen
hususların ele alınmasına yöneliktir.
Bölgesel kalkınma planlarında, orta vadeli programlarda ve yıllık programlarda sektörel baz
da afetlerle olan ilişki ve alınması gereken önlemlerin önerilen hedefler ve stratejiler ve
faaliyetler kapsamında ele alınması sürdürülebilir bir kalkınmanın olmazsa olmaz koşulu
olduğu unutulmamalıdır. Gereken mevzuat değişiklikleri için Kalkınma Bakanlığı vasıtasıyla
ülke çapında ele alınmalıdır.
Bölge planında belirtilen hedef ve stratejilerin ve faaliyetlerin bir çoğu Ulusal Deprem
Stratejis ve Eylem Planı 2023 (UDSEP 2023) hükümleri ile örtüşmektedir. Bu kapsamda
bölgedeki afet tehlikeleri gözönüne alınarak öncelikle mevcut risklerin artmaması için yoğun
çaba gösterilmelidir.
Önerilen hedefler, stratejiler ve faaliyetler T.C. Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma
Planı(2014 – 2018) Afet Yönetiminde Etkinlik Özel İhtisas Komisyonu Raporunun genel
değerlendirmeler kısmında belirtilen aşağıdaki;
Tehlike ve Risk Haritaları Hazırlanmalıdır, Konut Envanteri Çıkarılmalıdır, Afetlere Karşı
Güvenli Yapı ve Yerleşimler Oluşturulmalıdır, Eğitim ve Bilinçlendirme Programları
Yapılmalıdır, Afetlere Etkin Müdahale Yapılmalıdır, Haberleşme ve İletişim Sistemi Kesintisiz
Hale Getirilmelidir, Afet Yönetimine Sivil Toplum Kuruluşlarının ve Halkın Katılımı
Sağlanmalıdır, İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri Güçlendirilmelidir, Afet ve Acil Durum
Planları Güncellenmeli veya Yapılmalıdır, Mevcut Riskler Artırılmamalıdır, Afet Zararlarının
Azaltılması İçin Yeterli Kaynak Ayrılmalıdır. Ana başlıklarla da çok yakından örtüşmektedir.
Bu nedenlerle Doğal Afet Yönetiminde Etkinlik Bölge Planında belirtilen hedefler
doğrultusunda strateji ve faaliyetler ile araştırma ve projelerin bir öncelik sırasına konularak
uygulamaya geçilmesinin bölge kalkınması ve afet zararlarının en aza indirilmesi bakımından
çok önemli olduğu unutulmamalıdır.
KAYNAKLAR
T.C. Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı(2014 – 2018) Afet Yönetiminde Etkinlik
Özel İhtisas Komisyonu Raporu (Yayınlanmamış).
Türkiye Deprem Vakfı Ekim 2011Van Depremi Arama Kurtarma Anketi 2011.
Hyogo Framework for Action (HFA) 2005-2015 Building The Resilience of Nations and
Communities to Disasters, http://www.unisdr.org/we/coordinate/hfa
1/25000 Tekirdağ İl Çevre Düzeni Planı Plan Analitik Raporu Temmuz 2010.
1/25000 Edirne İl Çevre Düzeni Planı Plan Raporu Temmuz 2010.
1/25000 Kırklareli İl Çevre Düzeni Planı Plan Hükümleri Nisan 2011.
Edirne Deprem Stratejisi ve Eylem Planı 2012-2023.
Edirne İli Su Taşkın Planı
Türkiye Deprem Vakfı http://www.turkiyedepremvakfi.org.tr
Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği (TUJJB) Ulusal Deprem Programı (1999)
DPT VIII. Beş yıllık Kalkınma Planı Doğal Afetler Özel İhtisas Komisyonu (2000)
Tubitak Ulusal Deprem Konseyi Raporu (2002)
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Deprem Şurası Raporu (2004)
Türkiye’de Doğal Afetler Konulu Ülke Strateji Raporu JICA (2004)
TÜBİTAK Ulusal Deprem Konseyi Raporu (2005)
TÜBİTAK Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı (2005)
Türkiye Ulusal Deprem Araştırmaları Programı (TUDAP) (2006-2014)
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Kentleşme Şurası Raporu (2009)
TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin
Belirlenmesi Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (2010)
Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (2011)