Page 1
1
ม ๒/๑ อานออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรอง ม ๒/๒ จบใจความ
สำาคญ สรปความ และอธบายรายละเอยดจากเรอง
ม ๒/๘ มมารยาทในการอาน
ม ๒/๗ อานหนงสอ บทความ หรอคำาประพนธอยางหลากหลายและประเมนคณคาหรอแนวคดทไดจาก
ม ๒/๑ สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอานในระดบทยากขน
ม ๒/๒ วเคราะหและวจารณวรรณคด วรรณกรรมและวรรณกรรมทองถนทอานพรอม
ม ๒/๓ อธบายคณคาของวรรณคดและ
ม ๒/๔ สรปความรและขอคดจากการอานประยกตใชใน
ท ๒.๑ การเขยน
หนวย ๑สมบตทางวรรณกรรมไทย
ท ๓.๑ การฟง การด และการพด
ม ๒/๑ คดลายมอ
ม ๒/๔ พดในโอกาสตางๆ ไดตรงตาม
ท ๑.๑ การอาน ท ๕.๑ วรรณคดและวรรณกรรม
Page 2
2
หนวยการเรยนรท ๑ เรองสมบตทางวรรณกรรมไทยกลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ภาษาไทย รหส ท๒๒๑๐๑
ชนมธยมศกษาปท ๒ เวลา ๑๒ ชวโมง๑. มาตรฐานการเรยนรสาระท ๑ การอานมาตรฐาน ท ๑.๑ ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอนำาไปใชตดสนใจ แกปญหา ในการดำาเนนชวตและมนสยรกการอาน
ตวชวด ท ๑.๑ ม.๒/๑. อานออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรองไดถกตอง ท ๑.๑ ม.๒/๒. จบใจความสำาคญ สรปความและอธบายรายละเอยดจากเรองทอาน
ท ๑.๑ ม.๒/๔. อภปรายแสดงความคดเหนและขอโตแยงเกยวกบเรองทอาน
ท ๑.๑ ม.๒/๗. อานหนงสอ บทความ หรอคำาประพนธอยางหลากหลายและประเมนคณคา หรอแนวคดทไดจากการอาน เพอนำาไปใชแกปญหาในชวต
ท ๑.๑ ม.๒/๘. มมารยาทในการอานสาระท ๒ การเขยนมาตรฐาน ท ๒.๑ ใชกระบวนการเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยนเรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษาคนควาอยางมประสทธภาพ
ตวชวด ท ๒.๑ ม.๒/๑. คดลายมอตวบรรจงครงบรรทดสาระท ๓ การฟง การดและการพด
Page 3
3
มาตรฐาน ท ๓.๑ สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร ความคดและความรสก ในโอกาสตางๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค
ตวชวด ท ๓.๑ ม.๒/๔. พดในโอกาสตางๆ ไดตรงตามวตถประสงคสาระท ๕ วรรณคดและวรรณกรรมมาตรฐาน ท ๕.๑ เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และนำามาประยกตใชในชวตจรง
ตวชวด ท ๕.๑ ม. ๒/๑. สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอานในระดบทยากขน
ท ๕.๑ ม. ๒/๒. วเคราะหและวจารณวรรณคดวรรณกรรมและวรรณกรรม ทองถนทอาน พรอมยกเหตผลประกอบ
ท ๕.๑ ม. ๒/๓. อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมทอาน
ท ๕.๑ ม. ๒/๔. สรปความรและขอคดจากการอาน ไปประยกตใชในชวตจรง
๒. สาระสำาคญ/ความคดรวบยอดวรรณคดและวรรณกรรมเปนสมบตทมคณคายงของไทยทเกดจาก
ภมปญญาไทย ซงไดถายทอดความรสกนกคด คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ เรองราวของสงคมในอดตและความงามของภาษา การเรยนร โดยผานทกษะการอานฟงดพดและเขยน การวเคราะหวจารณและกระบวนการทำางานรวมกน จะทำาใหผเรยนไดรบความรความเขาใจวรรณคดและวรรณกรรม จะทำาใหเกดความบนเทงใจ ความซาบซงและภมใจในบรรพบรษทไดสงสมสบทอดมาจนถงปจจบน
๓. สาระการเรยนร
Page 4
4
๓.๑. ความร - ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม- การสรปใจความสำาคญ- กลวธการประพนธ- การวเคราะหวรรณศลปและอธบายคณคาในการประพนธ- การพดแนะนำาตนเอง
๓.๒ ทกษะ/กระบวนการ- ทกษะการทำางานกลม- ทกษะการพดสอสาร
๓.๓ เจตคต- เหนคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมไทย
๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน๑. ความสามารถในการสอสาร นำาเสนองานโดยใชวธการสอสารทม
ประสทธภาพ๒. ความสามารถในการคด คดวเคราะหเพอสรางองคความรไปใช
ประโยชนไดอยางเหมาะสม๓. ความสามารถในการใชทกษะชวต นำากระบวนการจากการเรยนรไป
ใชในการดำารงชวตประจำาวน ไดอยางเหมาะสม
๕. คณลกษณะอนพงประสงค / คานยมหลก ๑๒ ประการ๑. ใฝหาความร มความตงใจเพยรพยายามในการเรยน๒. มงมนในการทำางาน รบผดชอบดวยความเพยรเพอใหงานสำาเรจ
ตามเปาหมาย
๖. ชนงาน / ภาระงาน
Page 5
5
การนำาเสนอการวเคราะหวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดหรอวรรณกรรมรอยแกวและรอยกรองทนกเรยนสนใจ
๗.การวดและประเมนผล
วธการ เครองมอ เกณฑ- ประเมนการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดและวรรณกรรมรอยแกวและรอยกรอง
- แบบประเมนการนำาเสนอ
- ผานเกณฑในระดบดขนไป
การประเมนภาระงานการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดและวรรณกรรม
รอยแกวและรอยกรองการ
ประเมนดมาก(๔)
ด(๓)
พอใช(๒)
ปรบปรง(๑)
นำาหนกคะแน
นเนอหา ๑. เนอหาครบถวน
สมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพมเตม
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
กระบวนการทำางาน
๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ
ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
Page 6
6
๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมนผล๔. การปรบปรงพฒนางาน
การนำาเสนอ
๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
คณธรรม ๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
รวม ๑๐
เกณฑประเมน / ระดบคณภาพคะแนน ๓๑ ๔๐ หมายถง ดมาก–คะแนน ๒๑ ๓๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๑ ๒๐ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๙ หมายถง ปรบปรง–
Page 7
7
๘. กจกรรมการเรยนร ชวโมงท ๑ ๒–
จดประสงคการเรยนร๑. บอกความหมายและลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรมได๒. เขยนแผนภาพความคดเพอแสดงความเขาใจลกษณะวรรณคด
และวรรณกรรมได๓. คดลายมอจากวรรณคดหรอวรรณกรรมทประทบใจกจกรรมการเรยนร
ชวโมงท ๑๑. นกเรยนและครรวมกนสนทนาเกยวกบความหมายของวรรณคด
และวรรณกรรม๒. นกเรยนแบงกลมเปน ๒ กลม แลวสงตวแทนออกมาจบสลาก
หวขอ ๑.วรรณคด หวขอท ๒. วรรณกรรม แลวใหนกเรยนแขงขนกนเขยนชอวรรณคดหรอวรรณกรรม ทนกเรยนรจก ตามทกลมตนเองจบสลากได
๓. นกเรยนแตละกลมชวยกนพจารณาผลงานของกลมตน ชวยกนอภปรายแสดงความคดเหน แลวสรปความหมายและลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรมตามความคดของนกเรยน
๔. นกเรยนศกษาใบความรท ๑ เรอง วรรณคดและวรรณกรรมในหวขอ
- ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม- ลกษณะทสำาคญของวรรณคด
Page 8
8
นำาความรทไดจากความคดของนกเรยนและการศกษาใบความรมาเปรยบเทยบกนแลวสรป เปนองคความรทถกตอง
๕. นกเรยนศกษาใบความรท ๑ ในหวขอประเภทวรรณกรรม เพมเตม๖. นกเรยนนำาความรทไดจากการศกษาใบความรมาเขยนแผนภาพ
ความคดแสดงลกษณะ และประเภทของวรรณกรรมลงในใบงานท ๑
๗. มอบหมายใหนกเรยนอานวรรณคดหรอวรรณกรรมทตนเองสนใจคนละหนง เพอใชในกจกรรม การเรยนชวโมงถดไปชวโมงท ๒
๑. มอบหมายนกเรยนเลอกวรรณกรรมหรอวรรณคดทสนใจคนละ ๑ เรอง
๒. นกเรยนอานสำารวจในระยะเวลา ๑๕ นาท แลวสรปสาระทอาน หลงจากอานจนครบเวลา โดยประเดนทใหศกษาดงนแลวทำาในงานท ๒ วรรณคด/วรรณกรรมทสนใจ
- เปนเรองเกยวกบอะไร เนอเรองเปนอยางไร- มลกษณะคำาประพนธแบบใด (รอยแกว / รอยกรอง) - สาเหตทเลอกเรองนนๆ- จดเปนงานเขยนประเภทใด
ลงในสมดเปนแผนภาพความคด๓. ใหนกเรยนคดลายมอจากเรองทนกเรยนเลอกอาน ในชวงตอนท
ประทบใจ ความยาว อยางนอย ๑๐ บรรทด โดยคดตวบรรจงครงบรรทด
๔. สมนกเรยนออกมานำาเสนอการศกษาวรรณคด/วรรณกรรมทนกเรยนสนใจ แลวรวมกนสรปวา วรรณคดและวรรณกรรมมคณคาตอชวตของเราอยางไร
Page 9
9
สอและแหลงเรยนร๑. ใบความรท ๑ เรองวรรณคดและวรรณกรรม๒. ใบงานท ๑ ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม๓. ใบงานท ๒ วรรณคด/วรรณกรรมทฉนสนใจการวดและประเมนผล
วธการ เครองมอ เกณฑ๑. ตรวจใบงานท ๑ ใบงานท๑ - ผานเกณฑรอยละ ๕๐
ขนไป๒. ประเมน แบบประเมนการเขยน
แผนผงความคดแบบประเมนการคดลายมอ
- ผานเกณฑระดบดขนไป
แบบประเมนแผนผงความคดท ชอ สกล– รายการประเมน/คะแนน
ความครบถวน
(๓ คะแนน)
ความถกตอง(๓
คะแนน)
การนำาเสนอ(๒
คะแนน)
ความคดสรางสร
รค(๒
คะแนน)
คะแนนรวม๔๐
คะแนน
๑๒๓๔๕๖๗๘
Page 10
10
๙๑๐
ลงชอ……………………ผประเมน……………
(……………………………………….)
………../………../………..
เกณฑการประเมนแผนผงความคดเรอง ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม
รายการประเมน
ระดบคะแนน นำาหนกคะแนน
๓ ๒ ๑
๑. ความครบถวนของเนอหา
เนอหาครบถวนสมบรณทกหวขอ
เนอหาเกอบครบ ขาด ๑ - ๒ หวขอ
เนอหาไมครบ ขาด ๓ หวขอ ขนไป
๓
๒. ความถกตองของเนอหา
เนอหาของแตละหวขอมความถกตองทงหมด
เนอหาของแตละหวขอ/เรอง ไมถกตอง ๑ - ๒ หวขอ/เรอง
เนอหาของแตละหวขอไมถกตอง ๓ หวขอไป
๓
Page 11
11
๓.การจดลำาดบ ในการนำาเสนอ
มการจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย และมการเชอมโยงระหวางเนอหา ดมาก
มการจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย ระดบด แตการเชอมโยงระหวางเนอหายงมจดผด ๑-๒ จด
การจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย คอนขางด แตการเชอมโยงระหวางเนอหายงมจดผด มากกวา ๓ จด
๒
๔. ความคดสรางสรรค
ผลงานแปลกใหม แสดงใหเหนถงความคดรเรมสรางสรรค
ผลงานคอนขางแปลกใหม แสดงใหเหนถงความคดรเรมเพยงสรางสรรค บางสวน
ผลงานไมแปลกใหม แตยงมผลงานทบงบอกวามการคดรเรมขนเลกนอย
๒
รวม ๑๐เกณฑประเมน / ระดบคณภาพ คะแนน ๒๗ ๔๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๔ ๒๖ หมายถง พอใช– คะแนน ๐ ๑๓ หมายถง– ปรบปรง
Page 12
12
แบบประเมนการคดลายมอท ชอ สกล– รายการประเมน/คะแนน
ความถกตอง(๔
คะแนน)
ความเปน
ระเบยบ(๔
คะแนน)
ความสะอาด
(๒ คะแนน)
คะแนนรวม๔๐
คะแนน
๑๒๓๔๕๖๗๘๙
๑๐ลงชอ……………………
ผประเมน……………
(……………………………………….)
………../………../………..
เกณฑการประเมนการคดลายมอ
Page 13
13
เกณฑประเมน / ระดบคณภาพคะแนน ๓๑ ๔๐ หมายถง ดมาก–คะแนน ๒๑ ๓๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๑ ๒๐ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๑๐ หมายถง ปรบปรง–
ชวโมงท ๓ ๔–
จดประสงคการเรยนร ๑. อธบายศลปะการประพนธในวรรณคดและวรรณกรรมทอานได๒. อธบายคณคาของวรรณกรรมได๓. วเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรมไดกจกรรมการเรยนร
ชวโมงท ๓
รายการประเมน
ระดบคณภาพ นำาหนกคะแนนดมาก(๔) ด(๓) พอใช(๒) ปรบปร
ง(๑)ความถก
ตองถกตองทกคำา
ผด ๑ ๒ –คำา
ผด ๓ ๔ –คำา
ผดตงแต ๕ คำาขนไป
๔
ความเปนระเบยบ
ตวตรง ชองไฟเทากนทกตวอกษร
มขอผดพลาด ๓ – ๔ แหง
มขอผดพลาด ๕ – ๖ แหง
มขอผดพลาด ๗ แหงขนไป
๔
ความสะอาด
ไมมจดสกปรก
มจดสกปรก ๑ ๒ แหง–
มจดสกปรก ๓ ๔ แหง–
มจดสกปรก ๕ แหงขนไป
๒
รวม ๑๐
Page 14
14
๑. ครยกตวอยางบทกลอน ทมการเลนเสยง สระ พยญชนะ วรรณยกต ไวบนกระดาน แลวใหนกเรยนอานออกเสยงรอยกรองพรอมกน
ดหนสรง งสดสหนสงหนงสดอย รปงทหนมท
(กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง พระราชนพนธเจาฟาธรรมธเบศร)
จบจบเจาเจาเจา รงมาจอกจาบจนจรรจา จาจาเคาคอยคอยคอยหา เหนโทษซอนซอนซอนสรวหนา นงเราเอาขวญ
(โคลงอกษรสามหม ของพระศรมโหสถ)
๒. ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน- บทรอยกรองทอานนนเปนบทประพนธเกยวกบสงใด มเนอ
เรองสรปอยางไร - นกเรยนคดวาเพราะเหตใดบทรอยกรองดงกลาวจงไดรบการ
ยกยองวาแตงด นกเรยนยกมอตอบคำาถามหรอสมสอบถามนกเรยนรายบคคล๓. สอบถามนกเรยน วานอกจากการเลนเสยงสระ พยญชนะ วรรณยกต จากบทรอยกรองขางตนแลว มวธการอนหรอไม ทบงบอกวาวรรณคดหรอวรรณกรรมจะไดรบการยกยองวาแตงดหรอไดรบ รางวล นกเรยนตอบคำาถามแลวครเขยนสงตางๆนนไวบนกระดาน นกเรยนและรวมกนอภปราย๔. นกเรยนแบงกลมเปน ๔ กลมศกษาความรเกยวกบศลปะการประพนธในวรรณคดไทย
Page 15
15
จากหนงสอเรยนวรรณคดวจกษ อภปรายความรทไดจากการอานในกลมของตน เปรยบเทยบกบ ขอท ๓ ๕. ใหนกเรยนเลนเกมการเลนเสยงในคำาประพนธ โดยครตดแถบประโยคบนกระดานดำา (ตดประโยคทางซายของกระดาน) แลวควำาบตรคำาตอบไวทโตะหนาชนเรยน ใหนกเรยนแตละกลม สงตวแทนแขงขนกลมละ ๒ คน แขงขนกนนำาบตรคำาตอบไปตดใหตรงกบแถบประโยคทกำาหนดไว กลมใดทำากจกรรมเสรจกอนและถกตองมากทสด ถอวาเปนผชนะ ในการตรวจคำาตอบใหนกเรยน รวมกนเฉลยคำาตอบทถกตองรวมกนครคอยชแนะเพมเตม๖. นกเรยนทำาใบงานท ๓ เรองพจารณาศลปะการประพนธและรวมกนตรวจคำาตอบ๗. นกเรยนรวมกนอภปรายถงองคความรเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย และครเพมเตม องคความรใหสมบรณ
ชวโมงท ๔ ๑. ครและนกเรยนพดคยถงประโยชนของการศกษาศลปะการ
ประพนธ วาทนกเรยนศกษาวรรณศลป มประโยชนอยางไร นำาไปใชทำาอะไรไดบาง นกเรยนรวมกนตอบคำาถาม
๒. นอกจากคณคาจากศลปะการพนธแลวนกเรยนคดวาวรรณกรรมตางๆ นนใหคณคาอะไร กบนกเรยนอกหรอไมใหนกเรยนรวมกนอภปราย
๓. นกเรยนศกษาใบความรเรองคณคาและการวเคราะหคณคาวรรณกรรมแลวตอบคำาถามตอไปน โดยครใชวธการสมนกเรยนตอบคำาถามในหวขอดงน
Page 16
16
๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมการวเคราะหดานใดบาง๒. แตละดานนนพจารณาสงใดบาง
๔. นกเรยนอภปรายคำาตอบสรปคณคาและหลกการวเคราะหคณคาวรรณคดรวมกน
๕. นกเรยนทำาแบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม รวมกนตรวจคำาตอบ
๖. นดหมายนกเรยนแบงกลม ๕ กลมและนำาหนงสอวรรณคดหรอวรรณกรรมรอยแกว ทกลมนกเรยนสนใจรวมกนมาเพอทำากจกรรมในชวโมงตอไป
สอและแหลงเรยนร๑. ตวอยางบทกลอนทมวรรณศลปไพเราะชดเจน๒. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ ชนมธยมศกษาปท ๒๓. เกมการเลนเสยงในคำาประพนธ๔. ใบความรเรองคณคาและการวเคราะหคณคาวรรณคดและ
วรรณกรรม๕. ใบงานท ๓ เรองวเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม๖. แบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรมการวดและประเมนผล
วธการ เครองมอ เกณฑ๑. ทดสอบ แบบทดสอบเรอง
การวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม
- ผานเกณฑระดบด ขนไป
๒. ประเมน แบบประเมนการวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม
- ผานเกณฑระดบด ขนไป
Page 17
17
แบบประเมนการวเคราะหคณคาทางวรรณคดและวรรณกรรม
ท ชอ สกล– รายการทสงเกต/คะแนนสรปสาระ
สำาคญ(๒
คะแนน)
การนำาเสนอ(๒
คะแนน)
การใชภาษา
(๓ คะแนน)
คณคาทาง
วรรณคด(๓
คะแนน)
คะแนนรวม๔๐
คะแนน
๑๒๓๔๕๖๗๘๙
๑๐ลงชอ……………………
ผประเมน……………
Page 18
18
(……………………………………….)
………../………../………..
เกณฑการใหคะแนนการประเมนการวเคราะหคณคาทางวรรณคดและวรรณกรรม
ร า ย ก า รประเมน
เกณฑ/คะแนน น ำาห น ก /จ ดเนน
๔ ๓ ๒ ๑
๑.การสรปส า ร ะสำาคญ
มสาระส ำาคญถกต องตามป ร ะ เ ด น ท
ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม
ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม
ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม
๒
Page 19
19
ต อ ง ก า รทงหมด
ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น ส ว นใหญ
ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น บ า งสวน
ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น ส ว นนอย
๒ .ก า ร น ำาเสนอ
มการนำาเสนอค ว า ม ค ดส ำาค ญแ ละม ก า ร ข ย า ยความททำาใหผอานเกดความเชอมนผลการศกษา
ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญแ ต ข า ดการขยายความบางสวนททำาใหผ อ า น ไ ด ร บ ข อ ม ลไม ช ด เจนขาดความเช อมนผลการศกษา
ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญบ า งประเดน
ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญแ ต ไ ม ชดเจน
๒
๓ .ก า ร ใ ช ภาษา
๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน๓.ใชภาษาถกตอง๔.มมารยาทในการพดและเขยน
๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน๓.ใชภาษาถกตอง
๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน
๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม
๓
Page 20
20
๓ .ก า รว เ ค ร า ะ ห คณคาทางวรรณคด แ ล ะวรรณกรรม
ว เ ค ร า ะ ห ไ ด ค ร อ บ ค ล มแ ล ะ ม ร า ยละเอยดทกแงทกมม
วเคราะหไดครอบคลมแ ต ข า ดร า ยล ะ เ อ ย ดบ า งประเดน
วเคราะหไดไ ม ครอบคลมแ ล ะ ข า ดร า ยละเอยด
วเคราะหไดไ ม ครอบคลมแ ล ะ ไ ม ม ร า ยละเอยด
๓
เกณฑการใหคะแนน
ท พฤตกรรม คะแนน๑. การสรปสาระสำาคญ ๒ คะแนน๒. การนำาเสนอ ๒ คะแนน๓. การใชภาษา ๓ คะแนน๔. การวเคราะหคณคาทาง
วรรณคดและวรรณกรรม๓ คะแนน
เกณฑการตดสนคณภาพ
ชวงคะแนน
ระดบคณภาพ
๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง
ชวโมงท ๕ ๗–
จดประสงคการเรยนร๑. สามารถวเคราะหคณคาวรรณคดหรอกรรณกรรมรอยแกวได
Page 21
21
๒. บอกประโยชนทไดจากการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมทสามารถนำาไปปรบใชได
กจกรรมการเรยนรชวโมงท ๕ ๖–
๑. นกเรยนทบทวนหลกการวเคราะหวรรณกรรมรวมกนเพอเปนการทบทวนความร
๒. ใหนกเรยนแตละกลม ศกษาวรรณคดหรอ วรรณกรรมรอยแกว ทสมาชกในกลมชนชอบ โดยมความยาว ๑ ตอน
๓. นกเรยนศกษาเพอเตรยมนำาเสนอตามประเดนตอไปน๒.๑ สรปความเนอเรองยอในตอนทสนใจ๒.๒ เปนวรรณกรรมหรอวรรณคดประเภทใด๒.๓ ตวละครในตอนนนมใครบางและมลกษณะอยางไร๒.๔ มคณคาในดานใดบาง๒.๕ สามารถนำาความรอะไรมาปรบใชในชวตไดและนำามาปรบใช
อยางไรใหนกเรยนแตละกลมยกตวอยางฉาก/ตอนทประทบใจในเรอง
เพอเตรยมอานใหเพอนฟง และใหนกเรยนเตรยมการนำาเสนอใหนาสนใจโดยคดรปแบบเองมความยาวในการนำาเสนอ ไมเกน ๑๕ นาท
๔. ครใหคำาปรกษาและตรวจสอบความคบหนาเปนระยะชวโมงท ๗
๑. นกเรยนจบสลากออกมานำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว
๒. นกเรยนและครรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนตอการนำาเสนอ
Page 22
22
๓. เมอจบการนำาเสนอครและนกเรยนรวมกนสรปประโยชนทไดจารการศกษาวรรณคดแตละเรอง รวมกน
สอการสอนและการเรยนร๑. หนงสอวรรณคดวรรณกรรมรอยแกวในหองสมดกลมสาระการ
เรยนรภาษาไทย/หองสมดโรงเรยน
การวดและประเมนผลวธการ เครองมอ เกณฑ
- ประเมนการนำาเสนอ - แบบประเมนการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดรอยแกว
- ผานเกณฑในระดบดขนไป
แบบประเมนคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว
ท ชอ สกล– รายการทสงเกต/คะแนนเนอหา
(๓ คะแนน)
กระบวนการทำางาน
(๒ คะแนน)
การนำาเสนอ
(๓ คะแนน)
คณธรรม(๒
คะแนน)
คะแนนรวม๔๐
คะแนน
๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑๒๓๔๕
Page 23
23
ลงชอ……………………ผประเมน……………
(……………………………………….)
………../………../………..
เกณฑการใหคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว
การประเมน
ดมาก(๔)
ด(๓)
พอใช(๒)
ปรบปรง(๑)
คะแนน
เนอหา ๑. เนอหาครบถวนสมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพม
ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
Page 24
24
เตมกระบวนการทำางาน
๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมนผล๔. การปรบปรงพฒนางาน
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
การนำาเสนอ
๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
คณธรรม
๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
รวม ๑๐
เกณฑการตดสนคณภาพ
ชวงคะแนน
ระดบคณภาพ
๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง
Page 25
25
ชวโมงท ๘ ๑๐–
จดประสงคการเรยนร๑. สามารถวเคราะหคณคาวรรณคดหรอกรรณกรรมรอยกรองได๒. บอกประโยชนทไดจากการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมท
สามารถนำาไปปรบใชไดกจกรรมการเรยนร
ชวโมงท ๘ ๙–๑. นกเรยนทบทวนหลกการวเคราะหวรรณกรรมรวมกนเพอเปนการ
ทบทวนความรอกครงหนง และอภปรายถงการนำาเสนอในชวโมงทผานมาวาแตละกลมมขอดหรอขอควรปรบปรงอยางไร เพอใหนกเรยนนำาไปปรบปรงแกไข
๒. ใหนกเรยนทง ๕ กลม ศกษาวรรณคดหรอวรรณกรรมประเภทรอยกรอง ทสมาชกในกลม ชนชอบโดยมความยาว ๑ ตอน
๓. นกเรยนศกษาเพอเตรยมนำาเสนอตามประเดนตอไปน๒.๑ สรปความเนอเรองยอในตอนทสนใจ๒.๒ เปนวรรณกรรมหรอวรรณคดแนวใด๒.๓ ตวละครในตอนนนมใครบางและมลกษณะอยางไร๒.๔ มคณคาในดานใดบาง
Page 26
26
๒.๕ สามารถนำาความรอะไรมาปรบใชในชวตไดและนำามาปรบใชอยางไร
ใหนกเรยนแตละกลมยกตวอยางฉาก / ตอนทประทบใจในเรองเพอเตรยม อานเปนทำานองเสนาะใหเพอนฟงและใหนกเรยนเตรยมการนำาเสนอใหนาสนใจ โดยคดรปแบบการนำาเสนอ มความยาวในการนำาเสนอไมเกน ๑๕ นาท
๔. ครใหคำาปรกษาและใหนกเรยนสงชอเรอง ตอน และความคบหนาในการศกษาคณคาวรรณคด ใหครทราบทายชวโมงชวโมงท ๑๐
๑. นกเรยนจบสลากออกมานำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมรอยกรอง
๒. นกเรยนและครรวมกนอภปรายในการวเคราะหของกลมทนำาเสนอรวมกนถงความถกตอง ในการนำาเสนอการวเคราะห
๓. เมอจบการนำาเสนอครและนกเรยนรวมกนสรปประโยชนทไดจารการศกษาวรรณคดแตละเรอง รวมกน
๔. นกเรยนทำาแบบทดสอบทายบทเรยนเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย
สอและแหลงเรยนร๑. หนงสอวรรณคดวรรณกรรมรอยกรองในหองสมดกลมสาระการ
เรยนรภาษาไทย/หองสมดโรงเรยนการวดและประเมนผล
วธการ เครองมอ เกณฑ- ประเมนการนำาเสนอ - แบบประเมนการนำา - ผานเกณฑในระดบด
Page 27
27
การวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดรอยกรอง
เสนอ ขนไป
แบบประเมนคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว
ท ชอ สกล– รายการทประเมน/คะแนนเนอหา
(๓ คะแนน)
กระบวนการทำางาน
(๒ คะแนน)
การนำาเสนอ
(๓ คะแนน)
คณธรรม(๒
คะแนน)
คะแนนรวม๔๐
คะแนน
๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑๒๓๔๕๖
ลงชอ……………………ผประเมน……………
(……………………………………….)
………../………../………..
Page 28
28
เกณฑการใหคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยกรอง
การประเมน
ดมาก(๔)
ด(๓)
พอใช(๒)
ปรบปรง(๑)
คะแนน
เนอหา ๑. เนอหาครบถวนสมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพมเตม
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
กระบวนการทำางาน
๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมน
ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
Page 29
29
ผล๔. การปรบปรงพฒนางาน
การนำาเสนอ
๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๓
คณธรรม ๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ
ม ๓ ขอม ๒ ขอ
ม ๑ ขอ
๒
รวม ๑๐
เกณฑการตดสนคณภาพ
ชวงคะแนน
ระดบคณภาพ
๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง
Page 30
30
ชวโมงท ๑๑ ๑๒–
จดประสงคการเรยนร๑. สามารถพดแนะนำาตนเองตอหนาสาธารณะชนได๒. มมารยาทในการพดทดกจกรรมการเรยนร
ชวโมงท ๑๑๑. สอบถามนกเรยนวาเคยพดแนะนำาตนเองหรอไม และตองพด
อยางไรบาง มอะไรบางทควรพด ในการแนะนำาตนเอง ใหนกเรยนรวมกนอภปราย
๒. ใหนกเรยนชมวดทศนการพดแนะนำาตนเองมความยาวประมาณ ๒ นาทแลวใหนกเรยนสงเกต การพดวาบคคลทพดนนมหวขอทพดอะไรบาง และการพดนดหรอไมอยางไร
๓. นกเรยนศกษาวดทศนการพดทดแลวใหนกเรยนจดบนทกหลกการพดทดทไดเรยนรจาก วดทศน แลวเมอดจบครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรปหลกการพดทด
๔. มอบหมายงานใหนกเรยนเขยนบทพดของตนเองแลวสงใหครตรวจสอบวามความเหมาสมหรอไม
๕. ใหนกเรยนนำาบทพดของตนเองไปปรบแกไขโดยสามารถศกษาเพมเตมจากหนงสอเรยนววธภาษา เรองพดดมเสนหเพมเตมเปนการบานชวโมงท ๑๒
๑. นกเรยนออกมานำาเสนอการพดแนะนำาตนเองโดยจำากดความยาวไมเกนคนละ ๑.๓๐ นาท
๒. เมอนกเรยนพดจบทกคนแลวครและนกเรยนรวมกนสรปมารยาทในการพดทดอกครง
Page 31
31
สอและแหลงเรยนร๑. วดทศนตวอยางการพดแนะนำาตว๒. วดทศนการพดทดการประเมนผล
การวดและประเมนผลวธการ เครองมอ เกณฑ
- ประเมนการพดแนะนำาตนเอง
- แบบประเมนการนำาเสนอ
- ผานเกณฑในระดบดขนไป
แบบประเมนการพดแนะนำาตนเองท ชอ - -สกล รายการประเมน /คะแนน คะแ
นน
๔๐คะแนน
การออกเสยง
การจดลำาดบขนตอนทจะพด
การใชนำาเสยง
ความตรงประเดน
บคลกทาทาง
๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑๑
Page 32
32
ลงชอ……………………ผประเมน……………
(……………………………………….)
………../………../………..
เกณฑการใหคะแนนการประเมนการพดแนะนำาตนเองการประเมน ระดบคณภาพ คะแน
นด (๓) พอใช(๒) ปรบปรง(๑)การอออกเสยง
ออกเสยงควบกลำา เวน
ออกเสยงควบกลำา
ออกเสยงควบกลำาและ
๒
Page 33
33
วรรคตอนถกตอง
หรอ เวนวรรคตอนไมถกตอง
เวนวรรคตอนไมถกตอง
การจดลำาดบขนตอนทจะพด
พดไมวกวน มลำาดบขนตอนในการพด
พดไมวกวนไมมลำาดบขนตอนในการพด
พดวกวนไมมลำาดบขนตอนในการพด
๒
การใชนำาเสยง
พดเสยงดงชดเจน นำาเสยงเปนธรรมชาต
พดเสยงดงชดเจน หรอ นำาเสยงเปนธรรมชาต
พดเสยงดงไมชดเจน นำาเสยงไมเปนธรรมชาต
๒
ความตรงประเดน
พดตรงประเดน ไมออมคอม
พดคอนขางตรงประเดน ไมออมคอม
พดไมตรงประเดน ออมคอม
๒
บคลกทาทาง ทาทางเชอมน ไมประหมา
ทาทางไมคอยเชอมน
ทาทางไมเชอมน ประหมา ๒
รวม ๑๐
เกณฑประเมน / ระดบคณภาพ คะแนน ๒๗ ๔๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๔ ๒๖ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๑๓ หมายถง ปรบปรง–
Page 35
35
ใบความรท ๑เรองวรรณคดและวรรณกรรม
วรรณคด กบ วรรณกรรม ทงสองคำา มาจากภาษาองกฤษวา Literature เชนเดยวกน สำาหรบภาษาไทยนนมการใชคำาวา "วรรณคด" กอน ภายหลงจงไดเกดมคำาวา "วรรณกรรม" ขน และจรง ๆ แลว ในอดตกอนป พ.ศ. ๒๔๕๗ ไทยเรายงไมมคำาวา "วรรณคด" ใช เราเรยกหนงสอวรรณคดวา "หนงสอ" หรอเรยกโดยใชชอผแตงกบชอลกษณะคำาประพนธและประเภทของเนอหา (เชน นราศนรนทรคำาโคลงหรอนราศพระยาตรง เปนตน) หรอเรยกโดยใชชอลกษณะคำาประพนธและเหตการณหรอโอกาสททำาใหเกดเรองนนๆขน (เชน เพลงยางหรอกลอนนราศรบพมาททาดนแดง เปนตน)
วรรณคด รจกกนอยางเปนทางการเมอ พ.ศ.๒๔๕๐ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวในโอกาสททรงตง โบราณคดสโมสรขน วตถประสงคของสโมสรนกเพอสงเสรมการประพนธ การศกษาประวตศาสตรและโบราณคด งานทสำาคญทสดเกยวกบวรรณคดคอ การพมพเผยแพรวรรณคดโบราณ เชน ลลตยวนพาย ทวาทศมาส และนราศพระยาตรง เปนตน นอกจากนยงมคณะกรรมการตรวจคดหนงสอทแตงด เพอรบพระบรมราชานญาตประทบพระราชลญจกรมงกรคาบแกว หนงสอใดทโบราณคดสโมสรนประทบพระราชลญจกรมงกรคาบแกวกไดชอวาเปน "วรรณคด" ซงในขณะนนถอวาเปน "หนงสอด"
Page 36
36
ตอมาใน พ.ศ. ๒๔๕๗ คำาวา "วรรณคด" จงไดประกาศใชอยางเปนทางการ เนองดวยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงตงวรรณคดสโมสร เพอสงเสรมการแตงหนงสอ เชนเดยวกบกจการของโบราณคดสโมสร และงานทสำาคญของวรรณคดสโมสรนกคอการพจารณายกยองหนงสอสำาคญของชาตวาเรองใดเปนยอดทางไหน สรปไดวา วรรณคด กคอ หนงสอหรองานเขยนทไดรบการยกยองวาแตงด มความงามดานภาษา การใชคำา มคณคาเขาขนวรรณศลป และมเนอหาทดสามารถโนมนาวจตใจผอานใหเกดความเพลดเพลน ความสำานกคด และอารมณตาง ๆ ตามผเขยน ลกษณะทสำาคญของวรรณคด สรปไดดงน ๑. มความเปนศลป (Artistic) ในคณลกษณะขอนวรรณคดตองมความงดงาม กลาวคอ ตองสะทอนชวตในแงความเปนจรงทถกตองงดงาม ๒. มลกษณะของการคาดคะเน (Suggestive) วรรณคดจะไมอยในลกษณะเปดเผยแบบตายตว หากแตจะเขาใจไดโดยการคาดคะเน การตความหมายทางวรรณคดจะขนอยกบการคาดคะเนของแตละคน การคาดคะเนอาจจะแตกตางกนไปตามความซาบซง (Appreciation) ของคนอาน ๓. มลกษณะของความคงทน (Permanent) เปนทนยมและอยในความทรงจำาของคนอานในระยะเวลาอนยาวนาน ไมใชเปนทนยมกนในวนนวนเดยวความหมายของวรรณกรรม คำาวา "วรรณกรรม" มความหมายตรงกบคำาภาษาองกฤษวา "Literature Works" หรอ "General Literature" และการใชคำาวา "วรรณกรรม" มปรากฏครงแรกในพระราชบญญตคมครองศลปะและ
Page 37
37
วรรณกรรม พ.ศ. ๒๔๗๕ โดยใหคำานยามคำาวา "วรรณกรรมและศลปกรรม" รวมกนไวดงน " วรรณกรรมและศลปกรรม หมายความรวมวาการทำาขนทกชนดในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตร แผนกศลปะ จะแสดงออกโดยวธหรอรปรางอยางใดกตาม เชน สมด สมดเลก และหนงสออน ๆ เชน ปาฐกถา กถาอน ๆ เทศนา คำาวา "วรรณกรรม" กไดนยมใชกนแพรหลายมาตามลำาดบ และสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ไดจดตงสำานกงานวฒนธรรมทางวรรณกรรมรวมอยในกระทรวงวฒนธรรมแหงชาตเมอ พ.ศ. ๒๔๘๕ มหนาทเผยแพรวรรณกรรมและสงเสรมศลปะการแตงหนงสอ เพอรกษาวฒนธรรมไทยอยางเปนทางราชการสบตอจากวรรณคดสโมสร ในรชกาลพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖ อยางไรกตาม ความหมายของวรรณกรรมทมผใหไวหลากหลายน ตามความหมายของหนงสอความรทวไปทางวรรณกรรมนนจะมความหมายกวาง โดยกนความครอบคลมงานหนงสอทกชนดหรอสงพมพทกประเภท ทงหนงสอทวไป หนงสอตำารา หนงสออางอง วารสาร นตยสาร และเอกสาร ตาง ๆ เปนตนประเภทของวรรณกรรม เนองจาก วรรณคด เปนสวนหนงของวรรณกรรม ตามทไดกลาวมาแลว แมจะมความแตกตางบางกตาม แตเมอกลาวถงประเภทของวรรณกรรม กจะกลาวถง ประเภทของวรรณคดดวยเชนกน ซงไดมผเขยนไดแบงประเภท ตามเกณฑและลกษณะตาง ๆ มากมาย ซงพอสรปไดดงน
๑. แบงตามลกษณะการประพนธ ม ๒ ประเภท คอ ๑.๑ วรรณกรรมรอยแกว คอ วรรณกรรมทไมกำาหนดบงคบคำา
หรอฉนทลกษณ เปนความเรยงทว ไป การเขยนในลกษณะนยงแบงยอยออกเปน
Page 38
38
๑.๑.๑ บนเทงคด (Fiction) คอ วรรณกรรมทมงใหความเพลดเพลนแกผอานเปนประการสำาคญ และใหขอคด คตนยม หรอ สอนใจ แกผอานเปนวตถประสงครอง ดงท ม.ล. บญเหลอ เทพยสวรรณ กลาววา บนเทงคด เปนวรรณกรรมทผประพนธมจดประสงคทใหความเพลดเพลน แตทงนมไดหมายความวาบนเทงคดเปนวรรณกรรมทไรสาระ บนเทงคดอาจมสาระในดานปรชญา ดานความเขาใจการเมอง หรอประวตศาสตรดกวาหนงสอสารคดบางเรองกได วรรณกรรม ประเภทนผประพนธมงหมายใหความบนเทง ตองกระทบอารมณผอาน มใชสำาหรบใหผอานไดความรหรอความคดเหน ไดแก นวนยาย เรองสน บทละคร
๑.๑.๒ สารคด (Non-Fiction) คอ วรรณกรรมทมงใหความร หรอ ความคด เปนคณประโยชนสำาคญ อาจจะเขยนเชงอธบายเชงวจารณ เชงพรรณนาสงสอน โดยอธบายเรองใดเรองหนง อยางมระบบมศลปะในการถายทอดความร เพอมงตอบสนองความอยากรอยากเหนใหแกผอาน และกอใหเกดคณคาทางปญญาแกผอาน ไดแก ความเรยง บทความ สารคดทองเทยว สารคดชวประวต อนทน จดหมายเหต
๑.๒ วรรณกรรม รอยกรอง คอ วรรณกรรมทการเขยนมการบงคบรปแบบดวยฉนทลกษณตางๆ เชน บงคบคณะ บงคบคำา และแบบแผนการสงสมผสตาง ๆ บางครงเรยกงานเขยนประเภทนวา กวนพนธ หรอ คำาประพนธ เชน โคลง ฉนท กาพย กลอน ราย ลลต เปนตน
๒. แบงตามลกษณะเนอเรอง ม ๒ ประเภท คอ ๒.๑ วรรณกรรมบรสทธ (Pure Literature) หมายถง วรรณกรรมทแตงขนจากอารมณสะเทอนใจตาง ๆ ไมมจดมงหมายทจะใหวรรณกรรมนน ทรงคณคาในทางใดเปนพเศษ แตวรรณกรรมนนอาจจะลำาคา ในสายตาของนกอานรนหลงๆ กเปนได แตมไดเปนเจตจำานงแทจรงของผแตง ผแตงเพยงแตจะแตงขนตามความปรารถนาในอารมณของตนเองเปนสำาคญ
Page 39
39
๒.๒ วรรณกรรมประยกต (Applied Literature) หมายถงวรรณกรรมทแตงขนโดยมเจตจำานงทสนองสงใดสงหนงอาจเกดความบนดาลใจทจะสบทอดเรองราวความชนชมในวรกรรมของผใดผหนงนนหมายถงวา มเจตนาจะเขยนเรองราวขนเพอประโยชนอยางหนง หรอมจดมงหมายในการเขยนชดเจน มใชเพอสนองอารมณอยางเดยว เชน วรรณกรรมประวตศาสตร วรรณกรรมการละคร และอาจหมายรวมถงพงศาวดารตาง ๆ ดวย
๓. แบงตามลกษณะการถายทอด ม ๒ ประเภท คอ ๓.๑ วรรณกรรมมขปาฐะ หมายถง วรรณกรรมทถายทอดโดยการบอก การเลา และการขบรอง ไมวาจะเปนในโอกาสหรอในวาระใด เชน ในการนอน การเตน การรำา หรอพธกรรมตาง ๆ ๓.๒ วรรณกรรมลายลกษณ หมายถง วรรณกรรมทถายทอดโดยการเขยน การจาร และการจารก ไมวาจะเปนการกระทำาลงบนวสดใด ๆ เชน กระดาษ เยอไม ใบไม แผนดนเผา หรอ ศลา
๔. แบงตามลกษณะของเนอหา (ซงจะเนนไปทางดานวรรณคดไทยเปนสวนใหญ) ม ๗ ประเภท คอ ๔.๑ วรรณคดนราศ วรรณคดประเภทนมลกษณะเฉพาะตว เปนการเขยนในทำานองบนทกการเดนทาง การพลดพราก การครำาครวญเมอตองไกลทอยอาศย คนรกหรอสงรก การเขยนในเชงนราศนมรปแบบโดยเฉพาะ เปนวรรณคดทกวนยมเขยนกนมาก มวรรณคดมากมายหลายเรอง เชน กำาสรวลศรปราชญ ทวาทศมาส นราศของสนทรภ นราศของพระยาตรง นราศนรนทร เปนตน ๔.๒ วรรณคดเฉลมพระเกยรต เปนวรรณคดในเชงประวตศาสตรการบนทกเหตการณแผนดนในทำานองสรรเสรญพระเกยรตของพระมหากษตรย วรรณคด ประเภทนมปรากฏอยในวรรณคดเปนจำานวนมากมาย เชน ลลตยวนพาย ลลตตะเลงพาย เพลงยาวเฉลมพระเกย
Page 40
40
ตร และโคลงเฉลมพระเกยรตตาง ๆ รวมทงวรรณคดประเภททตองการบนทกเรองราวสำาคญบางประการ เชน โคลงชะลอพระพทธไสยาสน เปนตน ๔.๓ วรรณคดศาสนา วรรณคดประเภทนเปนเรองทเกยวกบพทธศาสนาทงโดยตรงและโดยทางออม คอ มอทธพลมาจากความเชอทางศาสนา เชน มหาชาตฉบบตาง ๆ พระปฐมสมโพธกถา ไตรภมพระรวง ไตรภมฉบบตาง ๆ รวมทงวรรณคดจากชาดก ทงนบาตชาดกและปญญาสชาดก นนโทปทสตรคำาหลวง พระมาลยคำาหลวง เปนตน ๔.๔ วรรณคดทเกยวกบพธการขนบธรรมเนยมประเพณ เนอหาของวรรณคดประเภทนเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณ หรอ พธการตาง ๆ เชน ตำารานางนพมาศ พระราชพธสบสองเดอน ฯลฯ ๔.๕ วรรณคดสภาษต วรรณคดประเภทนเปนเรองเกยวกบคำาสอน ขอเตอนใจ เชน กฤษณาสอนนองคำาฉนท สภาษตพระรวง โคลงราชสวสด อศรญาณภาษต เปนตน ๔.๖ วรรณคดการละครหรอนาฏวรรณคด วรรณคดประเภทนนำาไปใชแสดงละคร หรอการแสดงทางนาฏศลปในลกษณะอน เชน เรองอเหนา รามเกยรต สงขทอง ไกรทอง เปนตน ๔.๗ วรรณคดนยาย วรรณคดประเภทนถาเขยนเปนการประพนธประเภทกลอนจะเรยกวากลอนประโลมโลกย วรรณคดนยายนมทงไมเขยนเปนกลอน เชน ลลตพระลอ และทเขยนเปนกลอน เชน พระอภยมณ เสภาขนชาง - ขนแผน เปนตนขอมลจากhttp://knowledge.eduzones.com/knowledge-2-1-1921.html
Page 41
41
ใบงานท ๑ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม
คำาชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนภาพความคดแสดงลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม
ชอ.......................................................................................
.......ชน................เลขท...................
Page 42
42
ใบงานท ๒วรรณคด/วรรณกรรมทฉนสนใจ
ชอ...............................................................ชน....................
....เลขท..............................................คำาชแจง ใหนกเรยนอานวรรณคดหรอวรรณกรรมทนกเรยนสนใจแลวทำากจกรรมตอไปน
๑. ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน ๑.๑ ชอหนงสอ/ชอเรอง................................................................................................................................ ๑.๒ ลกษณะคำาประพนธ............................................................................................................................... ๑.๓ ประเภทของวรรณกรรม........................................................................................................................
Page 43
43
๑.๔ เนอเรองโดยสรป........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๑.๕ สาเหตทสนใจ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. ใหนกเรยนเลอกขอความทประทบใจจากเนอเรองแลวคดลายมอตวบรรจงครงบรรทด อยางนอย ๑๐ บรรทด............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..........................................................................................................................................................................................
Page 44
44................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ...............................................................................................................................................................................
ใบงานท ๓วเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม
ชอ.......................................................................................
....ชน........................เลขท.......................
คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน๑. พจารณาคำาประพนธตอไปน วาเปนวรรณศลปคำาประพนธในลกษณะใด โดยนำาตวเลอกไปใช ในการตอบคำาถาม
ก. การเลนเสยงพยญชนะ ข. การเลนเสยงสระค. การเลนเสยงวรรณยกต ง. การเลนคำาจ. อปมา ฉ. อปลกษณช. บคคลวต ซ. สทพจน
๑. เปรยงๆ ดงเสยงฟาฟาด....................................................
Page 45
45
๒. ครคอแมพมพของชาต....................................................
๓. คณแมหนาหนกเพยง พสธา....................................................
๔. จะวาโศกโศกอะไรทในโลก ไมเทาโศกทรวงหนกเหมอนรกสมร .................................................. ๕. เงยบราวกบปาชา
..................................................... ๖. จะจบจองจองจองสงใดนน ดสำาคญคนคนอยางฉงน
..................................................... ๗. จบจบเจาเจาเจา รงมา
..................................................... ๘. งสหนหนส งอย
.................................................... ๙. เขาขนคคค เคยงสอง
.................................................... ๑๐. โฉมควรจกฝากฟา ฤาดน ดฤา
....................................................
๒. ใหนกเรยนเตมคำาอปมา/อปลกษณ ตอไปนใหถกตอง ๑. ดใจเหมอน............................................... ๒. หนาซดเหมอน......................................... ๓. งงเปน...................................................... ๔. เสยงดงราวกบ......................................... ๕. ปญญาประดจดง..................................... ๖. โกรธเปน................................................. ๗. ยงราวกบ................................................ ๘. เงยบเปน................................................. ๙. ใจกวางราวกบ........................................ ๑๐. เบาเหมอน...........................................
Page 46
46
เฉลยใบงานท ๓วเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม
ชอ.......................................................................................
....ชน........................เลขท.......................
คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน๑. พจารณาคำาประพนธตอไปน วาเปนวรรณศลปคำาประพนธในลกษณะใด โดยนำาตวเลอกไปใช ในการตอบคำาถาม
ก. การเลนเสยงพยญชนะ ข. การเลนเสยงสระค. การเลนเสยงวรรณยกต ง. การเลนคำาจ. อปมา ฉ. อปลกษณช. บคคลวต ซ. สทพจน
๑. เปรยงๆ ดงเสยงฟาฟาด ............สทพจน.................................... ๒. ครคอแมพมพของชาต ............อปลกษณ.................................. ๓. คณแมหนาหนกเพยง พสธา
.............อปมา....................................... ๔. จะวาโศกโศกอะไรทในโลก ไมเทาโศกทรวงหนกเหมอนรกสมร ............การเลนคำา................................ ๕. เงยบราวกบปาชา
.............อปมา........................................
Page 47
47
๖. จะจบจองจองจองสงใดนน ดสำาคญคนคนอยางฉงน การเลนเสยงวรรณยกต/การเลนเสยงพยญชนะ ๗. จบจบเจาเจาเจา รงมา .........การเลนเสยงพยญชนะ................. ๘. งสหนหนส งอย .........การเลนคำา..................................... ๙. เขาขนคคค เคยงสอง การเลนเสยงวรรณยกต/การเลนเสยงพยญชนะ ๑๐. โฉมควรจกฝากฟา ฤาดน ดฤา .........บคคลวต......................................
๒. ใหนกเรยนเตมคำาอปมา/อปลกษณ ตอไปนใหถกตอง ๑. ดใจเหมอน............................................... (ปลากระดไดนำา) ๒. หนาซดเหมอน......................................... (ไกตม) ๓. งงเปน...................................................... (ไกตาแตก) ๔. เสยงดงราวกบ......................................... (ฟาผา) ๕. ปญญาประดจดง..................................... (อาวธ) ๖. โกรธเปน................................................. (เปนฟนเปนไฟ) ๗. ยงราวกบ................................................ (ยงตกน) ๘. เงยบเปน................................................. (เปาสาก) ๙. ใจกวางราวกบ........................................ (แมนำา) ๑๐. เบาเหมอน........................................... (ปยนย)
เกมการเลนเสยงในคำาประพนธ
Page 48
48
วธการเลน
๑. ตดแถบประโยคกรอบสฟาใหทางซายมอ
๒. ควำาบตรคำาตอบไวผเลน
๓. ใหผเลนแขงขนกนเปดบตรคำาตอบแลวนำาบตรคำาตอบไปตดดานหลงของแถบประโยคใหถกตอง
ตวอยางแถบประโยคและคำาตอบ
นกนอยนอนแนบนำา ในนา
ตมเตอะตดเตมตา ตนเตน
จบจาบจบเจรจา จะแจม
เรไรรอนรองเรนเรยบรอยรมวง
เอยงอกเทออกอาง อวดองค อรเอย
จำาใจจำาจากเจา จำาจร
รกเรเรรกไร รงรก
เลนตว น
เลนตว ต
เลนตว จ
เลนตว ร
เลนตว อ
เลนตว จ
เลนตว ร
Page 49
49
ใบความร
เรอง คณคาและการวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม
วรรณคดและวรรณกรรม
วรรณกรรม คอ ผลงานสรางสรรคทเกดจากอารมณ ความรสกนกคดและการใชภาษาอยางมศลปะ
วรรณคด คอ ผลงานสรางสรรคทไดรบการยกยองวาแตงด มศลปะในการประพนธ ใหคณคาควรแกการศกษา มการอานสบทอดกนมาเปนเวลานาน
การวเคราะห คอ การแยกแยะรายละเอยดองคประกอบตางๆ ศกษาภมหลงประวตทมาของเรอง ประวตผแตง เนอหา เรองราว การดำาเนนเรอง ตลอดจนลกษณะนสยของตวละคร
การวจารณ คอ การใชเหตผล อธบายความรสกของตนเพอวจารณหรอแสดงความคดเหนตอกลวธการแตง การใชภาษารปแบบคำาประพนธ เนอหา แนวคด แลวพจารณางานเขยนนน ทงทนำาเสนอโดยตรง ทแฝงไวใหตความและศกษาบรบทตางๆ ของงานเขยนนน
เนอหาวรรณคดไทย
1. วรรณคดศาสนา มจดมงหมายเพอสรางศรทธาและสงสอนใหผอานเขาใจสาระหลกธรรมของศาสนา เนอเรองมหลกธรรมของศาสนา เนอเรองมทงทนำามาจากคมภรศาสนาโดยตรงและทนำาเคาโครงหรอ
Page 50
50
แนวคดของศาสนามาผกเปนเรอง เชน รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ไตรภมพระรวง สามคคเภทคำาฉนท ธรรมาธรรมะสงคราม ฯลฯ
2. วรรณคดสภาษตคำาสอน แตงขนเพอใชเปนแนวทางใหผอานนำาไปประพฤตปฏบต โดยมเนอเรองสวนใหญไดรบอทธพลจากหลกธรรมทางศาสนา เชน สภาษตพระรวง โคลงโลกนต ฯลฯ
3. วรรณคดขนบประเพณและพธกรรม แบงเปน ๒ ลกษณะ คอ เปนบททนำาไปใชในการประกอบพธ มเนอหาและการใชภาษาทไพเราะ สรางอารมณใหรสกถงความศกดสทธของพธ เชน กาพยเหเรอ ลลตโองการแชงนำา มหาชาตคำาเทศน หรออกลกษณะหนง คอ เนอหาใหรายละเอยดเกยวกบพธกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ เชน พระราชพธสบสองเดอน โคลงพระราชพธทวาทศมาส ฯลฯ
4. วรรณคดประวตศาสตร มเนอหาเกยวกบการศกษาสงคราม การสดดวรชนทกลาหาญและเลาถงเหตการณสำาคญทเกดขนในบานเมอง เชน ศลาจารกพอขนรามคำาแหง ลลตยวนพาย ฯลฯ
คณคาของวรรณคด
1. คณคาดานเนอหา ชวยใหเปนความสำาคญของการศกษาวรรณคดโดยอาศยการดำาเนนเรองหรอแนวคดเปนเครองมอในการวเคราะหวรรณคด เพอใหเกดความเขาใจทลกซง การดำาเนนเรองในเนอหาเปนสวนททำาใหผอานเขาใจเรองราวทงหมด ทงสอดแทรกแนวคดและกลวธในการดำาเนนเรองใหผอานไดใชมมมองความคดพจารณาเรองนนๆ โดยผอานอาจมทศนะตอเรองแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณและความสนใจของผอาน ซงเปนสงทดทจะทำาใหเกดการพฒนาความคดและเสรมสรางจนตนาการ ชวยยกระดบความคดและจตใจของผอานใหสงขน การวเคราะหคณคาดานเนอหา สามารถวเคราะหในประเดนตางๆ ไดดงน
๑.๑ ไดรบความรความเขาใจในเรองตางๆ เชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ สภาพสงคม การเมองการปกครอง การดำารงชวตของคนในสมยนนๆ และความรอนๆ
Page 51
51
๑.๒ ไดรบประสบการณ กวถายทอดประสบการณทเกดจากการมองโลกอยางกวางขวางและลมลก จากประสบการณสวนตวของกวไดกลายเปนประสบการณรวมระหวางผอานกบกว ผอานไดรบประสบการณจากการอานงานของกว
๑.๓ เกดจนตนาภาพ ผอานเหนคณคาในความงดงามของวรรณคดทำาใหเกดความประทบใจ และรบรความคดทแปลกใหม เปนกระบวนการทใหราบละเอยดโดดเดน และใหผอานไดสรางความคดตาม ซงขนอยกบพนฐานของแตละคน ผอานเกดความคดจนตนาการกวางไกลและประเทองปญญา
๑.๔ พฒนาจตใจผอาน วรรณคดตางตางๆ มเนอหาสาระ เรองราวสนก อานแลวสบายใจ สามารถกลอมเกลาจตใจใหออนโยน ใหขอคดคตธรรม อกทงสอนใหประพฤตด ประพฤตชอบ สรางสรรค จรรโลงใจใหเกดกำาลงใจยามททอแท
2. คณคาดานวรรณศลป วรรณคดทไดรบยกยองวาดเดนตองมกลวธการประพนธทดเยยม และใหคำาเหมาะสมกบลกษณะหนาทของคำา ถกตองตรงความหมาย เหมาะสมกบเนอเรองและมเสยงเสนาะ ซงผอานจะเกดจนตนาการตามเนอเรองได จะตองเขาใจสำานวนโวหารและภาพพจน เสมอนไดยนเสยง ไดเหนภาพเกดอารมณสะเทอนใจ มความรสกคลอยตาม ดงน
๒.๑ การใชโวหาร๒.๑.๑ บรรยายโวหาร เปนการเลาเรอง เลาเหตการณทม
เวลาสถานท ซงแสดงใหเหนความสมพนธตอเนองกน การบรรยายมจดมงหมายใหผอานเขาใจวาเรองราวนนๆ เกดขนและดำาเนนไปอยางไร เรองราวดงกลาวอาจเกดขนจรง หรอเปนเรองทเกดจากจนตนาการของกวกได
๒.๑.๒ พรรณนาโวหาร เปนการใหรายละเอยดของเรองราว เพอใหผอานเหนสภาพหรอลกษณะทละเอยดลออและพรรณนาความรสกกระทบอารมณความรสกของผอาน ทงนการพรรณนาทำาใหผอานผฟงมองเหนภาพ การพรรณนาจงมกแทรกอยในการเลาเรองหรอการบรรยาย
๒.๑.๓ เทศนาโวหาร คอโวหารทมงในการสงสอน โนมนาวจตใจผอานใหคลอยตาม
Page 52
52
๒.๑.๔ สาธกโวหาร คอ โวหารทมจดมงหมายเพอใหเกดความชดเจนดวยการยกตวอยางประกอบ เพออธบายสนบสนนความคดเหนใหนาเชอถอ
๒.๑.๕ อปมาโวหาร คอ โวหารเปรยบเทยบสงหนงกบอกสงหนง เพอใหผอานเขาใจมากขน
๒.๒ การใชภาพพจน เปนการพลกแพลงภาษาใหแปลกออกไปกวาทเปนอยปกต ทำาใหเกดรสกระทบความรสกและอารมณตางกบภาษาทใชอยางตรงไปตรงมา ดงน
๒.๒.๑ อปมา คอ การเปรยบเทยบสงหนงคลายหรอเหมอนกบอกสงหนง โดยมคำาแสดงความเปรยบ เชน เปรยบ ประดจ ดจ ดง เหมอน ราวกบ ราว เพยง เพยง ฯลฯ
๒.๒.๒ อปลกษณ คอ การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง ซงแตกตางจากการอปมา โดยอปลกษณมกใชคำาวา เปน คอ ในการเปรยบ
๒.๒.๓ สญลกษณ คอ การเปรยบเทยบสงหนงแทนอกสงหนง โดยไมมคำาแสดงความเปรยบ เขาเปนคนเจาชมาก เหนเปลยน“ตกตาหนารถประจำาเลย”
๒.๒.๔ อตพจน คอ การใชถอยคำาทกลาวผดไปจากความเปนจรง โดยกลาวถงสงหนงเปรยบเทยบกบสงทดเกนมากกวาความจรง
๒.๒.๕ บคคลวต คอ การกลาวถงสงทไมมชวตจตใจใหมการกระทำาเหมอนมนษย
๒.๒.๖ สทพจน คอ การใชคำาเลยนเสยงธรรมชาต
๒.๓ การเลนเสยง คอการเลอกสรรคำาทมเสยงสมผสกน ไดแก การเลนเสยงอกษร เสยงสระ และเสยงวรรณยกต เพอเพมความไพเราะและแสดงความสามารถของกวทแมจะเลนเสยงของคำาแตยงคงความหมายไวได ดงบทประพนธ
เสนาสสส ศรแผลงยงคายหลายเมองแยง แยงแยงรกรนรนรนแรง ฤทธรบ
Page 53
53
ลวงลวงลวงวงแลว รวบเราเอามา๒.๓.๑ การเลนเสยงอกษร คอการใชคำาทมเสยงพยญชนะ
เดยวกนหลายๆ พยางคตดกน เพอความไพเราะ จากบทประพนธดงน รก-รน-รน-รน-แรง-ฤทธ-รบ เปนเสยง /ร/
๒.๓.๒ การเลนเสยงสระ คอ การใชสมผสสระทมเสยงตรงกน ถามตวสะกดกตองเปนตวสะกดในมาตราเดยวกน แมจะใชพยญชนะมาใชเลนสมผสเสยงสระอก ส-ส-ส, คาย-หลาย
๒.๓.๓ การเลนเสยงวรรณยกต คอการใชคำาทไลระดบเสยง ๒ หรอ ๓ ระดบ เปนชดๆ เชน ลวง-ลวง-ลวง
3. คณคาดานสงคมและสะทอนวถไทย วรรณคดเปนวฒนธรรมทางภาษาทแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองในอดต บอกเลาเรองราวดานชวตความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณ สภาพสงคมหรอความรสกนกคดของคนในสงคม ซงเปนลกษณะประจำาชาตทแสดงออกมาทางวรรณคดดวยภาษาทงดงามไพเราะ ทำาใหผอานเกดความรสกเปนชาตรวมกน เพราะตางรสกวาไดเปนเจาของขนบธรรมเนยมประเพณและภาษาเดยวกน แบงเปน ๒ ประเภทคอ
๓.๑ วรรณคดชนำาสงคม เปนการพจารณาคณคาดานสงคมวาวรรณคดมสวนเกยวขอกบสงคม สะทอนใหเปนสภาพสงคม ทงดานคานยมวฒนธรรมและความประพฤตของคนในสงคม แนวทางการปฏบตตน หรอชใหเหนปญหาทสงคมขณะนนกำาลงเผชญอย
๓.๒ วรรณคดสรางสำานกรวมในความเปนชาต วรรณคดเปนสงผกพนจตใจของคนในชาตใหสำานกวารวมอยในชาตเดยวกน วรรณคดจะเปนสอกลางทนำาไปสการรวมเปนชาต ซงจะเปนเครองผกจตใจคนในชาตใหเปนหนงเดยวกน
4. ขอคดทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน การอานวรรณคด ผอานจะไดรบขอคดตางๆ ทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนได ไมวาจะเปนคตธรรม คำาสอนตางๆ โดยกวนำาเสนอผาน ฉาก ตวละคร หรอบทสนทนา อนเปนลกษณะเฉพาะของแตละเรอง เชน
Page 54
54
๔.๑ ดานการศกษา ในวรรณคดหลายเรอง จะใหขอคดเกยวกบการศกษาเลาเรยน มคำาสอนทแสดงใหเหนถงคณคาและความสำาคญของการศกษา
๔.๒ ดานการรจกใชชวตอยางพอเพยง เปนขอคดสอนใจสามารถใชไดทกยคสมย
๔.๓ ดานความสามคค วรรณคดชวยปลกสำานกใหมความสามคคกลมเกลยวกน
๔.๔ การปฏบตหนาทของตน ไมวาจะเปนหนาทใดกทำาดวยความเตมใจไมเกยงงอน เพอใหงานประสบความสำาเรจ ทงทเปนหนาทตอตนเอง สงคม หรอประเทศชาต
หลกการวเคราะหคณคาวรรณคด1. การวเคราะหคณคาดานเนอหา ผอานตองทำาความเขาใจบท
ประพนธใหตลอดทงเรอง และจนตนาการขนในใจเพอจะไดเขาใจสารทกวตองการสอ โดยศกษาดงน
๑.๑ วเคราะหสาระของบทประพนธ สาระทกวสออกมายงผอานอาจเกยวกบขอเทจจรง ความร ความคด(ทศนะของกว) หรอความรสกกได เมออานบทประพนธแลวผศกษาควรจบสาระนนมลกษณะแปลกใหมนาสนใจหรอไม มลกษณะสรางสรรคจรรโลงจตใจ หรอชวยยกระดบจตใจผอานใหสงขนไดหรอไม มประโยชนตอใครบาง เพราะเหตใด
๑.๒ วเคราะหการวางโครงเรองและการลำาดบความในเรอง คอ การวเคราะหวากววางโครงเรองในลกษณะใด มองหาปมของเรอง เรมจากปญหาทปรากฏจนกระทงถงการคลคลายปญหา
๑.๓ วเคราะหกลวธการประพนธ คอ การพจารณาเรองกลวธตางๆ ทผแตงนำามาใชในการประพนธ เพอชวยใหงานประพนธมคณคานาสนใจ ชวนใหผอานตดตามหรอเกดความประทบใจในการวเคราะหคณคาดานเนอหาน ผอานตองเขาใจกลวธในการนำาเสนอ
วเคราะหกลวธการนำาเสนอ คอ การพจารณาวากวใชวธการใดททำาใหงานเขยนมความนาสนใจ นาตดตาม หรอนาประทบใจ เชน เสนออยางตรงไปตรงมาทำาใหผอานจบความงาย เสนอดวยใหผอานตความ
Page 55
55
เสนอดวยวธการใชภาพพจนเหนอจรง สรางความแปลกใหมและดงดความสนใจของผอานหรอเสนอดวยวธการแสดงใหเหนอาการเคลอนไหวทงการเคลอนไหวทางกายและทางอารมณ คอความรสกทเปลยนไปมาของตวละคร เพราะธรรมชาตของมนษยนนยอมมอารมณแปรปรวน เปลยนไปมาตามความนกคดและสภาพแวดลอม
2. วเคราะหคณคาดานวรรณศลป วเคราะหความไพเราะของบทประพนธ คอการพจารณาวาบทประพนธนนๆ มความไพเราะอยางไร ซงความไพเราะของบทประพนธเกดดวยเหต ๒ ประการ คอ ความไพเราะอนเกดจากรสคำา และความไพเราะอนเกดจากรสความ
๒.๑ ความไพเราะอนเกดจากรสคำา พจารณาไดจากการเลอกสรรคำา และการเลอกคำาทมเสยงเสนาะไพเราะ ซงเกดจากวธการใชคำาเลยนเสยงธรรมชาต คำาทมเสยงสมผสคลองจองกน การเลนคำา และลลาจงหวะของคำา
๒.๒ ความไพเราะอนเกดจากรสความ พจารณาไดจากการใชคำาทมความหมายกระชบ ชดเจน และการใชโวหารตางๆ กวถายทอดอารมณ ความรสก ไดอยางลกซง กระแทกอารมณ กระเทอนจตใจ และกระทบความรสก เชน
ไผซอออเอยดเบยดออด ลมลอดไลเลยวเรยวไผ
ออดแอดแอดออดยอดไกว แพใบไลนำาลำาคลองกระเพอมพลวพลวปลวควาง เธอวางรางปลอยลอยลองบนแพใบไผใยยอง แสงทองสองทาบฉาบมาจากบทประพนธจะเหนวารสของคำา คอ การเลอกสรรคำามาใช
เพอใหเกดเสยงเสนาะ ททำาใหเหนภาพและความไพเราะสละสลวย การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง(อปลกษณ) “ไผซอออเอยดเบยดออด ”และมการใชคำาเลยนสยงธรรมชาต(สทพจน) “ออดแอดแอดออด ”นอกจากนจะพบวากวทำาใหบทประพนธงดงามสละสลวยดวยสมผสใน ทงสมผสสระและสมผสอกษร
จากบทประพนธ กวใช อปลกษณ ในการเปรยบ ไผ เปน ซอ ภาพของไผ ออเอยดเบยดออด เมอลมลอดไลเลยวเรยวไผ คอ ลมพดไป
Page 56
56
ตามชองวางของลำาไผทเรยวยาว กวใชสทพจนในการเลยนเสยงไผเบยดสกน กวจนตนาการวามเจาหญงทกำาลงรอคอยเจาชาย เจาหญงกำาลงลองลอยอยบนแพใบไผ และมแสงแดดอาบไลลงมา บทประพนธนกวใชภาษาแสดงจนตภาพไดอยางงดงามละเมยดละไม โดยการใชภาพพจนอปลกษณและใชสทพจน
3. การวเคราะหคณคาดานสงคมและสะทอนวถไทย วรรณคดและวรรณกรรมทวไป ผแตงมกสอดแทรกความร ความคด และอารมณ สะทอนวถชวต ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ คานยมของคนในสงคมสมยนนๆ ในวรรณคด ผอานจะตองมวจารณญาณในการอาน คอ เมออานแลวนำาไปคดพจารณาความร ความคด สามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนได
๓.๑ คณคาทมตอผอาน คอ การวเคราะหวา บทประพนธนนๆ มคณคาตอจตใจ สตปญญา และความประพฤตของผอานแตละคนอยางไร
๓.๒ คณคาทมตอสงคม คอ การวเคราะหวาบทประพนธนนๆ ชวยสะทอนภาพของสงคมไดชดเจนมากนอยเพยงไร และมอทธพลตอความเปลยนแปลงของสงคมในระดบใด
4. การวเคราะหขอคดเพอนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน วรรณคดหรอวรรณกรรมทวไป เมอผอานสามารถวเคราะหไดวาเรองทอานมคณคาดานเนอหา ดานวรรณศลปและดานสงคมอยางไรแลว ผอานยอมสามารถพจารณาขอคดทไดจากการอานวรรณคด หรอวรรณกรรมเรองนนๆ ทสอดแทรกอยและเหนแนวทางในการนำาขอคดไปใชในชวตประจำาวนไดโดยมแนวทาง ดงน
๔.๑ พจารณาขอคด การอานวรรณคดและวรรณกรรมทกเรองผอานจะไดขอคดทแตกตางกน โดยขนอยกนวย ประสบการณและพนฐานความรของผอาน เชน บทละครพดเรองเหนแกลก ผอานจะไดขอคดเกยวกบความรกของพอแมทมตอลก ยอมเสยสละใหไดทกยาง หรอเสภาเรองขนชางขนแผน ตอนพลายงามพบพอ ขอคดทได เขน ความสำาคญของการศกษาเลาเรยนไมวายคใดสมยใด การศกษายงคงมความ
Page 57
57
จำาเปน แมวาในสมยนนโรงเรยนยงไมมกตองศกษาจากพอแมปยาตายายหรอพระสงฆ
๔.๒ การนำาไปใช พจารณาขอคดทไดจากการอานวรรณคดแลวสามารถนำาประโยชน ความร หรอสาระจากการอานมาประยกตใชใหเขากบชวตประจำาวนไดอยางมประสทธผล เชน นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ ไดอานเสภาเรองขนชางขนแผน แลวนำาขอคดมาประยกตใชในชวตประจำาวน นกเรยนกสามารถประสบความสำาเรจในชวตการเรยนและการทำางาน สามารถบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคมสวนรวมและประเทศชาตได อานแลวสามารถนำาสาระความรมาพฒนาจตใจพฒนาปญญาและจรรโลงสงคมไดการอานวรรณคดหรอวรรณกรรมจะเกดประโยชนสงสดเมอผอานไดกลนกรองคณคาทไดจากวรรณคดออกมา ทงคณคาดานอารมณและคณคาทางความคดนำาไปพฒนาคณภาพชวตของตนเอง สงคม และประเทศชาต
แบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม
คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน
Page 58
58
๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมหลกการการวเคราะหกดาน อะไรบาง (๑ คะแนน)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๒. การพจารณากาสาระ การวางโครงเรอง การลำาดบความ กลวธการนำาเสนอ เปนการวเคราะหคณคาดาน(๑คะแนน)..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๓. เหตใดจงมคำากลาววา วรรณคดชนำาสงคม “ ”.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๔. เหตใดกวจงมการบรรยายฉากในวรรณกรรม (๑ คะแนน)........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Page 59
59
๕. คณคาของวรรณกรรมดานสงคม แบงออกเปน ๒ ลกษณะใหญๆ คอ (๑ คะแนน )๑..........................................................................................................................................................................๒...........................................................................................................................................................................๖. สงสำาคญในการศกษาวรรณกรรมนอกจากความสนกแลวคอ สงใด เพราะอะไร (๒ คะแนน)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๗. ใหนกเรยนทำาเครองหมาย ลงใน ชองคำาตอบ (๓ คะแนน)
คำาถาม ใช ไมใช๑. แดงอานเรอง ๔ แผนดนแลวเกดความรกชาตเปนคณคาของวรรณกรรม๒. จรยธรรมของคนในเรองทอานสะทอนใหสภาพสงคมนนๆ๓. การใชคำาซำาเปนการแสดงความเกงของกวเทานน๔. ภาพพจนในวรรณกรรมเสรมสรางจนตนาการใหผอาน๕. วรรณศลปไมจดเปนคณคาของวรรณกรรม
เฉลยแบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม
คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน
Page 60
60
๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมหลกการการวเคราะหกดาน อะไรบาง (๑ คะแนน).....๔ ดาน..............................................................................................................................................................๑.คณคาดานเนอหา ...........๒. คณคาดานวรรณศลป .......๓.คณคาดานสงคม....................................................๔. คณคาดานขอคดทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน........................................................................๒. การพจารณากาสาระ การวางโครงเรอง การลำาดบความ กลวธการนำาเสนอ เปนการวเคราะหคณคาดาน(๑คะแนน)........คณคาดานเนอหา.........................................................................................................................................๓. เหตใดจงมคำากลาววา วรรณคดชนำาสงคม “ ”........เพราะ วรรณคดสะทอนสภาพสงคมในขณะนนทเปนอย หรอสะทอนพฤตกรรมตองบคคลในยคนนใหเหน.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๔. เหตใดกวจงมการบรรยายฉากในวรรณกรรม (๑ คะแนน)..........การบรรยายฉากในวรรณกรรมเปนสรางภาพในทศนของผอานในเกดจนตภาพคลอยตามหรอเขาถง ฉากหรอเหตการณนน
Page 61
61
ๆ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๕. คณคาของวรรณกรรมดานสงคม แบงออกเปน ๒ ลกษณะใหญๆ คอ (๑ คะแนน )๑.......ชนำาสงคม....................................................................................................................................................๒......สรางความสำานกรวมในชาต.........................................................................................................................๖. สงสำาคญในการศกษาวรรณกรรมนอกจากความสนกแลวคอ สงใด เพราะอะไร (๒ คะแนน)..............วรรณกรรมสะทอนความคดความรสกของกวทำาใหทราบแนวคด ทศนคตรวมถงสภาพสงคมทงจากการบรรยายตางๆของกวหรอสะทอนออกมาจากตวละคร พฤตกรรม วรรณกรรมจงมคณคาในดานสงคม ดานวรรณศลป และมขอคดทสามารถนำาไปใชประโยชนได............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๗. ใหนกเรยนทำาเครองหมาย ลงใน ชองคำาตอบ (๓ คะแนน)
คำาถาม ใช ไมใช๑. แดงอานเรอง ๔ แผนดนแลวเกดความรกชาตเปนคณคา
Page 62
62
ของวรรณกรรม๒. จรยธรรมของคนในเรองทอานสะทอนใหสภาพสงคมนนๆ
๓. การใชคำาซำาเปนการแสดงความเกงของกวเทานน
๔. ภาพพจนในวรรณกรรมเสรมสรางจนตนาการใหผอาน
๕. วรรณศลปไมจดเปนคณคาของวรรณกรรม
แบบทดสอบหลงเรยนเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย
วชาภาษาไทย ท ๒๒๑๐๑ ชนมธยมศกษาปท ๒ จำานวน ๑๒ ขอ--------------------------------------------------------------------
-------------------------------คำาชแจง ใหนกเรยนเลอกคำาตอบทถกทสดเพยงคำาตอบเดยว โดยทำาเครองหมาย × ทบตวเลอกทกำาหนด๑. จดประสงคของการพจารณาภาษาในวรรณคดคอขอใด
ก. บอกชอเรองไดข. นำามาเขยนเรยบเรยงใหมค. อธบายลกษณะของภาษาในเรองง. พดแสดงความคดเหนเกยวกบภาษาวรรณคด
๒. การพจารณาคณคาวรรณคด พจารณาไดจากสงใดก. ภาพ ข. ชอเรองค. ถอยคำา สำานวน ง. ชอเรอง, เนอเรอง
๓. “คนเหนคนเปนคนนนแหละคน คนเหนคนใชคนใชคนไมเกดเปนคนตองเปนคนทกคนไป จนหรอมผดไพรไมพนคน”
บทประพนธขางตนมความเดนในดานใดมากทสดก. การเลนคำาซำา ข. การเลนคำาพองค. การใชสมผสสระ ง. การใชสมผสอกษร
๔. สาระทไดจากคำาประพนธในขอ ๓ คอขอใดก. เกดเปนคนยอมมศกดศร
Page 63
63
ข. เกดเปนคนตองทำาความดค. จะรวยหรอจนกเปนคนเหมอนกนง. คนจนแนะคนรวยมสทธเทาเทยมกน
จงใชคำาประพนธตอไปน ตอบคำาถามขอ ๕ ๖–“มาทำาลายรวระวงใหพงราบ มารายเสกมนตสาปใหหมดเศรา
มาใหหวงคดถงทกคำาเชา มาปลนเอาหวใจไปหมดแลว”๕. บทประพนธขางตนไมปรากฏลกษณะการแตงแบบใด
ก. การเลนคำาซำา ข. การเลนคำาพองค. การใชสมผสสระ ง. การใชสมผสอกษร
๖. นกเรยนคดวาผแตงมความรสกตามขอใดก. อาลย ข. จรงจงค. เสยใจ ง. มความรก
๗. ขอใดเปนการเลนเสยงพยญชนะก. จะเอาลมหมฟามาหารกข. ถกศรปกตรงใจเสนหาค. ครวญเครงครำาครงคอนคนเวลาง. ไมสรางซาซบรกประจกษทรวง
๘. โหยหวนหวดหวดรถไฟ จดหมายอยไหนในโลกกวางผานหบเหวทะเลทรายไปตามราง เลอยลอดอโมงคกวางอนมดนานบทประพนธขางตนมลกษณะเดนตามขอใด
ก. การใชสทพจน ข. การใชอปมาค. การใชอปลกษณ ง. การเลนเสยงวรรณยกต
๙ มงมตร“ ... เธอมสทธทจะลองแมนำารนทจะบกดงดำากลางคำาคน ทจะชนใจหลายกบสายลมทจะรำาเพลงเกยวโลมเรยวขาว ทจะยมกบดาวพราวผสมทจะเหมอมองหญานำาตาพรม ทจะขมขนลกโลกหมกมน
ในบทรอยกรองน ผแตงวางตนไวในฐานะอะไร
Page 64
64
ก. บคคลอนเปนทรก ข. เพอนค. พระ ง. คร
๑๐. ขอใดไมมคำาเปรยบเทยบก. ไปเอาขาวโคมลอยนมาจากไหน โกหกทงเพข. งานเลยงคนนฉนจะสวมหนากากอนใหมค. เราไมควรพดเรองนใหคนปากสวางอยางเธอฟงง. พวกกนแลวชกดาบ ตองใหเจาหนาทตำารวจจดการ
*************************************
เฉลยคำาตอบ
แบบทดสอบหลงเรยนขอ คำาตอบ๑.๒.๓.๔.๕.๖.๗.๘.๙.
๑๐.
คคกคขงคกขข