Top Banner
DISSERTATION / DOCTORAL THESIS Titel der Dissertation /Title of the Doctoral Thesis Die Zeitschrift PLAN: Österreichischer Identitätsdiskurs und kollektives Gedächtnis in der Nachkriegszeit verfasst von / submitted by Mag. Marie-Desiree Hebenstreit angestrebter akademischer Grad / in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doktorin der Philosophie (Dr. phil) Wien / Vienna 2015 Studienkennzahl lt. Studienblatt / degree programme code as it appears on the student record sheet: A 092 332 Dissertationsgebiet lt. Studienblatt / field of study as it appears on the student record sheet: Doktoratsstudium Philosophie / Deutsche Philologie Betreut von / Supervisor: Mitbetreut von / Co-Supervisor: Univ.-Prof. Dr. Roland Innerhofer
268

DISSERTATION / DOCTORAL THESISothes.univie.ac.at/39471/1/2015-10-19_9607160.pdf2015/10/19  · DISSERTATION / DOCTORAL THESIS Titel der Dissertation /Title of the Doctoral Thesis „Die

Apr 27, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
„Die Zeitschrift „PLAN“: Österreichischer Identitätsdiskurs und
kollektives Gedächtnis in der Nachkriegszeit“
verfasst von / submitted by
Mag. Marie-Desiree Hebenstreit
angestrebter akademischer Grad / in partial fulfilment of the requirements for the degree of
Doktorin der Philosophie (Dr. phil)
Wien / Vienna 2015
Studienkennzahl lt. Studienblatt / degree programme code as it appears on the student record sheet:
A 092 332
Dissertationsgebiet lt. Studienblatt / field of study as it appears on the student record sheet:
Doktoratsstudium Philosophie /
Deutsche Philologie
3 4 " $-
$-
6. 9Identität‘ als Selektionskriterium literarischer Verbände ............................................71
II. ANALYTISCHER TEIL
7. Österreichischer Identitätsdiskurs und individuelles Gedächtnis im Umfeld des Plan 7.1. Einleitung ................................................................................................................ 78 7.2. Otto Basil in der Forschung .................................................................................. 79
7.2.1. Otto Basil im kulturpolitischen Kontext bis 1945 ..................................... 81 7.2.2. Otto Basil als innerer Emigrant? ................................................................. 85
7.3. Individuelles Gedächtnis im Netzwerk des Plan ................................................. 92 7.3.1. Rudolf Felmayer ............................................................................................ 95 7.3.2. Ernst Jirgal .................................................................................................... 100 7.3.3. Johann Muschik ............................................................................................ 103 7.3.4. Theodor Sapper ............................................................................................ 106
7.4. Zusammenfassung .................................................................................................. 109
8.2.1. 950-Jahre Österreich ..................................................................................... 113 8.2.2. Austriaca: „Was ist österreichisch?“ ........................................................... 118 8.2.3. Kleine österreichische Anthologie ................................................................ 120
8.3. Opfer – Täter – Diskurs ......................................................................................... 122 8.3.1. Umgang mit Täterschaft: Entnazifizierung ................................................ 124 8.3.2. Diskussion der Schuldfrage .......................................................................... 142 8.3.3. Schuldfrage - Generationenfrage ..................................................................161
:
ANHANG
10. Verzeichnis der Abkürzungen ...................................................................................... 226 10.1. Archive und Bibliotheken ..................................................................................... 226 10.2. Institutionen, Verbände, Parteien und Bezeichnungen ..................................... 226 10.3. Zeitschriften ........................................................................................................... 227
11. Literaturverzeichnis ...................................................................................................... 227 11.1. Ungedruckte Quellen ............................................................................................ 227
11.1.1. Archivquellen ............................................................................................... 227 11.1.2. Privatdrucke ................................................................................................. 230 11.1.3. Tondokumente .............................................................................................. 230
11.2. Gedruckte Beiträge ............................................................................................... 230 11.2.1. Gedruckte Beiträge im Plan ....................................................................... 230 11.2.2. Publikationen der Plan-Redaktion ............................................................. 237
11.3. Online-Quellen ....................................................................................................... 239 11.4. Sekundärliteratur .................................................................................................. 242
12. Zusammenfassungen ..................................................................................................... 265 12.1. Zusammenfassung (Deutsch) ............................................................................... 265 12.2. Summary (English) ............................................................................................... 266
13. Lebenslauf ...................................................................................................................... 267
@
& &- " &
=3 8=" ) 0 8 " " " @3 7 < 03 ( 0 @Arbeiter
Zeitung G<H8:0=0=>?= 0=E0
D
4 - 0; -
& 6 ( 4
) Erwin Müller Verlag0 & -
A 0 # &4 &
L3 M H & M / G00 3 1
H0 Plan & 005I. / 50 0 : 3 @% 7 0$ &A - ( 0)
00@4=>>J0 ; @ & 04 - 7 0) 00@4=>>K0
D I3L 3 L " @ 0 * < 0G0=H0 ) @'! ( 8EE;0
J "I@ % 7 0! 1 0 " 5 =>;D0) 00@4=>>J0
? + N *@ ! 0$' ,) < -0) 00@48E=E0
K ! + @! 3 03 - " 0 )@ 8E=E0
> -"@4 / =>;D03 3 0 @ 0@$ / ! &0< @$ '=>?J 0=:,=8?0" 0D;,DK0
=E < 4 "- ( Österreichische Literaturzeitschriften 1945-1990 & 0 -@LL&&&0 00L, L( L( 0G<=K0=E08E=DH0
! ( + Plan 0 " 6 &
Plan . =>K8 3
# 3 # 5 --H=D & &
== ) 6 @3. - !5 # %- % *0 . - ) & G 6@) 1& 0) 00@ =>JJH 4 / &0 &8E=E) ' 0 A 8D05 8EEK & G5 + G"0H@ 6 0 & 0 &!0 @8EEKH0
=8 =>:K ' Plan ') . & &0< . & $- 03 &"< 0 .&'0! ( -& 0< & 3 =>:K. 0
=: 3 5 6 " 7 % =>>E. 0
=; . ) . . + I* < < 1 4 =>;D0GI* + @4 /* <=>;D,=>DE0) @ =>DEH0 . ) -PlanG$- " @< B( C0 . ) @ - =>??H & /* 6 G + @ ' )0 * ) 6 0 . ) @ -8EE:H0
?
&- 7 0
&1 & . 3 <
- -94 F & .
& & 3 & *
A 1 &A
& 94 F & @
K
& ' .
( 9 3 F & <&
) &G?08080H0 & . 1*3 #
GK0:080H & ' -
' A 3 &GK0;0=0H3 3I
GK0;080H &3 5 GK0;0:0H0
1 06& - 1
3 & 4 % 9- ! F
>
& '
& -
=K 10G"0H@% % &A 7 03 - 0) @')!7=>KK 0?E0
=E
Philosophie . - - - 5
. - - 3 & * . 0 &
=> 3 Q 1 . 1 1!@" 0 @8EEJ0
8E % G"0H@/I /, $0 ,( ,! 0 @8EEK 0J=,J8G0B CH0
8= @" 0 * ( 0 @$,+=>K? 0;?0 88 "0!0@0B C0 @#G"0H0@" )4( -0
0 @ &S+'=>?= 0?KK,KEK0" 0?>K0 8: ! @'&0 @ 0G"0H@ - 0"@
==
&08J & !
- -& 1
8D $ @ 0 @ 0@ 0 ( - -01 @ -8EEJ 0==0
8J 6L+ ) L$ @! ! 0" /I - , - 0 @$,+=>?8,=>>80
8? $ . & ,- =K0# 0 &. B ,"*- C 0 1 ( - . & 3 3& & 0 $ @3 0 @ 6L+ ) L$ @ ! ! 0G0=H 0W,WW'0" 0W'0
8K $ @3 0W'0 8> 30 0WW0 :E 30 0W'0 := @" 0:>0 :8 30 0JE0
=8
-- & /I ,
3 & & ,- !
0
< &
&. )R R.
0:K & 1 -
:: 4 " 3@ - $& 0 @ 000@ - 0!4 @) '8EE8 0 ?,8?0" 0=D0
:; $ @%&0<3 $ 0 @ 0@ 0D8>,D;E0
:D 30 0D:?0 :J 30 0D:K0 :? $ @" & - ) 0 @ 0@
0KJ0 :K 4 " 3@ - $& 0
=:,=;0
=>JE 5
& 3 - 0:>
Q 1 !
* 5 7
( ' 7 - @
) . & 7 00 & B C 7 .& & & & !4A ! '4 ! " - / - 3 =K0 # 6-- " - 0;=
3 Zöllner ( - .
1 & 7 F - 0
:> % G"0H@/I /, $G0 H 0J80 ;E < 9 F9' F 9( F&
& ' % 0) $ @( 0! ! 0 @ 0@ 0 8=K,8:>0
=;
<. 0
) <T=KE;,=KJ?0"0U4 . 7 , ' & ! 0 T000U 4 G.8=0 =KJ?H - ! . B / 4 C . 7 ! 0T000U5 ! 7 . & 0;;
Zöllner & - 5 7
3 . .&
;8 <4 3@1 ) 7 , 0 @" "L' 3G"0H@ " 0 1 0) 00@"=>JD 0J:,>E0
;: 11 & 6 , 3 7 - 0 1 1@ ) A B7 CX 0 8=D0 $-K080=0>DE,#7 . 0
;; <4 3@1 ) 7 , 0??,?K0 ;D <4 3@7 01 ) ! 0) @'
! ( =>KK 0?,K0
<4 " F
&0 ( . F @
4 0 3 =>0 # & . /
3 - 7 F .& &
;J $ !@) B7 C B4 CX3 0 @ ( L ! 00 G"0H@ ) A 7 X 7 . =E0 # 0 ) @ ' 7 ) =>>D 0=;>,88E0" 08=:0
;? 30 0=?D0 ;K !@ 07 7 &A =KJ?,=>=K0
@ - "G"0H@ 7 0=KJ?L?= =>=;0) @'! ( =>>= 0D:,JK0" 0D?,D>0
;> =>. =KJ?0 DE !@ 0J;0 D= !@3 $ 7 ,& R'<
<& - 0 @( L !0G"0H0@) A7 X 08K>,:=80
=J
" . B' C .
Philosophie % F -- .
D8 30 08>?0R& - & 1 0
D: 30 08>>0 D; 30 08>=0 DD 3 @7 7 &A , - 3-0 @
( L !0G"0H@) A7 X 08DD,8KK0" 08J>0 DJ <4 3@1 ) 7 , 0KE0 D? $ @' % % 0 @ 6L+ ) L$
@! ! G0?H 0=;=,;:=0 DK 0L"0@% % % 0 @#L! $G"0H@
=?
+ Jansen " Borggräfe
G & . H B5 C ' . % . . A - % - @3 . I / .. ' .4 , A - 0J8
. % F B.
6 C & -
3 ! 3" & & ' &
=KK80 . $ -B C & ' . 5 % & 4 - " -&0
J8 # + L" @% % % 0 0=:0 J: 30 0=;0 J; % . $ 3 ! *0
& $- - 0 # + L " @% % % 0K80G$-B% CH0
=K
Lepsius . % *-
A - & 0
JD /- 0 @% % 0 @ 0@ 0 6- @) '=>>E 08:8,8;J0
=>
% - ( ,- 3 &=>;D =>DD
0?: & 3 & . 4
) - 5
?8# + L" @% % % 08>0 ?: ! ) @1 + 4 % 0 @!L
- !G"0H@$ . 7 < 0' ' 7 , ) " 01 L%&Z @+- '=>>; 0:;J,:D80 $-D0Q 4 / =>;D0
?; " 3 @ 07 ! 8E0# 0 ) @=>>; 0=D;,=D?0
?D " ) @)4 % 0 @4 " 00:EG=>KKH 0:K=,;==0
8E
9 $ F& .& &@
) AnschlussesT. 7 0"0U historische Reminiszenz 03 & 1 & 1 Bdeutschen Kulturnation“ &0 & - " B C % & 0?J
% 4 % & .
< (
3 7 .
4 0?>
9 F ( - 8E0
! 0K= 3 Q
?J 3 @% 7 0 - 3 & 0) 00@4=>K; 0=D>0
?? & - $-;0 7 @ 0
?K ( L !00G"0H@) A7 0 ?> 1 1@) AB7 CX 08=E,8==0 KE " @ 0 @ + L G"0H@ ( -
8E0# 0"@1I 8E=E 0=:=,=;K0 K= 3 Q ."
" @ 0Q3 ! . .& - . 5 < . . " 080 &0) @' '
8=
3 3 Reckwitz
& 8E=E0 K8 #4 L< #4G"0H@ & 0) @' '
& 8E=E0 K: < #4@ 03 3 0 @#4 L< #4G"0H@
& 0>,=K0" 0=;0 K; 30 0>0 KD & @ 0< & & 0
@) G"0H@$ . . 03 0/-@/- . .8EE= 08=,:K0" 08;0
KJ 30 08J0 K? 30 08K0
88
,- BT000U$ . A
- 1 - . . & & .3I 3 9 4- F I 1& .0>8
% 9 F 9 . F &
( 6 0!
KK 30 08>0 K> 30 0:80 >E $--" L5 0G"0H@ 0 (&
- 0 "@&=>>>0 >= & @ 0:E0 >8 " @ 0=;?0
8:
4 3 .
! % 0C>D
% .& 0 *
- . & 9 F 9$ F & -
>: ) ! & 9! F 93 F & '& 93 F - - ' 3 & 6 0 ! + 03 00G"0H@! 3 03 - " 0 )@8E=E 0KD0
>; # @ ! 0 3 - " 0 @+0"0 =>>80
>D ! + 03 00G"0H@! 3 03 - " 0 )@8E=EG080 .! H 0KD,>80" 0>E0
8;
1&& & 4
" 4 & &
% 1&&4 ! "
1 ' . 7
&- 0 5 ,
>J "I@ % 7 0=>,8D0 >? 1 @ ) 0 ! " -&
$ % 0 @ =>KE 0;0 >K $ 0L( 130G"0H@ 7 03 ! 0)
@# ' =>KE 0=E0
=>0 # & A
4 0 & &1
>> + ) @ % 03 ! 0!4 @' S-=>JD0 =EE & ' ! & " .
5 " . *0 *3L) 1 @)4! 0 1 0 @$4 '=>>D 08>;G3 B$ CH0
=E= 1 1@ " - 4 , ( - - 0 @ 0@! 0=;D,=?80" 0 =DD0
8?
'.4 @
3 & 3 4 '.4 B' C .. T8=0=80=KJ?0"0U ( & 5 & & & B C , 4 - . & " . " # =>=? .A - ! B(A 7 C 0=E:
5 % & 5 &
& - Lhotsky =>0 # 4
" & !A- & Monumenta Germania
- , 3 4 /
0/ * 4 !
& &4 ! & =>0#
4 - 0
WW0# A4 " - < A &$ "/ & 0 4A. =KD>LJJLJ? & , A . A0=EJ
=E8 !@ 7 7 &A =KJ?,=>=K 0 JD0 $-80807 , ,% 0
=E: !@3 $ 7 & 08>?0 =E; 1 1@ " - 4 , ( -
- 0=DE0 =ED / *- @7 " -0) @'! ( =>J8 0=>J0 =EJ 30 08E80<&4 " "G=K:;,=K>KH =KJ:0
8K
österreichische Geschichtsforschung =KD;.
! & !
A .& 0C==8%=>=K.)
(0 =KK?0(04 0! . ) &01 $ G=K:D, =>E8H&=KJD0(07 ! . ! & / 0
=E? ) ! < ! ) "@7 ! & 0) @!*3 =>?; 0=:E0
=EK / *- @! 4 ! 0=KD;,=>D;01 " ,#,1 0!00@" 4 %0=>D;0
=E> 6 )@' 0 . .4 ! & =>=K,=>;D0!4 @' S-=>>: 0880
==E 30 0;>0 === 30 0DE0 ==8 "@7 ! & 0?;0
8>
. " SrbikG=K?K,=>D=H==; &"SteinackerG=K?D,=>JDH0==D
3 - &
. 0
& 5 @ - .
& & " &0
" &- ' ! 3 7 3 00 - ! @ =06 =>:D&A ( 4 ! . ! & A 4 - - 1 0==?
" & =>:: 6 Vaterländische Front (VF)
9 ) F 0==> (
==: & < 3 ! =>=K& - =K?; Handbuch zur österreichischen Geschichte . 1 *)=>:=4 $- & 0 / * - @ ! ! 7 0 @ HZ (Historische Zeitschrift)00=K>G=>D>H 0:?>,;;K0" 0;:>0
==; - "@7 ! & 0==D0 ==D - "@ 7 ! &
08EK0 & " L1 L @" .4 ) 0 ( 1 - 0 @ 8EEK 0JDJ,JJE0
==J <3 & ! & 1 1@ (4 " -0 @ )L"4/ G"0H@ -0 7 >>J,=KEJ0) @=>>J 0:J=,:?;0
==? 1 1@"" R) ) " 4 ! &A 0 @ 0@! 0:JE,:K;0" 0:JK0
==K @ ' 1 ! 6 0 ) @ =>?= L /&@$-7 @' 1 ) A =>::,=>:K03 0) @63)=>K;0
==> @<7 , 0 @ #, . =>:J0
- ( /.0
)( 4 - =>:=L:8. . T000U 7 . AT000U . & . 7 7 , &A # & =>=K =>:8 . & -. < &003 $) T000U- 0=8E
& - . ' 4
=>:KH=8: & 4 3
0=8;6& ( 4 <&
1 ( 0=8D Weinzierl & $
' " 1 0) @'! ( =>?? 0=>K,8;=0 =8E @<B7 C, 0=>K0 =8= ". " & - '4 . &
3 ) . 7 0 3 Österreichische Bibliothek . =>=D,=>=? ,' 0 *' @B4 C .. " ) 0 @ - 1G"0H@ ! 4 /0) @7 .=>?? 08=, ;:L3 5. # )0@4 0 $ 3 7 0) 00@48E=E0
=88 ) " . $ 3 $ ) , .. / 0 " ) @) 4 % 0 @4 " 00:EG=>KKH 0:K=,;==0
=8: 6&. =>=K,=>:;(. ( ' I 0
=8; ( 4 3 @3 50 A A- $ 6 0) @3-,'=>KD 0=JE0
:=
& & 7 =>;D &
0=8? < - &
3.2.1. Historisch-politische Argumentationen
- 3 7 . 0 " & ,
=8J ) @< 1,/ ( 4 3I0 @/" L -"G"0H@7 1=>0 8E0# 0:=K,:;=0" 0 ::J0
=8? $ 1I@7 % 0=JJ0, $-K0;0803I
=8K !L@ L 7 08?0
:8
( 7 )-
& 4 ! & =>;D
6 , - &0=::%=>KE#
=8> 3 Q ! <& - . 3 G"0H@) 7 =>;D,=>DD0 % X) @'! ( 8EEJ0
=:E !@3 $ 7 & 0:ED,:==0 =:= 1 1@ (4 % =>;D0 @ 0@!
0=KD,8E>0" 0=K?0 =:8 ) % . 4 ( G (77'($(7H
=>;D $ 1I@7 % 0:>8,;=JG$-=8@ - (H0
::
- & . @
- =>;D 5 <
1 ! 7 0 &
&( 3 $G/$ H&0
=:; 1 1@ " - 4 , ( - - 0 @ 0@! 0=;D,=?80" 0 =;J0 1 . & 4 ( ! 7 5 ! & 0 1 - 3 @ % 7 0$ &A ,- ( 0) 00@4=>>J 0:=8 0
=:D $ 1I@7 % 0=?0 =:J / *- @! ! 7 0 @HZ (Historische
Zeitschrift)00=K>G=>D>H 0:?>,;;K0 =:? " "@! 7 0!00@ *=>D=0 =:K *1 @! $ 7 0) @=>DK0 =:> "@ &07=>=K,=>:K0) @"=>J8L *" /@
7 < @.3 A . =>DD0) @ 7 . ) $ =>J8L " @! - 7 0) @'! ( =>D;0
:;
"!) H 1@
) $ -
, ( " 0=;J !
=;: 30 0D= =;; )50@ % 05- & 0%&".
/ @Z . *( =>?J =;D $ (@ ( 0 ! * =K=D0 *00@ . *
+ ( =>?J =;J 30 0=DD0
:D
. &- @
' ' 4 R$ 1" !) R ! 0T[U - - T3 0"0U ' & 3 & 0 3 & 050 & 0' T[U ! - & 0=;K
- 3 <& - " &
-& 1Fellner - ( - .! @
3 ,- # =>DDA) & - .4 A @ 1 A . =>;D&A' 7 % &A -- & & 5 A Q 3 A / - 4 ' & - . 4 3 0=D=
. 5& $"
$ErdmannG=>=E,=>>EH ! !
. G 7 H & % G
=;? !L@ L 7 0 @ ÖZG.Österreichische Zeitschrift für Geschichtswissenschaften0#0JL"0=G=>>DH 0?,;E0" 0K0
=;K ) 3 @<!0 @$ 1I@7 % 03 / -A " 0) 00@" 4 %=>K; 0>,==0" 0=E,==0
=;> !@$ 4 < 0 @!L - !G"0H@ $ . 7 < 0=J,?J0
=DE < 16'&=>D;. 15 ) 0 =>J;&5 + / 0< =>>D0
=D= 1 1@ (4 % =>;D0 @ 0@! 0=KD,8E>0" 08EE0
:J
1 7 5 ! . &
. 3 Bruckmüller =>KE # <&
4 ! & @
) & T000U G 2H <& 4 " @3 &11 /"4 ) $- 4 ! & G ! & & ! & . ! ) 1 " " " 3 " + N *00 & H . 4 ! & & ' 0=D:
1I Kreissler& * 3 -
- 7 , =>;D94 F
3 , - !
4 ! %
0 ! . &!
- 4 <& 0=D? ! Botz
=D8 3 $@ -7 ! 0 R&% R ' 0<@ '=>K>,11 . . 0( !0@B) 7 XC3 $3 11 0 @!L - ! G"0H@$ . 7 < 08JJ,8KJ0
=D: 3 @% 7 0$ &A ,- ( 0 DD0
=D; $ 1I@7 % 0=?0 =DD " 3 @ 0=J:0 =DJ ) ! .& 5 " "
5 & 5 " 0 ! ) @ 1 + 4 % 0:;K0
:?
. 3 0
' &
& & (
17 <- .
&&0=J:
=DK !L@ L 7 08D0 =D> 00 ! G"0H@ 7 =>=K, =>;D0 ) @ 3-,'
=>K= L " 3 @ - $ 7 @ =>=K , =>:K0 ) @!*=>??0
=JE " 3 @ 1 - $04 3 - 0 @/ .L$ G"0H@( 5 & ( 0<- $ )- 06- @) '=>>E 0;:, JE0
=J= 3 @% 7 0$ &A ,- ( 0 :>J0
=J8 30 0;=0 =J: 1 1@ (4 % =>;D 08E?0
:K
4 % & 3 &
& ! Wagner0=JD 3 .
@
A 4 ! , < 1 ( 0 00 A . =>=K 7 &A &0 4 ( A $ A 3 - ( 4 $ ! 4 % G . 3 $) H0=JJ
3 Bruckmüller - Nation Österreich
. & 0=J? 6& & 1
- &
=J; . =>DJ& - - % & .4 0 $ (@ 4 % & 0 @# & 0#0=JL"0:G=>?JH 08,=;0
=JD ) !@7 0' % & 0 - 0) @ '7 =>K8 0=8;,=D:0
:>
5 & &
Fessel-Instituts <4
Sozialwissenschaftlichen Studiengesellschaft G ) H & .&
% 1 0=?E =>KE .
9% F 0
% & . @>] )B C8?]B' ' C >]B7 C ?]B - C 0 1 1 A. &@BC) . 9% FX00 B) & 9% F4 XC=?=
6 Schulmeister =>KE 4 %
BT000U 4 B% C 4A $ . 0C=?8
=JK 30 08J0 =J> . 0)1 , 0 @ *(0G"0H@
) ( 7 0G08H0) @7 .=>JJ 0DK;0 =?E !G"0H@'- @ 7 & 8E0# 0
) @) # < .=>>E 0=E80 ) , @ * (0G"0H@) ( 7 0D?D0
=?= 1 ! @ B4 C - 0 @!3 G"0H@ 4 % &A 4 3I- 03 (/ ! 0) @(/ ,! =>KE 0D:,?:0" 0D?0) - . %/ ( 6 ! " 0
=?8 6@ ,% , 0 @!3 G"0H@ 4 % & 4 3I- 0>D,=EJ0" 0=E80
;E
% Leser - 1 /
3 & 4
<& &3 & 4 %
& @
A =?]& ) *- A %4 ) ;>] -- " - & 0<& & ) , 6 ,! T000U & & A / & & 7 / A . A < ! & / T000U - - . 0=?J
=?: 30 0=E:0 . & 0< . $-80:0 ,$ . ,$ . ! 0
=?; / %0 @!3 G"0H@ 4 % & 4 3I- 0?;,KD0" 0??0
=?D !3 G"0H@ 4 % & 4 3I- 0=E0
;=
3 . & . =>DJ
=>KE & Wagner
4 % & 0
3 %.=>?> ) , 4 % &A 0 3 , A & & & . =>DJ ,A&'7 K8( T000U 4 % & 0=??
A 1 &
*- & &
0 3 . . =>KE =>K?@
) =>KEJ?] . 7 % & 3 =>K? ?D]0 ) =>KE =>] 7 % =>K?=J]< 3 1 ( . >=]G KJ]=>KEH . ' 7 % & - . 0' A(
=?? ) !@7 0' % & 0=;D0 =?K 01 +L @7 & =>K? 0,W01
@) @3 % < Y & . - - &00 &G?;]HY3 % -Y - - G8=]H0 0 1 +L @7 & =>K? 0;0
=?> 30 080
3 Weinzierl - 3 Österreichbewusstsein <
0
1 & & .4 1@ 7 % X , - - A0 < < & 1 && . 0) . A ! %. / ) 0=K;
- 3 7 0!
3 Bruckmüller Zentrums für angewandte Politikforschung
3 =>>; Österreichbewußtsein im Wandel
-0=K? 6& . &
=KE 01 +0 @7 & =>K? 0' =K= ) 3 @7 % 4 % & 0 @Zeitgeschichte00=?
;:
(- &0
% " ! ( *- &
5 .< 7 0
) .
@
*- - @7 9 F 9 F 9 F 1 0 7 4 - .. , , *- 7 0=>=
;;
*- /
8EE; ( Memoria Austriae
1 T000U0C=>J) =>8 !3 G"0H@ 4 % & 4
3I- 08? 08>L01 +L @ 7 & =>K? 0:= 0::L10G"0H@% % &A 7 0=8E0
=>: "I !@ 7 & , - <4 0 @"IG"0H@ % 7 0:K:,;:E0 " 0:KK0
=>; 30 0;E80 =>D 1 93 F 1 . (%0
%(G"0H@/ IO0G?0H0( @!=>K;,=>>80 & ( 3 G G"0H@ 0 ^ 0G:0H@/=>>J,=>>? 1 _ ` L " G"0H@ 3 0G:0H0 @+0"0 8EE=,8EE80
=>J I3L 3 L " G"0H@ 0 * < 0 G0=H0) @'! ( 8EE; 0?0
;D
7 & , =>K?H0 94 F
;J
- / & 0
& 4 %
=>;D
. !Botz Müller 3 @ .
8EE !L@ L 7 0==0 8E= ) @ & 0) % ) 0 @
$ @/ % 08::,8JJ0 8E8 $ @3 0<97 /F0 @ 0G"0H0@
( 03 * 4 / =>=K0) @ =>>8 0?,=;0" 0K,>0 8E: 3 @% 7 0$ &A ,- ( 0
8K80
\A 7 , - , ! - 5 " B" C <& 4 /, & ' $ -B7 /C 1 08E;
" 94 /F & & - ,
H0) Weiss 4 /
) . ! +MagrisDer
Q & 3 =>JE #
/& 4 08E? . 5
! G& - /H 0)
8E; <* $ @7 / =>;D0Q 03 0) 0 @ "* ,'8EE= 0;80
8ED G"0H@/I /0 0G07 /H0 @8EE? 0DJE,DJ80" 0DJ=0
8EJ ) )@ 7 / , ! * X @ Deutsche Vierteljahresschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte0#0;:L0J:G=>J>H 0:::R:;D0" 0::K0
8E? +@ * 4 /0 @'=>JJ0
4 / &
' 4 /! / @
40/0T4 /0"0U & 3 & - 5, % / 0 A ( - . & - I 1 4 - * & 3 5 08=8
( 4 /
. ( & 4
/ ' /0 ,
8EK ) )@7 /, ! * X 0:;D0 8E>G"0H@/I / 0DJ=0 8=E $ <* - 1 !
4 / 0 <* $ @/ 6 0< $ - / 7 0 @ , ) G"0H@/ @ 7 0;;0
8== , ) @ 0' 4 /=>;D =>>E0 ) @ =>>D 0==0
8=8 G"0H@/I / 0DJ=,DJ80 8=: !: B ,4 / C0 @ $ 0/ "
;>
- Q $ - & & '
. - 4 @
- <&
5 " & . %.
8=; 30 0KK=0 8=D 30 0KKJ0 8=J .# % / 0 @
/ @# % $ - / 0 00@!* 8EED0
8=? @B1%C=>;D,=>DE0 @ L*$ ,00G"0H@ ' . 03 7 =>;D,=>DD0 *- ) $ 0) @6 =>KJ 08K=,:E=0" 08KD0<% $-K0:0=0 5 ,3 0
DE
<& T% 0"0U - / T000U 1 4 / - 4 /& A =>;D . 3 - &08=>
& ( - . -% B3
3 -I 7 %
' 7 <& 088;
8=K ,1 ) @# -%@$& < X @, 1 ) @$-I7 01 ! 4 /0) @ 8EE> 08>J,:E>0" 08>>0
8=> 30 08>?0 88E 30 0:E?,:EK0 88= / ," I @ 95F0 @Der Turm. #0=L"0;,DG=>;DH 0=E>0 888 $ 4 /% .
& < % =>;D& 03 $" )1 - 1 *.3 # 1 5 I0 $@< 1 0 / 7 :E# 0 @6'=>>E0
88: $-K0;0(/% . ! 0 88; $ @3 0<97 /F 0=:0
D=
& 7
!/ )4 9% F 9 F. , , . - & 4 9% F 4 & . . 088?
( - . 4 / Berger
' 0 & Baur 4 / 3 88D % . + )) @
! @5 % 0 ( $ 4 ! & 0 00@" =>?>L@7 // 7 X @$ L( 1@ 7 08J;,8K?L $0 ! 00G"0H@1 & 4 /0$4 L5 0@ =>K80
88J $ @3 0<97 /F 0?,K0 88? , ) @ 0' 4 /=>;D,=>>E0 0(4 @
=>>D 0==0 88K @( !- $ XQ 4
/ 0 @ , ) G"0H/ @7 08>,;=0" 0 ;E0
88> <* $ @/ 6 0;8,D:0" 0;;0 8:E 30 0;K0
D8
5I .
. & Plan-& 08:8
$- - - 4
&\A . - + G&00
8:= &@( $ 4 /0 @ , ) L # L<* $ G"0H@ , 0$ /@ ' / 7 =>>; 08E;,8E?0
8:8 $-K07 . ! Plan
8?0 - =>;D & 7 -.
7 ,' 14 % & $
$ $ & !-- ! 0
. 3 --
8:: T$U@< 1 7 0 @Weg und Ziel. Blätter für Theorie und Praxis der Arbeiterbewegung. #08L%0:G=>:?H 0=8J,=::LT$U@< 1 7 0 @Weg und Ziel. Blätter für Theorie und Praxis der Arbeiterbewegung. #08L%0;G=>:?H 0=?:, =K=0
8:; ( 4 3 @3 50 A A- $ 6 0) @3-.=>KD0
8:D 10@ - 3 % & 7 0 @"I G"0H@ % 7 08?=,:8J0" 08K80
8:J % ,' &K0D0=>;D. -. 7 $ . 8J0J0=>;D0
D;
6- 6-
! ! ..;0#=>;?
< 1 . ! =>;D
C 5 %
8:? ' @% , ) 0 @ )L)) G"0H@3 '0/ @. / 8EE; 0::?,:J80
8:K 3 Q 4 6- . ( 6 , . 7 ) @ 6 -@LL 00&0L:K0G<=80;08E=DH0
8:> . 1 ! - @LL&&&0 0 0.0L! 1 0&IXa S! a=EEEK==: G<8:0?08E=DH0=>>D& ! ( & .% .& 8EED& " I 6--- 0
8;E < 5. . 4 ) G63)H G"0H@507 % 0) @63)8E=;0
8;= !@ ) ! 4 % 0 G H. B CB . 7 % ' C 4 5,5 0 @ . 4 ) G63)HG"0H@1 % %& 7 01 0) @63)8E=8 0=J>,8EE0
8;8 !@! . ! <& - 0B6- CB/ C
DD
1 & &- &
7 # $- 11
Plan @
3 &Y 6 9) ' F) W0 (- . 0 $(G! H . . $0(0A ( &0 B(/%C 0 & 4 08;:
Wienbibliothek . Verbandes
. 1 % &0
$(7, & & -
B! C < 0 @$ ) L!G" 0H@ . ;DLDD07 # <& - 0) @ =>>J 0D=,KD0
8;: 6 <0$(73 1 G8;0E;0=>;DH@ $(, G) 0<("=;;> :8EH0
DJ
Charakter =>;; / 8;J . 3
Bewegung 5Die Entstehung des österreichischen Volkscharakters
) Verlag Neues Österreich 08;? 7 - 1
5I . @)
3 * 4 + )
% 3 7 .
&. 7 G' H
<& @
% B4 C BC B5*- C B' C- $ ' 4- B C08;>
=>=K 7 -- 1
B.& C &
8;; 1 !-G=>;=H/ G=>D8H% *G=>J8H$ G=>J8H G=>D?H $ G=>J8H0 =>J8 1 3 @' !-$ 0 ) @! ,'=>J80
8;D =>;= .4 !-, 1 B (C B! , . 7 C 0G1 3 @1 !-03 A4 0) @! ,' =>;J 0=DH0
8;J 1 3 @4 ' ,+ 0/ @1 =>;;0 8;? 1 3 @3 4 ' 0) @'% 7 =>;D0 8;K 1 3 @4 ' ,+ 0<@1,4 & &
=>;D 0:0 8;> 1 3 @3 4 ' 0;0 8DE 30 0;E0
D?
7 & & @
4 % &0 1
5I 7 ' <& ) &
- & (
- - & '
0
1 - ( & A . & 0 ) & ( $ , $ 4-7 &. ! &- & & 6- (. 4 & / . 0\ \ 0 $ A - & % & A 08D8
) Fischer & % ,' ." -
( " 5 &
8D= 30 0>0 8D8 3 ,!L#bN G"0H@( $ (.
$ =>;DG0:=80>0=>;D,=?0=80=>;DH0) @'7 8EE: 0=EE,=E=0 8D: 3 ,!L#bN G"0H@( $ (.
$ =>;DG0=8D0;0=>;DR=E0#=>;DH0) " @'=>>D 08JJ, 8J?0
DK
"- % . - 08D;
7 0
" " Hahnl 1 - '
< @
6 Basil&Plan1 Q /* . +
(' B ( C8DK &
/ . I 1 $ B
' C8D> &01 & < .
' 4 ! & '
% - 3 0 5
& & 7 ( 01
8D; T 6U@'4 % ,( A0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0?8,?>0" 0?80 8DD $-K0:0=0 5 @3 0 8DJ " " " @3 9( F 0D?0 $ !*
Plan.4 @!*@$ 0 @Plan0#0=L"0=8 G=>;JL;?H 0>;?,>;K0
8D? # O3 6 :=0D0=>;DG/5%/6 0D8L=KKH0 8DK 6@ &10!. + (' 0Q .
3 1 0) @3 =>;?0 @Plan0#08L"0DG=>;?H 0:DD0 8D> 6@<3 1 Q 4 /* 0G/5%/6 0D8L)J?L;H0 8JE %0%0@) . 4 ! X @Plan0#0=L"0==G=>;JH 0KJE,K?=0G &.
3 1 0KJ=,KJ8H0
D>
<& / $
( - &0=>;;& $<
7 1
1 $ - 1
Nazifaschismus 4 .4
8J= ' @! $- 6 0) @ .=>:K0 8J8 %) L &(@ 5 [ 7 -
$<=>:K0) @ . 7 ) 8EEK 0:?0 8J: ' @ 7 $ ) 0 @ ,
5 G5H%.=>;D0 8J; "@ B 6-C04 6-* 5
<& - 0 @Österreichische Zeitschrift für Politikwissenschaft0#0:EL"0=G8EE=H 0=>,:;0" 08=0
8JD "6 @7 , 6- % 0 @! ) G"0H@B% . 2C3 '- 0) @# ' =>;J 08K,:E0
JE
4 ! Plan& $
4 0
A '- 5 &
! &C & 03 &0$ .
1& 4 $ &" BT000U
. $&0 ($ .
- ' 1 4 $
8JJ 6 ' 8E0E80=>;K0G) 0%/' <("K:EI=H0 & 0
8J? T%0%0U@) . 4 ! X @Plan0#0=L"0==G=>;JH 0KJE,K?=G &. ' 0KJ8,KJ:H0<$ 5 -& $-K0:080 0
8JK ' @) 4 $0) @ .=>;D 0=J0 8J> 30 0:0 8?E 30 0K0 8?= 30 0>0
J=
0 - (
4 @
! - ( " =>>= 3
BT000U& 7 & &&
) & 08??%"--&!
8?830 0?0 8?: T ' U@B ( 03 ( &
. 0C' ! -("0 @ + G"0H@ B' &000C0' 0=>E=,=>>:0 @Spurensuche. Zeitschrift für Geschichte der Erwachsenenbildung und Wissenschaftspopularisierung0#0=JL"0=,;G8EEDH 0=8D,=;80 " 0=:E0
8?; ' @! $$ 0 @Plan0#0=L"08G=>;DH 0KJ,>E0" 0KJ0 8?D "--"@-* 0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0;,J0 $-K0;0803I
0 8?J ! '0@(/% 0;=0 8?? & )@( % 0 '0$- 6 - B!
4 C0% . ""--0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0=K,88L( @
J8
( < & "--&
@
) A 5 & < 3I A , < < & B7 5C Y - # 0 6 4B3C B5CB( C , & 3 08?>
. /* Plan .4
G '# " I / ," H @
B( C ,- < 6 !-- +M & A 4 4 & 03 3 & & & @ &. %. 08KE
53//%!%"3%3(3 3<(/%
6 < & 4 % 0
. ( < Weg und Ziel&
" Schreiber G=>8E,8E=;H Plan-
) 0Q . ""--0 @Plan0#0=L":G=>;DH 0=KK0 8?K Plan, L ""--G=;0E=0=>;?HG","--,.H0 8?> 30 8KE 30 8K= /0@< 0 @Weg und Ziel0#0;L%0=G=>;JH 0JE0
J:
( 4 ! Plan &
$ @
T000U& 41 A0 A -B3I ' C 0 !. 1&4 & X! A < & 08K;
$ Plan Österreichischen Zeitung 6
$ . & @
! & ' &
$ --
% 0 3
5I ' - ( %
8K8 " @7 < -0 @Wort und Tat. T U 0=:?,=;=0 " 0=:?G/5%/6 0D8L =DH0
8K: 1 @(/%0G/5%/6 0D8L =DH0 8K; 10)0@( < $ $0G/5%/6 0D8L =DH0 8KD 6 " B( C0 @Plan0#0=L"0:G=>;DH 08:E,8:=0 8KJ $00@# B( C[ @Österreichische Zeitung0G=80E?0=>;JH0 8K? 30
J;
( Die Entstehung des österreichischen Volkscharakters .
1 ' Matejkas - Was ist österreichische Kultur? "
Hupperts Plan .4 !0 3 -
< 4
. $- 4 &
JD
- V 4
( - . H0 3 & . . 5I @
$ 5I
5I . - - 0
/ 5I 4 ) & 5 . . ! 5I -& 0$5I .5I - .
8K> $-80:0 ,$ . ,$ . ! 0 8>E 3 L% @/& $ -. ! @3
Q 0 @3 L% G"0H@! -/& 0 5 ! & - - . 0 @!*8EED 0=,=E0" 0D0
8>= @) 5IX @ ( G" 0H@/ , , 5I01 $ Q 0 @3 =>>D 08:8,8;;0
JJ
. & . . !--
) !-- 0
Neumann & < ( !
/H . ! .
9/F
=>J? Plan < $
8>8 % @/3 0 @3 L% G" 0H@ ! -/& 0=;>,=?K0" 0=J80
8>: % @/3 0 0=J:0 8>; - - & 3
.3 &6," *,1 . /% & $ & . " 3 .4 0 %/0(I . 00G"0H@. 3 03 / -. 0 @&=>>=0
8>D "& ' . 3 & ( - 1 &0 ! + G"0H@! 3 0KJ0
8>J 3 @/ . ! 08D;0 8>? " " " @3 ( 0=E0
J?
7 5
.
- . ' .
8>K " " " @3 9( F 0DE,JE0" 0DE0 8>> $-:0807 =>;D0
JK
* 3
.0:E8
, &&$ 4-
:EE ) L+00@< . 01 @ -=>>K0
:E= $-:08080 ,- 0 :E8 $-:0807 =>;D0 :E: ! + @! 3 0>=0
J>
. 0
3 * < &
Erzählprosa 1945 - 19490 /
94 F % 0
& & - =>;D 0
* &( & - $ I, * 5I
:E; @ 4 4 3- =>;D,=>;>0 @ .8EE? 0=8>,=DK0
:ED 30 0=:J0 :EJ 4 & .!
. 0 :E? 3 @/ . ! 08DE
?E
4 % & &-
$- 4 . 1
=>:KH< % G=>:K,=>;DH %
! =>:: & . -
' 3 &
:EK \( <. =>=K =>:K 3- 0"1 . =>:: =>:; 3- - - * 0 $ 3- =>=K , =>:K < - 0 $ @ <0 4 :0 0 & - 0 @ ( ' =>>J G80 &H 08J0
:E> < - - 1 " 3 & 0
?=
( -& . 4 !
. . 0 .
' =>=; KEE :=:
- . 3
! ' 0:=;% ! . 6 --
& *Hall0:=D=E0-=>8E&
& - ' "
:== %c: . =>=:0< 1 3 @B . C=>E>,=>:: 0=880
:=8 30 0=88,=8:0 :=: 30 0=8D0 :=; 30 08?J0 :=D "*!0@ . 7 0 @7
! /G7!/H0#08=L"0;G=>??H 08E8,88=0
?8
!Renner 5 4 ' @
& # & 6 . ' & . < G=>88H Künstlerhilfe-Almanach G=>8;H ! 4 , . G=>8DH 3 & G=>8DH " -I '!G=>8?H - , G=>8>H 3 . . G=>:=H0:=?
6 < - . & =>8E
& =>:= ! .
4 < - &0:8E Musil %&
:=J "*!0@ . 7 08=>,88EG1% DDH0
:=? !@ <& @B",34 XCQ4 A#0 @ $ L G"0H@7 /A#0 ' ' 1 0) 00@4=>>EG80 . 0H 0=DE,=J:0" 0=DE, =D=0
?:
Amann -
BT000U - !-- ' !--
I A0C:8>)
:8: < -@LLI0 00L, LIX -aESaSa=>::EEE;S aEEEEEJJ=Sa8G<>0K08E=DH ! &. # -! G ' (- H 0
:8; & '- . -G=D0=80=>::H ) &0/ . 4 !-- . 0 $ @< 0?:0
:8D !@ <& 0=DE0 :8J ! - / 4
& 0G !@7 % @B 7 C B6 C0) @ =>K= 08>EH0
?;
Renner - /=>:E# @
' & (0 % 4 /4 $ 6 B C $ 0 & 4 & , - ( 4 ,! 7.& 0::;
7 7 ' $05-
::E !@( 4 B$ C0 @ G"0H@ ! / 6 3 - 0 @6 =>KJ 0::=,:;?0" 0::;0
::= 30 0::J0 ::8 / &1 $ 1 0
&00 ' & 4 0 !@( 4 B$ C 0:;:0
::: 30 0:;D0 ::; 30 0:;E0
?D
! (3%,+ ' -
::D !@7 % 0=JD0 ::J 30 0=JJ0 ::? 30 0=JK,=J>0 ::K 7 % (& 0 !@
7 % 08>:0 ::> 30 0=?;0 :;E 30 0=JK0 :;= 30 0=KD0 :;8 *.10< !@7
% 0=K>0 :;: !&, $ @ 3 B6 CX' 0 @
" # L$G"0H@/B 3 C 7 0) @4 =>>K 0?:,K?0" 0?J0
?J
1 < . % 0 '
% 7 3I,(3%,+ / =>;?&
. 3 0:;? Klaus
(3%,+ & ' ( - . A
& & & % &
' & - & & A B C
:;; $ @(3%0( 3 % @3 4 0) 00@" 4 %=>K; 0>0
:;D $ @(3% 08K0 :;J $ @< 08DEL1%8=K0 :;? 3 @' # 7 @ -
- . =>;D,=>DE0 . ) @-=>>J0 :;K & =>:: (3% 0&=>:J( 7&%
&0 :;> $ @(3% 0=E=0
??
- 1 "
$- Q 4
4 / & 14
! 4 / $ . & 0C:D8
:DE $ @(3% 0=E80 :D= < Plan& $-K * 0 :D8 " " " @3 9( F0 @6L1 !G"0H@
A 0/ $ 7 =>;D0 @ =>J? 0DE, JE0" 0D?0
?K
/ < Plan& ' . /
6 4 / % A
. C ( Plan %
/.C0:DJ / -
- 0:JE) Schmidt-Dengler <
- 4 ( /, :D: )@ < %0 @ 0G"0H@6 @
& 0!@ *'=>J: 0K,=80 :D; 10!0@600. 0 @Österreichische Volksstimme0G8?0J0=>JDH0 :DD @3 . 0<6 JE0! 8;0=>J=0
@Wort in der Zeit0#0?L"0=8G=>J=H 0=E,=?0 :DJ " " " @3 9( F 0DE0 :D? @3 . 0 :DK ! '0@ 6 0=>E=,=>K:0 @Modern Austrian Literature0#0=JL"0:,;G=>K:H 0
8==,8=:L (@( 6 0 0 @Nestroyana. Blätter der internationalen Nestroy-Gesellschaft0#0DL"0=,8G=>K:LK;H 0:=,:80
:D> %0%0@6 05 ( ,( ) 0 @Der österreichische Zeitungshändler. Presse und Vertrieb in Österreich0#0KL"0;G=>JDH 0K0
:JE )G"0H@6 @ & 0!@ *'=>J: 0=?,880 :J= , ) @$ 5 % 0<6 0=;0
?>
$ / H0:J; %
& < Plan0 4 8EEJ
-. Pfeiffer 4 < =>;D:JK &
0 * (, I Plan
&Plan Q M .
:J8 @ 7 =>0 8E0# 0 @ ,=>J; 08E>,8=8L" @4 8E0# 0) @=>?= 088J,88?0
:J: #@ &-6 @ -@LL&&&0 00L L.L-L-L#Ld-0G<8:0D08E=DH0
:J; -"@5 ( 0 @ 0G"0H@ 4 /7 0< @ $ '=>?J 0D;,DK0
:JD $ ' L , ) "0H@6 /=>;D0 :JJ ! '0@(/% 0 :J? '0! .& 6
1 & ' 0 :JK ( @ &) 0DD,=E?0 :J> &+ @' )0 * ) 6 0 .
) @-8EE:0 :?E 3@ 4 $ ( ,
KE
) Schmidt-Dengler - ) G=>E=,=>KJH
Die Waage0:?8 Faun Muskete =>DE #
B C:?:Ver Aufschwung B $- C0:?;
-.3I- :?D . !5
0 I- < :?J &
0 3 $ Brenner,$ 0
" Brenner/& von Ficker =>8:( !
. 0:?K ' =>8:,=>8D& . !
:?= , ) @$ 5 % 0<6 0>0 :?8 )@-0 @ 0G"0H@6 @ & 0=?,880" 0=?0 :?: 6@) & # 0 @Neues Österreich0GJ0=0=>D;H 0:0 :?; 6@( . $ 0 @ 6L3 "0.. G"0H@
A30 4 /0!) @ *'=>J8 0JE,>:0" 0 ?K0
:?D ! -' * 3 3I- 0 ! -6 4 3I- 0!. ' *=?0:0 =>JJG 55E=E00=S0=H I- < . ) 0@< 3I- 7 0 * - 0 00@$0!0 =>>D0
:?J + & $ & $$" < Ver0 &+ @' ) 0J0Y &=>=> Ver .4 ' Ver ! Zynische Sonette =>=> 0 6@<* 0 1 -. 3 , 0) @' e'2f=>=>0#& - ( 0
:?? ! $-?080=06 - $ I =>;D0 :?K 1 /&. 6 =080=>8:0 @1 /&. @& G08H=>=;,=>8:0
@"* '=>KK 0:;E,:;=0
- & =>:; &
BT000U (- C0:KD $ &
& 4 ( &0 $-
:?> ) 0@< 3I- 7 0?D0 :KE "*!0@7 ' =>=K,=>:K0806
-@LL. 0*0LX-da:;KG$* '<=0=E08E=DH0 :K= ( . ! I- /* " $
Plan- 0 600@ " $ 0 @Plan0#0=L"0K G=>;JH 0J?J,J??0
:K8 ! '0@(/% @(# 0K0 :K: *+@ 0 '&. - 0 . 6
0) @' =>8?L - @ ! .40 -0 . 6 0 @ ,'=>8KL" 1 @ 0 3 . 6 0" @ - =>8K0
:K; 6@ $$ 0 @Das WortKG=>8;H 0:,;05I&. $ 1 $ $0 @Die Fackel. #08JL%0JD?G=>8;H 0=JD0
:KD 0T006 U@$- $5 3 $$ 0 @Der Gegenangriff. Antifaschistische Wochenschrift. #08L"08G=>:;H,$ 1 G 0@ $- $5 3 $$ 0G! =;0# H0 @Die Fackel0#0:JL%0KK>G#=>:;H 0>,=EH &$$ G30 0==, =8H0$ 4 1 #0:JL%0K>E,>EDG=>:;H1&1 0
:KJ , & 5 . $ ^" A " < 5&0 , ) @$ 5 % 0<6 0=K0,< Plan $ $-K0:0:0 ,! 0
K8
' & / 1 B
$ I <& 05
Geist %& 0:>E %&
Plan =>:K ' Wiener Ringbuchhandlung:>D
:K? # " @6-- $- 0 @ $ LG"0H@ 7 /A#0 ' ' 1 0) 00@4=>>EG80 . 0H 0=:,;=0" 08E0
:KK $ & & 4 & % /50Q 4 & =>;? 9 F 0'0"G"0H@<$ 0 % )0 @)) '=>;? 0=?:,=>:0
:K> $&' @%&0 . "/& 6 0 @Neues Wiener AbendblattD080=>:JL$&' @3 0 . 6 0 @ Neues Wiener Abendblatt==0;0=>:J0
:>E -. # & =>:; =>:K & ( . 0
:>= 6@%&0 @! @ 4 ! 0) @$* ,'T=>:DL=>:?U 0K>, >;0 & # - 0
:>8 , ) @$ 5 % 0<6 0=D0 :>: ' 06 ,'4 / . % .
-@LL&&&0 0L L- L. dL 0--X dd a! S dd. aG<8:0D08E=DH0
:>; ! 5@B! & & 0C<6 ! 0 @$ ' L , ) G"0H@6 /=>;D 0??,>EL! 5@3 ' && @! 0 @Biblos0#0DEL"08G8EE=H 08;D,8J80
:>D ') & *" ' =>=K,=>:K 0
@ ! Eisenhut=>>K -:>>
/.. ' G6H =>:K # I0 *" " & . ! " ) 7 G)$6H G--) H0
:>J # /&L% G"0H@ #, . =>:J0' " 1 0( *- ) =E0 ==0# =>?J0G ;H0) @'! ( =>??0
:>? "" ( ( =>:K ' $ < / 0" "@"30 @ 3 ! L)(G"0H@ < 08EK,88?0" 08=;0
:>K ! -! . < Der arme Konrad =>:; & < < 3 &- & &0G .&'0! 6 0=# L#=>?8H0
:>> 3 ! @ " $ B(/%C0 @" "G"0H@ "3=>E:,=>;:0 ) 0!@+=>>K 0K8,>=0
;EE 3 ! G"0H@ <0) ' 3I $ $ =>::,=>;K0!@ 8EE=0 - .8;0,:E0 # 8EE=%!/ # !0
;E= =>== " / & % 7 =>;E $ 0=>;J& &3I 1) ) $ =>;? B,+C0
;E8 3 00 # O -- 5 ( 0 3 ! @ ,0 @3 ! G"0H@
K;
1 G=K>D,=>;:H0;ED Plan
& $- 0 & 00
'0 Gross ' )
A ( 1<
3 & % " 1&
4 . ! 0
< 0=?8,=K:0" 0=?J0 ;E: " "@"30 @3 ! G"0H@ < 08EK,88?0 ;E; 3 ! @( 0 @3 ! G"0H@ < 0:88,:;=0 ;ED 3 ! @1 0 @3 ! G"0H@ < 0:KE,:>=0 ;EJ (@ $ 0 @Oberösterreichische Nachrichten, >01=>?= ;E? ! '0@(/% @(# 08;0 ;EK 3 ! @ " $ B(/%C 0K80 ;E> )@ < %0 @ 0G"0H@6 @
& 0!@ *'=>J: 0K0
& 1 * 0
& =>8?- 0
=>:K .0;=8 R & 4
& % 7 R '
Verzeichnis der Schriftsteller
% Plan " =>;D&
3 7 . & &@
' < & - $ 5B( C . 6 . # =>:K - 4 . $ B. C0 & & % A 4 & & G 'H . ( - " *A, M . :0% & 0;=J
Q ' ! - & %
# - 6'@
A1=>:K " " . - < B( C. ! -.4
;=E , ) @$ 5 % 0<6 0==0 ;== )@- 08=0 ;=8 L$ $ G"0H@/I 4 3I) @
8EEE 0JE0 ;=: 30 0K0 ;=; /4 & I # 0
!&, $ @3 B C 0+ I 0 @&L !&, $ L1 G"0H@,/,$07 / % 0) @4=>>K 0=8;,=;;0
;=D G"0H@ . G% .:E0>0=>;=H0/-@ 4 . =>;8 08D:0
;=J T%0%0U@- %0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0?K0
KJ
=>;D ' ! - ' Plan
) ' . 1 & 5 '
& I $ &/ ,
( . & 0 -
. 1 0 3
1 9 3 F
;=? 6 AL6'E;0EK0=>JJG/5%/6 0D8L>?D8L=KH0 ;=K !&, $ @ 3 B6 CX 0?:0 ;=> 30 0?>,KE0 ;8E 30 0KD0
K?
& ;88 < . 9 3 F
& von Schaukal
B) 3I- C # & A / B!A
;8= $ 1I@ 3I 3 & 4 % & 0 @ $ "L%) @& ,1 ,% &A 01 8E . 7 ) JE0 ! . " 0) 00@3-.=>K: 08K?,8>>0
;88 &( 51! . " # L$G"0H@/9 3 F 7
;8: " 1@# 1 03 .,- * - " 4 5 <& - G=>;D,=>;?H05=01 00@(/ =>K> 0K>L 0;J=0
;8; 6@3 # ,0Q 0 & g h0 5I. . . ( 0) !@(. - =>;:0#& ,- 3I- & & G=>;8H A/ . 0
;8D 6@1 6 0K!0;" . 3# O0) @(. - =>;E0
;8J 6 # =80K0=>;8G 50"0 0 %=08KHQ !& & " Plan G@3 0Q . 6 0 @Plan0#0=L"08G=>;DH 0==J,=8>H0
;8? 6 # J0:0=>;;G 50"0 0 %=08KH0
KK
M3 9i & 0C;8>
& . 5I
$ 0 von Schaukal G=K?; , =>;8H
<& ' B4 C
# & =>:;$(70;:;) $ &
;8K 30--B1 6 C0 ;8> 30--B1 6 C0 ;:E )" G=KK8,=>D?H& $ ( 0)
% & $ ($ 0=>;D , ,5 ,)0< $-K0;0=0 3 ,\A3 0
;:= " )@T 5 U0 @! #010!G"0H@A$ . 03 & 0"00@%'=>J: 0J8,?D0" 0?D, B$ C&. 3 ) 3 .& 0 $-K0;0=0 3 ,\A3 0
;:8 )G"0H@6 @ & 08=0 ;:: %+ @B1 C0. % ,( 0
@Modern Austrian Literature0#0:KL"0:,;G8EEDH0 0=:,:J0 ;:; #0 @1 :0;0=>D8G<($(7H0< @$
& 05$ ! ,'0 @Zwischenwelt.
@
=>:K 4 5 - 0 ,! 10 4 0!0 & ) 6- ==,=: Y & % < 10;;E
& =;0J0=>;D
14 - <
Literatur. Widerstand. Exil.#08JL"0=,8G8EE>H 0;;,D?0" 0;?0, " & 0,<# $-?0:0:0
;:D " "@ $ & =>::,=>;D, 0 @3 ! G"0H@ < 088,;D0" 0;E0
;:J 3 Die nackte Wahrheit ( B C & & % 0'03 @ )0 @7 ' =>D= 08;0
;:? @< ) 0 @Vierteljahreshefte für Zeitgeschichte0 #0:;L"0:G=>KJH 08>:,:E>0" 0:EE0
;:K 6 8D0E80=>;>G/ ) %/$H0 ;:> , ) @$ 5 % 0<6 0==0 ;;E 6 <$$(7L3 1 8;0E;0=>;DG) 05.' #7<("=;;>
:8EH0 ;;= 6@ ' #7=;0EJ0=>;D0G) 05.' #7<("=;;> :8EH0
>E
G63)H ,. Tagesrapporte bei der Gestapo-Leitstelle
Wien 1938 - 1945 0;;: < Plan &
=>:K .4 Liste des schädlichen und unerwünschten Schrifttums
0;;; / " $ Gradwohl-Schlacher .
7 0 ,Q ! Freund des
Orients . &
- 9 3 F 3 . !
;;8 1' - 14,8EE? G8J0=808E=8H0 ;;: 5 --! -,/ ) =>:K,=>;D@-@LL 0 .00L,
LEE;:880G<8D0D08E=DH0 ;;; / & 0/-@3 "%0:=0:0=>:K0/
3 < ' ! - . &03 &=>:> # 0
;;D - $ !&, .=>0?08E=80 ;;J < 5I B 3 C $-K0;0=0 3 ,\A3 0 ;;? ) @ ) 7 =>;D,=>;>0 -.
- < 0$4 L5 0@" =>K: 08=0
>=
=>;D 9 3 F &
$- & 4 .
& " Plan=>:K ' < =>;D
. & =>;D
--H0 " 1 3 -
- 4 .3 0
5! 1
.0%=>;D. 4 /1A
;;K 5! & ===$ - ! <. =>8: =>;K 0 % 6 /.7 % ) G/5H ,! ,.G!H . 5! &0
>8
(* " 5
& 0! - =>;K ) 0
<& 0$ &=>:K =>;DPlan
0=>;J $ )
7 & 4 &
;;> ! 6 8D0ED0=>;DG/5D8L>?D8L=::--8H0 ;DE ! @7 '- 0 @Plan0#0=L"0:G=>;DH 08:8,8:D0 $-
K0;0803I 0 ;D= T 6U@'4 % ,( A0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0?8,?>0 $-
K0:0=0 5 @3 0 ;D8 ! @* ) 0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 08K:,8KK0 ;D: 6 ! 8>0:0=>;JG,! ,. -00H0 % ,
" & 0 ;D; $( ," @<' - Erster Briefe 4 3I 0$
. 3I G 3 $( < H %& 1 G .1 H0 @ 0@3 L1 3I=>;D,=>DE0 G H4! -01 - 3I 0 @3 5Ij $ 8E== 0:8,J80
>:
$ 6-- & . !
/* $ Plan,%&
" . - 4 $ 3I $
4 R & .
%& &03&
$ G00" 31" 1 , # -
;DJ $5 6 ;0=0=>;JG/5% 6 0D8L8=>H0 ;D? '0! B5( 6-- C.4 0
! '0@5( 6-- 0( =>:K0 @Modern Austrian Literature0#0=8L"08 G=>?>H 08:,;E0
;DK ( @ &) 0KK,K>0 ;D> $-?080806 3 X0 ;JE "@- B 3 C 4 <
% 0 @" # L$G"0H@/B 3 C 7 0;=?,;:80
;J= $( ," @<' - Erster Briefe 4 3I 0::0
>;
$ 31H0;J:3
! - 4 &0-
-- 6-* 0 & & ) - (
- 0 3 & $ ( 4
! =>:D # ,,( Universität
;J8 30 0:K0 ;J: $ ' @B[ $ $. A C06 $
3I =>;D -. # -$ 310 @$ ' L , ) @6 /=>;D 0>=,==J0
;J; $ - % 6 /.7 % ) G/5H0
;JD 1*@ !40) @ '=>:J0 ;JJ 1*@%G6%,"%+0 0 0:;;88H0 6% A
1* % ,<G6%,"%+0 0 0;=KE8H0
>D
! ) . . < 0
" - 4
% 3 $ .
% 0 " 4
& 14 G .. H4 /
% 06&1* " Plan;?=&
;J? <" " $-K0;0803I 0 ;JK " " @/* ,"1*0 @" " @\ & ! 0
/ 0 /@/* ,'=>>= 0>8,>J0" 0>80 ;J> /* 1) G=K>K,=>?>H-=>8E#
< - Reichspost0=>:? Junge Saat) $* ,'0=>:KABekenntnisbuch österreichischer Dichter 7 0
;?E " " @/* ,"1* 0>;0 ;?= Plan"--@LL&&&0 00L,
L( L( 0G<8=0D08E=DH0 ;?8 6 1*:E0E?0=>;DG6%,"%0?=JL:=,=H0 ;?: 1*@7 50) @3& '=>;D0
>J
0;?;1* 3 &
4 / ( . -
<& =>;K.4 ! .3
1* BT000U. =>:K =>;D& 3 0
;?; 1*@! 0!0) @3& '=>;K,! 5 @/ <L1 L 5--L1 / L$ ( L! 0
;?D < B! C. 1*' 3& ) G6%,"%+0 0 0:;;E?,=J:H0
;?J /-/G=KK8,=>;>H ) 0=>=>. -. $ $ 0' =>:K,=>;D& 4 0=>;J&' $ , ! ) 0
;?? //-@1*0< ! 0 @Plan0#08L"0JG=>;KH 0;=E, ;=80" 0;==0
;?K 1*@< ' 0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 08>:,8>; 1*@ & !0 @Plan0#08L"0=G=>;?H 0=0
;?> $-K0;0=0 3 ,\A3 0
>?
!& C 3 ! 0;K=
. . <. =>:K =>;D. &
3 - &
.
5 .
/ 0
3 & % / , $ 4 & 5 - 0. 4 /& - @ 4 - 6 & . 4 & . - BC / " 0;KD
1* 4 &
7 . 0C;KJ$ Kaiser
;KE + @8;0=>J?000 @! 03 1 1* ! 0) @ ' 0=:,=D0" 0=:,=;0
;K= 6@1* 0 @1*@/ 0! %A0" . 3 1*0 3 . 6 %& " 0) @ '=>?E 0?,K0
;K8 1*G"0H " "0) @ ,'=>DD 0D,K0 ;K: 30 0D,J0 ;K; ( -$ G=K?:,=>D>H=>:K .0 ;KD 1*G"0H@ " " 0?0 ;KJ 30 0D0
>K
) . 6- % 0 4
1* 3 0
>>
in der Literatur =>:=.4 &0;KK3=>:E / 3
00 ) % / ) 0 =>:E# .4
!;K> . - . < 0;>E $,
! & # # % BT000U
Plan0;>; # - =>:J -
3 && 0
;KK #3 @) ) /0) /-@ '=>:=0 ;K> #3 @/ 0) /-@ '=>:?0 ;>E % / . < #.4 0
% @3 #0 / - 0) @ =>JD 0::0 ;>= ! $, @3 ! 0" & 3 #0 @FAZ0G=>0L8E0K0=>>EH0 ;>8 30 ;>: #3 @5=>;;L;DG3 .?080=>;DH0G) 05 3 #<("KJ>I
:H0 ;>; #3 @ 4 +0" & -=>;J0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0
?;D0 ;>D #3 @1*3 0 @Wort und Tat0#08L%0>G=>;?H 0K;,KD0
=EE
( % 0 ' ( .
& & % - 0 #
Lebensskizze 3 !@
& 3 " G=>:KH 5 ' G=>:>H / -G=>;EH 000 & - - & ! &X" !& 1 0 ) & X ) & .& & T000U1 B C &3-- G=>;EH & 5 0< =>;;0 .O* - - 4 ! & & * 0 <0G! =>;JH0;>>
1 5 . 3 Erinnertes Jahr&=>;?-0DEE
Muhr Plan & -0DE=
5 Plan .
;0%.=>;D#. / 0DED!
;>J #3 @ <0) @1 =>;J0 ;>? #3 @ - 0) @ ,( =>;J0 ;>K #3 @5 0) / @'=>;J0 ;>> #3 @/ G6%,"%0?88L8JH0 DEE #3 @3 #@) / @'=>;?0 DE= 00@3 #03 3 . 3 #0 @Plan0#08L"0JG=>;KH 0;=;,;=D0 DE8 " @%30 @Österreichisches Tagebuch0#08L"0:>, =;0==0=>;?0 DE: /&3 5 G=K?>,=>JKH& 4 ( 0< -
3@-/&3 5 @-@LL&&&0 00L-IL-LX -a5//@8@E@@@@(8d@>;DG<8D0K08E=;H0
DE; 1* /-/8J0EK0=>;DG6%,"%0?88L8J,8H0 DED #3 6 ;0==0=>;JG/5%/6 0D8L=>=H0
=E=
5 & !
.. $- 7 &@
T[U A ' - A < & & $ & - &0 Q- 4 0< 0( 0DEJ
=>;J . 5 @
# Plan&
% $3
@
/ $ <
österreichisch? 3 3 &
DEJ #3 6 =;0=80=>;DG/5%/6 0D8L=>=H0 DE? #3 6 =080=>;JG/5%/6 0D8L=>=H0! &.
&. 5 " "< 0 5 /&3 @ 1 0! 3 4 0 @Plan0#0=L"DG=>;JH 0:D;,:JDL5 /&3 @ 1 0 @Plan0 #0=L"0JG=>;JH 0;;=,;D:0
DEK #3 6 =K0=80=>;DG/5%/6 0D8L=>=H0
=E8
3 $ &
Das österreichische in der bildenden Kunst "-
DE> $-;07 ( =>;D0 D=E 30 D== T%0%U0@$- $ 0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0KE,K80" 0K80 D=8 @$ & 0;?0 D=: # @( 0 @6L1 !G"0H@
0;8,;>0" 0;:0=>J:- 5 G # @) - 0) @ =>J:H=>?; &&G # @) - 0) @ # ' =>?;H0
=E:
", @B 1 =>:K
@ B & 3
4 60CD8: & 6 ",
D=; # @ 4 $ 0 @Tagebuch0GJ0==0=>D;H 0:,J0 D=D $ - % /5G%/6 D8L>?H
4 /G 5H0 D=J # @1 "0 @# "0) 1 & =>JJ 0=J,8JL
# @ "0 @6L1 !G"0H@ 0=E:,=E?0
D=? # @1 " 0=>0 D=K # "G=KK:,=>D>H& 4 $- 03
<&4 0) % & Entartete Kunst0%$ Plan @"# @$ <&4 0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0=;,=?03 ) @B) # " 4-<&4 A ! 4 $ 0T000UEs wäre eine Ehrenpflicht des neuen Österreich, die Voraussetzungen für die Aufführung dieser Musikwerke zu schaffenY ". % B3 $ C (4 "&- & &0An dieser Prophetengestalt ist jedenfalls vieles gutzumachen!C "& . G 6@<&4 0 @Neues Österreich880K0=>;DH @T600U@<5<&4 0 @Plan0#0=L"08G=>;DH 0=J:,=JD0
D=> # @1 " 0=?0 D8E ' 1 3 G=K?J,=>JJH03&=0=0=>;E% (,
'. 3/ 5; / 5 &0 -@LL&&&0, .0L- 0 -IX aSaKSa;J:E?S- a:=D>EG<880D08E=DH0
D8= # @1 " 0880 D88 30 088,8:0 D8:30 08:0
=E;
" ! Der Musiker Kui (. Freund des Orients
BT000U ! ! - &
# O $ ' & $
3 4 / A0D8>
D8;30 08;0 D8D ! -6 0!. ' *>0J0=>JJG=>JJEJE>d5E8;d=0=L
5H0 D8J 6 # "880ED0=>;EG) 0"%=>>0J=;H0 D8? # O3 6 8J0;0=>;DG/5%/6 0D8L=KKH0 D8K * $-K0 D8> $-:080:0/& 0
=ED
6 & & $ 0 ) & l000m&&$ - /* 0 0 & -* & l000m& A & l000m ( 4 0D::
) $ & 5 (
$ " / ) . 0D:; --
# $- 3 @
D:E -- & # 3 && "- 0 --5@ 0 @protokolle"0=G=>KKH 088,;K0
D:= " " --0 " " @. $ 5 --0 0 0@\ & ! 0=EJ,==E0
D:8 )G"0H@6 @ & 0=K0 D:: --5 6 =:0?0=>;JG/5%/6 0D8L:=JH0 D:; -- & 5 B$ C =>:: !
0 $ & . -- . & - . 00" 33 1 0! & 1 1 ,0 @ ) B ,1 C =>:: , =>:K0 !@ 8EE> 0:DE0
D:D " "G"0H@B !& $-& &C0 ) - 5 $<0!@+8EEE 0KJ,=E80
=EJ
" . %& )A 3D:? 4
-- @ B)& 6 % .=>::
" 3 0CD;J --& $
D:J --5 6 D080=>;JG/5 0D8L:=JH0 D:? $ "@!--B%,& ,)A,3CB!& C. / (
" . ) - !/ 0 $ G"0H@ ! % ,<0!00@' 14 1 . 1 $ $ =>>> 08==,8:E0
D:K --5@$ $ 0 & ' 5 =>:K, =>;D0" %&. . "< *0 @ ( 8EEJ0
D:> < *"@5 -- B$ $ C@3 B),MC0 @ -- 5@$ $ 0D;?,D>=0" 0D;?0
D;E --5 6 8>0K0=>D8G/5 0D8L:=JH0 D;= --5 6 ;0>0=>D8G/5 0D8L:=JH0 D;8 < *"@5 -- B$ $ C 0DK?0 D;: < < *Y"@5 -- B$ $ C 0DK>0 D;; $-K0;0=0 3 ,A3 0 D;D 1 5 G=K>E,=>??H& =>8E# 03
3 & % ,<) .4 0 D;J 6@ --,. ) 0 @Die Schau0 Halbmonatsschrift für Kultur und Politik0)
%0=:L=;G#=>D:H 0=8,=:0
=E?
'0%3 . ' < G=>D:
Die Schau=>DD Winterthurer Tagblatt=>?E Die Furche=>?= Literatur und Kritik=>>J
protokolleH " . $- "4G=>>;HD;?
- ) 8EEJ - ,(
-- BT000U )3
1 7 / .
B$ $ C R& % R&
( < 0 8E0 - =>D= --
D;? < *"@5 -- B$ $ C 0DK?0 D;K %0%0@3 /. - $04 5 -- "-&
B$ $ C0 @Neue Züricher ZeitungG=0#8EEJH0 D;> 1(@ 0' & / 7 =>;D,=>DD0) @
=>K> 0;::0 DDE --5 6 =;0?0=>D:G/5 0D8L:=JH0 DD= --5 6 =>0;0=>;?G/5%/6 0D8L:=JH0 DD8 -@LL0& -0L& L(d$ G<8=0D08E=DH0 DD: --5 6 D080=>;JG/5%/6 0D8L:=JH0 DD; --5 6 8=080=>;JG6%,"%0=8EKLJ:,8H0
=EK
0CDDD# =>D? ! Schmerz vor TagDDJ
5 ) . ' 0DD? --
3 $ 0DD> 3 & $ -
DDD --5 6 8J080=>D8G/5%/6 0D8L:=JH0 DDJ --05@ .503 <* 0) 00@1'=>D?0 DD? < *"@5 -- B$ $ C 0D?;0 DDK --5@ .5 0K0 DD> $-D0Q 4 / =>;D0
=E>
0
' ) 0 3 Jirgals$
Heimat&'& 4 6-*
. 5 % 06
Basil =>:K . .4 % ,<
$ < Plan0 - ! =>;D
Menschen !. 0% 3 Jirgal.4 =>;J
Sonette an die Zeit!. 3 3 -&
5 Sappers 8EEJ - Kettenreaktion Kontra
- . 3 R 4
- 0 6& 3 . & &
0
3 $- A 5 5 3
3 ! - 4
8.1. Einleitung
& 6-,5, G$- K0:0H 3
&5 . 5 GK0;0:0H ' 0
7'(,( $ Lugmayer G=K>8, =>?8HDJ; BruckDJD /
DJ8 $-D0Q 4 / =>;D0 DJ: >DE,#7 0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0J>>,?==0 DJ; /*=>;D 7'( & #
' 3 0 DJD / & 0
1 4 ( -
=>J;H0D?E < # . &
) $(7 <&
=>;D 7 ,& 0 DJ? -. @ #B>DE#7 C@3 4
, $&A #=>;J0) @6 '8EE: 0DE0 DJK < &=>;D (7, % ( 0 DJ> <' $-;07 ( =>;D0 D?E &=>;D/ ,' &( Verbandes demokratischer Schriftsteller
und Journalisten ÖsterreichsG' #7H0 D?= -. & & $ . &0
-. @ #B>DE#7 C 0;J,DE0 D?8 30 0:80 D?: $@>DE#7 0 - 0$ 1
8806 =>;J0) @7 =>;J,1 # !&. &.7'(, /-10 7 , G"0H@ 61 >DE,#,17 0/ @ ,'=>;J0
==;
. + @
< . - . !
# !0=>:>& - ! . -
&' 0 ' . "*
! & 5 .
% 0DKE
)4 .! -
I $
/* # Weinheber0DK= . )
-. ! - & 0
! >DE,#,1 7 " &
. 5 4 %
@3 ! $ "* D?J -. @ #B>DE#7 C 0=:0 D?? )@"0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0J>>0 D?K n @ ) 0) ) .4 0 @5&
# G"0H@%4 /0:E# /0 0(4 @ %4 ( =>KK 0;>,J80
D?> " # @3 ( 3 0Q) 06 -@LL&&&0- 0LILL-L 0- G<>0=E08E=DH0
DKE , ) @) ,% 0 @) 0((;0 0 (4 @(8EE= 0J,8E0" 0=K0
DK= <# ) $-K0:0=0 5 @3 0 DK8 )@<&! 0 # ) 0 @# ) 0
0(4 =>>8 0>,=K0" 0=?0 DK: )@ 0 @ 0@ 0) @"=>;? 0:8,;E0#4
5 =>;?.4 ! & /* 3 0 5 #4@7 A 3 0) 5$@3 '0 @ "L5 #4G"0H@5$0 + <0) 00@'5$! L.'8EEE 0=?=,KJ0
0 3 . 5 /* ( 0 =>=> &
5 Wiener Zeitung 0 $ $
KrausDKD .4 < Fackel0=>8:-
$- Katastrophe am Nil=>;?3& '
<& 7 0' =>8> =>:K&'
Schutzverbandes Deutscher Schriftsteller G H0D>E =>:: -
DK; 6@ .0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0?EE,?E=0 DKD +!#0G"0H@& . $$ 6 0=>E8,=>8D0) @ =>>J0 DKJ =>8K& ! 5Antike Motive Plan
!& 0'06 @ .0) @6 ' =>8K0
DK? 1 =>D: ) =>K8 6, ,( 0 DKK 1 6 @ 1 0 @Plan0#0=L">G=>;JH 0?E8,?==0 DK> ! \*- =>=; & % =>8;-
Insel Elephantine03 =>;K1 & . . 1 0 3 @) 0G0=H0 @ $ '=>K? 0;:80
D>E $-J09 F ' 0Österreichischen StaatsarchivG63 5H. ! 1 ' B . 7 C # 4 & B(3%,+ C 4 (6.$(600C0
==J
Kölnische ZeitungH0%3 $ &.& &
& =>;= ) Beton am Atlantik - &0D>;"
% @
B - Q & C ! $ & 01 . & (- 6 5B C;0 -=>;= . =EE A DE0! & 15 &0D>D
) & 4 $
*Hall & A1 <
G!-- % (!) G=:080=>;:HL1 6 ,! 63 5, %0KK=>;H0
D>= $ @ . 07 / % 0 @wespennest0"0D8G=>K:H 0=J,8D0" 08DL1%DE0
D>8 -@LL&&&0 0L L- L. dL 0--X dd a1 S dd. a6 ]8E G<880?08E=DH0
D>: 6. & I '& 0 6.@% $ 0 ( ( \ B6 C=>:K0 @ 6.0 & ) 00G"0H@' )0" (- 7 ^:K0 @ 0:E?,:8E0" 0:=KL I @6 1 0) 1 ) 4 ! 0) @( 8EEK0
D>; ) +@< - % ,/ 0;80 D>D 6.@% $ 0:=?0 D>J ) +@< - % ,/ 0;:0 D>? $( ," @<' - ErsterBriefe 4 3I 0;=0 D>K (@" $- X6 1 5- 0 @"
==?
Austriaca & - < .-0
$- % JE: 4 (
! # %JE? 6 Pollak !
D>> 1 6 @4 / =>;D0 @7 , G"0H@7 0 & / =>;D0) @'" =>DD 0:K,;;0
JEE "*@B% [C 0:>;0 JE= $@< 1 0>L\ $ -
=>DE# $ @ 07 /- #0 @ 0G"0H@ ( 03 * 4 / =>=K 08=>R 8880
JE8 $@< 1 0=:0 JE: T 6U@600@ 0 @Plan0#0=L"0KG=>;JH 0JK80 JE; T 6U@600@) ( 0 @Plan0#0=L"0:G=>;DH 08D;0 $-K0:080
0 JED )" @!- !- 0 @Plan0#0=L"0:G=>;DH 08D8,8D:0 JEJ "0)0@ (,"X @Plan0#0=L"0;G=>;JH 0::K,::>0 JE? $1@1%0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 0:;E,:;J0 $-K0:0=0
5 @3 0
& &
" J=K 1 9 3 F&
) % , ..0" I
< (
Plan A &@B7 / '&
JEK ( 6 @$,$ ,/ < 40 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0??K,?KE0 JE> / $ -@$ 1 0 @Plan#0=L"0KG=>;JH 0J?>0 J=E )0$0@ 10 @Plan0#0=L"0=EG=>;JH 0K;>0 J== 600@) 4 X @Plan0#0=L"0=EG=>;JH 0K;>0 J=8 1.B5C@) 4 X @Der Turm#0L%08G=>;JH 0;>,D=0 J=: 1 5+ G=KKD,=>J>H=>:K ( 0=>:>&
Z & $ 0=>;J 7 0 J=; " )G=>EK,=>>=H =>;D &3I ) 0 J=D " . " G=KK=,=>;?H& &
$ # 0=>:K&. - &=>;:)03 =>;D 0' =>:D, =>:K&( 4 PEN-Club0
J=J ( -$ G=K?:,=>D>H 3 03& 1 . =>;D &0
J=? " G=K>?,=>K?H 3 03 =>:K 0 J=K I / ," G=K>?,=>?JH&=>:>+" 0
Mars im Widder ( &=>;=. 0 J=> $-J09 F ' 0 J8E IG=KK8,=>?=H&( 70 " .&
% * $ 0 $@< 1 08K?, :=80
==>
/ - & !
4 C &0J88
- 4 1 1
B$ 4 C. " & 4 ' 0) /* # ,, ( 1* - 3 G )4 ! ( H
J8= 1.B5C@) 4 X 0DE0 J88 IG"0H@ 7 0< # @ @/ =>:K 0
;0 J8: 00=>D= ( =>D; - =>DJ&3
Österreichischen Akademie der WissenschaftenG63)H0 J8; 600@) 4 X 0K;>0 J8D $-K0:0=0 5 @3 0
=8E
! /-/G=KK8H# $4 G=KK?H" 5 G=KKKH
< G=K>EH( G=K>DHG=K>JH3 ) G=K>JH
1*G=K>?H5$G=K>?H# "*G=>EEH! G=>EEH
6 G=>EEH ) G=>E=H""--G=>E8H# !
G=>E:H3 ) G=>E:H3 #G=>EDH "! G=>EDH5
--G=>EDH0 & ! . " )
G=>EKH" G=>EKH1G=>E>H1"&G=>==H)
" G=>==H" " G=>==H,&' !
! & Kleine österreichische Anthologie " / G=>=>H
) 5 G=>8EH 3 1 G=>8=H " " " G=>8:H 6 " G=>8:H
1 *4 G=>8;H "3 G=>8DH. 0
! & - -
" & % , & ! &
! & !-- 3 &0
/F. &0
J8JT%0%0U@T Kleine österreichische AnthologieU0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 08K80 J8? & $- 0 J8K T 6U@@3 0Q . 6 0 @Plan0#0=L"08G=>;DH 0
==J,=8>0 J8> "4 @<&!GB./ 4LB%3-C,=>;;H0 @Plan0
#0=L"0:G=>;DH 088J,88>0
=8=
6(13,5\53, $ %3/535%/535) 3% +"15
3 &! & ( - .6-,
5 1 & -
6 4 4 -
Felmayer -0J:= & / 6- & /
Literatur und WiderstandJ:8Die Judenverfolgung des Dritten Reiches im
deutschen GedichtJ::4 . 0=>>K
!A Arbeitsstelle Holocaustliteratur
7 .Theodor Kramer Gesellschaft 5I3I
J:E ;07 ( =>;D0 J:= 1*G"0H " "0 $-?0:0=01* K0;0=0
3 ,\A3 0 J:8 / ) 0 - ( ( 0"0'
14 ) -G1H01 L0@4=>J>0 / . - / 7 03 & 5I. $+ <& ')1 *. 0
J:: # . !0 & . " *0 @'% =>J>0
J:; " @-@LL&&&0 0LG<=80;08E=DH0
=88
) 0J:D
# J:? $ Müllers
&0J:>
( -- 9 3 F ( .
J:D ",$ L$ $ L G"0H@ & - X 7 /* 3I ) 0) @5$! 8EE?L3 * I L!#L)5 G"0H@3I0/S! 03 / 0) @ 5$! 8E=80
J:J # @! " "@ 7 <& 0) @4=>K>0
J:? # @1& 1 @ # 0< A# 0$4 @" =>KD0
J:K $ @<0 4 :00L $ 0 @7 /A#0 ' ' 1 0
J:> &L!&, $ G"0H@/ 7 =>:K,=>;D@" * 00=G H0) 00@48EEK0 & $ G088E==H 64 G0:8E=;H0
J;E $-K0:0:0 ,! $$ 0 J;=- # $-?0:0:0 J;8 # @ 7 0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0?;=,?;;0 J;: $-K0:0:0 ,! 0
=8:
) 4 < % -
0 . & ' @
3 . B6 C &
% @
96 i 0 @ 3 3 1 1 " ! ! "$ # " ! $ *# -! 6 " " 6 3& 0 3 1 4 1 *. I $ " 1 " -- 5 1 5 # ) $ < Y & *& "$ / // /4 I - * ) ) 00 &9 i0)& mm( ll," " T000U0J;J
" Plan " 0
'4 % ,( A 0 ! " = & 1 0 % 4 & 3 . 9<i 0 & & - ,- %
J;; ?0:0 . ! %& (/%0 J;D T 6U@'4 % ,( A0 @Plan0#0=L"0=G=>;DH 0?8,?>0" 0?80 J;J 30 0?:,?;0
=8;
% . % & " .
& ' <
" A
J;? T 6U@'4 % ,( A0 @Plan0#0=L"0DG=>;JH 0;EK0 J;K $- 1 0 J;> $ @< 08EK0 JDE ( @ &) 0JD0 JD= < @B% " " ^ & 0C@ 5
B3 /C -$ B( C B5CG=>;D,=>;KH0 . ) @-=>>K 0K?0
JD8 T 6U@'4 % ,( A 0?;0
=8D
( & ' . ( &
% @
' $
JD: @3 7 0) <@3-.=>K= 0>,=E0 JD; % % ,( ,/ 0< - %
/ &1=>;K 0 @B1%C=>;D, =>DE 08K>0,%%=>;? . & & =>;K Zentralkommission zur Bekämpfung der NS-Literatur0 ) +@ < - % ,/ 0?>0
JDD $1@1%0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 0:;E,:;J0<-. $ T%0%0U$- L1$0 @Plan0#0=L"0;G=>;JH 0:;?0$& =>:K Wiener Bücherbriefe. $/* & 0
JDJ &1% ) 7 &03 I & < @& 4 ( - .. Verband demokratischer Hochschullehrer0 @B1%C=>;D,=>DE 08K=0
JD? $1@1% 0:;E0
=8J
/ - ! - 0
"*- 4 0CJJE3 @
"-.&$ %.
B CJJ8 - ! / @
- & 1I 30(0 *1 !4 G+ .H1 $ " 5. 5 !< +< * A -- 0 43 & % 4
JDK $1@ , 03 $<,0 @Buch und BüchereiG=>DEH 0=J=,=JD0 " 0=J=0
JD> $1@1% 0:;=,:;80 JJE 30 0:;80 JJ= 30 0:;:0 JJ8 $ 00 1 ) % / & &
&," 6 # $$ ( ' < " & =>8E# & ! 4 . =>8D. 6 &0
=8?
$ & . 5 &
00 / .
% =>;K ( Denkschrift der 75 .
Österreich 05 .& % 65
%65 &
% & & 0
&0 ' %
3 . & . . .
' BT000U . & - -
JJ: $1@1% 0:;D0 JJ; 30 0:;:0 JJD & . 0 $-J09 F
' 0 JJJ " -7 0 ?D & 0 @
Österreichisches Tagebuch0#0;L"08G=>;>H 0:=0% 001* 6 1 ( 0
JJ? ) 1 @(0% 7 0 @Österreichisches Tagebuch0#0:L"0?G=>;KH 0K,=E0
=8K
! & $ "# 0'& $ - ' 34 0 A& 5 & Y 0 & !& - 0%0JJ>
' & 3 $
& ) (
$ C. ! " &0J?=5 '
JJK ' " G"0H@) 0<( " 0) @1 =>;D 0;0
JJ> 0@) 0<( " 0 @Plan0#0=L"0JG=>;JH 0 D8;0'& . 3 # . - 0
J?E 30 J?= T%0%0U@3 Gottbegnadeten-Liste@-@LL0& -0L& L! ,/ G<
:E0;08E=DH0 J?8 (--@ - 0 - 3 0 @$
+ ,0G"0H@ - 3 =>::,=>;D0 @5Ij$
=8>
.$ + B$ C0# &
1 Plan
3 Waldinger 1+ )03
Plan - &
=>>; 0==,:E0 J?:! #010!G"0H@A$ . 0;E,;=0 J?;#3 @3 )+ 0 @Plan0#0=L"0JG=>;JH 0D=?,D=K0 J?D30 0D=?0 J?J + K0J0=>:K0 + " @) ! ! &0/-@
,'=>:K0 J?? #3 6 ;0==0=>;DG/5%/6 0D8L=>=H0 J?K #3 6 =K0=80=>;DG/5%/6 0D8L=>=H0
=:E
# ' . + 0) .
1 @ )
+ - & &0
" . & '
B C 0JKD)1 ,-
& Doderer Basil 0 - 4
J?> ) 3 @1+ 0 @Plan0#0=L"0>G=>;JH 0??J,???0 JKE & ( Strudlhofstiege =>D= '
0 JK= 1 ) @ . / 0- ". 0) @$*S
=>>J0 JK8 $ I @<& ) 0 %
=:=
$- '4 Plan0
A - A ! & 4 . 9$ F 9( F . &Y A & - 4 A. . . % &AYA5 / & . 4 ! &0JKJ
.& I $ & 1 1 &
Plan.4 3
JE0 ! 4 $ ( Gütersloh0JK>
. ! & % .
# =>:K % ! 0
JKJ 1 ) @ . / 0:J:0 JK? Q". RI $ ! -) 1 @
-@LL&&&0, 0LL .& L .&d =E0G<8D0K08E=DH0 JKK O@' 0 @Plan0#08L"0=G=>;?H 08,=;0 JK> ( ! G=KK?,=>?:H& $ -
03.4 I- < &=>=: Die tanzende Törin0=>:K. ( ) $ & =>;E .0
J>E !@ ,,! 0:>0 . 1 -. !!0
J>= 30 0:>,;E0
=:8
-I1 5I - $ 0
4 % & 1
! ( & & %
.4 & . ! Eine sagenhafte Figur
.4 & & 0 $
& & & & ! Sommer J>8 ! ( ,! 63 5G%0;>:E?H0 J>: , ) @ =>>D 08>0 J>; $ - B C &5. !/ N
& . . - ) 0 ) " & 0
J>D !@ ,,! 0;80 J>J ! @ B C0 @Plan0#08L"0=G=>;?H 0=D,8?0
Sonne und Mond. ! =>J8 (-'0 J>? 1 ) @ . / 08?DL 0:;:0 J>K !@ ,,! 0;;0L" @B5
. 2C( ! @ 0 @$ $ L% $0G"0H@ ! 4 / =>;D0) @< *8EE? 0J=,J?,6 =>J8G 6@( ! -- 0 @Neues Österreich0 ?0=80=>J8H0
J>> O@6 $6 0 @Plan0#08L"0JG=>;KH 0:>K,;E:0 ?EE ! ( @3 10) @/ '=>;J,6 &"-
0
/ 4 0?E8& '&
) & / % ,( 0
- * =>:J&
?E= !@ ,,! 0;;0 ?E8 6@) 1&A0) @ '=>JJ0< )
/ 0 ?E: 30 0D0 ?E; # @( )0 @Neues Österreich. G=J0==0=>JJH0 ?ED ) 3 @% 0 1) 0 @Plan0#08L"0JG=>;KH
0;EJ,;=E (@) # ) 0 @Plan0#08L"0:G=>;?H 08=E0 ?EJ 3 "@B000 & 4 C05G=>;D,=>;KH06
-@LL&&&0 00L, L5L5d *0-0 ?E? @ - B4 % ,( AC06 #
) 0 @$ ' L , ) @6 /=>;D 0JJR ?J0
=:;
Bekenntnisbuch österreichischer Dichter A& % ,
& - ( ) & &&
$/"3%+")!!3/
?=E < 7 $-J09 F ' 0 ?== 6 3 ) G=J0=E0=>;?H0 , / ) --6 G%/
) H0 ?=8 ) 3 @% 0;=E0 ?=: 6 3 ) G:E0J0=>;KH 5/ ) --6 G%/) H ?=; (&=>88 ) &=>;E0=>;; ! -
3 0%=>;D& Plan " Strom0 T%0%0U@ " L(0 @Plan0#0=L"0?G=>;JH 0J==0
?=D (@) # ) 0 @Plan0#08L"0:G=>;?H 08=E,8==0" 08==0 ?=J 30
=:D
A=>:K Bekenntnisbuch österreichischer Dichter 7 0
=>:>&/ =>;E& .
! ! 7 & # % . ) '6 - . " G H $ 7'( 05" A ) 0?=K
Waggerl . / Plan .4 &0
?=? $ ) .. % , $@< 1 0?>0
?=K %0%0T6 U@% 0 @Plan0#08L"0;G=>;?H 08>;0 ?=> )$" @ )[ @Plan0#08L"0DG=>;?H 0:D?,:DK0 ?8E 6 @T ' & 03 0U @Österreichisches Tagebuch
#0:L%0=8G=>;KH 0=D0 & #0:L%0=;G=>;KH 0 5 /030@' & 0 @Österreichisches Tagebuch0#0:L%0=;G# =>;KH0
?8= 30Y$ " . / ' , ,/ & 0
1 5I #=>;=GB( * CH
- & 3 0C?8;
1& 4 .
0?8D " <
5$& 3I0 " / 3 =>8: ! =>:D 0" 1.4 & % 0
?8: 30 ?8; $@< 1 0:=: ?8D - 1@ 0-0) @4=>>D0 ?8J ) 1 @-- ' 05 -
$ =>:E0 @"3 L -5 G"0H@5 #00=:L8EEE 0;:,DJ0
=:?
=>;J & =>:E#
% - - 3 Gloriana &
) ' #7 BG00H &
< ! ' 0C?:8 3 .
3 . -1 - @
' B' C (- < 0<& 4 ) GB%C B! CH3A:E;D>,LL=,;J. 8>0=E0=>;J russische< .&< 0?:;
=>;? . .& 0 B
! &$- 4 0C?:D Pfeiffer
?8K - $ . 0'0 - 1@ 0J>?0. - ) 3 ) & ; Gloriana&0 - 1G"0H@ @) 0< 3 ) 0$ @'=>K> 0 :;K,:J=0 4 . Gloriana / =>D; /L/ ) 0
?8> 6 8E0E?0=>;JG/H0 ?:E 6 8=0EK0=>;JG/5%/6 0D8L?=H0 ?:= 30 ?:8 6 E>0ED0=>;?G/H0 ?:: % =E0=E0=>;J ' #7 &
8?0==0=>;J 0G) 05.' #7<("=;;>H0 ?:; - 1@ 0J>>0 ?:D 6 E80ED0=>;?G/H0
=:K
=>;K BT000U .
, , 0C?;= < 3
1 % 1 0?;8 (
1 + Weiskopf =>;J & -
& - ' - ) .
Gloriana ) " 0?;J &
( - . !Scheit Gloriana B. -.
3 C 0?;? &
$ - Plan . Gloriana 0 ?:J ( @ &) 0JK,J>0 ?:? %0%0$ 0 @Plan0#08L"08G=>;?H 0=;=,=;80 ?:K &" @T/ U0 @Plan0#08L"0;G=>;?H 08:80 ?:> @< 0 @Plan0#08L"0;G=>;?H 08::0 ?;E @ ! 0 @Plan0#08L"0;G=>;?H 08:;,8DD0 ?;= 6 E80E=0=>;KG/H0 -
& 0 ?;8 $ ' @B[ $ $. A C 0=E?0 ?;: ) -10+0 6 =80=80=>;JG/5%/6 0D8L:>;H0 ?;; - 1@ 0J>:0' & - 1 $-K0:0:0
! 0
?;D 6 E>0ED0=>;?G/H0 ?;J !@ 3 B% ' 4 C0Q
:E# 0 @" # L$G"0H@/B 3 C 7 0=8?,=;E0" 0=8?0
?;? !@ 3 B% ' 4 C 0=:D0
=:>
A % % ! A ' !& 3 4 4 4!. B! C3 0?;K
1 Plan Pfeiffer
' 4 & . ( --
@
< ) 9 3 F 0
5 1 ?;K # @!B! C0 @Tagebuch0G8;0;0=>D;H0 ?;> ( @ &) 0J>0 ?DE ) +@< - % ,/ 0:K0 ?D= - 1@ 0- 0?=80 ?D8 < @B% " " ^ & 0C 0>:0
=;E
- < &
@ - Nadler & 7 .
& 9 3 F & . 1 &
96-F 91 -F?DJ -
=;=
- % !
) G H&&
-- <4 0
7 & Moskauer Deklaration?DK. =>;:
7 & - 50
& 00 . I ( - $
1 - & 0G( <& - 0$ /-108E0=>;D K0%.=>;>00=G8E0=>;D >0-=>;JH0 ) @'7 8EE; 0:8>,::=H0
?D? # ! " ) Gruppe 47. ! 0 G# =>EKH&. =>;E,=>;:) A $ 03&" < Ruf ! Gruppe 47 0 # @ !--;?0 @( L)# G" 0H@5 !--;?,DE* ,-- * - 0 @-=>>> 0 =>D,8=80
?DK $-;07 ( =>;D0
1 . 3
3 & " Plan 4
=>:; & < Das kleine Blatt?J8
Hitler. Ziele und Wirklichkeit des Nationalsozialismus1 BT000U&
?D> $# - G=KK:,=>J>H=>:K( . 0=>J? & 0<# - !@$# - 0' A 3 0 @" L!o! G"0H@( - < % 0)@$4 % 8EEJ 0=>:,8==0
?JE # - $@ @ 10<@ '=>;J0 Lexikon der „Vergangenheitsbewältigung“ & . # - * B %C 5 , % 0 1 5 L / %0G&qu