DIŞSAL EKONOMİLER ve ÜRETİMİN ULUSLARARASI ÜRETİMİN ULUSLARARASI KONUMU (LOKASYONU) Bu sunum, Krugman, Paul, Maurice Obstfeld ve Marc Melitz, (2012), International Economics: Theory and Policy , 9/E, Pearson kitabının 7. Bölümünden Türkçe’ye çevrilerek hazırlanmıştır. 1
23
Embed
DIŞSAL EKONOMİLER ve ÜRETİMİN ULUSLARARASI …kisi.deu.edu.tr/dilek.seymen/Olcek_Ekonomileri [Uyumluluk Modu].pdf · Tablo 1: Hipotetik Bir Endüstrideki Girdi-Çıktı İlişkisi
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
DIŞSAL EKONOMİLER ve ÜRETİMİN ULUSLARARASI ÜRETİMİN ULUSLARARASI KONUMU (LOKASYONU)
Bu sunum, Krugman, Paul, Maurice Obstfeld ve Marc Melitz, (2012), International Economics: Theory and Policy , 9/E, Pearson kitabının 7. Bölümünden Türkçe’ye çevrilerek hazırlanmıştır.
1
KAPSAM� Ölçek ekonomilerinin türleri
� Ölçek ekonomileri ve piyasa yapısı
� Dışsal ekonomiler teorisi
� Dışsal ekonomiler ve uluslararası ticaret� Dışsal ekonomiler ve uluslararası ticaret
2
Giriş� Karşılaştırmalı üstünlüğe dayalı modellerde ölçeğe
göre sabit getiri (constant returns to scale) varsayımıbulunmaktadır.
� Fakat ölçeğe göre artan getiri (increasing returns toscale) veya ölçek ekonomileri (economies of scale)de söz konusu olabilir.� Priz örneği!
3
Tablo 1: Hipotetik Bir Endüstrideki Girdi-Çıktı İlişkisi
4
� Ölçek ekonomileri yoluyla karşılıklı yarar sağlayacakbir ticaret mümkün olabilmektedir.
� Uluslararası ticaret her bir ülkenin sınırlı sayıda mal vehizmet üretmesine; buna karşılık tüketimdeçeşitlenmeye gitmesine yardımcı olmaktadır.çeşitlenmeye gitmesine yardımcı olmaktadır.
� Ticaret sayesinde ülkeler, her şeyi kendileri üretmekyerine, ölçek ekonomilerinin etkisinden yararlanaraketkin üretim yapma fırsatı yakalamaktadır.
5
Ölçek Ekonomileri ve Piyasa Yapısı
� Ölçek ekonomileri, daha büyük firmaların veyaendüstrilerin daha etkin olabileceği anlamına gelmektedir.
� Çıktı başına maliyet, endüstrinin büyüklüğüne bağlı isedışsal ölçek ekonomileri (external economies of scale)dışsal ölçek ekonomileri (external economies of scale)ortaya çıkmaktadır.
� Çıktı başına maliyet, bir firmanın büyüklüğüne bağlı iseiçsel ölçek ekonomileri (internal economies of scale)ortaya çıkmaktadır.
6
� Hem dışsal hem de içsel ölçek ekonomileri uluslararasıticaretin önemli nedenleridir.
� Her ikisi de endüstrilerin yapısına göre farklı etkileresahiptirler:sahiptirler:� Ölçek ekonomilerinin tümüyle dışsal olduğu bir endüstri, genel
olarak, pek çok küçük firmadan oluşmakta ve tam rekabetçi biryapıya sahip olmaktadır.
� Büyük firmaların küçük firmalar karşısında bir maliyet avantajınasahip olması durumunda ortaya çıkan içsel ölçek ekonomileri iseendüstrinin aksak rekabetçi bir yapı sergilemesine neden olmaktadır.
7
Dışsal Ekonomiler Teorisi
� Pek çok modern endüstri örneğinde güçlü dışsal ekonomilerinvarlığından söz edilebilir: Silikon Vadisi, New York’ta yatırımbankacılığı ve Hollywood’daki eğlence endüstrisi!
� Çin gibi gelişmekte olan ülkelerde dışsal ekonomiler imalat� Çin gibi gelişmekte olan ülkelerde dışsal ekonomiler imalatendüstrisinde yaygındır: Çin’deki bir şehir dünyanın iç giyimihtiyacının çok büyük bir kısmını karşılarken; bir başka şehirneredeyse tüm çakmak ihtiyacını karşılamaktadır!
� Hindistan’ın önemli bir bilişim hizmetleri ihracatçısı halinegelmesinde dışsal ekonomiler önemli bir rol oynamıştır:Hindistan’daki bilişim firmaları Bangolore’da kümelenmiştir!
8
� Bir endüstri üretiminin bir ya da birkaç bölgedeyoğunlaşması, bireysel olarak firmalar büyümese de,endüstrinin maliyetlerini düşürebilir.
� Dışsal ekonomiler çeşitli nedenlerle ortayaçıkabilmektedir:,çıkabilmektedir:,� Özel ekipman ve hizmetler (Specialized equipment orservices ): Silikon Vadisi!
� Dışsal ekonomilerin varlığı, endüstri büyüdükçeendüstri maliyetlerinin düşmesini sağlamaktadır.
� İleriye doğru azalan bir arz eğrisi (forward-falling� İleriye doğru azalan bir arz eğrisi (forward-fallingsupply curve) söz konusudur: endüstrinin çıktısıarttıkça, firmaların mallarını satmak isteyeceği fiyatdüşer.
� Uluslararası ticaret dikkate alınmadığında, arzeğrisinin bu alışılmışın dışındaki eğimi çok da önemtaşımamaktadır.
10
Dışsal Ekonomiler ve Uluslararası Ticaret
� Uluslararası ticaretten önce, her bir ülkenin denge fiyat veçıktı düzeyi, ulusal arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktadabelirlenmektedir.
� Dış ticaret yokken Çin’deki düğme fiyatlarınınAmerika’daki düğme fiyatlarından daha düşük olduğunuvarsayalım.
Süreç kendi kendini besler: Çin’de endüstrinin çıktı düzeyi� Süreç kendi kendini besler: Çin’de endüstrinin çıktı düzeyiarttıkça maliyetleri daha da düşer. Amerika’da ise endüstrininüretimi daraldıkça maliyetler de artar.
� Sonuçta, tüm düğme üretimi Çin’de yapılacaktır.
13
� Üretimdeki bu yoğunlaşma fiyatları nasıl etkiler?
� Ticaret öncesinde Çin’de düğme fiyatları Amerika’dakindendaha düşüktü.
� Çin’in arz eğrisi ileriye doğru azalan özellikte olduğundan� Çin’in arz eğrisi ileriye doğru azalan özellikte olduğundanticaret sonucunda artan üretim, düğme fiyatlarını ticarettenönceki fiyatının da altına düşürmüştür.
� Ticaret fiyatın, ticaret öncesindeki fiyattan da daha düşükolmasına yol açmaktadır!
14
� Artan getiri dikkate alınmadığında modellerin etkileri çokfarklıdır.
� Standart ticaret modelinde nispi fiyatlar, ticaretinsonucunda yakınsamaktadırlar.
� Eğer ticaretten önce yurt ülkede kumaş nispi olarak daha� Eğer ticaretten önce yurt ülkede kumaş nispi olarak dahaucuzsa ve dış ülkede de nispi olarak daha pahalıysa, ticaretsonrasında yurt ülkede kumaşın fiyatı artarken dış ülkededüşecektir.
� Dışsal ekonomilerin varlığı durumunda ise fiyatlar ticaretinetkisiyle her yerde düşmektedir.
15
Şekil 2: Ticaret ve Fiyatlar
16
� Bir ülkenin daha düşük fiyata üretim yapması şeklindekibaşlangıç avantajının kaynağı ne olabilir?
� Bir olasılık, teknoloji ve doğal kaynak farklılıklarına bağlıkarşılaştırmalı üstünlük olabilir.
� Dışsal ekonomilerin varlığı durumunda, ticaret tarihsel� Dışsal ekonomilerin varlığı durumunda, ticaret tarihselnedenlerden de kaynaklanabilir: Belli endüstrilerde büyüküreticiler olarak başlayan ülkeler, farklı bir ülke potansiyelolarak daha ucuza üretse bile büyük üreticiler olarak kalmaeğilimindedirler.� 19. yüzyılda bir genç tarafından düğün hediyesi olarak hazırlanan
bir püsküllü battaniye, Dalton, Georgia çevresinde halıüreticilerinin kümelenmesi sonucunu doğurmuştur.
� Silikon Vadisi, varlığını buradaki bir garajda iş kuran Hewlett vePackard isimli iki Stanford mezununa borçludur.
17
� Vietnam’ın maliyet eğrisinin Çin’in maliyet eğrisininaltında olduğunu çünkü Vietnam’da ücretlerinÇin’dekinden daha düşük olduğunu varsayalım.
� Herhangi bir üretim düzeyinde Vietnam Çin’den dahaucuza düğme üretecektir.
� Bu durumda Vietnam’ın tüm dünya piyasalarına düğme arzedeceği düşünülebilir.
� Eğer Çin yeterli bir başlangıç düzeyine sahipse, bu herzaman böyle olmayabilir.
� Doğru ülkenin ilgili malı üreteceğinin bir garantisi yoktur.Bu, dışsal ekonomilere bağlıdır.
18
Şekil 3: Başlangıç Avantajının Önemi
19
� Dışsal ekonomilere dayalı ticaretin, ulusal refah üzerindekietkisi belirsizdir.
� Dışsal ekonomilerin olduğu endüstrilerde üretimin yoğunlaşmasıdünya ekonomilerine kazanç sağlayacaktır.
� Ülke ticaret öncesine kıyasla ticaret sonrasında refah kaybına dauğrayabilir: bir ülke ithalat için ödeme yapmaktansa iç pazarı için herşeyi üreterek refahını artırıyor da olabilir.
� Tayland’ın daha ucuza saat ürettiğini ancak İsviçre’nin birbaşlangıç avantajına sahip olduğunu düşünelim. Bu durumdaticaret öncesinde Tayland’da saat fiyatı daha düşüktür.Dolayısıyla ticaret Tayland’ın saat endüstrisini dış rekabettenkorumasını özendirerek refahını olumsuz yönde etkileyebilir.
� Peki Tayland otarşiye yönelirse ne olur?
20
� Yine de endüstrilerin yoğunlaşmasının sağlayacağıkazançlar dünya ekonomilerine yarar sağlayacaktır. Budurumdan kazanç sağlamaya çalışan her bir ülke ticarianlaşmazlıklara da neden olabilir.anlaşmazlıklara da neden olabilir.
� Her şeye rağmen, dışsal ekonomilerin olduğu endüstrilerinbelli bir yerde yoğunlaşması dünya ekonomileri için dahaolumlu sonuçlar vermektedir.
21
Şekil 4: Dışsal Ekonomiler ve Ticaretin Yol Açtığı Kayıplar
22
Referans� KRUGMAN, Paul, Maurice OBSTFELD ve Marc
MELITZ, (2012), International Economics: Theory andPolicy , 9/E, Pearson.