DERS 5 “Biz Kimiz?”: Kimliklerimizi Konuşmak * Kazanımlar: 1. Farklı kesimlerin farklı kolektif kimlik anlayışları olduğunu fark eder. 2. Kimliğin çoğul olduğunun farkına varır. 3. Kimlik tartışmalarının etkileri ve sonuçları üzerine düşünür. Süre: 90 dk. Malzemeler: Tahta kalemi, poster kâğıdı, uhu-tag. Ön Hazırlık: Yalçın Doğan’ın köşe yazısı (Ek 3) ile Herkül Millas’ın (Ek 4) metnini öğrenci sa- yısı kadar çoğaltın. İlgili Dersler: Felsefe, Sosyoloji, Demokrasi ve İnsan Hakları. (*) Dersi geliştirenler: Mutlu Öztürk, Melisa Çakmak
13
Embed
DERS 5 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-5.pdf · Sınıfa yine bir küçük grup çalışması yapacağınızı söyleyin ve şu soruyu yöneltin: “Yalçın Do-
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
ÖĞRETMENE NOT 1: ‘Üç Türk Büyüğü’ görselinde, görselin üstünde soldan sağa sırasıyla Oğuz Ka-ğan, Dede Korkut ve Atatürk’ün yüzleri yer alıyor. Oğuz Kağan, ilk Türk devletinin kurucusu olması, Dede Korkut, Oğuz Türklerinin en bilinen epik destanının yazarı olması ve Atatürk ise Türkiye Cum-huriyeti’nin kurucusu olması nedeniyle seçilmiş erkek karakterlerdir. Görselin altında ise, bu karak-terlerin yaşadıkları dönemlere ait izler görülüyor. Görselde, Oğuz Kağan’ın dönemine dair yazıtlar ve çadırlar, Dede Korkut dönemine dair Dede Korkut Kitabı, Atatürk dönemine dair ise İstiklal Mücade-lesi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi var. Görselin en belirgin mesajının, Türklerin köklü bir millet ol-duğu ve köklerinin Oğuz Türklerine dayanması olduğu söylenebilir. Görsel, kadınları, İslâmiyet’e ve Osmanlı’ya dair bazı unsurları ise dışarıda bırakmaktadır. ‘İnkılap Yolunda’ görselinde ise, bir taşın üzerinde başı ‘modern’ şekilde bağlı bir kadın elinde Türk bayrağını taşıyor. Bu kadına, Atatürk işa-ret parmağıyla yol gösteriyor ve kalabalık, onun gösterdiği yolu izliyor. Kadının sol tarafında elinde anayasa taşıyan ve padişah fermanını ayağıyla ezen; sol tarafında ise, silah taşıyan kadınlar yer alı-yor. Görselin solunda, ‘modern’ giyimli bir kadın ve bir erkek Atatürk’ün gösterdiği yola bakıyorlar, sağında ise sakallarından ve giyimlerinden din adamı oldukları anlaşılan kişiler ezilmiş bir şekilde yansıtılıyor. Sol üst köşede, kayalıklar üzerinde Ankara Kalesi görülüyor. Bu görselin en belirgin me-sajı, medeniyete ulaşmak için, Atatürk’ün gösterdiği yolda ilerlemek gerektiğidir.
ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 3
ÖĞRETMENE NOT 2: Bu etkinliğin sonunda, tahtaya yazılan tüm cevapların kategorilere ayrılması sonucunda, ortaya aşağıdaki gibi bir tablo çıkması öngörülüyor.
DinCinsiyet
Meslek
Etnisite
Siyasi tercih
Mekân
Yaş
Hobi
Aile
Kimlik
4 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org
ÖĞRETMENE NOT 3: Ayrımcılık, temelde kimlikler ile ilgili bir sorundur. Çünkü ayrımcılık, çoğun-lukla bir kimlik grubundaki insanların, farklı kimlik ya da kimlikleri dışlaması, asimile etmeye ça-lışması, hatta bazı örneklerde yok etmeye çalışmasıdır. Bu açıdan ayrımcılık ve önyargılar ile mü-cadele konusunda kimlikleri tartışmaya açmak önemlidir. Ayrımcılıkla mücadele edebilmenin bir yolu da kimliklerin tekil değil, çoğul olduğunun gösterilmesidir. Ayrıca, önce kimliklerin bileşen-lerini göstermek ve sonra farklı kimlikleri bir üst kimlik altında yeniden birleştirmeye çalışmak da farklılıklara karşı önyargıları azaltmak için kullanılan yöntemlerden biridir. Bu dersin ve önerdiği-miz tartışmaların temelde yapmaya çalıştığı budur.
ÖĞRETMENE NOT 4: Bu metin ‘Hayali Kimlik Hikâyesi’ başlığıyla 20 Aralık 2005 tarihli Zaman ga-zetesinde yayımlanmıştır. Bir Anadolu köyünde bilim insanlarınca yürütülen kimlik araştırmasının köydeki insanların yaşamlarını ne şekilde etkilediğini anlatan metnin en temel tezi, alt-üst kimlik tartışmalarının, daha önce sakin bir hayat yaşayan köylülerin huzurunu bozduğudur. Bu tez, me-tindeki “Heyet, köyün hemen dışında bahçesini işleyen Hasan’ın anası Hatice Hatun’un önünden geçerken, yaşlı kadının kendi kendine söylenerek, ‘Keşke hiç gelmeseydiniz’ dediği rivayet edilir” cümlesi ile çok belirgin oluyor. Metnin karşı tezi ise, alt-üst kimlik tartışmalarından önce de köy-lülerden en azından birinin çok da huzurlu olmadığıdır. Bu karşı tezin kanıtı Neco’nun durumudur.
ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 5
Metindeki “Hele komşu köyden olup, oradan geçmekte olan Necmettin’in (Neco der ona herkes) ödü kopmuş. Ne zaman ‘Nesin sen?’ diye sormuşlarsa -askerlik süresinde, karakolda, jandarma ziyaretlerinde- sonu hep fena olmuştu. Cevaplarında değil de, sanki şivesinde bir kusur bulmuş-lardı. Hiç konuşmamaya kesin kararlıydı” cümleleri, Neco’nun kendi kimliğini saklamak zorunda kaldığını göstermektedir.
ÖĞRETMENE NOT 5: Kimlik meselesini ele alırken, kimliğin çoğul olması kadar bağlamsal olması-nın da vurgulanmasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle, sizler de derse kimliğin bağ-lamsal olmasına odaklanan bir etkinlik ile devam etmek isterseniz, Yeşim Ustaoğlu’nun Güneşe Yolculuk filmini kullanarak aşağıdaki gibi bir etkinlik planlayabilirsiniz.
ETKİNLİK ÖNERİSİ: Mehmet adındaki İzmirli bir gencin, hem kendi başına gelen hem de şahit ol-duğu olayların sonunda kendini Urfalı Berzan olarak tanımlamasının hikâyesini anlatan filmden belirli kesitleri izletebilir ve her bir kesitin sonunda öğrencilere “Mehmet burada ne yaşadı?” ve “Peki, bu yaşadıklarından sonra Mehmet’in ‘Sen kimsin?’ sorusuna cevabı ne oldu?” gibi sorular-la öğrenciler ile birlikte İzmirli Mehmet’in Urfalı Berzan’a dönüşmesinin hikâyesini izleyebilirsiniz.
6 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org