Demet TAŞ , H.Volkan ACAR Ulus Devlet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Servisi, Ankara

Demet TAŞ, H.Volkan ACAR

Ulus Devlet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Servisi, Ankara

Ankara Eğitim ve Araştırma Hst. Anest. ve Rean. Kliniği, Ankara

FARKLI ENDİKASYONLAR İÇİN UYGULANAN AKUPUNKTUR,

ÇOCUKLARDA OKUL BAŞARISI ÜZERİNE OLUMLU ETKİ YAPAR MI?

GİRİŞ

• Akupunktur erişkinlerde olduğu gibi, çocuklarda da yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir

• Çocuklarda kullanılan TAT yöntemlerinin incelendiği bir çalışmaya göre

• Akupunktur %32 (2. sırada)

Snyder J. Curr Opin Pediatr 2012

GİRİŞ

• Bu retrospektif çalışmada, farklı nedenlerle akupunktur tedavisi alan çocuk hastalarda, okul başarısının akupunktur sonrası olumlu yönde etkilenip etkilenmediği incelenmiştir

GEREÇ VE YÖNTEM

• Ağustos 2011 – Haziran 2012

• Ulus Devlet Hastanesi Pediatri Polikliniği

• Farklı nedenlerle akupunktur tedavisi alan 40 pediatrik hasta

• Retrospektif inceleme

• İki dönem karne notları

• Matematik

• Sosyal Bilgiler

• Türkçe

SONUÇLAR

n=40

Yaş 11,1±2,7

Yaş Aralığı 7-16

Cinsiyet

Erkek 22 (%55,0)

Kadın 18 (%45,0)

SONUÇLAR

• Akupunktur tedavisine başvurma nedenleri• DEHB (Dikkat eksikliği - Hiperaktivite) - 25 hasta

• Enüresis noktürna - 8 hasta

• Migren - 2 hasta

• Obesite - 2 hasta

• Atopik dermatit - 1 hasta

• Alopesi areata - 1 hasta

• Tourette sendromu - 1 hasta

• DEHB (Dikkat eksikliği – Hiperaktivite) şikayetiyle başvuran 25 hastanın 4’ü «Sınırda IQ»

Tüm Olguların 1. Dönem ve 2. Dönem Ders Notları

Dersler 1.Dönem 2.Dönem p-değeri

Matematik 65,5±22,2 71,8±21,5 0,002

Sosyal Bilgiler 74,8±16,2 77,6±16,8 0,049

Türkçe 70,1±19,7 74,6±17,5 0,007

IQ Düzeyi Sınırda Olan 4 Olgu Dışlandıktan SonraKalan Olgu 36 Olgunun 1’nci Dönem ve 2’nci Dönem Ders Notları

Dersler 1.Dönem 2.Dönem p-değeri

Matematik 67,3±22,5 74,5±20,5 <0,001

Sosyal Bilgiler 76,4±15,3 80,5±14,4 0,004

Türkçe 72,9±18,5 77,3±16,2 0,015

DEHB Tanılı 21 Olgunun1’nci Dönem ve 2’nci Dönem Ders Notları

Dersler 1.Dönem 2.Dönem p-değeri

Matematik 60,9±21,4 70,8±20,1 0,003

Sosyal Bilgiler 72,5±12,8 77,6±13,5 0,023

Türkçe 67,8±16,9 74,0±16,4 0,027

TARTIŞMA

• DEHB• Çocukluktaki en sık nörodavranışsal bozukluk (% 4-12)

• Dikkatsizlik, motor aşırı aktivite ve huzursuzluk ile karakterize

• Çocuklarda düşük okul başarısı, aile üyeleri ve akranları ile ilişkilerde sorunlar

• Etyolojisinde genetik ve çevresel faktörler

• Bu çocuklarda hem morfolojik hem de işlevsel beyin farklılıkları

• Korpus kallosum, bazal ganglia ve frontal lobların büyüklüğünde azalma ve frontal-striatal dopamin yollarında hipoperfüzyon

• Tedavi

• Stimülanlar en etkili ilaç (en sık MPH ve türevleri)

• Bu ilaçlar dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi çekirdek belirtileri azaltmada etkilidir. Ancak okuma becerileri, akademik başarıyı ya da anti-sosyal davranışları iyileştirme olasılıkları düşüktür

TARTIŞMA

• Akupunktur, çocuklardaki birçok hastalıkta güvenli ve etkin tedavi sağlayan bir yöntemdir

• Akupunktur, çocuklardaki primer şikayetleri düzeltmesinin yanısıra, mental fonksiyonları olumlu yönde etkilediği için okul başarısı üzerine de olumlu katkılar sağlamaktadır

• Hayvanlarda ve insanlarda yapılan değişik çalışmalar da, akupunkturun bu olumlu özelliğini destekler niteliktedir

• Çalışmamızda izlenen ders notlarındaki iyileşmede akupunkturun öğrenme ve hatırlama üzerine etkisinin etkili olduğunu düşünmekteyiz

• Çeşitli çalışmalar, akupunkturun bellek ve öğrenme yetisinde olumlu yönde değişikliklere neden olduğunu ortaya koymuştur

• Fonksiyonel MR (fMRI) çalışması

• Orta derecede kavrama sorunu olan hastalarda akupunktur uygulaması sonrası, hafıza ve kavrama ile ilgili olan beynin temporal ve frontal loblarındaki beyin aktivitelerinde artış saptanmış

Manni L. Physiol Behav 2009 Jing XH. Neurosci Lett 2008Yu JC. Physiol Behav 2005 Chang YH. 1999Y Guo 2002 L Wang 2004Feng SF. Neurosci Lett 2010

TARTIŞMA

• Akupunkturun DEHB’de okul başarısını artırması

• Dopaminerjik

• Serotoninerjik

• Nörotropik maddeler

TARTIŞMA

• Hastalarımızın çoğunluğunu oluşturan DEHB tanılı hastaların tedavisinde en çok tercih edilen ilaç Metilfenidat’dır ve etkisini DA ve NA taşınmasını bloke ederek gösterir. Bunun sonucunda postsinaptik DA ve NA düzeyleri artar

• DA, doğrudan etkiyle prefrontal korteks, hipokampüs ve striatumdaki sinaptik bağlantılarda ve bellek regülasyonunda önemli rol oynar

• DA, dolaylı etkiyle ACh regülasyonuna katkıda bulunarak bellek performansını etkiler

Kimko HC Clinical Pharmacokinet 1999, Kuczenski R J.Neurochem 1997, Jay 2003, Umegaki et al, 2001

TARTIŞMA

• Akupunktur DA düzeyleri üzerine etkilidir

• Serebral iskemi sonucu deneysel demans oluşturulan sıçanlarda Du 20 noktasına uygulanan akupunkturun, serebral korteks ve hipokampüs bölgelerinde dopamin artışına neden olduğu ve beyin atrofisinin düzeyini azalttığı gösterilmiştir

Chin Min Chuang American Journal of Chinese Medicine 2007

TARTIŞMA

• Hipokampüs, kısa dönemli ve üç boyutlu hafızada rol oynayan bir beyin bölgesidir

• Akupunktur, hipokampüs bölgesindeki hücrelerin korunmasında etkilidir

Kesner RPNeurobio Learn Mem. 2004, LJSantinRev.Neurol 2000, Shufang Feng Neuroscience 2010

TARTIŞMA

• Klinik olarak ise akupunkturun limbik yapıların küçülmesini önleyici etkisi, algılama kapasitesini geliştirmektedir

• Bu etkinin ortaya çıkmasında serotoninerjik yolağın önemli bir işlevi olabileceği ileri sürülmektedir

• Akupunktur, serotonin düzeyini artırdığı için bu yolla da öğrenme ve algılama işlevlerine olumlu katkı sağlıyor olabilir

JG dos SantosNeurosc.Lett 2005, JM Brezun Hippocampus2000

TARTIŞMA

• Akupunkturun öğrenme ve bellek fonksiyonlarını regüle edici etkisinde, nörotropik maddelerin de rolü olabilir

• Çalışmalar göstermiştir ki, akupunktur nörotropik maddeler üzerine etkilidir

• Sosyal olarak izole edilip öğrenme kapasiteleri azalmış olan sıçanlar iki gruba ayrılmış ve EA uygulanan sıçanların strese dayanıklılıklarının ve öğrenme becerilerinin arttığı, belleklerinin de olumlu yönde etkilendiği saptanmıştır

Chen J.Neurosci Res 2007, Yun SJ NeurosciLett 2002, Luigi Manni Physiology&Behavior 2009

TARTIŞMA

• Akupunktur, Alzheimer hastalığındaki öğrenme ve bellek performansını da düzeltmektedir

• Bu etkinin mekanizmasının, akupunkturun kolinerjik nöronlara olumlu etkisi olduğu düşünülmektedir

Hyungoung Kim Neuroscience Lett 2010, T.Miao 2009

TARTIŞMA

• Yapılan çalışmalar,

• Du 26, HT 7, BL 23, PC 6 gibi noktaların öğrenme ve hafıza kapasitesini arttırdığını göstermiştir

• PC 6’ya uygulanan akupunkturun, anksiyolitik etki sağladığı bilinmektedir. PC 6 akupunkturu strese bağlı patolojik durumları azaltması yanında hafızayı da güçlendirmektedir,bu bulgular kronik strese maruz bırakılmış bir sıçan çalışmasında gösterilmiştir

• Bu etkiden beyindeki kolinerjik nöronların etkili olduğu görülmüştür

• Kolinerjik nöronların insan ve hayvanlarda öğrenme ve hafıza fonksiyonlarında etkili olduğunu düşünülmektedir

Xiang Hong Jing Neurosci Lett 2008, H.Y.Kim Neurosci Lett 09/2010, M.Kazushige Pharmacol.Biochem.Behav 2001

TARTIŞMA

• Diğer rat çalışmaları ve bizim çalışmamız birlikte değerlendirilidiğinde;

• Akupunkturun konsantrasyonu artırarak ve belleği olumlu yönde etkileyerek okul başarısına olumlu katkısı olduğunu söyleyebiliriz

TARTIŞMA