DEĞERLERİMİZ VE DEĞERLER EĞİTİMİ

DEĞERLERİMİZ VE

DEĞERLER EĞİTİMİ

Sunum:SEVDA EREL

HÜLYA CENGİZ

• Değerlerin öneminin arttığı şu günlerde, yok olmaya başlamış olan değerlerimizi korumak ve çocuklarımıza bu değerleri kazandırabilmek amacıyla Rehberlik Servisi olarak bizlerde üzerimize düşen görevi yerine getirmeyi seçtik ve bu doğrultuda “Değerler Eğitimi”ni bir diğer adıyla “Karakter Eğitimi”ni başlattık.

DEĞERLER EĞİTİMİ

•Öğrencilerin Eğitiminde En Önemli Sorunumuz

“DEĞER EĞİTİMİ” DİR

NEDEN DEĞERLER EĞİTİMİ ?

• Kendisiyle barışık, mutlu, başarılı yaşamın sırrı sınav başarısından çok, etik değerlerin, duyguların, sağlıklı iletişimin anlaşılması ve uygulanmasıyla olasıdır.

* Etik değerleri bilen ve bu değerlere sahip olan kişiler yaşamda başarı kazanmış kişilerdir. Ayrıca, etik değerleri bilmek ve onlara sahip olmak doğrudan sınav başarısını da olumlu etkiler.

Araştırmalar düşünceli, saygılı, güvenilir, adil, sorumlu, kısacası iyi insanların yaşamda daha başarılı olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, etik değerlerin eğitimi, okullarda en az matematik ve Türkçe eğitimi kadar önemli ve gereklidir.

Etik değerleri önemsemeyen ve bu değerlere uymayan çocukların yetişkin olduklarında iş, aile ve

sosyal yaşamlarının iyi gitmediği araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.

Kısacası etik değerlerin eğitimi yaşam boyu gereken bir eğitimdir.

DEĞER EĞİTİMİNİN ÖNEMİ

Değerler Eğitimiyle amacımız,farkındalık yaratmaktır.

İlişkiler çatışmaya dönüşmeden,eğitim ile çocuklara etik değerlerin öğretilmesidir.

“YAŞAYAN DEĞERELER VE KARAKTER EĞİTİMİ” bireyin

kendisine ve topluma yararlı olacak temel

değerleri kazandırma eğitimidir.

Değerler eğitimi

bireyin kendi kendini tanımasını, kendi ile uyum içinde olmasını, düşünüş ve hareketlerinde tutarlı olmasını sağlayan özelliklerin kazandırılması için öğrenme ortamlarının yaratılmasıdır.

Değerler eğitiminin temel amacı

öğrencilere temel insani özellikleri kazandırma

öğrencilerin iç motivasyonlarını geliştirmelerine, neyin doğru olduğuna yönelik yorum yapmalarına ve bunu davranışa dökmelerine olanak sağlanmasıdır.

TARİHÇE.

* Yaşayan Değerler Eğitim Proğramı 1995 yılında Birleşmiş Milletlerin 50. yıl dönümü kutlamaları için Brahma Kumaris ‘ in hazırladığı uluslar arası bir projeden gelişti. Daha İyi Bir Dünya için Değerlerimizi Paylaşalım isimli bu proje 12 evrensel değere odaklanmıştı. Birleşmiş Milletler sözleşmesinin önsözündeki bir ilkeden geliştirilmiş olan tema : ‘Temel insan haklarına, insan varlığının onuruna ve değerine olan inancı yeniden pekiştirmek için… ‘ idi.

Amerika Birleşik Devletleri, New Hampshire’de yapılan Uluslararası Okul Psikologları Kongresi’nde, William (2000) Avusturalya’da ilköğretim okullarında uyguladıkları çalışmayı aktarırken; çocukların değerleri özümseyerek yaşantılarına aktarmalarının, okul içindeki zorbalık davranışlarını azalttığını vurgulamıştır.

• Okullar sadece akademik açıdan başarılı bireylerin yetiştirildiği kurumlar olarak

düşünülemezler. Temel insani değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek de okulun temel misyonları arasındadır.

• Değerler eğitiminin zarureti insanlar arasında bazı “duyarlılıkların” kaybolduğu, gençler arasında ;

• 1- Yükselen şiddet eğilimleri,• 2- Sahtekârlıkta artış (yalan söyleme, kopya çekme ve

hırsızlık),• 3- Anne-babaya, öğretmene, yetkili kişilere karşı gelme,• 4- iş ahlâkında düşüş,• 5- Kişisel ve toplumsal sorumluluk bilincinde azalma,• 6- Kendine zarar verici davranışlarda (madde bağımlılığı

ve intihar) artış,• olguların” günden güne çoğaldığı eğitimcilerin gözlemleri

ve istatistikler ile maalesef doğrulanmaktadır.

DEĞER EĞİTİMİNİN İNSAN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

DEĞERLER;Sosyal yaşamı düzenler Bireyler arası bağlılığı artırır Birlikte yaşayan insanların hangi değerleri merkez alacaklarını öğrenir

• Değer eğitimi;

Ahlaki,

Kültürel,

Ruhsal,

Toplumsal ve

bireysel alana ilişkin uygun

duyarlılık geliştirmeyi ve

bunları içselleştirmeyi içerir.

Toplumsal ve insani değerler insan

yaşamının en önemli yanını oluşturur.

Sevgi,

Cesaret,

Dostluk,

Yardımlaşma,

Temizlik,

Saygı,

Doğruluk,

Nezaket ve

benzerleri önem verilen toplumsal

değerlerdir.

• Erken çocukluk döneminde

değerlerin kazandırılması çok

önemlidir.

• Bunu kazandıracak birim ise,

ailedir. Ancak, çocuğun anne-

babasının yanında geçirdiği sürenin

gittikçe azalması, boşanma

olaylarının günümüz toplumunda

yüksek oluşu, yoksulluk gibi belli

başlı toplumsal nedenler ailenin

değerler eğitiminde yetersiz

kalmasına yol açmıştır.

Bu yetersizlikle beraber

• Gençler arasında şiddet ve suç

oranlarının artışı

• Sigara uyuşturucu madde

bağımlılığındaki artış

• Toplumsal değerlerimizdeki

erozyonun giderek arttığı

gözlemlenmiştir.

Bu durum etkili bir değerler eğitimi verilebilmesi

için her şeyden önce tesadüfî olmayan, planlı bir

eğitim anlayışına duyulan ihtiyacı ortaya

çıkartmaktadır.

Değer eğitiminin ön koşulu , çocuğa özgür

iradesini kullanacak ortam hazırlamaktır.

• Değer eğitiminde model olmak,

değerleri yaşayarak kazanmak çok

önemlidir.

• Öğretmenin kişiliği, model olma

özelliği, bu çerçevede belirleyici bir

özelliğe sahiptir.

Değer eğitiminde

öğrencilerimize,

Değerli olduklarını hissettirerek hayata değer katmayı öğretmeliyiz.Değerli olduklarını hissettirerek hayata değer katmayı öğretmeliyiz.

–Program birbirini tamamlayan üç boyutta geliştirilmiş etkinlikleri içermektedir:

• (1) Sınıf içi Etkinlikler,• (2) Okulun Tümü için Etkinlikler,

• (3) Aileye Yönelik Etkinlikler.

• (1) Sınıf İçi Etkinlikler

• Programın temelini oluşturan bu etkinlikler temelde öğretmen görevlerini

• desteklemeye dönüktür. Açık programın içine giydirilmiş bu etkinlikler

• öğrenci merkezli ve aktif öğrenme esaslıdırlar.

• Anlatım (Telkin , öğüt verme)

İşlenecek kavramla ilgili bilgilendirme.

Sorumluluk : Sonuçları üstlenme bilinci.

• ÖdevlendirmeÖzellikle sözel derslerimizde seçilen kavramla ilgili ödevlendirme yapılması ,sonraki gün ödevin sınıfta gündem yapılmak suretiyle

değerlendirilmesi.

Örn. Sorumluluk duyduğunuz varlıkları sıralayınız diye bir ödev verilebilir.

Sorumlu olmamızın sebepleri konusunda bir tartışma ortamı oluşturulabilir.

•Canlandırma, dramaYaşanmış veya hayal ürünü bir olayın sınıfta canlandırılması. Drama yapılacak konu önceden öğrencilere verilir veya ders

sürecinde uygulanabilir.

Örn. Evdeki sorumluluklarını yerine getirmeyen Ali’ye annesinin sorumluluklarını hatırlatması.

•Grup çalışmaları

Öğrencileri sınıf içinde gruplara ayırarak görevler vermek.

•Pano hazırlamak

sorumluluk

Öğrencilerden elde edilen geri dönüşümlerin sınıf veya koridor panolarında sergilenmesi.

“Herkes kendi evinin önünü süpürse dünya tertemiz olur.”

Arkadaşlarıma karşı sorumluluklarımız:

•………………

•……………….

•…………..

•……………..

Sorumlu çocuk

……………………

…………………

………………………..

……………………….

•Öğrenci sunumları , anlatımlarıÖğretmen rehberliğinde , öğrencinin hazırlamış olduğu konusunu

sınıfta arkadaşlarına sunması. (Projeksiyondan da faydalanılabilir.)

Sorumlu olduğum varlıklar : Annem ve babam

Onlara karşı sorumluluklarım

• Belirlenen değerle ilgili olumlu ve olumsuz kavramlar üzerinde

düşünme

•Sözünde durmak-güvenilmezlik

•Dikkat kesilmek-umursamamak

•Ciddiyet-lakaytlık

•Hassasiyet-kayıtsızlık

•Önemsemek-önemsememek

•Konuyla ilgili şiir , öykü , masal belirlenmesi

Örn. Bezgin Şehzade (Karakter eğitimi aile kitapçığı)

Cenneti Taşıyan Adam (Cüneyd Suavi)

*İşlenen değerle alakalı film izletmek ve sesli yayınlardan

istifade etmek

* Konuya ışık tutacak otobiyografilerin seçilmesi

•Yap-boz teknikleri kullanmak

Beyin fırtınası yapmak

Okul içi ve okul dışı geziler

(2) OKULUN TÜMÜ İÇİN ETKİNLİKLER

• Uygun okul atmosferi, hem istikrarI hem de belirlenen hedeflerle ulaşılan

• sonuçların kalıcılığını sağlamaktadır. Uygulanacak etkinliklerden bazıları şunlardır;

OKULUN TÜMÜ İÇİN ETKİNLİKLER

• • Kurumun seçilen değeri destekleyecek, dikkati konu üzerinde yoğunlaştıracak görsel malzemelerle donatılması,

• Konunun çeşitli yönleriyle ele alınacağı münazara, panel, konferans ve benzeri formlarda çalışmalar düzenlenmesi,

• Okulda ders dışı çalışma ortamları olarak faaliyette bulunan kulüp ve eğitsel kollara etkinlik önerileri hazırlanması ve bunların uygulanmasına liderlik edilmesi

OKULUN TÜMÜ İÇİN ETKİNLİKLER

• Okul genelinde ve sınıflarda proje çalışmaları gerçekleştirilmesi,

• Yapılacak değişik çalışmalar sonucu ortaya çıkan ürünlerin sergilenmesi,

• Okul personelinin değerlerle ilgili olarak bilinçlendirilmesi,

• Duvar gazeteleri, broşürler ve benzeri basılı materyaller hazırlanması,

• Çocukların özdeşim kurabilecekleri canlı biyografilerin okulda konuk edilmesi,

• Sınıf panoları düzenlenmesi vb.

Değerler Eğitimi İle İlgili Okullarda Yapılabilecekler

Değerleri öğretirken okullarımızda değişik uygulamalar yapılabilir. Öncelikle, en önemli eğitim yöntemi olduğu için “bizzat örnek olunmalı”, yani, çocuklarımıza, öğrencilerimize öğretmek istediğiniz değerleri bizzat yaşayarak göstermeliyiz. Çünkü özellikle çocuklar duyduklarından değil gördüklerinden daha çok etkilenirler. Çocuk tarafından sevilen kişinin davranışını taklit etmek onun için zor olmaz.

İkinci olarak, aile bireylerinin ve tüm okul çalışanlarının, değerlerin gelişmesi ve kalıcı olması için, her zaman benzer tutum ve davranışları “tutarlı” bir biçimde sergilemeleri gereklidir. Bunun için öğrencilerin, başta eğitimciler olmak üzere tüm görevlilerin iyi, doğru ve güzel insanlar olduklarına inanmaları ve güvenmeleri sağlanmalıdır.

Eğitim sırasında, çocuğa gösterilecek sevgi ve güven, hem eğiten kişiye hem de eğitilen kişiye bir rahatlık verecektir. Yapılan araştırmalara göre, kişi, sevdiği kimsenin veya kendisini seven kimsenin sevgi ve güvenini kaybetmemek için, onun hoşuna gidecek davranışlarda bulunmaktadır. Bunun devam etmesi hâlinde kişi, zamanla kişiliğini, o kimsenin arzu ettiği bir yönde geliştirmektedir. Kuşkusuz, bunun tersi durumlarda da çocuk, istenmeyen davranışları yapmaya devam ettiği gibi, bazen sevmediği kişilerin isteklerinin tam tersini de yapabilmektedir.

• Üçüncü olarak, çocuk model görerek öğrendiğinden, toplumda benzer olayların, resimlerin, kişilerin çocuğa gösterilmesi, gözlemletilmesidir. Bu nedenle, çocukların doğru, iyi, güzel davranışları görmesi ve yaşaması için fırsatlar oluşturulmalıdır. Bütün bunlar yapılırken, yani değer eğitimi etkinliklerine, anne babalar ve okuldaki tüm destek personeli (danışma, kantin, temizlik, yemekhane, güvenlik, servis şoförü ve hostes ) katılarak bir bütünlük sağlanmaya çalışılmalıdır.

(3) Aileye Yönelik Etkinlikler

• Çocuklarımıza kazandırmaya çalıştığımız bu• değer ve davranışların kalıcı olması;• çocuklarımızın okulda öğrendiklerinin aile• ortamında da uygulanması, onların bu• yöndeki güzel davranışlarının aileler• tarafından takdir ve teşvik edilmesi, kısaca• okul-aile işbirliği sayesinde olacaktır.• Ailelerimizi değerlerle ilgili “aile bültenleri”• ve seminer, konferans , kitap ve film• önerileriyle katkı sağlamaya çalışacağız.

Değer Eğitimive değer aktarımında

ailenin rolüÇocuklar artık tüm dünyadaki

değişimleri anne ve babadan daha önce fark edip, daha çabuk etkilenmektedirler.

Dolayısıyla anne ve babaların da dünyadaki gelişmeleri takip edip çocuğunun bunlardan nasıl etkilendiğini araştırmaları gerekmektedir.

DEĞERLER VE DEĞER EĞİTİMİNDE AİLELERİN BİLİNÇLENDİRİLMESİ

Değerler Programı’na, anne-babaların da katılımını sağlamak amacıyla yapılacak olan veli toplantısında program hakkında bilgi verilir.


Okulda çalışılması planlanan değerlerin listesi verilerek ve evlerinde görünen bir yere asmaları istenir.


Bu program dahilinde veli seminerleri düzenlenerek, değerlerin insan yaşamındaki önemi konusunda, bilgilendirilmeleri amacıyla konuşmacılar davet edilir..

Değerler eğitimi programı nasıl

olmalıdır. Çalışma, aylık olarak sınıflar bazında ayrı ayrı planlanır ve grupların yaş özelliklerine göre farklı uygulamalarla yürütülür

Değerler eğitimi programı nasıl olmalıdır

Sınıf seviyelerinde sınıf öğretmenleri ile ayda bir düzenli olarak her sınıf seviyesinde ayrı ayrı toplantılar yapılır


•Bu toplantılarda, her ay için planlanan değer ile ilgili yapılacak çalışmalar, öğretmenlerin önerileri ve rehberlik servisinin konu ile ilgili yaptığı araştırmalar çerçevesinde planlanır


Sınıf içi uygulamalar zaman zaman sınıf öğretmeni, zaman zaman da rehber öğretmen tarafından yapılır

Değerler eğitimi programı sonucu

Uygulanan program öğrencilerden, öğretmenlerden ve anne-babalardan alınan görüşlerle değerlendirilir.

Değer eğitiminde dikkat edeceğimiz hususlar

1.Herhangi bir değeri öğretmeye başlarken, önce o değer net bir şekilde tanımlanmalıdır. Söz konusu kavramla eş ve zıt anlamlı kelimeler üzerine konuşarak kavram netleştirilebilir. Öğrencilere iyi, kötü, görev, sorumluluk, sorumsuzluk, erdem hakkında açık ve tam bilgiler verip bunların fikirleri oluşturulmalıdır. Bununla beraber onlardaki değerlerin gerçeğini sahtesinden ayırt etme, gerçek değere sevgi ve bağlılık duyma yetenekleri de geliştirilmelidir.

2.Değerler açıklanırken, söz konusu değere sahip insanların davranışları somut bir şekilde ortaya konmalıdır. Örneğin, sevgiyi öğretmek istiyorsak, “Seven bir insan neler yapar, neler yapmaz?” konusunun tek tek ortaya konulması değerin anlaşılmasına ve özümsenmesine yardımcı olur.


3. Değerler öğretilirken, söz konusu değere sahip olursa ne kazanacağımız ve sahip olmazsak ne kaybedeceğimiz örneklerle somut bir şekilde ortaya konmalıdır. Örneğin, adaleti öğretmek istiyorsak, “Adil bir insan neler yapar, neler yapmaz?” konusu açıklanmalıdır.



• 4.Değerlerle ilgili tavsiyelerde bulunurken emir veren bir dil kullanmak yerine, bu konudaki örnek kişi ve öykülerden yararlanarak dolaylı olarak vurgu yapılmalıdır.

• 5. Öğrencilerden değerlerle ilgili örnekler bulmalarını istemek konuyu daha iyi vurgular.


• 6.Değerlerimiz konusunda öğrencilerin tartışması sağlanabilir.

• “Neden bu değer iyidir?”,

• “Neden bu değeri önemsemeliyiz?”

• vb. sorularla değerleri açmak, öğrencilerin değerleri benimsemelerini ve sahiplenmelerine yardımcı olur.

Değer eğitiminde dikkat edeceğimiz

hususlar• 7.Değerlerle ilgili etkinlikler hazırlanabilir.

Öğrencilerin değerlerle ilgili kompozisyon, şiir, öykü yazmaları resim yapmaları, bulmaca hazırlamaları istenebilir.

• 8.Öğrencilerin değerlerle ilgili yazılı materyal taraması yaptırılabilir. Değerlerle ilgili gazete dergi haberleri, şiir, öykü, resim, film, sunu bulmaları ve bunların sınıfça okunup tartışılması sağlanabilir.

• 9.Ödül ve ceza verirken duygusal değil, adaletle hareket edilmelidir.

EN İYİSİ OL• Dağ tepesinde bir çam olamazsan• Vadide bir çalı ol; fakat• Dere kenarındaki en büyük çalı sen olmalısın;• Ağaç olamazsan çalı ol. • Çalı olamazsan bir ot parçası ol.• Bir yola neşe ver;• Bir mis çiçeği olamazsan bir saz ol,• Fakat gölün içindeki en canlı saz sen olmalısın.• Hepimiz kaptan olamayız, tayfa olmaya • mecburuz,• Burada hepimiz için bir şeyler var.• Yapacak büyük işler var, küçük işler var.• Yapacağımız iş, bize yakın olan iştir.• Cadde olamazsan patika ol,• Güneş olamazsan yıldız ol.• Kazanmak veyahut kaybetmek ölçü ile değildir.• Sen her neysen onun en iyisi olmalısın.

TEŞEKKÜR EDERİM

DEĞERLERİMİZ VE DEĞERLER EĞİTİMİ

Documents