De Wereld van Jules Verne “Faustische civilisatie” 5.pdf · De Wereld van Jules Verne ... Voyages et aventures du 1866 Schip capitaine Hatteras ... Voyages et aventures du capitaine

De Wereld van Jules Verne“Faustische civilisatie”

Honours Programma5e bijeenkomst

26 oktober 2005

De Oerscène

Het Icaruscomplex

Jules Verne (1828-1905)

Jules Verne (1828 – 1905)

Thema’s• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Tijdgenoten

• Jules Verne (1828 – 1905)• Henrik Ibsen (1828 – 1906)• Leo Tolstoi (1828 – 1910)• 19e eeuw “Gouden Eeuw” van de roman• De psychologische roman

Tolstoi & Ibsen

Anna Karenina (1878)

De vrouw van de zee (1888)

De vrouw van de zee (1888)

Wetenschapsfilosofie• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• Het experiment• De machine• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

WetenschapsgebiedWetenschapsgebiedJaarTitel

WapenindustrieScheikunde1879Les cinq cents millions de la Bégum

AstronomieFysica1908La chasse au météore

Alchimie1910Le secret de Wilhelm Storitz

AntropologieEthologie1901Le village aérien

GeografiePneumatica (aërodynamica)1863Cinq semaines en ballon

WapenindustrieScheikunde1896Face au drapeau

JournalistiekMachinebouw1892Claudius Bombarnac

Aërodynamica1886Robur-le-Conquérant

CriminologiePsychologie1885Matthias Sandorf

TijdmetingMachinebouw1873Le tour du monde en quatre-vingts jours

FysiologieScheikunde1872Une fantaisie du docteur Ox

GeodesieMachinebouw1872Aventures de trois Russes et de trois Anglais

PsychotherapieMachinebouw1871Une ville flottante

SelenografieBallistiek1870Autour de la lune

Zoölogie, archeologieElektrofysica1869Vingt mille lieues sous les mers

Natuurlijke historie, antropologieGeografie1867Les enfants du capitaine Grant

MeteorologieScheepsbouw1866Voyages et aventures du capitaine Hatteras

SelenografieBallistiek1865De la terre à la lune

Paleontologie, speleologieCryptologie1864Voyage au centre de la terre

Ballistiek

Selenografie

Nautilus

WetenschapsgebiedWetenschapsgebiedJaarTitel

WapenindustrieScheikunde1879Les cinq cents millions de la Bégum

AstronomieFysica1908La chasse au météore

Alchimie1910Le secret de Wilhelm Storitz

AntropologieEthologie1901Le village aérien

GeografiePneumatica (aërodynamica)1863Cinq semaines en ballon

WapenindustrieScheikunde1896Face au drapeau

JournalistiekMachinebouw1892Claudius Bombarnac

Aërodynamica1886Robur-le-Conquérant

CriminologiePsychologie1885Matthias Sandorf

TijdmetingMachinebouw1873Le tour du monde en quatre-vingts jours

FysiologieScheikunde1872Une fantaisie du docteur Ox

GeodesieMachinebouw1872Aventures de trois Russes et de trois Anglais

PsychotherapieMachinebouw1871Une ville flottante

SelenografieBallistiek1870Autour de la lune

Zoölogie, archeologieElektrofysica1869Vingt mille lieues sous les mers

Natuurlijke historie, antropologieGeografie1867Les enfants du capitaine Grant

MeteorologieScheepsbouw1866Voyages et aventures du capitaine Hatteras

SelenografieBallistiek1865De la terre à la lune

Paleontologie, speleologieCryptologie, mineralogie1864Voyage au centre de la terre

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Geografisch experimentHydrotechniek1905L’invasion de la mer

Sociale psychologieVarende stad1895L’île à hélice

Follow-upSuperkanon1889Sans dessus dessous

Kunstmatige diamant [Hoofdstuk 8: “De grote proef”]1884L’étoile du sud. Le pays des diamants

Pedagogisch experimentStoomboot (Robinsonade)1882L’école des Robinsons

Psychologisch experimentMijnlamp1877Les Indes noires

ProefpersonenLuchtballon (Robinsonade)1874L’île mystérieuse

ExperimentMachineJaarTitel

Astronomie wordt experimentele wetenschap

Black box1908La chasse au météore

Politicologisch experimentNatuurlijk experiment1909Les naufragés du "Jonathan"

“tentative”, bezettingLuchtballon1863Cing semaines en ballon

Experimenten: “Zwaarder dan lucht” vs. “Lichter dan lucht”

Superhelikopter1886Robur-le-Conquérant

TijdmetingStoomtrein, stoomboot1873Le tour du monde en quatre-vingts jours

2 experimenten (misleiding van proefpersonen)

Netwerk1872Une fantaisie du docteur Ox

Mobiel observatoriumOnderzeeboot1869Vingt mille lieues sous les mers

“De Noordpool als openluchtlaboratorium”

Schip1866Voyages et aventures du capitaine Hatteras

“Ze brachten hun tijd met experimenteren door”

Superkanon, maanbolide1865De la terre à la lune

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Luchtballon

Nautilus

Machine

Machine

Maître du monde

Chateau au Carpathes

Machine• De machine als hoofdpersoon• Machines ontsluiten nieuwe dimensies voor

menselijke mobiliteit• Machine als product en als

mogelijkheidsvoorwaarde van wetenschap• De wetenschapper als held• Wetenschap en technologie veranderen de

wereld• Romans waarin de machine afwezig is• Uiteindelijk blijft de natuur almachtig

Landschap zonder machine

• Le pays des fourrures (1873)• L’île mystérieuse (1874)• L’archipel en feu (1884)• Un drame en Livonie (1904)• La phare au bout du monde (1905)• Le volcan d’or (1906)• Les naufragés du "Jonathan" (1909)

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Experiment

• “épreuve”• “expérience”• “tentative ”• Proefneming• “Van welke reeks proefnemingen zijn wij

genoodzaakt deel uit te maken?”, verzuchten zij

"une tentative scientifique sans précedent dans les annales de la science"

“Ils passaient leur temps à faire des expériences”

Geografisch experimentHydrotechniek1905L’invasion de la mer

Sociale psychologieVarende stad1895L’île à hélice

Follow-upSuperkanon1889Sans dessus dessous

Kunstmatige diamant [Hoofdstuk 8: “De grote proef”]1884L’étoile du sud. Le pays des diamants

Pedagogisch experimentStoomboot (Robinsonade)1882L’école des Robinsons

Psychologisch experimentMijnlamp1877Les Indes noires

ProefpersoonLuchtballon (Robinsonade)1874L’île mystérieuse

ExperimentMachineJaarTitel

Astronomie wordt experimentele wetenschap

Black box1908La chasse au météore

Politicologisch experimentNatuurlijk experiment1909Les naufragés du "Jonathan"

“tentative”, bezettingLuchtballon1863Cinq semaines en ballon

Experimenten: “Zwaarder dan lucht” vs. “Lichter dan lucht”

Superhelikopter1886Robur-le-Conquérant

TijdmetingStoomtrein, stoomboot1873Le tour du monde en quatre-vingts jours

2 experimenten (misleiding van proefpersonen)

Netwerk1872Une fantaisie du docteur Ox

Mobiel observatoriumOnderzeeboot1869Vingt mille lieues sous les mers

“De Noordpool als openluchtlaboratorium”

Schip1866Voyages et aventures du capitaine Hatteras

“Ze brachten hun tijd met experimenteren door”

Superkanon, maanbolide[“épreuve”, “expérience”]

1865De la terre à la lune

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Regressie

• Le Chancellor (1875)• Michel Strogoff (1876)• Kéraban-le-têtu (1883)

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Onderaards gebiedEdinburgh1877Les Indes noires

PacificSan Fransisco1882L’école des Robinsons

ChinaKanton1879Aventures d’un Chinois en Chine

Stille ZuidzeeRichmond1874L’île mystérieuse

WildernisStad / MetropoolJaarTitel

SiberiëMoskou1876Michel Strogoff

SaharaLonden1919Mission Barsac

Zuidpool1897Sphinx

AfrikaLonden1863Cing semaines en ballon

EvergladesJacksonville1887Nord contre Sud

LuchtruimPhiladelphia1886Robur-le-Conquérant

Schotse eilandenGlasgow1882Rayon vert

Noord-AmerikaBrighton1879Cinq cents millions de la Bégum

IndiaLonden1873Le tour du monde en quatre-vingt jours

Zuidelijk AfrikaLonden1872Aventures de trois Russes et de trois Anglais

Niagara FallsLiverpool1871Une ville flottante

OceanenNew York1869Vingt mille lieues sous les mers

Zuid-Amerika, Australië, N-ZGlasgow1867Les enfants du capitaine Grant

NoordpoolLiverpool1866Voyages et aventures du capitaine Hatteras

FloridaBaltimore1865De la terre à la lune

IJslandHamburg1864Voyage au centre de la terre

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Mobiliteit & Opsluiting

Mobiliteit & Opsluiting

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Het niets

• Deze uitgestrekte woestijn maakte hem angstig. Hij was het middelpunt van een oneindig grote cirkel, dat is: niets! [Ballon]

• Kale vlakten, die nooit door enig levend wezen bezocht schenen te worden, strekten zich eindeloos ver uit [Hatteras]

Het niets• Binnen weinig dagen was het aanzien van Kaap

Bathurst en haar omgeving geheel veranderd. Niets is verhevener dan die verovering door het winterseizoen, die inbezitname der hoognoordelijke streken door de winterkou. Het landschap was niet langer herkenbaar. De hele landstreek had een gedaantewisseling ondergaan, er was een nieuw land geboren, uitdrukking ener grootse treurigheid. Er was geen zee meer, geen grond meer, er restten slechts vage en verwarde omtrekken [Fourrures]

Het niets

• Ze liepen nu door een verlaten vlakte waar geen boom en geen heuvel de eentonigheid brak [Strogoff]

• Geen enkel levend wezen bezielde deze uitgestrekte, dode eenzaamheid [Servadac]

Verne als wetenschapsfilosoof• Tijdgenoten• Wetenschapsfilosofie• De machine• Het experiment• Regressie• Metropool en wildernis• Mobiliteit en opsluiting• Het niets• Verne & Hetzel

Uitgever: Pierre Jules Hetzel

De la terre à la lune

L’île à Helice

Jules Verne - Archetypen• Algemeen: vaderarchetype, moederarchetype, etc.• Scheikunde: de ontploffing• Fysica: onzichtbare straling• Mechanica: de gigantische machine• Biologie: het monster• Oceanografie: de afgrond• Wiskunde: het astronomische getal• Antropologie: missing link• Archeologie: vergeten beschaving• Wetenschapper: het gevaarlijke genie• Filosofie: kalmte en zelfbeheersing

MoederPneumatica1863Cinq semaines en ballon

Machinestad1863Paris au XX siècle

AfgrondPneumatica1856Drame dans les airs

Ontploffing; Labyrint, trog, afgrondMijnbouw1877Les Indes noires

De filosoofFilosofie1879Aventures Chinois en Chine

Machine1895Ile à hélice

Monster1901Jean-Marie Cabidoulin

HomunculusAlchimie1910Le secret de Wilhelm Storitz

Genie, ontploffing1919Mission Barsac

Astronomische getalAstronomie1877Hector Servadac

ArchetypeWetenschapJaarTitel

OntploffingScheikunde1879Les cinq cents millions de la Bégum

Onzichtbare stralingFysica1908La chasse au météore

Missing linkAntropologie1901Le village aérien

Ontploffing, genieScheikunde1896Face au drapeau

Genie, machine1886Robur-le-Conquérant

Genie1885Matthias Sandorf

MachineMachinebouw1871Une ville flottante

MoederBallistiek1870Autour de la lune

Monster, trog, vergeten beschaving, genieDiverse1869Vingt mille lieues sous les mers

MoederBallistiek1865De la terre à la lune

MonsterGeologie1864Voyage au centre de la terre

Bijeenkomsten• 2.11.2005• 9.11.2005 – Vergelijkende diagnose• 16.11.2005 – Het computertijdperk• 23.11.2005 – Zichtbare wetenschappers• 30.11.2005 - Voorbereiding• 7.11.2005 - Voorbereiding• Slotdag - Presentaties