Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be Leefmilieu Brussel Opleiding 2009-2010 Adviseur in ecorenovatie Groendaken Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be 2 ! Sfeerbeelden ! Wat is een groendak ? Welke types ? ! Voor- en nadelen ! Ontwerp en opbouw van groendaken ! Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van groendaken ! Voorbeelden INHOUD
Dit is een voorbeeld van een cursusnota uit de opleiding 'adviseur ecorenovatie 2010'. Wilt u meer informatie over onze opleding 'bouw en renovatie van duurzame gebouwen 2011', bezoek dan onze webpagina: http://www.curbain.be/nl/renovation/projet/formation_batiment_durable_opleiding_2011.php
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Leefmilieu Brussel Opleiding 2009-2010
Adviseur in ecorenovatie Groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
2
! Sfeerbeelden ! Wat is een groendak ? Welke types ? ! Voor- en nadelen ! Ontwerp en opbouw van groendaken ! Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van
groendaken ! Voorbeelden
INHOUD
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3
1 - Sfeerbeelden van groendaken
Babylon VIIe voor Christus
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
4
2009
1 - Sfeerbeelden van groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
5
1 - Sfeerbeelden van groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
6
! Sfeerbeelden
! Wat is een groendak ? Welke types ? ! Voor- en nadelen ! Ontwerp en opbouw van groendaken ! Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van
groendaken ! Voorbeelden
INHOUD
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
7
Groendak = plat dak bedekt met vegetatie én uitgerust met de nodige lagen voor de ontwikkeling ervan (draineerlaag, substraat,…)
3 types:
Daktuinen of tuinen « Lichte » daktuinen Begroende daken
uitgewerkte intensieve vegetatie
eenvoudige intensieve vegetatie
extensieve vegetatie
2 - Wat is een groendak ? Welke types ?
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
8
Intensief – daktuin: • Intensieve vegetatie, quasi
onbeperkte vegetatiekeuze (bomen,
struiken, lage planten, gazon,..)
! Planten met agressieve wortelsystemen
• Substraat ! 0,25 m
• Goed toegankelijk (privé & publiek –
recreatie…)
• Onderhoud vgl. met traditionele tuin
• Permanente belasting ! 400 kg/m"
• Helling tussen 2 en 10 %
2 - Wat is een groendak ? Welke types ?
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
14
3 – Voordeel: levenskwaliteit (stad & gebouw)
Gezondheid, herstelproces, rust bv. ziekenhuis
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
15
Leefcomfort ! bv. sociale woningbouw
3 – Voordeel: impact op leefcomfort
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
16
3 – Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3 - Het WTCB-onderzoek
" Onderzoek van juni 2002 – eind mei 2003 " Doel:
Controle van de prestaties van 9 groendaksystemen die op de Blegische markt beschikbaar zijn, mbt.:
- wortelweerstand van de dakafdichtingen; - thermisch- en akoestisch gedrag; - hydraulisch gedrag: waterbeheersing op lange termijn; gedrag bij hevige stortbuien; - kwaliteit van het opgevangen regenwater;
17
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3 - Het WTCB-onderzoek
" Onderzoek op elf modeldaken van 1m x 7m70 (helling 2 %) op het dak van het hoofdgebouw van het onderzoekscentrum te Limelette: # 9 groendaken, waaronder:
• 7 extensieve daken met een substraatdikte van 20 tot 80 mm
• 2 intensieve daken met een substraatdikte van 140 tot 200 mm
# 2 traditionele, platte daken, waaronder: • 1 dak met een naakte afdichting • 1 dak met een ballastlaag (grind) van 50 mm dikte
18
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
19
Dak n°1 Dak n°11
3 - Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
20
T2 T3 T4
3 - Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
21
T5 T6 T7
3 - Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
22
T8 T9 T10
3 - Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
23
1. Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
24
1. Het WTCB-onderzoek
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
25
Draineerlagen
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
26
Pluviometers
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
" De langetermijnafvoerfractie is de verhouding tussen:
# de waterhoeveelheid die afgevoerd wordt van een bepaald dak
# de waterhoeveelheid die van het naakte referentiedak wordt afgevoerd
27
3 –Waterbeheersing: Langetermijnafvoerfractie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
28
Afgevoerde fractie in de lente
Afgevoerde fractie in de winter
6 à 51 % 86 à 98 %
3 –Waterbeheersing: Langetermijnafvoerfractie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
29
Besluiten:
" Groendaken voeren duidelijk minder water af dan de traditionele platte daken: een gedeelte wordt vastgehouden;
" In de lente wordt het meeste water vastgehouden in de winter het minste;
" Hoe groter de substraatdikte, hoe minder water er wordt afgevoerd
- Extensieve daken (reductie ± 30 %, dus 70% wordt afgevoerd)
- Intensieve daken (reductie ± 50 %)
3 –Waterbeheersing: Langetermijnafvoerfractie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
30
Besluiten: " Een aangepaste dakopbouw speelt hierbij
eveneens een invloed uit (bv.: waterophoudende lagen), dak T2
3 –Waterbeheersing: Langetermijnafvoerfractie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
31
Regenwaterafvoer tijdens een onweer (stortbui om 14u32)
3 –Waterbeheersing: Afvoer tijdens een stortbui
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
32
Evacuatiedebieten tijdens een stortbui (14u32)
3 –Waterbeheersing: Afvoer tijdens een stortbui
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Besluiten: " Daken met een substraatlaag < 100 mm:
# Piekdebiet daalt met 30 tot 50 %; # Uitstel van piekdebiet met 5 à 10 minuten;
" Daken met een substraatlaag > 100 mm: # Piekdebiet daalt met 70 %; # Uitstel van piekdebiet met 10 à 15 minuten;
33
3 –Waterbeheersing: Afvoer tijdens een stortbui
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
34
" Beperking van de totale regenwaterhoeveelheid in de riolering (verdamping via de vegetatie)
" Voordeel voor de watercollectoren en zuiveringsstations dankzij reductie en vertraging afvoer
" Vermindering van het aantal dakafvoeren ?
" Verbetering van de kwaliteit van het opgevangen regenwater ?
3 - Voordeel: betere waterbeheersing
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
35
" Vertragingscoëfficiënt = verhouding tussen het afgevoerde volume na 15 minuten en het in die tijd versproeide volume (24 uur voor de proefneming wordt het dak door besproeiing verzadigd (0,03 l/s.m!)
" Q = afvoerdebiet (l/s) " r = regenintensiteit (l/s.m!) " A = dakoppervlakte (m!) " C = vertragingscoëfficiënt
3 - Waterbeheersing: Vertragingscoëfficiënt
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
36
" De vertragingscoëfficiënt van een groendak is functie van zijn helling en substraatdikte maar ook van zijn verleden:
een reeds verzadigd dak zal een geringere vertraging vertonen dan een volledig uitgedroogde dakopbouw;
" Niet verwaarloosbare invloed van de materialen in de dakopbouw; " Wat bij herbestemming van de daken ?
=> TV 229 beveelt aan om C=1
3 - Waterbeheersing: Vertragingscoëfficiënt
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
37
3 - Waterbeheersing: kwaliteit van het afgevoerde water
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
38
3 - Waterbeheersing: kwaliteit van het afgevoerde water
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
39
3 - Waterbeheersing: kwaliteit van het afgevoerde water
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
40
" Positief effect op de zuurtegraad (neutralisatie pH)
" Verkleuring (geelbruin) van het regenwater
" Toename van de geleidbaarheid van de gesuspendeerde vaste stoffen en van de hardheid (geen filtering)
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
59
" Bij voorkeur totale verkleving " Compartimenteren van grote oppervlakten " Risico op doorponsen voor, tijdens en na de werken " Aanwezigheid en groei van wortels
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
60
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
61
Vroeger: wortelwerend – lupinetest Recent: worteldoorgroeivast – NBN EN13948 – 2 jaar serre (cf. FLL 4 jaar buiten)
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
TESTEN WORTELWEERSTAND
DIN 4062 (1978) FLL Lupinus albus Alnus incana
Populus tremula 6 weken Agropyron repens
Luik 4 jaar
NBN EN 13948 (2007) Pyracantha coccinea
2 jaar WTCB
CEN TC 254
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
# Dag- en nachttemperatuur van 18°C en 16°C # Maximale temperatuur van 35 °C # Ventilatie vanaf temperatuur > 22°C
Ontwikkeling in geklimatiseerde serres
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
63
" Proefstukken: # Aantal: 6 proefbakken en 2 ter
referentie (zonder afdichtingsmembraan)
# Dimenties: 800x800x250 mm # 4 planten per bak
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
64
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
65
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
66
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : wortelweerstand van de afdichting:
EXTENSIEF INTENSIEF
Traditioneel ATG + PE 0,4 mm
NBN EN 13948 niet
noodzakelijk Altijd met ATG voor
groendaken: NBN EN 13948
noodzakelijk
ATG voor groendaken
NBN EN 13948
noodzakelijk
Begroende daken: opletten voor
parasietplanten:
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
67
4 – Ontwerp en opbouw van het plat dak : afdichting: aandachtspunt plaatsing conform ATG
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
68
Wanneer ? bescherming - bij nog uit te voeren werken - bij installatie van het begroeiingsysteem - tegen werktuigen tijdens het onderhoud • ALTIJD te voorzien bij intensieve groendaken • Aanbevolen voor extensieve daken • Ook bij dakopstanden (lichtere materialen, vb geotextiel)
• Materialen: Panelen in gerecycleerd rubber Geotextiel & platen in PVC, PE of PP Mager beton Vezelcement platen Gietasfalt (let op doorponsen afdichting - demontage & herbruik)
4 – Ontwerp- en opbouw van groendaken: beschermlagen
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
69
Wat ? • afvoer van het water • verhinderen van dichtslibben
Materiaalkeuze: • Platen in synthetisch schuim • Platen in XPS-platen met groeven • Geëxpandeerde kleikorrels • Kunststof noppenplaten
Filterdoek: niet geweven polyester (100g/m")
4 – Ontwerp- en opbouw van groendaken: drainage en filter
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
70
Wat – wanneer ? waterreserve verzekeren voor vegetatie (intensieve groendaken)
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
73
Lijst verboden planten:
4 – Ontwerp- en opbouw van groendaken: vegetatie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
74
Lijst verboden planten (vervolg):
4 – Ontwerp- en opbouw van groendaken: vegetatie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
75
4 – Ontwerp- en opbouw van groendaken: vegetatie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
76
! Sfeerbeelden ! Wat is een groendak ? Welke types ? ! Voor- en nadelen ! Ontwerp en opbouw van groendaken
! Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van groendaken
! Voorbeelden
INHOUD
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
77
Tapbuizen toegankelijk blijven + voorzieningen tegen verstopping;
5 – Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
78
" Aandachtspunten: # Aanbevolen om langs detailleringen
systematisch zones (min. 30cm) zonder vegetatie te voorzien (grindzones, tegels,…):
• toegankelijk voor inspecties; • onderhoud groendak, gebouw (beglazing); • compartimentering van beplantingszones; • beperking brandoverslag; • beschadiging of verplaatsing beplanting;
# Dakopstand 15 cm vanaf bovenste deel van het dak thv de opstand (grindzones, afdichting of groendak,…).
5 – Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
79
12
1
3
2
6
4
811
910
7
5
31
9 810630cm
2 4
7 5 12
15 cm
5 – Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van groendaken
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
80
! Sfeerbeelden ! Wat is een groendak ? Welke types ? ! Voor- en nadelen ! Ontwerp en opbouw van groendaken ! Aansluitingen en constructieve bijzonderheden van
groendaken
! Voorbeelden
INHOUD
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
81
Extensief dak, opeenvolgende stappen:
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
82
Extensief dak, opeenvolgende stappen:
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
83
Extensief : sedums bloemen kruiden
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
84
Extensief : sedums bloemen kruiden
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
85
Extensief: bloemenweide
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
86
Extensief: op industriegebouw
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
87
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
88
Lichte daktuin
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
89
Lichte daktuin
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
90
Intensief
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
91
Intensief
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
92
Hellend:
sedumtapijt
6 – Voorbeelden
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be