De Romeinse keuken

DE ROMEINSE KEUKEN

WELK BEELD HEBBEN JULLIE

OVER DE ROMEINSE KEUKEN EN

EETGEWOONTEN?

DE ROMEINSE KEUKEN

1.Antieke bronnen

2.Verschillen met onze keuken

3.Romeinse maaltijden

- rijken

- armen

4.Tafeletiquette

5.Zelf aan de slag

1. ANTIEK E BRO NNEN

Archeologische bronnen:

-kruiken, voorraadpotten, afbeeldingen op

mozaïeken, vondsten in Herculaneum/Pompeii …

Schriftelijke bronnen

- Gaius Marcus Apicius

- Petronius, Satyricon

- vermeldingen over maaltijden, banketten … bij

andere auteurs

1. ANTIEK E BRO NNEN

Romeins kookboek van Marcus Gaius Apicius

- leefde ten tijde van keizer Tiberius

(1ste eeuw n. C.)

- twee boeken over koken

1. een receptenboek: De re coquinaria

2. een boek over sauzen

- overgeleverd via manuscripten uit de

late 4de en vroege 5de eeuw n. C.

1. ANTIEK E BRO NNEN

Cena Trimalchionis in Petronius ‘ Satyricon

Gaius Petronius Arbiter (1ste eeuw n. Chr.)

- vertrouweling van keizer Nero en zijn ‘arbiter elegantiae’

(= scheidsrechter in zaken van goede smaak)

- weinig over zijn leven geweten. Tacitus is de enige bron.

- pleegde in 66 n. Chr. zelfmoord om aan een vonnis te

ontkomen.

- Satyricon: avonturenroman

fragmentarisch overgeleverd

Cena Trimalchionis: bekendste en langste

passage uit het werk

2. V ERSCH ILLEN M ET O NZE K EUK EN

Sommige hedendaagse producten ongekend:

- chocolade

- koffie

- aardappelen

- tomaten

- kiwi’s

Basis van de Romeinse keuken:

- olijven

- olijfolie

- varkensvlees / lam / hert/ gevogelte

- vis (duurder) -> makreel, inktvis, sardienen (kustwateren)

-> snoek, baars en steur (Tiber)

2. V ERSCH ILLEN M ET O NZE K EUK EN

Exotische of vreemde gerechten:

- muizen

- varkensoren

- vissenogen

- baarmoeder en uier van zeugen

- …

2. V ERSCH ILLEN M ET O NZE K EUK EN

Bewaring :

- sterke kruiden

- gebruik van garum (pekel van ingewanden

en koppen van vissen)

- eten roken, drogen of in honing leggen

2. V ERSCH ILLEN M ET O NZE K EUK EN

3. RO M EINSE M AALTIJ DEN

Ontbijt (ientaculum)

- Snel : wat brood in melk gedoopt met honing, olijven,

rozijnen, kaas, fruit of noten

- Eventueel onderweg bij de bakker:

honing- of dadelbroodjes, bladerdeeghapjes of krentenbollen

Middageten (prandium)

- tussendoortjes zoals bij het ontbijt

- vaak in de taberna

3. RO M EINSE M AALTIJ DEN

Avondeten (cena)

- Belangrijkste maaltijd van de dag

- Armen: stamppot van granen, bonen of linzen met geroosterd

vlees of gehaktballetjes

- Rijken: uitgebreid diner vanaf 5 uur tot zonsondergang

drie gangen

1) Gustatio (aperitief): mulsum (aperitiefwijn) en slakken,

paddenstoelen, kleine visjes, olijven en eiergerechten

2) Prima mensa (hoofdgerecht): vlees of vis

3) Secunda mensa (nagerecht): fruit, noten, gebak

4. TAFELETIQUET TE

4. TAFELETIQUET TE

-Triclinium (eetkamer): bedden in een U-vorm

gerechten aangebracht op kleine tafels

voor de maaltijd: handen en voeten

wassen

4. TAFELETIQUET TE

- Beleefdheid: boeren en winden laten is ongepast

geen verspilling van eten

eten met de handen: vlees is gesneden door slaven

- Tijdens de maaltijd: zangers en danseressen

acrobaten

…

5. ZELF AAN DE SL AG

Donderdag 27 maart

Van welke schrijver is het Romeins

kookboek ‘De re coquinaria’?1

Welk stinkend goedje gebruikten

Romeinen om extra smaak te geven

aan hun gerechten?

2

Welke Latijnse term wordt gebruikt

voor het ontbijt?

A. prandium

B. ientaculum

C. gustatio

3

Wat verstaat een Romein onder

mulsum ?

A. aperitiefwijn

B. het dessert

C. het avondeten met drie gangen

4

Wat beschouwden Romeinen als een

ware delicatesse?5

Van welke schrijver is het Romeins

kookboek ‘De re coquinaria’?1

Apicius

Welk stinkend goedje gebruikten

Romeinen om extra smaak te geven

aan hun gerechten?

2

garum

Welke Latijnse term wordt gebruikt

voor het ontbijt?

A. prandium

B. ientaculum

C. gustatio

3

ientaculum

Wat verstaat een Romein onder

mulsum ?

A. aperitiefwijn

B. het dessert

C. het avondeten met drie gangen

4

aperitiefwijn

Wat beschouwden Romeinen als een

ware delicatesse?5

de uier van een zeug