1 De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769). Een bronnenanalyse Christ VAN CAUWENBERGE Het register 156 of het Rekeningboek In het Rijksarchief te Gent vind je onder het inventarisnummer K132 het archief van de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen. Deze imposante inventaris vermeldt onder nr. 156 een “Register van Inquilins” met betalingen gedaan voor leerlingen van het Sint-Adriaanscollege tussen 1739 en 1769. Dit register, hierna genoemd het Rekeningboek, bevat in feite het volledig leerlingenbestand van het Latijns college van de abdij voor de periode van 1739 tot 1769 en vermeldt naast de identiteit met naam en voornaam van de leerlingen ook vaak hun woonplaats, de periode en de duur van hun verblijf, de betalingen per trimester en andere interessante details die via de vastgestelde verblijfsduur en verdere analyse uiteindelijk zelfs leiden tot de vermoedelijke schoolresultaten van meerdere generaties scholieren in de 18 de eeuw. Tot op heden werd deze schat aan informatie door de vakhistorici en vorsers enkel, zonder vermelding van identiteit, in algemene termen en met de nodige schroom benaderd, waarbij niemand zich gewaagd heeft aan een grondige leerlingenanalyse van deze belangrijke bron die als een ruwe, ongeslepen diamant in het Rijksarchief te Gent een glansloos en verdoken bestaan leidt. Gerardimontium is dan ook verheugd om aan dit gemis tegemoet te komen in een poging om aan al deze leerlingen van het Latijns college tussen 1739 en 1769 een naam en een gezicht te geven. De Latijnse school in de Sint-Adriaansabdij (1629-1795) Geert Van Bockstaele heeft in 1990 1 op uitvoerige en indringende wijze het Latijns onderricht in Geraardsbergen belicht en brengt ons via de broeders van het gemene leven met het Fraterhuis (1437-1593) en het Stadscollege (1539-1629) tot bij abt Lebrun van de Sint-Adriaansabdij die in 1629 het Stadscollege officieel heeft overgenomen. Sindsdien hebben de Benedictijnen gedurende meer dan 160 jaar lang in de 17 de en de 18 de eeuw tot in 1795 Latijns onderwijs voor jongens in Geraardsbergen georganiseerd. In de marge van bovenvermelde uiteenzetting was het de bedoeling dat de auteur dezes via een analyse van het Rekeningboek een aparte publicatie in een lokaal tijdschrift 2 zou verzorgen met de gegevens van de leerlingen vermeld in dit register, maar tijd en omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat dit opzet tot op heden niet is gerealiseerd. Het Rekeningboek is een lijvige foliant, ingedeeld in 2 delen van telkens circa 100 bladen en met vooraan ieder deel een bladwijzer alfabetisch volgens de familienaam van de leerlingen, hetgeen opmerkelijk is in het ancien régime waar de klassementen in de regel alfabetisch volgens de voornaam werden gerangschikt. Als geheel is het echter een weinig overzichtelijk werkinstrument dat op ieder blad een vijftal namen met inlichtingen vermeldt, doch vaak zonder chronologische samenhang. Aan de linkerzijde van de foliant wordt aangeduid wat een bepaalde leerling per trimester verschuldigd is in (Brabantse) florijnen. Aan de rechterzijde van de foliant wordt daartegenover de betaling genoteerd. Allerhande nuttige details worden toegevoegd die betrekking hebben op de verblijfsduur van de leerling. De foliant in zijn geheel bestrijkt de periode van 1739 tot 1769. 1 G. VAN BOCKSTAELE, A.-M. VANDEN HERREWEGEN, L. DE COCK E.A., Van scholaster tot principaal. Het Sint-Catharinacollege van Geraardsbergen en zijn voorgeschiedenis (1437-1989), Geraardsbergen, 1990, p. 43-67; zie ook: G. VAN BOCKSTAELE, Het cultureel erfgoed van de Sint-Adriaansabdij van Geraardsbergen 1096-2002 in woord en beeld, Geraardsbergen, 2002, p. 57-75 en 232-235. 2 Bedoeld wordt Het land van Aalst, Tijdschrift van de Geschiedkundige Vereniging Het Land van Aalst.
48
Embed
De leerlingen van het Latijns - Gerardimontium · De rubriek Ref verwijst naar het fictieve inschrijvingsnummer dat aan iedere leerling wordt toegekend; de toevoeging van de letter
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769).
Een bronnenanalyse
Christ VAN CAUWENBERGE
Het register 156 of het Rekeningboek In het Rijksarchief te Gent vind je onder het inventarisnummer K132 het archief van de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen. Deze imposante inventaris vermeldt onder nr. 156 een “Register van Inquilins” met betalingen gedaan voor leerlingen van het Sint-Adriaanscollege tussen 1739 en 1769. Dit register, hierna genoemd het Rekeningboek, bevat in feite het volledig leerlingenbestand van het Latijns college van de abdij voor de periode van 1739 tot 1769 en vermeldt naast de identiteit met naam en voornaam van de leerlingen ook vaak hun woonplaats, de periode en de duur van hun verblijf, de betalingen per trimester en andere interessante details die via de vastgestelde verblijfsduur en verdere analyse uiteindelijk zelfs leiden tot de vermoedelijke schoolresultaten van meerdere generaties scholieren in de 18de eeuw. Tot op heden werd deze schat aan informatie door de vakhistorici en vorsers enkel, zonder vermelding van identiteit, in algemene termen en met de nodige schroom benaderd, waarbij niemand zich gewaagd heeft aan een grondige leerlingenanalyse van deze belangrijke bron die als een ruwe, ongeslepen diamant in het Rijksarchief te Gent een glansloos en verdoken bestaan leidt. Gerardimontium is dan ook verheugd om aan dit gemis tegemoet te komen in een poging om aan al deze leerlingen van het Latijns college tussen 1739 en 1769 een naam en een gezicht te geven. De Latijnse school in de Sint-Adriaansabdij (1629-1795) Geert Van Bockstaele heeft in 19901 op uitvoerige en indringende wijze het Latijns onderricht in Geraardsbergen belicht en brengt ons via de broeders van het gemene leven met het Fraterhuis (1437-1593) en het Stadscollege (1539-1629) tot bij abt Lebrun van de Sint-Adriaansabdij die in 1629 het Stadscollege officieel heeft overgenomen. Sindsdien hebben de Benedictijnen gedurende meer dan 160 jaar lang in de 17de en de 18de eeuw tot in 1795 Latijns onderwijs voor jongens in Geraardsbergen georganiseerd. In de marge van bovenvermelde uiteenzetting was het de bedoeling dat de auteur dezes via een analyse van het Rekeningboek een aparte publicatie in een lokaal tijdschrift2 zou verzorgen met de gegevens van de leerlingen vermeld in dit register, maar tijd en omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat dit opzet tot op heden niet is gerealiseerd. Het Rekeningboek is een lijvige foliant, ingedeeld in 2 delen van telkens circa 100 bladen en met vooraan ieder deel een bladwijzer alfabetisch volgens de familienaam van de leerlingen, hetgeen opmerkelijk is in het ancien régime waar de klassementen in de regel alfabetisch volgens de voornaam werden gerangschikt. Als geheel is het echter een weinig overzichtelijk werkinstrument dat op ieder blad een vijftal namen met inlichtingen vermeldt, doch vaak zonder chronologische samenhang. Aan de linkerzijde van de foliant wordt aangeduid wat een bepaalde leerling per trimester verschuldigd is in (Brabantse) florijnen. Aan de rechterzijde van de foliant wordt daartegenover de betaling genoteerd. Allerhande nuttige details worden toegevoegd die betrekking hebben op de verblijfsduur van de leerling. De foliant in zijn geheel bestrijkt de periode van 1739 tot 1769.
1 G. VAN BOCKSTAELE, A.-M. VANDEN HERREWEGEN, L. DE COCK E.A., Van scholaster tot principaal. Het Sint-Catharinacollege van Geraardsbergen en zijn voorgeschiedenis (1437-1989), Geraardsbergen, 1990, p. 43-67; zie ook: G. VAN BOCKSTAELE, Het cultureel erfgoed van de Sint-Adriaansabdij van Geraardsbergen 1096-2002 in woord en beeld, Geraardsbergen, 2002, p. 57-75 en 232-235. 2 Bedoeld wordt Het land van Aalst, Tijdschrift van de Geschiedkundige Vereniging Het Land van Aalst.
2
Volgens een aantekening op een los bladje papier in het Rekeningboek betaalden de externen 18 florijnen schoolgeld per jaar en de internen 20 pond groote of 120 florijnen per jaar. Dit stemt niet overeen met de cijfers in gulden vermeld in het Rekeningboek voor de periode 1739–1769. Er zijn geen commensales-cameristae (= internen) meer in de 18de eeuw en bij de “inquilini” zijn er twee soorten leerlingen: “die van ’t Stad” (ceux de la ville) betalen nog altijd 18 gulden schoolgeld per jaar en de rest betaalt 26 gulden per jaar.
Gezicht op de 17de eeuwse abdij, waar de Latijnse school meer dan 150 jaar gevestigd was. Mogelijks was het college in de horizontale gebouwen onderaan gevestigd. Gravure van C. de Passe, 1646. (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Prentenkabinet)
3
Blijkbaar was de toestand sinds de 17de eeuw zo geëvolueerd dat alleszins vanaf 1739 er geen internen meer gehuisvest waren in de abdijschool zelf. De leerlingen van buiten Geraardsbergen vonden, allicht mits vergoeding, onderdak bij burgers in de stad en gebruikten wellicht het middagmaal in de abdijschool als een soort half-internen. Vandaar het onderscheid tussen de “inquilini van ’t Stad” (18 gulden schoolgeld per jaar of 6+6+6 fl/tr.) en deze afkomstig van buiten Geraardsbergen (26 gulden schoolgeld per jaar of 9+8+9 fl/tr.). Voor een goed begrip van de toenmalige situatie dient nog vermeld te worden dat de leerlingen van de Latijnse school indertijd werden ingedeeld in 5 klassen, met name Figura, Grammatica, Syntaxis, Poësis en Retorica. Het bestaan van een 6de Latijnse klas of de opsplitsing van de Figura in een grote en een kleine is voor het einde van de 18de eeuw niet aan te wijzen. Het schooljaar was ingedeeld in 3 trimesters: a. 1ste trimester van Bamis (1 oktober) of Sint-Remigius (2 oktober) tot Kerstdag – “a Remigual usque ad Navitatem”; b. 2de trimester van Nieuwjaar tot Pasen – “a Navitate usque ad Pascha”; c. 3de trimester van Pasen tot einde augustus. Het groot vakantieverlof duurde geheel de maand september en heette gewoonlijk de Sint-Remigiusvakantie. Voor ieder van de 442 leerlingen, vermeld in het register van “Inquilins”, werd een aparte steekkaart aangelegd waarop al de gegevens van het rekeningboek werden genoteerd. Daarna werden alle fiches gerangschikt per schooljaar en binnen ieder schooljaar werd een chronologie van inschrijving opgesteld per trimester; eerst de leerlingen die in de loop van het 1ste trimester (a) werden ingeschreven; daarna de leerlingen die in de loop van het 2de trimester (b) in de school toekwamen en ten slotte de leerlingen die na Pasen (c) de school vervoegden. Op die manier werd aan iedere leerling een (fictief) inschrijvingsnummer toegekend beginnende met R001 aan de eerste leerling van het schooljaar1739-1740 en eindigend met de laatst ingeschreven leerling van het schooljaar 1968-1969 die als refertenummer R442 kreeg. De vorming van de Figuraklassen De hierna weergegeven Figuraklassen (de tabellen 01 tot 30) werden als volgt samengesteld: 1.Nieuw-ingeschreven leerlingen: de leerlingen toegetreden (a) in het 1ste trimester, (b) in het 2de trimester en (c) in het 3de trimester. 2.Komen vermoedelijk van de vorige Figura – de leerlingen die slechts ingeschreven werden tijdens het 3de trimester van vorig schooljaar (c). Bij de samenstelling van de Figura-klassen wordt ervan uitgegaan dat de leerlingen ingeschreven vanaf het begin (a) van het schooljaar (oktober) de meeste kansen hebben om de Figura met goed gevolg te beëindigen op het einde van het 3de trimester. Ook voor de leerlingen die slechts vanaf nieuwjaar de lessen volgen (b) wordt er verondersteld dat zij mits de nodige studie-ijver aan de dag te leggen gedurende het 2de en het 3de trimester toch nog alle kansen hebben om na het 3de trimester over te gaan naar de “Grammatica”. Voor de leerlingen die slechts na Pasen (c) worden ingeschreven in het 3de trimester is het duidelijk dat zij onmogelijk in één trimester de volledige leerstof van de Figura kunnen verwerken. Het 3de trimester wordt voor hen dan ook beschouwd als een voorbereiding op de Figura van volgend schooljaar. Deze redenering wordt bevestigd door de werkelijke samenstelling van de klassen in 1768-1769 die als losse folio-bladen in het Rekeningboek te vinden zijn (zie verder). Behoudens de niet in te schatten correcties (bv. de zittenblijvers) kan men stellen dat de combinatie van 1 en 2 per schooljaar in grote lijnen de samenstelling van de Figuraklassen weergeeft tussen 1739 en 1769. In de laatste 3 schooljaren worden geen betalingen meer genoteerd per trimester in het Rekeningboek zodat er voor deze leerlingen enkel een inschrijvingsbewijs is zonder bewijs van werkelijk verblijf of van de einddatum van het verblijf. Wellicht werden de betalingen genoteerd in een ander boekhoudkundig systeem.
4
De samenstelling van de tabellen voor de vorming van de Figuraklassen
De tabellen voor de vorming van de Figuraklassen bestaan uit 9 rubrieken: De eerste rubriek (Nr) geeft op het einde het totaal aantal scholieren weer in de Firugaklas van een schooljaar. De rubriek Ref verwijst naar het fictieve inschrijvingsnummer dat aan iedere leerling wordt toegekend; de toevoeging van de letter a, b, of c duidt aan dat de leerling in het 1ste, 2de of 3de trimester tot de abdijschool is toegetreden. De rubriek 156 duidt het folio-blad aan waar de betalingen voor de leerling per trimester terug te vinden zijn in het Rekeningboek. De rubrieken Naam, Voornaam en Herkomst spreken voor zichzelf; de vermelding NN bij de rubriek Voornaam of Herkomst wil zeggen dat de voornaam of de herkomst niet vermeld is in het Rekeningboek (NN = nomen nescio – ik weet de naam niet). De rubriek Periode verblijf geeft de begindatum en de einddatum aan waarvoor er per trimester betalingen verricht werden Deze rubriek moet altijd samen gelezen worden met het folio-blad van het Rekeningboek. In sommige gevallen moeten er volledige trimesters geschrapt worden wegens ziekte van de leerling of om een andere reden. Overigens is het zo dat Gerardimontium via scan on demand, aangevraagd bij het Rijksarchief te Gent, in bezit is van de volledige inhoud van het register 156 zodat de werkelijke periode van het verblijf voor iedere leerling kan getoetst worden aan het folio-blad in het Rekeningboek. Het volledig per leerling bijgewerkte Rekeningboek is in PDF te raadplegen op de Web-site. In de rubriek Tr vind je de verblijfsduur van de leerlingen uitgedrukt in het aantal trimesters waarvoor er een betaling is verricht. In de laatste rubriek (Klas) wordt er een schatting gemaakt van het aantal klassen (FGSPR)3 die de leerling mogelijks doorlopen heeft, rekening houdend met de betaalde verblijfsduur per trimester. Het spreekt vanzelf dat deze schatting voor discussie mogelijk is in confrontatie met het Rekeningboek. Daarbij gaat het er vaak om of een leerling de laatst vermelde klas bereikt heeft, voltooid heeft of afgehaakt heeft tijden dat schooljaar. In ieder geval is het zo dat de kwalificatie in de rubriek Klas louter indicatief is en geen rekening houdt met het aantal zittenblijvers. De vorming van de Figura 1739-1769 (de tabellen 01 tot 30)
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 01 - De vorming bij benadering van de Figura 1739-1740 (20 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (20 leerlingen)
01 R001a 1-013 Bochaute NN Geraardsbergen 01/10/1739 - 01/10/1740 01 F
02 R002a 1-003 De Clercque Adrianus NN 01/10/1739 - 01/04/1744 13 FGSPR
03 R003a 1-110 De L’Estrée Philippus Geraardsbergen 01/10/1739 - 01/01/1740 01 F
04 R004a 1-005 De Smet, broer v. Berna. Alexander NN 01/10/1739 -0 1/01/1745 16 FGSPR
05 R005a 1-006 De Smet Franciscus NN 01/10/1739 - 01/01/1743 10 FGSP
06 R006a 1-008 De Wandele Franciscus NN 01/10/1739 - 01/01/1744 13 FGSPR
20 R020c 1-017 Latine NN Geraardsbergen 01/08/1740 – 01/01/1743 05 FG
2.Komen vermoedelijk van de vorige Figura – slechts ingeschreven tijdens het 3de trimester van vorig schooljaar: geen informatie
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 02 - De vorming bij benadering van de Figura 1740-1741 (21 leerlingen)
21 R020c 1-017 Latine NN Geraardsbergen 01/08/1740 – 01/01/1743 05 FG
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 03 - De vorming bij benadering van de Figura 1741-1742 (27 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
27 R037c 1-012 Van Innis, broer v. Petr. Carolus Asse 28/06/1741 - Pasen 1745 11 FGSP
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 04 - De vorming bij benadering van de Figura 1742-1743 (24 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (19 leerlingen)
01 R057a 1-024 De Baere Joannes Overmere 01/09/1742 - Pasen 1743 02 F
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 05 - De vorming bij benadering van de Figura 1743-1744 (19 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 06 - De vorming bij benadering van de Figura 1744-1745 (20 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 07 - De vorming bij benadering van de Figura 1745-1746 (30 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (23 leerlingen)
01 R106a 1-078a Adorp Franciscus NN 01/10/1745 - St.Rem1749 12 FGSP
02 R107a 1-070a Claes, broer v. Joannes Bartholomeus NN 01/10/1745 - 01/01/1745 01 F
03 R108a 1-070 Claes Joannes NN 01/10/1745 - 01/01/1746 01 F
04 R109a 1-074 Del Rooste Marten Joseph NN 01/10/1745 - 31/10/1745 01 F
05 R110a 1-071 Saligo Joannes NN 01/10/1745 - Karn. 1746 01 F
06 R111a 1-069 Van Ongheval Petrus Goeferdinge 01/10/1745 - St. R. 1748 09 FGS
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 09 - De vorming bij benadering van de Figura- 1747-1748 (26 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
25 R140c 1-032 Lauwaers, broer v. Livinus en Petrus
Hubertus Idegem 20/04/1747 -St.Rem 1750 10 FGS
26 R141c 1-070 Vandenhautte, broer v. Martinus
Josephus Everbeek 25/04/1747 -St.Rem.1751 13 FGSP
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 10 - De vorming bij benadering van de Figura 1748-1749 (18 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (15 leerlingen)
01 R164a 1-007 De Clippele Pierre Geraardsbergen 01/10/1748 - Karn. 1751 07 FGS
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 11 - De vorming bij benadering van de Figura 1749-1750 (23 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 12 - De vorming bij benadering van de Figura 1750-1751 (22 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (15 leerlingen)
01 R199a 1-037 Buydens Petrus Antonius Zarlardinge 09/10/1750 - 01/01/1751 01 F
19 R211c 1-067 Le Compte Augustinus Bauffe Pasen 1751 - 14/07/1755 13 FGSP
20 R212c 1-029 Page Christianus Ghoy Pasen 1751-St.Rem.1755 13 FGSP
21 R213c 1-041 Spitaels Petrus Geraardsbergen Pasen 1751 - Pasen 1752 03 F
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 14 - De vorming bij benadering van de Figura 1752-1753 (21 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
21 R230c 1-062 Van Vreckem Petrus Meerbeke Pasen 1752 - Bamis 1756 13 FGSP
11
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 15 - De vorming bij benadering van de Figura 1753-1754 (12 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 16 - De vorming bij benadering van de Figura 1754-1755 (12 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (10 leerlingen)
01 R255a 1-047 Smet Joannes Lessines St. Rem. 1754 -Karn.1755 01 F
02 R256a 1-088 Van Oudenhove Adrianus Steenhuize 07/10/1754 - Bamis 1755 03 F
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 19 - De vorming bij benadering van de Figura 1757-1758 (9 leerlingen)
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
22 R423c 2-103 Du Bois Nicolaus NN Ingeschreven Pasen 1768
23 R424c 2-101 Picquerij Franciscus NN Ingeschreven Pasen 1768
De doorstroming van de Figuraklassen 1739-1769 Eens dat voor alle klassen van de Figura de scholieren gedurende de 30 schooljaren gekend zijn, is het mogelijk gebleken om van daaruit via de betaalde verblijfsduur per trimester en de toegekende kwalificatie (FGSPR) de doorstroming vast te leggen van de leerlingen van de Figura naar de Grammatica, de Syntaxis, de Poësis en de Retorica (altijd bij benadering). Een interessante oefening zoals moet blijken uit de tabel 31. De leerlingen met hun naam, voornaam en herkomst per schooljaar zijn aangeduid met verwijzing naar het folio-blad van het Rekeningboek waarin zij vermeld staan. De datum waarop zij in het Latijns college zijn ingeschreven is genoteerd en aan de hand daarvan is aan ieder van de 442 leerlingen per schooljaar een (fictief) inschrijvingsnummer toegekend. Door verdere analyse is er een voorzichtige raming gemaakt van het aantal klassen (FGSPR) dat iedere leerling mogelijks bereikt of doorlopen heeft of de klas waarin hij afgehaakt heeft, rekening houdend met de betaalde verblijfsduur per trimester. Van daaruit is het mogelijk gebleken een doorstroming te maken van de Figura naar de Grammatica, Syntaxis, Poësis en Retorica zoals wordt geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld voor het schooljaar 1739-1740 (tabel 31):
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 31 – De doorstroming van de Figura 1739-1740 naar Grammatica, Syntaxis, Poësis en Retorica (bij benadering)
17
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
Figura 1739-1740 (20 leerlingen)
1.Nieuw-ingeschreven leerlingen (20 leerlingen)
01 R001a 1-013 Bochaute NN Geraardsbergen 01/10/1739 - 01/10/1740 01 F
02 R002a 1-003 De Clercque Adrianus NN 01/10/1739 - 01/04/1744 13 FGSPR
03 R003a 1-110 De L’Estrée Philippus Geraardsbergen 01/10/1739 - 01/01/1740 01 F
04 R004a 1-005 De Smet, broer v. Berna. Alexander NN 01/10/1739 -0 1/01/1745 16 FGSPR
05 R005a 1-006 De Smet Franciscus NN 01/10/1739 - 01/01/1743 10 FGSP
06 R006a 1-008 De Wandele Franciscus NN 01/10/1739 - 01/01/1744 13 FGSPR
Deze doorstroming werd voor al de 442 leerlingen van de 30 Figuraklassen gemaakt. Hieruit volgt dat we voor de schooljaren tussen 1743 en 1766 bij benadering (d.w.z. zonder rekening te houden met de bissers) de samenstelling van de schooljaren met de onderscheiden klassen kennen met vermelding van de familienamen en de voornamen van al de scholieren.
18
Aangezien de publicatie hiervan te uitvoerig en omslachtig zou zijn, hebben wij ons beperkt tot de grafieken met het aantal leerlingen in de 5 verschillende klassen en uiteindelijk bij benadering de vermoedelijke leerlingenaantallen per schooljaar tussen 1743 en 1766. De algemene bevinding is dat er in de 18de eeuw tussen 1750 en 1760 een sterke vermindering is van het aantal leerlingen in de Figura, hetgeen natuurlijk zijn weerslag heeft op de daaropvolgende jaren. Het algemeen gemiddelde (G) van de Figura bedraagt 17 leerlingen met pieken tot 30 en een minimale bezetting van 6 leerlingen.
De Figura haalt bij benadering in de 18de eeuw gemiddeld (G) 17 leerlingen met minimaal 6 en maximaal 30 scholieren.
De Grammatica haalt bij benadering in de 18de eeuw gemiddeld (G) 13 leerlingen met minimaal 6 en maximaal 21 scholieren.
19
Deze sterke vermindering in de helft van 1750-1760 heeft alles te maken met de politieke situatie van rampspoed onder de bezetting van Geraardsbergen en zijn randgebieden door Lodewijk XV, de kleinzoon van Lodewijk XIV, die in die jaren aanspraak blijft maken op de keizerlijke Steden en het Land van Aalst. Door de vrede van Aken van 30 april 1748, bekrachtigd op 18 oktober 1748 zal dit uiteindelijk leiden tot de machtswissel tussen de Spanjaarden en de Oostenrijkers en het voorspoedig bewind onder Maria Theresia. Toch zal het nog tot einde januari 1749 duren vooraleer de Fransen Geraardsbergen volledig leeggeplunderd achterlaten4. De steden en gemeenten van het Land van Aalst waren totaal uitgeput. Op 12 september 1747 moest het College van het Land van Aalst nog een belasting van 100.000 gulden stemmen om de door Lodewijk XV opgelegde oorlogsbelasting te kunnen betalen. Op 27 januari 1751 overlijdt in de Geraardsbergen nog Franciscus De Smedt uit Herlinkhove, die op 4 oktober 1748 in de Figura van het Latijns college is ingetreden, bij burgers logeert in de stad Geraardsbergen en er 3 jaar later de dood vindt als hij in de Syntaxis zit (obiit Syntax: in hac civitate 27. Jan: 1751).5 Er was zoveel armoede in Geraardsbergen dat landvoogd Karel van Lorreinen, de schoonbroer van Maria-Theresia, op 29 januari 1752 een loterij moest organiseren ten voordele van de armen6. Tot overmaat van ramp had de bevolking alweer veel te lijden onder de verschrikkelijke winter van 1754-1755.
4 V. FRIS, Geschiedenis van Geeraardsbergen, p. 230. 5 RAG–K132–156, I, f° 92. 6 A. DE PORTEMONT, Recherches Historiques sur la Ville de Grammont en Flandre, Deel II, p. 251.
De Syntaxis haalt bij benadering in de 18de eeuw gemiddeld (G) 10 leerlingen met minimaal 4 en maximaal 19 scholieren.
20
De Poësis haalt bij benadering in de 18de eeuw gemiddeld (G) 7 leerlingen met minimaal 2 en maximaal 13 scholieren.
De Retorica haalt bij benadering in de 18de eeuw gemiddeld (G) 2 leerlingen met minimaal 0 en maximaal 6 scholieren.
21
De verblijfsduur van de leerlingen Bij het bekijken van de betaalde verblijfsduur van de leerlingen per klas stellen we vast dat 29 % van de leerlingen nooit verder is geraakt dan de Figura, dat 17 % afhaakt in de Grammatica en 20 % in de Syntaxis. In de Poësis houdt nog eens 22 % het voor bekeken zodat slechts 12 % in aanmerking komt om tot in de Retorica te geraken. De mogelijke lijst van de Retoricastudenten Hierna de laureaten die wellicht tussen 1743 en 1768 tot in de Retorica zijn doorgedrongen, altijd bij benadering.
De leerlingen van het Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen (1739-1769) Tabel 32 - De laureaten die mogelijks tussen 1743 en 1768 tot in de Retorica zijn doorgedrongen
Nr Ref 156 Naam Voornaam Herkomst Periode verblijf Tr Klas
Retorica 1743-1744 (4 leerlingen)
01 R002a 1-013 De Clercque Adrianus NN 01/10/1739 – 01/04/1744 13 FGSPR
02 R004a 1-005 De Smet, broer v. Berna. Alexander NN 01/10/1739 -0 1/01/1745 16 FGSPR
03 R006a 1-008 De Wandele Franciscus NN 01/10/1739 – 01/01/1744 13 FGSPR
De herkomst van de leerlingen Een eerdere studie over de leerlingen van Latijns college in de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen dateert alweer van meer dan 100 jaar geleden7. Hierin schrijft de auteur E. Soens, die toen ook al dezelfde abdijbronnen over het college had gezien, o.m.: “In de Rhetorica vinden wij in de XVIIIde eeuw gemiddeld een twintigtal studenten, waaronder ook de beste familiën van Vlaanderen en uit de andere provinciën vertegenwoordigd zijn”. De hier voor gemaakte analyse van het Rekeningboek toont aan dat deze auteur alvast het aantal retoricastudenten uit die tijd schromelijk heeft overschat, hoewel hijzelf aangeeft dat ook hij dit Rekeningboek geconsulteerd heeft. Het leerlingenbestand uit de periode 1739-1769 schommelt immers rond 49 leerlingen per schooljaar, waarvan er gemiddeld 17 leerlingen in de Figura zitten. Daarvan bereiken gemiddeld slechts 2 à 3 leerlingen de Retorica. Voor sommige schooljaren is het zelfs zo dat er helemaal geen retoricastudenten zijn. Ook het recruteringsgebied en de afkomst van de studenten wordt door Soens overdreven zoals moet blijken uit de hiernavolgende uiteenzetting. Voor het schooljaar 1768-1769 bevinden zich in het Rekeningboek een aantal losse bladen die de reële samenstelling van de klassen bevat en die, gezien het belang ervan, hierna in extenso worden weergegeven. Zij vormen immers een interessant vergelijkingspunt met de simulatie van de Figuraklassen gedurende 30 jaren zoals die werden samengesteld op basis van de betaalde verblijfsduur. De projectie van 100 verschillende locaties Bijgaande herkomsttabel vermeldt voor 391 leerlingen in totaal 100 alfabetisch gerangschikte locaties met aanduiding van het aantal leerlingen per locatie. Bovendien zijn er ook nog eens 51 leerlingen waarvoor er in het Rekeningboek geen plaats van herkomst vermeld is. Deze 51 leerlingen betalen 26 gulden per schooljaar en blijken dus volgens het verschuldigde schoolgeld afkomstig te zijn van buiten Geraardsbergen. De optelsom voor de 30 schooljaren van beide groepen bedraagt in totaal de 442 studenten die in het Rekeningboek werden ingeschreven. Voor de herkenbaarheid heb ik, veeleer dan te kiezen voor een landkaart uit de Oostenrijkse periode, deze locaties geprojecteerd op de contouren van de hedendaagse indeling van de provincies. Daarbij valt onmiddellijk op dat 95 % van de verblijfplaatsen van de scholieren te situeren is in parochies en gemeenten van de huidige provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Henegouwen in een gebied van 25 km boven en 25 km beneden de Henegouwse taalgrens. Bij plaatsgebrek op de kaart worden de namen van de meeste parochies en gehuchten niet vermeld maar zij zijn wel te situeren in de onmiddellijke omgeving van de steden en gemeenten waar ze bij horen en die wel op de kaart vermeld staan. In de navolgende uiteenzetting wordt de alfabetische rangschikking van de locaties in de tabel behouden. In iedere locatie worden de verschillende studenten vermeld die er thuishoren. Tussen haakjes hun inschrijvingsnummer, het jaartal van inschrijving in de Figura en hun kwalificatie (FGSPR). In voorkomend geval volgt eventueel nog een opmerking uit het Rekeningboek.
7 E. SOENS, De Latijnse scholen van Geeraardsbergen, Gent, 1912.
24
De herkomst van de leerlingen alfabetisch gerangschikt per locatie. Voor iedere locatie is het aantal leerlingen aangeduid.
25
De herkomst van de leerlingen (1739-1769) geprojecteerd op de hedendaagse contouren van de indeling in provincies.
26
Aalst (4): Coorman Emmanuel (R127c - 1746 – F); Coorman Franciscus (R019c - 1740 – FGS); Corbisier Josephus (R089a - 1744 – F); Van Mulders Josephus (R175b - 1749 – FG). Appelterre (3): De Smet Joannes (R078a - 1743 – FGSP); De Smet Petrus (R136b - 1747 – FGSPR); Van Oudenhove Petrus (R135b -1747 – FG). Aspelare (8): De Backer Franciscus (R122c - 1747 – F); De Backer Franciscus (R190b - 1750 – FG); De Clercq Benedictus (R149a - 1747 – FGS) “il a été absent par la maladie et la mort de son père 3. Mois”8; De Wever Joannes (R438b - 1769 – F); Groeminck Joannes (R439c - 1769 – F); Van Haudenhove Franciscus (R428a - 1768 – F); Van Ongevalle Joannes (R429a - 1768 – F); Van Waeijenberghe Josephus (R430a - 1768 – F). Asse (3): Smet Joannes (R118a - 1745 – FGS); Van Innis Carolus (R037c - 1741 – FGSP); Van Innis Pierre (R054c - 1742 – F). Baaigem (3): Maegerman Benedictus (R410a - 1767 – F); Maegerman Philippus (R383a - 1765 – F); Vanden Bulcke Franciscus (R391a - 1766 – F). Balegem (1): Matthijs Franciscus (R290a - 1758 – F). Bauffe (1): Le Compte Augustinus (R211c - 1751 – FGSP). Beerlegem (1): De Clercq Josephus (R159a - 1747 – F). Boelare (2): Saligo Albertus (R187a - 1749 – FGSPR); Saligo Paulus (R276a - 1756 – FGSP). Bois-de-Lessines (2): Tellier Franciscus (R304a - 1760 – FGSPR); Le Poivre Antonius (R343a - 1763- FGSP). Deftinge (2): Berlengée Joannes Baptiste (R303a - 1760 – F); Vander Mensbrugghe Cornelis (R336a - 1762 – FGSP). Denderhoutem (2): Backaert Petrus Josephus (R334a- 1762 – FGS); De Saedeleer Josephus (R146a - 1747 – FGSP). Denderleeuw (1): Sonck Petrus Josephus (R185a - 1749 – FGSP). Denderwindeke (1): Valcke Franciscus (R363a - 1754 – FGS). Deux-Acren (12): Bauche Joannes (R406a - 1767 – F); Bauche Josephus (R280a - 1756 – FGS); Claus Josepus (R364a - 1764 – FGS); De Clercq Joannes Maximilianus (R315c - 1761 – FGSP); Fontaine Georgius (R126c - 1746- FG); Huge Ignatius (R312c - 1761 – FGSPR); Lelubre Josephus (R388a - 1766 – F); Marcqs Alexander (R182a - 1749 – FGSP); Marcqs Philippus (R166a - 1748 – FGSPR); Vander Eecken Albertus (R389a - 1766 – F); Vander Eecken Carolus (R288c - 1758 – FGS); Vander Eecken Emmanuel (R289c - 1758 – FGSPR). Eichem (1): Thienpont Joannes (R209b - 1751 – F). Erwetegem (1): Van Damme Judocus (R310b - 1761 – FGSP). Etikhove (1): De Looze Ludovicus (R041a - 1741 – FGS). Everbeek (10): Bouxsan Josephus (R348a - 1763 – FGS); Cordie Philippus (R298a - 1759 – FGS); De Meij Adrianus (305a - 1760 – FGSP); De Mey Joannes (390a - 1766 – F); De Witte Petrus (262c - 1755 – FGSP); De Zutter Dominicus (R274c - 1756 – FGSP); Vanden Haute Adrianus (R279a - 1756 – FGSPR); Vandenhautte Josephus (R141c - 1747 – FGSP); Vanderhaegen Joannes Baptista (R306a - 1760 – FGSPR); Willems Philippus (R431a - 1768 – F). Flobecq (3): Fontaine Antonius (R197c - 1750 – FGS); Lagneau Philippcus (R319a - 1761 – FGSP); Nouille Josephus (R387c - 1766 – F). Frasnes-lez-Buissenal (01): D’Hainaut Albertinus (R244c - 1753 – F). Gages (1): Daumeries Carolus Josephus (R154a -1747 – F). Galmaarden (6): Brennil Franciscus (R099c -1745 – FGSPR); De Coster Adrianus (R076a -1743 – FGSP); Eenens Jacobus (R050b – 174b2 – FGSP); Eenens Michel (R103c -1745 – FGSP); Robijn Claudius (R352c - 1764 – FGS); Robijn Joannes (235a - 1752 – FGSP). Gent (1): Vanderbeken Paulus (R170a - 1748 – FG). Geraardsbergen (76): Abin Jacobus (R133a – 1746 - F); Abincq Franciscus (R219a – 1751 - FGS); Beelaert Egidius (R249a – 1753 – FG); Berckmans Bernardus (R240a – 1752 - F); Berckmans Franciscus (R176c – 1749 – F); Berckmans Joannes Baptiste (R243c – 1753 – F); Bijl Adrianus (R339a – 1762 – FGS); Bijl Gerardus (R441c – 1769 – F); Bijl Jacobus (R205a – 1742 - FG); Bijl Petrus (R354a – 1764 – FG); Block Adrianus (R179a - 1749 – F); Block J. (R060a - 1742 – F); Bochaute NN (R001a – 1739 - F); Brauwer Maximilianus (R027b –1741 - FG); Breckx Egidius (R206a – 1750 - F); Brecx Petrus (R210c – 1751 – FGSP); Bruijneel Antonius (281a – 1757 - FGSP); Bruijneel Josephus (396c - 1767 – F); Cappeau Joannes (R353c – 1764 – F); Ceuterick Adriaen (R238a – 1752 – FGS); Cleerens Joannes Baptiste (R144a – 1747 – FGS); Collaert Dominicus (R241a – 1752 – F); Coppens Joannes (R373c
8 Rekeningboek, I, f° 16.
27
– 1765 – FG); Coppens Lucas (R061a – 1742 – F); Corthals Egidius (R278a – 1756 – F); Diu Petrus (R116a – 1745 – FG); De Clippele Pierre (R164a – 1748 – FGS); De Coster Joannes (R432a – 1768 - F); De Cuyper Josephus (R030c – 1741 – F); De Cuyper Petrus (R119a – 1745 – F); De L’Estrée Philippus (R003a – 1739 – F); De Maeijer Jacobus (R250a - 1753 – FGSP); De Partz Paulus (R208a – 1750 – F); De Preter Petrus (R435c – 1769 – F); Druwé Adrianus (R328a – 1761 – FG); Druwé Jacobus (R366a – 1764 – FGS); Durieux Bernardus (R342a – 1763 – FG); Durieux Petrus (R361a – 1764 – F); Huleu Ghislenus (R075c – 1743 – FG); Koppens Josephus (R340a – 1763 – FGSP); Koppens Lucas (R341a - 1763 – FGSP); La Court Philippus (R204a – 1750 - F); Latine NN (R020c – 1740 - FG); Lison Franciscus (R382a – 1765 – FGS); Lussie Ludovicus (R367a – 1764 – F); Merte NN (R008a – 1739 – F); Morre Jacobus (R009a – 1739 – F); Piers Adrianus (R372c – 1765 – F); Piers Joannes (R316c – 1761 – FG); Pijl Franciscus (R223b – 1752 – F); Pletinckx Adrianus (R295a – 1758 – F); Portemont Petrus (R349a – 1763 – FGSP); Quiper (ook Cuyper) NN (R134a – 1746 – F); Rens Emmanuel (R257a – 1754 – F); Rens Franciscus (R362a – 1764 – FGS); Rens Jacobus (R344a – 1763 – FGS); Rens Judocus (R380a – 1765 – F); Rens Livinus (R381a – 1765 – F); Rens NN (R010a - 1739 – F); Roelandt Jacobus (R284a – 1757 – FG); Roelandt Petrus (R193c – 1750 – F); Servaes Joannes (R360a – 1764 – F); Spitaels Joannes (R259a – 1754 – FG); Spitaels Josephus (R394a – 1766 – F); Van Bollaert Joannes Baptiste (329a – 1761 – F); Van Coppenhaele Carolus (330b – 1762 – F); Vanden Berghe Jacobus (R359a – 1764 – F); Van Den Haute Benedictus (R393a – 1766 – F); Van Herweghe Joannes (R014a – 1739 – F); Van Hoorde Adrianus (R147a – 1747 – FGSP); Van Hoorde Joannes Baptista (R346a – 1763 – FGSP); Van Santen Antonius (R125c – 1746 – FG); Van Ypersele Jacobus (R242a – 1752 – FG); Verhaeghe Ludovicus (R132a – 1746 – FG). Ghoy (15): Bocque Augustinus (R300a - 1759 – FGSP); Capeau Gabriël (R401c - 1767 – F); Capeau Joannes (R402c - 1767 – F); Cousijns Petrus (R371c - 1765 – F); Dubois Josephus (R397a - 1767 – F); Dubois Nicolaus (R333c - 1762 – F); Flameng Petrus (R138c - 1747 – FGS); Goditiabois Carolus (R293a - 1758 – FGSP); Goditiabois Josephus (R162c - 1748 – FG); Jourez Carolus (R370c - 1765 – FG); Keijmeulen Carolus (R358a - 1764 – FGS); Le Lubre Carolus (R065a - 1742 – FGSPR); Page Christianus (R212c - 1751 – FGSP); Rossier Nicolaus (R214a - 1751 – F); Rossier Philippus (R287c - 1758 – FG). Godveerdegem (1): Van Gansbeque Antonius Franciscus (R283a - 1757 – FGSP). Goeferdinge (1): Van Ongheval Petrus (R111a - 1745 – FGS). Gondregnies (1): Daumerie Carolus Ludovicus R(137b - 1747 – F). Gooik (1): Cools Josephus (R052c - 1742 – FGSPR). Grimminge (1): Vander Eecken Livinus (R165a - 1748 – FGSPR). Haaltert (1): Van Den Brielle Nicodemus (R203a - 1750 – FGS). Hekelgem (1): Vanderschueren Franciscus (R196c - 1750 – F). Heldergem (1): Buijle Gaspar (R327a - 1761 – FGS). Hellebecq (1): Dubreucq Josephus (R403c - 1767 – F). Herlinkhove (7): De Cooman Maximilianus (R040a - 1741 – FGSP); De Smedt Cornelius (R268a – 1755 – F); De Smedt Emmanuel (R269a - 1755 – F); De Smedt Franciscus (R168a - 1748 – FGS) “Franciscus obiit syntax: in hac civitate 27. Jan: 1751”9; De Smedt Josephus (R167a - 1748 – FG); De Smet Adrianus (R044a - 1741 – FGS); De Smet Bernardus (R053c – 1742 - F). Herne (2): Daminet Joannes Baptiste (R142b – 1747 – F); De Ro Petrus Josephus (R171a – 1748 – F). Herzele (4): De Latte Constantinus (R440c – 1769 – F); Ricau Joannes Antonius (R332b – 1762 – FG); Standaert Cornelius (R321a – 1761 – FGS); Standaert Joannes (R376c – 1765 – F). Hillegem (1): Van Heddeghem Constantinus (R416b – 1768 – F). Iddergem (1): Schoonjans Adrianus (R419b – 1768 – F). Idegem (12): De L’Arbre Petrus (R177c – 1749 – FGS); De Smet Adrianus (R285c – 1758 – FGSP); De Smet Alexander (R253c – 1754 – FGSPR); De Smet Franciscus (R254c – 1754 – FGS) “is absent geweest door de dood van sijn vader tot Bamisse sedert Paesschen 1756”10; Lauwaers Hubertus (R140c – 1747 – FGS); Lauwaers Livinus (R064a – 1742 – FGS); Lauwaers Petrus (R092a – 1744 – FGSP); Servaes Franciscus (R026b – 1741 – FG); Smet Antonius (R218a – 1751 – F); Van Hecke Petrus (R355a – 1764 – FGS); Van Heghe Petrus (R324a – 1761 – FGSP); Van Heghe Petrus (R417b – 1768 – F). Kalken (4): Bracke Carolus (R325a – 1761 – FGSP); Maes Franciscus (R263c – 1755 – FGSP); Van De Velde Franciscus (R264c – 1755 – FGSP); Van Kerckhove Joannes Franciscus (R314c – 1761 – F).
9 Rekeningboek, I, f° 92. 10 Rekeningboek, I, f° 72.
28
Lahamaide (2): De Senepart Theodorus (R267a – 1755 – FGSP); De Sennepart Joannes (R411 – 1755 – F). Lerbecqs (1): Vanderlinden Petrus (R311b – 1761 – F). Lessines (19): Carion Franciscus (R121c – 1746 – FGSPR); Claus Ludovicus (R426a – 1768 – F); Cleemputte Josephus (R408a – 1767 – F); Delcroist Carolus (R090a – 1744 – FG); Delvoist Martin Joseph (R221a – 1751 – FG); De Smet Joannes (R070c – 1743 – FGSP); Dumont Franciscus (R224c – 1752 – FGSP); Du Mortier Franciscus (R375c – 1765 – F); Godier Alphonsus (R436c – 1769 – F); Haijnault Petrus Mansuetus (R183a – 1749 – F); Haillez Philippus (R369b – 1765 – FGS); Jouret Carolus (R073c – 1743 – FGSP) “Le 13 d’aouit 1744 reçu de Monsieur le Pasteur d’Acren …”11; Keijmeulen Joannes (R386c – 1766 – F); Leleux Norbertus (R093a – 1744 – FG); Le Lubre Augustinus (R151a – 1747 – F); Lelubre Josephus (R286a – 1758 – FGSP); Notte Franciscus (R275c – 1756 – F); Smet Joannes (R255a – 1754 – F); Smet Philippus Josephus (R215a – 1751 – FGS). Liedekerke (1): Eeman Antonius Josephus (R323a – 1761 – F). Mannheim (1): Burger Joannes Philippus (R297c – 1759 – FGS). Mater (1): De Vos Franciscus (R032c – 1741 – F). Meerbeke (9): Mertens Ludovicus (R291a – 1758 – FGSPR); Snoeck Petrus (R292a – 1758 – FG); Vandenborre Antonius (R094a – 1744 – FGSP); Vannaremberghe Franciscus (R055c – 1742 – F); Van Opdenbosche Joannes (R097a – 1744 – FGSPR); Van Opdenbosch Josephus (R233a – 1752 – FGSP); Van Opden Bosch Philippus (R265a – 1755 – FGSPR); Van Vreckem Nicolaus (R356a – 1764 – FGS); Van Vreckem Petrus (R230c – 1752 – FGSP). Melden (2): Vander Eecken Constantinus (R378a – 1765 – FG); Vander Eecken Josephus (R379a – 1765 – FG). Meslin-l’Evêque (1): Jourez Philippus (R365a – 1764 – FGS). Michelbeke (3): De Clippele Franciscus (R028c – 1741 – FGS); De Clippele Franciscus (R225c – 1752 – F); Vanderlinden Joannes (R296c – 1759 – FGSP). Moerbeke (5): Bijl Petrus (R442c – 1769 – F); Claus Jacobus (R039a – 1741 – FGS); Van Den Herreweghen Joannes Baptiste (R217a – 1751 – FGSP); Vlassenbroeck Petrus Joannes (R337a – 1762 – FGSPR); Walckiers Josephus (R351b – 1764 – FGS). Mons (1): Quitteliez Ludovicus Josephus (R174a – 1748 – F). Munkzwalm (2): Penninck Petrus (R123c – 1746 – FGSP); Pennincx Martinus (R105c – 1745 – F). Nederbrakel
(2): Brisart Martinus (R120c – 1746 – FGS); Tavernier (R124c – 1746 – FGS). Ninove (7): Buijdens Michaël (R198c – 1750 – F); De Sour Joannes (R399c – 1767 – F); De Weghe Joannes (R045a – 1741 – FGSP); Godeer Josephus (R046a – 1741 – FGSP); Telle Carolus (R056c – 1742 – FG); Vandenbenden Josephus (R049a – 1741 – F); Vander Brempt Godefridus (R172a – 1748 – FGS). Ogy (3): Keijmeulen Petrus (R282a – 1757 – FGSP); Lelubre Dansemont Carolus (R180a – 1749 – FGSP); Le Lubre Laurentius (R043a – 1741 – FGSPR). Okegem (2): Van Der Perren Cornelius (R425a – 1768 – F); Van Haevermaete Cornelius (R415b – 1768 – F). Ollignies (6): Aubourdin Nicolaus (R161c – 1748 – FGS); De Lannoij Nicolaus (R266a – 1755 – FGSPR); Fostier Fidelis (R155a – 1747 – F); Le Cerf Stephanus (R150a – 1747 – F); Lejeune Antonius Josephus (R156a – 1747 – FG); Papleux Andreas (R222b – 1752 – FGSPR). Onkerzele (1): Van Damme Joannes (R374c – 1765 – FG). Oosterzele (1): Plateau Carolus (R220a – 1751 – F). Opbrakel (5): De Carlier Josephus (R069c – 1743 – FGSP) “Monsieur Collaege a reçu par le Pasteur Carlier de St-Paul”12; Dhont Carolus (R087c – 1744 – FGSPR); Dhont Joannes R(101c – 1745 – F); Meerschaut Guillelmus (R302a – 1760 – FG); Vandevelde Adrianus (R169a – 1748 – FG). Ophasselt (2): De Spiegheleer Cornelius (R368a – 1764 – FGS); Van Lil Franciscus (R248a - 1753 – FGSPR). Ostiches (2): Lestarquy Ignatius Josephus (R270b - 1756 – F); Lizon Laurentius (R189a – 1749 – F). Outer (3): Prieels Joannes (R227c – 1752 – FGS); Prieels Joannes Baptiste (R163c – 1748 – FGS); Vanderschueren Rochus (178c – 1749 – FG). Overmere (1): De Baere Joannes (R057c – 1742 – F). Pamel (1): Walckiers Philippus (R272c – 1756 – FG). Parike (2): Saligo Henricus (R427a – 1768 – F); Speliers Petrus Justus (R231a – 1752 – FGSPR). Pollare (3): De Maesener Joannes (R398c – 1767 – F); Mertens Franciscus (R421c – 1768 – F); Steppe Joannes (R422c – 1768 – F).
11 Rekeningboek, I, f° 45. 12 Rekeningboek, I, f° 46.
29
Rebaix (1): Deltenre Adrianus (R042 – 1741 – FG). Ronse (1): Fostier Ignatius (R066b – 1743 – FG). Scheldewindeke (2): Sonneville Bernardus (R194c – 1750 – FG); Sonneville Joannes Baptiste (R195c – 1750 – F). Schendelbeke (4): Schollaert Joannes (R035c – 1741 – FGSP); Schollaert Joannes (R338a – 1762 – FGS); Schollaert Petrus (R301c – 1760 – FGSP); Schollaert Petrus (R413a – 1767 – F). Schorisse (4): De Cubber Arnoldus (R029c – 1741 – F); De Cubber Arnoldus (R067c – 1743 – FGS) “obiit in jan: 1748”13; De Cubber Petrus (R252c – 1754 – F) “Hij is gestorven t’Aspelaer den 26 febr. 1755.”14; Vanderstock Martinus (R074c – 1743 – FGSP). Sint-Jans-Hemelveerdegem (1): Van Den Haute Petrus (R247a – 1753 – FG). Sint-Kornelis-Horebeke (1): Temmerman Joannes (R395b – 1767 – F). Sint-Lievens-Esse (4): Boeijkens Alexander (R232a – 1752 – FGS); Rollier Constantinus (R412a – 1767 – F); Vande Putte Jacobus (R083a – 1743 – FGSPR); Van Lil Franciscus (R331b – 1762 – FGSP). Sint-Lievens-Houtem (2): Baetens Livinus (R115a – 1745 – FG); De Vos Gerardus (R157a – 1747 – F). Sint-Maria-Lierde (1): De Moor Albertus Carolus (R207a – 1750 – FGSP). Sint-Martens-Lierde (3): De Smedt Carolus (R191c – 1750 – FGSP); Van Cleemputte Ferdinandus (R258a – 1754 – FGSPR); Van Cleemputte Gaspar (R202a – 1750 – FG). Smeerebbe (1): Landtsheere Joannes (R192c – 1750 – FG). Steenhuize (8): Cole Rochus (R129a – 1746 – FG); Pot Livinus (R357a – 1764 – FGS); Prieels Franciscus (R308a – 1760 – FGSPR); Van Den Bossche Bernardus (R350b – 1764 – FGS); Van Den Bossche Ludovicus (R317c – 1761 – FG); Van Houdenhove Joannes Baptiste (R096a – 1744 – FGSPR); Van Oudenhove Adrianus (R256a – 1754 – F); Van Oudenhove Joannes Baptiste (R173a – 1748 – FGSP). Strijtem (2): Pepersack Sebastianus (R145a – 1747 – FGSP); Steppe Josephus (R229c – 1752 – FGSP). Tollembeek (4): Dirickx Philippus (R102c – 1745 – FGSPR); Klerebout Nicolaus (R160a – 1747 – F) ; Vandersmissen Joannes Baptiste (R095a – 1744 – FGSP); Vandersmissen Josephus (R188a – 1749 – FGSPR). Viane (7): Coppens Bernardus (R322a – 1761 – F); Coppens Engelbertus (R377a – 1765 – FG); Coppens Joannes Franciscus (R246a – 1753 – FGSPR); Ravets Ferdinandus (R201a – 1750 – FGS); Ravets Petrus (R085b – 1744 – FGSP); Sermant Egidius (R392a – 1766 – F); Verleijen Carolus (R299a – 1759 - FGSP). Vlierzele (1): Aelbrecht Petrus (R405a – 1767 – F). Vloerzegem (3): Cromphaut Adrianus (R148a – 1747 – F); De Smet Franciscus (R031c – 1741 – FGS); Van Cromphout Livinus (R347a – 1763 – FGS). Voorde (3): Lancier Judocus (R104c – 1745 – FGSP); Van Der Poorten Franciscus (R400c – 1767 – F); Vandrooghenbroeck Carolus (R024a – 1740 - FGSP). Waarmaarde (1): Le Maistre Jacobus (R143a – 1747 – F). Waasmunster (1): Van Grembergen Joannes (R013a – 1739 – F). Wambeek (1): Jouré Joannes (R007a – 1739 – FG). Wannebecq (3): Evraerd Simon (R158a – 1747 – F); Lison Carolus (R081a – 1743 – FGSPR); Lison Josephus (R181a – 1749 – FGSPR). Welle (2): ‘t Kint Emmanuel (R277a – 1756 – FGS); ’t Kint Thomas (R271c – 1756 – F). Wodecq (4): Delhaije Benedictus Emmanuel (R335a – 1762 – FGSPR); Perthre Adrianus Julianus (R320a – 1761 – FGSPR); Perthre Ernestus (R409a – 1767 – F); Rasson Joannes Baptiste (R260b – 1755 – F). Woubrechtegem (1): De Raedt Jacobus (R152a – 1747 – FG). Zandbergen (03): Cooman Alexander (R084a – 1744 – FGS); De Cooman Joannes Ignatius (R186a – 1749 – FGS); De Cooman Josephus (R237a - 1752 – FGSP). Zarlardinge (06): Buydens Petrus Antonius (R199a – 1750 – F); De Sadelere Arnoldus (R200a – 1750 – FG); Mehauden Jacobus (R313c – 1761 – FGS); Roeland Joannes (R139c – 1747 – FGS); Vander Linden Jacobus (R385c – 1766 – F); Van Ongevalle Jacobus (R309b – 1761 – FGSPR). Zonnegem (1): De Pauwe Livinus (R433a – 1768 – F). Zottegem (24): Berens Franciscus (R038a – 1741 – FGSP); Bockstael Jacobus (R025b – 1741 – FGS); De Mulder Franciscus (R414a – 1767 – F); De Mulder Jacobus (R407a – 1767 – F); De Rouck Carolus (R063a – 1742 – FGSPR)
13 Rekeningboek, I, f° 33. 14 Rekeningboek, I, f° 37.
30
“I lest sortis malade le commencement octobre 1744”15; De Rouck Carolus (R294a – 1758 – FGSP); De Rouck Franciscus (R318a – 1761 – FG); De Rouck Ludovicus (R091a – 1744 – FG); De Rouck Natalis (R239a – 1752 – FGS); De Rouck Petrus (R251b – 1754 – FGS); Haegheman Jacobus (R072c - 1743 – FG); Hoebeke Josephus (R261c – 1755 – F); Le Brocqui Jacobus (R234a – 1752 – FGS); Lievens Judocus R(080a – 1743 – FG); Schauvlieghe Joannes (R228c – 1752 – FGS); Vanderhaegen Franciscus (R088c – 1744 – FGSPR); Vander Maeren Franciscus (R326a – 1761 – FGSP); Vander Maeren Franciscus Bonifatius (R245a - 1753 – FG); Van Der Maeren Ludovicus (R437c – 1769 – F); Van De Weghe Franciscus (R273c – 1756 – FG); Vandeweghe Petrus (R216a – 1751 – FGSP); Van Dickel Franciscus (R307a – 1760 – FGSP); Van Steenberghe Jacobus (R420c – 1768 – F); Van Truijen Franciscus (R236a – 1752 – FGSP). NN (nomen nescio) (51): Adorp Franciscus (R106a – 1745 – FGSP); Beneveldt Josephus (R098a – 1745 – F); Berlengée Bernardus (R184a – 1749 – FGSP); Berlengée Joannes (R128c – 1746 – FGSPR); Bijl Jacobus (R059a – 1742 – FG); Bogaert Jacobus (R434a – 1768 – F); Borremans Paulus (R017c – 1740 – FG); Bruneau Augustinus (R112a – 1745 – FGSP); Carton D’Hase Joannes (R058c – 1742 – FGSP) “… reçu de Monsieur L’Abbez de Liessies pour Joannes Carton Dhase”16; Claes Bartholomeus (R107a – 1745 – F); Claes Joannes (R108a – 1745 – F); De Clercque Adrianus (R002a – 1739 – FGSPR); De Clercque Petrus (R062a – 1742 – FGSPR); De Crieck Joannes (R226c – 1752 – F); De Fauter Joannes (R077a – 1743 – FG); Del Rooste Marten Joseph (R109a – 1745 – F); Deltenre Jacobus (R021a – 1740 – F); Deltenre Petrus (R018a – 1740 – F); De Poortere Ignatius (R418b – 1768 – F); De Smet Alexander (R004a - 1739 – FGSPR); De Smet Franciscus (R005a - 1739 – FGSP); De Spiegheler Adrianus (R079a – 1743 – FGS) “il est enfuit le 27 de janvier 1746”17; Des Pretz Philippus (R086b – 1744 – FGSP); De Wandele Franciscus (R006a – 1739 – FGSPR); De Watine Josephus (R022a – 1740 – FG); Du Bois Nicolaus (R423c – 1768 – F); Du Pont Joannes (R071c – 1743 – FGSP); Fievez Petrus (R404c – 1767 – F); Gerardi Antonius (R033c – 1741 – FGS); Haijnault Ignace (R113a – 1745 – FGSPR) “Monsieur Masener bastis de La hamaide paierat”18; Hinge Jacobus (R068c - 1743 – FGS): Hollande Joannes (R130a – 1746 – FGS); Lemmens Guillelmus (R023a – 1740 – FG); Mehauden Josephus (R131a – 1746 – FGSPR); Picquerij Franciscus (R424c – 1768 – F); Plas Petrus (R384c – 1766 – F); Rollier Franciscus (R117a – 1745 – FGSP); Rollier Petrus Joannes (R153a – 1747 – FG); Ruzette Emmanuel (R047a – 1741 – FGSPR); Saligo Joannes (R011a – 1739 – FG); Saligo Joannes (R110a – 1745 – F); Theempont Joannes (R012a - 1739 – FGSPR); Theus Joannes (R345a – 1763 – FGS); Vandenborre Joannes (R048a – 1741 – FGS); Vandeputte Jacobus (R036c – 1741 – F); Vandermassen Judocus (R015b – 1740 – FGSP); Vandermassen Petrus (R051b – 1742 – FGS); Vanderschuren Petrus (R082a – 1743 – FGSPR); Van Heddeghem Rochus (R016b – 1740 – F); Vermeulen Petrus (R034c – 1741 – FGSP); Walkiers Franciscus (R114a – 1745 – FGSP). De reële samenstelling van het schooljaar 1768-1769 op “losse bladen” in het Rekeningboek In het Rekeningboek bevinden zich 2 leerlingenlijsten van het schooljaar 1768-1769 als losse bladen. De eerste lijst geeft het leerlingenbestand weer van Sint-Remigius tot Kerstmis 1768 (eerste trimester): “a Remigial usque ad Navitatem”. De tweede lijst geeft een opsomming van deze leerlingen van Kerstmis 1768 tot Pasen 1769 (tweede trimester): “a Navitate usque ad Pasqua”. Alle leerlingen die voorkomen op de lijst van de losse bladen van het schooljaar 1768-1769 staan ook vermeld in het Rekeningboek, behalve Carolus van Innis (02) uit (Neder)brakel. Blijkbaar is deze nooit komen opdagen want er staat ook geen verschuldigd schoolgeld vermeld naast zijn naam op de lijst. De leerlingen die toetreden tot de klas in trimester één of twee worden derhalve in staat geacht om het schooljaar met vrucht te beëindigen. Inschrijvingen in het derde trimester worden niet vermeld, hetgeen het eerder vermoeden bevestigt dat ze worden overgeheveld naar het volgend schooljaar.
15 Rekeningboek, I, f° 34. 16 Rekeningboek, I, f° 31. 17 Rekeningboek, I, f° 56. 18 Rekeningboek, I, f° 73.
31
De reële samenstelling van de Figura 1768-1769 op “losse bladen” in het Rekeningboek tijdens het eerste en het tweede trimester.
32
De reële samenstelling van de Grammatica 1768-1769 op “losse bladen” in het Rekeningboek tijdens het eerste en het
tweede trimester.
33
De reële samenstelling van de Syntaxis 1768-1769 op “losse bladen” in het Rekeningboek tijdens het eerste en het tweede trimester.
34
De reële samenstelling van de Poësis 1768-1769 op “losse bladen” in het Rekeningboek tijdens het eerste en het tweede trimester.
35
De reële samenstelling van de klassen in het schooljaar 1768-1769. Totaal aantal leerlingen: 60.
36
De Figura 1768-1769 Zijn een jaar eerder ingeschreven in de Figura (1767-1768) maar moeten hun jaar overdoen ondanks het feit dat zij werden ingeschreven in het eerste of het tweede trimester: Josephus Cleemputte (03) uit Lessen, Ignatius De Poortere (04) uit Breijvelde en Joannes Bauché (07) uit Deux-Acren. Moeten hun jaar overdoen omdat zij slechts werden ingeschreven na Pasen 1769 in het derde trimester: Franciscus Mertens (01) uit Pollare, Franciscus Piquerij (05) uit Lessen en Nicolaus Du Bois (06) uit Ogy. Franciscus (Josephus) Bruijneels (15) uit Geraardsbergen zit nog altijd in de Figura ondanks het feit dat hij reeds op 01/04/1767 werd ingeschreven. Werden ingeschreven in het eerste trimester van het schooljaar 1768-1769 en volgen voor het eerst en normaal de lessen van de Figura: Josephus Van Waeijenberghe (08) uit Aspelare, Josephus (Joannes) Van Onghevalle (09) uit Aspelare, Philippus Willems (10) uit Everbeek, Ludovicus Claus (11) uit Lessen, Henricus Salligo (12) uit Parike, Joannes De Coster (13) uit Geraardsbergen, Franciscus Van Haudenhove (14) uit Aspelare. Werden ingeschreven in het derde trimester van het schooljaar 1768-1769 en zullen waarschijnlijk in 1769-1770 de Figura moeten overdoen: Petrus De Preter (16) uit Geraardsbergen, Ludovicus Van Der Maeren (17) uit Zottegem, Alfonsus Goedier (18) uit Lessen, Joannes De Wever (19) uit Aspelare, Joannes Groeminck (20) uit Aspelare, Constantinus De Latte (21) uit Herzele, Gerardus Bijl (23) uit Geraardsbergen. Petrus Bijl (22) uit Geraardsbergen deed vroeger al eens een (vergeefse) poging (1/10/1764-Pasen 1766), maar zit nu weer in de Figura. De Grammatica 1768-1769 Zijn eerder ingeschreven in de Figura en hebben deze gedubbeld vooraleer in de Grammatica 1768-1769 te belanden: Josephus Lelubre (01) uit Deux-Acren ingeschreven op 06/10/1766, Josephus Du Breucq (02) uit Hellebecq ingeschreven op 05/05/1767, Benedictus Van Den Haute (03) uit Geraardsbergen, ingeschreven op 8/11/1766, Joannes Coppens (04) uit Geraardsbergen, ingeschreven op 24/04/1765, Joannes Keijmeulen (05) uit Lessen, ingeschreven op 11/04/1766. Zijn ingeschreven in het derde trimester van het schooljaar 1766-1767 en moeten de Figura opnieuw beginnen vooraleer in de Grammatica terecht te komen: Joannes De Maesener (06) uit Pollare ingeschreven op 27/04/1767, Franciscus Vander Poorten (07) uit Voorde ingeschreven op 27/04/1767, Joannes Capeau (08) uit Ghoy ingeschreven op 05/05/1767, Josephus Brijneel (09) uit Geraardsbergen ingeschreven op 01/04/1767. Hebben het schooljaar 1767-1768 met vrucht in de Figura afgesloten en zijn onmiddellijk overgegaan naar de Grammatica: Benedictus Maegherman (10) uit Baaigem, Constantinus Van Heddeghem (11) uit Hillegem, Jacobus De Mulder (12) uit Zottegem, Ernestus Pethre (13) uit Wodecq, Jacobus Van Steenberghe (15) uit Zottegem. Josephus Nouille (14) uit Vloesberg werd ingeschreven op 16/04/1766 in het derde trimester en heeft blijkbaar ook een Figura gedubbeld vooraleer in de Grammatica te belanden. Syntaxis Petrus Van Heghe (01) uit Idegem is ingeschreven voor het schooljaar 1767-1768 op 05/02/1768; een goede leerling die erin slaagt Figura en Grammatica in één jaar af te werken ofwel één schooljaar ergens ander heeft afgewerkt.
37
Zijn ingeschreven in het schooljaar 1766-1767 in de Figura en volgens het normale parcours van Figura en Grammatica: Joannes Temmerman (02) uit Sint-Kornelis-Horebeke; Egidius Sermant (03) uit Viane; Albertus Vander Eecken (06) uit Deux-Acren. Joannes Van Damme (04) uit Onkerzele is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 (derde trimester) op 06/05/1765 en zit in het schooljaar 1765-1766 opnieuw in de Figura en heeft Figura of Grammatica gedubbeld vooraleer in de Syntaxis te belanden. Jacobus Vander Linden (05) uit Zarlardinge ingeschreven voor het schooljaar 1765-1766 (derde trimester) op 09/04/1766; hij zit in het schooljaar 1766-1767 opnieuw in de Figura en volgt vanaf dan het normale parcours. Cornelius Van Haevermaete (07) uit Okegem is ingeschreven voor het schooljaar 1767-1768 op 05/02/1768; ofwel heeft hij als begaafde student Figura en Grammatica in één jaar afgewerkt ofwel heeft hij een schooljaar ergens anders gevolgd (Aalst?) Josephus Claus (08) uit Deux-Acren is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 op 12/10/1764; heeft naar alle waarschijnlijkheid zowel de Figura als de Grammatica gedubbeld vooraleer in het schooljaar 1768-1769 in de Syntaxis te belanden. Jacobus Druwé (09) uit Geraardsbergen is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 op 20/10/1764; heeft naar alle waarschijnlijkheid zowel de Figura als de Grammatica gedubbeld vooraleer in het schooljaar 1768-1769 in de Syntaxis te belanden. Joannes Standaert (10) uit Herzele is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 op 20/06/1765 (derde trimester); hij zit in het schooljaar 1765-1766 opnieuw in de Figura en moet daarna één schooljaar overdoen. Adrianus Schoonjans (11) uit Iddergem is voor het schooljaar 1767-1768 ingeschreven op 17/02/1768; een heel goede leerling die erin slaagt Figura en Grammatica in één jaar af te werken ofwel één schooljaar ergens ander heeft afgewerkt. Livinus De Pauwe (12) uit Zonnegem is voor het schooljaar 1768-1769 onmiddellijk ingeschreven in de Syntaxis op 15/11/1768; hij heeft de Figura en Grammatica dus ergens anders gevolgd (Aalst?). Gabriel Capeau (13) uit Ghoy is ingeschreven voor het schooljaar 1766-1767 in het derde trimester op 05/05/1767 en zit in het schooljaar 1767-1768 opnieuw in de Figura; een heel goede leerling die erin slaagt Figura en Grammatica in één jaar af te werken ofwel één schooljaar ergens ander heeft afgewerkt (Edingen?). Poësis Zijn ingeschreven voor het schooljaar 1765-1766 in de Figura en volgen daarna het normale parcours tot in de Poësis: Adrianus Piers (01) uit Geraardsbergen is ingeschreven op 19/04/1765 in het derde trimester in de Figura en moet voor volgend schooljaar 1765-1766 opnieuw naar de Figura; de volgende schooljaren volgt hij het normale parcours tot in de Poësis; Philippus Maegherman (02) uit Baaigem is ingeschreven op 04/11/1765; Enghelbertus Coppens (03) uit Viane is ingeschreven op 01/10/1765; Carolus Keijmeulen (04) uit Ghoy is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 op 05/10/1764 in de Figura; tussen de Figura en de Poësis moet hij één jaar overdoen. Petrus Van Hecke (05) uit Idegem is ingeschreven voor het schooljaar 1764-1765 op 01/10/1764 in de Figura; tussen de Figura en de Poësis moet hij één jaar overdoen.
38
Claudius Robijn (06) uit Galmaarden is ingeschreven voor het schooljaar 1763-1764 op 08/05/1764 in de Figura in het derde trimester zodat hij voor het schooljaar 1764-1765 opnieuw in de Figura zit; tussen de Figura en de Poësis moet hij één jaar overdoen. Joannes De Sour (07) uit Ninove is ingeschreven voor het schooljaar 1766-1767 op 27/04/1767 in het derde trimester zodat wij hem volgend schooljaar opnieuw in dezelfde klas terugvinden; allicht heeft hij in een andere locatie Latijnse lessen gevolgd want voor het schooljaar 1768-1769 vinden wij hem terug in de Poësis. Lucas Coppens (08) uit Geraardsbergen is reeds eerder ingeschreven voor het schooljaar 1742-1743 op 01/10/1742. Jaren later vinden wij hem terug in de Poësis. Cornelius Van Der Poorten (09) uit Okegem is onmiddellijk in de Poësis ingeschreven voor het schooljaar 1768-1769 op 02/10/1768 en heeft dus de vorige jaren ergens anders Latijnse lessen gevolgd (Aalst?).
Slotconclusies De herkomst van de leerlingen In de 18de eeuw is de thuisbasis van de leerlingen voor 95 % te situeren in parochies en gemeenten van de huidige provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Henegouwen in een gebied van 25 km boven en 25 km beneden de Henegouwse taalgrens. Eén leerling uit Gent, enkele uit het Waasland en één student uit het Henegouwse Mons liggen net iets verder weg. Slechts één leerling komt uit het buitenland. Het betreft Joannes Burger uit het Rijnlandse Mannheim, zonder verdere inlichtingen in het Rekeningboek. Van de 442 geïdentificeerde studenten komen er 76 uit Geraardsbergen (17,2 %), waarbij ook de latere plaatselijke magistratuur en de gegoede burgerij vertegenwoordigd zijn. Bij de zoektocht naar bekende adelijke families strandden we bij Joannes Carton D’Hase die van 1742 tot 1745 in het Latijns college studeerde. Zijn schoolgeld werd volgens het Rekeningboek betaald door de magistraat van Lessen en/of de abt van de Benedictijnerabdij van Liessies. De inschrijvingen in het eerste en het tweede trimester Bij de vorming van de Figuraklassen gaat ook de abdijschool ervan uit dat de leerlingen die worden ingeschreven in het eerste of het tweede trimester met goed gevolg het schooljaar kunnen afwerken. De studenten die slechts in het derde trimester worden ingeschreven moeten het schooljaar daarop opnieuw in de Figura beginnen. De zittenblijvers Bij de simulatie van de Figuraklassen en de latere doorstroming kon er, bij gebrek aan informatie en de kennis daarvan, uiteraard geen rekening gehouden worden met het aantal zittenblijvers. De reële samenstelling van de klassen op losse bladen voor het schooljaar 1768-1769 leert ons echter dat er op de 60 studenten verschillende zijn die een klas hebben gebist. -In de Figura 3 leerlingen: Josephus Cleemputte, Ignatius De Poortere en Joannes Bauché. -In de Grammatica 6 leerlingen: Josephus Lelubre, Josephus Du Breucq, Benedictus Van Den Haute, Joannes Coppens, Joannes Keijmeulen en Josephus Nouille. -In de Syntaxis 4 leerlingen: Joannes Van Damme, Josephus Claus, Jacobus Druwé en Joannes Standaert. -In de Poësis 3 leerlingen: Carolus Keijmeulen, Petrus Van Hecke en Claudius Robijn. Samen 16 op 60 of 26,6 %van de leerlingen zijn zittenblijvers.
39
Bij de werkelijke samenstelling van de klassen moet men er dus van uitgaan dat 1 op 4 studenten een jaar heeft moeten overdoen. Een aanzienlijke precisering op de voorgestelde simulatie van de Figura en de idee van de verdere doorstroming die daardoor enige vertraging oploopt. De andere Latijnse scholen Cornelius Van Der Poorten uit Okegem, ingeschreven op 02/10/1768 komt volgens de simulatie terecht in de Figura van het schooljaar 1768-1769. Volgens de reële samenstelling van de Poësis is hij onmiddellijk ingeschreven in de Poësis, zodat hij dus de vorige schooljaren in een andere Latijnse school heeft gevolgd (Aalst?).
40
De prijsuitreiking op het einde van het schooljaar
De bijgevoegde illustraties vertellen ons dat Carolus Van Der Weeden uit Leeuwergem op 27 augustus 1726 een prijsboek kreeg uit de handen van Adriaan Roelants, abt van de Sint-Adriaansabdij omdat hij de eerste van de grammaticaklas was. Het spreekt vanzelf dat dergelijke prijsuitreiking ook op de andere klassen van toepassing was en gepaard ging met een ceremonieel gebeuren dat tot op heden in vele scholen nog altijd gebruikelijk is.