De Hibernia & antiquitatibus ejus, disquisitiones

. Mr

rF

BOSTON PUBLIC LIBRARY

Benton Funds

<

d

JACOBI WARilJiquitis (hjfurati

DE

HIBRRNIA& Antiqukatibus ejus,

<dis 83^ ISITIOl^CES.

Editio Secunda,Emetidatior /^2

e J^yL,.

& quarta parte au&ior.C-<g^ft

Acceffemnt^ ^^,.5!

R E R U M HlBERKlCARUMRegnante Henrico VH

3

ANNALES- -Nunc frimkm in Incem editu

LONDINI,Typis E.Tyle r, Impcnfis Jp;

Crook,

fub SigpoNavis, "* coemeterio & Vaulu

muclViii.^ - A 2 5

"

D/V<H6*0>9

êr^Br)

IJLoa^

Editionis Ptimx

PR.ZBFATIO.

AbesiLeBor, ^Difquifi*

tioneshafceêofine edL

taSyUt vel hono rei li^

teraria ferVtant > vel

Jaltem ahos} mehoribus aujpicm,

certiora ex Antiquitatistenebris

eruere incitentt *Perexiguamfu**

perejfe notttiam rerum in Hiber^

nia ge/larum, ante exortam ibi

Euangelii auroramjiquido con*

Jlat. Jêq^ me latetâ virisnon*

nullis doBis,pleraque qua de an~

tiquioribus illis temporibmânte

ddyentum SfPatriciiin Biber^

niam, a fcriptoribus tradunturf

tanqudm figmenta ejfe explofa.

^JSôtandum quidem dzfcriptio'

A 3nes

EDITIONIS PRIMiE

nes ferme omnium qu^deillis

temporihus (yetuflioribus dicd)

exantôpera ejfipofterioru fecu-

hrum ildcirco in hac indagine^de

iis%admodumparce loquutmfum y

nec ufquam fiifiubi rem aqua(ut

potut) Ianee>penfitaVim In altis e~

tiaw, adrecentiora tempora ffe*Bantibusjnterdum coaUus fum^

(fateo*) êritatisfludiOyVela Vi*

ro aliquo erudito > vel a recepta

opinione> dtjfentire-fedin utrpque

eafuy reddita plerumqueratione.

Vemntamenffiin hoctam diftita

veritatisfcrutin iofepiiis erraVe-

rimjoaudmirum. Arduareseft

(aittpiinipu^vctuQiis novita-

tem dare , obfoletis nitorem,

obfcuris lucem,dubiisfidem.

flte SenatudoBoruquis idenon

fatebitur ?

PRjEFATIO.fatebiturf^Porro, ut non negan*»

dumulta htcaptius diffonipotu~

ijfejitdtanti mihi vijufuiffttjta

fatendum nonpauca etia addipoz

tuijfe> exparte ea fchedaru mea*

rumyqu£ admanunonfuit, dum

h&cmolirer^ licet hunc defeBum

partim fuppleverint amicorwn

meorum ^Btbliothec^yLondini

& fflêflmonafierii. tltcunq^ in

hisqua nunc offero>prceterea qux

a Ytris in hoc eruditionis genere

yerfatifiimis,antemefunt obfer*

vata^multa etia haUenuslatetia^

et fcitufortafle non indignajnVe-

niespatefaBajommentis quibus

fcatentfcripPa nonnullorumjum

yeterum tum recentiorum^de Hi~

bemia agetium,vel confultb prx*

termifis, Vel, qumium fotui (e

A 4 denfis

EDITIONIS PRIMiE

denfis vetuflatis tenehris) dete*

8is- atfine aliqua mwofitate,ut

ex tis qux pojlea dillurus Jum,

(Jbero)liquebitVeruntamentum

ob rerum tpfarum objcuritatem,

tum opimonumVarietatem, /<epe

non aujti Jum-,fateor,quicquam

cenb (latuerejed coattus multa,

ye! conjellurisyenart grexpltca-

re^vei pleniori aliorum indagt-

ni relinq4erei quanquam non ne-'

gem cpnjeBttr&j ast magnam po-

littons Ijsraturtfpartem eflene^

cejjarias> ?\jc dubttofiin muU

ta veterum ex conjeciuris adhuc

/t hciter illujlrari pcftint, prater

ea qua a viris doftis antebacjunt

explcati, magno rei iiteraria,

atque adtb bumana cognitwms

commodo ,

Sed

P R. M b A 1 1 U.

Sedne longe progrediar- Exhoc quocunq^ labore,Jtutilitatem

aliquan psrcipiasymeoperx non

poenitebit , imb boras fuccijiyas

ita impenfas , me bene collocajje

exijlimabo. Vale. Londini , IV

J\(jnas MaiasyM^DCLlV.

Editionis Secundx

Anfa & Inftitutum.

^Prioris EditionisQjuam ari*

teannosjam IV in lucem emiji)

Confilmm indicatP rxfatio pri~

or.C^terum tempusnupernaBus

opportunum , dum in Bibernia

ejfemjfchedts& codtcibus meis

MSS, nvn paucafeiegi, qux in

jam dtBa edttione deefle Dide*

bantur. Jtque hinc fane , cum

in Jngliapopd TjtbUofoIam.di^

. yehdi*

EDITIONIS SECUNDiEvenditis prioris editionis exem^

plaiibus, novam moliri accepifi

fem , anfam arripui non fommSditionem primam recognojcen-

di7 fed multa etiam prxtermijfa

interjerendi,ac cxteris pottremb

quatuor integra capitula adji*

ciendi. Inprimo,dec

B_afilicu a^

gitur.fiye Exclefiis cathedrali^

bus J-Libemitfyubi id nunc "Bafi-

licts^ quodantea CoenobiisprxHi*

ti» ln fecundo^de prifcorum Hi~

bemorum Serlpis , fhe ISAanci^

fiis y 'Deque illorum Villanis,

five Nativis WRetagiis,/#/7-

do quem colebant adjcriptis. In

tertiOyde prijcisy apud Hibern r sy

Trobationumfiye ^P urgationum

generibus 7pott cmyerfionem

\(jentis ad fide>n Chrijlianam*

Ac

PRjEFATIO.Âc in quarto denique, de yete~

rum Hibemorum& Oftmanno^

rum in Htbernia Funeribm'

,

Sepulturis (3* Cryptis fubterra-

nets.

<Âtque, de fecunda hac

Editione , isla Junt qu£*di-

cenda habui. jLondini , I

X

Kâlmdas <fulias, Anno T>om,

MDCLVUL

Syllabus

Syllabus Capitum,

CAp. i.

DEvariis nominibus quibus Hibernia vete-

ribus innotuit : Veque HibernU Etymo.

CAP. II.

T>e Hibernorum Origine : Veque linguh Hiber-nornm veterum; an eadem fuerit cum Bri-tannicfi. p.y,

CAP. III.Ve HibernU Vivifione & Vimenfione : ubi non-

nulla- etiamde Situ ejus. P» 1 3»

CAP. IV.Ve Forma Imperii afud veteres Hibernos:Veque

Succefftone & ferie Regum Hiberni* , ab an-m Chrifti CCCCXXVUI , ad annum ufqueMCLXXI, quo Infula Anglici Juris fatfa eft.

P.16.CAP. V.

Ve Vruidibus eornmque fuperftitionibus^ Vbi obi-ter nonnulla de Diisy quos olimHiberniy duniEthnici

y waxime colebant : Veque Bardhantiquis. p.2 0#

CAP. VI.Ve variis nominibus quibus veteres Hiberni Ex-

ternos appellarunty frdertim vicinos. p.a*.

CAP. VII.-

Ve HibernU Ornamentis y Commodis & Privi-legiis quibufdam fpcialibus. p. 3 8

.

CAP,

Syllabus Capitum,

CAP. VIII.De faniflria , Lege Brebonicd & Confuetudini-

bus ditlis Goffipred,Foftering,e^ Gavelkind.

p.40.

CAP. IX.

Ve Hibermrum veterum Cognominibus % Et

quando Cognomina coeperinUffefixa& Fami-

liis annexa. P*44*

C AP. X.

HibernU Antiqu£ FopuH & Loca^de quibusfit

mentio apnd Ptolemeum , quifloruit fub An-

tonino Pto,una cum ad\unctts nominibus re-

centioribus. p.4.6.

CAP. XI.

Ve Ifibevfftcrum veterum Veftitu & Ornatu.

p.6o.

CAP, XILVe prifcis Equitibm & Teditibus Hibernicis

:

Sed potiffimnm de iis qui fuefunt mediorum

temporum : Veque eorum Armis & Clamore

Mditari. P-^3-C AP. XIII.

J)e prifcis Exaclionibtis Hihernicis , ditlis £0-

naght, Sorohen, Cofher}y Cuddy, Shragh

Sl Marr. Veque tributis ab Anglis introducHs,

vice Bonaghti , voca-tis Copn &: JLl&etp.

p.68.

CAP. XIV.Ve MirabilibmnonnullisHtbernU : Veque ahis

adfcriotitiis. P-7 1,

CAP. XV.Ve Academiis five Scholis infignioribm Hiber-

ni£i Veque aliisâpud exteras nationes, Hi-

bernorum opera excultis. P-74-

CAP. XVI.Ve Antiqua Vifpofitione Epifcopatuu Hiber*r£.

p.83. CAP.

byllabus Capitum.

CAP. XVII.}<? Corbis/x/eCorbanis3

Erenachis., Scribis,

Colideis Sc Anachoretis HibernU : Deque

Igne diclo inextinguibiliâ Monialibus cxnobii

S.&rigid* Kildar&^ ohm cufhdito. p«?i.

CAP. X V 1 1 1.

Je veterum Hibernorum Navigiis quibufdam co-

riis obtetlis. PP^.C AP. XIX.

De More antiquo creandi Militesâpud Hibernos.

p.ioi.

CAP. XX. ,

In qm, ofienditur Hiberniam in Romanorum po-

teftatem nunquam concefjiffe. p.103.CAP. XXI.

ê Cormaco Culinani filio Rege fimul & Epif-

copo Cajfelienfi : ubi obiter de aliis qui Reges

fuerimt fimul & Pontifices , vel Sacerdotes :

Deque mtro more tonfvra ab JEdo^ ditlo Cle-rico Barbofo, introdu&o. p.105.

CAP. XXII.}e Hibernorum veterum Domicilivs & JEdifi-

citi: Deque eorum Vitlu^ Convivik & Muficis

InfirumentU. p. 1 1 0.

CAP. XXI II.

Je Erroribus nonnulli* & figmentU veterum ali-

quorum Scriptorum , de Hibernia agentium :

Deque aiiis Scriptorum mediorum temporum.

p.116.

CAP. XXIV.Qe Oftmannis, five Danh & Norwegis; De-1 que eorum llebjit geith m H ;bernia , ab anno

kjChrifti 795 , ufque kd A^glorum ingreffumy

Jûb Henrico feQundo , fcil. per quatuor fer-

1 me centurias annoruM. p.120.

C A P,

Syllabus âpitum.

CAP. XXV.De Ke Nummaria, five de NummU Hibernid

antiquis 9ckm ante adventum Anghrum^ ful

Henrico II > tkmpojiea^ vfque ad Henria

VII tempora. p.150.

C AP. XXVI.tjttonafkeriolcgia Hibernica 5 five Diatriba dt

HibernU Cxnobiit , inqua Origines eorum $alU Antiquitates apenumir. IM65'

CAP. XXVII.Ve Coloniis ex Anglia & Wallia inHibernian

emiffis , tempore Henrici Secundi : Deqih

terris iis conceffis. p.268

C AP. XXVIII.J)e Infulis minoribm qiu per mare Hibernicuv

fpargunXur. p.252

CAP. XXIX.Diatriba de Bafilicis, five Ecclefiu Cathedra

libm HibernU \ m qua, Origines earum d

alU Antiquitates aperiuntur. p. 29C

CAP. XXX.J)e Hibernorum veterum Servis , five Manci

piis, Deqne Villanis, Nativis?

five Betagiis

fundo quem colebant adfcriptit. p. 34 1

CAP. XXX L

j)e prifcis , apud Hibernos , Prolationum fiv

furgatiomim genenbut , p\t Gentis converfi

onem ad fidem Chriftianam. P-345

C AP. XXXII.De Hibemorum veterum & Imannorum 1

Hibernia Funeribus 5Sepulturis & Cryptx

fubterraners. P-3£°

IJ l

############ti##l

DE

E.f

Antiquitatibus *ejus,

i s oja i s i t i o N E &j

CAP. I.

J)e variis nominihus quihus HibeynU veteribm

innotuit : Veque HibernU Etjmo.,

Ec Infula, variis eoloniis3e Bri-

tannia^ Scythia •> Iberia, Ger-

niania & Gallia dedu&is, olini

habitata^duobus potifllmum no-

minibus Veteribus innotuit,

Hibernise fcil. five Iberniae, 8c

StootiXi Hibernia (ita vocant Caefar5 Plinius^

Solinus, Tacitus , Orofius, alii) Regio to-

tius Europse ad Occafum remotifllma 3 den-

vatur vel a .voce Hiar, qaae apud Hibernos,

Occafum ,• fw plagam Oqcidentaleni

%uficat 5 , utt conjicit ^ Camdenus ,

B ab

ANTIgVJTATESab Iberis ,

qui hic olim habitabatit ; unde

fbrtafle& ipfa Infula 3in Antonini Itinefario,

Hiberione appellatur^ & in Epiftola S. Patricii

ad Ccroticum, bis3 Hiberione^ Ceme],Hiberia.

Ex akerutro fonte emanare videntur lierne,

Hierna, Juverna , Iris , Bernia 5 Overnia, Sc

vox Hibernica, Eri : His enim nominibus Hi-

bernia plim etiam vocabatur.Ab Er^Hibernus

Erigena dicitur, Sc ita olim Johannes Scotus,

Scriptorantiquus feculi noni, Erigena vulgo

appellabatur. Sunt qui ab Eberp Hifpano3uno

e Mileiii fillis 5 alii,.

qui.ab Herimone Eberi

fratreducant. Sed vififanioris judicii hasfen-

tentiasrejecerunt, nonminus quam iftas ali-

oruni, vcl ab Irnalpho dnce Hifpanico, vel ab

aquis, hyberno tempore, ibi conglacientibus,

velablberoHifpanias fluvio , vel ab IeraRe-

<fma, vel a Jurin£t?)Jnd&orum r^rr^deducen-

tium. Neque hic pr&termittenda eft Samuelis

Bocharti Cadomenfis conjeftura^qui Geogra-

phix ^crx3 lib.i.cap. 39, Hiberniam phoeni-

cibus , navigationibus, in oras remotiillmas,

oiim clariflimis, non fuifle ignotam, ex nomi-

ne conjicitj qnod ptane^ ait, videtunfuijje Pbce-

nicium^ Hibernia enhn nonnullis &rna 3 &c.

Nihil aliudeft quamlbemze, Vltima habitatio^

quia ultra Hiberniam^ verfus Occafum^ veteres

nihilnoverant) przter vaftum mare. Ita illeibi.

Sed (ut quod fentio dicam) inter has oimies,

quse de Hiberniae nomine invaluerunt, divina-

tiones, mihi arridet opinio Ifidori fe aliorum

ab Iberia deducentiun^tum ob fixas ibi quaf-

dam Iberorum fedes & coionias^de ûibus po-

ftea fuis Iocis3tum ob nominis affinitatem.Qud

ctiam fpe&affe videtur Johannes Lelandus^ in

cygnea cantionej cum Hibernos-Jfaros votarit,

> '-m t J.'i Fraftos

HIBERNICjE.'Fra&os undique pmitudo Iberos

Sylveftres domuit^ fuave Ltgis

Ferre & perdocuit jugum Britann*:

§ht£ vittoria comparanda magms,

Sed de etymo, hasceft conje&ura tantvjm;:

Veram nominis rationem reddere qnam diffi-

cilimum exiftimo, nihil igitur pro certo affir-

mo, quin potiiis rem totam in medio relinquo.

Ab aliis haec infula Scotia (uti diximus)anti~

quitus appellabatunatq; ita uominata videtur

a coloniisquibufdaeScythia deduttis.ItaRa-

dulphus de Diceto, in Imaginibus Hiftoriarum^

ad annum MCLXXXV^ E Regione ait quadamqudt dicitur Scythia^ dicitur Scita^ Sciticus^Sco-

ticusy Scotus^ Scotia. Ex eo5 idem fere habet

Thomas Walfinghamius 5 in HyppdigmateNeuftriae. Et re&eReinerus Reine&ius 5 iii

Hiftoriie Juliae prolegomenis 5hodie7 Scytha-

rum nonien m Scotis afferit effe reliquum.

Scytharum nomen, apud antiquiffimos fcripto-

res, valde generale fuiffe do&i n6runt,ac Scy-thas Europxos 5 £ve Celto-Scythas coloni-

as variis temporibus in Hiberniam mififTe, re-

cepta eft opinio folertiillmorum Antiquita-

tum Hibernicarum indagatorum. De tempo-re adveutus Scytharum in Hiberniam , fic

Nennius five Ninius Britannus, qui floruit

annQ Domini DCCCL> Novijjimd (inquit)

venerunt Scoti a pariibus Hifpani<e ad Hiber-

nidW) &c. Nnvifjime venit Clan^HeCtor^ & ibi

habitavit cum omni gente fua ufque hodik. NuIUtmien certa Hiftoria originis Scotorum reperi-

tur. Si quis fcire volueritj qu&nto tempore fint

« inhabitabilis & deferta- Hibernia > fic mihi pe-

ritijjtmi Scotorum nunciaverunt 9Scyth<e in

B 2 quartft

ANTI gV ITATESquarta £tate Mundi obtiniierunt Hibemiam,

Is vero fub initium libri , quartam £tatem

Mundi computat h Davideufque adDanielem^

live ad Perficum Imperium. Item Henricus

Huntindonienfis Hiftor. lib.i, Britones^w. ille3

in tertia Mundi £tate^ in Britanniam , Scoti

inquarta, venerunt in Hifremiam. Propertius

Getas Scythis populos, (quos non alios fuiffe

quam qui poftea Gothi* dicti fuerunt ,plerique

tenent,) hk fedes fixiffe innuit, lib^ eleg.^,

Hibernique Qet£)pittcqne Britannia curru*

Et quamvis Hifernia aPIinio, Zsjp.4. cap. \6. &:

ab Apuleio, lib. de Mundo , inter Britannias

numeretur, ac etiam aPtoIenvxo, Britannia

parva appelletur, & a Diodbro Siculo. Iib". 6,

cap.?, pars Britanniae ,quafi a Britannis olim

occuoata,liquid6 tamen conftare videtur Scy-

thas etiam (ut de aliis hic taceain) ibi habi-«

t£ffe,unde inquam, verifimile eft Infulam eam,

ab iis Scythiam primo nominatam, Iicet poftea

corrupte Scotia diceretur. Sed , in hac re,

nihil definio. Fingunt nonnulli Siotiam eam

nominatam a voce^T©-, quafi obfcuritate

fuerit invokita,alii a ScotaGaotheli uxore,filia

Pharaonis Regis nefcio cujus , iteni linguam

Hibernicam, adi&o GaotheloCalias , Gao-

delo) compofitam fuiffe , Sc Gaolic^yulgb Ge-

lic di&am, quafi ex caeteris Jinguis defump-

tam. Sed a viris doftis explofa funt ifta fig-

menta. Hibernos ipfos cum Scotis , a Bri-

tannis, Guydhill appellatos, docet Humfredus

Lhuidus Cambro-Britannus , in Fragmento

Britannicê defcriptionis. Ifidcrus Hifpalen-

iis Originumlib^. cap. 2. Scotos afferit pro^

pia linguanomen habere a pj&o corpreêo quod

aculeis ferreis cum atramento^ variarum figu-

rarum

HIBERNIC JE.

rarum ftigmata annotentur. Atqui inde Pi&osnon Scotos nomen traduxifTe certum j Sc I/I-

dorus ipfe Iib. i^cap.23, Pi&os inde deno-minatos fatetur.,;. Sunt denique qui Gaolic a

Gothis emanafle volunt. Quxre fi non a

Galiaecis Hifpariiae , vel a Gallis Veteribus.

. Venio jam ad Scriptorum teftimonia Nenniovetuftiorum 3 quibus vel Hibernia Scotiae 110-

mine innotuit, vel ejus incolae nomiiie Scoto-

rum. Nam recentiorum teftimonia libens hic

praetermitto. Sic igitiw: Claudianus3 quifubHonorio & Arcadio Impp.vixit3in Panegyrico

de (Juarto Honorii Gonfnlatu.

Incalvit Piftorum fanguine Thule^

Scotorum cumulos flevit glacialu Terne.

Et Iib. 2}dt Iaudibus.Stilichonis^

— Totam c%m Scotus lernen

Movit) & infefto fpumavit remige, Tethys.

Poft eum,ita Paulus Oroiius/lib. i, cap,2,de

Hibernia Ioquens 3 H^cpropior, ak 5 Britan-

m£, fpatio terrarum angujiior^ fed cotli folifque

temperie , magisutilis^ a Scotorum Gentibus co-

litur. Ei aftipulantur Gildas , Cogitofus^

Beda, aliique e Veteribus. • Sed Infulam ip-

fam.Scotiam olim dictam diferte afferit fu-

praai&us Iiidorus 5 qui iloruit anno Chrifti

DCXXX, Iib, 14 Originiim 5 cap. 6^ Scotia

inquit, eadem & Hibernia^ proxima Britannia

Infula^fpatio terrarum anguftior^ fed fitnfxcun-j

dior. H<ec ab Africo in Boreamporrigitur^ cu- i

jus partes priores Iberia*m& Cantabricum Oce-

anum.intendunty unde & Ibernia difta. Scotia

autem^ quod a- Scotorum gentibus colitur 3 appel-*

lata. A Scotis his Hiberniae 3genuinos Alba-

niae Scotos originem traxiffe, ex Beda, Gir.

Cambrenfi, johanne Majore (Scoto) 8c aliis^

B 3 liquido

§ AN l l gJJ 11 Sil &Sliquido conftat^ ipfarumque linguarum com-munitas evindit. ,

Ad alia jam venimus nomina5antiqujtus e-

tiam Hibernias adfcripta.Homerus & Hefiodus

in partibushis occiduis, Infulas Fortunatas fi-

ve Beatorum collocant. Sunt qni Hibernkmeandem effe afferunt cum Plutarchi Ogygia,quam ille ad IJritanniae occafum ftatuit, in li-

bro de facie in Orbe^ Lunx : Atqui hoc nonpatitur diftantia Ogygiae a Britannia^ in PIu-

tarcho memorata. Feftus Avienus Infulam

facram appellat, inlibello cui Titulus eft, OraMaritimt. Ibi enim poftquam de Oftrimidi-

bus Infulis egifTet, quas hodie Silly dicunturj

de Hibernia ita canit,

tAfthinc duobus in SACRAM^ fic infulam

Dixere Prifciy folibus curfus rati eft

H&c inter undas multum cefpitem jacet,

E&mque late gens Hibernorum colit,

Fropinqua rurshs infula Albionum patet.

Neque defunt qui Hiberniam, ab Hiftoricis

patriisj olim vocatam etiam volunt Infulain

Nemorofam, Inifalgam five Infulamnobilem,Banuam3five Beatam^ quamvis alii Banuam, &Fodlam (quo nomine etiam vocabatur) a Re-gtnis nefcio quibus Thuathededanorum ita di-

ctis5 derivent: Item Inisfaliam 3 a fatali faxo3

Liafail di&o^ ibi olim magna cura aflervato,

Ethnicifmi temporibufr. Alii denique Culamu-am vocant^ a qna voce (ut videtur) fluxit Cu-ttlemaUc^ Nam linguam Hibernicara fic olimdi&am afferit Thaddaeus DouIinguSjin Col-Ieftaneis fuis Hiftoricis. Scd ad alia tran->

fâmuSo .,<-

HIBEKNICJE.

CAP. II.

Ve Hibernorum Origine ; Veque Lingua Hiher-

norum Veterum ; 4n eadem fuerit cum Bri-

tannica.

E Caefarse Noachi neptisadjutu in Hi- Stcl. i.

'berniam, cum colonia , pau^Hte Dilu-

vium5apud Giraldum Barrium ((Hpbrenfemvulgo di&um) & alios Scriptores fit mentio.

Anno itidem a Diluvio CCC, Bartholanum

Seras filiurii, de ftirpe Japheti, devi&is Gi-gantibus nefcio quibus , Infulam fub jugifle

fcribunt ; fed pefte poftea cum fuis , Ruanoexcepto 5 fyblatum • Inde Nemethum Scy-

tham, eumquatuor filiis, ad tempus incolu-

iffe ac pofteros ejusy a Gigantibus Fomoriis

di&is, tandem eje&os^partim in Scythiam3par-

tim in Graeciam trajeciflfe., atque poft 200 an-

nos, quinque Delae filios, Gandium^Genandi-unij Sangandiuni,.Rutheralgum3 & Slanium,

e Nemethi progenie, colonias novas 111 Hiber-

niam traduxifle volunt, eamque poftquam ex-

pugnaflent3inter fe in quinque partes divififle.

Slanium vero tandemMonarchiam obtinuifle.

Hanc Coloniam S cythicam Hiberni Ferbolg

vocant^ unde corrupt^ apud Camdenum, Hi-

bernia Tirvolac vocatur. Addunt in pofteris

ejus384>oftea;N.uadae Thuathededanorvm Regis,

Monardnam duraffe5donec quatuor filii Mile-

fii Hifpanij feculo XIV, ante Chriftum natum,

cum nova colonia &: fexaginta navium clafle,

in Hiberniam appulerunt, eamque, poft pradia

aiiquotj cum incolis, fubjugarunt. Duo eo-

rum, Ib$rus fcil. (feu Hiberus) &: Heremon

Regnum inter fe divififlTe dicuntnr, ac Here^

B 4 fflQni

A N l 1 £CU 1 1 A J tL S

moni ceffifTe, partem Auftralem , Hibero HvcEbero Aquilonalem. Sed3

Nulla fides Kegni fociis.

Orta demuminterfratres difcordia^poft va-v

rios confljjMSj Eberum in Prailio ad Geffill,

aliis3 ad ^«rflâb Heremone occifumtra-

dunt^tunHp Heremonem , tanquam alterum

Romulum 9 fa&um Monarcham. -Ita plerum-

que Giraldus Cambrenfis & qui eum lequun-

tur^ ex hiftoriis Hibernicis. Neque hac occa-

iione omittendiiSj licet in quibufdam diffen-

tiat, OengufusO/i^ Author antiquu^qui-in

libro diclo ffalter-narran 3 de JVUlefli pofte-

ris fequentia tradit : Hibernia Infula s inquity

intcr duos filios principales Mi/it/V'(vuig6 di&i

Mileiii ,) Heremon & Eber in dutas partes di-

vifa eft : Eber autem auftralem fartem Hiber-

n'i£ accepit^ Heremon quidem Septentrionalem^

cum Monarchia actepit. Hejcemon autem primus

de Scotvs omnem Hiberniam regnavit^ per 13annoS) & quinque filios eleclosgenuity quatqor ex

iis regnaverunt Hiberniam 3 per 3 annos^& Ja-relPropheta^ 10 annos. De femine ipfius 3 Hi-berniam 58 Reges dominaverunt^ antequam Pa-tricius Hibernienfibus ^Ptffionem & Catholicam

fidem regulkmqite Chrifti narraret : Et poft Pa-Xricium^ d.e prole ejns 3 50 Reges dominave-

runt Hibemiam. Ab Ebero ,. originem duirif-

fe dicuntur (fed quam vere nefcio) Q-Bri-eni 3 Mac-Cartaei , O-Carolli 3 O-Sullevani^

Mac-Cohlani 3 O-Kennedael, O Hogani 3 O-Haraei, 0-Garaei5 alii. Ab Heremone, Q-Ne-ali 5 O-Connori 5 0-Donelli 3 O-Birni , O-Kellei 5 O-FJahertcei, Q-Rourki % O-Relei,

O-Melach-

HIBE K N1C&..

0-Melachlini5 &c. Et ab Jero alio fratre> O-Connori Kerrias , O-Feralli , Mac-Ptanelli,

Magenifii/ & alii pauci. Pergo. Jmigratio-

num Partholani^ Nemethi ac demum triumfi-

liorum Militis Hifpani cum C X X Ciulis^

(navibus ita di&is,) meminit Nennius^ Sedfartholanum & fuos pefte afTerit extin&os,

Nemethum in Hifpaniam rediifle & Militis fili-

os mdnfiffe ibi per fpatium unius anni. Ex Nen~nio5recTte colligit do£HflimusCamdenus horumimmigrationes 5 ex profunda illa antiquitate

quam fabulantuiyn recentiora tempora retra-

hendas. Neque eft cur mireAur j Res etenim

prifcoiunifeculorunijT/f/r/f gf»£ magno ex inter-

vdllo loci vix cernuntur (ut re&e Livius) ve-

tuftate nimik effe obfcurasi etiam fiepe prorsus

ignotas , e doftis quis nefcit > Et ne longe

digrediamur 5 conftare videtur pene omnia^

quae de vicinis rebus Britannicis 3 ante Caefa-

ristempora^ a Galfrido Monumethenfi tra-

duntur3 ne dicam fi&itia erTe, certe fpiflis te-

nebris obdu&a. In hisporro quae defumptafunt exHiftoriis Hibernicis^deGentisOriginej

falfa veris mixta5aequo lettori fatis liquet. Adprimos vero Incolas quod attinet^ mihi placet

eorum fententia^qui e Britannia duciptûtpo-

te ad veritatem propenfior, tum ob Britanniae

vicinitatem, unde facilior eft tranfitus in Hi-

berniam, tum ob linguam, mores & ritus Hi-

bernorum veterum^ Britannicis perfimiles. Inhac re3 Taciti veftigia fequor, qui in vita Julii

Agricolae 3 poft fimilem difquifitionem, undeprimum dedu&ae coloniae in Britanniam 5 anfcil. ex Germania5 vel ex Hifparria, probabili-

us tandem ^Ltmt^Gallos vicinumfolum occupaf^

fey idque ex eoxum facris & fuperftitionum per->

fuafionc

ANTI gVITAJESfuafione deprehendi. Quam vicina fit Hibernia

Britanniae fatis notum, & Hiberniam ipfam

inter Britannias olim fuiffe nnmeratam 3 te-

ftes funt (ut fupra diximus,) Plinius, Apu-leius , Ptolemseus & Diodorus Siculus. Ve-rifimUe etiam videtur Brigantes Hiberni-

cos, qubsPtolemgeusIocatprope Brigum flu.

€ Brigantibus Britannix ortos. De moribus 8c

ritibus Hibernorum veterum 3 ita jam di&us

Tacitus 5 Solum ccelumgueymq\xity cultus & in-

genia hominum haud multum a Britannia diffe-

runt, & fpeciatimut Britanni, juxta Cxfarem(lib. 5. cap. 5.) fearbam alebant in fuperiori

tantum labro, &: capillum habebant promif-

fum3 ita Hiberni veteres barbam alebant, 8c

comas (a recentioribus Glibs vocatas,) ad ter-

ga ufque demittebant.Druidae porrb& Bardi,

(de quibus poftea fuo Ioco) ab utraque natio-

ne3 eximio honore habiti . Caeterum ut ve-

teres Hiberni non paucos proculdubio moresaccipiebant & ritus a Britannis, ita alios , a

Scythisj ut colligere ett ex eorum moribus &ritibus antiquis, in Jurauientis, Nuptiis,Con-viviis \ Saltationibus & Funeribus, collatis

cum iis Scytharum, apud Herodotum 5 Soli-

num> Diodorum, Lueianum^ Sc alios e Vete-ribus. Porro fcuta eorum vimiuea, atque ar-

cus8c fagittae breves arma erantmere Scythi-

ca. Caeteruni an Scytharum more Anthropo-phagi fuerint

y ut habet Strabo-, lib. 4 Geo-graph. multum dubito, fiquidem Strabo ipfe

fatetur, de*ea re5 fe non habuifTe dignos &-

de tefres. Neque prsetermittere hic poffumnonnullos magni nominis viros in Senatulite-iario fufpicari utramque gentem a Sagittan-di peritia

3hoc nomen obtimuffe. Huc accedit5quod

HIBEKNIC M.quod Belgae Scythas Sc Scotos uno noniine

Scutten appellant. More denique Scythico,

ante praslium, tum ad robur incitandum, tumad hoftes perterrendos , clamore Martio ute-

bantur, Farah, Farah^ acerrime faepe iteran-

tes. Sic Grasci olim ad praelium euntes Eleleu

(ut notant Plutarchus & Suidas) acclamare

lolebant, vel, ut alii volunt, Alala, Atque

voceni undique Martian\^ ante pugnam Pvoma-

iiis non fuiiTe inuiitatam, teftatur AmmianusMarcellhnijJib. 31. ubi talem clamorem Bar-

ritum appeWt ytfft|e quod imitabantur Ele-

phantorum vocfln, pti (teftePompeio Fefto5)barrire dicuntunl ^lignare tempus exa£tum5

quo Hibernia primum habitari coeperit^non eft

cur quis a me expe&et. Rerum antiquarum

initia, nifi quae ex facris Scripturis haufimus,

plerumque admodum incerta eflenon igno-

tum. Caeterumut verifimile eft & valdepro-

babile^primos ejusincolas e Britannia appu-liffe 3 proxima nempe infula 5 8c a tenuibus,

ut fhvnitiis, pedetentim novas inde coloniasa|>uta Brigantes, &c. Hiberniae partes quafdamOrientales fBritanniae proximas) occupaffe;

ita etiam non negandum alias nationes coloni-

aspofteainHiberniammififie, licetde exa&Otempore uihil fuperfit Speciatim fut 4e Scy-this jam tandem fileamus^J Cauci Hibernici

a Caucis Germaniae orti videntur^ Gangani &:

Luceni, a Goncanis &: Lucenfiis Iberias five

Hifpaniae , fquse & demum univerfam Infu»

lam, fecundum Ifidorum, nomini fuo ferme in-

tegre adoptavit) & Menapii, de Gallias Belgi-

cae Menapiis, &c. Haftenus deHibernorumOrigine 5 Secunda pars reftat de eorumlingua.

Prifcam

ANTIQVITATESPrifcam Hibernorum linguam fuifTe Britan-

nicam, viri aliqui eruditi cenfent, &' ex mag-na vi verborum Britannicomm

3quibiis eti-

amnum3aut integris aut paulo mutatis 3 utun-

tur Hiberni, demonftrare nituntur . His ego

quidem aflentior : fed ut exiftimo antiquim-

mam eorum linguam fuifle Britannicam , cumprimis fcil. Coloniis Britannicis introdu&am,ita non poiTum non aflerere

3 linguam eorumpropriam 5 partim temporum revolutionibus

fuiffe mutatam(juxtaHoratiu,in Jfce Poetica)

voca&Wa*

Mtdtd renafcentur qu£JanM:/mre^cadentque§>U£ nunc funt in honore vocamia^ fi volet ufus^

§hentpenes arbitriu eftDetjus etnorma loquendi*

partim aliarum coloniarum dedu&ione inter-

polatam. Nobis funt exemplis Graeei & Itali.

Et quod hicprxtermittendum 11011 eft,nonne

conftat linguam Britannicam in ipfa Britannia,

aliquot annis poft Saxonum adventum5inWal-

liam & Cornubiam fuifle detrufam., & quafi

in exilium pulfam., adeo ut in caeteris Infulas*

partibus , vix vola hodie remaneat autvefti-

gium prifci fermonis. Porrb ut Hiberni olim

utebantur lingua antiqua Britannica , ita eti-

am a grifcis Britannis accipiebant Alphabe-

tum five literas 5 uti forte Saxones poffea abHibernis, dum ad Scholas Hibernicas, difcen-

di gratia, confluerent. Porro pneter chara&e-

res vulgares, utebantur etiam veteres Hiberni

variis occultis fcribendi formulis3feu artificiis,

Ogum dicTfcis , quibus fecreta fua fcribebant.

His refertum habeo libellum niembraneumantiquum Sed hoc obiter. Denique ut^ inter

alia argumenta, ex linguaecognatione, primi

Hiberniae

HIBERNICjE. 13

HibernicB incol& exiftimantur coloniae Britan-*

norum, ita §coti Albani^., praefertim boreales,

Hibernorum., Multiplici argumento certufn "efty

(ait Johannes Major) nos ab Hibernicis origi-

nem traxififie. Hoc ex Beda Anglo didicimus^

qui fui Kegni progeniem attenvare nolebat. Hocidem loquela mmifefiat. Adhuc Scotidt fermhmedietas Hibernice Ioquitur & a paucis retro-

a&is diebuS) plures Hibernich loquuti fiimt. H^cille,//£.i. deGeftis Scbtorunij cap.9. Sed con-

fuleetiam Bed, Ecclef. hiftor. l.i.cap.i.

C A P. III.

~De Hiberpia Divifione & Dimenfiione : itbi

nonnulla etiam deSitu ejus.

ANtiquiflima Hibcrni^ Pivifio fuit in Secu 1

Legh-Cuinamôi Leghcon Sc Legh-moam.Legh-cuina3 quae parsfuit Septentrionalis^ li-

mites habuit ab Oftio Lifii fiuvii., qui Dubli-

nium Hiberniae Metropolim (Ptolem«o Ebla-

nam) perfiuit 5 'ufque a^l oftium fluvii, e LacuCurbemifli, qui Galviatu praeterfluit: R.efiduu

Infulê, partem nempe auftralem , Legh-moacomplexaeft. Huc accedit quod Beda3 lib. 3,

cap. 4, Hiberniam dividit inter Scotos Sep-

tqntrionales & Auftrales. Alia eft antiqua Hi-

berniae Divifioin qtiinque Provincias, Momo-niam 3 Lageniam 3 Conatiam , Ultoniam& Midiam. Defaac Diviiione^lic codex M S,

(ut putatur ) Minoritarum Montis Fernan-

di 5 .Momonia. continet Cantredas 70. Lage-

uia , 31. Copatiaô. Vltonia^ 35., Midia^ 18.

Cantreda continet 30 villatas terr<e y ûxli-

bet villata pteft fiuftinen 300 vaccas inpafi-

cuis9

i4 ANTIgVlTATEScuis, & vacc£} fi dividantur in quatuor armen-

ta$ nullum eorum approximabit reliqms.Qualibet

viliata continet o&o carucatas terr£. Liber,un-

de hanc divifionem defumpfimus, defcriptus

eft fub initium regni Edwardi primi, & extat

etiammim in Bibliotheca inftru&iffima Ufleri-

ana.Similis divifio Hiberniae habetur in Rege-fto Coenobii Duiskenfis ,nifi qu6d Conatia ibi

dicltur continere Cantredas tantum26.Au-thor hujus Divifionis appellatur Fyntinus.

Quando Fintinusille vixerit, non conjlat, ne-

que pofTum affirmare eundemfuifle cumS.Fin-tano quideceflk an. Domini DCIII. Ex priore

divifione(fecundum Librum Montis Fernandi^,

emergit numerus 184 Cantredarum, id eft

5520 Villarum, five 44160 cantcatarum ter-

rae. Giraldus Cambrenfis Topograph. Hiber-

nia^diftin&ione I.c.6.habet divifionemHiber-

niae ab ea Fyntinidiverfam. In quinqv.e inquit

portiones fere ^quales antiquitks h£C Kegio divi-

fa fuit^ fyas fciL Momoniam duplicem^ barealem

& auftralem : Lagemam^ Vltoniam^ & Cona-

tiam. Etpaulo poftea 5 HtC autem notandem

videtur duas Momonias, auftrales Hiberni£ par-

tesobtinere , Vltoniam y boreales^Lageniam^

crientaleS) Conatiam^ occidentales. DifFert eti-

am in quantitate cantredae : <9ic enim ille Iti-

ner. Camb. lib.2, cap. 7. Cantredus tanta% eft

terr£ portioy quanta centum villas continere fo-

let. Ita quantitas Cantredae five Centuriae3

quae eadem eft-cum £axonico Hwdredoy nuf-

quam certa. Quemadmodum autem Gantre-dx quantitas eft incerta & variaîta etiam Ca-rucatae y quae major aut minor pro foli natura

& qualitate, licet vulgo accipiatur pro terrae

portione, qu«e uno aratro coli poteftper an-

num,

HIZERNICjE. 15

iium. Recentioribus temporibus quatuor tan~

tum Provinciae mimerautur, Lagenia fcil. Mo-ntonia, Conatia& Ultonia- Nam Midia(quas

oiim continebat non modo Midiam5agrum

inquam qui nunc ita dicitttr, fed Weft-Midi-

am etianr, five Midiam Occidentalem, Lotig4-

fordiam^ Fercalliam & aliqua alia territoria)

nunc pars cenfetur ProvinciieLageniae. Sed de

temporequo ita coeperit cenferi5 non conftat.

Nunc igitur hx qitatuor Provinciae in Comi-tatus iive Regiones ita dividuntur.In Lagenia

fiuitComitatus 123 Dublinitini, Louth, Midia,

Weft-Midia, Longfordia5Kildaria, Comitatus

Regis3comitatus Regin£.,Catherlagh 5Kilken-

nia^ VVexfordia,&: Wicklo : In Momonia, VI>Waterfordia 5 Corcagia, Kerria, Limericunt,

Tipperaria3 (cui nuper CroceaTipperarix an-

nexa^ & Clare3 antiquitus Tuomonia: In Co-natia ? 5 3 Galvia3 Mayo, Sligo, Rofcoman > 8c

Letrim : In LIltonia3 IX, Armagh, Dunum,

Monaghan, Antrim 3 Dcnegall, Cavan 3Fer-

managh^ Tir-oen Sc London-deny. Deurbi-bus illis hk taceo5 qu^ comitatuum etiam pri-

vilegiis gaudent., & fuos habent diftin&os vi-

cecomites.

Ad Infulse magnitudinem quod attinet^con- Seti.2,

tinet in longitudine3a Meridie ad Aquilonem,plufquam 200 Milliaria Hibernica3 & in lati-

tudine, ab Oriente ad Occidentenjêentum Sc

viginti. Ab Ortu Angliam verftts, mari3 quodvocatur Hiberriicum&nautis vulgb Canalis S*

GeorgHjallwiturjab Occafu3immenfo Oceano,a tfeptentrionejDeucaiidonio', & ab Auftro,

Vergivio, <|uod mare a Britannis Morweridbdt&uni eft^quafi Mare Hibernicum. Atque in-

de anctquum vocabulum Vergiviuni deriva-

tum

IO JfiDi l d g>JL/ L 1 A l Jb X

tum putat HumfredusLhuidus. Camdenus au-tem

y in Hibernia ftia, denominatum vult vel adi&o Morweridh^ vel a Farigi, quod HibernisMare fignificat. Quam male conveniebant ve-teres deHiberniae dimenfiohe3exCaefare5Stra-bone3 Plinio5£plino& Ptolemaeo,, inter fe col-latis

3 Iiquet.

C AP. IV*De Forma Imperii apud tfeteyes Hibernos :De-

que fucccefjione & ferieKegum Hibemis^ ab

Anno Chrijn 4285 ad annum ufque 11JI3quo Infula Anglici JurisfaUa efi.

Urante Pentarchia, qui Regii potentiH]-

mus3dominiu totius Infulaefibi arripiebatj

vulgo Rex Hibernix dicebatur, Sc anonnullis

RexRegu:Non eo tamen fenfu qtroAgamem-non olim vocabatur Rex Regu,cum revera ef-*

fet duntaxat Dux ducu^ flve DuxBelli, fedutcui Imperii fummum, caeteri Reges vel potmsReguli permiferant^ 8c Belli tempore &Pacis.

Frtditti vero Keges (verba fuiit Giraldi Cam-brenfis 5 Topographiae Hibernia? 5

diitinct. 3,

cap.45.3 non alicujus coronatiopis folennitate^

nec inunUionis facramento^ nec etiam jureh^re-

ditario-) vel aliqua fuccefjionis proprietate^ fed vi

tantkm& armis^ totius InfuU Mondrchiam ob-

tinuerunt) &fuo more Kegni gubernacula fufce-

ferunt. Haec paucis mutatis5habet etiam Liber

niger Ecclefiae S. Trinitatis Dublinii. Ah-quando tamen duo erant ifmul Reges ejuf-

dem Regni^moreSpartae^ utfuo patebit loco.

Quando coeperit Pentarchia non liquet. Fu-iffe autemfeculo quinto a Nativitate Chri-

fti* certum. Neque hfc praetennittendur%pau-cos

HIBERNIC J£. 17

cos fuiffe illorum ..regum, ante Anglorumadventum in Hiberniam.>fubHenrico fecundo,

qui morte aliqua violenta noii perierunt. At-que, ut apud Romanos.>GalbamfuftuIit Otho,Othonem, Vitellius , &: Vitellium Vefpafia-

nus, Ita viciflim multos eRegibusillisHiber-

nicis, qui pnedecefforum Ccede manuspollue-

rant, poena talionis fecuta eft. Sedpergamus.Antiquioribus feculis, Temoria, iive Temra,quamhodie Tara.h dicimus r in Midia, Regiaeorum eratpriecipua : Ibifefta foIennia&; co-

mitia, ftatis temporibus, clim tenebantur;

De his3frequenter fit meutio, inrerum Hiber-

nicarum Annalibus, fpeciatim (ut de caeteris

hic taceam) ad annu Domini CCCCLV, fub

Loegario Rege, Sc ad annum CCCCLXVIII,fub Aililo Molt. Mirum videatiii 8c vix credi-

bile, quod de barbaro rituv.quo Tirconallen-

fes olim libi Regem creare folebant •> tradit

Ciraldus Cambrenfis, Topograph.Hibern. di-

ftincK 3. cap. 25, Eft igitur in boreali (ait ille)

' & ulteriori Vltoni£ parte^fcilicet apud Kenil-

cunil^ Gens qu&dam.qu£ harha.ro nimis & abo-

minabili ritu^fibi Regem creare folet.ColIecio in

unum univerfo terrg illms populo 3 in medio pro-

ducitur jumenpum candidum^ ad quodfubliman-dus ilie^mn in Principem^fed in Belluaw^ non in

Regemfed in Exlegem^coram dmnibus beftialiter.

accedens y non min-ks impudenter qv.am impru-

denter , fe quoque Beftiam profitetur , Et fta-

tim jumento interfe&o s & fruftratim maqutt decollo ? in ectdem aqua balneum ei

paratur 3 cui infidens 5 de carnibv.s illis fibi

allatis 5 circumftante populo fuo & conve-

fcente comedit ipfe : Ve jure quoque quo la-

vat-Wj non vafe aliquo^ non manux fed ore tan~

G tnni

18 ANTIgVITATEStkm circumquaque haurit &bibit. Quibusita

rite non rette completis^ regnum illius & domi^

nium efl confirmatum. Sic ibi ille. Neque prae -

«termittenda hic incondita ea ceremonia ante-

hac ufitata , in ele&ione O-Neaii, per ealcei

ja&um, transele&i caput. Sed^ de barbaris8t

inconditis ritibus fatis fuperque. Sunt ta-

men qui afferunt aliquos e familia O-Brieno-

rum admodum folenniter Reges Hiberniae fu-

iffe creatos, ac corona aurea redimkos : Spe-

ciatim in Hiftoricis Hibernicis legimus Dona-tum O-Brien anno Domini MLXV3

peregri-

nationem Romam ufque fufcepifle 3 & majo-

rum fuorum coronam Regiam fecumdetu-

lifTe. Ha&enus diximus de Regibus Hiber-

nicis, qui vixerunt ante Anglorum ingrefTun

fub Henrico fecundo : Nonnullos vero quam-

vis fubditos etiam poft Anglorum adventunRegio nomine gavifos & Reges fuifTe appel-

latos3 ab ipfis Angliae Regibus y liquido con-

ftat : Sic enimHovedenus ad annum DominMCLXXV , Hic eft finis & concordia qucefa-

Ua fuit apud Windefhores s in Qftavis Santt,

Michaelis anno Gratia MCLXXV^ inter Domi-

num Kegem Anglia Henricum filium Matildi

lmperatricis , & Kodericum Kegem Cona&£,

per Catholicum Archiepifcopum Tuamenfem^ dAbbatem Cantordem S. Brandani 3 & Magi-

ftrum Laurentium Cancellarium Kegis Conatl£

fci. quod Kex Angli£ comedit pr^ditlo Koderi-

co y Ligeo fuO) Kegi Cona&£y quamdin ei fide-

liter ferviet^ ut fit Kex fub eo , paratus adfer-

vitium fuumy ut homo fuus^ 8cc. Quo ordine, hlicet Reges dift; j iis temporibus ponebanturinnuere videtur Diploma Henrici fecundi^ qunegotia fua Hibernica commifit Gulielmo fili

Aldelm

HJBERNICJE. ip

Aldelmi Vapifero fuo> cnjus hoc fuit initium^

Henricus Dei gratia Rex Angli£y Vominus Hi-berni&fDux Normannia^ Aquitani& > & Comes

Andegavity Archiepifccpis> Epifcopis^ Regibuty

ComitibvSe, Baronibus 5 & omnibus fidelibus fmsHiberniciss Salutem. Rodcrici fucceiTorem^

di&um fimiliter RegemConatt* liquet, ex ro-

tulo claufo anni fexti Johannis3 membr. 3, in

arce Londinenli. Item in Rotulo claufo ann.

5 Hen. 3 5Diplomata qusedam Regis dire&a

funtj interalios^ K. Regi Cona&iagj&i O.Re-gi de Kinel-ean^ Annoque fequente idem Rexconceffit Regi Tofmondj terram Tofmond : Sic

enim rotulus chartarum An.6 Hen. IILmemb.2. Rex Regi Tofmond 9Salutem^ Concejfimus vo-

bis terram Tofmond (i. Tuomond) quam priks

tenuiftiS) per firmamcentum & triginta Mar~carum^ tenendam de nobis^ ufque ad ztatem no-

jira.De querela Fedlimidi 0-Conner3Londiniexhibka-jCoram Henrico III,&: furia^vide Mat-thaeum Parifium5ad annum MCCXL3ubi illius

partis Riberni&ReguIum eum appellat^&e Cun-nocb (i« Conatia) nuncvpatun Et Fedlimidumipfum Regis Conactig nomen afiumpfifle, exSigillo ejus liquet , cujus e&ypon exprefliim

hic exhibeoj

FiiTidtfm

20 ANTIgVITATESEundem morem apud Romanos olim vigtti fie

in regionibus eorum Imperio fubditis . docet

JofephusÂntiquit.Judaic. Iib.i85 cap.n, EtTacitus in vita Agricolae , veterem dicit ac

jamfridetn receptam Vopuli. Romani confuetuL

dinem 3 ut haberet inflrumenta fervitutis ^ &Reges. Sed de Regulis hifce nomine 3 revera

fubditis^hic fatis. Namut re&e Martialis,

§ui Rex efi Regem, Mzxim^non habeat.

Plurium cupidus confulat Johamiem Selde-

numîn eximio fuo opere3 de Titulis Europas

Honorariis.

Sequitur jam Catalogus Regu Hiberniae, a

Loegario filio Nelli ufquead Henrici Secundi

adventu5fub quo3ea Infula Anglici Juris fafta

eitêx Hiftoriis&Annalibus rerum Hibernica-

ru defumptus.Ad PraedeceflbresLoegarii quodattinetêos certe confiilt6ornifi

!>quia pleraque,

quae de iis traduntur (ut quod fentio dicam)

vel fabulae funt , vel fabulis 8c anachronifmis

mire admixta. Caetemm in ferie quam hic ex-

hibemus , ne quis deefle putet Reges aliquos

Hiberniae3 de quibus fit mentio apud Scripto-

reSjNotandum Regulos^five Reges Provinciae

alicujus^vel particularis Regionis in Hibernia,

apud eos5aliquando Reges Hiberniae falso di-

£fcos.Sic in Chronico Caradoci Lhancarvanen-

fis, circa annum Domini 905, Cormacus Cu-linani filius Rex & Epifcopus CafTelienfis ap-

pellatur Rex& Epifcopustotius Hiberniae:Ite5circa annu 958, Ablcncus Rex OfrmannorumDublinii dicitur ibi Rex Hiberniae 5 atque ita

etiam vocatur Elermaen di&i Abloici filius^qui

occifus dicitur circa ann.987. Sicporro apudGiraldu Gambrenfem 5 fit mentio Fedlimidi

I tanquam

HIBERNICJE. 21

tanquam Regis Hibernias, Ve gente igitur i(la>

ab adventu Patricii^ nfque ad Fedlimidi Registempora^ XXXIII Reges per CCCC annos in

Hibernia regnaverunt.Vid.Topograph. Hiber-niae diftinft.^, cap.36. Atqui Fedlimidus ille^

cujus temporeidem Giraldus^capite fequen-ti)afTerit Norwegienfes Hiberniam expugnaffeyfub duftu Turgefii/uit Rex Momoniae(ut vul-

go creditur) non totius Hiberniae* Denique3utaiios hic mittam^ Jocelinus Furneffenfis^ quaauthoritate nefcio,Forchernu quenda Regemappellat Hibernia?5 temppre mortis S.Patricii,

annofc. CCCCXCII. Casterum refragantur

Hiftorici Hibernici, quibus, in hic fucceflione

Regum, fides potius adhibenda. His praemif-

fis 3 ad ea quae dicenda viam habemus pla-

niorem.

Loegarius filius Neili Nigialac regnavitann.

35. & a Lagenicnfibus in praelio Campi hiffii%

interfeftus eft ," aniio CCGCLXIII. Suntquieodem anno occifum traduntin praelio ad Too-

li-caiffe^ dum tributum pecorum, quod jure-

jurando Lagenieufibus remiferat , armis ex-torquere conaretur.

Aililus Molt Nathii filiusfe Rege Conatias

Monarcha fa&us) regnavit annos 20j>tumque a

Succeflbre , in praelio di&o Cath-Ocha^ oc-

cifus eft\,anno Dom. CCCCLXXXIII.Lugdathus alias LugaidusLcegarii filiusreg-

navitannos 25. Periifle ferunt; fulmine ittum

annoDVIII, jufto Dei judicio , ob pertinaci»

am in Gentilium fuperftitionibus colendis,

Interregnum annorum 5

.

Moriertacus filiusErcae,(nomine a matre tra»

&o) dum yino fe ingurgitaret 5 rmifere ebrius

periit. Non defunt qui immerfum affe-

C 3 runt

runt in dolio vini3 anno DXXXlV , cum reg-

naflTet annos 21.

Tuathalus Mzlgarb regnare coepit annoDom. DXXXIV. Regnavit annos io5 a Mael-

morda filio Airgetae occifus , anno DXLIV 5

apud Grellachelte^ in Conafia. Homicida au-

tem a famulis dicti Regis captus 3 ftatim con-

foflus eft.

Dermitius Primus Cerbaili fiiius (qui fuc-

ceffit) occifus eft ab iEdo five Hugone Nigro

filio Suibnei Rege Dalnaraid?^ 5 anno Dom.565^ in Iocodi&o Kath-beg. Stemma .fuum is

duxit a Conalloj de cujus pofteris, vide pro^

phetiamS. Patncii^ apud Jocelin. cap, 53.

Fergufius & Donaldns Printus filii Mori-^

ertachi nepotes Ercae fuccefTerunt anno 565.Sed Donaldo iu prslio occifo anno fequenti,

Imperiumfufcepit Amirachus.

Amirachus filius Setnai occifus eft a Fergu-fio filio Nelli?anno Domini 569. ob quod faci-

nus3 ipfe Fergufius, ab Edano Amirachi filio5

anno fequenci confoflus eft.

Beotanus Sc Eochanus, hic filius^ ille frater

Moriertachi occili funtâ Cronano filio Tiger-

naci3 in praelio ad Glengevin cum trienmumregnaiTent,

Edanus £ve jpd Primus alias Hugo filius

Amirachi. fucceflk anno 572. & a BranduboEtaci filioRegeLageniae 5 inpraelio de Be-

lachduinjaliisP/^fl/gj occifus eft, 4 Idus

Januariianno 5^8 3setatis fuae 66.

Edanus II alias JEd Slane, Sc ColmannusRex Temoriae regnaverunt ilmul annos 63

tumqueEdanusinterfe&us eft a Conallo filio

Suibnei3 Sc ColmannuSa a Locano Velman.Edanus III cognomento Varidnac 3

filius

Donaldi

HIBERNICJE.Donaldi rcgnavit annos 7. Obiit Temorioe,

anno 612.

Mslcobus filius Edani 1 1 1 regnavit annos

3. Occubuit in praelio di&o Cath-toad 3 ubi

Suibneus fucceflbr vi&or fuit.

Suibneus Mend filius Fiacri interfe&us eft a

Congalo filio Scanlani, anno 628, cum reg-

mfletannos 13.

Donaldus II filius Edani fiYe Hugonis I

Amirachi nepos obiit fub exitum Januarii

anno 642, regni fui 14, in loco di&o Ardfo-

tbaifr. Deplacida ejus morte 5in fene&ute,

San&um Columbam prophetafle aflerit Adamnanus. Fracer ejus Maslcobus Epifcopus fuit

Clochorenfis.

Cellacus & Conallus filii Maelcobi Regis

regnarunt fimul annos 12. Conallus interfe-

&us eft anno 6543 a Dermitio filio Edani Slani.

Ceilacus fupervixit & poftea regnavitân-

aos. Obiit 658.4-.-.

'

Dermitius 1 1 & Blathmacus filii Edam

Slani regnarunt annis 7. Obierunt ex pefte,

qua univerfa Hibernia mifere fuit affli&a, an-

no 665.Secnefacus filius Blathmaci regnavit anms

6, interfe&us fub initium hyemis anno 671, a

Duibdino rege Coirpri».

C*nfeladus filius itidem Blathmaci regnare

coepit anno 671, & in praelio vi&us eft & occi-

fus a Finfa fucceflbre anno 675.

Finfa alias Fina&afilius Donati,Edani Slam

nepos regnavit annos 20,in praelio ad Grelach-

dollas occifus, una cum Breflailo filio, ab Hu-

gone filio Luthaigi & Congelacho filio Con-

naingi , an. Dom. 695. ls annuum tnbutum

pecorum Boruma diftum, Lagenienfibus retm-

C 4.fitte

:hH 4NTIQVITJTESfiife fertur, quod pradeceflbres fui Hibernice

Regesab iis recipere folebant.

Eodem annofucceffitLoingfecus Finfae ex:

fratre Engufa nepos. Regnavit is annos 8 3&:

a Cellaco fiiio Ragalli rege Conatiae 3 in prae-

lio viftusj cecidit., una cum tribus filiis, Ard-gallo^ Confaco &: Flano, anno Dom.703.

Congallns cognomento Cenmaccair fiiius

Fergufii RexTemoriae fucceflit, anno fequen-

ti) &morteobiit repentina, anno 710.

Fergallus filius Maeladuini fqui fucceffit)in

Praelio di&o Cath-Almain occifus eftûnacum160 e fuis

Da Murchardo filio Brieni rege Lage-

niae5 3 Idus Decembris^ anno 722.Fogertachus O-Cernaig regnavit unicum

duntaxat annum, in prsslio de Cindelgin occi-

fus5 a Cinaedq fucceflbre, anno 724.Gnaedus filius Irgalli (qui fucceifit) inter-

fe&us eft in praeliode Vrcmcorcain^ a Flacher-

taco filio Loingfeci anno 728.Flachertacus ille regnavit annos 6. Mor-

tem obiit i\rmach3e3 ubi monafticam amplexus

eft vitam,

Edanus IV cognomento Allain Fergalli fili-

us , , rex Temoriae coepit regnare anno 734,&: poft novennium, iri praelio occifus eft Kena-

naiiae, 3 Donaldo fucceflbre.

Donaldus III filius Moriertachi coepit reg-

nareanno 743, & regnavit annos 20. Obiic

12 Calend. E)ecembris annoj6$) in Jona In-

fula3 quoperegrinationem fufceperat.

. "Nellus Fraffach five Nimbofus filiusFer-

galli obiit anno 778. ctim regnaflet annos

J5 3 &: fepultus eft in Tona Infula v alias

dlifta Hit g£Y-Columb-KilI, forte fub tumuloîn cormeterio Ecclefiae ibidemV ciu incifus

eft

HlVERNlCJE. 15

cft (fecundum Buchananum) hic titulus,

1VMVLVS REGVM HIBERNIJE.

Donatus Primus filius Donaldi rex Temo-riae regnavit annos 19, tumque pecifus eft ab

Edano Ornaid fucceflbre 3 in pradio dicto

Cath-Vromairg. Sunt vero qui febre fublatum

tradunt ; ut ut fuerit, certum eft duos Dona-ti filios, paulo poftea, ab Edano in praelio fu-

peratos fuiffe & interfe&os , dum de fummaImperii cum eo depugnarent. Atque ita de-

mum Edanus regnnni obtinuit > quod poftea

tenuit 5 per annos plus minus 22.

Edanus V, alias Hugo cognomento Ornaidiilius Nelli Frajfach obiit anno 819, vel ut alii

habent 820, aetatis fuse 6oâd vada de Athda-

ferta in Tirconallia. Sunt qui in prselio Cath-

droma diCto^ occifum tradunt.

Concobarus aljas Cornelius iilius Donatiobiitanno832 3 cura regnafTet annos 1 2. DeFedlimido (Crimthani filio) rege Momoniae,quem Giraldus regem appellat Hiberniae $ Sc

fub hoc tempore regnafte afTerit 5 vide quae

fupra diximus. Fedlimidus ille fato funttus eft:

anno 847.NeMusCaily alias Gracilis filius Edani quin-

ti fuccefiit Concobaro anno 8323^ fubmerfus

eft Callinae, anno 8463 aetatis fuae anno 55.Melfechlinus Primus , unde gratiori fono

Malachias efformatur, filius Maelruani regnavit

annos 16 . Obiit pridie Calend. DecembriSpanno 86

2

5 & Clonmacnoifae fepultus eft.

Edanus VIj filius Nelii, diftus Finliat, rexTemoriae fucceflit 3 &: regnavit annos ferme

17. Obiit i2.Calend. Decembris anno 879^Vruirn-Inifclain in Terconallia.

Flanus

s£ AN71 gV l I AT ESFlanus Melfechlini filius Rex Temorise reg-

navit annos 365 menfes 6 ac dies 5. Obiit Tal-

ten^ (ubi olim nundinas fuerimt totins Hiber-i

niae celeberrimx) 8 Calend. Junii anno 9163astatis 68.

Nellus Glundub, a GenU nigro ita cognomi-

natus y filius Edani 6 regnavit vix annos 3,tumque a Danis five Oftmannisîn prglio pro-

pe Dublinium, occifus eft.

Donatus 1 1 Flani filius regnavit annos 25,

morte repentina fublatus interiit anno 944.Congelacus filius Melmithi y qui fucceifit,

occifus eft ab Oftmannis Dublinienfibus > in

praelio ad Tigmran, anno Dom. 9563 Carado-co Lhancarvanenfi perperam, 953.

Donaldus O-Neal fucceflbr ejus mortemobiit Armachae anno 980. Ejus tempore Ed-garum regem Anglias maximam Hiberniss par-

tem fubjugafle docet Charta di&i Edgari3 de

4Dftualt)0 stefc^ hoc efF, de ejiciendis clericis

uxoratis 3 & introducendis monachis, data

GloceftriânnoChrifti DCCCCLXlV, In-

di&ione VIII 5 Regni fui VI. Pr&fationem

Chartae vifum eft integre hic tranfcribere.

Altitonantis Dei largifluh clementia 3 qui eft

Kex Kegum & Dominus Dominantiumi Ego Ed-garus Anglorum Bafileus y omniiimque regum

Infularum Oceani 3 qu£ Britanniam circumja-

cent^ cunttariimque nationum^ qu£ infra eam in-

cluduntur Imperator <fr Dominus ; Gratias ago

ipfi Deo omnipotenti, Kegi meo^ qui meum lmpe-

rium Jic ampliavit } & exaltavit fuper regnum

fatrum meorum y qui licet Monarchiam totius

Angli£ adepifint} atempre JEthelftani y qui

primus regum Anglorum omnes nationes 5 qu£

Britanniam incoluntyfibi armis fubegit 3 nullut

tamen

HIBEKNIC M.tamen eormn^jdtra ejus fines^ Imferium fuum

dilatare aggreffus eft > Mihi antem concejjit pro-

pitia Vivinitas) cum Anglorum Imperio 3 omnia.

regna Infularum Oceaniy cum fuis ferocijjimis

Kegibus-) ufque Norwegiam, maximamque partemHibernia^cum fua nobilijjima Civitate ~Dubliniay

Anglorumregno fubjugarey quos etiam omnesmeUImperiis coll* fubdt reyVei favente gratia coegi,

Ita Praefatio Chartac Edgari Regis.

Melfechlinu.s al. Malachias II filius Donal-

di5patri defun&o fuccelfit anno 980, Is Danos

prgliis aliquot fuperavit. Sed cum regnarTet

annos circiter 23, regnum ceffit Brieno regi

Momonias y principi bellicofiffimo. Occifo

veropoft x.2 annos in praejjo, Brierrid5 regnumquafi poftliminio repetiit* Obiit 4 nonas Sep-

tembris anno 102 3^ feptuagenarius y ad Inis-

logh-hainin.

BrienusfiliusCenedi Lorcani riepos. cogno-mento Boruma fivc Boro rex Momoni^, Prin-

cepsob animi virtutes celeberrimuSj poftquamDanos multis prasliis viciiTet^ totiu.s Hiberniae

rex deciaratus eft anno 1002. Deinde exaclcis

12 annis ipfe (poft cruentam pugnamj in prae-

lio occifus eft ad Clontarfy prope Dublinium,

die Parafceves ,23 die Aprilis 1014^ aetatis

fnas 745 (manibus & mente y inquit Marianus

Scotus., ad Veum intentus) una cum fiiio fuo

Murchardo & multis aliis., a Sitrico rege Dubrlinii. Cae fi etiam^ ex parte Sitrici, Mailmor-

da rex Lageniae '& alii quamplurimi. Sunt

qui afTerunt corpus Brieni ad Ecclefiam San-

fti Maignani deportatum (Kil-mainam eani

nunc vulgo vocamus , quae unieo milliari a

Dublinio diftat) ibidem fepulturae fuifle tra-

ditum, non procul a cruce lapidea circulo in-

clufa

27

28 ANTI §jj itatesclufain fummitate., quae etiamnum 'vifftur^ in-

tra muros Prioratus (ollm celeberrimi) mili-

tum Hofpitalariorum.AIii vero BrienumArmach£ fepitltum volunt. iltcunquefuerit^ eo in-

terfe&o^ Malachias Quti diximus) regnum re-

cuperavit^& tenuit ufque ad 2 Septemb. 1023^quo naturas ceffit.

Interregnum annoram (ut alicjivi volunt)

20jCuanp O-Lachnan & Corcrano clerico il-

luftri clavum interim gubernantibus. Cor-cranum autem obii ffe «inno 1 040. (qui nobis

eft 1041) produnt Ahriales llltonienfes.

Dermitius III filius Maelnamboi regnumadeptus eft5 illudque tenuit annos plufquamôôccifus tan&em in praelio (Ticet copiis Oft-

mannicis adjutus) a Conochoro O-Melagh-Iin rege Midiae5 4 Idus Februarii anno 1073.Is idem videtur cum eo quem CaradocusLhancarvaneniis appellat Vermitinm Mukfn-Anelj dignifpmum & .optimum Frincipem s qni

mquam inHihernia regnav.it 3 & trucidatum

aflerit 3 circa annum io68.J

Aliud ChfoniconWaHiae.annum habet 1070.

Tirdelvacus O-Brien 3 Brieni Borumas e

Thaddaeo filib nepos,, rex Momoniae fuccefn*t5obiitque Kincorae pridie Idus Julii armo 1086.al. 1087, aetatis ah.77. Rincora tlrbs erat iis

temporjbus (obiter adnotoj frequens & (\xt

annales tlltonienfes habent ad annum 1061)Kegalis ? nunc villula ad Brajftnogh .fluvium,

*'* in Regione Mac-Coghlani 3 quas pars eft agriRegii.

k Paulo poftea regnum adeptus eft Morierta-lchusO-Brien, Tirdelvaci filius 3 qui

., cumimultos regnarTet annos-, deceffit 6 IdusMar-jtii anno Ti2oV8cfepultus eft in Ecclefia Ca-

thedrali

HIBERNICJE,thedrali San&i FlamianiLaoneflfi.Hunc Cara-

docus Lhaiicarvaiknfis Sc (qni tum vixirJGu-

lielmus MalmesburienfiV Murchardum appel-

pellant. JEum & fuccejfores ejus (fic Malrues-

burienfis) qvorumfamanon extulit^ ita devotos

hahuit nofttr Henricus (Primus) ut nihil nifi

quod eum palparet r fcriberent nihil nifi quod

juberet^ agerent^ qnamvis feratur Murchardumynefcio qua de cavsa 5 faucis diebus inflatiks in

Anglos egiffe^ fed mox^ pro interdiBo navigio&mercimonio navigantium ^ tumorevt peiloris p-daffe. Suntqui ihterregnum 15 annorum fub-

fequutum afferunt. Sed quam vere , quae-

rant alii.

Tirdeivacus^ O-Conner rex Conatiae Mo-narchiam adeptus^ eam tenuit ufque ad an-

num 1157, quo niortem obiit, setatis fuae 685fepultus Clonmacnoife., in ecclefia cathedra-

li., prope fummiim akare S. Giarani»

Mauritius alias Moiiertachus Nelli filius

LoghIiniNepos3fed vulgo di&usMauritiusMac-

Loghlin^cogiiotnento ab avo ducTo 3 regnavit

annos plus minus 9, occifns a Donato O-Ca-rollrege Ergalli^five LIrielis3an.n65.Memi-nitâd annum MCXf , Henricus Marleburgen-fis5 Concilii magni Efifcoprum & MagnatumHibemity a Maurixio Mac-Loghlin rege Hiber-ni£ convocati. Atqui is regnum non iniit anteannum 1157, Unde fubMuriertacho O-Brienrege, dequo fupra , di&um Goncilium habi-

tum fuiffe conftare videtur.

Rodericus (filius Tirdelvaci) O-Conner,rex Gonatiae fucceffit anno 1166 *1 obiitque

1198, fepultusin Ccenobio de Cohg&jus'.tera-

pore Hibernia Anglict Juris fa&a eft. Etquanquam Angli^ Reges olini Doniiki Hibcr-

nid

3o ANTIgVlTJTES

nU di&i fuerint, donec Henricus VIII in Par-

lamento Dublinii habito , anno DominiMDXLIjH&mi* Rex declaratus e&.Subpri-

ore tamen nomine^ didi Reges ( uti verba funt

Statuti tunc editi) habuerunt omnimodam Re-giam JmisdiUionem^ poteflatem^ pr^heminentia

& authoritatem regalem^ fpe&antem & perti-

nentem ad regalem flatum & Majeflatem Re-

gis. §>u&ndoquidem Regia Majejias& nobilijjimi

fui Frogenitores jufte & reVte fuerunt & de jure

debuerunt effe Reges HibernU > & ita repu-

tandi 3 accipiendi s nominandi 3 & vocandii

Ita Statutum.

I.

CAP. V.

T>e "Druidibus eorumque Superflitionibus 5 Vbi

obiter nonnulla de Viis^ quos olim Hiberni^

dum Ethnici^maxime colebant: Deque

Bardis antiquis.

DRuidas & Bardos^ apud Gallos , Britan-

nos & Hibernos eximio fuifle olim in

honore certiflimum. Ad Druidas quod attinet*

ii Flamines fuerunt* five Sacerdotes, Philofo-

phi, Legiflatores &: Judices^ uti teftatur Cx-far, lib. 6 Commentariorum ; Ubi de eo-

rum OrdineÔfficio, Jurifdi&ione & Do&ri-na , longam habemus narrationem. PorroMagicarum artium callentes fuerunt, ut e Pli-

nio conftat, locis fequentibus inter fe colla-

tisj viz.lib.263 cap. ultimo^ ubiDruidas Gal-lorum Magos appellat, lib.24 3 cap.n,ubinarratio eft3qua fuperftitione legere foliti3ma-nu dextra^ herbam quae ab iis Selago nominata

eft>&,finiftrajaliam quam Samolin dixerunt*

contra

HIBERNICJE. 3t

contrct mcrbos fuum boumque^Scc. Sc lib. 29,cap 3, in narratione de ovo anguino. Hinc

Drij apud HibernoS., pro Mago accipitur. SedDriiidis ipfis nomen dedit ApuV, id eft3 quer^

cus3 arbor Jovi facra^ ii non (quod alii affe-

runt) Veru^ vox Celtica, quae idem fonat, five

quod in Nemoribus Sc Qnercetis3 fuperftitio-

nes fuas exercerent5 undeLucanus^ lib.i,

—-—'« Nemora alta remotis

Incolitis lucky

five qubd quercum 5 vel faltem vifcum ejus,

facris fuis adhiberent 3 unde Ovidius,

Ad vifcwn Druidty Vrv.ida clamare folebant.

De hac re,vide plura apud Apuleium^ in Apo-logia priore. Neque defunt qui Hiberniamipfam^ ob copiam roborum Sc aliarum arbo*

rum y olim di&am afierunt Infulam nemoro-

fam. $ed initar omnium erit Plinius, qui lib.

i6> cap.4^ ita loquitur. Nihil habent T)ruid&

Qta Gallifuos adpellant Magos) vifco & arbore

in qua gignatur 3 fi modo fit robur 3 facratius.

Jamperfe roborum eligunt luco^ nec ullafacra-

fine ea facere confueverunt 5 ut inde adpellati

quoque interpretatione Gr<zca pojfint Druida vi-

deri. Quicquid adnafcitur illis arboribns3 e coslo

miffum putanty fignumque ejfe k Veo ele&£ arbo-

ris. Sacerdos candida vefte cultus arboremfcan-

dit) vifcum aurea falce demetit^ candido id ex-

cipitur fagO) omnia janare credunt. Horumdo&rina Hiberni , diim Ethnici , Jovem,Martem , Mercurium 3 Apollinem , five So-lem j Dianam* fiyc Lunam, & Ventum maxi-

me

32 ANTIgVlTATESme colebant. Neque defuerunt Dii Montan&c Fluviatiles, quibus^ Britannorum more, ve-

nerationem exhibebant. Mulieres etiani Baccho facra fecifTe in Infulis Britannicis, Diony-

iius Afer teftatur. De duobus ex his, Sole ic,

& VentOjinJuramento Loegarii filii Nelli Re-gis Hibernias, mentionem faciunt Annales 111-

tonienfes^ ad Annum Dom. CCCGLVIILEt Scythas olim per Ventum Sc Acinacem ju-

rafTe tradit Lucianus 3 in Toxari. Neque mi-

runi videatur Ethnicos Hibemos Ventum co-

luifle^ cum certum fit Auguftum GxfarenuCircio vento templum condidifTe in Gallia.

Jocelinus monachus Giftertienfis coenobii

r urneffenfis apud Lancaftrienfes > in vita S

.

Patricii^ cap.563 jamdi6tum Loegarium ado-rafTe tradit Idolum quoddam di&um Cean-croithi 3 ideft 3 caput omnium Veorum^ eo quod

(inquitj refponfa dare putabatur^ apopuloftulto.

An eo nomine Apollinem Hiberni intellige-

rint3 dubium. De alio Idolo quod fub eodemtempore Clochor^ e lapide aureo (unde urbi

nomen) refponfa dare folebat , fit mentio in

Regefto Clochorenfi. Neque hic praetermit-

tendum Saxum illud fatale Liafail olim di-

ftunij a Thuathededanis in Hiberniam porta,-

tum3 atque inde regnante Moriertacho Ercae

iilio,ad Fergufium fratrem in Argatheliammiflum^ fed a Kenetho rege lignea cathedra

poftea inclufum^ Regibus Scotorum confe-

.crandis., in Monafterio Sconenfi collocatumâc

tandema Rege Edwardo PrimoAnglia^Weft-monafterium tranflatum. De hoc Saxo miraferuntur^ Sed quamvere judicent alii : Spe-ciatim fama tenet3 Ethnicifmi temporibusân-

-teChriftunjnatum , eum duntaxat Hiberniae

Monarcham

Monarcham approbatum ? fub quo faxum il-

lud collocatuîngemifcebatj vel (utliber Hou-

thenfis nuper penesThoma StafFordiu equitem

habetj) loquebatur, De Orbis univerfi falfis

Oraculis 3nato Chrifto^ plerumque obmutef-

centibus, vjdequae habent Eufebius3Praepara-

tionis Euangelicae Iib. 5, Suidas, in Augufto,

& Nicephorus Califtus Ecclefiafticae Hiftorias

lib* i. cap. 17. Sed ad rem. Hujus erant fe&se

Magi illiquos adventum fan&i Patricii in Hi-

berniam, tribus annis antequam veniretj prae-

dixifTe 3 narrat jam di&us Jocelinus 3 in vita

ejufdem Patricii., quam detcripfit , circa an-

num MCXC. Superftitio Druidum in Hi-

bernia permanfit 3 ufque ad admiflam ibi reli-

gionemGhriftianam. Sacerdotes iEgyptii fci-

entiam fuam Hieroglyphicis 3 vice literarum,

obfcurabantj uude Lucanus,———Vo lucrefque fer&qub

Sculfthque fervabant magicas animalia fortnas.

Atqui Druides non fas effe duxerunt myfte-

ria fua fcriptis, aliquo modo, communicare:Sed ut per traditionent, a majoribus, per nia-

num receperunt, ita pofteris reliquefunt. Ta-lem traditibnem Judaei Cabalam appellaruht*

etiamfi revera vana eorum ars Cabaliftica*

nihil minus fuerit quam Cabafci 3 utpote de-

fcripta (quafi aenigmatis) literarum numeris

& tranfpofitionibus 5 vocum inverfionibus,

al lufionibusâmphibologiis^homonymiis. Dru-idibus opinionem de Pythagofica migratiohe

animae poft mortem 9 aflignant Gaefar & Dio-

dorus Siculus.ApudLucanufit mentio doftfi-

nae eoru, de alia longa vita5& alio Orbej at de

Pythagoricoeo dogmate3de animae migratione*

velmetempfychofij altfi eft fllentiujSic enim ii-

le,lib.id D *-Vobis

>Vobis au&oribus umbra^

Non tacitas Erebi fedes Ditifque profundi

Tallida regna fetuntiKegit idemfpiyitus artus

Orbe alio^long£^ canitisfi cognita^ vit£sMors media eji,

Cui confentiunt Pomponius Mela,lib. 35cap.2. & Ammianus Marcellinus

3lib.i5. Deni-que Druidae tempora numerarunt, non a Solis,

ied Lunae curfu , ut e Plinio liquet3 lib. 17,cap. ukimo. Sed deDruidis^ fatis.

0* 2. AdBardos jam ventum eft; Illi Poetae e-

rant, ut e Strabonelicuetjlib.4 Geographiae.

Bardus juxta Pompeium Feftum, Galhce Can-

toremfignificat^ qui virorum fortium laudes ca-

niu Diodorus Sieulus , lib. 5^ Fattorem can-

tionuni appellat 3 & Lncanus lib. 1 y Poe-

tam iive vatem3

Ifos quoque qui fortes animas belhque peremptoi

LaudibuS} in longum^ Vates^ dimittitk £vumy

Plurima fecurifudifiis carmina Bardi.

Hu jus generis fuit Dubtachus Vulgairi fi-

lius., Posta egregius Hibernicus^ qui ab Ethni-

cifmo ad fidem Chriftianam converfus3 Car-

-mina qu& quondam fiudio florente peregit 5 h

laudemfalforum Deorum^ )am in ufum melioren

mentem mutans& linguam 3 Toemata clarion

compofuity in laudem Omniptentis Dei & faniforum ejus Pr^conium. Ita Jocelinus5 in vit

San&i Patriciij cap. 45. Gaeterum recentiori

bus ternporibus, inferioris notae Poetae3 vulg<

di&i Rythmici ( Anglice $tnttr$>) Bardi ib

appellabantur^ Hique Rythmos plerumqucompone

HIBERNICJE. 35

componebant 5 vel ad Juventutis corrupte-

Iam 3 vel ad Seditionis incitameutum : Qniabufus anfam tandem praebebant fanciendi

StatutaquasdamParlamentaria contra eos eo-

rumque receptores . In Wallia 5 Bardi juxta

D. Povellum 3 cuftodiebant etiam nobilium

Infignia &. Genealogias. De antiquioribus., vi-

de plura, in legibus Hoclis Vha> i. boni. De-nique non hic prsstermittendum fcriptores

aliquos Latinos Bardum^ pro itolido & impo-

lito accepifle, quia hujufniodi Poctae3barbari

iis videbantur. Ad carminum relatum quodattinet 3 Barditum vocatum^ Richardus Vitus,

e Pfeudo-Berofoj ita dictum vult a Bardo Bri-

tannorum Kege 5» carminum & illius muficg

inventore^ & inde vocatos Bdrdos Poetas melo-

des , Sed a viris do&is explofa efl ea fabula^

una cum caeteris commentis Annii Viterbien-

fis 3qui primus fuppofititium illum Berofum

mundo obtrtiiit.

C A P. VI.

De variis nominibus quibm veteres Hiberni Etf-

ternos appellarunt^ pr<ejertim Vicinos.

iberni veteres, Externos^ praefertirn vici-

Hnos Europseos, cujufcunque fuerint nati-

onis^ non raroGallos promifcue appeilabant.

Hinc Regiuncula prope Dublinium., verfus

Septentrionem3 a Norwegis olim occupata,

vocabatur Fingallj Item Dermitius Murchar-di filius rex Lageniae dicebatur Ni-gall, quafi

Anglorum amicus5 qu6d ejus gratia 3 Angli,

regnante Henrico II 3 Hiberniam invaferant.

Ita Judaei aliquando omnes extraneos5 Grtcos

P 2 appella-

36* ANTlgVlTATES

appellabant, ut colligereeft ex Epift. S.Pauli

ad Romanos^cap i.ver.16. Atque?ut adnoftra

tempora veniamus, ita in Regionibus quibufdam orientalibus3Europan ferme omnes etiam-

num Franci appellantur. Non negandum ta-

men Anglos ab Hibernis vulgo di&os Saxo-

ries, item Danos& Norwegos^qui magnam Hi-

bernias partem fubjugarunt Seculo IX , ac

Dublinium 3 Waterfordiam^ Limericum, ali-

afque maritimas urbes ufque ad ipfum Anglo-

rum adventum^ fub jam ditto Henrico poffe-

dei unt^quandoque appellatos Norntannos^qm-

fi viros Aquilonales , quandoque Ojhnannos:

five viros Orientales. Hifque nomen fuundebet Aquilonale Dnblinii fuburbium , quocadhuc £Dtfman-totDtt dicitur , Sc corrupti

£>ptiait-totutl. Sunt qui Normannos hofce

live Oftmannos,in Vub-gallos & Fin-gallos dlvidunt, Sc per Dub-galtos D five nigros exttros

Danos intelligunt 5 per Fin-gallos 3 five albo

exteros, Norwegos.Neque hac occaiione omittendi funt Scoto-Britanni quos Hiberni vulgc

Albanos vocarunt , neque Cambri five WallquosBrannas&: Britannos appellarunt. Gaete-

rum ex his quas di&a funt3(ut ad Gallos rede-

amus ) fuperefTe liquet veftigia quaedan

Gallorum veterum 3 quos Edmundus Spen-

ferus, in Dialogo inter Eudoxum &: Irenye-

um 5 de Statu Hiberniae 5 auftrales Hibernia

partes olim occupafTe cmCet 3 ac conje&uran

firmat , a Menapiis Galliae veteris populis

quo? Ptolemsfus inter incolas Euro-auftra-

liuhi Infulas partium pofuit. Huic conje-

c"tur& vigorem etiam adjiciunt arma quae-

dam Hibernica 3 Gallicis antiquis fimilia

Jacula nimirum peditum Ievis armatura

quo

HIBERNICM. 37

quos Kernos vocant , necnon Secures Sc Lo-ricae ferreae peditum illorum gravioris ar-

maturae 5 quos Gallo-glaJJios appellant. Item,

quia Hiberni veteres fylveftres comas fuas in-

tortas 5 (Blibb 3 vulgo di&as , alebant , mo-re Gallomm & Britannorum veterum. Scio

Saxonem Grammaticum , lib. 5 Hiftori*

Danicae 3 afferuiffe Hibernorum gentem nova-

culis olim comam extenuajfe^ & totum occiptii

crinem obrafijfe 5 ne fugiens capllitio. tenea-

tur. Atqui fatis nota funt ejus figmenta.

De Britannorum veterum capilUtio,- vide

quae fupra diximus 5 Gap. 2. De Gallorum(

autem, confule Diodorum Siculum, Lib. 5^

Plinium , Lib. 3. cap. 20, Bc Dionem , Lib.

46, fub finem , ubi Galiiae Tranfalpinae

partem alteram di&am afferit Comatam^ qu6dincolae comam gerebant promiifillimam, eoque

a reliquis dignofcebantur. Neque in cbigt

tantum imitabantur Britannos & Gallos ve-

teres 3 fed etiam in barba, quam alebant tan-

tum (nt fiipra diximus) in fuperiori Iabro.

Ita Britannos olim barbam aluiffe teftatur

Caefar 3 ita Gallos 5 jam di&us Diodorus.

Eundem morem apud Anglos in Hibernia,

praefertim qui Marchias habitarunt : poftea

viguiffe docetStatutum editum in Parlamen-to Tnmmae habito 3 anno MCCCCXLVTjcoram Johanne Talboto comite Salopiae,

Hiberniae Locum-tenente 5 8c ut Angli ab

Hibernis facilius diftinguerentur , fub gra-

vi poena tunc prohibitum. Sed perga-

mus. Unde derivetur Donegallia in Ul-tonia 3 an ut a Gallaecis Hifpaniae 3 vel

a Gallis olim occupata 5 quaerant alii : nii-

hi certe prorsus ignotum. Extenios ferme

D 3onines

38 ANTI^VIT ATESomnes Europaeosâb Hibernis., faepe Gallos olim appellatos , firmat (praeter ea quae fuprdiximus.,) Hibernici cujufdam diftum 3 a SBernardo , in vita Malachis Archiepifcoy.

Armachani 3 memorattim3 Scoti fumus no,

G?dlii

CAP. VII.

Tt Hiberniz Ornamentis 3 Commodls & Trivi

legiis quibufdam fpecialibus.

REgionum Ornamenta oc Dctes quibu

homines ad eas poiHdendas ut plurimurj

alliciuntur^funt foli fertilitas, aeris falubntas

fylvs3 planities^ metallorum fodina^ latomi;

nobiles^fluvii navigabiles &pifcofi 3 portus tu

ti & ampli, maris vicinitas ad mercaturam ex

ercendam5& necefTaria ad vi&um humanum

In his omnibus (ut de Urbibus & quae hominum arte Sc induftria fiuntj hic taceam,) ad

niodum felix eft Hibernia. Sed quod rariffr

mum eft., & nulli fere regioni habitabili prae-

terea5 per totum orbem , a Deo conceflum

hasc Infula (Hibernia dico) nullum alit ani-

inal venenofum 5 ne quidem aliunde in:

veftum : Habet quidem araneas &: lacertas

fed eas non venenatas.Terrae-motus ibi rarc

aut nunquam,vel quando contingitînter pro-

digia habetur, Tonitru rariilime 3nonibiri-

gor eft nimius hyemis, neque ardor aeftatis,

Inter quadrupedes , notandi inprimis Equi3

quos Hobinos, live i^&hbytS vocant 5 ob mol-lem grefllim, magno in pretio habiti. Aftur-

cones olim di&os natat Johannes Major, ut-

puta ab Afturibus Hifpaniae in Hiberniam pri-

iuo

HIBERNICJE. 39

mb dedu&os. Ab hoc equi genere(ut id obi-

ter adnotemus) equites quidam levis arniatu-

rae di&i funt Hobellarii, De 2000 Hobel-

lariis, ex Hibernia contra Scotos3 per manda-tran regisD mittendis, fit mentio in rotulo Pa-

tent. an. 15 Edwardi 25 par. 2, membr. ip3

penes cuftodem Archivorum arcis Londinen-

fis ; Sed quot fuerint mitfi.> non comperi. In

exercitu Edwardi 5 Caletum obfidentis^ anno

Dom. MCCCXLVII > numerati funt (inter

alios milites) fub Mauritio cojnite Kildariae.,

Hobellai ii 27, 8c fub Domino Fulcone de la

FreignHiberno3Hobellarii 14. Ex hoc genere3

12 candoris eximii -> fnrpurd & argenteis ha-

benis exornatosîn Powpa Summorum Pontificumy

fejfire vacuos , fe duci vidijfe teftatur Paulus

Jovius. Neque hic praetermittendi funt Ca-nes illi venatici 3 quos vulgo, a perfequendis

lupis, Canes luporum vocant, robore, magni-

tudine3 &: elegantia eximiapraediti, Inter vo~

lucreSj Aquilas 5 Accipitres qui anferes capi-

unt^ Anglice êftaafcs^ aliis (m fallor) Pha-

fianophani difti, Falcones5 Haliaeti, dye Aqui-

lae Marinae & iEfalones. Item Galli (ut vul-

g6 appellantur) fylvarum^ iidemfcil. cum iis

quos Giraldus Cambrenfisj Diftin£ti 3 cap. 10

Topograph.Hiberniae3 Pavones fylveftres vo-

cat5 Pavonibus magnitudine sequales. Ibi eti-

am inveniuntur Margaritae 3 fed pleraeque vel

pallidae vel fubfufcae. His addendas pifcaturas

copiofae Saknonum, Halecum 8c Halecularum

|3tlcl}a£&$ vulgo dittarum^quae falitae & doliis

inclufae, quotannis , magno mercatorum lu-

cro3 in partes tranfmarinas exportantur. Ne-que pomim non iiic mem^rare magnam navi-

um multitudiiienij quae bobus, ovibus 3 carne

D 4 bovini^

4$ ANTlgVITATRSbovina^ coriis 3 pellibus^ lana 5 lino, plumbo,

ferro, ftragulis , &c. onuftae 5 noftra aetate3

folitae fuerunt quotannis ex Hibernia in par-

tes tranfmarinas exportari. Item ad Hiber-

niae Dignitatem 5 vide ii placet argumentumOratorum Henrici quinti Regis Angliae y in

Concilio Conftantienii 3 inter A&a ejufdeir

ConciliiMfT. in Bibliotheca Cottoniana.

Reftat ut aliquid hic dicamus3de viris fan&is

(maximis illislnfulae ornamentis) qui Chrift

Euangelium praedicaruntjprimis furgentis Ecclefiae Hibernicae temporibusyvel in ipfa Hibernia

3vel in partibus tranfmarinis. Ac\a eorum

licet compendio defcripta, juftum requirun

tra&atuni. Satis videatur hic indicare Hibernianij ob eornm multitudinem

5merit6 olim di

£fcam Infulam Santtorum 3 & San&orum Patriam. Nuda eorum noniina 5 etiam eorur

quorum res geftae defcriptae extant5fubjunge

re5 fnpervacaneum videatur : veruntamen ec

rum partem potiorem , una cum temporibi

,quibus claruerunt & aftis nounulliâptius pe

tant poftea qui volunt, in Diatriba noftra d

Bafilicis Hiberniae.

CAP. VIII,

J)e Taniftria 3Lege.Brekonica & Confuetudinibi

(LiBti 0QUi^m^QttzxittQ& <0afcst-tunD.

LEges & confuetudinesAnglicanaSjUiia cin

ipfoAnglorum adventu in Hibemiam, fn

Henrico II^fiurTe introdu&as^deinde ajohanr

Rere^nrmius ftabilitas&Dubiinii inScaccari<

ful? (igiiio fno relicl:as3non negandumjvim ti

mcn &: virtute noftea^pev aliqupt annoru cer

turia

HIBERNICJE.turias3non extendifTe3ultra regiones ab Angli-

ca gente habitatas liquet; Nam in caeteris Hi-

berniae partibus, vigebat Taniftria , cum lege

Brehonica 8c Gaveleto;quae etiam leges & con-

fuetudines inter Anglicos nonnullos y (etiam

melioris notae) pauhtim irrepebantût e Statu-

to in Parlamento Kilkenniae edito anno XLEdwardi III, fub Leonello Duce Clarentias

Hiberniae Locum-tenente^ Iiquet,in quo Angli-

cijin omnibus controverfiis3 gubernari juben-

tur3per communem Legem Angliae 5 & qui fe

fubmitteret Legibus vel Brehonorumêl Mar-chiarum^ proditor declaratur. Caeterum Sta-

tuto eo non obftante , Leges & confuetudi-

nes illae Hibernicae , a quamplurimis Anglicae

GentiSj hic& illic poftea erant receptae. Ne-que ante pacem3 fub Jacobo Rege redditam,

Leges Anglicanae univerfim ., per totam Hi-

berniam y receptae & agnitae. Lege Taniftriae,

(de qua nunc agimus) Jus haereditarium fuc-

ce(Honis3apud Magnates3feu Regionum Dyna-ftas3non obfervabatur3fed qui vii ibus & clien-

tela potentior 3 plerumque Senior 8c dignif-

fimus fanguinis &: cognominis defuntto Dy-naftae fuccedebat 3 Ifque 3 poftquam com-munibus populi furTragiis , vivente praedecef-

fore3 fucceuor defignatus fuerat, lanifta tumdicebatur, quafi fecundus 5 quod nomenderivatum videtur a Ihanis 3 viris apudSaxones honoratis , e quibus > qui fuperio-

ris erant claflis > Thani Regii, i. e. Regis Mi-niftri appellabantur. Dynafta iive Dominusfa&us 3 fe fuamque fequelam fuftentabat3

par-

tim ex terris quibufdam menfalibus y ^LogMSdi&is , prasfertim vero ex tallagiis vocatis

Cot&Wfag^&c.ad libitum fuum impofiti?, Ec-ckfias

ANTlgVlTATESdefise poffeffipnibus & eorum quibus fpecia-

lia concedebat privilegia 5 exceptis. Sic quotapud eos Domitii 3 tot Tyranni. Habebat is

Judices quofdam Brebonos di&os3 qui ftatis

temporibus ?fub dio5 in coile aliquo plerum-

que, efedibus aggefio cefpite conftruftisj Jusdicebant vicinis^coram lis litigantibus.Hi Juris

Anglicani imperiti erant, fe«j in rebus ad eo-

rum Judiciurn pertinentibus,Aphorifniis3par-

tim ex Jure Civiii & Ganonico defumptis^

partim ex praefcriptis Sc confuetudinibus qui-

bufdam Hibernicis, fe dirigebant. Et ut Bre-honos habebat unius fiirpis fivs familiae , ita

etiam Hiiroricos^ Medicos3 Chirurgos-, Poetas

Sc Citharoedos aliarum peculiarium familia-

rum , quibus fingulis fua afiignata funt prae-

dia. Afferebat etiam fibi (fi ex Dynaftis po-tentioribus effet) potefratem Belii vicinis in-

dicendij & cum iiidem Pacis ineunds. Caste-

rum, ut ad iegem Brehonicam redeamus 5 ea

lege homicidium 5 raptus & furtum nmlfta e

peculio, Eric dicTa^puniebantur.MuI&ae adju-

dicatae Brehonus habebat pro falario j>artem

nndecimam. Hoc mul&ae genus Scotr AFbani-

enfes (quibus idem mos in ufu olim erat) Cro

appellabant. Vid.Spelman. in voce Cro. La-trocinium vero ex finibus alienis importatunij

tanquam pro bono publico aftura, honeftum

atque laude & prse-mio dignum., more Spartas

& veteris Galliae3 exiirimabatur.

Duae aliss erant Confuetudines di£be d&ofet-

|>#& Gyc compaternitas & jFotEerfflg ^vfe libe-

rorum educatio a nutritiis 3 quae per tempo-

rum corrupi:elam 3 mukorum malorum erant

fontes 5 Hinc enim profluebant (quod mire-

risj combinationes Sc confoederationes Par-

tium

HIBERNICJE,. 43

tium, orta aliqua difcordia inter potentiores*

in omnibus rebus tam licitis quam illicitis. At-que itaêx his quas di&a funt5miferrima fubdi-

rum conditio 3 Jn locis ubi iftae confuetudines

vigebant^perfpici poteft.

Denique ut caput hoc claudamus3reftat tan-

tum ut aliquid hic dicatur de confuetudine

Gaveleti^nos Cftttel-iUllB dicinms.Ad Etymonquod attinet 3 Lambardus ejufque fequaces

exponunt effe fundum omnibus cognatione

proximis datum 3 a Sax. jijê-eal-cyn ; Sedprobabilius opinor Somnerus5 in GloflariOj a

Saxon. 3apel i. cenfus 5 tributumy penfio> &cyno^ natura, genus, conditio^ Sic <i?8t)el*&ttlQj

fundum fignificat cenfualem 3 vel tributarium^

redditui annuo 3 C£terifque plebeiorum pr&dio-

rum fervitutibus & oneribus obnoxium. De hocdifquirant alii. Hac confuetudine^ apud Hi-

bernos, Haereditas defun&i^ ( infra Taniftae

gradum) divifa ftiit aequaliter^ inter filioSj

tam nothos quam legitime natos5 & iis defici-

entibusj inter proximos haeredes niafculos*

faeminis penitus exclufis ab haereditate : in his

contra morem prifci Gaveleti Anglo-Saxo-nici3 quo faeminae folebant adire haereditatem3deficiente prole mafcula 3 & nothi exclude-

bantur ab haereditate. Hinc quilibet filiorum^

licet pudendaprefllis paupertate3generofum fe

exiftimans 5 agricultura^ mercatura, vel arte

aliqua mechanica inftrui dedignabatur. Ne-que eft prastermittendum confuetudinem eamHibernicam Gaveletiîn Venedotia3 live Wal-liaBoreali., etiam ufitatam fuifTe., ufque adannum 1 2 Edwardi Primi, quo, per Statutumde Rutland) ditta confuetudo fuit reformata,

8c ita remanebat^ donec demum anno 34 Hen-rici

44 JNTlgVltATESrici VTIIjper aliud Statutum v penitus fuit

abolita. Extant etianmum , ut accepi, volu-

mina nonnulla, in quibus confcrijHae funt

Hibernice Leges aliquorum Regum am;iquo-

rum Hiberni#, ante Anglorum ingreffum*

promulâtpe, quae ad formam Regiminis apud

veteres Hibernos detegendam 3 proculdubio

funt perquam neceflariae>& plenum merentur

fcrutinium.

CAP. IX.

T>c Hibernorum veterum Cognominibus •, &quando Cognomina cxferint ejfefixa

& familiis annexa.

PRopriis Hibernorum veterum nominibus

addita funt cognomina , vel a re gefta5ve!

ab animi qualitate, vel a colore, vel a corpo-

ris five nota aliqua , flve defe&u , vel a cafu.

vel irohice. Sic Nelius Rex Hibernise di&ui

eft Nigiafac , quod a Regulis 3 novem obfi-

des exegerat, eofque aliquamdiu, compedibui

vinftos, detinuerat 9 Brienus Rex , Boruma,

quod tributum annuum ita di&um, a Lageni-

cnfibus recuperaverat , Gaenfela , Sapiens

S. Barrus , Finbarrus , five Barrus albus, SCominus, Fada 3hoc eft longus_>&: JEd Clericu

barbofes 3 a praelonga barba ita di&us, in im-

preffb Mariano Scoto, ad an. MLIII^male At-

dericus vocatus. Non fecus ac apud Graecos

Seleucus III Rex Syrix di&us eft Ceraunus^ i

Fulmen, ob praecipitem naturam, Ptolemaeu

VII Rex IEgypti 5 Phyfcon , five ventrico

fus 5 ob ventris craffitudinem 5 & (ut caete

ro

HlBEKNIC M.

ros pr£termittam)Ptolem£Us penultimus^-

letes, ab infano tibiarum amore : vel ut, apud

Romanos , M.Valerius di&us eft Corvus , Sc

pofteri ejus Corvini , qubd Gallum provo-

cantem, Corvi advolantis op , duello interfe-

ciflet, aiter Scipio, Africanus, alter3 Afiaticus,

hic, ob partas vittorias in Afia, ille, in Africa;

Sic qui abfente patre editus , Proculus vo-

catus, , qui defun&o , Pofthumus , & qui

claudus, Claudius. Sed de cognominibus

Romanis ,qui plura fcire avet , confulat

Plutarchum, in vita C.Marcii Coriolani. AdHibernica jam redeo. Atque notandu hic quodveteres Hiberni pr&ter cognomina , de qui-

bus fupra fit mentio5nomi'na alia etiam , mo-re illo antiquo, e paterno nomine acceperunt,

ut Dermitius filius Cormaci , Cormacusfihus Donaldi , Donaldus filius Tirdelva-

ci, &c.

Regnante tandem fupradi&o Brieno , Hi-

bernorum Cognomina , iive familiarum no-

mina coeperunt efiie fixa pofteriique tradi-

ta, cum prsepofita vel afpiratione h , vel

voce ua , qiicS poftea mutata eft in voca-

lem [ ] & fignificat unum e pofteris vi-

ri alicujus Primarii , ut O-Brien , O-Gon-ner , &c. Non paucae tamen familiae , per

aliquot poftea annorum centurias ( quodfatendum) fixa cognomina non afliimpfe-

runt. Obfervant alii circa annum Dom. Mil-

lefimum, (quo vixit Brienus) Cognomina eti-

am fixa eife cocpifTe, in Gallia , Anglia & Sco-

tia,primum inter nobiliores,& pedetentim po-

ftea,inter alios inferioris uotae. Denique in Hi-

bernia , nonnullis ex fingulis familiis Hiber-

nicis^ etiam poftquaia cognomina efient fixa,

45

agnomina

antiqvitaiesagnomina quaedam fuerunt addita^ ut Bane

i. albus^ Boy , i. flavus, Bacca 5 claudus

Moil 3calvus^ &c. Idemque md; fenfin

inter aliquas Anglicae profapia&^familias ir

repfit. De hoc argumento plurium cupidu

petat Paralipomena Anglica , five reliqui-

as V. CL. Gulielmi Camdeni 3 ubi meffem iuveniet uberem, praefertim de Origi-

ne Cognominum Anglicorum. Ad alia jan

tranfeamus , quae ut difficiliora 5 ita forti

gratiora.

G A P. X.

HibernU Antiqm Tofuli & Loca 9 de quibu

fit mentio apud Ytolemmm 9 qui florv.it

fub Antonino Pio : una cimi adjun&is

Nominibus recentioribus.

REm arduam hic aggredior 3 tantaqu

obfcuritate paflim involutam 5 ut hae

reant faepe qui acutillimi quicquam cert<

ftatuere. Siquidem nomina antiqua 3 temporum revolutionibus .> ita mutata funt •> u

in hodiernis^ faepiflime vix vefrigia aliqu;

veterum remaneant3&3ut cum Senecaloquar

nova Vrbium fundamenta jaciuntur 5 novi

Gentium nomina D extintlis nominibus priori

hus j aut in acceffionem validioris converjis

oriuntur : Idcirco tanquam optimi ducehabendi Iocorum fitus > prout a Ptolemaeo

exMarino Tyrio plerumque defcripti in

veniuntur . Facem mihi in multis '

y quoi

libens fateor ^ praetulit Camdenus 5 quan

HIBERNICJE.47>

quam non negem 3 in non paucis 3 me, ve-ritatis iludio, ab ilio diffentire coactum.Neque deerunt (fpero) alii 5 qui plu-ra invenient cqrrigenda. Interim hxc >qualiacunque funt 3 ordine digefta Alpha-betico D le&ori hic vifum efi: exhibere , u-na ctim Tabula Chorographica fequente Hi-berniae veteris, fecundum Ptolemaeum., addi-tis duntaxat Lucenis , ex Orofio y qui cla-

ruit fub Theodoiio Juniore. Ad notatio-nem graduurn longitudinis Sc latitudinis

quod attinet^ vide Ptolemaei regulam5 lib.

29 cap. i , quae & femper obfervanda3 ad

finceram le&ionem cognofcendam.

^cn^^m^ _ R^KO_30G_DII ¥/^{\

4

^^T2pft*V

rj«|

<

ôtf

GNAXI

_£js*Rigli

£b_-_-V

Labervn /,jfi

„__J_L.£_-J

*A2* *^\_p'

*r*f

G^G-Ust

.^x

. "ji

!__*_*_ki y<

Q

&* >. ô^^î^r^^J^d&T-ana.

iftu

Vanii

_J/. H-__U- /c-rf

HlBERNICJE. 49A»

Argite flu.0" Nunc pcJrtus feu lactis

lium. di&us Loghfoilji\ agro Lon-dino-derenfi , Camdeno 5

S//?7/y lacus.

Aufona flu. aL Fluvius e lacii Curb e-

Aufoba. tuiflus , qui Galviam per-

luit. Hic flu. idemeitopi-nor cum Gaivia feu Galiva,

cujus meminerunt Annales. Rofcomanenfes 3 ad ann.

1177& npo. Flunien Gal-viam Urbem nomini fuo

adoptafie videtur. Sed no- •

minis ratione venentur alii.

Auteri fofuli. Hi olim incolebant partes

aliquas regionum , quas ho-die comitatus Galvienfis Sc

Rofcomanenfis dicuntur.

Auterorum nomen in fb

prodit Atheuria urbeculaB. ' in pago Galvienfi.

Eoreum Fromon* Hodie g&sfaf l^riettg &C3I5

torium* al. Telen , in Donegallenfi

Comitatu.Brigantes p$. Habitabant regiottes quse

nunc appeliantur comitatus

Catherla^henfisj Kilkenni-

enfis & R ginalis.

Brigus flu. aL Hodie Barous di&us5 quiBirgus* , Neoroau&us , poft aliquot

milliariajSuiro fe confotiat*

Hi tres fluvii eBladinis mon-tibus Hibernice Sien-bloom^

profluut38c divifis alvcis diu

decurrentes* unotande eo*

s°

Buuinda flu.

G.Cauci pp

ANTISJJIT ATESdemq; oftio in mare fe exo-

nerant5prope turriculam de

Hooîn agroWexfordienii.

unde tres forores ojim di£foe,

Qiii5 nomine non prorsu:

deperdito3 Boiniis hodie di-

citur, Nechamo^ Boand flu-

vius in Midia^ a Boan di£ti«

one tam Britannica quanHibernica.,qu3f velocem iig

niflcat 3 ita3 ut opinantur

denominatus.

Olim incolebant regione

quse nobis hodie comitatu

Wickloeniis & Kildarenii

appellantur. Hi de CaudGermanix orti videntui

Vid. Ortelii Thefaur.Geograph. in Chaucis.

Corimdi & V-di£ ahVodiiôp»

D.Darniij vel T)a-

rini ptff

.

Hi olim infidebant regi

ones quas hodie dicuntn

Com.CorcagienfiSjTipperj

rieniis St Limericeniis. Coicagia urbs Coriondoru nc

men in fe prodere videtui

An Coriondi hi a Corits

nis Britannix in Hiberniai

demigraverint^dubiii. Haumultum fane abludunt nc

mina.

Incolebant eas regiomqii3£ nobis hodie vulgo aj

pellautur Comitatus Lot

don-dery^ Antrim Sc Tir-oei

In Deria folim Vaire-ca,

gaic } nominis Darniorui

VauroncL fiu*

D.DumiWr

HIBEK NICM.nonuull^ fuperfurit reli-

qiu>5 uti etiam in Dalrieta,

quo noniine ager Ailtri*

menfis., vie! magda ejus pars

Routa hodie difta^ antiq.ui-

tus appenabatur.

Camdeno5 jlumen quod

Corcagiam pr^fiuit^ Giraldo

Cambrenfi ,(ut ille habet)

Saverennm. Girsldus qui-

dem Topogr. Hiberniae di-

frinft.i5-cap.65 afTerit Save-

rennum & Luvium per Ccr-

cagiam ( Provinciam fcil.

ita diftanij nou urbemjma-nare. Fkivius vero qui ur-

bem eam circumfluit3 hodie

L tus diciturj&i eundem ef-

fe cenfeo cum jam difto Lu-vio. Daurona autem nunc(ni fallor) Aven-more^ i. e.

fluvius magnus 5 qui Ocea-num prope Yoghallam in-

gredûr.

Dunamaufe 5 in Gomita*tu Regin^ ut fitus ioci a-

•pud Ptoienixiij aquointeriirbes medkerraneas nunie-

ratuiyndicare videtur. Ibi^

ante aliquot fecula^Marchias

- comites caftruin iiabuerunt

firmiffimuyxditipri colli im-

pofitum3 cujus cadaver eti«

amnum vifitur. Camdenusquafi fub alio fole locat 5 8c

Dunnm vult effe in agro

5*

E v

r*5*

Pur. flu.

E.

Eblana urhs.

Eblani

Blaniifof. al.

Edri Infyla.

ANrigVlTATESDunenfi.Zto«w prifcis Cal

lis5 Britannis & Saxonibus:

montem feu collem denota

bat , unde Lugdunum ii

Gallia& Dunelmum, Camalodunum Sorbiodunum& fimilia in Anglid manarunt.

Dingliae finus5 feu Mangflu.oftium5in agro Kerrien

fi5 Camdeno, male fluviolu

qui Traleiam praeterfluit

Z>#r.Britannis aquam denotat, ut habet HumfreduLhuydus Cambro-britannus 5 8c ventos venare vi

detur qui aliam vocis origi

nem indagat.

Dublinium Hibernias Metropolis , Jocelino , Athcliath) aliis , Ballecliath^ i<

eft3 Opidum fuper crates 3 ut

pote fubje&is olim in palu

ftri Ioco cratibus 3 condi

tum.

Incokbant regionem pro

pe Dublinium quae nunc a

ger Dublinienfis appella-

tur, nec non Midiam, ve

majorem ejus partem

Plinio 5 Andros.

Infula a Ptolemaeo 3

ter eas ponitur quae

entali parti Hiberniae

jacent. Et eadem eft i,

conjicio^ cum Beg-Eri 3 i<

Hxin

ori

adut

Hl

Irdini pop*

G.Gangani p]>.

H.

Hieron 3 id efi^

acrum Prom.

I.

Isrnus flu.

Ifamnium From.

BEKNIC JE.

eft, parva Hibemia , Infula

fuboftium Slani flu. in a~

groWexfordienfi. Camde-nus Berdfey al. Enhly vukelTe , quae ad Caernarvo-nenfem agrum in Wallia

fpe&at. Sed perperam o-

pinor*

Hi olim habitabant regi-

ones quae funt prope lacum& flu.En^fpeciatim utram-que Breniam &: regionemquae hodie appellatur com.Fermanaghenlis. In Erno^

nominis Erdinorum reli-

quiae fuperfunt.

Incolebant Tuomoniam& auftrales aliquas partes

agri Galvienfis. Camdenusortos putat a Concanis Hi-

fpaniae 5 a Scythis procre-

atis.

Grenore^non longe a por-

tu Wexfordienfi. Sunt qui

locum2 Salangam^ & poftea

montem Domini didhim vo-

lunt , vel montem S.Domi-*nici (OiTorienfis fc.jde quoIoquitur Giraldus Cam-brenfis, Topograph. Hiber-

ni<e dift.i 5 c.5.

Kilmar flu. in agro Ker-rienfi, ubi porcus eft 110-

bilis.

Nautis di&uni&afatjrttlflr

fojelattO^ in agro Dunsnfi.

E 3 .Cun-

53

^ ANTIQVITATESJiiernk. Dunkeran efle cenfuit

Camdemis ad Iernum flu.

Quid judicem nefcio : in

L. hac re me csecutire fateor.

Laberus. Forte Cenanus^ vel Cane-

«/Wjtemporisprogreflu nunc'- vulgo Kelh in Midia, anti-

quitus inter infigniores ur-

bes numerata 5 Jof. Moleiio3

Amprefion riefcio qiv^Cam-deno3 Killair in Midia Oc-cidentali.- $ed in hac urbc

T ., . indaganda defudent alii.Libmus, a/. Li-

SIigous flu# quem siich-toeus Jiu. neium Vocar Giraidus Cam

'brenfis,&: iitus apud'Ptole-

insum vSIigos fmum mdicat. Camdenus male eun

dem vult cum Liffio flu. qu

DubHniurii perfluit.

Lmnl Infida. Nunc Lctmbey^ Infula li

tori vicirra, ad agrum Dublinienfem fpe&ans 5 idqu

tum nomen indicare vide

tur5 tum fitus apud Ptekmûm., Camdeno

5 Kamfejapud Penbrochienfes , i

Wallia. Lambeia exponi

tnr infula agnortftn 3 ficui

jam dicta Ramfeia 3 inful

arietum^ Sc Shepeia in Caii

tiop infula ovium.

Logia.fcu. Bannus flu. ( ex Lac

Logh-eagb ampliffimo eiiiU

fus) in limite Orientali a

griLondinodereniis, opin.v-a-innrmt

HI BE RNICJE.Salmonum pifcatione cele-

bris^ Villanovano, corrupte

Bone^CamdenO) IacusL0g&-M. foil,

Macolicum. Mercator Sc Camdenushunc locum Malc vocant.

Sed ubi Iocum fic di&uminveniam, planenefcio, Egoexiftimo Milich^ efle, quamShenanus alluit 3 in agro

Galvienfi : necmukum ab-

fonant nomina.Menafia. Situs apud Ptolemseu^Wex-

fordiam indicat. Sunt vero

qui eande cum Waterfordia

putantj Hibernis Sc Cambris

Vort-largi di&a.Vox jFojo

inpofteriore parte utriufq;

nominisj exoticam fapit b-

riginem jAnglis & Germanisvadum figniiicat vel traje-

ftum, Sic $bxtQ$b in An-glia^ utraque Francofordia

in Germania ^ a vadis vel

trajeftibus nomina fua de-

ducunt.Menapii py. Incolebant regiones quas

nunc Comit. Wexfordien-

fis 8c Waterfordienas ap-

pellanhir* An ex his5 vel e

Gallias Belgicx Menapiis,

Caraufius ilie fnerit ,qui

purpuram in Britanniaal-

fumpfitjDiocletianO & Ma-ximiano iniperatibns3

non fa-

cilequis dicat.Videcur tame

E 4 ,

fuiiTe

5*

Modonus flu.

mNagnata. al%

Magnata.

Nagnatg ppal.Magnap.

AJXflgVIT ATESfuifle ex Menapiis Hiber-

niae, nam Menapie civem

eum diferte appellat Sextu

Aurelius Vi&or. £t Menu-

pa Vrbs ( ut re&e notai

Camdenus) Non in Belgica

fed in Hiberma a Ptolemxc

ponitur y licet Menaporuvpopulus utrobique ab eo

dem ftatuatur.

Nunc (antiquato prion

nomine3) Slanus vocatur5h

agro Wexfordienfiût fitu

apud Ptolemaeum innuit.

Hanc urbem iniignem ap

pellat Ptolemaeus. Situs loc

apud eum , locum aliquen

denotare videtur non pro-

cula Sligoa. Atqui in e<

tra&u5 nulla (quod fciam^

veftigia fuperfunt urbis fo

dic\ae5 ita omnia delet tem-

poris vetuftas. Sunt quiden

nominis antiqui reliquiae, ii

Magio hodie Maio , (cuju,

meminit Beda) nota proxi-

mi ( ad auftrum ) comita-

tus vilia 3 Ptolemxi tamer

Magnatam fuifTe3 repugnat

fitus diftantia^ Forte fufpi-

centur aliqui urbem locc

fuoapud eum paulum extur-

batu. Sed haec viderint ahi,

Nagnatas, vel> pro exem-plarium varietate, Magnatiincolebaijt regionem quae

HI

Notium> five au-

jirale prom.

O.Ovoca al.Oboca.

fiu.

R.Ravius flu*

Rheba.

Ricina Infula.

Rigia al.Regia.

Rigia al. Regia

altera.

EERNICJE,hodie dicitur ager Sligoen-

fis ^ fortaiTe etiam pagumMaionenfem.Nautis ($)i(fe!M)ea& inco-

mitatu Corcagienfi.

Aven-more 3 vel Owen-more ut vulgo appellatur,

id eft , fluvius magnus, qui

Arkloam praeterfluit in a-

agro WieKloenfi y JofephoMoletio , perperam, ^trcel-

Hus di&us.

Ernus fluvius ex Erno lacu

emiflus 3 in agro Dcnegal-lenli, a Giraldo CambreniiSamarius di&us^ a Camde-no3 Mercatore ic Spenferomale Trowis.

Rheban ad Baroum flu.in

agro Kildarenfi 3 nunc fo-

lum caftello notaôlim urbe.

Infula Recranjmlgb. Ra-chhn^ Plinio, Ricnea 3 quae

hodie pars cenfetur

Antrimenfis.

Gerardo Mercatore, Li-

mericum 3 Gulielmo Cam-deno5 e nomin&& fttu pro-

babilius 3 locus aliquisnon

procul a Loghrie lacu in-

fulofo & amplo 5 in queni

Shenanus flu. fe refundit.

Camdeno Reglis in Infu-

la (petrosa) Lacus Verg^ u-

bi S. Tatricii Purgatori"

um . Atqui refragatur uimiiuis.

agn

5*

Robogdiiâl.Rho-

bogdii:>& Venni-

cniiy pop.

Rhobogdium

Prom.

S.

Senus flu.

V.ZtdU} vel Vodiiy

vid. Coriondi.

Velabripop. ntin-

nullis exempla—

ribus 3 Vellibori.

Vennicnii pop.

vid. Rhobogdii.

JNTlgVIT A?ESfitus apud Ptolemaeum, tumipfius Inful e exiguitas-, quae

continet vix tres quartas

partes unius acrae ordinariae

Hibernicae. Ego cenfeo Ath-nery^ feu Athenriam efTe

3in

Gomitatu Galvienfi.

Incolebant regionem quae

hodie appellatur* ager Do-negalleaiis, necnon partemagri Londino-derenfis.

Extremum totius Hiber-

nise Promontorium quodOceano Deucalidonio in-

cumbft 5 in Pen-infula de

InU-Oen.Shenanus 5 Orofio Sce-

na 5 fiuvius totius Hiber-

niae celeberrimus 3 e mon-te Slew-neren (ita di&o a

ferri venis quibus abun-dat) in agro Leytrimenfi

effufus.

Incolebant partes Kerrias

Boreales j An ab Iberis ita

nominatij dubium. His Lu-cenos vicinos facit Orofius^

ad Scen* fluminis ojUum.

Vennicnium Nautis ?$3&1£-&?ft0 •> aliis

Prom. Ô^tl 1)080 3quod in cornu

Vidua fluvii 0-

fiium.

Vinderii flu.0-

ftium.

Voluntii p$. ctl.

Vluntii*

Vterni fop.

HIBEKNICM.tenuacur, iii agro Donegal-

lenfi.

' Lacus Suilly , in eodemcomitatu.

Carigfergufii finus > flve

Laganus rlu, qui ibi in ma-re te exonerat.

Incokbant regionem olini

di&am Vllaghfive. lliidian-i,

ubi hodie comitatiis Dunen-fis.His forte Ukonienfesno-men fufi debentî non5

quodaliiafferiuitjOllpmaino regi

antiquo ethnico Hiberniae.

Vei 3 pro exemplariumvarretatejbernijberl &Ju~erni incolebant auftraliores

Defmoniae partes. Forfan.GoJgniae fuerunt Iberoru : Enomine & pofitu contra Hi-

fpania^hoc conje&are licet.

Hsec?ordine alphabetico digeffimus. Caste-

rum non alienum «rit, quantulumcunque n\hic etiam annotare Ptolemasum 3 in Geogra-phiafua 3 Septentrionale Hiberni» latus pri-

mum defcripfifTe^ poftea Occidentale^ deinde

Auftrale3 ac demum Orientale -, tumque, poft

latera3 civitates mediterraneas:, ac poftremo

Infulas Hibernis-adjacentes^ Ex iis ver6 plu-

rimae hodie inter Infulas niagn?- Bntannix cui

propriores 5 numerantui, Ebudp fci. Maleos.,

Epidium, Mona-^da 8c Mona, quas ideo in

hac diiquifitions pr termiiljmus.; Deniquecum de antiqua Kibernia hic agatur , non ta<-

cendum eft^îKrd de ea Mareianus Heracle-

ota 3

fo JNtlgVlTATESota, in Periplo fuo5 tradit, Habet (Hibernia)

Gentes feu Frovincias XVl^ Vrbes infignes XVy

Promontoria infignia V y Infnlas infignes VI.

De Hiberniae veteris defcriptione5 hoc dixiffc

fufficiat.

CAP. XI.

Ve Hibernorum veterum Veftitu& Ornatu.

7. i. QAgum villofum cum limbo jubato veftis eft

OHibernica exterior 3 ad talos ufquefermedemida, In vita S. Cadoci Cambrenfis y Coc-

cula dicitur $ ubi & defcribitur quoddam genwindumenti quo Hibernienfes utuntur^ deforis ple-

numprominentibus )ubU^feuvillis^ in modum cri-

nium contextvs. Spenferus 3 in Dialogo inter

Eudoxum & Irenxum3 hanc veftem Iatine di-

ftam vult Maniile. Sed male proculdubio^Nam Mantile Hnteolum eft ad manus tergen-

dasfa&um3ut e Virgilioliquet.Êneid.i.i,Ubi

de iEnea a Didone hofpitio excepto3ita canit,

Jam pater JEneas^ & jam Trojana Juventus

Conveniuntyjiratoque fuper difcumbitur oftro ;

Vant famuli manibus lymphasyCerereq^ caniftrjf

Expediunt; tonfifque ferunt mantiliavi/Iis,

Et Georgic. lib^

' Manibus liquidos dant ordine fontes

German*, tonfifque ferunt mantilia villis.

Caeterum Ifidorus lintea pro operiendis men-fis fuo tempore Mantilia di&a notat. An-gli quidem hanc veftem a tpanfcli vocant 3 Sc

HIBERNICJE.in eodem fenfu, Radulphus de Diceto & Jo-hannes Bromtonus Mantillum habent^ quodnomen a Gallico Manteau derivatur^ pro pal-

lio nunc ufurpato. Atque ut Pallia Graecorumpropriae erant veftes , Sc Togx Romanoruniûnde Virgilius ^neid. l.i,

i

Confilia in melius referet^ mecnmque fovebit

Romanos, rerum Dominos^ gentemque togatam.

Ita Saga Hibernorum veterum. Hac vefte u-

tebantur etiam foeminae Hibernicae5talari quamgerebant tunicae fuperinduta. Neque inu-

(itatum eft idem veftimenti genus fceminis

Maclovia/ris in Gallia , id quod notabam,dum ibi efTem anno MDGXLIX. Porro ut

quod fentio dicam > valde probabile videtur

Hibernos hanc veftem laneam a Gallis veteri-

bus mutuatos. Nam Sagum Gallicum efTeno-

men afTerit Ifido.rus3& Saga propria fuifTeGal-

lorum veftimenta tradit Varro, L^ de lingua

Latina3 ubi de veftium generibus agens^ ln hia

(inquit)t

multa peregrina 5 ut Sagum , Rbeno9Gallicafiaunacumymajus Sagum & Ampbimal-lon Gr<eca. Idemdocet Strabo, lib.4. Geogra-.phiae. Hinc Galli fsepe Sagati olimdi&L Ha&e-nus de vefte exteriori Hibernica. De aliis Hi-bernorum veftibus, tunicellis fc. & femq-ralibus illis arttiflimis , Trowfes vulgo di-

&is; vix habeo quod dicam memoratu di-

gnum. Ad Etymologiam verbi Trowfe quodattinet , forte petenda a Gallico Irouf-

fer y conne&ere. Gir. Cambrenfis braccas

caligatas 3 feu caligas braccatas vocat 9 To-pograph. Hibernias diftinft. 3. cap. 10. Brac-cas veftes fuifTe varii coloris tradit, Dio-

dorus

ANTIQJJI T ATES-dorus Siculus. Pannus autem Ievidenfis vari

coloris, ex quo fcppe fa&a funt ea femoralia,

ab Hibernis Braccan appellatur. A talis vefti

menti ufu5dimidia pars Gallix Tranfalpkia

olim di&a eft Braccata, iicut altera pars, Cp>mata^ ob incolarum comas promiffas. Gallo:

Ita veftitos, fecum rlomam duxit Julius Cx-far, fed ibi in triumpnQ fuo Gallico, veftibu

decentioribus ami&os5 eos populo oftendit

unde iila.) ait Sueconius, vulgo canebantur,

Callos C<zfar in triumfhum dvcit: lirlem in Curit

GalliBraccas depfueruntîatu cUv&fumpferunt

Et Britannos olim iifdem ufos fuiffe vefti-

mentisj oftendit Martialis,

Gjham veteres bracc^ Britonis fauferk*

Uxores Hibernicst; fpro more veterrimo

velato capite incedebant 3 virgines nudo3 demiffis interdum a tergo cfinibus.

De Hibernorum veterum Oniatu ; admodum pauca mihi legehti occurrunt. Aliquos

regibus Corona aurea redimitos fuiffe fupr

diximus 5 & Reges margaritis in auribus fui

ufos 5 prodit Nennius. De torque aureo qu<

collum fuum ornare folebat Dermitius filiu

Cerbailli Rex Hibernise D :

Vid. Scriptor. vita

S.Brendani. Nobiles praeterea aftnulos aure

os in dlgitis olim geilaffe conftat.

CAP

HIBEKNIC M. i%

GAP. XII.

Vepifcis Equitibus & Peditibus Hibernicis^fed

potiffimkm de iis qui fuerunt mediorum tem-

pornm : Oeque eorum Armis & Cl^rnore mi-

litari.

Ntiquioribus feculis , Equites Hibernhi Se&.

equos nudoSj abfque ephippiis afcende-

bant^ Poftea fellis utebantur^fed abfq; ftapede

iive fcala ea equeftri-, qua hodie utimur, ut in

equos nos ce4Iocemus. Hiq*, Equites5vel haftis^

vel fagitris dimicabant. Aliqui praeterea (mc-

diis feculis ) loricis ferreis erant armati.

Neque mos ille equitandi inufitatus eratolim

ipiis Anglis, ut teftantur tam iigilla nonnulla

antiqua quae expreflam oftendunt Equitis An-glici imaginem 3 quam Statutum Parlamenti

Pontanae inchoati anno decimo Henrici VILIta porro Britanni olirn, ita Galii, Sc ita Ro-mani equitabant. Murchardidem unum e po-

tentioribus Dynaftis Hibernicis abfque ephip-

pio equitantem exprimit Gallus quidam qui

expeditionem fecundam Richardi 2 in Hiber-

niam metro Gallico defcripfit ; Equum vero .

ejus generoiilfinium (attende pretium) emp-tum aiferit vaccis 400. Equitibus Hibernicis

fervi quidam erant a pedibus Valtini vulgo

dictk, jaculis amentatis tantum armati, qui

eorum equos curabant. De Equitibus voca-

tis Hobellanis Dfupra a nobis diftum, .cap.

VII, nec hic repetendum. 'Itttt©- Equum fig-

*iificat5 atque inde forte vox Ij^gMjg.

Hiberni

i ANTI&VIT ATESHiberni mediorum feculorum Peditibus du-

plicis generis utebantur5 Quidam Gallo-glafliz

difti, caflide ferrea 8c lorica ferreis annulis

confe&a^ erant armati^ gladioque longocin-6ti 5 Item altera manu fecurim acutiffimam

geftabant >> more Gallorum illorum vete-

rum, de quibus Ioquitur Matcellinus, lib.19.

Alii levioris armaturas, Henrico' Marlebur-genfi Turbiculi 3 quibufdam Turbarii^ vulgOj

Kerni di&i, jaculis amentatis , machaeris, &cultris iive iicis , &ktyM8 vocatis , dimica-

bant. An tales fuerint cultri illi Seaxes di&i,

quibusolim accingebantur Saxones, quserant

alii. In rotulo claufo ann. V. Edwardi III,

memb. 25^ inter articulos in Hibernia obfer-

vandos, fextus eft, contra fuftentatores 8c du-ftores Kemornm & gentis vocat£ Ôie-HlClt,

nifi in Marchiti (iive confiniis) fuas proprias ad

cufias, Ita Archivum arcis Londinenfis. In

bello^ pro tympano , tibia utricularis in ufu

erat. Sic Laced&monios olim^ non cornuum tu-

barumve fignis^ fed tibiarum modulk^ in pr&liis

ufos teftatur A.Gelhus, lib. 1. cap.n.Ad Hibernorum antiquiorum Arma quod

zttinet^ eos arnus aeneis fuifTe ufos conftat, Sic

Graecosolim^ fic Bi itannos armatos certum.

Eft mihi sps fecuris miiitaris, rudi quidem£ed admodum antiquo opere, jampridem e lo-

co uliginofo in agro Letrimenii, effofTum.Hi-

bernis pr^cipuam fuijft gloriam in armorum ni-

tela9 aflerit Solinus, cap. 25^ 8c fpeciatim tra-

dit eos, qui fiudtbant cultui^ dentibus warinan-tium belluaru infigniiffe enfium capulosy& candi-

ckffe ad ebnrneam claritatemtLvbv3.Z\\m Loinfec

regem Hiberniae^quoddam haftae genus di&umLageniby ex partibus tranfmarinis ^ fecum in

Hiberniam

HlBERNIC JE. 6$

Hiberniam portaffe anno Mundi 3670., tra-

dunt (quain vere nefcio) Hiftorici Hibernici:

atque inde orieritalem Hiberniae Provinciam, /

Lageniam diftant voliint 3 cum antea vocare-

tur Coigidugarian. In Annalibus Rofcomanen-fibus 3 ad annum MGXC 3 fit menrio capitis

haft^ adlongitudinem unius cvbiti^ reperti in

fluvio Galliva tum defiCcato, De Hiberriorum

armis, tempore adventus Anglorum, fub Hen-rico II, iic Giraldus Cambren(is3 Topograph.HiberniiK5 diftincl:. 3. cap. 10, Tribus utuntur

arvnorum generibus lanceis non longis^ & yaculis

bink inquibus & Bafclenfium morem funt imita-

tiy Secvribus quoque amplis 5 fabrili diligentiti

optime calibatis^quas a Norwagienfibus & Ouft-

manniS) (de quibus poft dicetur) funt mutuatuVna tantkm manu & non ambabus fecuri percu*

ti ,!

n$s pollice defuper manubrium in longum ex**

tenjo itiumque regente y h quo nec galea ca-

put in conum eretla 5 nec reliquum corpus

ferrea lork£ tricatura tuetur. Vnde & in

Moftris ccmigit temporibus , totam militis cox-am ferro utcunque fideliter veftitdm y uno fe-

\curis iftu , pr<ecifam fuiffe 3 ex una eqid par-te coxa rum tibia , ex alterk vero , corpo-

re cadente moribundo : Lapides quoque pugil-

iares , jckm alia defecerint , hoftibus in con-

flittu damnafiffimos , pr& alia gente 5 prom-ptiks 5 & expeditiks 5 ad manum habent,

De fcutis eorum r nec non arcubus & fa-

gtctis fupra diximus 3 cap. 2. Gladius iis

ingens erat 8c prvdongus , una tantum par-

te acutus, quo ca^fim non pun&im pug-

nabant. Apud aliquos in ufu fuit Cu-do five Galea ferarum tergofibns' iiidu-

&<t 3 Uti habet in Nomenclatore fuo s Ha-*

F drianus

drianus Junius. Ocrearu ufum ab Anglis tand<

acceperunt, necnon armorum diverfa genera,

quae ad recentiora tempora fpe&ant, ideoqmhic prsetermittenda. In pradia ituri^ cum \v<

prope eflent hoftes, ut ab iis exaudiri poffent

clamore quodam Martio utebantur (uti fupri

dlximus) Farah , Farah , faepius iterantes

ScythaSj Germanos y & ipfbs Graecos&i Ro-manos tali olim ufos fuifle clamore., ante pug-

nam conftat. An vero a clamore illo Elelei

quo Graeci (uti fupradiximus cap.2) adprae-

lium euntes utebantur 5 vox Aleleu fluxerit

quam iterare folebant mulieres mere Hiber-

nicae 3in ululatibus Sc palmarum complofioni

bus, dum amicornm funera profequerentur

non definio : Nam de Graecorum habitation(

in Hibernia,parum aut nihil mihi Iegenti oc-

currit : Superefle quidem veftigia nonnulhveterum Graecorum in Hiberniaînnuit Eccle-

fia quaedam Trimmae in Midia 3 didta Gr^co-

ruw Ecclefia. De Dobda Epifcopo, Graco.

qui S. Virgilium ex Hibernia fecutus eft3 vid

Wiguleum Hundium 5 in Juvavienfium fiv<

Salisburgenfium Epifcoporum catak>go 5 &\ltx ejufdemVirgilii defcriptorem EberhardSalisburgenfis Epifcopi Difcipulum. Vidporro quae fupra diximus., de Nemethi pro-

genie. Pan militaris illius barritus dicitur in-

ventor, &: a tali' ftratagemate no&u , cum ir

Indica Bacchi expeditione y fubito hoftes in

fugam effent verfi^ ortum proverbium Terrot

Panicuf. Sed hoc extra oleas. Ha&enus dt

prifco milite Hibernico ejuftjue armis 8c cla-

more militari, nunc iconem ejus Le&ori vi-

fum exhibere,

A»

HIBERNICJE.

An Hiberni habuermt cnrrns militares £/•*

feda- olim diftos, more Gallorum & Britanno-rum veterum, non certo conftat. Sed verifi-

mile eft habuiiTe3 praefertim fi credamus ano-

nymo vitas S.Columbae fcriptori antiquo poe-

tice magis quam hiftorice Praelium Culedreb-nenfe^ anno 561 geftum, deferibenti. Habu-ifle currup illos quos Galli olim Bennas vo-cabant, ad ufum fc. viatorum, Sc alios, linguS

Gallica Carros di&os D quibus farcinae eorumvehebantur 5 certiffimum. Nefcio an operae-

pretium iit hic memorare certamina Ludicra(militiam quidem redolentia)Equitu Hiberni-

corum, qui jaculis ferro non munitis, lufus &fpe&atores oble&andi gratia dimicare fole*

bant^ necnon eorum ardorem in ferarur% Lu-porum puta &: Cervorum venationibus. Ve-natio quidem non parvam habet cum militia

affinitatem., &:, fi Xenophonti in Cyropaediacredimus, ad fortitudinem adfequendam eft

omnino neceflaria. Beda (Ecclef. Hiftor. lib.

1 5 cap. i 5) Hiberniam Infulam voeat Cervo-

rum venatu infignem. Sed haee Gorollarii

loco*

F 2 CAP,

C AP. XI II.

Ve frifcis Exatlionibus Hibernicif9 ditfis Bo-naght3 Sorohen, Cofhery, Cuddy3Shragh

& Mart : Veque Tributis ab Anglis in-

troduaiss vice Bonaghti3 vocatis

Copc & Ettierp.

Onagbt Exa&io erat pro Domini libito im-

Jpofita, ad alendos Equites y triarios quosGallo-glaffios appellabant & alios pedites le-

vioris. armatura^ quos Kernos vocabant. Ifti-

que milites ita fuftentati , aliquando promif-

cue Bonagbti dicebantur.

Sorohen Taxatio erat quater in anno impo-

fita Iibere tenentibus^ (ftve iis qui prsedia ha-

bebant5ad haeredes tranfmittenda) pro viftu,

hofpitio 8c ftipendiis di&orum mihtum.Cojherj exa&io erat Dynaftae Hibernici,

quando ab incolis fub ejuspoteftate Sc clien-

tela, viftum bc hopitium capiebat^ pro feipfo

fuaque fequela.

Aliae erant Exa&iones di&as Cuddies , five

coense no&urnae : Item alue (praefertim in Mo-monia) vocatae Skragh & Mart 3 partim in

nummis^ partim vel in pecore vel in cibo^ ple-

rumque pro Domini libitoîmpofitae. Hifq> di-

reptionibus nec non tafciis quibufdam, Anglice

CufttttgS dicTbis_5 vel quando Dominus iter in-

grediebatur, vel epuio aliquem excipiebat 5

vel e fimili occafione , impofitis, prifca ple-

bis Hibernicae conditio pene fervilis perfpi-

ci poteft.

Hibernorum

HIBERNICjE.Hibernorum veftigia premens Mauritius

filius Thomae poftea Comes Defmoni^ 3 An-glorum (uti fertur) fuit primus qui fubditis

impofuit tributa illa graviffima 3 Cop & ILi-

fcetp di&a, nummos fcil. cibum & hofpitium

pro militibus, & pabulum pro equis. Haec

introdtixiiTe fertur tempore Edwardi II Regis

Angliae* ad fuftentationem exercitus Regrs,

contra Scotos in Hibernia tum longe lateque

graflantes, fub du&u Edwardi Brufei y qui fe

RegemHiberniae deelaraverat. tlt ut fuerit 3

live is primus3 five non, Scotis poftea devi$:is,

ac pace reftituta3 Tributa illa3

*_ per longas invaluere moras :

Nam in plurimisHiberniae locis3per multos pa-

ftea annos3impofita3 mifellum populu graviter

afllixerunt, etiam non obftantibusStatutis qui-

bufdam Parlamentariis^quibus iftae direptiones

& expilationes prohibitae fuerunt, fub pcena

proditionis. Sed plus valent boni mores (ut

re&e Tacitus) quam bonae leges. De Comi-tis illilis Senefchallo Johanne Cctterell ,

morte mul&ato 3 Radulphi de LlrTord Hibei -

niae Juftitiarii mandato 5 quod multas graves>

extraneas & intollerabiles leges exercuijfety

tenuijfet 3 & invenijfet 3 vid. Joh. Clyn-niAnnales, ad annuru 1345-. Notant aliqui

hoc ipfum exa&ionum genus , uni ex jamdi&i Mauritii poiteris fuiiTe exitiale : NamThomas Comes Defmoni'<e , ob fimiliatribu-

ta 5 quae fubdkis impofuerat , capite ple-

xus eitPontanas , (quam Droghedam & vul-

g6 "tredagh vocamus)Februarii iânnoDomi-ni MCCCCLXVII, jufTu johannis Tiptofci

Wigorniae comitis Hiberniseque Deputati. At-qui Thomas RufTellus in Hiftoria Ceraldino-

F 3 rum 5

rum, quo authore nefcio, Defmonium fubla-

tum anerit5rnachinationibus Elizabethce Uxo-ris Edwardi IV, in ultionem verborum quae

contra eam3 ad Regem loquutus fiierat. Advoces ipfas quod attinet 5 Copn verbum eft

Anglicum, quod pecuniam fignificat, &: llt-

fcl£P3 iu mitiori fenfu, rts necejfarias^ qu£ vel

exdebitc^vel honoris causa (ut ait Spelman-

nus) Magiftratui) hoft>itzbusy feu feregrinantibui

-miniftrantur . C^terum in Hibernia, Exa&io-

nesiftae tanto rigore & infolentia fuerunt im-

pofitaEj neque porro certis temporibus^ neque

locislimitatae3 ut inde profluxerint depopu-

latio, exilium Sc extirpatio multorum e pri-

niariis fubditis 5 aliique ociofi facti , miferia-

rum& malorum temporam eventum expecta-

rint» Sic fere Jo. Davifius Eques aur. jacob

Regis 5 ad tempus^ Procurator in Hifiernia

Quibus miferiis addi poflunt(ex Statutoann

X Henrici VII^homicidia3raptus 8datrocinia.

ab ipfis militibusj quos exactiones iftae fuften-

tabantj frequenter perpetrata. Deniqueînva;

luerunt etiam paulatim5 apud Anglos nonnullos eminentiorisloci^ fpeciatim apud ComiteDefmoniaeÊxactionesHibernicae fupra memo

;

ratae, vel faltem earum pars maxima. Csete-

rum3claufo tandem Jani templo , altas Paci

beneficio3 fub Jacobo rege^ Legesterrae uni-

verfim receptae funt, tumque tributa illagra-

vifljma & direptiones evanuenuit.Ad alia jan

feftinamus : Siquidem de Exactionibus, fati:

fuperque didtum.

CAP

HIBEKNICJE. 71

D

CAP. XIV.

De Mir&bilibus nonmlln Hibernidc 7 Deque aliis

afcriptitii*.

E Mirabilibus Hiberniae, multafcripfit

w Giraldus Cambrenfis 5 fed fabulis niire

adn\ixta : Nonnulla etiam habet Nennius

Britannus, feculis aliquot Giraldo antiquior,

qu365quia Author eft adhuc ineditus^vifum eft

tranfcribere. Sic igitur ille ., in fine Hiftoriys

iiix ~De Prima Inhabitatione Britonum Britan-

nU 'lnfuU5 fub titulo 3 Ve Mirabilibus Hiber-

ni<e. Sed aliqua exemplaria Gildae nomen

futhocobiter annotemusj falfo praeferunt.

Efl ibi StagnumQnzpik Nennius) quod voca-

tur Luch-lein 5(hodie Logh-lein in Kerria)

Quatuor circMis ambiturJPrtmo circulo, Gronna

(nve vena * vel fodina) Stanni ambitur 5 Se- * Afferius

cmdo circulo , Gronna plumbi ambitur > 'Jtertio aucem &cir.ulo gronnh ferri ambitur^ & quarto circulo Fior.W*

groma &ri> ambitur. Et in eo ftagnomargarite «^j^mul\£ repriuntur ,

qumpnunt Reges in au- ^ aquis

ribmfuis. obdufta

Ejl aliud Stagnum quod facit hgna diirefcere grcnnas

inlafides. Homines autem findunt ligna , & vocanc.

poflquhn formaverunX>po)iciuni inflagmim^ &-

manent in eo> ufque ad captanni^ & jn capite

tnni Upit invenitur>& vocatur ftagnum^(ye\ m-

*ens lacus porius) Luch-echac. Hodie vulgo

logh-each 3 in Ultonia,

. Eft aliud Miraculum in regione qu£ vocatur

toAicmi Efl ibiMons qv.i cognominatur Cruc-

F 4 maury

ntaur 3 & efi fepulchrum inracumine illius^&

omnish^mo quicunque venerit ad fepdchrum^ &exienderit fe juxta illud^ quamvis brcvis fuerit

homo & parvus^fimiliter longitudoSepulchrijux-

ta ftaturam hominis inveniturs Et fi fuerit lon-

gm & procerus , etiamfi fuerit in longitudine-

quatuor cubitorum , juxta ftaturamunius cujuf-

que hominis •> fic tumulus invenitur. Et omnkferrgrinus ttdiofus 3 qui tres fieCtiones fleftave-

rit , juxta illud^ non erit t&diumfvper eum 3 «/-

que ad diem mortis fu£ 3 & non gravabitur ut—

lo iterkm iadio^ quamvis habithffet folus in ex-

tremis finibm cofmi. Hoc poftremum in qui-

bufdam exeiriplaribus 3 rectius ponitur inter

Mirabilia Britanniae^ in qua certe eft CereticS

five Ceretica^ quae ntinc nobis Cardigan-jhire

appeilatur. Sed ut quod fentio dicam, demiracnlo ipfo 3 commentiun eftnotiffimum:

in duobus vero prioribus,, N nmnius mifcet ve»

ra fai ]s3 De aiiisejufdem farin^: Mirabihbusr

apud Hiftoricos nonnulios flt mentio^ quae fci^

cns \vc praetereo. De Bernaclae iive Brancae

prodigiofa generatione, ex ligno in falo, tra-

ftutemporis putrefa&o., vid. Giraidum Cam-brenfem. Topograph.Hiberniae diftintt. i,cap.

ii. Bernacla anferini eft generis^ fero anfeye

fautominor^ pecfore fubnigroy C£tero cinereoy/S'

anferumferorum tnoxe volat^ftrept^falndes fre-

quentat 3 & fegetem deftruit. Caro autempaulo

infuavior eft & divitibus minhs appetita. Haec

fere GulielmusTurnerus.Vidi ego ligni putre-

facti fragmentum3 ex quo erumpebant minutaquaedam corpufcuia, teftis inclufa, ex quo ge-

nere3uti recepta eft opinio eorum qui prope ii-

tora habitant, aBernaclisfrequentata, tani in

ilibernia quam in Scotia 3 Bernaciae origi-

nera

HIBEKNIC JE.

nem fumere folent. Torrb h£C BernacU gene-

ratio non ufque adeo prodigiofa illis videbi-

tur ( inquit.jam di&us Turnerus) qui qw.d

Ariiotdes de vohfcre Ephemero fcripfitÎegerint^

quod in hypani fiuvio 3 ex folliculis quibufdam

irumPat. Ad hanc ophiionem firmandam vid.

porro aux liabet Jo. Gerardus^ ad finem hi-

itori^ iive Plantarunv Quid e contra objici-

tur^ petendum ex Poncani Rerum Amftelo-

dam. Hiftor. lib. 2. cap. 22., Sc ex Fabii Co-luntn$ Pifcium aliquot hiftona, Neapoli edita

159'. tltcurique, in re qus plenius fcruti-

niummereri vidcatur, nihil definio. Sed (ut

caput hoc claudamus) inter vere mirandanonomittendunv, licet fupra di&um., cap. VII, Hi-

berniam non gignere venenatum quicquam,

necalerealiunde lnve&um, habere tamen a-

raneas Sdacertas, fed easnon venenatas.UndeHiberniam de fe fuifque dotibus. 3 ita lo-

quentem introducit Hadr. Junius 3

Cui Deus & vnelior rerum nafcentium origo

Jus commune dedit cum Creta altrice tonantis9Noxia ne nolhis diffundant fibila in orkcterrifici creti tabo Phorcynidos angues?

Et forte illati comprtffisfancibus atris

Virofo pariter vitam cum fanguine ponant.

Caeterum an llgnum Hibernicum valeat con~

tra venenata-> quod aliqui aflerunt3non indig-

num eft indagine penitiore, eoque ftudiofius,

quia venerabiiis BedaEcclef.hiftor . lib . 1 3cap. 1 3

afierit omnia penh qua de eade infula (Htbernia

fc.) funt^contra venenu valere. ] enique vidimus

(iic porro ille) quibufda aferpente percvffisyafa

folia codicutfui de liiberma fneruni^ & ipfant

tafuram

rafuram aqu£ immiffam> ac potui datam, tali-

husprotinns totam vim veneni graffantis> totum

inftati corporis abfumpfiffe ac fedaffe tumorem.

Interim corrigendus eft Cardani error,qui lib.

io5deSubtilitate 3 pro Hibernia Britanniam

aflerit carere Serpentibw. H«c ejus afTertio

in eundem errorem duxit JuI.Gxf.Scaligeru,

licet ille immunitatis caufas a Cardano aflig-

natasj merito confutet^ Exercitatione 200.

1.

CAP. XV.

Ve Academik 5 five Scholis infignioribus Hi-bernia. Veque aliis , apud exteras nationes^

Hibernorum opera excultis*

FUuTe olim in Hibernia Seholas infigniores,

five ut nunc appellamus , Academias^ adquas Hiberni & Britones^ ac demum Galli ac

Saxones^tanquam ad bonarum literarum Em-poria confluxerunt 3 ex antiquis fcriptoribus,

fide dignis^ liquido conftat. De hac re , vid.

Bed. lib. 3. Hiftor. Ecclef. gentis Anglo-rum cap.7,& 27->&: lib. 45Cap.2d.Item Alcuin.

in profaica S.Willibrordi vica, cap.4,& lib.25

de vita ejus, carmine, cap.i>& 33^ Eric. Au-tifliodorenf. Monach. lib.i, cap.ultim. demi-raculis S. Germani , Sc Sulgeni vitam 5 a &-

lio ejus Johanne 5 (qui claruit anno Dom.MLXXXlX) carmine defcriptam. Inter

Scholas eas5 ut antiquiffima , ita olim emine-

bat Armachana 5 De qua, ita fcriptor vitas S.

Patricii3 qui eam tribus libris complexus efty

diu ante Anglorum adventum in Hiberniajn.

Ibi B. Patricw civitatem^ qu£ dicitur Arma-cha^

HIBEKNlCJE.)

cha, inftitmty in qua eft omnis Archiepifcopatitt

Hiberni&^ qu*m valde dilexit S. Patricius vip&v ^

venS) & in quafummum conftituit fuum honorem yct

feculaJn ipfa jam civitate^fcil. Armacha^Sum-mum Studium literale manet femper. GildamAlbanium ibi ad tempus Studium rexiffe tra-

dit Carodocus Lhancarvanenfis Superfunt

porro etiamnum nomina Praele&orum quo-rundam ibidem, fub ipfisi Norwegorum in Hi-

bernia faevientium temporibus, tanquam anti-

qui fplendofis reliquiae : Atque fi Florentio

Gartaeo credamus 3 ex M S. nefcioquo Ox-oniennY cenfus ftudioforum ejufdem Acade-miae 5 uno eodemque tempore olim feptemmiilium numerum exceffit. Sed hoc tranfeat.

/vuthor Annalium llltonienmim ad annumI02C (qui nobis eft 1021) Armacham univer*

fam tunc combuftam afTerit, eodemque incen-

dio periifle (inter alia ibi memorata) anti-

quam Cathedram Frtceptorum : Ad annum iti-

dem 1162 vel ntf^^Synodum 26 epifcoporum

coa&am afferit in loco di&o Cleonad^ praeii-

dente Gelafio Armachano Archiepifcopo , in

quadecretum eft> ut nullus deinceps ad The-ologiam publice praelegendam admittere-

tur 5 nifi qui Academiae Armachanae fue-

rat Alumnus. De Schola Clonardenfi , adBoinum flu. in Midia y haec habemus in vita

S. Finiani fundatoris, qui claruit annoi3om.DXXX, In loco qui Cluanaraird dicitur^ velut

Sol in medio cxli^ Finianus radios virtutum &falutaris doarina atque miraculorum illuftrando

wundum ^ emifit. Fama enim bonorum operum

ejuS) ex diverjis terr£ partibus -, viros illuftres^

partim ad fcriptwram facram addifcendamâr-

tim ad Ecclefiafticam inftitutionem percipien-

dam^

dam^quafi ad quoddam totius fapientia Sacra-

rium^ attraxit : quorum nominafunt^duo Kiera-

n% (Kieranus filius Artificti^qui Mac-It£ir di-

citur & Kieqanus Saigre) Columba-Kill & Co-

lumba filius Crimthaind^ duo Brandani (Bran-

danus filius Findlog£, & Brandanus Birra 3 qut

Tropheta in Scholvs illis & fanciormn Hibernenfi-

um habebatur) & Laferianus filius Nathfraithy

& Sinelfilius Maenaci^ & Cainecus filius Ne~potpsValand^ & Ruadan Lothra y & NannydLamdere , & Mugenoc Killicumuli^ & Epifco-

pus Sennach. Et in vita S. Moluas, Venit adfantlam Scholam S. Finiani 9 in fua Civitate

qn£ eft in confinio Laginenfium 3 & nepotum'

Neill : in qua Schola , multitudo SancJorum

Hibernia Vivinitatem apud S.Finianum fcru-

tabantur. Scholam ibi Academiam ve.I Gym-nafium fignificare res ipfa loquitur. Scholametiam eandem Ciceronis astate habuiffe fig-

nificationem 5 ubi vox grammaticalis non ad-

junfta fuit 5 e Cicerone refte colligit Johan-nes Caius 5 de Antiquitate Cantabrigienfis

Academiss lib. i, pag. 177. Neque dubitan-

dum eft 5 Studium de qu6 fupra , idem o)im

denotaffe : Atque itaeodem fenfu D. Hiero-

nymus ad Rufticum Monachum fcribens 5 vo-

cat Studia Galliarum florentijfima. Fuit& ali-

ud bonarum literarum Domicilium Roflas Jri

Carbria 5 antiquitus Rrff-ailitkri diftas 3 a

S. Fachnano 3 Seculo fexto ereftum \ Dequo ita Scriptor vitas S. Mocoemogi^ Habi-tavit S. Fachnanus in auftrali HibernUparte^juxta mare\ infuo Monafterio quod ipfe funda-vit. Ibi crevit Civitas 3 in qua femper manfit

magnum Studium Scholarium y qu£ dicitur

Roff-ailithry. Sanftum Brendanum ibi ar-

tes

HIBERNlCJE.tes liberales praelegiffe aflerit, qua authorita-

te nefcio , in Chronico fuo Hiberniae, Mere-

dythus Haninerus. Inter Academias itidem

numerandx funt fortafse Beg-Eriy fub S. Iba-

ro5Clonferta, fub S , Brendano, Bangora, fub

S. Congalloyilathena (in Fercallia) & Lif-

mora, fub S. Garrhago, 8c Leghlina y fub S.

Laferiano , Mirum eft fane, quod de magnis

monaciiorum agminibus, fub eorum tutelis, a

Scriptoribus traditum. De aliis antiquis Mufa-

rum S < 5n Hibernia3CafleIienfi fc.& Du-nenii

?fit nuda mentio in Epiftola quadam

Florentii uamei fupradi&i, ad Donatum nonita pridem comitem Thomoniae. Sed^de iis,

riifiil praeterea traditum reperi. De hac re3quiplura fcire avet D confulat profundae eru-

ditionis virum D. Jacobum Llflerium Arma-chanum y m Britannicarum Ecclefiarum An-tiquitatibus.

Venio jamad recentiorum temporum Aca-demias; & hic primo fe nobisorTert AcademiaDublinienfis, Johannem Lechum, Archiepif-

copum Dublinienfem 3 a Clemente V3 Bul-

lam procurafle fundationis Vniverfiitati* Scho-

lariu Dublinii5datam 3 Idus Julii^Pontificatus

anno 7, cert6 conftat. Sed per Archiepifcopi

mortem,qu3e fecuta eft lo.AuguftiânnoDom.MCCCXIII 3 irrito fncceflh. Anno vero

MCCCXX, Alexander de Bicknor fucceflbr

e jus in Archiepifcopatu Academiam de novofundavit 3 & Johanriis X X 1 1 authoritate

confirmari curavit. De regulis in ea bbfer-

vandis , en tibi ipfiffima Inftrumenti ver-

ba 3 In Dei nomine 3 Amen. Nos Alexan-

der de Bickjtore fermijHone divina Dublini-

enfis Archiepfcopus Voltmtus Concedimus &0rdinamus7

Ordinamus^ de confenfu & ajfenfu Capitulorum

noftromm S.Trinitatis & S. TatriciiVublin.

Magiftris & ScboUribus Vniverfitatis nofirs.

Vublin. qubd Magiftri aftu regentes di&£ Vni-

verfitatis poffint eligere Cancellarium^ Dociorem

infacra paginay feu jure Canonico. Ita qubd fi

in altera Ecclefiarum noftrarum S. Trimtatis

vel S. Tatricii ejufdem loci 3 in diUis fcientik

fuerit aliquis in iifdem facultatibus adeptm-, in

Cancellarinm pr<e omnibus Cfterisrfer eofdem.eli-

gatur. Et fi 5 quod abfit y in eleUione ejufdem

Cancellarii fuerit difcordia 3 quod tunc ftetut

eleUioni majoris partis diftorum regentium ih

numero duntaxat. Et CancelUrio di&£ Vni-

verfitatis cedente vel decedente3 alius infrt

XV dies eligatur^& idem eleUus nobis & fuccef-

foribus noftris pr&fentibus<) feu VicariUnobis ve

illis in remotis agentibus^ Sede Vubhnienfi ple-

na, & Sedevacante^ Cujiodi Spiritualitatis e-

jufdem^ pro confirmatione obtinenda^ infra quin-

decim diesy a tempore eleaionis prafentetur, pnconfirmatione fua petenda & obtinenda.Volumu

ad h&C} quod duo Procuratores atlu regentes^ckn

fuerit copia magiftroru regentium^fimili modo u

priks eliganturyEt qubd iidem Procuratores^ckn

Vniverfitas pr ^diftaC'ancellario caruerit^ vice,

fuppleant ejufdem Cancellarii.Et fi eletlio Can*

cellarii infra quindecim dies celebrata nonfue-

ritêxtunc devolvatjurifdiaio ad Officiale curia

Dubltn. Sede plena^vel Sede vacante ad Cuftodi

Spintualitatisy quoufq-y Cancellarius eleUusfue-

rit & confirmatuS) velfaltem aliquid non obfijiai

canonicuM} quo minks debeat confirmari. Con-

cedimus etiam quod dominus Cancellarius habea\

JurifditHonem fpiritualem in Magifiros & Scho-

laresjibi aftor & reus funt de Vniverfitate pr£-

dicia

HIBERNICM.difta, & in eorum familiares^ & approbationem

,& reprobationem teftamentorum eorum Magi-

ftrorum^ Scholarium^ & familiarium^ ac difpo-

fitiones bonorum eorum y fi inteftati decefferint,

Ita tamenquod multt* ipfis delinquentibus indi-

cend&) & emolumenta inde> & ex quacunque a-

lia caufa^ de JurifdiUione pr^ditta provenien-

tia^ in cifta quadam Vniverfitatis pr&dift& re-

fonantur^ convertenda in utilitatem dift<e Vni-

verfitatis communem 9 fecundkm difpofitionem

Cancellarii & Magiftrorum 5 & quod duas cla-

ves ciftds habeant Procuratores^ & tertiam nomi-

natns per Cancellarium-, Et inde diili Procura-

tores bis in anno ? coram Cancellario & Magi-

ftris regentibuf, computum reddere teneanturjvel

coram'Deputatis feuDeputandis abiifdem. Ju-rifditfionem verb noftram& Decani noftri S.Pa-

tricii pradi&i} in familiares noftros [& Canoni-

cos Ecclefiarum pr<edicârumy& adeorumfami»liares 3 & fuper gleba pr&bendarum exiftentes

nullatenks a nobisfeu ab ipfo Decano abdicantes t

Proviso tamen quod pro offtcio Cancellarii & e*

jus oneribus fupportandis 3 pro loco & tempore3fecundkm Vniverfitatis facultates honorificb or-

dinetur. Si vero Cancellarius pr^dWus vices

fuas aliquibusyvel alkui committere voluerity in

caufis fpecialiter & univerfaliter cognofcendisyfacultatem eidem concedimus per pr<efentes. Etfiab iifdem Commiffariis appelletury primb adeundem Cancellanum & Kegentes appelletury

quiperfe in di&a caufa appellationis cognofcenty.velper alios illavice', d quibus fi fecundo appel-

letur^ ad nos velofficialem curi£ noftr<e y feu Cu-

ftodemy ut pramirtitttr y ipfa appellatio interpo-

ncttur. Licentiandi infuper Barcalaurii^ in fa-cultate quacunque y prtfententur Cancellario

pr<ediftoy

prxdifto & Magifiris regentibus^ qui fi fufficien-

tem numerum^ pro tempore per ipfos ordinando^

Qbtinuerint A4agifirorum in eadem facultate^

pro literatura 3 & quoad illos & alios aliarum

facuitatum^ pro moribus > deponentium y quibui

credi voiumus^fi jurati de creduiitate deponm-

tur^ non obflante mtnoris partis numero hlagi'

ftrorum contradi&ioae^ iicentiehtur^ al&quin pet

gyatiam tranfeant Vmverfitatis. Etfi quis con-

tra iicentiandusJn quacunqne facuitate^ aiiqv.u

objecerit, & iilud m forma Juris nonprobaverit

eo ipfo babeatur pro maiitiosh opponente, & prop-

ter refufionem da mnorum & expenfxrvm pxrt

faciendarum 5 Vniverfitatis privilegio privetm

ad tempusy vel ad perpetuum^ prout Canrellari

& regentibus vifum fuerit^ habith confideratio<

ne ad quaiitatem rei obje&£& conditionem utri

ufque perfon*. Concedimus etiam 5 pro nobis 6fuccefforibus nofiris^ quod Canceilarius, de confi

lio Magiftrorum regentium & non regentium^ j

neceffe fuerit 3 Statuta condere poffit^ ad hono

tem & pacem Vniverfitatis 5 & ad fcandai,

dirimenda^ qu<e contingere poterint^ in eventu

& ilia Statuta dbent nobis & fuccefforibus no

ftris prtfentari, & per nos & eofdem fuccejfore

confirmari. Ordinamus etiam quodnos& fuccef

fores nofiri eiigere pofjimus fecularem in Theolo

gia regentem, vei de quacunque reiigi me^ qui i

Ecciefia nofira S. Vatricii pr<e fata aftuxlite

legat infacra pagina^ fine aiicujus contradiMio

ne vei calumnia 3 pfrpetuis temporibus in futu

rum< Ac nobis vei iiiis fucrejf.ribusnoflris agen

tibus in remotis, qubd Cxn:eliarim hoc fxcta

vice nofira & eorundem fuccefforum. (Eo non ob

ftante qubd Schoias fratrum ?r&li:x:orum a

fAinorum du&mus canonizandasS) Et.quod Cxnceilarii

HIBERNICJE*cellarm ele&us «, & a ncbk & fuccejforibus no~ftris confirmandus Juramentum nobis & fuccef-foribus noflris pr<eftet fidelitatis. tn cujus rn te-

ftimonium $ Sigillum noftrum , una cum Sigillis

Cafitulorum noftrorum S. Trinitatit & S. Pa-triai Vublin. pradiftoruntsprafentibus eft afpen-fum. Vatum Vublinii} decimo die Februarii an-no Vom. MCCCXX , & Confecrattonis noftrxquarto. Tumque S.TheologicE Do&ores crea-ti funt ibidem Gulielmus de Hardite ordinis

Praedicatorum 3 Henricus Cogry ordinis Mi-norum & Edmundus de Karmardin ordinis

Pra?dicatorum. Item ad gradum Doftoratusinjure Canonico 9 promotus eft GulielmusRodiart Decanus Ecclefias S. Patrkii Dublin*Qui %3nftitutus eft etiam primus AcademiasCancellarius. Le&uram TheoIogicam

3ab Ed-wardo \\\> ibi poftea mftitutam docet Rege-ftum Johannis Alani Archiepifcopi Dublin.

Cxteriim deficientibus facukatibus3 quibus

alumni alerentur , Academia ipfa paulatim

defecit. Remanebant quidem veftigia aliqua

Academise 3tempore Henrici VII 3 Nam in

Concilio Provinciali Dublinii habito^ \\\ Ec-

clefia S. Trinitatis, coram Waltero Fitz-Si-

mpns tunc Archiepifcopo Dublinienfi 3 con-

ceila funt 3 ad feptennium 5 Le&oribus Vni-

verfitatis , ftipendia quaedam , ab Archiepif-

copo, Suffraganeis &: Clero Provinci» Dub-linienfis, annuatim folvenda. Tandem vero

EhVabetha Regina ,Publinio Academiae ho-

norem reftituit : Nam Collegium SS. Trini--

tatis nomini confecratum, pofuit (in loco ubi

olim Dermitius filius Murchardi rex Lage-

nie, ccenobium omnium San&orum5

vul-

go di&um ai-âilotOif^ Canonicis Ord. Aroa-

G eenfis

cenfis conftruxerat) praediis ditavit & Aca-

demicis ornavit Privilegtis. Prinmm lapidem

pofuk Thomas Smithus Prastor Dublinienfis,

13 Martii anno MDXCI, ftylo Anglicanoj &9 Januarii MDXCM > ftudiofi primum ad-

miffi. Eidem poftea Collegio rex Jacobus

praeter annuam 388 librarum. & 15 folidorum

Monetas anglicae,e ^co , penfionem5 ampliffi-

mas in Ultonia pofTeifiones elargitus eft. At-

que haec unica nunc efVHiberni& Academia,

Athenae noftrss. Neque filentio prstermitten-ll.Drog- da eft Academia ^Pontanas ere£ta,authoritate

rx

- parlamenti ibi habiti 5 Menfe NovembriMCCCCLXV 3 coram Thonia Comite Def-monias , Deputato Georgii Ducis Clarentiae

3

Hiberniseque Locum-tenentis y & AcaêmiaeOxonieniis Privilegiis adornata. Caeterum ea

. Academia^ ex defe&u proventus y brevi e-

vanuit.

Fundationis Statutum ipfum fGallic^ promore illorum temporurn) typis antehac nonexcufum, Ie&ori integrum hic vifum eir exhi-bere3 ex Archivo Cancellariae Hibernia?, anniV Edwardi IV, cap. 46.

Item a la requifition des Communes3 §hte

purce que la terre <P Irland a nulleVniverfite

- idancedu riot 3 raale governance & extorfion dans ladite terre. Ordonne efl & eftablie & grantefar authorite du dit Parlement

5 que foit uneVniyerfite h la ville de Vrogbeda , en laquelleVniverfitkôuuoient efirefaits Bacheluers,Mai-ftres & Vo&eurs en toutes fciences & facultez yfi comme ils fonten PVniverfite de Oxenford,&

*ujji

HIBERNICjE.auffi d? avoir , occupier & enioier toutes ma-riiers^ libertes^ privilegesi& loix , & laudables

coujlumeS) que la dite Vniverfitc d"* Oxenford a.

occupie & enioie. Perainfi qu* elle ne foit pre-

judiciable au Maire 5 viccmite , ni communautede laville de 'Drogheda. Ita Statutum.De Academiis apud extei-as nationes ab Setf. 2

Hibernis excultis^ Parifienfi nimirum in Gal-lia, &: Ticinenfi, five Papienfi., in Italia, vid.

quaehabet Notkerus Balbulus, vetufhis cae-

nobii Sangallenfis Monachus, lib, de Geftis

Caroli Magni, quem ex MS. codice Bavarico,

edidit Henricus Ganifius^tomo I antiquae Le-ttionisânno Dom. MDCI. Gonfule etiam D.Rothaeum, in Brigida Thaumaturgsl 3 & Hi-

bernia refurgenter.

GAP. XVI.

t>e antiqua Vifpofitione Epifcopatuum

HibernU.

PArnafilim Hibcrnicum obambulavimus •

Nunc Sedes Epifcopales videamus. Jo-hannesPaparo Presbyter Gardinalis tituli S.

Laurentii in Damafo , Legatus ab Eugenib

III, in Hiberniam miflus quatuor Pallia fecumdetulit,quas (ut alias diximus) in Synodoha-bita Menfe M**tio , anno MCLII, quatuor

Archiepifcc \didit,Armachano fcil. Dub-Iinienfi,Cafk & Tuamenfi. De locoSy-nodi variant Scriptores ; Nam aliqui in eoe-

nobio Mellifontis, alii Kenanufas five Kenli-

fae, (quam hodie contra&e Kelh dicimusy

G 2 int

in Midia habitam volunt. In ea Synodo cui-

libet Archiepifcopo certus Suffraganeorum

numerus fubje&us eft &: affignatus. HorumDifpoiitio 3 in codice Cenfuum cameralium

Centii Camerarii 3 qui fuit poftea Honorius

III, ita exhibetur.

Sub Archiepifcopo Arnutchano*

fConner. ^fConorenfis.

Du-daleehlas. |1'Dunenfis.

Ludurienfis,

al.Louthenfis.

Clonardenfis.

.

l!ori' l Kenanenfis,

y bl" .-)z\.KeUenfis.m?* Ardachadefis.***'

jRapotehfis.

ccp.

Ej>if-

cofa.-^

tusde

Lugud.

Cluainiard.

C®nnanas.

Ardachad.Rathboth*Rathlurig.

Sive

rece-

tiori-

Damliag.

^Darrich.

Rathlurienfis.

Damliagenfis

zl.Dulekenfis.

LCDerenfis.

De hac Diftributione3non pauca hic notanda :

Nam fi ad recentiora tempora veniamus., Se-

des Clonardenfis , tfenanenfis ^ & Damlia-genfis, non diu poft Anglorum adventum in

Hiberniam, coaluerunt; ideoque Epifcopi jaminde 3 a Midia 3 in qua diftas fedes fitae y fty-

lum mutuati 3 Epifcopi Midenfes funt appel-

Iati. ItemSedesRathlurienfis adje&a eft Ca-tnedr<e Derenfi. Ad Luguduuenfem quod at-

tinet , lllius Sedis Epifcf ^s quandoqueLudunenfis Bvc LuguduneiM^. , quandoqueClochorenfis dicebatur. Nam licet illse

duas Sedes ( Ludunenfis & Clochorenfis)

origmitus fuerint diftin&as , tandem tamencoaluerunt,

HIBERNICJE.coaliierunt & unitae manferunt , ufque ad

tempus Davidis O-Bragan Epifcopi Clocho-

renus (qui vixit fub Henrico III,) Tum vero

omnes Ergallias five Urielis Decanatus, qui

olim fuberant Epifcopo Ludunenfi iive CIo-

chorenii , una cum ipfa Ecclelia Ludunenfi,

ab eo abftra&i fuerunt3&:Dioecefi Armachanceadje&i. Qua de re extat jam ditti Davidis

A&io,data PerufiiÎd.Augufti anno MCCLII,contra Reinerum Archiepifcopum Armacha-nunij licet irrito fuccefTu. Deniquein hac Di-frributione, (quod hicnonpraetennittendum)

defunt Sedes Dromorenfis, Clonmacnoifenfis

Sc Triburnenfis, qux pcfrrema, vetufto eo no-mine tandem depofito , nomen accepit Sedis

Kilmorenfis , ex Ifiio Andreas, ( Bradasus

ni fallor ) Ioci Epifcopus circa annumMCCCCLIII, Ecclefiam parochialem S. Fe-\\me\de Kilmore^ Nicolai quinti Papae aflTenfu,

in Ecclefiam erexit Cathedralem. Ad fedendi

ordinem quod attinet, inter Epifcopos SufFra-

ganeos Hiberniae, in Conciliis &: alifci, Epifco-

pus Midenfis primum habiiit locuhi^ Secun-

dum fibi afferuit Epifcopus Darenfis, Caeteri

fecundum tempora ordniationum federunt.

Sub Archiepipsofo Vvhlinienfi.

Clendelachi. % „ & ^ Glendekcenfis.

A r~ ^reinenns.

FpT ÔuorienJis,

* "jLechlinenfis.cop.

Fern.

Cainic.

Leghlin,

Childar. Daieniis.

G Sedes

Sedes Glendelacenfis quae (in Bulla Luci

Papx III data 1182, a Johanne Comino Ar-

chiepifcopo Dublin. impetrata) ditta eft E-

fifcopatus Infularum^ umta fuit poftea & an«

nexa cathedrae Dublinienfi, tempore Henric

Lpundres ArchiepifcQpi JDublinienfis. Noi

defuerunt qu} tradiderc/:Sedem Fernenfer

olim fubfuilTe CathedraeMehevenfi in Wallia ; Sed tranfeant conceptus ifti imagi

nani.

Sub Archiepifcop Cajfelienfi.

"Cendaluan. ^ .• fLaonenfis al.

^Limerich. 1 ^_

jInfulaGathay.

\*°~

\\ Cellumabrach, \'f*

E#M Ole-imlech.> Rofcreen. .

Waltifordian.

Lifmor.

Cluainvanian.

Corcaia.

Rof-ailither.

Ârdfert. i

tUide

. Vii

VCO-

pa-

tus

Killalow.

Limericenfis.

Inifcattienfis.

,

Fenaborenf. a

* Kilfenoragh.

Imelacenfis.

Rofcraeenfis,

Waterfordien

Lifmorenfis.

Clonenfis.

Corcagienfis.

RofTenfis.

sArdfertenfis.

Exhis, Sedes Inifcattienfis, poft Anglormingreffunij adjefta eft Cathedras Limericeni& Rofcraeenfis, Laonenfi. Item adunataefurfedes Waterfordienfis & Lifmorenfis, deindCorcagienfis & Clonenfis^ atque demum Imclacenfis adjunfta eft Caflelienfi.

&

HIBERNICM.

rMtfgeo.Ceil-alaid.

Rofco.man.

. Cluanfcrt.

?K< Achad.tusde \

Sub Archiepifcopo tuamenfi.

mt-

Cinani.

Celmun-divac.

Po-

,pa

\jdifti

>Epi^fco-

pa-

tus

"Magionenfis.

Alladenfis,vul.

g6 Kill-alla.

Rofcomanefis

Clonfertenfis.

Achadenfis.

vulgo Achonry*

Cluanenfis.

Duacenfis yul-

Lg° Kilmacogh.

Ex his, fedes Epilcopalis Magionenfis po -

ftea adjun&a eft CatJiedrs Tuamenfi, ficut,

quae in diclca diftributione omifiayEnaghdu-

nenfis. Porro Rofcomanenfis Elphiniam po-

ftea tranflata eft5 & Cluauenfis Provinciae Ar-machange adje&a^ poft longam nimirum ea de

re contentionem Romae agkatam3inter Archi-

epifcopos Armachanum & Tuamenfem. Namnon pofliim non fufpicari Cinani corrupte

ibi legi pro CIuana(vulg6 Clonmacnoifa) tumob nominis affinitatem , turp ob fedis illius

propinquitatem, ut quae a provincia TuamenfiShenano flumine tantum difterminatur.

, Nomina Epifcoporum qui Synodo interfu-

erunt^ in qua fa&a fuit di&a diftribntio , ex

anjriquo codice M S. vifum eft. hic appo-

nere 5 quia huic rei lucem aliquam prae-

bentj

Giola-Chrift ffive Chriftianus) Conarchi

Epifcopus Lifmorenfis Legatus^ Giolla mac-liah

(al. Gelafius) Primm Hiberni&^ Vomnaldus

Lonargain Archiepifcopus Momonienfium 1.

Cajfelienfisy JEda 6' Hojjin Archiepifcopm Con-

G 4 % naghtert*

naghtenfium , i. Tuamenfis , Greri (&Vt Gregorius) Epifcopus Athacliath 3 i. Dublinienfis > Giolla-na-n<emh Epifcopus 'Glendela

cenfis 3 Vungallus O-Cellaid Epifcopus Lech

linenfis. Taiitim Epifcopus Waterfordienfn

Vomnaldm O-Fogortaic Epifcdpus Ojforien

fis , Find mac Tiarcain Epifcopus Kildaren

fis j Gillo-anchomdheh (five Deicola) O-Ardptail * Epifcopus Imelacenfis ; Giolla-MdO-Maigin Epifcopus Corcagenfis 9 MacronaEpifcopus Kierenfisy i. Ardfertenfis 9 Torge

fius Epifcopus Limericenfu , Muirchertachi

O-Melider EpifcopUS ClwainmJmois , M&lhfa O-Conachtain Epifcopus Aifthir-conacht___

—

—Q-Ruadan Epifcopus Luigni %

Achadenfis, Macraith O-Morain Epifcopi

Qonmacn* >> i. Ardachadenfis y Ethru CMiadachain Epifcopus Cluanairardenfis 3 Tuathal fi-Connachtaig Epifcopus Huambruhi^ Enachdunenfis 3 OHuiridbeacZf O-Col'thai^ Epifcopus Ceanla-Eogain , i. Derenfij

CfrUl-Fatricius O-Bainan Epifcopus Vaila

raid) l. Connorenfis , OHaliofa CMac<*Inch

ricuir Epifcopus Vllagh y i. Dunenfis. Cae

teris ?quornm tituli , a regionibus 3 in qui

bus Sedes eorum fitae 5 quandoque mutuabantur 3 fupra recentiora nomina adjecimus. Huic Di/tributioni fic abfolutt

vifum eft adjicere Infignia jam diftarun

IV Sedium Archiepifcopalinnu

Fueruni

INSIGVIAS e cuitip Arckiepilcopaiiixm

^Sed.ArmatfL iSea. JDixblux

y

£ea/c*flei Sea. Ttaaum

±\. « ji ii y

Fuerunt &aliae fedes Epifcopaks iu Hiberniasante Paparonis adventum , de ûibus fi

mentio apud Scriptores Hibernicos , Trimmenfis nimirum, Sleptenfis5 Lufcenfis

3Ard

morenfis, Ardfrathenfis 3 Slanenfis & (ucaeteras hic praetermittamus ) Saigerenfis

Sed illas partim in Synodo fupra memoratapartim antea^ &: partim brevi poftea alii

cathedris adjunft^ fuerunt & annex^. Denique ii prima furgentis Ecdeiise Hiberni

cae tempora fpe&emns 5* Joceliuus Furnef

fenfis in vita S. Patricii cap. i85 3 affirma

euraCCCL (Nennius habet CCCLXV,;Epifcopos manufuk confecraffe. tlt ut fuerit

Sedes illiusasvi Epifcoporum^ in villis exiguii

plerumque fitas^ non diu poftea, ad longe mi-

norem numerum fuifle reda&as «, certo conftat. Sed haec pleniorem requiruut difquifi'

tionemj Nos alio feftinamus.

CAP,

HIBEKNICM. 9 i

GAP. XVII.

J)e Corbis five CorbanisÊrenachis five Herena-

chis^Scribisfiolideis &Anachoretis HibernUi

Deque Igne ditlo inextinguibili^ a Mo-nialibus Kildarienfibus^ olim

cuftodito.

DE ordinibus hic agimus in EcclefiaHi- Sett.i

bernica olim repertis 3 equibus nomina

aliqua rarb alibi audita. Corba five Comor-ba 3 Corbanus five Comorbanus, (nam varie

legitur) iignificat, fecundum aliquos Chore-pifcopum, unde nomen (ut putant,) barbara

contra&ione fortitum ; Alii volunt Comfur-

lach Hibernis fignificare compraedianum., five

ejufdem prasdii vel patrimonii pofTefTojem.

Paflim ver6 (ut re&e Colganus) ufurpatur,

abud prifcos noftros Scriptores, pro fucceflbre

in Praelatura 5 vel dignitate Ecclefiaftica. Ethocfenfuin Annalibus & Hiftoricis Hibernicis

fsepe occurrit mentio Comorbanorum Patri-

cii , Albei, Jarlathj^CoIumbse, FechinL, alio-

rum. Casterum hoc Ioco 3 loquimur tantiim

de Comorbanis qui Iaici fueiunt, &plerum-que uxoratijlicet ex iisaliqui improprie olim

appellabantur Abbates, & alii, Priores. Illis,

* eorumque familiis aflignatse funt terrae quae-

dam liberae 3vulgo HCcrmon-laH&S di&ae , de

quibus plura poftea in Erenacho. Neque Wal-lisolim (ut opinor} fgnotus fuithic Ordo, li-

cet alio vocatus nomin^. Nam Comorbanumdenotare videtur Giraldus Cambrenfis3

Itine-

, rarii

rarii Cambriaelib.2, cap.4, nomine Abbati 1

laici. Sic enim ille. Notandum autem qubc

h£C Ecclefia (de Lhan-Fadern-Vaur 9 iive Ec-

cleiia Paterni magni loquitur) ficut & alu

per Hiberniam & Walliam plures , Abbatew

laicum habet, Vfw enim inolevit & pravt

confuetudo y utviriin farochia potentes ^ prim\

tanquam Oeconomi^ feu potiits Ecclefiarun Pa-

troni & DefenforeS} a cleiro conjiituti: pofte<

proceffu temporU ? autla cupidine totum fibi ju

vfurparent^ & terras omnes cum exteriore pof

fejfione^ fibi impudenter appropriareni : folhm al

taria cum decimis & obventibw clero relinquen*

tibus^ & i>£C ipfa filiis fuis & cognatk ajfignan

tes. Sed pergamus.

!>#. 2. Ad Erenachuni iive Herenachum jam ven

tum eit: Is Archidiaconi muuere functus, undnomen accepit, non autem fjperioris generis (uin Dom. Henrici Spelmanni Archatologo, e:

obfervationibus D. Jacobi UiTerii Armachani legimus) quihodie fub Epifcopo y *Jurifdifti'

onefruitur3 fed antiqui illim^ qui Presbytero in

ferior^ pauperes & Xenodochia (diaconias ind

appellata) curabat. Illi porro ejufque ftirp

aifignatae fuiit olim terrae di6cae %%veatXi

larU0 ?utpote Iiberae & immunes a feculari-

busimpoiitionibus, fed peniionibus quibuf

cjam Sc refectionibus , annuatim Epifcopo ir

cujus Diocoeii fuerunt, pendendis, oneratae

Verbum Termon mutuatum videtur a Ter-

mino Peo 5 cui Ethnici olim templa con-

frruebant, quod ruiticorum lites 3 in divi-

dendis agris , eum fuiruliiTe crederent. I-

ta Termon fuit quaii terminus. , iive prae«

dium limitatum & diftinctum a praediis Lai-

corum* unde & dici coepit pro San&uario.

1 Sed

HIBtERNlCJE. 9$

5ed ad Erenachum^ redeamus. Mortuo ali-

quo Erenacho, caeteri ejufdem ftirpis^ quiter-

ras eas poflederunt 5 talem e fua familia 5 ad

ioc munus fufcipiendum elegerunt3qualem ob

aetatem Sc mores, idoneum judicarunt.Is, ux-

oratus plerumque, 5 fed qui primam habuit

tonfuram 3Epifcopo praeffhtatus, ab eo admif-

!us eft &: confirmatus, ac fub introitu, fubfi-

dium Epifcopo folvit ; fin ob juftas aliquas

rationesreje&us, aliumin ejus Iocum elege-

runt. Si .difcreparet de ele&ione familia,

tunc ab Epifcopo & clero ele&us eft Erena-

chus, at ex eadem ftirpe. Si porroftirps ea de-

ficeret) tunc ab Epifcopo 8c clero, ad munusillud fubeundum, alia elefta eft familia , fub ,

conditiombus olim ufitatis. Sunt qui Herena-

chum a verbo hxreo ducunt, quod gremio Ec-clefix quafi h^rebat, & alii , qui per Termon^

Terram Monachorum intelligunt. Sed ego

priores deduc"tionesmagisprobo.

Scribt apud Judceos, Le&ores erant &Do- $e&. 3.

ftores five Interpretes Legis. Ad veteres Hi-

bernorum Scribas quod attinet 3 non pofliim

non per eos intelligere Theologiae Le&ores.Ita olim vocabantur viri eruditione clari,Suib-

neus Clonmacnoifenfis^ qiii obiit anno Dom.DCCCXCI 5 Cormacus Culiani fflius3 RexSc Epifcopus CaflelienfiSjin praelio occifus an,

Dbm.DC CCCVIII^&ût alios hic praetermit-

tamus^Cele Comorbanus S. Comgall? qui exhacvita migravitan.Dom. DCCCCXXVIII. Le~ctoris nomen longe frequentius ("fateor) apudhiftoricosHibernicos invenitur. Non defunt

tamen (ne quid le&orem celemus) qni per

veteres Hibernorum Scribas^ Scriptores intel-

ligunt. Qu^re. 1

fcrant

L jfl J. IL O

,Erant porro apud Hibcrnps 3 Presbyt(

jpcr.4. nonnuUi3 Colidei , five Culdei, i. e. cultoi

Dei appellati. Ita in Infula Viventium , £

bernice Inchinemeo, apud Tipperarienfes

Momonia,erat Capella^ cui (ut Giraldus Garbrenfis teftatur 3 Tgpograph. Hibernias c

ftintt.2. cap,^) paufi cotlibes , <p<tf Caelicot

vel Cohdeos vocant , devote deferviebant. 1

certe ccenobium erat olim Canonicorum reg

larium. Qusere an di£fci Colidei ejus fueri

ordinis. Monachos quofdam ita di&os

Enhly (five Berdfeia) infula, apud Cambrcdiferte afTerit di&us Giraldns , Itiners

Cambr. lib. 2, cap,6. Erant pcrro Presb• teri quidam feculares , choro infervientes

Ecclefia Cathedrali Armachana qui Colkappellabantur , & eorum Praefes,PriorcoJ]

gii Colideorum, eratque Ioco Praecentoris c

6cx Ecclefiae. Hunc3 vacante Prioratu, elig

bant Colidei , & fic ele&um confirmabat Achiepifcopus Armachanus. Erat item Pri

Colideorum apud Cluain-Inis in agro Mori

ghanenfj. Item alius, apud Devenifh in ag

Fermanachano,uti teitatur Regeftumjohani

Kyte, fub Henrico VIII, Archiepifcopi pi

ttium Armachani, deinde Thebani, ac demi;

Epifcopi Carleolenfis in Anglia. Monachporrb & Sacerdotes apud Scotos AlbanienOCuldeos olim di&os , notat He&or Bosthii

Hiftor. Scotiaelib. 6. Denique non ignotn

erat hoc nomen , apud ipfos Anglos : NaRegeftum chartarum Hofpitalis S. LeonarEboraci (quod in Bibliotheca inftrucKlfima I

Thoniae Cottoni Earonetti afTervatur^) doc

Miniflros Ecclefiae Cathedralis S. Petri Eborcenfis3 tempore /Ethelftani regis Angli^ d

a

HIBERNICJE. $5

fcos fuifTe ColideoS) ac ejufdem ccclefias Coli-

leos) fub Gulielmo Vittore3 fundafle Hofpitale

;. Petri Cboraci 5 pauperibw ad ipfam civita-

em conftuentibus 5 fed a Gulielmo Rufo rege

>oftea tranflatum ad locum Regium ; & jamnde a Stephano rege 3 qui ecclefiam ibidem^

n honorem S. Leonai di , conftruxit3 di&umlofpitale S. Leonardi.

Neque deerant Anachoretae3 qui cellas fuas Seft.t,labebant Fouras, Lifmora^ Kilkenni^ ad S.

)ulachij 8c alibi in Hibernia. Hi alio nominelicebantur Inclufi^ quod in cellis five Anacho--Ctagiis fe includerent. Atqui mos ille nonam ftritte obfervabamr , quin qui femel in-

:kifus3aliquandodifpenfationealio migraret.

5ic in annalibus Itltonieniibus, ad annum 928,ta JegimuSj Cele Comorbanus Comgalli Scriba^

dnachoreta & Apoftolicus Vo&or totius Hiber-

ii£) ccnno 59 £tatis fu<e9 18 Calendas OUobrU^

n.peregrinutione 3 feliciter Rom<e quievit* EtVlariauiis Scotus, in Chronico fuo, ad annumio6p 5 Egf> mifer Marianus 3 juffu Epifcopi Mo-runtinenfis & Abbatis Fuldenfisy feria fexta an-

te FalniM) 3 nonas Aprilisypoft annos decem meainclufionkyfolutus de clufa in Fulda^ ad Mogun-tiam venij & infeftivitate feptem fratrum fe-

cundo inchdor*S'ic ille de feipfo. Regula vitas

Anachoreticas extat in libro MS. olimperti-

nente ad coenobium S. Thomag juxta Dublin.

cum adjun&a Epiftola Roberti cujufdamPresbyteri ad Hugonem Anachoretam, deeodem argumento3

fcripta (ut conjicio) circa

tempora Henrici III. Sed eorum varias olim

fmiTe regulas certo liquet. In Regefto O&a-viani de Palatio 3 Florentini., Archiepifcopi

Armachani., ftt msntio Meileri Bratnagh, Or-dinis

dinis Minorum de Obfervanti£ 5 qui oculorm

lumlne orbatus admiffus efl per di&um Archie

pifcopum, 10 Juiii MDVIII , Anachoriticai

ducere vitam 5 juxta Ecclefiam Cathedrak)

Caffelienfem vbi fibi hcum in pariete con

ftruxerat. De IncliifiSj vid.plnra apudMarianumScotum & Florentium WigQrnienfenad ann. MXLIII & MLVIII. De alio Anachoretarum genere3 vid. vitas Patrum3 Iib.4

cap.S. Seniores hicpraetermitto, aScriptori

bus antiquis Hibernicis ita' nemp£ appellatoi

quod Seniory dignitatis^ apud eos_> non Ordi

nis alicujus fpecialis neque Officii fuerit nc

meru Prsetereo itidem regulas monaftica:

San&is Albeo, Columbae^ Congallo^ Colunbano, & Comano adfcriptas y ut qu& ad prafens inftitutum non pertinent.

frfl. 6* De igne di&o inextinguibili, a Monialibi

ccenobii S. Brigidae Kildarse? olim cuftoditc

ita Giraldus Cambrenfis, Topograph. Hibei

niae diftinft. 2,cap.34> Apud Kildariam^ qua\

gloriofa Brigida reddit illuflrem y digna fui

memoratu , miracula multa^ Inter qu<e primhoccurrit ignis Brigid#y quem inextinguibilem di

cunty non quod extingui non poffity fed qt/bd tai

folicite tam accurate Moniales & fanil<e mulie

res ignem^ fuppetente materia^ fovent & nutri

unty ut a tempore Virginvs^ per tot annorum cur

ricula femper manferit inexttntlusy & ckm tan

taJignorumftruesy tantoin temp^re fit hicron

fumptay nunquam tamen cinis excreyit. Hinipfum Monalium ccenobium, f&eftre&Otlfefiv

domus ignis vulgo vocabatur. Ctterhm extin

ftumfuiffte hunc ignemKildarig, per (HenricurLoundres) Archiepifcopum Dublmienfem , annVom. MCQXXy tradit author quidam anony

ini]

HIBERNICJE. 97

mus ordinis (ni fallor ) Praedicatorum 3 qui

Annales rerum Hibernicarum breviter defcrip-

fit5ab anno Dom.n63iadannum ufque 1314,quo vixic. Hoc ideo forte faftum eft ab Archi- ,

epifcopo, quod.mos ille alibi inufitatus ori-

ginem fuam traxifle videretur ab imitatione

virgintitti Veftaliuni, quas Numa Pompilius

primum inftitueratj Vefteque facrisac perpe-

tU3B ignis cuftodi* dicarat. Focum Veft* vir~

ginibus 5ait Lucius Florus y de Numa lo-

quens 3 colendum dedit , ut ad fiimilitudimm

cotleftium Syderum , cufios Imperii flamina vi-

gilaret. Veftam porro prO igne perenni ali-

quando ufurpari^dbcet Ovidius?Faftor.6j

Nec tu aliud Vefta quani vivam bitelligeflammai

Sed hoc obitcr. Ut ut fuerit , niorem ignis

fovendi in jam ditto coenobio a Monialibus S«

Brigidae ufitatum durafle poftea (pro paupe-ribus, ut dicitur, & hofpitibus refocillandis,)

ad tempus ufque fupprelfionis ccenobioruni

fub Henrico yill , certo conftat. De hocigne 3 fi plura vehs, Giraldum Cambrenfeniconfuiasj Topographiyg Hibernia; diftinft. 23cap. 35 8c 36* Haec fufficient hic.

— ~*1

H CAP;

95 A L\ 1 *• Z£JS M- X Jl I £, ^

CAP. XVIII.J)e Veterum Hibernorum Navigiis quibufdam.

coriis inte&is.

Iberni veteres, navigiis vimineis, coriii

vaccinis inte£cis3 ufi funt 3 nec in fluviii

tantum, fed interdum etiam in ipfo OceanoNaviculas illas , vel cymbx potiiis , Hiberni

Corraghs appellantur , a Britan. ut videtu

Corwgy quod cymbam fonat corio conte&amVid. GuIieL Somneri GlofTarium^ ubi nomina etiam invenies dottorum quorundam viro

rum3 qni de naviculis hujufmodi fcripferunt

S. Cormacum tali ufum fuifle navienla, cun

ftlliceo teftO)'m tertiafua navigatione5 doce

Adamnanus, vit. S. Columbas lib. 2» cap. 29Item Probus3

lib.2.vitae S.Patricii,de Mac-fifive Mac-Cutf epifcopo Mannienfi loquensCkm effet (mquit) fuper mareîn ndvipelle^ af

pirante aquilone^projecius efi in infulamEuboniaw

nomine^LC Mcminit pcrro hujus generis navigii Florentius Wigornienfis

9 in Chronicfuoj ad annum Dom. (feumdum DionyfiumDCCCXCII, tres (aitille) ScoticiviriVuf

flanus 3 Macbethus) Maguimumenus^ peregrinat

ducere vitam pro Domino cupientes^ affumptofe

cum unius hebdomadg viatico^ occulte de Hibernia fugerunt cariibumq', quiex duobus tanthm co

riis & dimidio facius eratîntraverunt^mirumq

in modum^fine velo & armamentis 5 pofi feptem dies 3 in Cornubia applicuerunt

5 & poftmo

dnm Kegem Alfredum adierunt. Hacc ille? e:

Mariano Scoto. Item Giidas3 in Epiftola fua

de Britannic€ excidio3 Emergunt certatim dCarruchi

HtBtKNlCM. 9.9

Carrvchti (five cartabis) quibus funt trans Scy~

thicam vallem evetli 8cc, tetri Scotorum Ticlo-

rnntque greges. Sed clailis Hibernicae iu Bri*

ikniiiaxn awpulfum fub Honorio 8c Ai cadioImpp. intelligere videtur Claudianus y cumiib. 2

3de lauciibus Stiiichohis3 B'ritanniam ita

loquenteni ihducat5

Me quoque vicinU' perev.nteM gentibusiinquit^

Munivit Stilichoy totam qukm Scotus Ternen ~.

Movit} & infejio fpumavit rentige Tet.hjs»

Sed ut coepta perfequamur; Iiidorus j Origi- -

hum Iib.19, cap, i ? Carabum exponitfffc par1

vam fcapham ^. ex vimine fatlam^ crudique co~

rio conteciam. Tales haviculas habuilTe olim

Britannos teitatur Plinius ., lib . 4, cap. i6> Sc

Ktf.^j cap. 56. Item Lucanus5 lib.4,

trimiimcana falix madefacfo vimine^ parvamTexitur in pupphn^ Cdfoque indutla Juvenô

Veaorii patiens tuniidum fnpereminet amnem*

Sic Venetusyflagnante Padoyfufoque Britannm

Naviqat Oceano*

Et Solinus PolyhiflbrjCap.35 DMdr<? quod in~

ter eam (Hiberniam fci.) & Britanniam inter^

fluit undfum inquietumque^ Scc.Navigant autemvimineis alveis^ quos circumdant ambitione ter-

gorum bubalorum. Eodem modo & Saxoiiicos

Piratas olim navigafle docet ApoIIinaris Si-

donius, carm.7

j

0uin & Aremoricus piratam Saxoiia iraVxm

f Sperabat cui pelle falum fulcare Britannum +£/>?m5.

LuduSj & ajfueto glaucunt mare findere tembo. i-timeba

H i Sed

IV

Sed idem Navigii genus olim apud alias

gentes in ufu (uifTe, e Seneca 3 Solino, Orofio

& aliis e veteribus intelligimus. Non negan-dum tamen Anglo-Saxones antiquos, (ut de

Phoenicibus, Graecis, Romanis^ &c. hictace-

anms) prseter naviculas eas praedatorias, na-

ves etiam habuiffe praefidiarias. Deremorumnumero quibus agebantur naves Alfredi Re-gis Angliae, ita Henricus Huntindonienfis,K^

Alfredus naves longas fc. 40 remorum vel pluri-

um fecit parari > contra fuppes Dacprum. DeEdgari Regis ingenti clafTe, vid. Florentium

Wigornienf.ad an.DCCCCLXXIII3& Flori-

legum ad annum DCCCGLXXV. Et fi adrfccentiora tempora veniamus , non fumus ne-

fcii quantum honorem Anglicae genti addide-

rtint copia* maritimae , naves inftruttifllmas3

Muri illi lignei Anglia 3 (ut eas appellat D.Walterus Raleghus equ. aur.) & nautarumexquiiita peritia in re nautica , cum adjun&aindefatigabili induftria in navigationibus adoras remotiffimas. Non abs re erit forfan h\c

etiam annotare Hibemos veteres alio cymbaegenere3 in fluviis& lacubus fuifTe ufos, e qiier-

cu cavata y quod aliquibus in locis etiamnumin ufu eft , & Hibernice Cotti Anglice- a 1&Qt

dicitur.

CAP.

HIBERNICjE.,

ioi

CAP. XIX.

Ve More antiquo creandi Milites,

apud Hibernos*

PRimus (quod fciam) qui de hac re literis

quicquam commifit, fuit Johannes Froif-

fardus Gallus, in Hiftoria fua. Narrationem is

habet (vol.4, cap.63,) de 4 regibus (vel dy-

laftis potiusj Hibernicis, qui licet more pa-

rio, ordinem militarem, fufcepirTent, iterum

amen a Richardo II rege Angli<e,dum Dub-linii effet, in prima fua expeditione Hiberni-

ca, milites creati fuerunt, more Anglicano.

Rem veroita ille aperit. Hi reges, poft fub-

miffiones & agnitas Regi Richardo fidelita-

tes , committebantur curae Henrici Caftilii

Angli , qui linguam Hibernicam callebat

,

Mandatum is arege acceperat, de iis infor-

mandis 8c inftruendis in moribup Angiicanis,

Bl fpeciatim de iis inducendis ad ordinem mi-itaremfufcipiendum,more Anglicano. Inhacre, ita fe geflit Caftilius , ut ejus fuafu & ra-

tionibus evi&i reges , manus dederint. Dice-

bant tamen fe a patribus fuis, diu antea, nimi-

rum cum annos nati effent fepte,creatos fuiife

milites,more antiquo,quo iinguli reges Hiber-

nici folebant creare filios milites, 8c (quod adcei emonras attiiietJquemq; tyronemjtempore

creationis,haftam tenuem , tam puerili cctati

aptatam, in clipeum, palo in medio prati afti-

xum, curfu impingere folitum, deinde prom>mero haftarum ibi fra&arum, magis auc minushonoratum.Addit Froiflardus reges iilos ple- \

H. z nius*

nius;, ab Ormonice comite inflru&os , Sc Ri-

chardi regis jufliv, pro dignitate, vefhtos, ad-

juodum folenniter Dublinii in Eccle&a Ca^thedralij vigiliis peraftis &c mifsa audita3 ite-

rummanu Regis 5milites fuifTe creatos , eo-

demque tempore alios itidem eundem -fufce-

piiTe ordinem. H^c fere FroifTardus. Atqui

/ de puero creato milite, longe anriquius habe-

mus exemplum 5 apud GulieL Malmesbur. da.

geflis Regum AngliGs^ lib.23cap.6 3 in creatio-

nc Athelftani ^ qui poftea rex ftiit Anglise.

Nam & avus ejtA Alfredm (^verba funt Guli-

elmi Malmesburienfis ) profperum ei regwmolint imprecatn* fuerat^ videns & gratiosecom

plexus fpecieifpe&at£ puerum^ & gefiuum elegan-

iiamy quem etiam pr&mature militem fecerat

donatum cklamide coccinea 3 gemmato baltheo

^ enfe Saxonico y cum vagina aure£* Hic obite:

(ex Archivo fifcali Angliae, an. 18 Richard

2) obfervare liceat Dynaftarum Hibernico-

rum fubmiffiones fa&as fuifTe Pontana? in do-

mo fratrum Pr^dicatorum, Reqe ipfo coram16 die Martii 1394, ftylo Anglicano, una cua

*" ritu infequentij Quilibet ante verba fubmiffTonis

5 zonam cum cultello^ & capitium ipfiu

a fe amoven^ genibus flexis^ ad pedes dicli VomRegis procidit) & ambas manus fv.m^ palmis at.

invicemjunttif erigens y inter rnanm di&i Domt-

niRegis ereftasytenuit. Atque hs^c gefta {\in

paulo ante Militum creationem a FroifTardc

memoratam. Videanius jam alia.

PAP

HlBEKNICJE. 103

CAP. XX.

In quo oflenditur Hiberniam in Komanorumpotefiatem nunquam concefftffe.

3 Omanos olim in Hibernia fubjuganda

JLV ahquid tentbffe credunt nonnulli 3 & egre

colligunt ( ut aic Camdenus ) ex illo Jn~venalify

-Arma quid ultra

hitbra Juverna promovimus, & modocaptas

Orcadas>& minima contentos notte Britannos,

Aliqua exemplaria Chronici Eufebii Gal-bam in Hibernia imperium arripuiffe habent,

Sed Hiberia legendum. In Hifpania enim(qiice & Hiberia di&a) hoc fa&um, e Sueto-nio liquet, uti re&e notat Ortelius. Innuitetiam Panegyricus Conftantio Chloro Augu-fto di&us

3 Hiberniam fub ejus fuifle nutu,

Britannia (inquit) ita recuperata eft , ttt UUquoque nationes terminis ejifdem InfiU cohx-

rentesj veftris nutibus obfequantur. Et iyirecen^

tiorum Chronicis (ut jam di&us Camdenus no-tat ) Hiberniam cum Britannia & Thule Con-

ftantino Conftantini Maximi filio 5 in Imperii

Divifione obveniffe fcribitur. Veruntamen, deexpeditione aliqua Romanorum inHiberniam,velinfulae illius expugnatione ab iis, tamapudHiftoricos Hibernicos, quatn ipfos Romanos,akum eft fileritium. £t ego quidem Camde-no affentior, quod felix fauftumque Hibernise-

H 4 fuiilet.

fuiffet, fi in Romanorum poteftatem concef-

jfiffet, nam citrbs tunc barbariemexuirTet. Ju-

lio Agricolse animus quidem fuit Hibernian

invadere, cum Regulum quendam Hibernicun

feditione expulfum,fpecie amiciti3e 5retinuerit

nihil tamen in ea fubjuganda tentavit. Sec

audiamus jam quid de hac re fcripfit Tacitus

in Agricolae vita. §vinto expeditionum anm(inquit^) nave printa tranfgreffus 3 ignctas ac

tempus gentes^ crebris fimul & profperis pr*lii,

domuit9eamq-y partem BritannU^ qu* Hibernian

afpicit, copiis inftrv.xit , in fpem magis qv.am oi

formidinem : Siquidem Hibernia medio inte\

Britanniam atque Hifpaniam fita , & Gallic

quoque mari opprtuna , valentiffimam Imperi

fartemy magnis invicem ufibtu^ mifcuerit. Spa-

tium ejus y fi B rrtanni& comparetur 3 anguftius

noftri mark infultt fuperat. Solum cxlumque $ingenia cultnfqne hominum haud multkm a Bri-

tannia differunt^ meliks adttus portufqi per com-

mercia & negotiatores cogniti. Agricola expul

fum feditione domeftica unum ex Regulti gen-

tis exceperat y ac fpecie amicitU in occafionen

retinebat. S<epe ex eo audivi * legione una &tnodicis auxiliis , dehellari obtinerique Hib(t-

uiampoffe y idque adverfus Britanniam profutu-

rum5 fi Romana ubique armra, & velut e confpe-

Vtu libertas toleretur. Sic Tacitus. Ex eju:

verbis?

eolijgit Camdenus multos ex Hifpa-

nia, Gallia Sc Britannia, inHiberniam fe re-

cepifTe x ut Romanoruni jugo colla fub-

ducerent. Scd hoc alii excutiant : In nobfcura yarise ( fcio ), o.riuntur opinio-

nes.

Denique, (uthoc etiam notemus) reperi-

untur in Anglia^ Gallia & aliis regipnibus.

ubi

HIBERNICM. IQ5

ubi Romani vi&ores fuerunt , praeter num-

mos antiquos Romanos , multae arae , ftatuae,

urnx , columnae & infcriptiones marmoreae,

(quafi tot antiqui operis miraculaJ a veteribus

Romanis reli&ae, at in Hibernia nullae,ne qui-

dem nummi Romani , nifi aliunde inve&i.

Hinc cum Gulielmo Neubrigenfi ( RerumAngUcarum 1.2, c.26,) condudimus , Hiber-

niam Romanii , etiam Orcadum Infularum do->

tnimum tenentibus inacceffam.

CAP. XXI.

Ve Cormaco Culinani filioy Rege fimul & Epip*

copo Caffelienfi : ubi obiter de aliis qui Reges

fuerunt fimul & Pontifices , velSacerdotes.

Veque miro more tonfur* ab JEdo (difto Cle-

rico barbofo) introduclo.

DE Regibus aliquot, qui, regnis renun- Sed. i<

ciatis, vel Monachi fafti fuerunt vel E-pifcopi , apud Hiftorkos , crebra fit mentio:

Sic in Hibernia, Cormacus Rex Lageniae,

regno fuo renunciato , Monafticam amplexus

eft vitam in coenobio Banchorenfi, fub S.Con-?

gallo.Sic AidusNiger rex itidem Lageniae ex

rege faftus eft Monachus , Abbas & Epifcopus

Kildarienfisy ut Jo. Colganus habet,&: obiit 10

ftlaii anno DCXXXVIII . Atque ita (ut alios

hic omittamus) in AngIia,Sigebertus Rex o-

rfentalium Saxonum, pompa Regia refignati,

Furfaei Hiberni fuafu , monaftieam amplexus

eft vitam , in coenobio de Cnobersbvrg , ho-

die JBtt.rgftCattle, iii Suffolcia. Atqui Cor-macus

mtcus Culinani filius, de quo nunc loquimu

Sc Rex fuit fimul&: Epifcopus CafTelicnfis. '.

ftemma fuum duxit (iui alibi diximus ) a

iEngufa Nafrachi filio Caffelienfium Regui

primo, qui Chnftianam Religionem ample

xus eft. Regnum iniit Cormacus an. DonDCCCClj 8c (quod mireris) Epifcopi etiai

munus obivit. Morem eum, apud Hibernoi

illo sevo viguitfe, Scriptofes patrii luculente

oftendunt. Speciatim inter Cormaci prasdc

ceflbres, Olchobarus ,' qui obiit anno 85 i, l

Cenfeladus, quianno deceffit 872, .fimul Reges fuerunt CafTelienfes & Antiftites Imela

jcenfes. At non fine exemplo ; Nam inte

Judaeos , Jonathan , Simon Sc JohamuHyrcanus , tam Ethnarchja , ( feu popu!

principatu ) quam pontificatu , fimul gavi;

funt : &: qui Regiis diadematibus inter ec

ornati fuerunt , Ariftobulus nempe , Alexandef Jannaeus Sc alii , uno etiam eodemqutempore, fummi fuerunt Pontifices. Si dantiquis ethnicis loquamur , habemus ipfc

Imperatores Romanos^ Pontifices fimul Maximos 5 Inter Reges itidem , Anium regen

Deli , de quo Virgilius, Mneld. 3,

Rex AniusyRex idemhominu^Pkoebic^facerdos

Et Ovidius, Metamorph. 1 3,

Hunc Anius9quo Kege haminesÂntifliteFhxbu

Kite coiebatuT) temfloque domoque recepit.

Item Mercurium Trifmegiflum five ter-maxi*

wum 5 qui ( fi Alex. ab Alexandro creda-

mus , Genialium dierum lib. 2, cap.8,) indt

nomer

HIBERNIC M. 107

nomen tulit^ quod Philofophus maximus^ Sacer-

dos ac Kex maximus effet. De hac re, vid.

plura apud Platoneni in Politicis. Sed ad no-

ftra jatn redeamus. Meminit Cormac* hujus,

Caradocus Lhancarvanenfis, in Chronico fuo

Cambrise, ceu viri pii , fed Carmotum filium

Cukemani Kegem & Epifcopum HibernU , five

is, five qui Anglice edidit, perperam appellat.

An.DCCCC VI Flanus Melfechlini filius RexHibernix, coa&o exercitu, in Momoniam ir-

ruit, eamque Provinciam, ad Limericum (al.

Lumniacum) ufque, diripuit Sc vaftavit. Cae-

terum Cormacus , qui tempori cedens , fuga

evaferat, hac injuria irritatus, anno infequen-

te, Midiam cum copiis ingreflus, Flanum prae-

liofudit, eumque ad conditiones quafdamobferuandas, fibi obfides tradere coegit, iifq*

acceptis, CafTeliam reverfus eft. Anno vero

DCCCCVIII (al. DCCCCVII) Flanus , ut

cladem nuper acceptam uicifceretur5paftis 8c

oblidibus traditis non obftantibus, cum La-genienfi & Conatienfi regibus egit 5 ut eoh-

junftis viribus Momonienfes adorirentur, eo-

que fuccefTu, ut maximis copiis inftru&us., fig-

na adverfusCormacumextuIerit: Momonien-%m exercitui in Ioco di&o Moy-albe^ obviamaftus eft, ubi Augnfti dieXVI, poft longam&c cruentam pugn^m, cefllt ei vi&oria , Cor-maco rege ibidem occifo. Csefi etiam cumeo ferunturDuces fere omnes primarii^feu ma-vis5 Reguli , Inter quos nominatur Fogerta-

chus Kerrienfis 8c Kellachus OfTorienfis. Sic

Annales Hibernici. Caeterum CaradocusLhancarvanenfis, Cormacum fub hoc tempo-re3 a Danisin pndio occifumtradit. Meminictiam me legifle in codice quodam MS. bibli-

othecae

rti.2.

othecae Cottonianae, eum a bubulco quodari

occifum, ad Beanree prope Leghlinam, dunibidem, pro exercitu fuo tunc pugnante, a(

Deum preces fundens3 in genua procumberet

Tanta eft de ejus caede difcrepantia. Eg<

ver6 non pofliira non aflentiri , tam Annali

bus Ultonienfibus, quam iis coenobii Canonicorum Inif-fallanae inagro Kerriano, qui

ditto Flani exercitu , vi&um eum & occifuri

tradunt. Corpus ejus CafTeliam delatur

ibidem tumulo conditum eft. Vir fuit erudi

tus & Antiquitatum Hibernicarum fcientif

iimus. Scripfit lingua fua patria , Hiftoriar

Ffalter-Cajhellvxx\gb di&ani 3 quae etiamnur

extat, $c magno habetur in pretip- Excerpt

quaeda ex diftaHiftoria3in vetufto habeo codi

ce mzmbrzntoj?falter-narran appellato, ant

annos plufquam 300 exaratoût ex chara&eri

antiquitate liquet. In eodem codice funt multa mifcellanea de rebus Hibernicis, partim Latine>partim HibernicejCplle&a per Oenguiiur

Celide^ inter quse , Catalogum habemus nudum (Tolum nimirum nomina) regum Hiber

niae, ab Heremone ad Brienum filium Cinedi

cognomento Boro , de quo fupra, cap.4. Notandum hic coronidis loco , Cafleliam federi

fuifle olim praecipuam Regum Momoniae , 8

unam e primis Hiberniae §ynodis , a SSPatiicio 3 Albeo , Sc Declano, ibi habi

tam , tempore /Engufae Regis , de qu<

fupra.

Liceat his adjicere , utpote rem inufita

tam 3 mirum tonfurae morem, ab MdoHlberno introduttum. Is ( a barba promif

fa , vulgo JEd clericus barbofus di&us) mag-

nam eruditionis 8c fan&katis opinione confe-

cutm

HIBERNICJE. 10*

:utus fuerat ; Cscterum anno 1053, ve^ I054*n exilium pulfus eft , quod in fchola fua,

n qua clerkorum , fuellarum & laicorum tnag»

tum habuit numerum , Puellas AfORE CLE-UGORUM tonderet , utexMariano Scotok. FJorentio Wigornienfi liquet. Hic animoronceperam anfam arripere defcribendi vari-

s tonfurae formulas, a veteribus, tam clericis

fivePresbyteris fecularibus)quam monachis,

lim ufitatas , earumque origines, dum alii in

pertice, tonfurd uterentur, in modum coronae

;

pineae Domini, forma fequenti

lii,in anteriore tantum capitis parte, rotundluidem tonfura , fed imperfe&o orbe , ab au-e ad aurem circumdu&o ; alii, modico cir-

;ulo in vertice,aliique rn toto fere capite, reli-

ftis tamen inferius, in modum coronae, capil-

is. Cum vero obfervarim haec omnia, aliaque

nulta ad hanc rem pertinentia, ex intima an-:iquitate antehac tra&ata fuilTe,ab eruditiffi-

nonuper Archiepifcopo Armachano, in Ec-rlefiarum Britannicarum Antiquitatibus , & a3rofpero Stellartio , in libris deCoronis&Fpjifuris Paganorum, Judaeorum,Chriftiano-:um, mihi fatis erit hic fubindic&iTe. Pluriura

cupiduspetat libros fupra citatos.

CAP.

i io a i\ i x a^^y * * » * & o

CAP. XXII.

Dr Hibernorum veterum Ddmiciliis & J&iifi

ciis 5 Dtâe whw Vitfu ^ Cmviviis

& Mufick itiftrntitentn.

IV&i* ^JIbernis veteribus nullam fuiiTe curai

JLlcondeiidaru.ni urbium munitarum cert

conftat. Fuerunc qmdem in Hibernia Urbeillxque munitxy ante Anglorum adventum i

Hiberniam^ ut Dubliniunij Limericum 3 Wsterfordia, Wexfordia Bc Corcagia 9 fed 2

Oftmannis conftru&ae. Hic?ver6 agimus dur

taxat de Hibernorum veterum Domibus^ quut neque marmoreae erant3 neque latericiae, (

(nifirariilime^neque fpecus fubterranei^ n<

que antra , ut erant veterum Germanorunapud Tacitttm, in fua Germania^fed cratiti

8t ftramine vel arundimbns te&ae , de lign

folido rar6. Haeque fuerunt aut amplse 5ai

parvaBj pro habitatoris dignitate, aut qualiti

te5 in fylvis &: fluviorum ripis plerumque aed:

ficatae. Neque aliter erat (ttt videtur) apu

prifcos Cambros. De Penbrochiae caftro3 e

virgU& cefpite tenuiy ab Arnulpho deMounigomery, fub Henrico Primo extrucô, vid.Gi

rald. Cambrenf. Itin. Camb. liboi 5 cap. r;

Et de ipfis' Opidis Britannicis antiquiffimi:

quidni adjiciamus verba Caefaris , in Bel

Gall. Hb. 5 3Opidumvocant Britanni^ckm fji

vas impeditas vallo atque fofsa munierunt, Seredeo. A tenui hoc &: exili aedificandi modcapud Hibernos veteres-, evenit, ut tam pauc

veftigi

HIBERNICJE* mkreftigia oftendi pofllnt Domorum vel caftro-

uirij ab ipfis regibus Hibernias extruttorum,

uite Anglorum ingrefTum. Hinc cttm Rode-icus 6 Conner rex Conatiae caftrum lapide-

nn Tuamse conftruxiffet 3 an. MCLXI, illud

anquam novum Sc inufitatum apud Hibernos

Za\iri mirifici nomine 5 iis tcmporibus, inno-

tuit. Scd inftar omnium erit Temoria, (quamTaragh nunC vocamus) in Midia, quae

5 ut fu-

pradiximiis^cap.^ eorum Regia erat praeci-

)ua5ubi etiam Fefta Regum folennia & Comi-tia 5 ftatis temporibus, olim tenebantur* Ve^runtamen nulla riodie fuperfunt ibi rudera,

nulla veftigia alicujus aedificiiantiqui. Hiber-

norum primus , vel faltem -intcr primos , qni

aedificare coepit e faxo & caemento fuit Mala-chias O-Morgair Archiepifcopus Armacha-nus. Quade re,inviti ejus, ita S. Bernardus,

ejus aequalis ; Vifum cftMalachia debere con-

ftrui in Benchor Oratorium lapideum^ inftar illo-

rum qpi£ in aliis regionibus extruUa confpexerat.

Et ckm cxpiffet ]&cere fundamenta^ indigen*

quidam miratifunt^ qubd in terra illa^necdum

ejufmodi &dificia invenirentur . Et poft pauca,

maievolum quendam ita loquentem introdu-

cit, bone vir , quid tibi vifum eft noftfis hancinducere regionibus novit&tem ? Scoti fumusnon Galli. Qu&mm Uvitas hxc ? §>uid opus erat

opere tam fr/perflr/o D tam fuperbo ¥ Vnde tibi

pauperi ftimptus ad perficiendum ? §>uis perfe-

ftum videbit ? &c. Ex BerHardo porro intjlli-

gimus Malachiam hunc, oratorium ibiâliquot

annos antea conftruxifle 3 de lignk quidem le-

vigatis5 fed apte firmitkrque contextum^ opus

Scoticum pulchrum fatis. Neque abs reerit hic

memorare Henricum fecundum Regem An-

gliae^ dum Dublinii eflet anno 1171, feciffefib

conftrui juxta Ecclefiam S. Andre<e extra ci

vitatenty Palatium regium y miro artificio y d

virgis levigatis$ ad modum patri* illius^ extru

Uumîn quo ipfe^ cum Regibus & Trincipibu

Hiberni* 3 Feftum folenne tenuit 3 die NataL~Domini% xxt ex Hovedeno intelligimus.

|fS* 2* Ad Vi&um veterum Hibernorum quod at

tinet , vulgi vi&um quotidianum olim vald

tenuemrfuifle certum eft, plerumque ex Ia£h

butyro Sc herbis ? Unde Strabonis Epitoni

Hibernos vocat, Herbis vefcentes. Ex herbi<

utfebantur prsecipue trifolio pratenfi> naftui

tio aquatico 5 oxale & cochlearia, noftr

$CUrl)g grafTC 5 quam Medicorum nonnulli e

andem effc putant cum Plinii Britannica 5 d

qua ita ille, In Germania trans Rhenum: cafir

a Germanico Ctfare promotU 9 maritimotra&

fons erat aqu£ dulcis^folus qua pota j intra bi

ennium dentes deciderenty compagkfque ingembus folverentur. Stomacacem medici vocabant e

Sceletyrben ea mala. Keperta auxilio efi het

ba qu£ vocatur Britannica y non nervis modo €

oris malisfalutaris 5 fed contra anginas quoqi

& ferpenteS) &c. Ad Convivium ordinariui

quando conveniebarit, fuper juncis vel tor

gramineis, fcamnorum aut cubilium vice, i

orbem confidebant, iifque ita confidentibu

menfae Iigneas tripedes cibis inftruttae, moiGallorum veterum, apponebantur^pane nenpe efcarite, vel fujgcinericioj lafticiniis^ cai

nibus &: pifcibus tam aifis quam elixis : P(

cillatoribus interim potum in poculis ligne

. & corneis interdumque aeneis, circumferent

bus. Prifcus Sc peculiaris Hibernorum ficutj

Britannorum potus fiiit cervifia. Hujus poti

memin

HIBE K NlCJE.

ueminit Diofcorides^, lib. 2,cap. i io^ cum Bri-

tannos Sc Hibernos (quos Hiberos ibi vocat)

ufos dicat pro vino5 Curmi potu3 ex hordec»

confetto. Sed Curmi perperam ibi legitur

?ro antiquo verbo Britannico Cwrw 5 quod:erviiiam iigniiicat., uti notat Camdenus. Hi-

êrnis porro olim in ufu fuit Hydromelony

(ive miftura aquse cum melle(nos hodie $pea&

iicirinis) ut tam e vita S. Berachi, qui claruit

Seculo VII y quam ex Annalibus Ultonienfi-

3USj ad annum 1107 intelligimus. Deoptimaeorutn Aqua vit£ 3 five Vske-bah^ ut vocant,

quae multo minus quam Anglica inflaniniat, 8c

magistamcniniiccat^noneft hicdicendi locus5quia ejus confe&io (uti creditur) ad pofteri-

ora tempora pertinet.

Tranfeo"ad convivandi tempus : Erat id

oliniplerumque fubvefperarn 5 unde Epulumillud folenne quo regni Ordines3 Temorix fi-

ve Tenirae excepit Lcegarius Rex Hiberniae

anno Dom. 455, in jam di&is Annalibus ap-

pellatur Ccena 'Temrt. Et ab hac Ccena , in-

choabant Hiftorici (quod mireris) pofterio-

rum adminiftrationis ejus teniporum calcu-

lum. Idem convivandi tempus obfervabarit

olim Cambro-Britanni 3 id quod colligimus

e legibus Regis Hoelis Vha^ cap. Ve Coena Re-gali & ejus wenfura.

Ad prifca Hibernorum Mufica Inftrumenta Se&. 3!

jam ventum : Atque ea Citharam fuifle cumchordis aeneis , &: Tywpanuws tradit Giraldus

Barrius Cambrenfis 3 Topograph. Hrberniae^

Diftin£hone 3, cap.n 3 in quibw eos etiam prsomni natione quamvidit incomparabiliter inftru-

&os afTerit. Ari vero inftrumentum illud Mu-licumHiberriice Cla^feach^ Anglicea !£«£

I di&um

II4. ANT IgV UATE S

di&um Antiquorum cithara fuerit, yet Lyra(quamvis Grammaticorum pleriqn/haec du<

Inftrumenta confundant) inter doifcos contro

vertitur. Venantius Fortunatus, lib.y^ carni

85Lyrama H^rf^diftinguere videtur,

Rotnanufque Lyraplaudat tibi^Barharus HarplGr&cw AchiUiacay Crotta Britanna canat.

Nec mira videatur differentia : Nam i\

fam Antiquorum Lyram, ab ipfis tam forn

quanivaria chdrdarum acceffione , mutatai

certo conftat. Janus Gruterus in Infcription

bus , p. 38 , ».,103 iiguram exhibet lyr

antiquae^ Romae in hortis Cardinalis Cccfii^ i

manunempe ftatuae Apo]linis 3 vifendie. Ite

Philippus Cluyerius 3 in Sicilia fua antiqu

p.93 3 e&ypon oftendit ntimnii antiqui Graec

cujus una pars exprimit Apoliinem Archagtam^ altera3 Iyram ejus^ fed apriore paulodverfam. Operse eft pretium fortafTe ipfa ecl:]

pa tam veteris Lyrse ApolIinis5quam hodiera

Citharas five Cut aliis placet) Lyrae Hibernic

fubjungere 5 ut Ie&or inde de differentia £

cilius judicet.

Ly

HIB EKNIC JE. ir

Lyra Apollinjs

. apud Gruterfi.

Lyra Apollinis,

apud Cluverifi*

Cithara feu Lyra

Hibernica.

De OrpheiLyra, quam aliqm tetrachof-

dem fuifle contendunt, alii , feptichordem,

confulc Seldenum, in notis ad Marmora

Anmdeliana, pag. 87.. „ A

De Lyrae & Cytharae differentia, videHacL

Junii Nomenclatoreni. Neque hac occafionc

pratcrmittcndumpropria Hiberniae Infcgnia,

vel faltemper fecula aliquot ei attnbuta, eile

in campo CBruleo Citharam feu lyram Hiber-r

1 2 nicam

16 JLN L L gry L L /L'L JtL S

nicam auream 5 cum chordis argenteis. Cae-

terum 3 fi Uiiffi Aldrovando credimus, Ornithologiae lib. i, antiquiora Hiberniae Infig

nia fuerunt 5 ex una fcuti parte aurea5 Bra-

chium gladio armatum., ex altera^ in argen-

teo campo 5 Semi-Aquila. Sed hoc obiter

Quam profunda fuit Citharae antiquitas^ 1

Genefeos cap 5 IV^ docemur^ ubi inventio ejui

Jubali tribuitur. Item Tympani ufus vetuftif

' fimum eft exemplum in Exodi XV» Mitto re-

centiora Inftrumenta Muiica, poft AngloruningrerTum introdu&a ., ut quae ad noftrun

inftitutum non pertinent.

CAP. XXIII.

De Erroribus nonnullis & Figmentis veterum

aliquorum Scriptorum^de Hibemia agentium\

Deque aliis Scriptorum mediorum temporum.

DE Hibernias ornamentis & dotibus fpeci-

alibus^ fupra compendio diximus, cap,7.

Videamns jam quae^de ca 5 a fcriptoribus anti-

quis finguntur, & ab eorum fe&atoribus cre-

duntur. Solinus 4vem ibi raram afTerit. Por-r6 additpoftea i ibi apes nufquhm^ & advecfum

inde pulverem feu lapillos^ Ji quti fparferit inter

alvearia y exaîna favos deferere, Itemmarequod inter eam& Britanniam interfluitûndofum

inquietumque^toto in anno^nifi pauculis diebm non

ejfe navigabile. Cum tamen avibus &: apibus

abundet. Et ad marequod attinet3navigabi!e

e/Te in ipfa fumma hyemejfreqiientes navigati-

ones ex Anglia Gallia^Hifpania^ &c, in Hiber-

niam.

HIBERNICJE. II7

niairij & ex ea, in externas regiones, fufficien-

ter demonftrarunt.

Prima ejus aiTertio , de avibus & api-

bus 3 in eundemserrorem duxit Ifidorum

Hifpalenfem 5 qui iifdem fere utitur verbis.

Illic (de Hibernia loquens^) - avit rara^ apis

nulla'-, adeby ut adveftos inde pulveres^ feu lapil-

losy fi quis altbi fparferit inter alvearia^ exami-

nafavos defermtÔx\g\\\\\VA. lib. 14, cap. 6. 1-

tem Barthol. CafTan«um5in Catalogo Gloriae

Mundi, part.12, confid. 57, Ibi (ait) avis r&-

ra^ ac apisnulla. Neque defueiunt3 qui Soli-

num fequuti funt 3 in (ecunda fua alTertione,

de jpftu maris Hibernici, interque eos Corne-lius a Judîs Geographus. Veniamus jam adclimatis difpofitionem. Strabo., qui fub Tibe*

rio Csefare floruit, Geographiae hb.23 ex ver-

fione Gulielmi Xylandri., ita loquitur3 Extre-

ma n&vigatio a Celtica verfus feptentrionem^

nofira <etateydicitur ejfe in Hiberniam : (lernen

MQC2X) qu&ultra Britanniam fitay &gre ob frigmincolitur^ ita ut qu£ ulterius funty habitari non

poffe exijiimentur'. Deinde 5 Pomponius Mela3

qui fub Claudio vixit ^ CofniographiiS lib.

3 5 ccelum Hihmi& ad maturanda femina

iniquum ieffe aflerit. Speciatim ita Giraldus

Cambrenfis , Topographiae Hiberniae di-

ftintt.i, cap.4, multam aitfruges in herbay plu-

rimam in culmis^minorem in granis^fpem promit-

tunt.Tritiri namque grana contrada funt & mi^

nnta^& vix alicujus vanni beneficio purganda.

Audiamus etiam quid e contra fcripferunf

aliqui e veteribus^ Ita igitur Oroiius, H&c(Hiberniafcil.) propir Britannix 3 fpaih ter-

rarum angujUor 3 fed cceli * folifque temperie * Sotim

magk ntilis 3Scoto^nm Gentibus colitur. Iteni mcUus.

i 3 iildOlUS;,

we

18 A N J J g>Û 1 1 A J LSIfidorus, loco fupra citato 3 Scotia eadem &Hibernia^proximaBritannU Infula fpatio ter m

tarum angujiioryfed Jitufcecundior.Et Beda lib,

i,ca]),i 3Hiberniam tamaeris falubritate quam

ferenitate, multkm Britanni& froeftare^ aflerit,

"Geterum (ut quod fentio dicam) fi h^ com-parationes ad aiiftralem Britanniae partemquam Angliamdicimus, referantur5funt pror

susrejiciend* : Non negandum tamen Hiber-

niam3 aeris effe adeo temperati ^ ut prata ib

8c campos, in fumma hieme virere videamus

& ad pafcua pecudes quotidie duci, nifi quOc

raro accidit, nix biduana vel triduana impediat 5 locis praeterea uliginoiis & paluftribu

culturhficcatvs , fquod de regione circa Phi

lippos fcribit Plinius) emendatam a'eris tempe

rienu Ad tritici grana quod attinet, non contra&a funt vel minuta univerfim, ut GiralduCambrenfis ejufque fequaces habent ; Narraro in vicinis Hiberniae regionibus, feumajora3feu graviora^quam in plurimis partibus Hiberniae inveniri pcffunt. Neque audiendn

eft Raphael Maffms Volaterranus., qui Commentariorum llrbanorum lib. 3, de Hiberni

loquens, Tellus (inquit) nihil omnino fertrfr*

terjrumentum& equosprtjiantiffiwostyjos Vbi

nos (Hobinos) vocant 5 &c. Corrigendus e;

itidem error Ranulphi Higdeni, qui in Polychron. lib.i-jCap. 32^ afferit ibi deeffe Perdi

cesyhafianos^Damm & Hericiosj Hibernia eti

am(quod e jam di&o Giraldo &:johanne Brcmtono addit) ab auftro in boream extenfam,

al.Tcne. Brandanicis faLmontibus ufque ad ^Columbinai

lnfulam coniinere ocio dierum dietas 3 quarwquÛbet 40 milliarum exijiit^ & a "Dublinio uj

' que ad Patricii colles Connaclicumque mareîlatum

HIBERNICM.latum qmtuor dierum excurfum tenere. Scdde Hiberniae Dimenfione,vid.quaefupra dixi-

mus Cap. III. Porro multa hic obfervari pof-

fent fabulofa , quae de Hibernia accumulavit

Giraldus Cambitenfis., in Topograph. Hiber-nia$ ; Sed aliis ea difcutienda relinquimus^ Si-

quidem exa&a eorum difcuffio jwftum requi-

rit tra&atum. Admonendus eft interim le-

&or Topographiam eam caute legendam 3 id

quod ipfe Giraldus quodammodo fateairîn

Apologia quam habemus in prinia fua prasfa-

tione in librnm Expugnationis Hibernicse, cumob fabuloia., jam di&x Topographi:s inferta3infimularetur 3 cui hanc etiam adiiionitio-

nem5c Retra&ionum fuarum tra&atu3 hic ad-

jicere vifum, De Topographia Hibernicfo labo-

re fci. noflro prim^vo fere nec ignobili^ ubi mul-

ta nova , aliifque regipnibus prorsks incognita

(jdeoque magis admiranda) fcribuntur , hoc

pro certofciendum, quod quorundam^ quinimo &quamplurium perdiligentem & certam indagati-

onem , a magnis terr<e illius & anthenticis viris

notitiam elicuimm j de c^terifque^ totius terra

famampotiks fecuti fuimus. De quibus omnibm^cum Auguflino fentimus : qui in libro de Civita-

te Dei^ de talibusy qu& folhn fama celebrat^ nec

certa veritate fukiuntur , loquens^ nec ea affr-

mando plurimnm^ nec prorsus abnegandz decre-

vit. Sic ipfe Giraldus. Atqui non poiiimi

non mirari viros aliquos hujus feculi, alioqui

graves Sc do&os^figmenta ea Giraldi, mundoiterum pro veris, obtruiirTe. Plurima addi

poifent ex aliis authoribus,qu£ aliorum etiam

induftriis relmquimus.

I 4 CAP.

120 A N l 1 gjU l l A 1 E S

CAP. XXIV.

Ve O&manms^fiveVanis &Norwegis m

y Dequeorum rebut geftis inHibernia^ ab anno CJxrift

DCCXCV 5 ufque ad Anglorum ingreffum

fp.b Henrico Il^fc.per quatuor ferme annorut

centurias,

OStmannos magnam Hiberniae partem o

lim fubjugafle 3 8c poft plurima praeli

cum Hibernis 3 variante fucceflu , per multc

annos, acriter commiflaj prsecipuas ibi urbe

maritimas 3 ad Anglorum ufque adventum i

Hiberniam occupafle certo conftat. De eorur

nomine & regione unde venerunt 3 ita Erudi

tiflimus Jacobus Ufierius nuper Archiepifco

pus Arniachanus,in fua veteru Epift. Hiberni

carum recenfione; Livonia ad Eoum maris Bal

tici litusporretla^ in tres partes 3 locis & lingu.

diftinttasy EfUamy Lettiam & Curlandiam di

ftribuitur : Efti^five (ut Crantzius appellat

EftonidL provinciam ii incoluiffe videntur 3 qui

veteribus Gr^ch*, Ofti&i & Oftiones y h Tiacito i

Germania fuay JEftii > ab Eginhardo in Caro>

CAta-gni vita? Aifti 3 -a Saxone Cjrammatict

Eftonesp a noitrk 3 Oftmanni appellantur. A»

Ofimannos Hiberniae quod attinet , Hi alii

nominibus vocabantur etiam Dani, Norwegi 3 Sc Normanni, quod & medivs tempori

bm (vei ba funt iterum jam di&i UfTerii

ommbm ~Dani£ 5 Norwagi£ 3 Livonia & re

liquarum Borealium gentium commune nome

fwffe dotti mrunt. Vt omittam quod a Scrip''

,« tor

HlBVRNIC jE. 121

torevit£ Griffithifilii Conani eft traditum^ unum

e tribws illti fratribus qui in Hiberma venerunt^

cum Norwagienfibm fuk in Galliam conceffiffey

& FrancU devi&is 3 fedes in Normannia fixif-

fe. Hunc Rodulphum Hle vocat y qnem alii

Rollonem j a quo Guhelmus & alii Normanni

qui in Anglia regnaverunt 3 genus deducunt

fuum.Danos 8c Normannos, vel Oftmannos an-

no Chrifti DCCXCV, Hibernica & Albanica

litora primum infeftafTe 8c fpeciatim RecranInfulamfpoliafTe produnt Annales Hibernici.

Sub eodem tempore vel paulo ferius S. Finda-

num3 Principis Lageniae iilium^ a Danis capti-

vum dttftum, fed mirabili modo elapfum, tra-

dit in vita ejus, anonymus Hibernus, (qui &ejus focius) a Melchiore Goldafto editus,

Tom. I Rerum. Alamannicarum , pag. 318.

Meminit illarum depraedationum Normanni-carum3 Dicuil Hibernus, qui tum vixit^ in li-

bro de menfura Provinciarum Orbis terr<e 5 fe-

cundhm illorum authoritatem ( ut ipfe loqui-

tur) quos S. Theodofim Imperator ad Provin-

cim frtdiVw menfurandjs -miferat. Sic enimille, Circum noftram Infulam Hiberniam 3 funt

infuU^fed ali& parv£ D atque ali£ minim£. Etpoftpauca, Sedficut aprincipio mundi defert£

femper fuerunt^ ita nunc causa latronwm Nort-mannorum vacv.£ AnachoritU 3 8cc. Trienniopoftea3 anno uempe DGCXCVIII., Norman-ni iterum Ultoniam, & Hebrides piratica in-

feftarunt. Siquidem aniiquitks apiid Danos(iit habet Olaus Wormius) Piratica honefta

ac licita erat 3 atque in eafe crebrb Reges ipfi

aut eorum liberi exercebant, afcitis famofiori-bm & fortiffimis Athletir.Scd miUis hifceDa-

norum

norurh piraticis^ veniamns jam ad copias quin Hiberniam miferunt, ad eam fubjugandan

& 5fecundum temporum feriem, ad alia e<

rum a&a ibidem^ ad Anglorum ufque ingre:

fum.

Anno 807, Dani Sc Norwegi in Hiberniai

sippulerunt 3 & Rofcomaniani, regionemqi

adjacentem ferro flammaque vaftarunt. Ec

dem tempore Cellacus Abbas cosnobii S. Cclumbae Huenfis., multis e fuis, Norwegormcrudelitate, interfectis, in Hiberniam profi

git5 & Kenanufse^ alias Kenlifae in Midia5rqc

nafterium 111 honorem S.Columbas tive conddit, five reftauravit. Cum ver6 annos circit<

7 ibi praefuirTet Abbas5 Dermitio quoda indi

&o coenobio Abbate reli&o, in Jonani five Ir

fulam Huenfem reverfus eft3 uBi, poft annui

unum vel alterum5 mortem obiit. Nefcio a

in laniena praedi&a, vel pofteriore aliqua, tri

cidatus fuerit Blaithmacus reguli Hibernici f

lius. Eum5 fub his temporibns , a Danis fn

Norwegis ethnicis in Jona infuk caefum , e

vita ejus^ a Wallafrido Strabone carmine dt

fcripta3 liquet, Omitto hic commenta Saxc

nis Grammaticij qui (more fuo) Fridelithun

Frothonem 3, & Haconem, Danos, multis ar

norum centuriisânte haec tempora3Hiberniai

infeftafTe fingit.

Anno 812, ClajTis-Normannorum Hibemia,

infulam aggreffa, (inquit Rhegino in Chroni

co) commijfoque cum ScotU fralio 3 multi ex i,

interfeUi 3 C£teri fuga lapfi funt. EtD ad eun

dem annum, Hermannus Contrattus , Clajj

Vanorum Hibemiam invadens ^ a ScotvsviVi

eft. Item Hiftorici Hibernici Danos fub eoder

tempore duobus praeliis ab Hibernis profliga

tos afferunt. Circ

HIBEKNICJE. 123

Circa annum 81$ 5 . aliis 818 , Turgefius,

Jorwegus Hiberniam primum invafit.

Anno 835, Norwegi 3 majoribus inftru&i

opiis, magna clafte appulerunt ? fub du&u"urgefii 5

& Conatiam fernie univerfam^ una

um quibufdam Lageniae & Midise partibus,

evaftarunt. Intra triennium djnde poftea,

011 parvaUltoni^ parte fubjugata , ubique

erme templa demolki lunt , & m Chriftianae

eligionis profefTores(cujus tunc hoftes erant)

nagna crudelitate gra/Tati.Qua de re3 vid.Jo-

el. Furneftenf. in vita S. Patricii, cap. 175.

peciatim Turgefium Armacham occupafie &nde Farananum Archiepifcopnm Joci expu-

iTe3 vna cum omnibus religicfis & fludiofls tra-

dunt Hiftorici Hibernici. Afierit porro Col-

ânus (in Triade Thaumaturga) ex Annali-

om 4 Magiftrorum, Anno 838, dnffsfexaginta,

navium Nortmannos ingreff s effe o.iia Boandi

fiumink , & aha 60 navium 3 olHa Uffii flu.

in Lagenia. A Turgefio ( qu6d obiter ad-

noto ) multa fofTatorum illontm rotundo-

rurn, iive militarium vallorum 5 vulgo Danes

Ratbes di&orum, fa&a dicuntur, qiue in plu-

rimis Hibernise regionibus ^ etianmum fuper-

funt. Atque talia fortafse fuerunt cafteila

Brigantum veterum , de quibus ita Juvenalis3

Satyr. 14,

Virue Maurorum attegm^ caflella Brigantum.

5unt porro qui credunt Danos Sc Norwe-gos extruxifTe multos ecoiliûs illis rotundis

quos finefoffis 3 paffira in Hibernia cernimus,

quafi fepuichra Magnatibus & Ducibusfuis.

Eundem morem in Dania olim viguifTe3ex

fupradi-

Sl l\ a x g^j\s x x ^rx O

fupradi&o Olao Wormio Iiquet 3 in libro dDanicis Monumentis, Hafhiae edito, AnnMDCXLIII. Speciatim (in Hibernia) e ta

coile in orientali fuburbio civitatis Dublinii

prope Collegium S.Trinitatis5effofTum eft an

no MDCXLVI monumentum quod ofTa hominis combufta texit : opus uti creditur Oft

mannicum, de quo fufius poftea.

An Saxa illa ingentia & rudia quae in plani

tie non longea Naafa in agro Kildarienfi Sc a

libi vifuntur3(vic"toriarum puta monumenta)Danis ere&a ftierint,non poiTum pro certo af

firmare.Sed ut ad noftrum inftitutum reverta

mur»Anno 845, Norwegi diripuerunt & incen

derunt Clonrnacnoifam, CIonfertam,LoghnSc TirdaglafTam. Porro circa eundem an

nuraj Turgefius Melachlini feu Melfechlir

Regis Midia? liliam deperiifTe fertur : Atqi

Rex ille (Giraldum Cambrenfem audis) viri

fub pectore verfans 3 filiam fuam illi concedem

ad infulam quandam Medi&^fcil. de Locb-vair

illam cum 15 puellis egregiis ei miffurumfe fpo

fpondit. Quibus & Turgefius gavifus y cum toti

dem nobilioribus gentis fu^^jiatuto die & loct

obviam venit 5 & invenit in Infula 15 adole

fcentes imherbes^ animofos^& ad koc eleclos^ fu

habitu puellari^ dolum palliantes^ cultellis^ quc

occulte fecum attulerunt, Statim inter ample

XUS) Turgefius cum fuis occubuit. Sic ille, Topograph. Hibernise diftinft. 3, cap. 4. Caete

rum author Annalium Ultonienfium, de dol

eo tacens, Turgefium a Melachlino rege cap

tum fuifle & in di&o lacu fubmerfum, tradit

Fama tuni pernicibus alis (fic iterum Cambrenfis^cap.î,) totam ftatim infulam pervo

lante

HIBERNICjE.ante 3 & rei eventum 5 ut ajfolet divulganteyorwegienfes ubique truncantur^ & in brevi^ om-

es cmninoyfcu vi^feu dolo^ vel morti traduntur^

el iternm Norwegiam & Infulas unde vene-

ant^navigio adire compelluntur. Deinde cap.

2 3 Qvtfiverat autem a Turgefio prtdittus Mi~enfium rex^ & in dolo (nequitiajam anima con-

epta) quonam tenore vel arte^ aves qu<tdam in

egnumnuper adve&£y terr£ toti patrUqne pefli-

e r<e , deftrni poffent & deleri. Cumque refpon-

um accepijfety nidos eorum nbique deftruendos^ fi

amforte nidificdffent^ (de CaftellU Norwegien*iv.m hoc interpretantes) mortuo Turgefio^ in eo-

um deftrutlione Hibernienfes per totamlnfu-am y unanimiter infurrexerunt* Annos igitur

irciter 30 Norwegienfium pompa & Turgefii

rannis in Hi&ernia perduravit:>& deinde Gens

ibernica fervitute depulsk^ &priftinam liber-

atem recuperavit y & ad regni gubernacula de-

uo fucceflit. Ha&eniis Girafdus. Hibernosuidem hoc tempore Norwegorum vires mul-\m fregifTe certum eft. Attamen auxilia-

es copiae 5 novis e Daiiia &: Norwegia claf-

bus, indies. confluentes Hibcrnjam per plu-

imos poftea annos , graviffime afflixertmt 3 ut

lfra patebit.

Anno 8483 Praelium inter Melachlinum (Atuo fupra) tum regem Hibernias & Danosburae commiffum eft, in quo 700 Danis occi-

is^ vi&oria Melachlino ceffit. In praelio iti-

lem ad Scia-naght^ ab Olcobarorege CafTe-

iae(quem Abbatem etiamlmelacenfemappel-it Liber meus coenobii lnisfallenlis)& Lorca-to filio Kellachi 3 rege fni fallor) Lagcliae 5 cseii funt e Danis 1200, ac in duabusiliis pugnis, ante finemanni, ceciderimt cir-

citer

126 ANTIgJJ ITATESciter 1700.Ita hic annus Danis inHibernia fi

lu&uofiffinius, unde Melachlinus Rex ob p<

tas vi&orias «>ad Carolum Calvum Franc

rum Regem^tfci* & amicitia gratia 3 lega

cum munertbus mifit 3 viam fibrpetendi Rom,concedi depofcens. Sic Chronic, Norman.Anno 849, Auxiliares copiae 5 e Dania

Norwegia 140 navibus 3 in Hiberniam app

lentes, bellum 5 magno Hibernorum damrredintegrarunt.

Anno 850 5 Melachlinus rex5 jam bello

vili implicatus, pace5 ad tempus, Danis fta1

lita5 eorum auxilio., hofres magna itrage pi

fiigavit.

Ante annum 851, Danos 5 Dublinio & re

uncula vicina qnam Fingalliam vocamus-, r.

titos efTe, ex Hiiroricis Hibernicis liquet. ]

ter hos Sc alios ejnfdem gentis^ hoc anno,

trox commillum eft pradium , in quo D;

Dublinienfes profligati funt 3 & Dubliniur

vi&oribus direptum. Atqui fuga non pai

elapfi, in patriam confugerunt , unde an

infequente, auxiliaribus copiis reverfi3 ho:

itibus vittis^ Dublinium recuperarunt Sc

ftaurarunt. Danos {i\e Oirmannos Dubli'

cnfes intelligit proculdubio vitas S, Coemjni iiwe Keivini fcriptor 3 cum de Dublinkejus civibus ita loquatur,Civitas Ath-cliath

in aqmlonali Laginienfium flaga 3 fuper fret

tnaris fofita\& id Scotice dicitur Vub-lein^qi

fonat Latine nigra therma : Et ipfa civitasu

tens & belligera efi^ in qua femper habitant

n afêrrimi m fr^liis^ & "peritiffimi in cl

fibus.

Anno 852 , Armacha, ipfo Pafchatis d

a Danis devaftata eft. Ac pauld poft, Derr

HIBEKNIC M. 127

tius loci Epifcopus , quem Annales Hibernici

Sapientiffimum omnium Vo&orum Europa ap-

pcllant j five mcerore 3 five morbo 3 extin-

aus eft.

Anno853, Amlavus aliis AmelausmagntDanorum Sc Norwegorum clafle, huc appulit,

eique omnes Dani^ in Hibemia tum degentes,

fe fubmiferunt. Hic Amelaus (opinor^) ille

fuit, & haec Norwegorum ea claflis 9 de qui-

bus haec habet Giraldus Cambrenfis, Topo-graph. Hiberniae l. 3. c. 43, Non multo verb

fofb tempore (poft mortem fci. Turgefii) ite-

rhm de NorwagU & infularum Borealium par-

tibus , quafi de reliquiis gentis prioris* & quia-

velocculata fide^velparentum relationeyterram

optimam noverant, non in bellica clajfe ^ fedfub

pacisobtentU} & quafi mercatura exercend&pra-

textuîn Infulam quidam advenerunt^qui & ma-ritimos Hiberni£portui fiatim occupantes^ tan-

dem de affenfu Principum terr£y civitates in ip-

fis varias conftruxerunt. §>uoniam enim in-

nat£ ociofitatis vitio^ gens Hibernica^ ut dixi-

musy nec maria luftrare^ nec mercatur^ indulge-

re aliquatenns voluerat^ de communi totius regni

confiliOy perutile videbatur 3 ut gens aliqua^ cu-

jus operb) aliarum regionum commercia^quibus

hteterra caruerat^hnc advehipoffenty in aliqui-

bus regni partibus admitterentur. Fuerunt au-

tem Vuces eorum tres fratres^ Amelam fci. Sy-

tarachut}& Tvorus. ConftruUk itaque primo ci-

vitatibus tribus 5 Vublinia D Guaterfordia^ Li-

mericoy Vublinia Principatus ceffit Amelaofiua-terfordity Sjtaraco , Limerici 3 Tvoro ', & ex

ivspaulatim adalias Hiberni<e civitates confiru-

endasproceffu temporis^ fnnt derivati. Gens igi-

tur h£C qua nunc Oftmamica- gens vocauir^ in-

primif)

primk^ iftius regibus fatis traciabiles fuerunt 6

pacifici : Sed ex quo in immenfum^generis nume

rofitate )dm excreveranty & civitates foffatis 6Muris optime cinxerant -, antiquas inimicitu

alta mente repofitas , nonnunquam renovare

& acriter rebellare folebant, Difii funt au

tem Ojimanni 3 lingua ipforum 3 corrup-

to quodam Saxonico 5 quafi Orientales ho-

•mines : Refpe&u namque terr£ ijiius^ ab Ori

entalibus hkc partibus undecimque advetli funt

Ita Giraldus } e quo eadem hauii/Te vi

detur Ranulphus Monachus Ceftrieniis 3 ii

Polychronicoe C^terumût de hae narrati

one^ quod {txvtxo dicam 3 conftabk (Jopinor

Oftmannos fedes eas mantimas, non mercaturae pr^textu, nec Hibernorum affenfu 5 fe(

vi & armis obtinuiffe, ii coniideremus quant;

immanitate, a primo eorum ingreflu., imo hoi

ipfo tempore, de quo nunc loquimur, & dii

poftea, per Hiberniam grafTabantur. Gertexoptimis Hiftoricis liquet Amlavum huncpolt praslium unum aut alterum , profperc

contra Hibernos eventu, tanto fnifTe iis terro

ri, ut annuo quodam tributo3 pacem5 ad tempus redimere coa&i fuerint.

Anno 8 $6 5 Inter Melachlinum regem 8Danos atrox ortum eft bellum , quo multi utrinque ceciderunt.

Anno857, Cathaldus ^f/^dumresno-vas moliretur 5 ab Amlavo 8c Ivaro-, praeli(

profligatus eft in Momonia.Anno 8593 Amlavus & Ivarus cum magn(

exereku in Midiampiofe&i funt. De fucceffu, tacent Annaies Hibernici ; Sub eo ver<

tempore (ut videtur) induci& inter Melachlinum & Danos funt pa&ae.

Ann<

HIBERNICjE. 1*9

Aniio862,Dcfunao Melachliiio rege Hi-

bernise, Lorcanus filius Cathaldi & Cornelius

filius Dermitii regiiurti Midue inter fe parti-

ti funt. Iis vero ab Edano cognomento Fin-

liat, Danorumauxilio., poftea captis, Edanus

Rex Hibernix falutatus eft. Lorcanum ab

Edano tunc oculis orbatum , & Corne-

lium 3ab Amlavo 3

Gionar&e fubmerfum

ferunt.

Anno 865?3 Amlavus Armacham dhipuit5&:

incendit, poftquam mille hommes ibi pr&lio

interfeciifet.

Anno 870, Amlavus & ivarus, curri claiTe

2co navium in Britanniam folverurt, in auxi-

lium Hinguari & Hubbae Danorum. De qui-

bus Floriiegum petas &: alios rerum Anglica-

rum Scriptores. Anno fequenti 3 cum in-

genti prctda , multifque captivis 5 Dublini-

um reverii funt. Sed brevi poftea Amlavusnaturie ceilit.

Anno 871, Ailillus Rex Lagemae a Danis.

occifus eft.

Anno 872 3Fato fun&us eft Ivarus, quem

Annales Hibernici regem Normannorum totius

Hiberni* appellant.

Anno 875, Oftmiis Amlavi filius, poftquarrt

Pi&bs magna ftrage profligaverar 9 Danorumfive Oftmannorum dolo , occifus eft. Tiim-que imperium fufcepiile videtur GodfridusIvari filius.

Anno 888 > Atrox prxiium inter FlanumRegem Hiberniie &c Danos commirTum eft^

quo multi utrinque ceciderunt 3 &: inter alios

e x parce Flaiii 9 Edanus fiiius Cornelii rex

K Couati.€

Conatias cxfus eft. Paulo poftea 3 Godfridii

filius Ivari Danorum Princeps3 per Sitrici fra-

tris fui malas artes, interemptus eft.

Anno 892, Simultas inter Sitricum fili-

um Ivari , Sc Galfridum quendam Merlumcognominatum 3 tunc temporis virum magni

nominis apud Dublinienfes, eoufque in aper-

tam inimicitiam erupit, ut inter eos , Urbs

quafi divifa fuerit, dum una pars Sitricum,

altera^ Galfridum fequeretur.

Anno 8^5 3 Oftmanni Dublinienfes in UI«

toniam profe&i Armacham diripuerunt.

Anno 8963 Sitricus filius Ivari, qui fratren

(utidiximus) occiderat^ pcena licet claud

reum afTequente 5 a fuis occifus eft. Praeliur

inter Amlavum filrnm Ivari &: Ukonienfes, ii

Tirconalia, commifTum eft, in quo Amlavuvi&us eft & occifus.

Anno 902, Dani nova claiTe appellentes

,

Lagenienflbus prope Dubiinium, magna ftra

ge profiigantur.

Anno 9143 Acrispugna navalisprope Man-

niam Infulam3inter Barredum &: Reginaldui

O-Hivar Danos, commiHum eft 5 in qua Reginaldus , Barredo &: fuis occifis3 vi&oriai

reportavit.

Anno 9153 Dani magna clafTe appellent<

Momoni^ partem devaftant.

Anno 916, Dani five Oftmanni , in Momcnia, przliis aliquot fuperati funt : Cseterui

in Lagenia 3 meliori fucceflli pugnarumNam 3 fub du&u îtrici, Angarrus filius Alilli rex Lageniae prselio occifus eft , & cui

eo ceciderunt multi Lagenia^ Proceres. Sul

eodem tempore, Dani five Oltmanni Dubli

m£ Monam 3 ilvc Anglefeiam in Cambnvaftarunt

HIBtRNICJE.vaftartint, ut e Caradoeo Lhancarvanenfi in-

teliigimus.

Anno 918, Dani Momoni& Albaniam, ho-die Scotiam, infeftarunt.

Anno 919 , Pradium arrox inter Nelluni

Gluvdub Regem Hibeniix &c Olrmannos corn^

miiTum eli Sepcembris 15, prope Dublinium,quo Rex ipfe, unacum mulcis proceribus, pe-

riit. Nello occifo, Imperium fufcepit Dona-tus Flani filiup, qui , anno fequenti, Oftman-nos magna ftrage proffigavit.

Arino p2i,ReginaldoreguI'o Oilniannortirri

Dublinii defundto fuccedit Godfridus , qui

eodem anno, contra&o exercitUj irt Ultoni-

am profe&us eft, ubimenfe Novembr , Arma-cham diripuit.

Anno 924, Godfridus in expeditione Li-

mericum versus, magnam exercitus fui par-

temamiiit.

Anno^^^, Godfridus copias in Ultoniant

miiit, fub du&u Aulafi filii fui, qui ab Ulto-

nieniibus, bis in fugam conje&us , segre tan-

dem a patre, qui eum, novis h Dublinio auxi-

liis fecutus eft, iiberatus.

Anno 934, Godfridus obiit , ob crudelita-

tem infamis, fucceflit filius Aulafus, alias Au-lavus , idem opinor cum Anlapho illo qui in

przlio ad Bruneburgum in Norchumbria , ab

Athelftano Anglorttm Rege vi&us eft, anno

937. De quo vid. Ingulph. Sc Hen. Hun-tindon.

Anno 941, Atllafusmorte reperitina fub-

latns interiit.Hunc Caradocus Lhancarvanen*

fis Abloicum prsecipuuni Hiberniae regem ap-

pellat, &: obiifTe afTerit anno 939* Liber Mar-

ganenfis an, habet 940.K * Arino

«=>^'

Anno 9425Dunum3CIonarda Bc Kildara^re-

gioneTque adjacentes variis Oftmannorum ex-

ercitibus5 vaftantur.

Anno 9435 Dani in Lecaiia degentes, fedibus

fuisvab Ultonieniibus ejiciuntur; eodemve-rb anno Murtachum Ailechae regulum j prse-

lio interficiunt 26 Febr. & die fequenti, Ar-macham diriplunt.

Anno 944 , Donato rege Hiberniae morterepentinafublato. Congelachus filius Maelmi-

thi imperium fufcepit 5 qui eodem annoBri-eni regis Lagenise auxilio 3 Dubiinium vi ce-

pit Sl diripuit, Oftmannisibidempartim occi-

n*s 3partim infugam converiis.

Anno 945 5Blacarus Oftmannus 5 Aulafi

frater, copiis auxiliaribus, Dubliniumrecupe-ravit & reftauravit.

Anno 94^3 Oflmarini Dublinienfes, ut cla-

dem niiper acceptam ulcifcerentur, hoc annonon parvam Midije partem devaftarunt.

An. 947^ Oftnianni Dublinienfes a Conge-lachorege, pradio profiigantur.

Anuo 948 , Bellum redintegrarunt Dubli-nienfes, {ed a Congelacho rege iterum fupe-

rati funf, ipfo Blacaro rege y Sc e fuis ferme1600 in praf.Iio occifis. Blacaro fucceifit God-fridus Sitrici filins. Circa hsec tempora Oft-

manni Hibernici ad religionem Chriftianamconverfi funt. Neque defunt qui 3 hoc ipfo

annoÔitmannos coenobium B.Marije Virginis

jtixta Dublin. Monachis Benedi&inispofuif-

fetradunt, quamvisalii, diu antea fundatumaiferuntja Melachlinoal.Malachia regeRiber-nie (qui obik 862) Gillemoholmoc nefcio

quo<k Ftoiiia uxore ejus^ Et alii3 a DonaldoGiilemo!io!moc, llt ut fuerit3 Monachos ibi-

dem3

HIBERNICJE. 133

dem Ordinls Cijlertienfis inftitutionibus fe fvl-

mififfe anno 11 39 imitantes fatrem fimm Abba-.

tem Saviniacenfem docent cjufde coenobii An-nales. Jacobum Abbatem primiim obiiffe 5nonas Mart'iprodit loci codex antiquus MS.penes Rogerum Tw) fdenum equ. Sc Ba~ronettum. De-anno iilet 3 fed EverardumAbbatem quartumobiifTetradit 4 Idus Apri-

Hs 113'ijQux ii verafint, vel plerique eorumMacrobii fuerunt 3vel coenobium dm Abbatefuit viduatum.

Anno95o,Ofhrianni DublinienfesSlanam in

Midia diripuerunt & mcendio deformarunt.

Eo incendio,Cinaiini virum doftu & lociPrae-

lettorem^ multofque alios in Ecclefia congre-

gatos periiife ferunt. Caeteium anno fequen-

tijpoftquam magnam Midix partem/ub auftu

Godfridi devaitaiTent3 ingenti praeda onuiti^

in reditu Dublinium verfus 3ab Hibernis inter-

cepti funt & magna itrage profligati.

Anno 956,PraeIium atrox inter Congelachuregem Hibernia> 5&:Oitmannos Dublinienfes

3adUiguiranjw Lagenia, commiiTum eil,ubi Con-geiachus fufus eft Sc occifus. Eo csefo 3 Hiber-

noruiu Imperium arripuit Donaldus Nellus.

-Anno 959 3Aulafus Dublinii regulus a Cara-doco LhancarvaneiTiij^/oifw rexHibernUap-*pellatus, Promontorium facrum (qucd nos~

ôlp-fteaDj incolx Caer-gnbi vocant) in Mo-na iive . Anglefeia infula, deiude regiunculam

Lhinnenfem, claife fua diripuit. Atqui liber

Marganae iive lib, Hergejii hanc depraedatio-

nem afcribit Abloici fihU.

Anno 9623 morte obiit Godfridus Oftman-nus3 Aulafi filius. Circa haec tempora (ut vi-

detur) Eadgarus Rex Anglias xnagna Hiber-

K 3 niae

niae partem fubegit , &: fpeciatim Dubliniurj

Urbem. Qiia de re 3 vid. qus fupra di£t

fiuit cap. 4, ex Prxfatione Chartae Eadgari.

Anno 970, Pugna Kilmonae commifla efl

inter Donaldum regem Hiberniae & Donaldum Congelachi filium, Aulafi Ofhnanni co

piis adj tum* In eo pr<dio muki utrmque ce

ciderunt; Sed plures ex parte Donaldi regis

Anno pyji Aulafus Sitrici iilius praelio vi

cit & interfecit Murtachum &t CongelachunDonaldi regis filios.

Anno 980, Donaldo regi defun&o fuccell

Melachlinus 3 alias Malachias filius ejus ,qi

eodemanno, Temoiiae, prxlio memorabilOftmannorum vires fregit & quodammodpeffumdedit : Namin copradio, pr&ter milia aliquot militum gregariorum , primai

Oftmannorum Duces ferme omnes cacii fun

inter quos numeratur Reginaldus Aulafi i

lius; ob cujus interitum Sc maximam ea

Oftmannorum cladem5 Aulafus ipfe5 anno ii

fequente, peregrinatione ad Infulam Huenfe(ufcepta 3ibidem (tit ex Annalibus coenobii I1

fulae omnium San&orum in occiduo limite \

gri Longfordierifis intelligimus^) poenitent

pera&a, vi moeroris obiit. Succeflit ei fili

Gluniarandus. Pugna Temorknri finita., Mlachlinus in Fingalham y ditionis Oftmannic

regiunculam profectus., eam igne & ferro dvaftavit 5 eodenique tempOre Hibernos omnequos Oftmanni captivos tenuerunt, in libert

tem afleruifle fertur. Caeterum pace tande

Jnter Melachlinum regem & Oftmannos Dulinii certis conditionibus fa£ta 3 iia ut pri

rem ja&uram? aliquo modo3

refarcire vid

rentur 5 auxiiiaribus copus contra&is 3

Brie

HIBEKNICM 131

Brieni filii Murchardi Regis Lageniae terri-

toria irruperunt, quac duni Brienus tueri co-

naretur, ipfeâb iis captus eft 8c paulo poft oc-

cifus.

Anno 983, Melachlinus Rex 5 ab Oftman-nis Dublinienfibus adjutus , Donaldum CUnLorcani filium regem Lageniae 3

prxliofudit.

In ea pugna, inter alios melioris notae, cecidit

Patricius Ivari reguli Waterfordienfis filius.

Anno 989, Gluniarandus , al. Glumainus,

Aulafi filius rex Oftmannorum Dublinii, a fa-

mulo fuo interremptus eft. Succeffit frater

e jus Sitricus. Circa idem tempus, Elirman-

num filium Abloici occifum afferit Carado-cus Lhancarvanenfis, quem regem Hiberniae

appellat : & nomiiu & titulo deceptus. Eo-dem anno Godfridus Haraldi filius Hebriduminfularum regulus a Dalriadinis occifus eft;

cui fuccelfit filius Reginaldus.

Anno 994, Sitricus Aulafi films3ab Oftman-

nis Dublinii 3 iri exilium pulfus, ante annnm-circumaduni revocatus eft D regnoque re-

ftitutus.

Anno 999,Marianus aiias Maslmurrius Mur-chardi fiiius a jam di&o Sitrico adjutus La-geniae regnum obtinuit

3Donato praedeceflbre

ejiis inpraelio capto &: abdicare coa&o. Antefinem ejufdem anni Brienus Borous Rex Mo-monix Oilmannos Dablinienfes iri praelio adGlenanmin fudit 3 ac Dublimurn vi cepit&diripuit.

Anuo 1000 , Oftmanni fobfidibtts Brienotraditis) Dublinium reftaurarunt Sc firmarunt.

Eodem anno , Ivarus Oftmannorum Water-fordiae regulus obiit , fucceifit ei filius Regi-naldus.

K 4 Anno

Annoioi3, Lagenia, primum a Mr»rchard(

filio Brieni Boroi tum regis Hiberni^ , dein-

de a Brieno ipfo 5 ad muros, ufque Dublinii

mifere direpra eri : lagenierifiUus interin

& Odmanms,

pace inter fe fac*ti , con-

jun&js copiis , fe fuaque frufha. tueri ni-

tentibus.

Sub initium anni ioi4,vel paulo ante^Brie-

nus Borous rex cum plurimis Hibernic£ regu-

lis egit5ut con junftis viribus, Sitricunvomnef

que Oilmannos Dublinii 3 utpote pnblicos reg-

nrhoftes , ex Hibernia expellere conarentur

Sitricus contra, certior fa&us 3 quid Brienu

moliebatur3 nuHum non movit lapidem, ut f

fuofque propugnaret : Pace igitur (ut ante;

diximus) cum M^lmurrio Murchardi filio re

ge Lageni.e fafta5 fuppetias, tam ab eo5quan

a Danis 3 five Norwegis 5 qui Manniam 8

Hebrides > (Hibernis Inche-gall)- incolebant

obtinuit. Magnis copiis fic utrjncme coa£tis

concurritur tandem Clontarfa: prope Dubli-

nium, Apnlis 23,ubi poft longam acerrimam-

que pugnam!)vic"t.oria(fic pierique habent)cef

iit Byienoqui tamen ex: vulnere,quod inpra>

!io acceperat., tnor tifero, mox expiravit. Sumcontra qui afferunt Danos five OiTmannos.

cum eorum acies nutare cceperit3Brieno occi-

fo^redintegratis viribus5 in Hibernos irruiiTe-

eofque iiiagna flrage profligafTe. Qui hanc

fententiam tenent , jaddunt etiam Brieni te-

meritatemmagno Riiffe Danis commodo : 11-

le enim (utfertnr) auxiliacum filio ejus Do-

nato intra ttfmmm ventura 5 non pnefto-

Ians 3 ne prioifuni a&orum gloriam obfcurare

videretur, cufcn hoilibus congredi facile per-

fuafus eft y id quod fibi fuifque poftea fuit

exitio.

HlBERtflCtf. 137

exitio. In exerckn fno , Melachlinum por-

r6 habuit, tunc Midiae, antea Hiberniae regem,

qui in praelio, ob priores injurias , alienati in

eum animi indicia dediffe fertur. Cnm Bri-

eno ceciderunt , filius ejus Murchardus

8c Murchardi filius Tirdelvacus , mag-nus etiam Procerum numerus , tk caeterorum

7000, vel ut aliqui habent, 11000. Ex Danis

five Oftmannis & Lagenienfibus , plurimi eti-

am perienmt, Sed numerus incertus eft. Inter

eos primarii numerantur Dubgallus Aulafi fi-

lius, Bruodarus claflis Danicae praefe&us , qui

Brienum occiderat, Maelmurrius rex Lage-

niae, Donaldus Dux Fortuallenfium , & alii

quos prsrtereo. Sunt qul tradunt cadavera

Brieni & filii ejus Murchardi , necnon Donati

O-Kelli, Doulani O-Hartegan, & Gille-Bar-

rnedi , ad Kill-mainan , villam unico milli-

ari a Dublinio diftantem, juxta antiquam cru-

cem lapideam , ab Hibernis fepulta efle.

Alii vero arTerunt corpora Bneni tk. Murchar-

di filii , Swordam, (villa eft ad 6 a Dublinio

lapidem) delata , inde a Maelmurrio Eochae

filio Archiepifcopo Armachano 5 (quem An-nales Hibernici S. Patricii Comorbanitm-a$>$e\-

lant) C lero comitante , Armacham deporta-

ta , in Ecclefia Cathedrali ibidem , cui bene-

fa&or ftierat Brienus , fniffe condita. Praelio

finito, Sitricus, cum Oftmannorum reliquiis,

Dublmium fe recepit, ac Melachlinus Rex Mi-

diae, a popularibus , Rex maximus Hiberniag

denuo declaratus eft.

Anno 1018, Jamdi&us Melachlinus copias

Lagenienfes Oitmannicas , in praelio ad Fod-yaj) fudit.

Anno ioip , Brienus Maelmurri} filius RexLageniae

Lageniae oculis orbatus eft Dublinii 3a Sitri

co rege.

Anno io205Reginaldus Ivari filius regulu

Oftmannornm Waterfordias improks obiit

SuccefTit ei Sitricus frater.

Anno 1022 3 llgairus Rex Lageniae in con

. fli&u ad Delgne^ Sitricum Regem Dublinii fu

gavk.

Anno 1023, SitricusOftmannorum Waterfordise regulus^ ab OfTorienfibus^ occifus eft

Succeffit ei Reginaldns O-Eivar.Anno 1029 5 Sitricus Rex Oftmannorur

Dubliniij peregrinatione Rcmam ufq; fufcep

ti 5 in via defun&us eft. Succeifit ei filiu

Aulavus five Auloedus 3 qui anno fequente

aMatthaeo alias Mathgauno O-Riagah cap

tus3 pro lytro folvit 200 vaccas3 80 equos Bri

tannicos 5 tres uncias auri Sc gladium q nendam vulgo diftum Caroli gladium.

Anno 1035, Aulavus filius Sitrici rex Dublinii Romam profe&urus 5 in Anglia occifu

eft. Succeifit ei filius Sitricus.

Anno 10363 Reginaldus O-HivarWaterfprdiae regulus occifus eft Dublinii

3a Sitrici

êge.

Annoio^S, Commuanus O-Raban regu

lus Waterfordiae domefticis infidiis periit.Eo

dem anno Waterfordia a Dermitio rege Lageniae direpta eft & incenfa.

Anno 1042 3(aliis 1041^) Sitricus Aulav

filius rex Oftmannorum Dublinii deceffit. Hi<

fuit (m reor) Sitricus ille , quem liber nige;

EcclefiaeS. Trinitatis Dublinii Sitricum fili-

um Ableb appellat , de quo ibidem hxc legi

mus j Sitricm Rex Vublin. filim Ableb Comiti.

Vublin.dedit SanVit Trimtati & Vonato prinn

Epfcofi

HIB ERNICJE.'pifcopo Vnblin. locum ad tdificandam Eccle*

lam S. Irinitati, ubi fornices five volt* funt,

;um terr-k fubfequentibus^ viz. B A aldulek^ , Kf-:hen9 Portrabern9 cum villank & vaccis & bla-

dk, nec non anruni & argentum 9 fufficienter ad

dificandam Ecclefiam , cum tota cnria^ con-

tulit. Sitrico fiicceffit Aulavus five Auloedus^

quem Caradocus Lhancarvanenfis Alphre-

dum perperam appellat. Sub eodem temporeConanus ap Jago , Aulavi gener, copiis Dub-linii colle&isj in Walliam trajecit^ contra

Gruffinum ap Lbewellin regultim, qui Vene-dotiam Conano profugo debitam., ufurparat :

Gruffinum ibi dolo cepit , fed dum captivum,

naves versiis, fecum duceret j Walli, de ea rc

certiores fa&i, tanto numero confluxerunt,ut

facile Gruffinum liberaverint3 & Conanum adnaves repulerint.

Anno 1050 y Conanus cum alia clafTe^ e

Dublinio Walliam versus folvit?

fpe plenus,

Venedotiam , haereditario jure fibi debitam,

recuperandi : Sed operam denuo lufit 5 nammaxima claffis parte tempeftate amifsa

5ipfe adlitora Hibernica reje&us eft.

Anno 10665 Godredus 5 Rwc Gothricns cog-

nomento Crovan rex Manniie (nt e ChronicoRegum Manniae intelligimus) fubjv.gxvit fibi

Dublinium & magnam partem de Laynejier^

Scotosvero ita perdomuitûi nulfas qui ftbrica-

ret navem velfcapham 3 av.fi; eff4t plvfqvh n tres

clavos infereê. Eum regem Hiberriie '«'Ppel-

lat Lanfrancus Archiepif. opus L am -" : en(is3

in Epiflola quadam , eujus exempiar habehtf

in Tonio undecimo Annal un Cardinaiis

Baronii.

Annoîo/i Murchardus fUius rfi ': rex

Lageniae mortem obiit 3 & Dublinii ab Oft-

mannis fepultus eft.

Anno io74,Maii 6> e vita migravit Donatusal. Dunanus Oftmannorum primus Epifcopu;

Dublinienfis , & in Eccleiia fua Cathedrali.

prope fummum altare, fepultus eft. TumqucPatricius quidam, Oftmannus itidem, Godre-do rege petente,fuccerlbr ele&us a Dublinien-

fibusjin Angliam mifTus eft, a Lanfranco Can-

tuarienfi Archiepifcopo confecrandus , cunepiftola fequente, Venerando S. Cantuarienfi,

Ecclefi£ O^letropolitano Lanfranco^ Clerus &populus Ecclefi£ Dublinienfis debitam fubjetlio-

nem- Veftr^Faternitati eft cognitum^ quod Ec-

clefia Dublinienfis yqu£ Hiberni£ InfuU (JPle-

tropolis ejl 3 fuo fit viduata Fajhre^ ac defti-

tuta RedGre- Fropterea elegimns Presbjterun

nomine Fatricium nobis fufficientifjime cognitum

natalibus & moribus nobilem Apoftolica & Ec-

clefiaftica difciplina imlutum^ fide Catholicum

in fcripturarum fenfibus cautum^ in dogmatibu.

Eccefiaflicis exercitatum , quem nobis quan-

tociks petimus crdinari Epifcnpum 5 quate-

nks authore l)e< , regulariter nobis pr&effeva-

leat 3 & prodeffe , & nos fv.b ejus regimine fa-

lubriter miUtare pojfimus , quia integritas Pr£-

fidentiumfalus eft fvbditorum , & ubi eft incolu-

mitas j ibi eft forma Voc:rin£. Ante finen

ejufdem anni, Patricius ille Londini 5 ir

Ecclefia S. Pauli , a di&o Lanfranco confe-

cratus eft, obedientige profeffione fequent

pneftita, <*)uifquis aliis fr^fidet y fi & ipfe a-

liis fubjaceat , dedignari non debet , fed poti-

its obedientiam 3 quam k fubditis fuis defiderai

habere propter Veum ) ftudeat pr^latis fibi per

omnia humiliter exhibere. Fropterea ego Fa-

tricm

HIBERNICJE. 141

ricius ad regendam Vubliniam Metropolim

Hiberni£ eledus Antiftes , tibi 3 venerandepa-

er Lanfrance Britanniarum Frimat) & Santte

Vorobornienfis ecclefix Archiepifcope^ ProfeJJio-

*U tne<e Chartam porrigo, meque tibi tuifque fuc-

lefforibuS) in omnibus^ qua ad Chriftianam reli-

ionempertinenty obtemperaturum effe promitto.

\xc ex vetufto codice MS.bibliothecae Cotto-

rianae, una cum aliis Epifcoporum Oftmanni-

corum profeilionibuîn luce-m emifit 3iriter ve-

teres Epiftolas Hibernicas^ eruditiflimus Jaco-

bus Uflerius Armdchanus, anno 163 ^.

Anno 10763 Godredus Crovan rex Dubli-

lii, necnon Mannias &: Hebridum Infularum

obiit in IlaInfula,Pto]emxi Epidio. Succeflit

ei, in Regimine, Manniae 8c Hebridum 3 filius

ejus Lagmannus : CxtemmaDublinieniibus,

in regem ele&us eft (ni fallor)Godfridus cog-

nomento Meranagh.

O&obris 10,10845 Patricius Dublinienfis

Epifcopus, in Oceano Britannioo 5 naufragio

êriit, Epifcopatus fui anno 10.

Anno 1085^ Donatus (alias Dongus) O-Haingly Oftmannus, Dubiinii natus 3fed Can-tuariae in Anglia educatus 3 ubi monachus fa-

&us eft Benedi&inus> Tirdelvaci regis cleri-

que Dublinienfis confenili , Cantuanx, a

Lanfranco Archiepifcopo CantuariennVpro-

feffione confueta praeftita^ confecratus eft Epi-

fcopus Dublinienlisâcinpatrianireverfus^ li-

bios nonnullos,8t £ccleiiaftica ornamerita^quae

Lanfranens Eccleiiae S. Trinitatis Dublinii

dederatj fecum reportavit.' Anno 1088 (aliis 1087 ) Waterfordia vi

capta eft &: combufta, ab Oftmannis Dub-linii.

Anno

Anno 10895 Oftmanni Dublinii, Waterfoidias & Wickloae dum conjun&is viribus

3Coicagiam diripere intenderent? ab Oneaghenfbus> in praelio fufi funt & profligati.

Anno 1095 , Moriertachus O-Brien ReHiberniae, Dublinium, cum exercitu pervenii

ac inde expulit Godfridum Meranagb regi

lum. Eodem anno mortem obiit Donatus CHaingly Epifcopus Dublinienfis 5 cui fuccefi

ejus nepos Samuel O-Haingly, coenobii S.Abani monachus Benedi&inus^ De qtio vid.ph

ra apud Eadmerum, in Hiftpria NovorunSub eodem tempore Godfredus Meranatmoerore confe&us e vivis exceffit.

A-nno 1096, Sedes Epifcopalis Waterfordi

inftituta eft5 & primus ibi Epifcopus ele£b

eft Malchus quidam , in Hibernia natus5 fe

educatione Monachus Ecclefiae Wintonieni

inAnglia.Is confecrationem obtinuit Cantu;

riae 5 I£al.Januariiâb Anfelmo Archiepifcof

Cantuarienh*, aftiftentibus Radulpho Ciceftr

enfi & GundulphoRoffenfiÊpifcopiSjprofefi

one fequenti praeftiti 3 Ego (JHalchus Ecclef

Waterfordi& ele&us 3 & a te ReverendepaU

Anfelme fanB& Cantuarienfis Ecclefix Archu

pifcope, & totius Britanni* PrimasÂntifies cof

fecranduS) tibi & omnibus fuccefforibus tuky ct

nonicam obedientiam me per omniafervaturu

fromitto, Literarum in ejus gratiam confcr

ptarum exemplar habes apud Eadmeritm,

Do&jffimo Seldeno , in lucem editum, anr

16233 cum notis & fpicilegio. Sub exitui

hujusfeculi XIÊcclefia cathedralis S* Trintatis Waterfordias ab Oftmannis conftru&a ef

Anno no3,Magnus rex Norwegiae5 MannSc Orcadis expugnatis> foedus teniporariui

percufl

Hi biLK. Ni c JtL.

>crcuffit cum Moriertacho O-Bricn regc Hi-

>erni# ? fed anno fequenti (dum in Ultonia

:xploratorem egit) ab llltonienfibus impro-ifo interceptus interiit. De hac re y fi nonigeat legere^ en tibi verba Chronici RegumManni^ Magnus Murecardo (re&ius Muricr-

:acho) Regi Hibernig mifit calceamenta fuay

racipiens ei ut ea fuper humerosfuos in die Na-alis Dominij per medium domus fuce portarety

nconfpetlu nunciorum ejus 3 ut inde intelligeret

e fubjeftum effe Magno Regi. §uod audientel

Hibernienfes 5 <egre ferebant & indignati funt

nimis : Sed Rex faniori confilio ufus> Non folum

inquit calceamenta ejus portare^vernmque man^ducare mallem^quam Magnus Rex unam

KProvin-

ciam in Hibernia defirueret. Itaque complevit

^rxceptum^ & nuncios honoravit. Multa quoque

munera ]>er eos Magno Regi tranfmifit^& fotdus

compofuit. Nuncii verb redeuntes ad Dominum"uum^ narraverunt ei de fitu Hibemi£ & amot-

nitate^ de frugum fertilitate & aeris falubri-

tate. Magnm veroh^c audiens , nihil cogitabat

quam totam Hiberniam fibi fubjugare. Itaque

fr^cepit claffem congregare, Ipfe verocum fede-

cemnavibus procedens^ explorare volens terram^

ckm incaute e navibus difceffiffet^fubito a Hiber-

nienfibus circumvallatus interiit 5 cum omnihus

fere qui jecum erant. Sepultus efi autem juxta

ecclefiam S. Fatricii in Vuno. Regnavit fex an-

nis 3 fc. in Mannia. Exordiis illis quam dif-

par exitus.

Anno 1106, Donaldus Archiepifcopus Ar-machanus DuMinium profettus, ut pacem in-

ter Moriertachum regem Hiberniae & Ddnal-dum O-Loghlin procuraret, in aegritudinem

incidit, qua Dulekae in reditu Armachamversus

Hi

versuS, aetatis fuae aiino 583 confecrationis 1 5,

fublatus eft.

. Anno 1109 , Limericum incendio (maxi-mo Oftmannorum damno) deflagravit.

Annoii2i 3 4 nonas Julii 5 obiit SamuelO-Haingly , Oftmannorum quartus Epif-

copus Dublinienfis. Succeflit ei Gregorius,

Lamethae confecratus, 2 mfequentis Oftobris3

a Radulpho Archiepifcopo CantuarieniL

Anno 11 25 3 Torfinus filius Torcaili Oft-

mannorum Dublinii regulus, in ipfo juventu-

tis flore, morte repentina obiit.

Anno 1 1 3 1 , Defun&o Everardo OftmanncAbbati ccenobiiB. Mariae juxta Dublin. fuc-

ceflit Andreas.

Anno 11 34, Cornelius filius Murchardi re-

gis Midiae, in confli&u, a Donaldo filio Gille-

moholmoc &Oftmannis Dublinii,occifus efhSec

Donaldo eo, fubiti rotas converiione, in alic

confli&u occifo, &. Dublinienfibus fugatis3 Mi-

denfes in Fingalliam irruunt, eamque ferro &flamma devaftant.

Anno 1136, Maelifa O-Hammire Epifcopui

Oftmannorum Waterfordiae ex hac vita mi-

gravit, fuccelfit Tuiftius , alias Toftius Oft-

mannus.Anno 1140, Mortuo Gille five Gillebertc

epifcopo Limericenfi, vel faltem refignante

Patricius quidam, ab Oftmannis Limerici E-

pifcopus ele&us , in Angliam trajecit, ubi i

Theobaldo Archiepifcopo Cantuarienfi con-

fecrationem obtinuitj profefliorie fequent

pneftita , Ego Patricius ad regimen Ecclefi*

Limericenfis ele8us> & a te 3 Keverende Patei

Iheobalde Santfi Cantuarienfis ecclefi* Archie-

pfcoj>e & totiiti Britannix PrimM, pr gratian

Ve

HIBERNICM.T>ei Antifies ConfecrandWytibi & omnibus fuccef-foribut tJUfy tihi canonicc fuccedentibm^ debitamfuhjec?ionem & canomcam oledientiam^per om-nia me exhibitnrv.m fore promitto.

Anno ii42,vel circitei^Cadwaladrus afra-tre fuo Oweno Gwineth^ Venedoti?e principe^

deliciens in Hiberniam profngit., ac Oftmannisduo millia marcarom pollicetur

3 fi juflo ex r-

citu bellum contra fratrem moverent. An-nuunt Oftmanni , ac copiis colle&is, partime fnis^partim ex Hibernis exercitum (Ofterofiiiifque Torcalli &: Cherulphi ducibus) in

Walliammittunt. Cseterfem paulo poft eorumappulfum pacem inter fratrcs fa£tam audien-

tes , Cadwaladrum captivum detinent , do-nec pro 2000 marcarum 5 2000 pecudum ac-

ceperant. Tnm vero Owenus in Oftman-nos &£ eorum focios fic onuftos, improviso ir-

rueils 5antequam naves confcenderent

3 eo-

rum numerum permagnum interfecit3 Sc cum

fpoliis reverfus eft 3 C^teri fuga ad naves eva-

ferunt. Sic3 paucis mutatisj Caradocus Lhan-carvanenils*

Anno 11473 Reginaldo Torcalli filioDub-

linii regulo., iii acie occifo a Midenribus, God-fredus filius Olavi rex Manniae, (fi fides iit

adhibenda Chromco Manniae) ab Oftman-nis Dublinii} rex falutatus eft : Atqut in An-nalibus Hibernicis Oiterus ( alias O&erus )Reginaldo fuccefliife dicitur 5 forte tamen

Godredi imperio fubje&us -> Utcuuque5 Odcc-

o biennio poft occifo 3 Dublinii principatum

obtinuit Brodarus Regiiialdi fraten

Anno ii5i,Obiit Haraldus Oftmannus epi-

fcopus Limericenfis ^ fuceeffit popularis ejus

r

Torgefius*

t ": ... Aniid

1^6 AN i l gJJ l l Al iLS

Anno ii6i, Brodaro Torcalli filio Oftman-

norum Dublinii regulo, a Mideniibus^ in pra-

\\o , occifo 3 .fuccefllt frater ejus Afculphus

Eodemanno (Oftobris8) deceffit Gregoriu

primus Archiepifcopus Dubiinieniis, cui fuc-

cefllt Laurentins ( indigenis Lorcanus ) OTookj Abbas Glendelacenlis 3 a Gelaiio Archiepifcopo Armachano 5 Dublinii confecra

tusj in pcclefia cathedrali S. Trinitatis ann<

infequenti.

Anno ii6jy Rodericus O-Conner rex Hiberniae Lagemam cum copiis ingrefius, Dermitio filio Murchardi rege Lagenix in fugar

conje£ro, Lagenienfes & fpeciatim Oftmannos Dnblinienfes iibi obiides tradere coegit.

Anno 1169, E Wallia, cum copiis 3 fub ini

tium Maii3 in Hiberniam appulerunt Robertufilius Stephani , Meiierus iilius Henricij, Mil

ifiiius Davidis Menevenfis cc Hervseus de Monte-marifco. Primi appulfus locus3 bono omine3 dicebatur Banna^ five Beatus, vulgo Ba.

& Bun prope Fethardan^ in agro Wexfordi-en(i3 quem aliqui (perperam opinor) eundeneffe exiftimant cumptolemxi Sacro Promonto-rio. Ppftridie eos fequutus eft Mauritius d<

Prendergaft, cum 10 miliribus & 60 fagitta-

riis. Dermitius Murchardi iilius, de eorunadventu certior fa&us, Bannam quanta potuiiceleritate contendit, eofque laetiffimo excepilanimo. Die fequente, Wexfordiam verfusmovent, quas poftquam obfidionem paulifpeifuftinuiffet

3 Dermitio in manus tradita eft.

Wexfordia iic capta, & Mauritio Giraldi fiIio3cum novis copiis ibi appulfo^ (nam quae adres Oftmannicas non pertinent hic prastermit-timus) iis rex Dermitius ex pa&o, fuas etiam

copias

HIBERNICJE.copias adjunxit. De armis ttim in OftmannosDublinii convertendis^ initur confilium, quodcum omnibus placttifTet

3 Dublinium., quantapoflfunt celeritate > contendunt, urbemquededitiofie capiunt, Sed, obiidibus acceptis^

protinus Afculpho Torcalli filio (dequofu-pra) reihtuunt.

Anno 11705 Rex Dermitius ad Richardumcognomento Strong-bow, Penbrochiae vel (ut

Giraldus Cambrenfis eum appellat) Striguiiae

comitem, literas perfcripfit^ quibus vehemen-ter ab eo petiit atixiliares eas copias quaspro-miferat. Comes his literis acceptis 3 a Re-ge Henrico II, licentia ironica fotiks quant vera

(ait di&us Giraldus) inipetrata, ReimundumCraffum.) fub ihitium Maii 5 10 viris equeftris

ordinis 8c 70 fagittariis ftipatum, in Hiberni-

am praemifit, ipfe brevi poftea fecuttirus. Rei-

mundus exfcentionemfecit ad Vv.nAenil ->ad

quartum a Waterfordia lapidem. De Anglo-rum appulftij Oltmanni Waterfordienfes fa&i

certiores., eos antequam auxiliis firmarentur^

aggredi ftatuunt : Tumque a Malachia O-Felan X)^\txs:i\ & O-Riano Idronenfi adjuti,

exercitum confcribunt 5 in qtio 3000 erant

equitum & peditum. Hi in Anglos impe-tum facientes^ ab illis, paticis duntaxat adjtn

tiSj fub du&u Hervaei de Monte-marifco3 (qui

illuc forte Reimundum vifendi gratia venerat)-

fortiter excepti funt 3 &: poft aliquot horarumpugnam3 proiiigati. In eo prxlio, ex Oftman-nis Waterfordiae & Hibernis, plus minus mille

Ccefi occubuertint. Capri funt praeterea 70,qui omnes 3 ileimundo procurante^ in vindi-

&am interitus aroici fui de Buein^ qui in prse-

lio ceciderat3 occifi funt. Sie Maurkius Re-L a ganus

t°ganus. At Giraldus Cambrenfis eos , Her-\xi fuafu, adverfante Reimundo, e rupibus in

mare praecipitatos aiFerit. Haec menfe Maio.

Augufto fequente, Richardus Comes Pen-brochiae, e Milfordia folvit, ventoque fecun-

do in portum Waterfordiae inve&us, exerci-

tum expofuit, in quo fuerunt 20omilites pri-

marii3 praeter mille ordinis inferioris. Poft

diem unum vel alterum, Waterfordiam con-

tendit,quam Augufti 25 vi cepit, ac in ea Re-ginaldum Oftmannorum Waterfordiae Prin-

cipem & Malachiam O-Felan 3 de quo fupra.

Illi ad mortem damnati, interceilione permi-tii Regis,(qui una cum Stephanidejmultifque

Anglis &: Wallis, poft vittoriam partam^Wa-terfordia venerat) fervati funt. Nuptiis tunc

inter Richardum Comitem &c Evam Dermitii

regis filiam ibidem celebratis, Comes ejufque

uxor Dermitii h<eredes publice funt declarati.

Paul6poft3Dermitius &. gener^prasfidioWater-

fordiae reli&o , conjun&is copiis Dubliniumcontendunt, urbemque (Roderico rege viam

fruftra obftruere nitente)obfident. AfculphusOftmannorum Princeps, cumrefiftere (quodîribus impar) fibi non tutum putaret, Lau-r~ntii Archiepifcopi Dublinienfis interceflio-

ne } de deditione cito agere coepit. Caete-

rum Reimundus 8t Milo de Cogan, duranteinterceflionis tempore , fele&a mann urbeminvadentes, ea prinio impetu ? 21 die Sep-tembris (qui S. Matthaeo facer) potiti funt.

Afculphus tamenBt civium plerique naviculis

&c cymbis , eo tempore in portu confccntisy

evaferunt.

Anno njijCirca feftum PentecoftesÂfcuI-

phus a Johanne quodam (quem Orcadienfemappellant

HlBERNICJE.appellant Annales Ultonienfes) 8c copiis fux

gentis auxiliaribus, e Mannia , adjutus, cum60 navinm claffe , portum Dublinienfem in-

grelliis eft, & militibus expoutis,in urbis par-

tem orientalem irrumpere tentavit, ubi, diini

Milo Coganus, qui urbi praeerat, pnefidio

haud fatis firmatns, urbem propugnare cona-

retur , Richardus frater ejus, eporta S. Pau-

Ii auftrali, cum parva manu, egreiTus , hoftes

(qui auxiliares copias Cogano advenifTe pu-

tarantj infugam facile conjecit. Partim in

praelio, partim in fuga, muki eorum cxit

feruntur, &, inter eos, di&us johannes Or-cadienfis. Afculphus etiam ipfe captus eft,

Sc quod linguae frsenum intemperantius laxaf-

fet, ultinio fupplieio poftea affe&us. De ad-

ventu Henrici 1 1 in Hiberniam, 8t de aliis li-

cet magni momenti rebus hoc anno in Hiber-

nia geftis , non eft hic dicendi locus, ut quas

ad rem, de qtia nunc agimus non pertinent.

Denique fatis erit hic indicare, captis , intra

paucos annos poftea , Urbibus Limerico Sc

Corcagia ab Oftmannis plerumque poifeftis,

penitiis fra&-.is fuifTe eorum vires, poftquam(ut ex iis qu3s fupra di&a funt liquet) in Hi-

bernia, per aliquot annorum centurias , fedes.

fixerant. Veruntamen, remanfiffe ibi aliquas

Oftmannorum familias diu poftea , ex Ar-chivis , in promptu coliigere eft ; Specia-

tim ex Rotulo Placitorum anni 4 Edvvar-

di Secundi. Huc etiamfacir, (fi adantiquio-

ra recurramus ttmôrd)Recognitio fa^raQaxmoDom. 1201) per Sacramentum 12 Angtorim^

& 12 Ojimannorum 9 & 12 Hibernienfium , de

tefrk , EcclefiU & c&teris pertinentik^ ad Li-

mericenfem Ecdefi&mfpeUtantibm. Recognitio

L 3ea

ANTIgJJIT ATESea habetur in Regefto Decani Limericenfis.

Arqueita res ab Oftmannis in Hibernia geftas

maxime memorabiles3 paucis perftrinxi.

CAP. XXV.

T>e Ke Nummaria^five de NummisHiberni* an~

tiquis j ckm ante adventum Anglorum 5 fub

Henrico II 5 thm pftea 3 ufque ad Henrici

VII tenipra.

OPulentiae Hibernorum pars maxima in

pecorum multitudine ^Germanorum mo-re, de quo vide Tacitum) olim confiftebat.

Neque aliter erat apud veteres Romanosa un-

de Varro^lib. 4^ de lingua Latina3 a pecude

pecuniam derivat. Et de Hifpanis veteribus^

JuftmuSiArmentaGerionif, qu£ illis- tempri-

hus habebantur foU opes. Hiberniam porro

metallorum venis efTe divitem quotidiana ex-

perientia docet : Speciatim funt ibidem ali-

quae plumbi fodinae 3 quas mixtam habent lu-

crofam argenti quantitatem. Hadrianus Ju*nius3 inter ajia 5 in Hiberniae laudem 3 fodi-

nas hafce puri argenti venas poetice ap-

peilat3

Et furi argenti venas^ quas terra refojfis

Vifceribus manes imos vifura recludit»

Sed hasc obiten Ad rem veniendum eft5 ac

primo qusrendcm 3 sm Hiberni ante Anglo-rum adventum 5 nummis ufi fuerint^ vel auro

duntaxat^ argento3 #re3aut annulis a ad cer-

tiun

HIBERNICM.tumpondus examinatis, Saxo GrammaticusJib. 6 Hiftorias Danicae narrat Hugletem Re-gem Hibernia^ divitem fed avarum, ab Haco-neDano^ in praelio vi&um & occifum, mag-nam deindepecunixfummam in aerario ejus,

Vuflint) five Dublinii., a Danis repertam. StdSaxonis nctiflirme funt fabuta. Speciatim5

totaharc narratio ab antiquitatnm Hibernica-rum fcientiffrmis rejicitur. Apud Hiftoricos

noftros,, dum de rebus antiquis Hibernicis lo-

quuntur5 occurrit quandoque auri mentio,

quandoque argenti, variis occafionibus dati,

interdum etiam ponderis. Sic in AnnalibusUltonienrjbusj ad annumDom. 1004, Brienus

Boruma five Borous rex Hiberniss niaxirria

procerum multitudine comitatus 5 Arma*cham pervenifTe dicitur , Sc inde cum obfidi-

bus ei traditis 3 m Momoniam redihTe, poft-

quam 20iincias auri, in Ecclefia cathedrali

Armachana3 fuperaltare S. Patricii 3 obtulif-

fet. Item anno 1152 (ut ex iifdem Annali-bus intelligirnusj Tirdelvacus O-Conner rex

Hiberniae a Dermitio Lagenise 5 Melachlino

Midiae, &: Tigernacho Brethmx, regibus adju-

tm> figna adversus Momonienfes tum rebel-

lantesj extulit. Pugnatum eft ad Monimorey

alias Monadmore 5 ubi Momonienfes magnaftrage proftigati 3 eorumque Dux Limericumprofugerecoaehis5 prolytro dedit Tirdelva-

co 60 unciasauri 5 60 monilia Sc fcyphnm au-

reuni^ Brieni Boroi fcyphum diftum. Itemanno ii57

5vel n^S^Mauritius OLoghlintum

rex Hibernix5 finita dedicatione Eccleilas coe-

nobh Mellirbntis 5 ( a Gelafio Archiepifcopo

Armachano) monachis 'ibidem, inter aliado-

nacia, dedit 60 uncia? auri 3Itidem Donatus

L 4 O-Garollus

jJX J. \ JL J- cyS V JL .«. %Jl -M. JL_# ^

O-CaroIIus (Ergallix '.. regulus & loci funda-*

tor) alias 60 uncias , totidemqne alias3Der-

\orgilla uxor Tigernaci O-Ruark. Annoitem 11615 ve! 1162^ 420 uncias puri argentiy

ab Offorienfibus coUeUasfuiffeâd ufuvn Flacher*

tachi O-Brolchan Comorbani Colum^-KiU^ pro-

dnnt jam diclri Annales llltonienfes. Ad hanc

rem 5 vid.porro quê fupra d&a funt, c.24, ad

ann.1029 & 1042. Sunt & ahamulta hujusge-

neris exempla, Sed iingula hic enumerare,-

inflituti non eft mei. An ver6 aurumvelar-gentum ita donatum, percufTum fuerit necne,

non liquet. Audiamus janij quid de hac re,

habet Giraldus Cambr.Topographiae Hibernige

Diftin6t.3 5 cap s io3 Metallorum quoqs diverforum .

(inquit) genera^ quibus ven* fcaturiunt inferio-

res^ ejufdem ociofitatisvitio 5 nec ad ufumpro--

deunt-, nec proficiunt '•> Aurum enim quo & abun-

dare qu&runt , & quod adhuc Hifpanico more

Jitiunty commerciorum gratia 5 fcrutantes Ocea-

num 5 Mercatores Oftmannici advetJant, Oft-

mannos 3 & ipfos veteres Hibernos nummoshabuifle, ante Anglorum adventunij non eft

cur quis dubitet, Hoc conftat ex Epiftola

Lanfranci Archiep. Cantuarienfis, ad Tirdel-

vacum Regem Hiberniie, anno 1074 perfcri-

pta 9 in qua inter alia eum rogat corrigere

pravam eam confuetudinem (apud Hibernos

ufitatam) conferendi facros ordines per Pecu-

niam ab Epifcopls. An vero nummi illi fuerint

in Hibernia cufi, vel aliunde invefti^ virinon-

nulli do&i dubitarunt. Ad hujus rei noti-

tiam quod attinet 5 fatendum eft nobis, eamperquam exile fuperefle. Caeterum ad veteres

Oftniannos quod attinet, eos in Hibernia

nnmmos cudifTe, fatis eft argumento nummusargenteus

HIBERNICJE.argenteus Aulafi five Anlaphi Regis Dublini-

cniisj nonnullis Regis Hiberniae didti, cujus

figuram fubjungimus :

*53

Reftat de Hibernorum veterum num-mis fcrupulus : Atque hic non poflum (fa-

teor ) non memorare 3 rufticos quofdam^menfeDecembri , annoDom. 1639, incidifTe.

in magnam vim veterum mimifntatum Hiber-

nicorum 3 prope Glendelacham ^ in agroWickloenii , e quibus aliqua ad manus measpervenerunt 3 quorum e&ypa hic exhibere

operae pretium duxi3*

Averfa

O^V XX /1 X JC« O

Averfa pars nummi tertii annum videtur

<lefignare 1115* quod fi certum fit? non e& cur

quis ulterius -> de hac re5operaminfumeret.

De cxteris^cum fine aliqualiterarumluce 5nonhakeoquod pro certoaffirmem ; Antiquitatis

fpeciemprae fe ferunt, & procufi videntur an-

te Anglorum ingrefTum. Atque tales (opi-

nor) fuerunt minores illi denarii (jquafi. obolt)

cujufdam veteris monetg & incognita reperti in

quodam campo juxta Kilcolyn^ de quibusfit

mentioin Archivo fikali an. 33 Edwardi L" Sequuntur jam tempora 3 poft Anglorum

adventum

HIBERNICM. 155

ventiim in Hiberniam 5 a quibus., nummosequenter ibi cufos conftat. De nummis in

ibernia procufis tempore Johannis Regis,

a Rogerus de Wendover, fk ex eo Matthaeus

arifius., ad annum Dom. 1210^ Prxfecerat

utem ( Johannes Rex ) ibidem Johanneme Grey Epifcspum Norwicenfem JujUtiarium^

ui Denarium terr<e illius 5 ad pondus Numif-atis Angli<efeceratfabncari; & tamobolum

uam quadrantem rotundum fieri pr<ecepit. Juffit

uoque Rex , ut illius monet<e ufus^ tam in An-liay quam in Hibernia 3 communis ab omnibus

aberetur^ & utriufque regni Denarius in thefau-

is fuis indifferenter poneretur. Hinc confta-

e videmr^ nummos in Hibernia antea percuf-

bs fuifTe , fed tunc 5 Regis juffli, T> E N A-IVM 1ERRJE ILLIVSadpn-

dus numifmatis Angli<e primo fuifTe fabri-

catum. Henricum III ( Johannis fiiiim)

anno regni 35 , hoc eft anno Dom. 1251,novam monetam in Hibernia fabricari man-dafTe 3 ex Archivis , quas in arce Londi-

nenii afTervantur 3 liquet. Meminit ad annumfequentem 5 ejufdem Nov<e monet<e 3 Regis

mandato^ in Hibernia percuff<e 5 una cum veteris

abolitione^ author anonymus Annalium coeno^-

bii Canonicorum Praemonftratenfium S- Tri-

nitatis de Loghkea^ in agro Rofcomanenfi.

Sed ecce figuram nummi ejus nuperDublinii

reperti, &: ibidem (nifallor)procufi 3 cujus

prior pars exprimit effigiem Regis3 cum hac

infcriptione 3 Henricm Rex III3 averfa ver65crucem & cuforum nomina^

De

JTJL JL\ * * C<^

De pondere & valore., nihil traditum repe-

ri. De novo etiam Monetae genere, quod fut

Edwardo primo, percuti curavit Stephanus d(

Fulburhjdum Epifcopus efiet Waterfordienfl:

Sc Hiberniae Juftitiarius, fic Pembrigius/in Hi-

berniae Annalibus a Camdeno editis5 ad cal-

cemBritanniae CvL%9Anw iiyg^Vom.Robertus d(

Vfford (Hibernias Juftitiarius) intravit Angli-

am 3 & conjlituit loco fuo fratrem Kobertun

(lege Stephanum) de Fulbwn Ep/fcopum Wa-terfordienfem ; cujm tempore mutata ejl mo-

neta. Hoc fa&um eft juflii Pêgis EdwardiPriEii, qui monetae regulam £xam

3 five Stan-

dardjim ut vocant) & pondere & puritate, ad

perpetuum ejus honorem, emendavit iri An-glia, fecundum quam regulam, Gfficinae etian

monetariae in Hibernia fuerunt moderatx, ui

e Computis Donati Sc Andreae de Sperdftiolt

Magifirorum Cambii Dublinii liquet. Anuode-inde 1300, di&i Regis Edifto

3 nummi di-

&i Tolards & Crxcards^ tam in Anglia.

quam in Hibernia 5 funt prohibiti. Edi&urc

quod de hac re edidit^ \n Hiberniam tranfmif-

fum confcriptum extat inLibro rubro Scacca-

rii Dublinii. Ad eundem annum Pembrigius

Anno

Hl BEKNIC JE. 157

\nno 130O5 Numifma Pollardorum prohibetur in

Inglia & Hibernia $ Vid. porro Walfing-

aim Hiftor. ad annum 1301. Pollardi illi va-

jbant medietatem numniorum fterlingorum.

Jotandum autem nummum proprie olim di-

tum Sterlingum vel Efterlingum fuifTe De-arium Anglicum, ut ex ordinatione quae di-

ia eft Compefitio Menfurarum fa&a temporedvvardi Primi liquet, iri qua invenimus quod]enarius Anglta^ qui nominatur Sterlingus^ ro-

mdus 3 fine tonfura 3 ponderabit 32 grana

rvmenti , inmedio fpkde. Atque hinc caeteri

ummi per Sterlingos fuerunt menfurati. Sic

Dlidus valebat 12 Sterlingos3Marca3fecundumlatthaeum Pariiium

3i 3 folidos &4 Sterlingos,

ive denarios3obolus 5 dimidiam partem Ster-

ngi 5 & quadrans (nos a jfatfljulg dicimus^)

uartam partem Sterlingi. Ad nomen quodttinet 3 ita Camdenus3 in Scotia fua 5 ®vbduidam monetam probam Anglie , qv£ §&fedttlg

tlOtlgp dicitur^hinc (nempe a Caftro Sterlingg)

ênominatamvohmt^fruftrafunt^ a GermanUnim quos Angli C&iUtUngg) ab orientali fituy

ocaruntifatta eft appellatio^ qv.os Johannes rtx

d argentum in fuam puritatem redigendumyrimus evocavit : & ejufmodi nummi Efter-

ngi in antiquis fcripturis femper reperiun-

ur* Caeterum tempus quo di&a monetairimum procudi &: ita appellari coepit , in-

ertum eft : Nam apud Rorerum Hovede-

um in Hiftoria Richardi Primi , Johannis

'raedeceflbris, ejufdem monetae his verbis iit

mentio. Videns igitur Galfridus Eboracenfis

deftusy quod nifi mediante pecunia , amoremKegis fratris fui nullatenns habere poffit y pro-

mifit ei tria millia librarum Sterlingorum y

pro

fro amore ejus habendo. Et m Regefto antiqu

ori ccenobii S. Thomx juxta Dublin^ (pen

mej habetur exemplar ChartSe Civium Dul

lin. fa&se circa idem tempus^ ad cujus fine

ita legimus y Tro donatione ifia nobis ded

pr&fatus Rogerm unciam auri ycauffa emendan

murum vi!U>& 20 folidos fierhngorum^ quam

tranfmifimm mmcios ad Vom. Comitem Johai

nem fro negotio CivitMif. Sed tenipora ant

quiora etiani fpe&emus , vid. Orderic. Vtal.Hiftor. ecclefeftic. ubi fepius fit ment

nummi Sterilenfis 5 ipfis Gulielmi Vi&oi

temporibus -, & fpeciatim in Charta quada

ipfius, ccenobio Uticenfi conceifa. Polyd»

rus Virgilius^ 8c ex eo alii3 nummum Sterli

gum di&um volunt, ab effigie Sturni avis3 Ai

glice n &UtUng3 quaii interdum in altera pa

te nummi imprefsa : Atqui Polydorus is It

lus fuit 8l in rebus nofrris non bene verfatu

fpecialiter effigies ea Columbae efr3 non Stu

ni5 Jiit alii ree"tius obfervant. Pergo. Sub ex

tum feculi XIII 3vel initium infequentis, E<

wardus Primns conftituit Dublinii novam Cficinam monetariam , & Alexandrum Nomannum de Luic Cuforum Prsefe&um. Ai

no deinde 1 304, (ut e libro rubroScaccaiDublinii intelligimus) Magifter Gulielmus <

Wimundham Cufics Cambiorum Domini Regis

Anglia^ de pr<ecepto venerabilis patris Bathon

enfis & Wellenfis epifcopi 3 Thefaurarii ejufde

Vomini Kegis^ mifit Vomino Gulielmo de Ejfei

den Thefaurario in Hibemia^ 24 pecias cune

rv.mj pro moneta ibi facienda 3 viz. tres pil

cvmfex crucellk 3 pro denariis 5 tres pilas cu

fex crucellis y pro obolis 3 & duas pilas cu

qitatuor crucellis 5 pro ferlingisy per Johar

iertt le Jslinor *thomam Vowle & Johannem de

Shordich clericos ? de focietate operariorum &monetariornm London.per eofdem, ad monetamyrkdittam operandam & monetandam. Sed uttempora Edwardi Primi jam concludamus,notandum 3 ut in Anglia D flc etiam in Hiber-nia , nomina urbinm , in quibus nummi cu-debantur , in averfis nummorum partibus,

tunc fuiffe infcripta , juxta illud Roberti UBrun, Poetae antiqui Anglici, a JohanneStowo Chronographo citatum,

(U;&foac3 fcfo rmiferonnopenn?9 b(ilfepemip 3

fattfring*

Et poftea,

@nthe&htys Bae tuas |t*êa&, anu tt$

name toiittm,

©nt&ecnjffefioe? t&e Citp feljereitfoas

fmitten.

Huc fpe&at nummulus argenteus hujusEd-wardij Dublinii percuflus 9 quem expreifumhic tibi exhibemus3

Dnos

Duos alios habeo , tempore ejufdem Edwardi in Hibernia cufos , alterum Waterfor

dige 5alterum Pontanae five Droghedae3 ut e

infcriptionibus eorum Iiquet. AfTervatur eti

am fut accepij fnter cimelia D.Simon.D'ewsnummus antiquus argenteus, Clonardx ii

Midia procufus, cum hac infcriptione in aver

te?<irteyClVlT AS VE CLVNAKB

fed cujus fuerit temporis adhuc ignoro. A.t

que ita olim apud veteres Romanos in Britan

nia pecunia interdum percuti folebatj Dnummis in memoriam Conftantini Juniori?

poft excelTum ejus procufis , cum literi

?. LON. infcriptis., utpote Londini fignatis

vid. Camdenum i atque ut apud veteres eo

RomanoSj ita apud noftros majores (ut ideti

Camdenus m Wiltonia notat) fecunia & af-

-fendi & numerari folebat. Sed pergamus.

Ab ultimis temporibus Edwardi Primi5 uf-

quead annum 10 Edwardi Tertii, dehac r<

nihil traditum reperi. Tum vero (ut e rotu-

lo Finium illius temporis liquet) de obolis &quadrantibus, in Hibernia cudendis, prodiit

Edi&um Regis Sc Concilii fui3 ghe la liure des

mailles3 par poids de Peftandard de la change^

contien-

niB&KNJiCM.\contiendra 21 folspar comj?t: Et laliure des fer~

\lings*2i fols & 11 deniers:Et que la liure fudite

\tiendra dix onces de fin argent, c eft a fcavoir

Xrovs fols & quater deniers. Sic vjginti dena-rii temperati ut fupra faciebant unciam , 8c

12 uncix.j libram ( quam vocant ) Troja-nam. Juxta eam proportioneni., ufque ad 18

annum ejufdem Regis , id eft 1 344, omnesCoronce redifus, & pondere & nuniero, Fifco

illati funt : cum (ut refte notat , D. Rober-tus Cottonus equ. fk. Baronettus) ex Variis

Standardi mutationibus 3 facris temporibus

fubfequentibus 5 in qualibet uncia jam nu-merentur quinque folidi. Neque mirum igi-

tur, fi omnium rerum venalium pretia hodie

ter au&iora reddantur > quam quse temporeEdwardi Primi , pro mercibus confimilibus,

pendebantur. Ad ftatum ver6 Fifci Hibernici,

tempore Edwardi Tertii^ quod attinet 5 nori

pofTumus non hic obiter annotare crafTum

VValiinghami errorenr, qtii in Hiiloria Richar-

diSecundiQad annum 1394) Edwardum 3êx Hibernia annuatim percepifTe afferit 3 adRegalem Fifmm^ triginta millia librarum : Si-

quidem ex ipfis illorum temporum Archivis,

qux etianir|um extant 3 liquido conftat 5 ne

tcrtiam quidem ejus fummse partem annuatim

in Fifcum fbifTe folutam-

Anno 3 IjLichardi {ccundi %hoc eft3 1 379,

authoritate Parlamentaria, fingulis in Hiber-

nia conceffa eft licentla efibdiendi e venis aviri

vel argenti 3 ih^terris fuis propriis, per fexen-

nii fpatium 3 riipna parte auri vel argenti fic

effbifi 3 regi refervata 3 & reiiduum 3 ad pla-

citum eorum 3 vel in vafa couvertendi ,. vel

in nummos , ia officina monetaria Dubliniij

M eum

cum prohibitione tamen exportationis auri

argenti vel maffse fiwtbillionis^ in aliquam ali

am regionem 3 praeterquim in Angliam, ful

pcena confifcationis.

De temporibus Henrici 4 & Henrici 5, ai

hanc rem 5 non habeo quod dicam. Confta

vero fub initium regni Henrici 6^ circiter 3denarios feciffe unciam argenti. Sic Linwodus (qui tune fcripfit) De Teftamentis3 caf

Item quia Verb. Centum folidos. H\c folidi

(air. ille) fumitur fro duodecim denariU Anghcank:Horum viginti fex ponderabant uncia^cfa

tamen )am 32 denarii vix faciant unciam. Se

videamsfc jam quid de Re nummaria tempc

rum fequentium produnt Tabulas publicae Hi

berniae. I

In Parlamento Trimniae habito^ coram Jchanne Talboto comite Salopiae , Wexfordi;

fk. \NatevfordiXjLocum-tenente Hiberniae^men

fe Januario anno 1446 , lata eft lex ad coei

cendam receptionem monetse detonfa?3monetdlckx 3D Hclpcs monep 5 aliorumque illicitc

rum &: reproborumnummorum : Ve&igal eti

am 12 denariorum impoiitum eft cuilibet un

ciae vaforum argenteoruni, argenti fra&i , i

mafe argenti, exportanda^ exceptis vafis ar

genteis Nobilium & Nunciorum in Angliai

transfretantium, circa ardua Hiberniae negotia. Menfe Februario 14593 Officinae monetarix ftabilitae funt in caftris Dublinii fk. Trimmae, ac fub eodem tempore , Regis mandatcufi funt non folum nummi argentei , fed eti

am afrei. De valore eoru,vid.Rot. patent. an

39 Hen.<55 nam deeft valor in excerptis meisAnno 5 Edwardi 4, hoc eft -1465, in Parla

mento Trimmae inchoato coram Thoma co

mit

HIBER NICJE.tnite Defmoniae Deputato Georgii Ducis Cla-rentiae HiberniaeLocu-tenentis auctiis eft valornummorum aureorum3ab initio regni Edwardi[Ilûfq; ad exitum Henrici VI5cuforum 5

Nobi-is fcil. ad decem folidos , cum antea non va-eret nifi fex folidos & o&o denarios, &: fic

aliarum fummarum^ juxta eandem regulam 8c

>roportionem.y<m ?#if Af0#ff#(inquitjohan-

ties Davifius equ.aur.in Relationibus fuis)t^wj

in Hibernia tum pro Hibernia cufa^ minoris fuit

valoris qv.am moneta Angliarflerumque ex quar-

ta parte^ ita ut deincep folidus Hiberni<e vale-

ret tantkm 9 denarios monetx Angtic<e.Sed haec

res plenius meretur fcrutinium ; Nam quartae

illius partis diiFerentia ad recentiora ^tempora

eft referenda, ut infra patebit.

Anno 1467^ Parlamentaria item authorita-

te, data eft cuforibus poteftas fignandi pecu-niam in civitatibus Waterfordienfi 8c Limeri-

cenfi, in oppidis Pontanenfi DGalvienfi & Car-lingfordienfi 3 necnon in caftris Dublinienfi 8c

Trimmenfi.O&avo anno pcftea, menfe nimirum Julio

1475 , in Parlamento Dublinii coa&o, coramGulielmo Shyrwood j£pifcopo Midenfi , De-putato jam difti Locum-tenentis., lata eft lex3qua auftus eft argenti valor_> ita ut nummus ar-

genteus (non detonfus) quatuor denariorum,

temporibus Regtim fupra memoratorum fig-

natus deinceps valeret fex denarios, Sc vx fe-

cundum eam regulam5 minores etiam argenti

fummae reciperentur. Eademque lege Offici-

nae monetariae ftabilitae fuerunt Dublinii 3Pon-

tanae & Waterfordia^&pecuniam cudendi po«

teftasahis urbibus prohibita. Tunc porro le~

ge cautunt erat < ne quis monetam vel meial-

M 2 to»

lum in Officinam monetana inferret,fine per-

miflionePrarfe&i Cuforum, fub poena amiflio-

nis monetx vel metalli, fic fine pcrmiflu illati,

Anno fequenti, in alio Parlamento , corarr

eodem Deprtato habito, lata eft lex ut num-musaureus d\&u$Regalis valereti3 folidos8q

denarios, &: antiquus Nibilis aureus,i 2 folidos

Biennio poftea (anno fcî8 Edwardi IV) it

Comitiis, coram Giraldo Comite Kildariae

Hiberniae Juftitiario 5 habitis, data eft pote

ftas cuforum Pra?fe£to cudendinummos tri

um denariorum^duorum denariomm & uniu

denarii. De Pondere aut StandardoynihiltTa

ditum reperi. Notandum vero in nummis, il

lis temporibus procufis , expreffas fuiffe tre

coronas 3tria regna denocantes , Angliam

Franciam Sc Hiberniam D Ipfamque monetanprobam illis ipfis temporibus in Hiberni

procufam , minoris adhuc fuiiTe valons

ex tertia parte ,quam moneta An^lica.

Sub exitum Anni 14.83, in Parlament<

Dublinii inccepto,coiam di&o Giraldo comitKildaride, Deputato Edwardi filii Richardtertii , Hiberni^ Locum-tenentis lata eft le:

de nummis adulteratis^frangendis : Contrquos nummos, prodiit etiam edi&um Henric

7 , Aprilis die 15. An. 149 1, Atque haec, dre Nummaria 3 di&a furhciant.

Ad veterum Hibernorum Menfuras & Pondera quod atcinet, ea aliis, neceffariis ad opnfubficuiF, inftru&ioribus, relinquimus. Pergamus nunc ad alia.

CAP

HIBERNICM.

CAP. XXVI.lonajieriologia Hibernica^ five "Diatriba de

Hibernia Cotnobils^ in qua Origines eorum &ali& Antiquitates aperiuntur.

DE Sedibns Epifc^palibusHibernis, fupra

diximus, capite 16. Sequitur jam Coeno-)iorum ejufdem Infulas Cataiogus5in quo non>auca ad rem Hiftoricam &: Antiquariam

>ertinentia defcribuntur. Ea tamen Coenobia

:onfu!to prgetermifimus 3 quê in primis fur-

Igentis Hibernicê Ecclefiae temporibus ere&a

pn Ecclefiaspaiochiales erant pofterioribusfe-

culis converfa. Hic prxmonendus eft Lettor,

M. Monafterium iigniiicare, P. Prioratum, H.

Hofpitaliiim, Pr. Pr^ceptoriam , C. Cellam,

MC. Monalium Coenobium, Sc F C. Fratrum

mendicantium Coenobium.

PROVINCIA LAGENIiE.

DUBLIN.

Loca & Tituli Fimdawes , Qrdines &Dcdicationum. dtA Ant/qttitates.

Vublin.F. & Ec- Sitricus flliusAmblavi Rexclefiacathedralis Oftmannorum Dublinii &shrinitatii. Donatus Epifcopus Dublini-

enlis Canonicis fecularibus

M 3inftitue-

i66 ANTIQVITATESinftituerunt 3 circa annumDom. 1038. Hos lauren-

tius Arehiepifcopus Dubli-

nienfis in Canonicos muta-vit regulares Orainis Aroa-

« cenfiS3circaann.r163.Tan-

dem vero rex H[enricus 8

Priorem & Conventum , in

Decanum& Capitulum mu-tavit3 anno i54i 5& Rober-

tum Caftellum al.Fainfwicl

ultimum loci Priorem 3 pri«

mum inftituit DecanumHaec aedes facra vulgo Eoclefia Chrifti dicitur.

JupcU Vublm.M.jûj

us coenobii Regeftun* ^ majus narrationem habe

&m'3'* parumfidam, de fundatio

ne a Malachia alias Melachlim Rege & quodam Gil

le-moholmoc 5 quam e libr<

Hibernice fcripto, public

legiffe fertur Prior S. Johannis de Randoun Elphiiienfis-dicecefis. Sunt qua Danis Eve Oftmannis fundatum volunt anno 948, 8

alii, qui a Donaldo Gille

tnoholmoc vel ere&um vc

reftauratum. Abbas8cMonachi hujus ccenobii, e:

Tyronenfibus fafti fun

Ciftertienfes an. 1139. Ecclefiam ibidem plumbo obduxit Felix O-Ruadan Archiepifcopus Tuamenfis^ 11

qu

Juxta Vublin.M.

C. B. Mari& deHoggif.

Juxta Vubltn. P.

omnium Santto-

runt.

HIBERNICMqua ipfe fepultus eft an-

11012383 ad gradum alta-.

rpf5 in finiflra parte , trien-

nio poftquam Archiepifco-

patum abdicaflet. De ju-

re filiationis hujus coeno-

bii 3 magna olim erat con-

tentio iiiter Abbatem Savi-

niacenfem in Gallia5 &: Ab-batem Bildewafenfem in

Anglia^fed anno 1301 3 in

Capkulo generali 3opera

Guliclmi de Afhburn tumMonachi,

vSc procuratoris

coenobii de Bildewas^ poftea

Abbatis coenobii B. Marise

juxta Dublin, Jus filiationis

adjudicatum eft ccenobio

Bildewafenfi.

Dermitius Murchardi fi-

Iius Ftex Lageniae fundavit

ibi ccenobium MonialiumOrdinis Aroacenfis^ circa

an.Dom. 1146. Cui fuppofuit

(anno iiî^) cellas duas#

unam juxta Waterford ,

( Kilclehin di&am ) Offo-

rienjis diocefis 5 alteram

ditlam Athadah^ forte Legh-

linenfis Diocefis. Sic Re-geftum Johannis Alani Ar-chiepifcopi Dublinienfis

,

fubHen.8.Idem Dermitius Canoni-

cis Ordinis Aroacenfis po-

fuit, circa ann. 1166. Ibi

M 4 demum

I\

denihm Elizabetha ReginaCoilegium erexit,, annoDom. 15915 SS. Trinitati

dedicatum 3 8c Academicis

ornavit privilegiis,

Juxta Utilin.M. Galielmus filius Aldelmi,

S.clhom& Mar- vice Sc mandato Henrici fe-

tjris. cundi Regis Angii^coeno-bium ibi fundavit Canoni-cis ordinis Viftorienfis

|

pr^fentibus Viviano tituli

S. Stephani in CoelioMon-

te Presbytero Cardinale

Laurentio Dublinienii Ar-

chiepifcopo 3 &c. Ann(Dom. 1177. Deinde ampliflimis redditibus alii lo

cupletarunt.

JuxtaVublitt.ex- Aluredus le Palmer Oft

tra novam forr mannus fundator fuit 8c pri

taMj P. S. Jo- mus Prior cirea annur

bannis BaptijU. nSS.AIii redditibus & la

tifondiis ditanmt. Hic Pri

oratus fuk etiam Hofpitat

inrirmoruin5quod3 regnant

Edwardo 3, 155 inrirmc

& pauperes flmul fuften

tabat 5 pr£ter Capellam

& Converfos , ut ex Aichivis liquet. Quandoprimiim Cruciferi (fub regu!

S. Auguftini) ibi fuerir

locati, me Iatet.

Juxta Vublin.F. Conventus Dominicanc

C.S*kahatoris. rum introdu&us eft ann

1224. Ecclefiam eorum (i

Salvato

Juxta Duhlin.

FC,

Juxta "Dublin,

FC.

Juxta Vublin.

F.C. B. MarU.

HIBERNICJE.Salvatori dicatam) Kalendis

Maii 1238 fundatam pro-dunt Annales coenobii B.Mzrix juxta Dublin.

Coenobium ordinis Mino-rum extru&um eft circaan-

num 12363 Henrico 3 Re-ge Angliae ftru&uram pro-

movente. Aream domuscontulit Radulphus le Por-

ter.

Sedemhicprimo fixerunt

fratres ordinis Eremitarura

S. Auguftini 3 circa annum1259. Hujusordinis quam-plurimos, Dublinii doftrinti

frxfulgijfe notat JohannesAlanus Archiepifcopus Du-blinienfis in Regefto fuo,.

Robertus Bagot equ.aur.

erexit fratribus Ordinis B.Mariae de Monte Carmel,anno 1274 , in fundo queni

a coenobio Vailis Salutis

Clontarf- fr* ^«

Congalli»

comparaverat.

Primum fedes fuit Mili-

tum Templariorum , alias

fratrum militise Templi^fub

Henrico 2. Sed eje&is de-

mum Templariis ,< fitb Ed-wardofecundo anno 131 3,

fa&a eft Praeceptoria Mili-

tum Hofpitalariorum. Se-

det ad Liffii «ftuarium.

Hujus loci Henricus VIII,

Junii 20 1541 , Viceco-

mitem

tyo

Grace-dieu^ al.

de Gratia Dei,

MC. B. MarU.

Holvt.Patrk, al.

de Infula S. Pa-tricii3 P.

Kilmainan , adLiffium flu. P. S.

Johannk Bapi-JU.

mitem creavit (durante vi-

ta) Johannem RaufonumPriorem Hofpitalis S. Jo-hannis Hierofolymitani , in

Hibernia , eique concefllt

annuam 5oomarcarumpen-iionem ex praediis & redi-

tibus di&i Prioratus fol-

vendam.Johannes Cominus Ar-

chiepifcopus Dublinienfis

Monialibus fundavit 8c

praediis ditavit circa an-

num 1190.Sitricus filius Murchardi

conftruxit Canonicis Au-guftircianisj ante Anglorumingreffum. Henricus Loun-dres Archiepifcopus Dubli-nienfis ad Iocum commo-diorem tranftulit ann. 1 220.

Hunc Prioratum funda-vit Militibus'OrdinisS. Jo-hannis Baptiftae de Hierufa-lem, vulgo di&is Militibus

Hofpitalariis 5 Richarduscognomento Strongbow^Co-mes Penbrochias 3 vel Stri-

guliae^ circa annum 1174^Dotatione confirmavit Hen-ricus fecundus. Ex ali-

orum poftea donis 5 mi-rum in modum hic ordocrevit &: floruit : At prae-

cipue ex quo fub Edwardofecundo, pofTeffiones ordi-

nis

E regione SaltwSnlmonumy p. S.

Catharine.

HIBERNICJE.nis Militum Templariorum

( tum nuper damnati) hu-ic ordini conceffae fue-

runt , Waltero del Ewefive de Aqua, tunc Mili-

tum Hofpitalanorum Pri-

ore. Hic Prioratus erat e-

tiam Hofpitale five Xe-nodochium , pro Peregri-

nis & hofpitibus recipien-

dis. Locus nomen habet

a S. Maignano Epifcopo,

qui ibi vixit fub initium

feculi y, & cujus feftum

agitur 18 Decembris.Warifius de Pech funda-

vitibi coenobium Canbni-cis Regularibus anno 1219.

Alexander Bicknorus Ar-chiepifcopus Dublinienfis,

iconfenfu Gulielmi Haufted

loci Patroni, annexuit coe-

nobio S. Thomae juxta

Dublin. anno 1327.

QmU

J*. L\ JL -L cZJs * * St 1 SL rf>

Comitatus Jîldarenjis-

Loca & Tituli Fwdatom, Oriine* &dedicationum. aLa Anttquttates.

Kildar£9 b/iC.

S+ Brigid*.

Kildar£> F C

Kildar^FCB. MarU.

Athyt) ud Baro-

umfiu.FC.

Juxta Atbyam^P. S» Johannit)

aliiSy S. Thoni£.

S.Brigida virgo moniali-

bus pofuit ctrca annumDommi 48o3

ubiipfa Abba-tiifa prjefuit. Kiidara Cel-

lant Koboris fonat.

Conventum Ordinis r̂a-

trum Minorum pofuit Ge*

raldus filius Mauritii, circa

annum 1260. Alii Guliel-

mum de Vefcj fundatoremafTernnt.

Di&us Gulielmus de Ve-fcy coenobium ordinis Car-melitarum ibidem extruxit.

Sedem hic (cis pontem)primo fixerunt Dominicani,

anno 1257, ubi etiam Ca-pitula iliius ordinis habita

funt annis 1288 5 1295 &1305.Ho~ coenobium ( ultra

poiicem) extruxit Crucife-

ris, Richardus de S. Micha-

ele Rheban* Dominus3reg-

nante [ohanne,

Ia

HIBE RNICJF,.

Clan&> adLiffium

flu. F C.

Cloncurry^ F C.

B. UMari*.

Conal^ adLiffium

flu.F.BMari*.

Graney, M.C.B*

MarU.

In ccenobio ordinis Mi-

norum ibidem (fecundiim

Annales canobii Hailefen-

fis) fepultus eft anno 1287

Geiaidus filius Mauritii,

forte loci fundator. Alii

fepuhu volunt m ccenobio

fratrum minorum Kildarae.

Hi fratres 3 a panno coloris

Crifei feu cineritii, quo Ve-

ftiti, Cut ftoc ême ^ obiter

adnotem)nobis vulgcCtog-

ttytt* di&i.

Joharmes Roch Carmelitis

conventum ibi fundavit an-

no 13475 licentia Edwardi

2 impetrata; £t hi a vefte

alba, TObtte ftyttS vocati,

uti Dommicanij iive fratres

praedicatorcs, a vefte nigra,

jBiacfc-fcpers.

Milerus filius Henrici Hi-

berniae Juftitiarius fundavit

an.i202 3&:Canonicis Regu-

laribus OrdinisS.Auguftini;

implevit 3ex coenobio Lhan-

thonienfi.Hic illetxrmulatus

eft an. 1220. Patrem habuit

Henricum fiiiujn nothumHenrici Primirtegis Anglise.

Gualterus de Ridelesford

monialibus ordinis S. Au-guftini sedificavit

3 circa

annum Dom. 1200. Poflef-

fiones confirmavit Johan-nes rex Angli*.

Hunc

\*/*r

Juxta poHtem de

Kilcullen , vulgo

$ttoflH*c,FC.

KillbegS) Rilheely

TuIljyFr.

Kilrufhy {*.

Monafter-Evin,

al.Rofgloiy & deRofea valle

5 cfl/.

B. MarU.

Nafa FC.

Juxta Nafani,?.

S. Joh. BaptijU.

Hunc conventum ord.Mi-

norum de obfervantia^ an.

i4863Dominus RoladusFitzEuftace Baro de Portlefter

& fumus Hiberniae Quaeftor

fundavit ad Liffiu flu.prope

di&upontem. Ibi illetumu-

latus eftanno 1496. Monu-mentu tamen fpeciofum fibi

& Margaretae Jenico uxori

fuae extruxerat Du&inii, in

Ecclefia S. Audoeni^ in ca-

pella nempe B. Mariae.

Tres Praeceptoriae Equi-tum Hofpitalariorumê qui-

bus penultima donumfuitMauritii filii Geraldi.

Gulielmus Marefcallus co-

mes Peribrochiae Canoni-cis Regularibus fundavit, &cellam fecit Prioratus deCarthmelj apud Lancaftri-

enfes, in Anglia.

Dermitius Demfaeus Ofa-liae Dynafta Monachis Ci-ftertienfibus fundavit, armo

11785 aliis 1189.H0C coeno-

bium nomen habet a S. Evi-

no qui claruit fub initium

feculi 75 in monafterio fuo

dc Rof-mac-freom. Sedet

ad Baroum flu.

Fratres ordinis Eremita-

rum S. Auguftini.

Fundatur a Na£e Barone,

Canonicis Auguftinianis.

Funda-

HIBERNIC&.Juxta Nafam,fc:

limolinbeg) MC*B. Mari*.

'triftle-dermot^

vulgb Cajlle-der-

motJ>. & H.S.

Johannis Bapti-

ft*.

Hriftle-dermot)

aLCaftle-dermoty

FC.S.Wolftani Frio-

tatw.

Fundatur fratribus Ordinis

Praedicatorum,ad collis ro-

tundi radicem , circa an-

num 13565 licentia regi9

Edwardi 3 impetrata. Eu-ftacii Patroni fuerunt.

Robeftus filius RichardiNorrachae Dominus

\velatis

VirginibusOrd . Aroacenfis,

Monafterium pofuit 3 & ibi

Lecelinam neptim abdidit,

fub initium regni Johannis.

Gualttrusde Ridelesford

lociDominus fratribusCru-

ciferis pofuit3 regnante Jo-hanne. Opidum nomen ha-

bet aS. Diarmitio, qui vi-

tam illic folitariam egit^

unde olim Defertum Diar-mitii appellabatur.

Sedem ibi fixerunt fra-

tres ordinis Minorum3 reg-

nante Edwardo Primo.Richardus primus loci Pri-

or & Adamus de Herefordhoc ccenobium fundaruntCanonicis ordinis Vi&ori-enfis , circa annum Dom.i205,in memoriam Wolfta-

ni Epifcopi Wigornienfis,

tum nuper ab Innocentio 3,inter fanftos relati. Primapars ftrutturas ibidem vul-

go appellabatur Scala Czli.

Sedet amoeniffime ad dex-

tranvripam Liffii fiuvii. -

Comi*

Qomitatus Wictfo.

Loca & Ttmli Tundatores^ OrdincsQ

dcdicationum. alU Antiqttitates.

mckJo£y FC*

ArckJo£9 Hiher*

nis Iniver-more.

F.C.

Baltinglas, alAcVaNe Salutis9Af.

B. Mari*.

Conventais ordinis Minorum ibi fundatur, regnant»

Henrico 3, ad Devum fivi

t>e flu. Wickloa Hiberni

Kilmantan vocatur 3 Sec

Wickloa ( ab Oftmanniolim poiTella ) exotica fapi

originem : Nam Wick Germanice fluminis finum fig-

nificatj vel ut Hadrianu

Junius habet5 ftationem fe

curam, ubi conjun&ioribu

aedificiis habitatur.

Theobaldus Pincerna an-

no Dom. 1264 conventun

ibi pofuit fratribus ordini

Praedicatorum. In £cclefis

ibideni ipfe fepultus eft cunftatua fuperimpofita. Arck-

loa recentius eft ncmen3 at

Oftmannis impofitum.

DermitiusMurchardi rilius

Rex Lageniaeânno 1 148^«liis 1 1

5 1 jMonachis Ordini<

Ciftertienfie conftruxit &praediis dotavit. Slano flu-

vio adfidet.

Comitatm

HIBEK NICJE.

Qomitdtm Wêxford*

Loca & TituH Fundatwes^ Ordines &Dedicationum. aluz Antiqnitates .

Wexfordi'<e5 Hi- Gulielmus ty^larefcal-

bernisLogh-Gar*- lus Comes Penbrochiae Ho-wo»jP.S.Johan- fpitalariis Militibus con-nis 8c$ .Brigidae. ftruxit.

Wexfordia> FC* Sedem ibi fixerunt Mi-noritse,] egnante Henrico 3.

In hoc coenobio Mauriti-

um Geraldi filium (a quoftemma ducit Geraldine*

rum familia) fepultumaf-

ferit Joh.Hookerus, atfal-

f6 proculdubio : Nam Mau-• . ritius ille obiit 11 77 3 diu

~ ante inftitutionem ordinis

fratrum Minorum.

Juxta Wexford^ lbiCaiionicifticruntRc-

p. SS. Petri & gulares Ord. S. Auguftini.

VdxxYideSelsker. Rochei Patroni fuerunt,

Sed quis primus fuerit con-

ditor 5 non compsri. Famatenet Oftmannos fuudarTe^

Chmin^ & C. Sedes ibi fuit fratrum

Ord. Bremitarum S.Augit-

ftini , quam Nicolaus filius

Nicolai Clericus auxit &or-navit an. 1385. Sunt qui af-

ferunt fedem poftea fa&ara

fN fratruhj/

fratrum Praedicatoru. Vid.

Inquif. Scaccarii , anno 31

Hen. 8.

Vonbrodjy al. de Herya^ de Monte Ma-

Portu S. Ma- rKco Marefcallus Dom. Re-

rige^ M. gi* (Hen. 2) & Senefrallus

de tota terra Richardi co-

witti Penbrochit dedit Ard-

fithm 3 Crofgormoc^Scc. Veo

& 5. MarU & S.fienedifto,

& Monachii de Bildeypas^

apud Salopienfes in Anglia,

ad Abhatiam conjirnendam

deordine Ciflertii^circ^. an-

num 1175. Caeterum ipfumcoenobium Donbrodienfenon fundatum fuit ante an.

118 2, quo Abbas & con-ventus domus Beatae Mariae

de Bildewas concefferunt

Abbati & conventui DomusB.Mariae juxta Dublin. to-

tumjus & clamev.m qu<e ha-

buerunt in terrtfy& tenemen-

XU -prtdbdtii : ut e Regefto

dt&i coenobiiB.Mariae juxta

Dublin. intelligimus. Paujopoftea , Hervûs fundator

cucullu induit Cantuariae,

in EccSefia Chrifti. In hoc«enobio fepultuf eft anno

121 jy Herlewinus Epifcopus

Leghlinenfis 3 cujus Eccle-

fiae magnam partem con-

ftruxerat. Sedet prope con-

fluentes Baroi & Suiri.

* Hoc

HIEERNICJE.Dimum. Af. Hoc ccenobiunt Canoni-

coruni Ord. S. Auguftinij

ante adventuni Anglorumin Hiberniam fundatum,fedet ad Derrihy amnicu-lum qui non procul hinc

Slano confociatur.

Dermitius filius Mur-chardi rex Lagenise funda-vit ibi coenobium Canoni-cis Auguftinianis, circa an-

num 11 583 ad Bannium flu-

violum^qui ad tertium hinc

milliare Slano fe commit-

Fern*,tM. B.

MarU.

Cjlafcarig) alifa^

de Viridirupe,

t.BMari^

VLorton parvaj

FC.B.MarU.lmftorthj)F C.

Juxta Inifcorthy^

ad Slanum fliu

P.S.Johannis

Euange/iftt.

tit,

Grifljnus Ccndon^ DavidRoch alias de Pvupe^ & alU

hoc coenobium Monachis-

Benedictinis pofuerunt, adoram maritimam 3 praediis

dotarunt3 & Cellam fece-

runt coenobii S. Dogmaelis

apud Penbrochienfes iii

Wallia.

Fundatur Carmelitis a

familia Furlongorum.

Donaldus cognomentoFufcus pofuit ibi coenobium

ord.Fratrum Minorum deobfervantia anno 1460.

Giraldus de Prendergaft

lociPatronus 8c Johannes de

S.Johanne epifcopusFerne-

flscellam fecerurr coenobif

CanOnicoru S.Thomae jux-

ta Dublin. circa annu Dorri;

N 1240

i.

a w * L &<y * L A A r' °

1240, utex Cbartis eorurri

liquet, Regefto ditti coeno-

biiS.Thomae infertis

Kitlogan^ ?r ,Templarii milites Mc fe-

dem rixerunt3 circa tempus

JohannisRegisjSed fuppref-

fisTemplariis5fub Edwardo2 3

facl:a eftPraeceptoria niiKl

.* tum Hofpitalariorum. Sedet

non procul a Surio flu. a cu-

jus oftio vix 2 millianbus

abeft.

JLojfti &L Roff- Johannes Devereux miles

fontij F C. fundavit conventii ord. Mi-norum in loco ubi aliquan-

do Domus erat C rucifero-

rum j ad Baroi fluripam^

regnante EdivardoPrimo.

JLoffty F€> Conventus ord.EremitaruS. Auguftini fundatur ibi-

dem regnante Edfrardc 3.

Tintew, aL de Gu\iz\mus Marefcallu* fe-

Voto5M. BM&- ni°r comes Penbrochia1 an.

rit."

tDom. 1200, cum efferatam

tempefta L e evaiiiTet3 ex vo-

to hoc coenobiu conftruxit,

iinuofo in litore^prcdiis di-

tavit &: monachis implevu;

Ciftertienfibus, ex coenobio

Tinternenfiâpud Monume-thenfes in Wallia, quibus

Abbate praefecit JohannemTorrell. Hoc coenobium, a

Chryfoftomo Henriqueînfafciculo San&orum ordinis

Ciftertienfis,appellatur Mi*nor Hnterna. Kil-

HIBERNICJE. iS

FyjlJênny

Loca & Tiruli FmdMores yOrdine< &

dedicarionum. <*//^ Anuqttitates.

Kil\enni& V.feu

H.S. Johannis

Fuangelift^

Kil\ênrii&) F C.

KiLksnnUiF C.

CaUndt) F C.

Gulielmus Marefcallus fe-

nior comes Penbrochi^ Ca-nonicis Auguftinianis po-

fuit an.1211, ad ortum ur-

bis,quam a S.Canico, cujus,

nomen fert , Canicopolim

vocare licet*

Gulielmus Wiarefcallus

jnnior Comes Penbrochias

frairribus Ordinis Pnedica-

toriim excitavit anno 1225.

Conventus fratrum Mi-

norum conftruitur Kilken-

niae , ciicaan. i2403iinon

quod aliqui tradunc atite

an»i2345juxca ripam Neori

flu.

(poenobium ibi Fratribus

Ordinis Fmnkarum S. Au-guijini conftruxit Jacobus

Bujtlerus, iri cujus Eccle£a

iple fepukus eft anno 1487.

Is pater fuit Petri ComidsOrmoniae , fub Henrico 8.

Sunt quifundationem afcri-

bunt Hugoni de Mapilton

N31

Epifcopo

jg 2A iV X i &js l l ***** »

Epifcopo OfTorienfi 5 regr

nante Henr. 3. Scd perpe-

ram ophior.

T*ousk *l-^-de Guliclmus Marefcallus fe-

Valle S. Salva- niorcomespenbrochiatcon-

i.prfs.

'

ftnvxit an. 1207 >aliis 1204,

$c Monachis Ciftertienfibus

replevit, ex coenobio de

Stanleiaâpud Wiltonienfes

in Anglia. Monachos vero

ppft eorum adventum in

Hiberniam fedem faepe mu-tafle, antequam Douskae

fixerunt , docex loci Rege-

ftum. Monafterium de Kil-

lenny , alias de Valle De:

(quod Dermitius O-Riarfundaverat , aftenlu Der-

niitii Murchardi rilii5 RegiLageni«)huic coenobio con

jun&um eft anno 1227.

Tert-ne-gerahJ. Canonici ordinis S. AuS. Kiarani. guftini.

Jeripnt) al. Ge- Hoc ccenobium Monach:

ripont^M.B.Ma- Ciftertienfibus pofuit, v<

rid. ab alio loco5 in Oiibria 3hrj

tranftulit Donaldus regukOrToria^ anno Dom. n8<Inter fepulchra Ecclefiae ib

dem 5 memoranda inprim

funt ea Donaldi conditor

& Felicij O-Dullani Epii

copi OrTorienfiSj qui Agh<voa reli&a^cathedram Epi

copalem Kilkenniam trar

ftulitj circa rlnem feculi 1

:

Thom

HIBERNICJE.

Columbx,

Kenlis^ al Kells,

P. B. MarU.

Kildehin^ al. deBello portu. M.C.S. Kilkjnni.

Thonias filius Antonii Se-

nefcallus Lageniae Canoni-cisAuguftinianis conftruxit,

circa annuni 1206 5 fuafu

HugonisRiifij alias le KomEpifcopi Ou^brienfis.

Calfridus filius Roberti(Lagenix Senefcallu^ ante

jam di&um Thomam) fun-

davit hoc coenobiunij reg*

nante RichardoPrimo,ac in

eo collocavit 4 Canonicos

Ordinis S. Auguftini3ex coe-

nobio Bodminenii 3 apudCornubienfes in Anglia y

dedu&os , nimirum Regi-

naldum de Acland, primumIoci Pi iorem.Hugonem Ru-fum, Reginaldi fucceflbrem

in Prioratu & demum Epif-

copum OfTorienfem 3 Alu-redum

5 fa&um poftea pri-

mum ccenobii Iniftiokenfis

Priorem D Sc Algarum, qui

Romam poftea mifliis, obccenobii fiii negotia 5 Epif-

copatum quendam obtinu-

lfle fertur in Lombardia.

Huic coenobio annexus eft

poftea Prioratus de Tullales,

quem in agro Corcagienfi

extruxerat Matthaeus filius

Griffini.

Dermitius Murchardi ^.-

lius rex Lageniag cellam fe-

cit Monialium B. Mariae de

N 4 Hoggis

I\

xoit' ©<w'

Knock$ogher$FC*

B, Mari*;

RoJf-IbercafyFC.

Hoggis juxta Dublin. annoDom. 1151. Praediis poft

adventum Anglorum dita-

runtjohannes comes More-toniDom.H}beraiae &Davidfilius Milonis. Sedet ad 5u-rium flu. e regione Water-fordiae.

Jacobus fecundus comes

Ormoni^Carmelitis pofuit,

annoDom.1356.Conventus fratrum Ord.

Praedicatorum introdu&us

eft anno 1 267 5 1 3 Kalend.

Nov. Sedet ad Baroum flu.

e regione RofT-pontis.

Qomitatus Qatherlagh,

Loca & Tituli Fwdatores, Ordines &dcdicationum. aiu Antiquitates.

Leghlin&> ?» '$a

Stephani.

De Ordine3 nihil traditu

rcperi, Prioratum vero dif-

folutu fuifTe Eugenii 4 Pa«pae authoritate^ an« 14325&terras Decanatni Leghlinefitunc annexas 3 ad rogatumNicolaiCIoalDecani

3proditinannalibus fuis ThaddaeusDoulingus.qni porro aflerit

Burchardum quendamNor-wegum Gurmundi filium

Prioratum fundafle3 vel

potius

H IBERNIC JE.

potius dotafTe 5 eumque in

chpro Ecclefiae Cathedralis

_ Leghlinenfis, fubmarmoreconditum , cum ftatua ejus

fuperimpofita3 & Epitaphio

fequenti a

H 1 C J A C E rH V M A r V SD V X FVNDA-T R L EN IJE>EN GORCHON-Dl B V RC A R-DVS, VIR GRA-r V S ECCLE-s i m

Juxtn pontem

Leghlin, F C.

B. MarU.

Athaddj, M.C<

Ccenobium hoc Carme-Htis extru&um eft ad Ori-

entalem Baroi ripam y fub

exitum Henrici 3 Regis.

Carewum quendam funda-

torem fuifTe tradit Johan-nes Hookerus in Scholiisad

cap.23. lib.2 Giraldi Gam-brenfis, de expugnatione

Hiberniae. Scd perperam

ibi conventum appellat fra-

trum Minorum.Dermitius filiusMurchar-

di Rex Lagenias cellam fe-

cit domusMonialium B.Ma-

riae de RoggU juxta Dublin.

Hanc

«w' ZI J MJj ij

Killergy. Pr. Hanc Praeceptoriam , reg

S.JohmnU Bap- nante Johanne y Militibu

tift*.

'tulli-Felim 5

FelaghyFC,

Templariis condidit Gil

bertus de Borard. Sed ful

Edwardo 2, Equitibus Hofpitalariis aflignata eft.

al. Simon Lumbard & Hug<

Talun fratnbus Ord. Eremitar. S. Auguftini funda

verunt an. 1314, ad ripan

Slani flu.

Qomitatus êgis.

Loca & Tituli Fundatores^ o?dines$dedicationuro, dt& Am/qmtates.

Vurrogh y anti»

quitus Dermagh^

feu Campus Ro-boris. M.B.Ma-rid&S.Columbx.

San&us Columba filnda

vit circa annuni 550. VidBed. Eccleiiaftic. Hiftoria

gentis Anglorum lib, 3cap. -4, &; Adamna». vit

Columb-celib.i, cap.3. Ex-tat etiamnum,(qui afTerva-

baturolim in hoc ccenobio)

liber 4 Euangeliorum , es

verfione D. Hieronymi, la-

minis argenteis ornatus^

quem , Infcriptio praefixa,

manuS.CoIumbae , per 12

dierum fpatium exaratum

refert. Canonicos hujus

coenobii, tempore fuppref-

fionis & diu antei ordinis

fuiffe

Hl

Gallen^ al.Galin\

P.

KilleigktjnOfa-

Iia>P.S.Crucu.

Killeigb£3F C.

Killeigha. M.C.

Kilcarntic^F C.

B. Mari*.

BERNICjEfuiffe Auguftiniani conftat,

quanquam confitendum eti»

am S . Columbam monachisfuis , ibi primo difpofitis,

propriam condidiffe regu-lam. Confimilem habue-runt eventum (obiter ad-noto) regulx a SS Brenda-no3

Congaiio , &c. inftitu-

txy uc infia patebit»

S. Canocus al. Mochono-cus Abbas Canonicis Augu-ftinianis conftruxit 3 circa

annum 492. Conful. Joh.Colgani A&a San&orumHiberniaej ad 11 Februa-

arii. Sedet ad Brafllnogh

flu. in regiuncuk Mac-Coghlani 3

qu?^pars eft Co-mitatus Regis.

S.Sincellum Mac Cene-nain Abbatem Killeach ob-iiffe ann. 548 3produnt An-nales Ultfrnienfes. Forteprimus fuit Abbas & fun-

dator loci de quo hic agi-

mus. Hic Canonici fuerunt

Auguftiniani.

Fundatur Minoritis^ reg-

nante Edwardo Primo.

Moniales ordinisS. Au-guftini.

Coenobium Carmelitis

hic conftruxit ad Braffi-

nogh flu. Odo filius Nella-

ni Mulloy, in cujus Ecclefisl

ipfe

187

Monifter-FeorM}

al.IotmojyFC.

Seir 9 d/.Saiger-

Kiarzn.P.S.Kia-

rani.

ipfe fepultus eft anno 1454Johannes de Berminghat

comes Lovidiae coenobiur

illud Minoritis pofuit,' anm

1 325, jn ea parte hujus agr

qu^ Ofalia d ; citur.

San&u:-. Kiaranus vel Ci

a ranu s fen lor con { rux i t ib

coenobium in prima rccê

nVHibernic infaiicia^quot

magno oJim honore floruit

Sicum eft in ea parte Comitatus Regis, qii3e appel

atur Elia Cafolma. Canonici hujus ccenobi Ordini

fueruntS. AuguiHni-

Qomitatus lêgin<z.

Loca & Titiili Tundatons^ Ordims&dedicstionutn/ - alm dntiqwtates.

AghavoînOJfo- Coenobium ibiDominica

riafuperiore+FC nis coriftruxerunt majoreBarpnis fuperioris OiToriae

Atqui Aghavoa(i.e.rnnter-

^rettris^Campm Bvh^ iicul

Boetia Grxcise a Bobus ]

olim celebris inprimis erat

ob S. Canicum Abbatem

,

qui obiit ibidem 5 Idui

O&obris anno 600.

Ord

HlBVfLNIC m.

4gbntacart , P.

?. Tigernaci.

le x. ul.lt L^ge

y\tradballyb in

,eafia, F C.

Ord. Canonicorum Au-guftinianorum.

Fundacum anno Dom.1183, & monachis imple-

ttim Ciftertienfibus, ex coe-

nobio Balt nglaffenfi.Thad-

daeus Doulingus eredtum

afferit a Cochegerio O-Moro 3 ibique eum poftea

tumulati m* Situm eft adNeorum flu. in ea parte

comitatus Reginae 5 quae

Leafia vulgo appellatur.

• Fundatur Minoritis ab

O-Moro. Hunc conven-

tum eundem efTe exifti-

mo cum eo cujus memi-nit Pifanus , fub nomine

Luafi*.

18?

cMtdk^

*7< * <5vJ" * * Jl 4 J!/ &

Trirnnt£y M.B.

dhdidia y Jive gK&diaQrientalis.

Loca & Tituli Funddteres, Ordine$(

dcdicattonum* alU Antiqtdutes.

De primo Fundatore h

}us ccenobii 5non hab

quod dkam. Extrutti

fuiffe diu ante Anglori

adventum Iiquet. In Analibus Ultonienfibus

an. 820, vel 82i^fit metio mortis Cenfealae f

Rumaini Sciibss, Epifco]

anachoret2S& abbatisTrii

menfis. Lac#i vel reftaui

runt, vel de novo extrux

runt. Hic Canonici fi

runt Regulares Ord^S.Aguftini.

Conventus Dominican

ru introdu&us eftan.i2d

In hocconventu habitu

G

dinis^r^dicatoru fufce

an. i3o8 3 GaIfridus de Gnevil Micfe Dominus.

Ord. Minormn.Simon de FLupe-fo

Euifcopus Midenfo func

vk Canonicis Augufthx

n

?ritnin£, F Qt

'trimma^F C.

Jv.xta.^trim.T.

SS.Petri&Pau-li de Newton*

H l B

fuxta Trirn^ P.

uH.S.Joh.Baf-

ifie de Newton.

4thboj£, FC.. Marit.

BalliboganâLde

.aude Dei, F.S.

XrinitatU.

Beambec 3 feudeBello beccOjC.

B. Mari*.

ERN 1 C JE.

nis circa annum 1286 , &Clonarda reli&a , huc ca-

thedram Epifcopalem tran-

ftulit, Mortem obiit 1224,&. in Ecclefia ibidem fepul-

tus eft.

Ord.Cruciferorum. £pi-fcopi Midenfes vel Ftmda-tore? fuerunt vel Benefa-

ftores.

Gulielmus de Loundrei

loci Dominus ann. 13 17fundavit ibi conventum fr.

Carmelitarum. Capitulumillius ord. ibi habitum eft

anno 1467.Ord. Canonicorum Re-

gularium. De vetuftatehu-

jus coenobii > quod dicamnihil certi occurrit. Famatenet Jordanum Cominfundafle. Sedet ad Boinumflu,

Cella fuit Monafterii B.Mariae de Becco in Nor-mannia, Ordinis S. Bene-di6ti , ex dono Walteri deLacy Midiae Domini, fub

Johanne Rege. Atqui po-ftea Cella fa&a eft CoenobiiFurneffenfis , apud Lanca-ftrienfes in Anglia, Ord.Ciftertienlis. „Nam AbbasBeccenfis 3 impetrata ven-

dendi Iicentia ab Edwardo

,3 rege Angliae, Cellam camvendidit

m

*? £1 XX * n x jz, o

Be&ifs al de Be-

atitudine^ M.B.MarU.

Clonard* anti-

quitns Cluaini-

rard^P.S. Petri,

Chnard&^ MC.B. Mari*.

vendidit Abbati Furnefi

BecGMis fignificat & av

roftrum, 8c terrae extremi

tatem ubi duo confluur

fiumina.

Ord. Ciftertienfis. Dtempore fundationis huji

coenobii variat Chronographi Ordinis Ciliertieniis

Sunt qui fundatum tradui

annoii46 14 Januariiâli

anno 1148 5 & alii ani:

1151. Sed non magna c

differentia. Sedet ad Bonum flu. Fundavit & dot;

vit Murchardus O-Melagilin Midias reguius.

Ord.CanonicorumS.Aiguftini , S. Finianum Cl<

nardae fplendorem iinguli

rem coenobium ibi conftri

xifle non diu poft Secr

fexti initium conftat. Aqui coenobium, de quo ja

loquimur (nefcio an ant

quioris proles) a Lacseisfui

cfatum eft3 iri S. Petri m<

nioriam. Sedet ad finiftra

ripam Boini flu.

Momaies Ord. S. Augiftini. O-Melaghlin Midi

regulus dotavit ante,Angl<

rum adventum. Cc£ieftini

3 confirmavit poiTeiilon

an. Dom. 119$. Atqui ha

domus ad tantam poftea r)

dafi

jyulekje^ olim

Dainliag, M.B.Mariti.

da&a eft •paupertatem 3 utfa&a fuerit demum cella

coenobii Monialmm S.Brigi-

dx de Odra 3vulg6 Odder.Coty. C* Ord.CanonicorumRegu-

larium S. Auguftini. Hugode Lacy Dominus Midiae

Cellam feeit Prioratus Laii-

thoni-jg primae apud Monu-methenfes in Wallia., cir-

ca annum 1 1 8 2.

•Ord.Canonicorum Augu-ftinianoru. Hoc coenobium a

Keltao quodam diu ante

Anglorum adventum in Hi-

berniam 5 fundatum fuifle3

ex Rotulo claufo anni 29Edw. 3 jintelliginms.

Ord. Ganonicorum S,

Auguftmi.HugodeLacyDc-tninus Midiae cellam fecit

Prioraj:us Lanthonije juxta

Gloceftriam in Anglia^circa

annum 1180 3 Gelebris ibi

blim memoria S. Cianani

( vulgo Kenani ) qui pbiit

anno 489^ vel 488, ad queni

Aii. fic Annales tllton.

§>uies S. Cianani 3 cui S.

Fatncius Euangelium largi~

tw eft, r

S . Cdlumba fundavit ibi

infighe olim Monafterium^

circaan;55o. Loeumdona-vit Dermitius filius Gerbal-

li rexHiberni^.Reftauravic

Q poltel

T>nle\&fi£.Cifr

nani*

Kenlifae, vtilgo

Ke/Zântiquit&Sj

CenanuS} feu Ke-nanus) M.B.Ma-riae,

w â j.x. •- —

JMU Kenlifam9

P.feuH.S.Jo-hannis Baptifl*.

Kilmainan-beg^

juxta Nohir. Pr.

Kilmainan-wood^

Pr.

LifmullenyM.C.

S. ^rinitatis.

Navan^ M. B.

Mari<e,

poftea Gellacus Abbas Jo-nae five Hu infulae anno 8o6«

Qua de re , vide Annales

Ultonienfes 5 ad ann. 806

& 813. Opidum Aquae ni-

grae al. Manae fluvio adfidet,

non obfcurae olim fam3S,in-

ter alia^S. Cuthberti nata-

libus nobilitatum.

Ordinis Cruciferorum

,

ex fundatione Wakeri de

Lacy Midiae Domini.

Hanc Prseceptoriam di-

aus Walterus de Lacy Do-

minus Midiae, regnante Ri-

chardo Primo , Equkibus

Hofpitalariis conceflit. Kil-

mainan-beg fignificat Ec-

. clefiam five cellam parvam

Maignani.

Ord. Militum Hofpitala-

riorum.

"Avicia de la Corneir fo-

ror Richardi de la Cornej

Epifcopi Midenfis Moniali-

bus Ord. S. Auguftini fun

davit circa annum 1240

Huic ccenobio Richardu

ille conceflk manneria di

Dunfink & Bally-godman

Ord. Canonicorum Auguftinianorum, fub exitun

Seculi i2 3 a Jocelino Nangle, alias de Angulofunda

tum vel reftauratum. Inte

Abbates eminuit JohanneBolt

HJBEKNICJE.JJ? 5

Bofey qui menfe Jnnio 1457confecratus eft Archiepif-

copus Armachanus. Sedetad confiuences Aquae nigrae

8c Boini.

Odder^M.C.S* PoiieJIones conrlrmavit

Brigidx. Coeleftinus 3 anno 1195.Huic ccenobio annexae funt

poftea celluiae aliquot Mo-nialium in Midia.

Scrin* F C* Francifcus de Feipo Ioci

Dominus/regnante Edwar-do 3, cOnventumibipofuit

fratribus Ord. EremitarumS.Auguftini.

S!an£^dBoinum Chriftophoms Flemin-

flu* F C* gus Baro de Slane &c Eliza-

betha Stukleia uxor ejus

fratribus tertii Ord. SfFrancifci fundarunt anno

i5i2 3 in loco Hermitorii S>

Erci, ut ex charta fundati-

onis inteSligimus. Chrifto-

phorus ille anno fequenti

(obiter adnoto) ab Hen»rico 85 £ummus Hiberni&

Qiueftor conftitutus e£L

tata

\

l 9& A N i i «L/V l /l i *l s

SKdidu Occidentalis*

Loca & Tituli Fmdatores^ Ordines &Dedicationum. dU Antiquiutes.

MilingaYA) P.2>.

Mari*.

Molingar&> F.C.

Ardnecran^FC.

Ineafarte Ath-

lon& qu£ agri

cenfetur Weftmi-denfiS) F C.

Ord. Canonicorum Re-gularium. Radulphus Par-

vus alias Fetit Epifcopu:

Midenfis fundavit circj

annum 1227. Hic Priora-

tus olim vulgo nomin<

Domus T>ei de Molinganninotuit.

Conventus fratrum OrdPraedicatorum introdu&ui

eft anno 1237. Poftea an-

nis 12783 12923 1308 &131O3 Capitula illius ordi-

nis ibi funt habita*

Ord.B. Mariae de mont(Carmel.

Conventusfratrum OrdMinorum ibi collocatus di-

citur a quodam e fami-

lia Dillonorum. Albertus

patria Colonienfis Archi-

epifcopus Armachanus Ec-

lefiam eorum confecra-

vk anno 1242. Sedet ad

iiniftram ripam Shenani

fluvii

Hoc

ftudy^ al.PIary,

M.B. Marit.

HIBERNICJE.BallymoreLog&- Hoc coenobium in a,nti-

quo codice Statutorum &c.

Ordinis Ciftertienfis in Hi-

bernia , inter illius ordinis

cocnobia numeratur. At-

qui Ordinis fuit (ut puto)

Gilbertini five de Sempring-

ham in quo Canonici fue-

runt Ordinis Praemoriftra-

tenfis y & Moniales Ord.

Ciftertienfis 5feparatis ta-

men xdificiis utrique gre-

gi adignatis.Lacaeos Funda-

tores agnofcjt.

*?:

Four<e, al. Favo-

ri<e^P*SS. Tauri-

ni & Fechinu

Hic S> Fechinus coenobi-

um inftkuit Canonicorum

Regularium3cui ipfeprxfu-

it Abbas 3ufque ad annum

665 3quo mortem obiit.An-

no ver6 12183 Wakerus de

Lacy Dominus Midix Cel-

lam fecit cosnobii S.Taunni

Ebroici. fvulgo di&i Eve-

reux) in Normannia, unde

monachis Benedi£kinis re-

plevit. An demum 27 Hen-

rici VI3Parlamentaria au-

thoritate3abrogatum eft jus

Abbatis S. Taurini Ebroi-

cenfis, & data eft monachis

Fourenfibus poteftas fu-

um deinceps Priorem eli-

gendi. Hic locus ( ficut

Kiriaih-fefher apud Judas-

s)olim etiam Hibernice ap-

O 2 pellaba-

;?8ANT

Kilbegain,al. de

Flumine Dei,M.

KUKenny-weftJ •

feuH.S.Joh-Bap.

Kilmachae/^F C.

C^lultifernan^

FC.

'Trifternagh} P.

B.Mw<e.

1 gru II AJ ESpellabatur Balie^leabair^ id

eft, Vrls Librorum,

Fundatiim anno 1200 8c

Monachis Ciftertienfibus

impletuin e coenobio Mel-

lifontis.

Ord. Cruciferorum j ni

fallor.

FF. Tertii Ord.S.Fran-

cifci.

Fundatur a Gulielme

Delaniaro, fubHenrico^,vid. Luc. Waddingi Tom

• 1 . Annalium Minorum3 ubetiam Conventus tranflatu:

dicitur a parribus Conven-

tualibus , ad obfervantia

regularis profeffores 3 an-

no 1460.

Dominus Galfridus dConiiantin fundavit ordi

ni Canonicorum Auguftinianorum

5&. docavit3 circ

annum, 1200, ut ex Kegefto loci inteliigimus.

Longford

HJBEKNICM, 199

Longford.

Loca & Tituli Fnndatores^ Ordim$&dcdicatioflum. alU AntiqnltaHs.

Longford^ FC<

Balline-fagard^

FC.VergJ.S. fetri.

Granard , aLLerhajuxtaGra-

nard) M> BMa-ri£*

Ink-worei\n\ac\l

Gawna^P.

In hoc ccenobio Domini-

canornm fepultus eftanno

1424 Cornelius O-Ferraii

Epifcopus Ardachadeniis^

vir ob liberalitatem erga

pauperes celebratus, nefcio

anfundator Domus.FF.TertiiOrd.S.Fran-

cifci.

Ord. Canonicorum Au-guftinianorum. Sunt qui

rundatum arTerunt (quam

fere nefcio) a Gormgallo

O-Quinj regnante Johan»

ne. In hoc ccenobio fepul-

tusêft BrendanusM^go^/gEpifcopus Ardachadeniis,

anno 1255.Richardus Tuit Miles lo-

ciDominus fundavk circa

annum 121O3& Ciftertienfi-

bus Monachis implevit 3e

coenobio B. Mariae juxta

Dublin. Is anno fequente

Athlonae turre cadente ob-

rutus periit.

S. Columba ibi funda-

vit coenobiolum Canonicis

O 4Regula-

ioo Ji IV JL J-

Inis-bo-find y in

Shenani flu.lacu

Lovgh-Rie di-

In*r-Cbgbr*ns in

qodem laCu^M,

Infula qmnium

JSan&orumâLln-

fula facra., in di-

Uo lacu* P»

S'browl9adEninm

fiu.M-B- Mari&*

ZgJLr JL * jCI J. J» d

Rigularibus 5 fub medmmfeciiliquinti.

Iu hae Infula amnica,S.

Riochus Abbas S.Patricii e

Darerca forore nepos Ca-nonicis ccenobium funda-

vit. Sunt & duae lufulse e-

jufdem nominis mari cir-

cumfluaeâltera in agroMai-

onenfiyn qua dm poftea vi-

xit S. Golmannus Epifcopus

aliquando Lindisfarnenfis^

altera in Tirconallia.

S. Diarmitius Abbas fuit

Sc fundator ccenobit Gano-nicorum ibidem, in primi<

furgentis Ecclefiys Hiberni-

cx temporibus.

S. Kiaranus coenobiun

Canonicorum Regulariuncondidit ininfula quadanlacusRienfis di&a Inti-A'mgeâlias Oilean Aingin.Aume fallo 3 aut idem eft cuneo de quo nuncloquimurSed de hac re quaeranalii.

Chrcnographi Ord. Ciftertienfis Monafterium d<

Benedi&ione Deifundatuntradunt anno 1150, v.e

115 2.Forte idem cum eo d<

quo loquimur : Sed de ha<

re quaerant etiam alii.

Qomita

HIBERNICM.

Comitatus Louth, antiquitus

fars TJrielit, fiveErgallU^

Loca & Tituli ,Tundatores^ Ordines &

dedccationum. alU Antiquitates.

Droghed&i five

fontan^ FC

Vroghed^FC.

Droghed^} FC.

Juxta Droghe-

dam-, FfweH.S. Mari<e 5 de

Urfo.

lbi Lucas de NettervUArchiepifcopus Armacha-nus coenobium Ord.Praedi-

catorum fundavit an. 1224.

In hoc coenobio fepultu9 eft

anno 1270 5 Patricius O-Scanlain ejufdem Ecclefiae

Armachanae Archiepifco-

pus.

Conventus Ord. Mino-

rum Pontanae initium fum~

pfit circa annunri2403 jux-

ta ripam borealem flu.

Boini.

Conventus fratrum Or*dinis Erenaitarum S. Augu-

#ini introdu&us eft y fub

Edwardo Primo.

Urfus de Suamel pofuit

extra portam occidentalem,

circa annum Dom. 12065

dd fuftentationem Hofpta-

litath miferorum &. infirmc-

rum UriguentiuM) &c. Quan-

do poftea introdu&i fue-

rintfratres Cruciferi^ fub

regula S. Auguftini , nonreperi.

Juxta Vroghe-

dam^ P. S. Lau-rentii.

Juxta Vroghe-

dam> FC.B.Ma-ri£.

Jv.xta Vroghe-

dam^ P.five H.S.Johannis Bap-

tijt£.

ANrigyir atesreperi. Primus Ioci Praefe

&us, a fundacore dicebatu

Cuftos, non Prior.

Ord. (ni fa lor) Cruci-

ferorum. Pr ttor &c Opldani Pontane fundarunt

ut ex lnqnifnione Scaccari

intelligimus.

Conventup Carmelita«

rum Pontan e initium fum<

pfit 5hdwardo pnmo reg-

nante , ex larginone Opi-

danorum,Ord.Criiciferomm.Wal

terus de Lacy,fi nonFunda-

tor 5faltem primarius fuii

Benefci&or , fub JokanncRege.

Admonendus eft Le&or Droghedam par-

tim inagro Louthenfi pofitam erTe, partim 113

Midenfi 3 neutrius tamen cenfendam y quodComitatus fit diftinfrus &c per fe incorporatiiS;

item omnia di&a ccenobiar fita e(Te in ea par-

teurbis (uItraponrem)oiu£ olim adLouthen-

fem comitatum fpe&abat 5 exceptis Hofpitali

S. Johannis Baptiftge Sc ccenobio fratrum B.

Mariae de Monte Carmel, qu« (cis Pontem)ad Midiam olim fpectabant. Opidum nomenhabet a ponte & vado: Pontem enim Vrochedy

vadum Ah nuncupant Hiberni.

Atherde<ey al, de Ord. Cruciferorum, fub

Atrio Dei,P. S. regula S. Auguftiui, Roge-rus Pipard loci Dominuspofuit, cirea annum 1 207.

Ordinis Carmelitarum.

Radulphus Pipard con-

ftruxit

Johannis Bap-

tijlg.

Atherde£y F C.

B. NLaru.

HI

CarlingfordU}

F. C.

Vundalk,*, F C.

Juxta Vmdal*

kjtvu P.S. Leo-

nardi.

Rilfaran) Pr,

Louth*} P. B.

Mari*.

BERNICJE.ftruxit regnante EdwardoPrirno.

Ordinis Praedicatorum.

Comites Ultoniae Patronifuerunt.

Ad Ortum Opidi , coe-

nobium erat fratrum Mino-rum, a Domino Johanne deVerdon^fub Henrico 3,ex-

tru£him Feneftra ejus ori-

entalis , ob opus eximium,per univerfam Hiberniam,

magno olim habebatur in

pretio.

Ordinis CruciferOrum^fub

regula S. Auguftini. Bertra-

musdeVerdon loci dominusfundavit fubexitu Henrici

Il.Opidu Richardi filii Ra-dulphi Armachani Archie-

pifcopi natalibus illuftratu.,

qui inde di&us eft vulgb S.

Richardus de ~Dundal\.

Primnm fedes fuit Mili-

tum Templariorum3 ex lar-

gitione Macildae de Lacy,

poftea fub Edwardo 2 3Prae-

ceptoria Equitum Hofpita-

lariorum.

Moiiafteriii Louthx, (an-

tiquitus Lughae) a S. Mo-£t3cO primo ibi Epifcopo3vi-

venteS.Patricio 3 conftru-

ftum tradit Scriptor vitae

ejus , a J«hanne Colgano

cdicuSj e Codiee Salmanti-

cenfi3

lorum SS.Petri

& Pauli.

S04 ANTIgJJITATEScenfi3anno 1^41. Quam div

illud coenobium duraveri<

non reperi. G^terum Do-natus O-CaroII R.ex Ergal-

liae 8c Edanu? O Keily Epi-

fcopus Clochorenfis novumfundarunt coenobium Ca-

nonicorum Reguiariu Lou*

thae3 anno 1 1483 in quo ipfe

Edanus fepultus eft anno

1182, ctim fedi Clocho-

renii praefuiffet annos cir-

citer a"KmcKpxULou- Hoc^coenobium Canoni-thamal.CM de ci s Auguftinianis fundavit

jam didus Donatus O-Caroll. PofTeffionibus de-

inde dotavit Edanus O-Kelljr 3 de quo fupra

3quas

fibi contulerat Donatus^ ut

e Regefto Clochorenfi li-

quet. Locus olim appelia-

batur Knock^na^fengan^ i.e.

Collis formicarum.

Mellifons infigne olim

Monafterium Ordinis Ci-ftertienfis ( e quo edu&afunt plurima ejufdem Or-dinis coenobia 3 per uni-

verfam Hiberniam ) fun-

datur a Donato O-Caroll

regulo Ergalliae five Uri-

elis^ anno 1142. Mona-chis illud implevit Di-

vus Bernardus 5 e coenobio

fuo Claraevallenfi in Gal-

lia3

Mellifons^ filia

Clar£vallisyM.

B. MarU.

HIBERNICJE.lia, Abbate illis praepofito

Chriftiano O-Conarchy y

poftea Lifmorenfi Epifco-

#po. In «Ecclefia ibidem,plura fuerunt fepulchra

Epifcoporum & aliorum,

memoranda tamen inpri-

mis videntur illa DonatiConditoris^ necnon Tho-mx O-Conner & Lucas

Nettervil Ecclefiae Arma-chanae Archiepifcopcrum.

Situm Ioci valde afllmi-

lem ferunt Claraevallenfi.

Tcrnton-Fechan, Ord. S. Auguftini. Cce-

MCJB. MarU, leftinus 3 pofieffiones hujus

coenobii Monialium con-

firmavit 4 Calend. Mar-tii 1195« S ec* quam diu

antea erettum fuerit^ nonreperi.

FROVINj

PKOVINGIA ULTONI^.

Ar mach,

Loca & Tituli Fundatoresyo*dines&

dedicationuou di& Anttqmtaus.

Armach^MSS.Fetri & Pauli.

Armachay FC#

Annach£}MC.

S. Patricius primus dici-

tur fundator , fecundu

Imarus O-Hedagain Pfae-

ceptor Malachi^ O Mor-

gair poftea Archiepifcop

Armachani. Canonici hu ju

Ccenobii Ordinis fuerum

S. Augufrini.

Patricius O-Scanlain (ei

ordine Prxdicatorum) Archiepifcopus ArmachanuMinoritis coenobium ex-

truxit ibidtm anno 126;

vel 1264.Hic porro duo extrucl

fuerunt coenobiola Monialiumâkerum dicUimTemplum Brigidâltei um Tem

fle-na-fertay five Templunmiraculorum 3 111 quo S

Lupita S. Patricii foror fe-

puica eft. De primo Condi

tore non pofTum aliquid pr<

certo affirmare. Jocclinu

11

Kilflrve, *l. Kil-

fleve-cuiliny MC.

HIBEKNICM.in vit. S. PaLricii cap. \6% y

fundata innuit a -S.Patricio.

Ad hanc rem vid. porro vit.

S . Patricii, quam ex codice^

MS . ccenobii Alnenfis y edi-

ditJohannes Colganus.L>arerca

5quae Sc MoninneMonialibus conftraxit, ubi

ipfa Abbatiffa prasfuit, &deceifit 6 Julii anno 518«

T)olK>n*

Loca & Tituli Fupdatores 3 Qrdines&dedicationum. alm Amtqmtates.

"Dmi , mlgbPaWyHiberniceVundaletbglas^P.

& Ecclefia ca-

thedralk S. Pa-tricii.

Johannes de Curcy Ulto-niae expugnator y fecula-

ribus Canonicis expulfisy

Monachis Benedi&inis im-plevic ex coenobio S. Wer-burgae Geftrice^ anno 1183êquibus Gulielmus deEJcle-

fhall fa&us eft primus Prior

loci : Ec fub eodem tempo-re, Curcad fuafu , Ecclefia

ea cathedralis 5 quanquamantea S. Trinicacis nominiconfecrata in honorem S."

PaCricii dicata eft. Priori

& Monachis ibidem paulo

poftea Malachias ejus no-

minis

>¥ A L\ 1 M.

t>uni,F.S.Johan*

nk BaptijU Jn-

glicorum.

Vuni>F.S.johan-

nis Baptifta

Hiberniwum.

~Duniy M» C.

Vuni> F. C.

nrinis tertius EpifcopusDu-

nenfis muka pn?diacontu-

lit3 refervato fibi CuftodU&Abbatis titulo , ficut fic (uti

verba funt Chartae) £« Ec-

lefia Wintonienfi , t>f/ Co-

ventrenfi, Keienta etiam ^r^

honorem & reverentiam EPi*

fcopatus fui$ medietate oblty

tionum in his quinoue femanni & non ampliusy fc. h

Natali Vomini 3 in Fupv

ficatione S. MarU , infefii

S.Tatriciiyin Fafcha & Fen

tecofie.

Ord.Cruciferorum > ful

regula S. Auguftini.Jam di

&us Johannes de Curc

fundavit.

Malachias O-Morgair E-

pifcopus Dunerths Canoni-

cis Auguftinianis pofuit an-

no 1138^

Ord. Ciftertienffs.

Hugo de Lacy comes tll-

toniae fundavit conventunOrd. Minorum circa annun1240. Is dignitatemg ean

Comitis a Johanne Rege(obiter adnoto ) obtinuii

anno 1 209, cum ceremonia

cin&urae gladri 3 ut ex Ar-

chivij turris Londinenfis

liquet»

Frioratm

HITrioratus niger

S.Andre* 3 in

territorio de

Ardes.

Tr* S. Joh. Bapt.

in difto territo*

rio de Ardes*

Ardicnife3FC>

BERNICM.Di&us Hugo de Lacy

celiam fecit coenobii deLonley ( dioecefis Ceno-manenfis ) ia Gallia, circa

annnm 1218, monachifqnereplevit Benedi&inis. Sedprimus hujus coenobii fun-dator fuit Johannes Cur-caeusj qui in charta fnnda-tionis 3 Monafcerium ap-

pellat S. Andrea de Stokgs.

Is praediis etiam ditavit,

decem nimirum carucatis

terr£ 3 cum omnibm perti-

nentiis fuis 5 in terra del

Art^fc. in terra Mac Ccllo-

qua. &c. Hoc coenobium

annexum fuit poftea Ar-chiepifcopatui Armachano,fub Edwardo 3 Rege An-gliae , Richardo filio Ra-dulphi Archiepifcopo illi-

us fedis folvente Abba-ti Sc conventui Lonleyen-

ii 200 libras fterlingorim$

pro confirmatione. Nondefurit tamen qui Archi-

epifcopatui non plene an-

nexum afferunt 5ante tem-

poraRichardi 2, diim Jo-han. Colton eflet Archie-

pifcopus.

Fundatur Militibus Ho-fpitalariis 5 a jam di&o Hu-gone de Lacy.

Ordinis Minorum.P Bangor^

io ANTlBangor^LVaWisAngelomm^M,

Comerer 3 aUCombery M.B- Marie-

Ho!y-wood9al.de

S. bofco, FC.InUy M. B.Ma-rt£*

Leighj al. de Jn-go Dei 5 vulgo

d&xty 3bbep,

M« B. Mariae.

gJJ 1 T AJESS. Congallus anno 555

ccenobium lbi inftituit Ca-nonicis reguiaribus3 cui ip-

fe praefuit Abbas. Hoc (Da-

nica poftea dilaceratum ra-

bie) Malachias O Morgainante infulas fufceptas 3 re-

ftauravit anno 11 20. No-men habet a pulchro cho-

ro. Situm eft i|i territoric

quod olim appellabatur £ul

in vitaS.Congalli legimus]

Altitudo Vltorum^juxta wia-

re Orientale 3 nunc vulgc

Fundatum anno 1199, &monachis repletum Cifter-

tienfibus, e ccenobio de Al-

ba Landa.F F. Tertii Ord.S. Fran.

cifci.

Johannes de Curcy fun-

davit anno n88 3aliis n8o:

prsediis ccenobii de Carisordinis Turoncnfis ( a f

e

diruti) ditavit, 8c Monachii

Ciftertienfibus replevit es

ccenobio Furneflenfi, apud

Lancaftrienfes in Anglia.

Inis vero (ut femel adno-

temj Britannis & Hibernis

Infulam fignificat.

Africa uxor Johannis

de Curcy & filia Godredi

Regis <Mannix- pofuit 8 Ka-

1end t Septembris an. 11933ac

Movilla^ al.

Mdigeviie^ M.S.Finiani.

Neddrunt) P.

feu C.

Newrjs ah deViridi ligno,

CM. B. Marit,& 5* Patricii*

HIBERNICJE.ac monachis implevit Ci-frertienfibusêx coenobio deJrldmcultrain in Cumbria.

In hoc coenobio ipfa Africa

fepuka eft 5 ut e ChronicoMannix conftat.

S. Finianus Abbas Cano-nicis AugufUnianis pofuit

circa annu Dbm. 550. Hunceundem fuiffe cum Fridia-

no Epifcopo Lucenfi in Iia-

lia3 afrerit Johannes Colga-

nus3yir do&us & induftrius,

in A&is San&orum Hiber-

niseâd 18 Martii.

Johannes de Ctircy mo-nachis Benedi&inis funda-

vit an. 1 183, & cellam fecit

coenobii S. Begae in Cum«^ria. Sed non diurnavit5neque caufam reperi*

Mauritius Mac-Loghlinrex Hiberniae fundavit Mo-nachis Ciftertienfibus 3 ut

ex charta fundationis intel-

ligimus.Chronographi Or-dinis Ciftertienfis funda-tum aiTerunt anno 11533quinquennio fc. poft obi-

tum Malachiae Epifcopi Du-nenfis $ quem aliqui mal&fundatorem ftatuunt. Do-tationem confirmavit Hu-go deLacy comes tlltoma^

annoi237»

P 2 Newton.

12 ANri^VirATESNtWton,FC. Conventus Ord. Prae-

dicatorum introdu&us eft

anno 1 244 & Capitula e-

jufdem ordinis ibi habi-

ta funt annis 1298 5 &1312. Sedet interrito-

rio de Ardes 3 prope litus

maris.

Sabailum^vulgo Santtus Patricius con«

Saul 3 M. S. Pa- ftruxit hoc coenobium Ca-tricii. nonicis regukribus •> eiquc

praefecit Abbatem S. Dun-nium : Ecclefiam vero ad-

jecit , ( juxta Jocelinun

FurnefTenfem) contra mo-rem receptum , non at

Occidente in Orientem.fed a Septentrione in Au-

ftrum protenfam. Jfaala-

chias O-Morgair Epifco-

pus Dunenfis reftauravit

Situm habet in ea part<

hujus agri , quê Lecalii

appellatur.

Mtrim

HIBERNICjE.

^jfntrimântiquitus /Endrum,

Loca & Tiruli Fund*toresy Ordims &

dedicationum. AIU Antiquitaiei.

Carrigfergus> al. Htigo ds Lacy comcsKmcifergm^FC. Ultoni* ccenobium hic po-

fuit Minoritis circa an-num 1232, in cujus Ec-clefia ipfe fepnltus eft 1 242.

Introdufti funt fratres Mi-nores de Obfervanda anno

H97-Good-bom, al.

°r^ Canonicorum Prs-

Wood-born,?. nionftrateniimn. Hoc toe-

S* Crucitnoniuni nha fuit Monaite-

rii de Driebourc in Scotia,

a Scotis nt videtur extru-

ftum. Alanum de Gahvia,

Duncanum de Carrig Sc

Bifettos e Scotia nobiles,

terras in hoc traftu, Henri-ci 3 regis beneficioaccepilTe

Iiquet. Prioratus non mul-tum abeft a Carrig-fergm^

five Rupe Ferguiii.

Inver , FC* I bi ^ necnon apud Buna-margy,Ma(Terin & Limbeg,

extrufta funt coenobiola

fratribtis 3 OrdinisS.Fran-

cifci de poenitentia , Secu-

lo 15.

P 3 Kells,

ANTl gVlTATESKells, al. Vifert, QrcLGanonicorum regu-

?. B. UarU, lariumS. Auguftini.

js/Luckjnory F.B. S.CoImanellus al.Colma-

UarU & S.Col- nus Ella Canonicis regula-

ntanelli, ribus fundavit circa annumDom. 58o.Praediis3 poft ad-

ventum Anglorum, ditaiunt

Gulielmus Mataland , Ste-

c phanu^ de Sandall, Rober-tus de Sandall & Gilbertus

de Croft 3 ut ex Regeftulo

(quod habeo) loci conftat.

De hoc ccenobio & S.Col-

manello fundatore^ vid.Pro-

phetiam S. Patricii 5apud

i jocelinum Furneflenfem

cap. 96.

London^derry.

Loca & Tituli Fu#datores3 Qrdincs &dcdkationum. dm Antiquitates,

VerUy aL Lon- S. Columba Canonicis

donderry D anti- Regularibus fundavit annoqurtns Vaire- 545. Hoc coenpbium olim

calgac^ M.S.Co- vuigo appellabatur Cella ni-

lumbae

.

gra^ SlLocus erat filialis Mo-nafterii SS . Petri & Pauli de

Armachjxt e Regeftojohan-nis Bole aliquando Archie-

pifcopi Armachani liquet.

Der'i£)

Deri£, F C.

Deri<e, MC.

Jmta ColranamFC.

Dungevin^ ?.

Mqycofcain, al.

cte Claro fonte3

M. B. MarU.

H IBERNICM.Sedes fratribus Pr^dica-

toribus ailignata eft anno

1274^ ex parte aquilonari

Urbis.

Regefhim Honoris R ich-

mondise coenobium de Derein Hibemia.X)rd.Ciftei"tien-

fis fundatuôcet 6 Kalend.

Martii ' 1218. Aut idtni fuit

cum coenobio hoc Moniali-

umâut cum coenobio Moy-cofcanenli^de quo poflea.

Sedem ibi primo ftxe-

runt Dominicani an. 1274»ad Bannium Hu.unde in an-

tiquo ccenobiorum iliius

Ordinis Caialogo3appelja-

tur Conventus de Bannin. .

Pauluni O-Murey Prio-

rem coenobii CanonicorumRegularium de DungevinobiifTe anno 1215^ produntAnnales Ultonienfes. Sedquam diu ante ere&uni fue-

ritnondum comperi.

Catalogus antiquus coe-

nobiorum Ciftertienfiu Hi-

bernias coenobium Clari-

fontis fundatum afferit an-no 1218. Regeftum Hon$-rk Richmondias ann. habet

1223. ,

P4 DOK

ANTIgJJITATES

^DonagalL

Loca & Tituli Ftindatores,Ordines&

dedicationum* alu Antiqmtates.,

VunagalU^ FCf

Jjhro.aLEfarua^

al de Samario,

M. B.M^riae.

Kilwaerenan>

FC.

Qrd. Minorum de Ob(er-vantia. Odo cognomento

Kufus O-Donell fundare

coepit an.1473.Hic conven-tus ob bibliotheca mftru-ftifljmam olim celebris erat.

Hoc coenobium fundatumeft& Monachis Ciftertienfi-

bus repletum anno 11793aliiSj 1184, siRoderico O-Cananan TirconalbV Dy-nafta , qui a Flachertaco

fucceflbre occifus eft 1188.

Simt qui fundatum aiTe-

runt a dicto Flachertacho.

Sedet non procul ab Ofiio

Erni flu. quem PtoIem*usKavium vocat Giraldus

Cambrenfis 5 Samartum.Ordini Minorum ibi ex-

tru&um. efi: ccenobiolum

ab 0-DonelIo 5 eidemqueordiifi conftru&i funt eti-

am Conventus de Bellag-

han & Balli-mac-fuine jux-

ta J)oe caftrum qui«

bus poftremus Mac Sui-

neum

HIBERNICM.neum fundatorem agnofcit.

Magheri-beg. i.e. O-Donnelius extruxit

Planities parva^, ibi coenobium fratribus ter-

FC. tii OrdinisS. Francifci} cui

ordini extrutta funt eti-

am coenobiola apud Cale-

beg, Kil-ODonel 8c Fa-negarah.

Rathmullian,FC. Coenobiolum ibi ereftum

B MarU. e^ OfCUni rratrum B.Mariae

de Monte Carmel a Mac-Suineo Fanagh.

'Tir-Qen.

Loca & Tituli FttndatoresyOrdinesdr

dcdicationum, aVu Antiquitates.

Clochor*) M*B.Mari*.

Vmgamn^ FC.

Ord. Canonicorum Re-gularium S. Auguftini. S.

Macartinus Epifcopus Clo-chorenfis coenobium ibi juf-

fu S. Patricii conftruxit^

in flatea (nempe) ante re-

galem fedem Ergallienfen?>

ut intelligimus ex Rege-,fto Patricii Culin^ ordinis

Eremitarum S. Auguftini

Epifcopi Clochorenfisj fub

Henrico 8.

Ad Auftru villae de Dun-ganon 5 coenobiolum fratri-

bus tertii Ordinis S. Fran-

cifci

pi8 ANTIgJJlTATEScifci conftruxit Conus O-Neal 5 regnante Henrico 7.

Cui ordini extru&i funt

etiam^ variis temporibus^ in

eodeni comitatu<>Conventus

de Ballmefagart 3 Corock^Gervagh-Kerin

5 Puble 8c

Omey.

Fermanagh*

Loca & Titiili Fmdatores> ordines&dedicacionum, alia Antiquitates.

~Dam-Inti> five S. Laferianus >qui &

Infula Bovium, MolarTe., Abbas& fundatorvulgb Vevenijti^ coenobii de Dam-Inis in la-

¥.B,Maria. cu Erneo, obijt ibidem an-

no 571 5 Septembris 12.

Propriam eum condidifTe

regulam ferunt, conftafta-

men fucceffores ejus tan-

dem normam fufcepifTe S.

Auguftini. In Interpolati-

onibus Annalium tllto-

nienfium, adannum 1130îta legimus 3 Hoc anno fun-

datur Monaflerium de Dam-Invs. Intelligit Author vel

hujus coenobii reftauratio-

nem, vel fundationem alte-

rius Prioratus, in eadem In-

fula3

HIB EKNICM.fula3

qui fuit Colideorum^ve Presbyterorum fecula-

rium ', de quo ordine y fu-

pra drximus3 cap. 17.

Lifgavail^ vulgb Ord. Cahonicorum Re-Lisgool, M,B. gularium. Fundatur (ut in

UHaride. fupradi&is Interpolationi-

bus legimus) anho 1106.

Sedet ad di&um lacum Er-

neum.Lifgavail} F. C. Fundatur anno 1530,

Ord. S* Francifci.

Infula S. VabeO" Hoc ccenobium Canoni-

ci> al. Avogi, in corum Auguftinianorum in

lacu rubro9 vul£o RegeftoJohannisiWtf quon-

Logh-derg). aliis dam Archiepifcopi Arma-Logh-gerg. P. chani appellaturLoc^ filia-

lis Monafterii : Apoftolorum

Tetri & Tauli Armacha. S. Dabeocum fun-

da/Te fenint Seculo 5 3viyenteS. Patricio.AIii

S. Patrieium fundatorem volunt. Prior loci

olim appellabatur Prior Purgatorii S. Patriciis

Sed antrum ipfum,vulg6 Purgatorium diduni,

cujus inventio a quibufdam ad Patricium Ab-batehij qui floruit anno 850 3

ab aliis3 ad S.

Patriciiim refertur 3 in alia iltum eil infula

ejufdem lacns 5 in qua plerumque unus dun-taxat vel alius Canonicus coenobii S. Dabeocimanfitj ad ufum Eccleiiss & peregrinantium.

De hoc antroj mira fidem fuperantia narran-

tur. Dirutum fuiiTe 3 utpote fuppofititium^

ipfo die S. Patricii , anno Dom. 1497 3 Alex-andri 6 Papae authoritate 3 a Gardiano domusfratrum Minorum de Donegall & aliis 5

pro-

dit ad eum annum 5 qui tum vixit 3author

Annalium llltonienfium. Attamen reftaura-

tum

20 ANTI QVITATESûm poftea , & peregrinationibus denuo fre-

quentatum conftat. Sunt qui ridicule fomni-ant Uliflem primum hunc effodifle fpecum3

cum Inferos affaretur. Uliflem ver© (quodobiter notare liceat ) ab Homero vel hiftori-

ce di&um vel poetice fi&um , Hiberniam3

unam e Britannicis infulis , vel faltem Britan-

niam ipfam adiifle > facile inducor perfua-

deri. Hoc innuit Circe ( apud Homerum)dum Uliflem y in profecYione ad Inferos

3

doceret 3 quis ventus fecundus, quis cur-

fu? per Oceanum tenendus. Atque hilc

fpe&are videtur Claudianus y in Rufinum3

lib. i,

E(i locus extremum pandit qua Qaiiia iitus^

Oceanipr£tentus aquk^ quo fertur Viiffes

Sanguine libato popuium moviffe fiientum.

Illic Vmbrarum tenui Jiridore volantum

Fiebiiis auditur queftus , Simuiacra coloni

faliida^ defw£iafquevid?nt migrare figuras.

Hinc Vea profiluit^hxbique egreffa ferenos

Infecit radiosy uluiatuque tthera rupit

Terrificoi fenfit ferale Britannia murmur,

Et Senonum quatit arva fr agor^revolutaq-, Tethys

Subpitity & Rhenus projefia torpnit unda.

Quibus tetraftichon adjicimus^ ex Johan-

nis Garlandii lib. 3 , de Triumphis Ec-

clefiae y ubi de Johanne Rege Anglias lo-

quens^ ita canit,

Evertit

HIBERNICJE. 2211

Evertit nemora variis Hibernica bellisyAd Stygis introitut Vatriciiqueiacus.

Purgant (ut dicunt) hic Vurgatoriavivos^Si fint confianti geftora fixa fide.

Liber MS.extat in Bibliotheca Cottoniana.Sednenimis excurrat oratio 3 procoronidehabe Iconifmum Infulae Purgatorii (tit vo-cant) S. Patricii, cum adjun&is Annotationi-bus quibufdam.

Notanduro

Lechts vel Ctrc*

t£ &tthartn4Z

Lechts vc( Cwcuius\$. BreiuLuu-^

Circuius S.CehunbtC

Lecttts vct Civcuius.9. Ahcei eiMoLufri

.

LclGlXi',cchts ufil Grcu? & 1

^lus S. Tatricu :"- \^

er

m

Injfixl^ Piirg<iioxfj

|

I^Patriciii)efcripiio

(Sepuii 'fira ivs aceiuris tayid.u.mt»

HIBE RNICJE.

Notandum circulos fupra memoratos vulgo

di&os leftos, muris lapideis vix tres pedes al-

tis cinft(;s,Ioca fuiffe poenis & poenitentiis pe-

regrinantium attributa. Ad Antrum ipfum

quod attinet , e faxo vivo conftniaum eft,

faxifque latis obteaum cum terra fuperimpo-

fita gramine veftita. Claufo oftio, lucem ali-

quam praebet unica feneftella 3 in angulore-

Qiu vitatis. Continet in longitudine mtra mu-

ros 16 pedes Sc dimidium , in latitudine ple-

rumqueduos, & pollicem unum yel alterum.

Atque ut fpecus eft exigua, ita etiam & Infn-

la, quse (uti fupra diximus Cap. X) vix con-

tinet ttes quartas partes unius acrae Hiberni-

cx. Ecclefiam hujus fnfulae olim Kegles voca-

tam tradunt Hiftoria ]orvaIlenfis5 Henricus de

Knighton & alii. An vero a rejiquiis ibi olim

affervatisitadi&afuerit, velquod a Canoni-

cis reguiaribus occupata ^ velim ut alii paulo

diligentius fecum perpendant.

Adonachan.

Loca & Ticuli JFmdatores^ Ordlne$&

dedicadonuai. alu Jnttquitates.

Monachan^ FC. Felimus Mahonides Ordini

Minorum conventum pofuit

auno 1462.

Cluain eokjvulgo Ord.Canonicorum S .Au-

Clunes, M. SS. guftini.S. Tigernacus Epif-

Tetri & Vauli. copus & fundator coenobii

obiic anno 550 Aprilis 5.

Cavan.

224 ANTIgVIT ATES

Qavan ,

Loca & Titult Fundatores^ Ordines &Dcdicationum. ali.e Antiqttitates.

Cavan, FC

Vrumlabany P.

£. CMaria.

In InfuLa S.Tri-

nttatis de Lougb-

oughter 9 M.S.Trinitatis.

g,

-

Gelafius JLufus O Relyfratribus Minoribus con-

ftruxit ibi conventum anno1300.H1UIC locum JohannesClynnus Brefiniam appel-

Iat. Conventus tranfiit adfratres Minores de Obfer-vantia, anno 1502.

Ord. Canonicorum Au-guftinianorum .Fundatur vel

faltem reftauratur a S.Eda-no 5 vulgo di&o MaidocoArchiepifcopo Fernenfi,cir-

ca finem Seculi 6. Subjicie-

batur tandem coenobio B.

Mariae de Kenlis in Midia.

Clarus Mac-Mailin ali-

quando Archidiaconus El-

phinenfis coenobium ibi

conftruxit ordini Canoni-corum Praemonftratenfium 3

anno Dom.1249, quod Ca-rolus O-Rely dotavit. Velhoc coenobium , vel coeno-

bium B. Mariie de Balli-

more5 (de quo fupra dixi

in

HIBERNIC M. 225

m Midia occidentali) idem

eft cuni eo quod Tohannes

Le Paige y in Bibliotheca

Ordmis Praemonftratenfisj

edita parifiis anno 1633,

Monafterium ftallimenual-

enfe in Provincia Armacha-

na appellat.

PR.OVINGIA MOMONliE-

W A T E RFORD,

Loca & Tituli FundatoresÔrdines fy

dedicationum. di* Arttiquitates.

JuxtaWaterfor* Praediis ditayit Elias fili*

diani,P*S. Ca- us Normanni. Innocentius

tharin*. III confirmavit pofleffiones

anno 1210. Canonici hujus

coenobii Ordinis fuerunt

Vi&orieniis. Oftmanni fun-

datores exiftimantur.

JuxtaWaterfor- JohannesComes Mofeto-

diarn>P.S.Johan- niae poftea RexAnglias fun-

nU Euangelift*. davit, Monachis Benedifti-

nis replevit, & cellam fecit

Ccenobii SS, Petri Sc Pau-li Bathoniae in Anglia.

Hoc ccenobium in Ghar-

tis fuis ille Vomum appel-

lat Eleemofyna fu£, In-

ter Benefaftores primarios

Q_ -nume«

226 A XV l

Waterfordi&s

FC.

JVaterfordU)

FC.

Carrig farva^FC.

Dungarvant)

FC.

Kilbarry^Killurey >Pr.Crookf) JyMolannaâL In-

fuia S. Molanfi-di3 M.

numeratur Pctrus deFont<Fratres Praedi, atores in

trodu&i funt anno 1 226, i

novennio poftea coenobiui

iis a Civibus fundari cce£tum.

Ord. Minorum. HugPurcellus eques fundavcirca annum Dom. 1240& m Eccleiia ejufdem Corventus fepultus eft. Vicplura in Luc^ Waddingl Tomo 1 Annaliuin Minorum.

Jacobus I Comes Ormcniae Minoritis pofuit ann13 36.Primm ihi fratrum in

greffus fuit in fefto Apftolorum Petri & Pauli, uti Johan. Clynnils habet

, qtprimus (uitlociGardianmfive Cuftos.

Ord.Eremitarum S« Auguftini. Hic conventus olirPatronos agnofcebat Comites Defmoniae.

Sedes pnmum EquitunTemplariorun^ poftea Hofpitalariorum.

Hoc ccenobium Canoni-corum Regu;arium Dar-inkolim di&um, S. MoIanfidu<pnmus ibidem-Abbas fun-davit, Seculo 6. Prafuitsbi poftea S. Fachnanus

3

cognomento <Mongach lCrinitus

3

HIBEKNICM. 327

\Crinitus3 quia cnm ctfarie

natvs. Confule JohannisColgani A&a SaiivTtorum

Hiberniie, ad 13 Martii,. In

hoc coenobio fepultus dici-

tur RetmundusCrarlus(iivele Gros) vir magui nomi-nis3 fub Henrico 2, qui iti

expugnanda Hibernia ope-ram navavit egreglam.

<Jblothit3 Af . SS\ C. oenobium' MothiknfeCoani & Bro- originem fuam debec S.

gani. Brogano.j cui fiii (allor)

fuccefllt in pr:rfe&ura coe-

nobii 3 S. Coanus velCua-nus, Seculo Chrifti 6« Sunt;

qui dicunt(qua authoritatc

nefcioj hoc coenobium tan-

dem ordinis fuifTe Cifterti-*

enfls : Mihi arndet eorurri

opinio qui ordinis fuiffe

Auguftiniani arferunt 3uf-

que ad ipfum tempus fup-

preffionisj fubHen.8<

Qî Qrh

ff

-448 ANTlgVItJTES

R

%Loca & Tituli ftwdatoreS) Ordinest

dcdicauomum alu Antiquitates.

Juxta Corcagi- Cormacus rex Momomam^M.S.Barriy ahis Defmoniae conftrux

al. Finbarri. Canonicis regularibus Or<

S.Auguftini, circa annuii 34 j in honorem S. J<hannis Baptiftje. Eftque Qfallor^) Monafterium ilk

Ibracenfe, a Cormaco Re<extruc"tum,de quoloquiti

S. Bernardus in vita Mal;

chiae.Pofleffionibus ditav

(qui Cormaco fucceffit

filius ejus DeTmitius, cii

ca ann. 1173. Hoc coenc

bium, a multis annis , ant

quitato priori nomine, Mcnafterium de Antro S. Fii

barri Sc vulgo <t£fiUe*3bbl

diciturâ Gil-iEdanimirui

magni ibi nominis Abbat<

& poftea Epifcopo Corca

gien(i3 qui obiit annoDorc

JuxtaCorcagi- Sedem hic fixerunt fra

ant) FC» > tres Dominicani anno 1229ex donoDom.PhilippiBarrii. Statua asnea effigie eju

cquitanti

H

Juxta Corcagi-

ani) FC.

Juxta Corcagi-

ams FC

Juxta Corcagi-

m^ P.S.Joban-w Euange/ijU.

>allileg3 juxta

\utavant) P.S.

^bomt.

lalle-macEdan^

\IC. aliis FC.

Bantre, FC.

Butavant^Clynr

lo^Botonu^FC

IBEKNICJE.equitantis praeferensîn gra-titudinis teftimonium, pen-filis olim aflervabaturin Ec-clefia ibidem,

Ord.Mincrum. Dom.Phi-lippus Prindcrgaft fund^vit3 circa annum iaô.Suntqui fundationem afcribunt

Mauritio Prindergaft > fed

perperam.

Conventus Ord. Eremi-tarum S.Auguftini introdu-

ftus eft regnante Edwardoprimo.

Johannes Dominus Hi-

berni^ &: comes Moreto-nise Monachis Benedi&inis

pofuit3 Sc Cellam fecit coe-

nobii SS.Petri Sc PauIiBa-

thonise in Anglia,

Hoc ccenobium Gulielmus

de Barry Canonicis pofuit

Auguftinianis. David filw

us ejus pofTeflionibus auxic

anno 1237.

DermitiusSulivanus Mi-

noritis ccenobium ibi sediri-

cavit circa annum 1460,

juxta litus maris.

Hoc coenobium Ord.

Minorum fundavit David

Barrius loci Dommus fub

Edwardo* Primo , ibique

2?0 ANT L

Caftle-khan^ aLCajile-lyon. FC.

Chore^zX, de-Ci oro S. Bene-dicti,M. B. Ma-ride,

Fervnoy^ al. deCaftro Dei, M.2>. LMarit*

Villa fontis Fer-

tnoi£i aU Ballin-

droghed) P. B.

MurU.

Glamre^ FC.

XnUhircan^ FC.

gJJ IT ATESinchori medio tumulatu!

eft. Opidum olim appel-

labatur Kilnemallagh.

Minoritis ccenobium ib

conftruxit Johannes Barri'

us-, anno 1307.Fundatum anno Dom

1180, &: Monachis reple

turn Ciftertienfibus ex coe

nobio de Nenay, alias Magio, apud Limericenfes.

Fundatum an.D0m.117QMonachifque Ciftertienfi

bus primo impletum e coe

nobio Surienii, poftea ver

nova Monachorum co'oni;

ex cccnobio Furneffenf

apud Lancaftrienfes in Anglia. Situm habet ad Aven

more flu.

Alexander filius Hugorr

regnante Johanne funds

vit^ & praeaiis ditavit3 1

ex Charta fundationis li

quet. Canonicis is replev

ex cccnobio S.Thom^ jlix

ta Dnblin.

Ord.Pragdicatorum.Fundatur a familia deRupe.

Infula eft maris (in iin

Bakimoreniijduobus mill

aribus a litore diftans 5 i:

qiia Florentius O-Drifco.

ccfnobiolum Fratribus Mi

noribus de Obfervantia pc

fuit 1460. SuntquiaDermiti

mitio O-Drifcoll fundatumafferunt anno 1470. Uxcora(obiter adnoto) copiosa

rialecularum ( quas |5il-

CljlCtl3 vocant ) piicauira

admodiim celeb/is eft,unde

in Hifpaniam exportantur.

Kilcrey Ff. Cormacus fiiius Thad-

dfei mac Cany conventumOrd. Minorum fundavic an.

1478, aliis 1465 y ac in Ec-

clelia ibidem ipte tumula-

tus eft 1494«Robertus rllius Richardi

Balram coenobium Carme-litis ibi pofuit , regnante

Edwardo 3.

Fundatum ann. Dom.jiji &l Monachis Cifterti-

eniibus repletum ex coeno-

bio BaltinglafTenfi. Dermi-tium Cormaci fliium (de

quo fupra fic mentio) fun-

datorem feriinr. Chryfo-ftonius Henriques ccenobi-

nm de Ke in Hibernia^ in-

ter ccenobia Ciftertienfia

enumerat. Inch-Kie opinor

intelligitj quss poftea cella

fuit ccenobii Maurenfis.

Ord. Miiitum Hofpita-

laHornm. AIexand.de San-

fltaHelena vel fundator fuic

vel primarius Benefactor 3

regnante Johanne.

KinfaU 9 FC.B,Mari&.

Maur^ al deFonte vivo. M.B. Maria.

Mornâl.Mora^

aLBalline^mony^

Fr. S. Johannis

Baptift*.

CU Rofs.

2J2 ANTRofs? al. Rofs-

Ctrbrj) P.

femolag^ FC.

HraUon^ al.de

Albo tra&Uj M.R t 'Mari£.

Jimta Youghal-

lam^ FC.

Ord. Canonicorum Au-guftinianorum.S.Fachnanus

Qde quo fupra diximus)primufruit Abbas& funda-

tor coenobii ibidem > fub

finem •Seculi 6 . Locus anti-

quitus appellabatur Rofs-

ailithrij & magno florebat

honore y ob antiquam ibi

Mufarum Sedem. Ad Au-Itrum y jMare Vergiviumpropmquum cernitur.

Fundatur Minoritie a

Dom. Gulielmo Barrio, fub

Edwardo fecundo, vel D ut

alii habent 3 a Cartcds.

Conventum a Cregana huctranflatum ferunt. ; Bibli-

othecam Joci 3Campanile,

Dormitorium & Nofocomi-um conftruxit EdmundusCurfaeus Epifcopus RofTen-

fis 5 qui obiit 10 Martii

1518 , &in Ecclefia hujus

ccenobii fepultus eft.

Fundatum anno Dom.12243& Monachis Cifterti-

enfibus repletum excceno-bio de Alba Landa , apudMaridunenfes in Wallia.

PofTefljones confirmavitEd-wardus III.

Mauritius filius Geraldi

Minoritis ccenobium ad au-ftrum Opidi extruxit^ circa

annumDom. 1231. Obiitis

8 Maii

Jv.xia Toughal-

lam FC.

HIBEKNICM.8 Maii 1257., habitu fratris

Minoris fufcepto^ inEcde-fia ejufdem ccrnobii tumu-latns eft. Is piimus dicitur

qui huncordiuemin Hiber-niam duxit.

Sede Iiic fixerunt Fratrec

Praedicatoi es ann.i2<583vel,

fecudiimClynnu,5 Calend.Augufti i27i.TliomafiiiumMauritii fundatore ferunt.

LimericJ^

Loca & Tituli Fwdatores, Ordines &dedicatiormrrit a!?£ Anttquitates.

Limerici-, P. B.

Mari<e &J$-.-&d-

wardi regis.

Limerici^ FC.

LimericL FC.

Simon Minor civis Limeri-

cenfis Canonicis, ni fallor,

Auguftinianis pofuit 3 reg-

nante Johanne. Hujus loci

Prior primam habuit vocemin ele&ione annua Praetoris

Limericenfis.

Donatus cognomento Car-brac O-BrienFratnbusOrd.Praedicatomm fundavit an-110 1227. ^11 Ecclefia ibi-

dem ipfe tumulo condi-tus eft an. 12413 cum ftatua

ejus fuperimpofita.

Ord.Minorum. Fundatura quodam e familia de Bur-

Limerici^ MC.S.Petri.

Any^Pr.S.Johan*nk Baptift*.

Any, FC.

Athdart) al.

Adar^ M.S*Trinitatis.

Atbdar^FC.

go3 regnante Henrico 3. Hicfepultus eft anno 12873Dom. Thomas de Clare eGpmitum Gloverni# ftirpe.

Item filius ejus Richardus.,

anno 1318.

Donaldus O-Brien rexLimericenfis , fub adven-tum Angloruni, conftruxit

Monialibus nigri ordinis S.

Auguftini.

Galfridus de Marifcis

fundavit, regnante Johan-ne, Militibus Hofpitalariis.

iEneas O-Hernan ultimus

hujus loci Prsxeptor , abHenrico 8 defignatus eft

Epifcopus Imela.cenfis, an-

no 1543.Ord. Eremitarum S. Au-

guftini. Fundatur fub Ed-wardo 2 , a Johanne filio

Roberti & aliis.

Hoc coenobmm conftru-

ftum eft fratrjbus Ordinisfan&<£ Trinitatis de redem-ptione captivorurn,pro fide

Chriftiana, a Paganis in-

carceratorum,regnante Ed-wardo Primo* Sedet adMagium flu.

Johannes filius Thomseprimus comes Kildarenfis,

fub Edwardo fecundo5fun-

davitjcoenobitl ibidem ord.

Eremitariun S. Auguftini.

Atbdar<e$

HIAthdar£ FC

Askjtinî F.C.

Ballinebraher^

FC.ballinegall) FC.

Inisfcatte^ al.

IniscathaigÎn-

fula Shenani flu.

P.S.Senani,

Killoci£<, al.Kil*

walloc^ FC.

Kiljhane> FC.

BER NICJL.ThomasComes Kildarenfis

& Johan.uxor e;us 5anno

1464, regnante Edwardo^,excirarunt conventum ord.

Minorum de Obfervantia,

ad ortum v\\\*.

Jacobus comes Defmo-nm Mmoritis conftruxit

an. 1420, fad Delum flu.)

prope Cafrrum fuum de

Askftim,' Ord. S.Francifci.

Ord. Pr^dicatorurm, exfundatione (uti ferunt) fa-

mili.e de Kwpe.

San&us Senanus Epifco-

pus coenobium ibi confrru-

xit CanonicLs Regularibus,

fub finem Seculi 5. In ea-

dem Iniula erat etiam olim

Sedes Epifcopalis, quae poft

adventum Anglorum ca-

thedrae Limeiicenfi unita

eft 3 ut fnpra diximus, cap.

16. Spe&abat nuper hr c

Infula ad Tuemoniam, Hve

agrum CIarenfem 51ed nuncpars cenfetur Limei ici.

5edem ibi .fixerunt fra-

tres Prasdicatores5 an.Dom.

1291.

Ord. Minorum , vel, ut

alii 3 tertii ord. S. Fran-

cifci.

n

Monafter-

[36 ANTIgVlTATESMonafter-ne- Hoc coenobium conftru-

Gallioch, M.C. ftuffl eft Monialibus ordinis

S.Catharina. S> Auguftini juxta lacumdi&um Loughgir.

Nenayâl.deMa- Fundatum anno 11483

gio^M.B.MarU. aliis 1151, (ab O-Brieno ut

putatur) ad Magium flu . &MonachisrepletumCifterti-

enfibus ex coenobio Mel-lifontis. Poffeiliones con-

firmavit Johannes rex An-gli^. Huic coenobio annexaeft Cella Fealenfis., ad Fea-

lum flu . in hujus& Kerri-

enfis agri collimitio.

Rathkfle>P t B. Ord. Canonicorum Aro-cMarU. acenfium.

Woneyy al,JVe- Theobaldus Walter Hi-

theny, M. B.Ma- berniae Pincerna fundavit,

r/>, paulo ante exitum Seculi

XII3 & monachis Cifterti-

enfibus implevit ex coeno-

bio Saviniacenfi in Gallia.

Regeftum Honoris Rich-mondise in Bibliotheca Cot-toniana (fub Fauftina3B.7.)

fundatum vult n.Kalend.April.1205.

Ttpperary.

HlBEKNICM. 2 3:

'Tipperary.

Loca & Tituli Fuvdatores, Ordines &Dcdicationum. aIU Antiquitaies.

Juxta Caffeliam^

M.B, Cfrlari*.

CaffelU* FC.

€ajfeli£9 FC

Hoc caenobium Ôje 3b-tep vulgo di&um Gifterti-

enfibus pofuit David Mac-CarwillArchiepifcopusCaf-

felienfis3an.i272 , & Bene-di&inorum praediis, quos e

coenobio^K^ CaJfel(&to

prope Ecclefiam cathedra-

lem S.Patricii CafTeliae) ex-

pulerat, ditavit. Ptocotro-

phium porro^ quod Davidle Latimer Mifes leprofis

CafTeliae conftriixerat y ei-

dem coenobio conjunxit.

David Mac-Kelly Archi-

epifcopus CafTelienfis fun-

davit Conventum ord.Prae-

dicatorum anno 1243, Jo-hannes Cantwell Archi-epifcopus itidem CafTeli-

enfis^ fub Henrico 6 -> re-

ftauravit.

Coenobium Ord.MinorumCafTeliae vulgo appellatur

ttac\eti coenobinm^ ntpote a

Dom. Gulielmo Hacketo

fundatum 3 regnante Hen-rico 3.

Ardftnan^

;J8ANT

jlrdfinan*, FC.

Edmmdi Kegis

&Martyr&.

Cahir^ at.Cahir*

dunes\^ P.B.

Mari£*Carrig£D P.feu

H. 8. Johannis

Euangetift£.

Ctonaut^ Pr.

Qtonmett^fFC.

IgJJlTJTESOrd. S. Francifci.

Prioratum (circa annum1200 i (, anonicis Auguftini-

anis extruxit Gulielmus deBurgo, e cujus poileris ibi

fepulti funt Walterus deBurgo comes Ukonie &Walteri filius Richardus,

vulgo di&us Comes Rufus.

Hic, anno 1 326^ ille^ 127 u

Johannes rex confirrnavit

polTelliones 20 Aprjlis 1 205»

Inter Priores clarus fuit

Hubertus de Burgo 9 qui

Epifcopus evafit Limericen-

fis anno 1223.

Galfridus deCamvil fun-

davit Ganonicis Auguffini-

anis5 regnante Johanne.Gulielmus de Cantelo &

Dyonifia uxor ejus filia

Thom^ filii Antonii funda-runt Canonicis, Subje&aeft poftea haec domus Ho-fpitali S* Thomae de AconLondini, ut ex Regefto di-

&i Hofpitalis, in Bibliothe-

ca Cottoniana 5 fub effigie

Tiberii, C.V. intelligimus.

primum Sedes MilitumTemplariorum, poftea Ho-fpitalariorum.

Sedem ibi fixerunt Mi-norit^ anno 1265?. Suntqui Othonem de Grandifo-no hujtis conventus fun-

datorem

M.S.Crucisâd

Surium flu, filia

Magii.

Fetherd*} FC.

Galballyy FC

Inchinemeo^ al.

Infula Viventi-

VLm.F.S.Hilarii,

alilfy B. LMarU,

HIBERNICJE.datorem afTerunt 5 Alii qui

fundationem afcribunt O-pidanis, & alii, qui Geral-

dinis.

Hoc coenobium 9 in S.

Crucis honorcm3 MonachisCiftertienfibus pofuit Do-naldus O-Brien rex Li-

mericenfis , circa annum1169, vel ut ahi habent,

1181. Poflefliones confir-

mavit Johannes DominusHiberniae Sc comes Moreto-niae

5poftea rex Angliae. Hoc

coenobium fubje&um eft.

poftea in Capitulo generali,

per Abbatem Clarevallen-

fem *> coenobio Furneflenfi

in Anglia.

Walterus Mulcot funda-

vit ibi conventum Ord.Eremkarum S. Auguftini,

affenfu Mauritii Mac-Car-will Archiepifcopi Cafleli-

enfis, an.1306.

Ord. Minorum 3 O-Brienfundavitîn hujus&Lime-ricenfis agri collimitio.

Pnor & conventus loci

fedem tande fixerunt Cor-balhi^quae non longe di-

ftat a di&a Infula Viventi-

um. Fuifle olim in ea Iri-

fula, capellam cui pauci Cce-

libes 3 quos Gselicolas vel Co-lideos vocant devote defer-

viebanty

24oantiqvitate s

viebant 3 tradit GiraldusCambr. Topograph. Hiber-

niae diftinft-2, cap. 4. Sedpoftea fedes fnit Canonko-rum PLegularium.

lnisf!amaght,al. .L *ber Statutorum ordt*

4e Surioy Filianis Ciftertrenfiiim Hiberniae

Magii,M.B.Ma- Monafterium dcSuriofun-

Yi£datum auerit anno 11595cui aftipulatur antiquuscoe-

nobiorum illius ordinis Ca-talogus, Sunt tamen qui

diu poftea Monachis Cifter-

tienfibus erettum volunt a

Donaldo O-Brien rege Li-

mericenfi 3 ac ab eo &: Ma-lachia O-Felan Deiiae Dy-nafta praediis ditatum; At-qui probabilius videtur Mo-nachos Surienfes 5 ab alia

nefcio qua fede eidem Su-rio fluvio appolita, hucmi-graiTe 3 quam fedem hic

primo fixifle : Nam in vita

S. Malachix a Divo Bernar-

do (qui obiit anno 115 3)defcripta, Monafterir Suri-

enlis fit mentio. Hoc coe-

nobium nova Monachoru.mcolonia 5 e caenobto Fur-

nefTenfi, in Lancaftria , re-

pletum eft anno 1249.

Kiicoul, al. de Exemplar chartae Hen-

Arvi-camp) rici 3, qua confirmavitpof-

filia Jeripntis^ feffiones hujus coenobii,Do-

M. B. Mari*< nalduw O-Brien Monachis

Cifter-

Kilcuwin^ P. feu

C. SS.Philippi &Jacobis & S.

Cumini.

Killinenai

FC.ih)

Lurcho£yal.Lo-

thr£, P. S. Rua-danu

HIEE KNtCJE.Cifrertiefibus fundafTe pro-

dit. Donaldum illum for-

taffe intelligit 3de quo fu-

pra fit mentiOj 8c quem obi-

lfTe anno np4produnt An-nales Hibernici. Contra au-

tem, jam di&us liber Sta-

t;utorum Ord. Ciftertienfig

hoc ccenobium fundatumtradit anno 1200^ fexennio

fcil. pofl mortem Donaldi,

& Regefruni Homris Rich-mOndise ann. habet 120^.

De hac re y quid judicenl

nefcio. Forte quis ftifpice-

tur Donaldiim, pro Donatoejus filio , qui floriiit annis

1 2Co Bc 1 2095 tranfci iptoris

incuria irrepfifFe.

Philippus de Wigoriiia

Benediftinis fniidavit Bc

Cellam fecitMonafteriiGla-

fronienfis in Anglia. Sedpraediis a vicinis fpoliatis

Uon diurnavit.

Conventus Ord. Mino-rum introdu&us eft regnan-

teHenrico 6.

Ord.Canonicorum Augufti*-

nianoruS.K.u2ic\^m\s primus

Abbas & fundator Ioci obiit

ibide an.584. Sunt qui aiTe-

runtmanu ejus'Cantuari%

in Ecclefiacathedralijthec^

argenteadeaurata aflervata

fuiffeûfqj ad teporaHen.8*

R Lurchod%

Lurcho&y FC.

Moylagh^MC.S.Brtgid^*

Kenagbsy FC.

Juxta Nenag-bam> ?. feu H.S. Johannis Bap~

tift£.

Rofcret, F C.

Thowe, P.S.Vo-nani 9 aliis^

B. Mar'i£.

Tipperari^F.C.

Walterus deBurgo comesllhonias fratribus Pr^dica-toribus coenobium ibi infti-

tuit anno 1269.

Moniales nigrae ordinis

S. Auguftini.

Ord. Minorum\ Fundatuiregnante Henrico 3, a Ke-nedaeis, vel (uc alii putant)a. Pincernis.CapitulumPro-vinciale ibi habitum eft an-no 1344.

Theobaldu? Walter Hi-berniae Pincerna fundavit

& dotavit 5 circa annum1200 3 ad fuftentationem

Canonicorum ( Auguftinia-norjum) Sc Infirmorum ibi-

dem I)eo fervientium. Hoccoenobium a nomine S. Jo-hannis cui dicatum vulgaappellatur Teach-eonu Do-mus Johannis.

Bibiana vidua MadroniiO-Caroll coenobium ibi-

dem fratribus Mhapribus in-

ftjtuitf,

Cdla erat Prioratus Ca-nonicorum S.Hilarii de In-fula Viventiunv, ubi S. Do-nanus ut Patronus olimdfr-lebatur;forte Ioci fundator.

Conventus Ord. Eremi-tarum S. Auguftini intro-duttus eft remiante Hen-nco 3,

Thurles,

HIBERNICJE.TkitrleS} FC Ibi ccenobium erat fra-

trurn Ord. B. Mariae deMonte Carntel.quof a Pm-cernarum five Butlerorumfamiiia extru&um ferunt.

Kêrry.

Loca Sc Tifuli Fundatores, Ordines&

dcdicationum. alis Antiqititates.

Aghamore^ P.

Ardfert£} aUArdartt) FC,

Baili-ne-fcelig)

aU de Monte S*

Mipbaehs*

Ord. (ut fertur) Cano-nicorum Auguftinianorurcu

Fitz-Mauritii Majortfs

Baronis Kerrias fundaruntibi conventum Ord. Mino-rum. Hi originem fuam adReimundum Craffum re-

ferunt 3 de qlio fupra fifc

ment.ô.

Ord. Camnicorum Augu-ftinianorum. In una e Scele-

gis Infulis (quae hinc ali-

quot milliaribus diftant)an-

tiquum erat cosnobium S*

Michaeli ArchansfeLo dica-

tunij cujus meminit <ji-

raldus Cambreniis 5 Topo-graph* Hibern. dimn£L 2*

cap.30. Deprimo Condito-

TCy non habeo quod dieam*

FlanumM^c Cellach^ Ab-batern Seelichenfera obiifle

K 2 88J.

44-

Inisfallen^ al.

Inis-fathlen^ in

lacu Lean P.

Irrialagh^ Jux-

ta lacum Lean,

FC.S.Trinitatk.

ANTI §JJ ITATES885. docent Annales cce-

nob;i Inisfallenfis. Cceno-bium vero tranflatum eft

poftea ad locum(

in Conti-nente commodiorem, propeftationemde Balli+ie-fcelig.

S. Finianus cognomentoleprofus fundavit poft me-dium Seculi 6. De eo vid<

Johan. Colgani A&a San-ftorum Hiherni^, ad 16

Martii. Infula ipfa arbutis

abundat.Fru&us arboris ab

incolis vnlgo t&e Catie &p-pie 5

i.pomumCadomenfe di-

citur ^ fed Vnedo Latine^

quod unum tantkni effe expe-

AiaX^noxio & inutili ejus efu,

Sic Had. Junius.

Donaldus filius Thad-dxi Mae-Carty Minoritis

fundavit anno 1440 &: re-

ftauravit 1468 , ipfo ni-

mirum anno quo mortemobiit.

Ord.Canoniconim Regu-Killagha^ aL de

Bello Ioco^P.5.

M*ri£.

Liflaghtin^ FC.

larium.GalfridusdeMarifcis

fub Johanne rege fundavit,

Sedet prope Mangium flu.

JohannesO-Conner fun-

davit ibidem anno 1478conventum Ord. Minorumde Obfervantia. Locus no-

men habet a S. La&ino

Abbate, qui deceffit anno

Dom. 6*2.

R 3 Qdornej}

HIOdorney^ al. Ki-

rieleyfon^/z/itf

Magii^ M.

Rath-toy^M.SS.

Petri & Pauli.

Tralei* 3 FC.

B EKNICM.Hoc coenobium Ordinis

Ciftertienfis initium fump-

frt 3111101154. Hic fepultus

eft anno n86, Chriftianus

illuftris ille Epifcopus Lif-

morenfisj qui huc fe contu-

litjCum terrena averfatus,

aliquot ante obitura annos,

epifcopatu fe abdicaffet..

Primo Hofpitale fuit S.

Johanni Baptifte dicatum 3

a Fratre ijidielmo conftru-.

ftum, &" a. Meilero filio

Meileri confirmatuni> reg-

nante Johanne ,poftea- m

Monafterium Canonicbrum

Regularium Ord. Aroacen-

fis converfum.

Johannes filius Thonis

(Geraldirius) fimdavic ibi

conventum Ord. Prxdica-

torum anno Dom. 1 243. I*i

Ecclelia hujus conventus

ipfe & Mauritius filius ( a

Mac-Cartaeo occifi) fepulti

funt anno 1261.

245

* 3Cli; t,

N# ANTI gJUlTATES

Qldre , olim Tuemonia,

Loca &: Tituli Fundatores^ Ordines &dedicationum. alm Anttquitates.

Clare^ ahRilmo-nyytl.de Forgio^

%M. SS.Fetri &Fauli.

Corcwmo^ al, dePetrafertili,/*/.

B. Marid.

Inis , al. Inif-

Cluanruada^ FC.

Ink-catte^ T. S.

Senani.

Donaldus O-Brien reu

Limericenfis conftruxit ib

ccenobium Canonicis Au-

guiumaMs, ad Forgium flu

unde quandoque di&unMonafcermm de Forgio.

Donaldus antedi&us fun-

davit . Monachis Ciftertien-

fibus aunta 1 1 94, vel*fecun-

diim alios^ filius ejus Donatus Carbrac anno 1 200. Filfc

fuit Monafterii Surienfis

Hoc coenobium fubje&un

eft poftea coenobio Furnef

fenfi apud Lancaftrienfe

in An^lia. Huic etiam Monafterio annexa eft cella d<

Kilfonna al. Kilfane.

Donatus Carbrac O-Bri-

en3circa annum 1 240^ Minoritis

3magna>elegantia5 exci-

tavit3ad Forgium flu.

De hujus coenobii Orrgine 3 vid. quae fupra difts

.Juiit inLimerico.

lnU-

HIB ERNICJE.Inis-negananagh9i.InfulaCanoni-

corum^ P.

Kil-Oen^ MC.S.Johanntt Bapti-

flgi

ûinchjy FC.

Ord. Canonicorum. Au-guftiniauorum. DonaldusO-Bnen rex Limericerifis

vel fundatorfuit vel reftau-

ratorccenobh ibidem. Infu-

la ipfa Shenano flu. jam in

immenfum aufto circum-

funditur.

. Idem Donaldus^coenobi-

um ibi conftruxit Moniali-

bus Ord. 5. Auguftini.

Hunc conventum Ord.Minorum fundavit, Ma-conus Mac-Nemarra^ annor433.

PROVINCIA GONATIjE

G A L VV A Y %

Loca & Tittili Fundatores^ Ordim$&dedicationum, di& Amqmtath.

.

Juxta Galviant)

FC.

Gulielmus de Burgo Mi-noritis fundavit anno Dom.i2^6 y iu Infula S,Stephani3extra muros urbis^ In cc-cletia hujiis convenrus, fubnno eodemque marmore^humati jacent duo Archie-pifcopi Tuamenfes3 Mauri-tius dePortu^cujusnomen

K 4 ob

24! 4NT

FC.

Juxta Galviam^FC.

Aghrim y vel

Eacbraim^ P,S.

Catbarin^,

Aran^ al. Arn-na-namb^ i.Aran

£an£i:6rum3Mt

IgV ItATESob eriiditionem cclebrc eft)

ejufque fuccerTor ThomasLalasus, utercme ejufdemordinis.

Ord.Praedicatorum, filia

ConventusAthenrieniis.Lo-

cum concefllrTe dicunturCa-

nonici ordinis Pracmonftra-

tenfis Tuamae.Conventus Qrd. Eremi-

tarum S Auguftini Galviae

initium fumpfit ex largitio-

ne Opidanorum. Hunc lo-

cum conventum Calvienfem

perperam" appellat Nico-

laus Crufeniusj in Monafti-

co Auguftiniano edito 1623,

Sed de cêteris hujusPro-

vinciae ccenobii c Auguftini-

anis, craflius plerumque er-

rat>uti poftea patebit Dquan-

do de Conventu Ardnari-

enrfagemus.

De vetuftate hujus coe-

nobii D nihil certi quod di-

cam occurrit. Sunt qui a

Butlerorum familia funda-

tumafTerunt: At quam vere

nefcio. Hic Canonici fue-

runt Auguftiniani.

Hxc infulajquae jacet inO-

ceano inter extremos Cona-iîxSc Momoniae fines, olim

adMomoniam fpe£fcafcat;Sed

hodie vulgo pars cenfetur

agriGalvienfis.HicS.Endeus

Abbas

AthenriX) FC.

Ballinehinch^FC.

Clare> al.Clare-

yndowly FC.

Clonfert& i adr

Shenanum flu.M*

B.MarU de

Portu puro.

HIBERNICJE.Abbas circa an. Dom. 480^Monafteriura CanonicorumRegulariu conftruxit^ JEn-gufa Matfraici filiorege Mo-nionia? Infulam concedente.

Milejus de Berrningham

loci dominus coenobium ibi

fundavit fratribus Praedica-

toribus anno Dom. 1241.Obiit is in Momonia y nonprocul. a Cailelia3unde cor-

pus Athenriam deporta-

tumîbi inEcclefia di&orumfratrum tumulatum eft. In

eadem Ecclefia plura funt

etiam fepulchra Epifcopo-

rum Duacenfium Sc aliorum,

Sed memorandurii imprimis

illud Gulielmi Bermingha-mi Archiepifcopi Tuamen-fis filii dicti Mileri, parieti

inditum3ab aquiionali parte

fummi altaris.

Fundatur ibi a Flaghar-

txis coenobium ordinis (ni

failor) Carmelitani.

Johannes de Cogan mag-nis expenfis Minoritis ex-

truxitj circa annum Dom.1 290 3 ad 4 a Galvia la-

pidem.

S.Brendanus Abbas Finlo-

gae filius pofuit anno $58.Inhoc & in aliis a fe fundatis

ecenobiis , tnbus Mona-chorum millibus praefuifle

dicitur,

ajo

Clon\een-KerrilyFC*8.Trinitatti.

Chntuoskjrt 3 P.

Crcvabaney FC

Dunmore ^ FC.

ANTlgVlTjTESdicitur 3 qui manuum fua-rum Iaboribus5 viftum fibi

comparabant. Propriam is

condidit regulam 5 quan-quam fucceflbres ejus de-nium normam fufceperint

S. Auguftini.

Thomas O-Keliey Epif-

copus Clonfertenfis (poftea

Archiepifcopus Tuamenfis)Ecclefiam parochialem ibi-

dem conceflk fratribus ter-

tii ordints S.Francifci depoenitentia , ad rogatumDavidis & Johannis Mul-kerrill illius ordinis Profef-

forum, circa annum 1435.Eugenius 4 confirmavit do-

natiotiem anno 144 r. Huic

ordini conftru&a funt etiam

poftea coenobia apud Cow-levernoge 5 Templemoyle-Killtullagh&Beagh.Ord.Canonicorum Augu-

ftinianorum. Boadanum de

Cloantuaifcert obiilTe annc

808 (qui nobis 8op) pr6>

dunt Annales Ukonienfes.

Hujus ccenobii is Abbas fuit

(opinor) &: Conditor.

Ordinis Carmelitarum3

ni fallor.

Ordinis Eremitarum S,

Auguftini. Fundatur aBer-

minghamis Athenriae Do-minis,

Enaghdun*:

HIBEnagbdutne, a\.

Enaghcom^ MiC.

B.Mari*.

Enagbdun*r> W-B t Mari£ de

Portu patrum.

Kaltragh-ne-

Pallice, FCKilbought) FC.

Kikonnelly FC.

Kilcarhain^FC.

B. MarU.

ERNICJE.S. Brendanum Moniali-

bus ibi ccenobium mitituiflc

liquet 5 lifque AbbatifTampr^rfuiffe fororem fuamBrigam, Monialibus ordi-

nis Aroacenfis Ecclefiam

ibidem^ cum villa de Kelgely

ecarrirmavitCceleiHnus III,

4 Oalend fMartii anno i ip5«

Sedet prope lacum Curb.

Hoc ccenobium forte idemeft cum eo Ord. Praemon-

ilratenlis, qucd Johannes le

Vaige appellat Monafterium

Kilvainenafenfe filiam Tua-

ntenfis} Enechtimenfis dioece-

fis. Sed a quo ereccum nonreperi.

Ord. Fratrum B. Mariae

de monte Carmel.Fundatur a familia Wa-

l'<£orumr

Sunt qui fratrcs

tertii cirdinis S. Francifci

ibi fedem fixifTe afTerunt.

Gulielmus Kelheus Mi-

noritis confrruxitan. »4*4.

Thomas de Burgd Epif-

copus Clonfertcnfis (Capi-tuli fui zKenhi) conceflit

fratribus tertii ordinis S.

Dominici capellam B. Mariae

deKijcarbairr» ad rogatumJohannis ficz Rery Sc con-Fratrum di&lordinis. Euge-nius 4 confirmavit 4 IdusMartii 1444.

Kilcreundta^

de Cafta filva,

MC.

t-

KiUmac-duacâl } de Petra

Duacenfi M.

ANTlgVITATESKilcreunata, alm Carolus 0-Conner3a ma

nu rubra, vulgo Crovder(

cognominatus Monialibus S

Benedi&i inftituity circ

annum 1200. Huic coeno

bio annexae funt pofte

celiae de Inchmean & Ardcarn, haec in agro Rofcomanenfi fita , illa y in Maionenfi.

Ord. Canonicorum Regularium. Sunt qui origi

nem afcribunt S. Colman»filio Duaci primo Epifcopi

Duacenfij Seculo 6, Alii

qui Mauritio cuidam ejuf

dem fedis Epifcopo. Situn

habet prope lacum quimenfibus xftivis plerafque aquafuas exorbet5 hybernis ve-

ro3evomit. Harum ideoqu<

voragines itinerantibus pe«

riculofae funt , dumpendia in

tur.

Ord. Militum Hofpitala-

riorum.

Ord. Mmorum.Supradi&us Carolus Crov-

derg fundavit Monaehis Ci-ftertienfibus anno 1189, a-

Iiis 11 90 , in vi&oriae me-moriam^quae eo locifeliciter

ei ceffit. Obiit is 5 Calend.

Junii anno 1224,01 hoc coe-

nobio tumulatus , habitu

Gfterti-

, v*^*« com«aeftate fe&an-

Kinalekjny Pr.S.

JohannisBaptiil*,

Kinalekjn, FC.Knoc-moy^l.deCoIIe Viftori^filia Buellii^M.

'

B.Marie,

HIB

Ad Lough-reoghy

FC B.CMarU.

Milic^FCr

Monafter-O-Gormogan 3 ttl.

de Via nova,

M.B.MarU.Portumnt, FC

Kojferelljiy FC.

Slewjhancogh^FC

Tea-Saflbn} jux-

ta Athenriam^FC

ERNIC JE.

Giftertienfis Monachi prius

fufcepto. Huic coenobio an-

nexa eft poftea ctlladeCle-

ary , in infula Maris ejuf-

dem nominis 5 apud Maio-

nenfes.

Richardus de Burgo co-

mes Ukoniae Carmelitis po-

fuit circa annum 1300.

Ord.Minorum. Fundatur

ab O-Maddeno 3 ad ripam

Shenani flu. quo hyber-

nis menfibus circumfun-

ditur;

Hoc coenobium Cano-nicis Auguftinianis funda-

vit quidam e familia O-Gormoganorum.

Coenobium Dominica-

nis ibi conftruxit O-Mad-denus, ad Shenanum flu-

vium.Gcenobium ibidem qui-

dam ex familia Gannardo-

rum conftruxit anno 1498.

Ord. Minorum de Obfer-

vantia.

Ord. Minorum.Ccenobiolu fratribus ter-

tii Ordinis S. Francifci de

poenitentia iM extru&umeft3circa tempus Henrici 7.

lea-Saffon i.e.Domus Saxo-

num (ita Hiberni Anglos

vocant ) Britannicam fa-

pit originem5 Tuj Britannis

domum

uamz* M.S.Trimvatis.

TuamtP.feuH.S. Johannis Bap-tift*.

ANTl QVITATESdomum fignificat, iic Menevia illis,Tuy Dewi 3i.DomuDevi , five Davidis dicitura S. Davide fc. quifedenArchiepifcopalem ab Ifcs

Legionis , illuc * tranftu-

lerac.

Aubertus Mirssus inChronico ordinis Prsemonfcra-

teniis ccenobium S.Trinita-

tis diceceiis Tuamenfis fi-

liam appellat Steinfeldiae in

Podolia., & perperam poftea

fa&am atferit Esclefiam

Cathedralem. Johannes le

Taige in Bibhocheca ejuf-

dem ordinis 5 filiam vocat

ipfius coenobii Praemonftra-

tenfis.Chriftianus O-Lach-nan Abbas Joci naufragio

periit, in mari Hibernico,

anno 1251. Ccencbium ere-

&um videtur fub exitum

Johannis Regisj vel fub ini-

tiumHenrici 3.

Tirdelvacus O-Coner rex

Hiberniae pofuit circa an-

nom 1140* De ordine, nihil

traditum reperi.

« «»» • •, n-i

JMayo^

HIBERNICM, 25S

<S\d[ayo.

Loca & Tituli Fundatores^ Ordines &Dedicationum. aIm Antiquitates.

Mayop al. Cfr£a-

ghj CH. S.Colmani..

Aunaghi C»

Ballmrob*) FC.

S. Colmanus EpifcopusLindisfarnenfis , abdicatoEpifcopatu^ in Hiberniamred ; it anno 66 5 3 ubi in Mo-nafterio Magionenfi^ a fe

conftru&o, Anglos (inter

quosfuit S. GeraldusJ col-

locavit , nnde locus olimdicebatur Magio-na-SaJ[on}id eft , Magio Saxonum.Canonici hujus coenobii

Ordinis fuerunt Augufti-

niani.

Walterus filius Thomaede Burgo fundavit cellam

quandam ibidem^ fed cujus

fuerit ordinis non certo

conftat. Sunt qi^pitentordinis fuifTe S. Francifci^

alii qui ord. Canonicorumregularium S. Auguftini 8c

cellam fuilTe coenobii deCong. His ego affentior.

Ord.^remitarum S.Aug.Memink conventus de RobaRegeftum coenobii Praedi-

catorum Athenrise, ad an-

num

i%6

Ballinfmaler FC*B. (Jltari*.

Ballintobber^ al.

de Fontc S. Pa-tricii, M.S. Tri-

nitatis.

Boghmoynen^ FC.

BorifooUy FC.

ANTlgVlTATESnum 1337, £ed a quo ve

quando fundatus fuerit., nbi

traditur. Ejufdem ordini

fuerunt conventus de Bela

haunes & Borrifcarra 3 Dquibus nihil pr^terea comperi, nifi quod fania tene

quendam e familia de Angulo fuirTe fundatorem coe

nobii de Belahaunes.

Coenobium Ordinis Car

melitarum fundatum a,fa

milia. Prendergaftorum.

Garokis O-Coher cog

nomento Crouderg fundavi

Sc dotavit3 ac Canonici

Regularibus Ord. S. Auguftini implevit5quibt\s Abbatem praefecit Bri&iur

Imakin , anno 1216. Hujii

coenpbii proles fuit & cell;

Prioratus de Crofs, de qu<

ita Regeftum Ballintobbe

renfe5 Notandum quod Abbas de Fonte creari Frioret

facit in filiali Ecclefia qu,

Crofs dicitur in cantreda d

Irris : Ad cujus creationem

dicta filialis Ecclefia 3 foj

receptum Kofetum 3 tenetu

CfrUtrici- Ecclefit de Fonte

ad ipfius fabricamyad 20 fo

lidos & 12 denarios> & ann

quovis poftea^ ad 3 uncias.

Tertii ordinisS.Francifci

Coenobiolum ordinis Pras

dicatorun

Crofss al. de

Cruce5 C*Bi

Marit.MoytHzFQ

HIBERNICJE.dicatorum fundatum a Pin-cernarum flve Butleroruni

familia.

Cong) M< B. Hoc ccenobium CanonicisMarit, Auguftinianis pofuit Do«

naldus iEdi five Hugonisfilius 5 Amirachi nepos rexHiberni^ arino 624, propcCurlum Iacum. Ibi S.Fechi-

nusaliquandiu Abbas prae-

fuiiTe dicitur.

De hac Gella 3 vid. quae

fupra di&a funt 3 ad Mona-fterium de Balllintobber.

Nehemias O-DonachottOrd. Minorum de Obfer-vantia hoc coenobium fuo

ordini inftituit anno 1460;cujus ordinis isfuitpoftca

Vicarius Provincialis in Hi-bernia. Sedet ad Mojr-

um fl. Adaihnano 5 Modam^Girald. Cambrenn* 3 Mo-adum.

Ord. Eremitarum S* Att-

guftjni fundatur ad radicem

montis vulgo di&i Cruach-

F.atric (Jocelino Cruachan*

aigle) a familia (ut ferurit)

O-Maliorum. Cruc Britari-

riis collem vel montem fig-

nificat , ut e Nennio li*

quet 3 &: idem denotat hie

• Cruac*.

Orlare? fC Ibi conditu ferunt a quo*

darri e familia de Arigulo

S alias

Muriskj FC»

Rathhran, prope

Mare9 FC.

Roferic^ FC.Strade^jnxta'

AMethan% FC.

alias Nangle Conventuraord. Praedicatorum.

Sedem hic primofixerunt

fratres Praedicatores annc

1274, ut e Chronico illius

ordinis liquct. Sunt quicoc-

nobium condftum afferunt

a familia de Exonia.

Tertiiord. S. Franctfci.

Jordanus de Exonia Ath-

lethanae Dominus 5 vel (ut

alii habcnt) Jordani filius3

ad rogatum Bafiliae uxoris

fuae filiaeDomini Mileri dc

Bermingham locum dedit

fratribus Praedicatoribus3

in quo antea habitabant fra-

tres Minores, ut ex Regefto

domus fratrum Praedicato-

rum Athenriaeintelligimus.

Dominicanos hic fedem pri-

mofixiffe anno 1252., docetChronicon illius Ordinis.

Ex Anglica hac familia deExonia ( obiter annoto )quae magni olim fuit nomi-nis in hoc tra&u, multinunc, Hibernico more^Mac-Jordan^ fd eft3 Jordani filii

appellantur.

Kofcomatt.

HIBERNICJE^ *59

^ôfcoman,

,oca & Tituli Ft*ndatores,Ordim$ &dedicarionum* dlU Atitiqukates.

Rofs-coman'hvul-

Rofcoman,VL.S.Comani.

Kofcomani^ FC.

Ut Monafterium Cano-nicorum Regularium fic ip-

fum Opidu* nonien& origi-

nem debet S* Comano5 qut

claruit anno Chrifti 550.

Edwardus Primus Rex An*gliae terram de Rathbrenin

cumPriore & conventuS.

Comani permutavit3proL if*

nenerny-> &c. anno 1282.

Felimus al. Fedlimidus

O-Conner conftruxit ibi

ccenobium fratribus Ord.

Pnedicatorum anno 1253*

& in Ecclefia ejufdemcon-

ventus fepultus eft 1265*

Huic cqenobio cellulae quae*

dam ejufdem ordinis an*

nexac fuerunt. Sunt qui af*

ferunt Fratres Minores fe*

dem etiam Rofcomani fixif-

fe anno 1 269* Opidum (obi-

tcradnoto) Caftro firma*

vit Robertus de UfFord

Hiberniae Juftitiarius, ex-

penfis Henrici 3 Regis An*gliae.

S 2 - Athlon*9

5o ANflQV-ITArESAthlon£>?*S* Ineaparte Athlonaequa

]> etri< zgrl cenfetur Rofcomanen"fiSj Monafterium erat S. Petro,alHS,SS.Petro & Benedi&o dJcatmn, quod iri Tabulii Procvrationum & Noxahunt Ecclefe Elpfeinen&j

appellatur Monafterium d

Innocentia 5 Ordinis fui

vel Benedi&ini, vel Cifter

tienii c, puto quidem pofte

rioiis. In Mon? c : orim run

do extructum e(x Caftrui

Atblons, fub Johanne R<ge 3

I.de6quecontuiitiis Redecimas expenfarum Cajir

anno 1214, ut ex Archvis Turris Londineniis coi

ftat.

Bealaneny>FC. Qrd. Minorum.

Boylâd- Bvellrum Ordinis Ciftertienfis.H*

/fo.Filia MelH- bitatiopriniaMonachis Bi

fontis, MtBMa* eliieniibus ailignata eftGre

ri£. lechdinae anno 1148 3 1

Augufti , ubi primus pry

fuk Abbas Petrus O-Moda

5qui paulo poftea Epi

copus evaiir Clonfertenfi

8t tandem in Shenano fli

fubmerfus eft 6 Cal.Januj

rii 1171. Edanus Q-Ma<cain Abbas fecundus Dron:

conaidam 3conventum trar

ftuiit3& {iicceffor ejus Mai

ritius O Dubhai , cui

biennnio tantum Dromccnaid

III

Clonraban^FC.

ClonfljanvilLFC.

ClontuoshJ.rtj al.

Glontuoskirt-

natin, M.

Dorban, F.

Elpbin^ FC.S.âtricii.

23 ERNICJE.f&Md pnefuiffet, Monachosprinnini Bmnfiniam, deindepoft duos annos 8c fex

menfes, Buellium tranftu-

Iit3anno, fecundum Anna-

Jes Conatienfes, 1161, fe-

cundum alios perperam,

u 5 f5 ac ibidem morcem

obiit anno Dom. 1174. SfuccerToribns ejusmon pau-

ci ad Epifcopams afflimp-

ti funt. Sed inftituti noneft mei hic enumerar \

Fundatum ferunt fratri-

bus tertii ordinis S. Franci-

fci^b C:>nner RoefiveRu-foj circa tempus Henrici 7.

Conditum ferunt fratri-

bus Doiiiinicanis, a CMac*Dermot Roe^ five Rufo.

,Hoc coenobium CanonLcoruni Aiumftmianorfi rtin-

davit S. faithlecus. Sedet

non procul a Shenano flu-

mine, in Baronia de Baliin-

tobber.

Canonici Auguftiniani ibi

primo collocati dedufti funt

ex cosnobio Rofcomanenfi,

O-Connoris locum conce-

dentibus.

Gornelius Epifcopus El-

phinenfis Ecclefia parochi-

alem S.Patricii ibidem Fra-

tribus Minoribus conceflit,

ante annum Dom.14.50.

S 3Haec

ANTlgVITATSSInchemacmrin?. Haec Infula iita eft in Iaci

di&o Loughke* * quo Buel-

lius fln. excipitur. In e;

fundatum eft olim coenobi-

um Canonicorum Regula-

rium 5 forte idem cum e<

quod fcriptor vitae S. Columbas appellat Eas-mac>

•neirc^ ad Buellii flumini

ofiium 5 ubi diftus ColumbMbnafterium extruxit 3 cu

Dachonnam alias Mochannam abbatem praefecit. Se*<

de hac re quaerant alii. Hocoenobium unico milliai

diftat a coenobio Buellienfi

Ord. Canonicorum Auguftinianorum, Forte S.Li

berius filius LoiTeni^ cuju

memoria ibi celebris 5 fun

dator fuit.

Conus O-FIanagan fun

dator fuit & primus Prio

anno Dom. 1232. Praefui

ibidem ufque ad an. 1245quo obiit 7 Kalend. Maias

Hic Prioratus Canonicorum ord. S. Auguftini fitur

habet prope Shenanum flu

vium.

Hoc coenobium Moniali

um idemeft (ni fallor) cun

eo quod S. Patricius con

ftruxiffe & S. A^thra&ae vir

gini donafle fertur.

Knock

Inchmore, in la-

cu Rienfi, P.

Kilmore,?. £.

ftlari*'

Kildraght 3 MC.

HIBERNICM.Knockvicar, FC.Randon, al.Tea- Ordinis Militum Hofpita-

eon , vulgo larioru, aliis,Cruciferorum.

J&.lotm*, P.S. Fundatur regnante Johan-JohannisBaptift*. ne , ejufque uti creditur

juflli, Philippus de Angulomagnus fuit Benefa&or

,

fub Henrico 3. Sedet ad lacum Rienfem,mBaronia de Athlone. Ibi olim Opidum erat

cum Caftro munito, nunc cadaver duritaxat

vilitur , adeo verum eft illud Rutilii,

Non indignemur mortalia corpora folvi9

Qernimws exemflis Ofpida poffe mori.

Towemonay FC.

In Infula S.Tri- Coenobium ibi inftituk

nitatvs de Lough- Canonicis ordinis Praemon-kea y M.S.Trini- ftratenfis (vulgo dittis Ca-iatit. nonicis albis) Clarus Mac-

Mailin Archidiaconus Ei-

phinenfis , circa annum1215. Obiit is fabbathoDomimci Pentecoftes 125 1,

& in Ecclefia illius cocnobii

fepultus eft, ut ex Annali-bus Conatienfibus intelli-

gimus.Tuusf^y FG. Hoc coenobium ord. Prse-

dicatorum a Dowellorumfamilia fundatum fertur.

Sunt vero qui ab O-Con-noris pofitum aflerunt.

S 4 Sligo.

ANl 1 gJJ IT ATES

Loca & Tituli FuiuLtores, Ordines&dedicationum, ali* Avt/qwtates.

Stigos* FC

4kerafi al.Kil-

maltin^ P.

4rdnarU5 F£\

Mauritius filius Geraldi

conftruxit ibi ccenobiumordini Praedicatorum , an.

1252. Villamporro Caftrc

firmavit.

Ordinis Canonicorum Au«guftinianorum 3 nefcio an

idem cum ccenobio de E-

chroify cujus Abbas fuit &Fundator S. Mofaiffe.

Hic conventusordfyiis E-

remitarum S. Auguftini fi-

tus eft in hujus & Maio-

nenfis agri collimitio. No-mina ccenobiorum hujus

ordinis in Provincia Cona-tiae3 mire diftorquet Nico-

laus Crufenius 3 in Mona-ftico Auguftiniano : Nanhunc locum appellat con~

ventum Jrnacenfem^ prc

Conventu Bealahaunefenfij

habet Belufamenfem ^ pro

Ballmrobenfi 3 Valla-auro-

nenfemjpvo Benadenfi3 Ztott'-

//^///^proBorrifcarren-

fi^ Burgefquerenfem , pro

Donmo-

Balli-Affadara^

al. Afladara^

M. S. Fechmi.

Juxta Ballimot^

FC.

Ballindown^ FG.

Benada^ FC*

Kilamoyâl.Ath-

woyy& Kilras,

C.S. Irinitatk.

Knock^torey FC.

HIBEKNICJE.Donmorenfi , Vominenfem^

pro Galvienfi 5 Calvienfem,

8c pro Muriskenfi 3 Moraf-

querenfem.

,S. FechinusfundavitSe-

culo Chrifti VII, Canoni-

cis Anguftinianis. Ibi non-

nunquam, fed plerumque

Fourae praefuit Abbas , ubi

& e vita migravit 20 Janu-

arii anno 665.

Ibi5 necnon apud Courii

extru&a ferunt coenobiola

fratribus tertii ordinis S«

Francifei 3 Prius , a fami-

lia de Mac-Vonogh > Pofte-

rius, a familia de O-Hara.

Ord. Pr3sdicatorum,Tfun-

datur a familia de Mac-

Vonogh.

Ord. EremitarumS.Au-guftini.

Has cellas coenobii S.Tri-

nitatis de Lough\ea extru-

xit Canonicis Praemonftra-

tcnfibusj Clarus Mac-Mai-

Hn Archidiaconus Elphi-

nenfis (de quo fupra dixi-

mus)circaan. 1233.

*6$

Tcach-Temple, 1 . Templarii milites hic fe-

Domus Templij dem fixerumyegnante Hen-

Fr. rico 3,Sed ebru ordine fup-

preffoj fub Edwardo 25 fa-

ft*

\66 4NT1 gyiTATES&a eft Praeceptoria Equitum Hierofol/mitanorum.

Letrim.

Loca & Tituli Fundatorts, Oriines&

dedicationum. alti Antiquitates.

Cruleagh> al.

Balli-ruark^FC.

Moyhil^ al. Moe-

Margareta uxor Eugenii

Ruarki pofuit anno 1509,Ordini Minorum de Ob-fervantia.

S. Manchenus Abbas fun-

thel^p.B. Marti. davit Seculo Chrifti fepti-

mo. Idem fuit opinor cumManchino Abbate de Mene"drocaid, cujus obitusab Hi-

ftoricis Hibernicis ad an-

num refertur 65i 3 vel 652.Canonici ejus co&nobii or-

dinis fuerunt S. Auguftini,

Corollarii loco , adjecimus hic CatalogumAbbatum Sc Priorum > qui ante tempus Sup,-

preffionif Coenobiorum }fub Henrico 83 (quan-

db fummoniti) loca fufFragiaque habuerunt

inter Proceres 3 in Comitiis Parlamentariis.

Ad fixum vero eorum numerum quod attinet,

longe minorem fuiflejex Archivis Iicjuct.

Abbate.

HIBEKNICJE. 26*

f Mellifontis.*>

IS.Thom*juxtaDublin.

B.Mariaejux-

ta Dublin.

BaltinglafHe.

Jeripontis.

Tinternae.

Donskae.

Abba^ Tra&onae.

tes I Donbrodtae.

\ Magn3aI.Ne-

nai.

Wetheniae.1

RofglafTaâl.

M*S. Evini.

Be&iflfo. ,

Rathtoas.

res

{"S.JohannisHi-

erofolymitani.

S. Trinitatis

Dublin.

S. Petri novae

villae juxta

Trim.Conallae.

Kenlifae 3 in

-< OiToria.

S. Patricii deDuno.OmniuSan&o-rum Dublinii.

S.Edmundi A-thaffel.

Killaghae.

B.Mariae Lovi-

^diaâl.Louthae.

Haftenus de Coenobiis Hiberniae. Jamqueutcaput hoc claudamus, notandum nos con-

fulto hic praetermififlc3 (ut quae extra callem)

Collegia Presbyterorum fecularium, Canta-

rias, Nofocomia Ieproforum , necnon Ptoco-trophia pauperum & infirmorum, quibus nonpraefuerunt Priores^ ex ordine aliquo mo-naftico.

CAP.

168 JNTIQVITATE S

C AP. XXVILJ)e Coloniis ex Anglia & WalUa in Hiberniam

emiffis^tempre Henrici II^ Deque terrU iU

conceflis.

Hlbernia Anglici juris fa&a & declarata,

Rex HeriricusII, Provincias ibi &: Regio-

nes peraniplas diitribuit 5inter eos qui in ea

fubjuganda, fortiter fe gefferant. Agmen du-

cit Richardus cognomento &Ctong-bolD,qu6darcu intenfo uteretur 3 Giraldo Cambrenfi,Comes Striguliae di£his3 aiiis , Penbrochiae:

Sed in charta qua conceflit Viviano de Curfun

& haeredibus terram de Ratheny (*prope Dub-linium) ficut eam Gilcolmus priics habmt , no-

minatur tantum Comes Richardus filius Comi-tis Giflebertz, fine ulla alia adje&ione. Is, expa&o cum Dermitio rege Lagenias ,- in cujus

auxilium., Hiberniam copiis aggreffus efl an-

110 1 170, Evam Regis filiam Sc hseredern ux-orem duxit. Nuptiis celebratis, Comes ejuf-

que uxor, (ut fupra diximus Cap. 24,) Der-mitii hasredes publice Waterfordise fuentnt

declarati. Non diu pofiea 3 quamprimumfcil. Henrico Regi Comitis fucceffus inno-

tuit3 metuens ille quonam haec res tande eva-

deret^ omnes fubditos fuos, ex Hibernia, addiem ftatutum, edifto revocavit 5 casterofque

prohibuit 3 ne commeatum aut milites in Hi-

berniam exportarent. Comes y de eai&o cer-

tior fa&us, re popularibus communicata, eo-

rum confilio , Reimundum cum literis orficii

plenis^ ad Regem3tum in Aquitania agentem,

mifitj

HIBERNICJL.mifit 5

quibus quicquid in Hibernia habuit,

Reî fe paratuni refignare profefTiis eft. Annofequenti , dum vi&orias fuas profequeretur,

Wexfordiae obviam factus eft Hervaeo de Mon-te-Marifco3 tum miper ab Henrico Rege, adeum mirTo^cum mandatoût fine ulla cun&ati-

one,in Anglia ad Regem proficifceretur. Co-mes y hoc nuncio accepto, quanta potuit cele-

ritace5 navem ccnfcendit 3 8c in Angliamtra-jiciens, ad Regem profe&us eft, tunc Newn-hama? 'agentem, in comitatu Gloceftrenfi3 cumexercitu 3 quem ad expedkionem Hibernicamparaverat. Ibi poftquam omni fubmiHione3qnicquid Vel uxoris jure., vel bellopartumha-

buit, Regi per chartamtranfciipfifletîn gra-

tiam receptusj totam Lageniam ab eo, bene-

ficiario jwe tenendam recepit, Civitate Dub-linii Sc Lantredisadiacentibus, cum villis ma-rjtimis & caftellis quibufdam exceptis. Exem-plar chart?-: ab Henrico 2 ei concerTie, (quodfciam) non extat 3 Sed apographum confirma-

tionis chartce a Johanne Rege concefiae Guli-

elmo Marefchallo comiti Penbrochiae 3 qui

lfabellam iiliam Sc haeredem Comitis Richar-

di duxerat, habetur in Rot. chart. ann. 9Johannis 3 penes cuftodem Archivorum Arcis

Londinenfis.

Videamus jam Diftributionem , a ComiteRichardo faftam , pntter amplifllmas eas

pofTeiliones quas fibi fuifque haeredibus refer-

vavit. Eamque h\c apponeraus ex Mauritio

Regano, qui tum vixit 3 Sc de rebus fui tem-poris Hiftoriam confcripfit, una cum additis

nonnullis ex Archivis &. authoribusfidedig-

nis 3 Vedit Comes (fic Reganus) Keimundo le

Cros (five Crafifo qui Bafileam fororem comitis

duxerat)

ANTIgVITATESduxerat) Fothert^ Odrone & GlafcarigÛervdto

de Monte-Marifco 3 Obarthy 5 UWauritio de

Prendergg.ft^ Fernegenelan 3 qu* poftea conCeffa

eft ^Mauritio filio Godeberti^ Sed quomodo obti-

nuerit (ait Reganus) nefcio^ Meilero filio Hen-riciy deditCarbrianty (Baroniam eam fcil. qu<e

hodie pars eft agri Kildarenfis) Mauritio filh

Geraldi^ Naafam O-Felin, a Mackflanoanteaoccupatam , & Wickjo. Maurkio eo nondiypoftea Wexfordiae defun&o , Johannes tunc

Dominus Hibernise & Comes Moretoniae Gu-Iielmo filio di&i Mauritii confirmavit Cantre-

dum terroty quem Mackflanus tenuit , illumfcil.

in quo villa de Naasfita eft^ qnem Comes Ki-

chardus dedit Mauritio patri ipfius Willielmi.

Ita charta. Habetur in Rotulo Communiumplacitorum au.io Henrici 6 y in turri Berming-hamiana Dublinii. Pergit Reganus y

Walterode Kidelesford dedit tetras de Omorthy9 Johan-ni de Clahul, Marefchalciam Lageni*, & terras

inter Aghavoam& Lechlinam^ Koberto de Ber-

mingham 3 Ofaly^ & Adamo de Hereford, lar-

gas poffeffiones. Qu=e fuerint iU« pofTefliones,

docet Regeftum antiquum coenobii S. ThomaeDublinii

5 ubi de Comite & Herefordio fe-

quentia traduntur , Poftea Lagenia perquifitti,

erat quidam JuvenUcum eo9 (Comite fc.) quemmultkm dilexit) & dedit eidemy pro fervitio fuo>

terras & tenementa fubfcripta yviz. Tenemen-

tum de Saltu Salmonis (unde Baronia de Salt

in agro Kildarenfi nomen accepit) ChncouryyKille3 Houterard & Tenementum de Vonningy

cum omnibusJuvs pertinentiis. Idemvero Ai&MMperpendensy quod nonpotuit folus difta tenemen-

tatenere & defendere, mifit adpartes Angli&^

& fecit venire adfe duos fratres fuos feniorcs*

vi?.

HIBERNICJE. Tfi

viz. Johannem & Kichardum de Herefordy qui

venientes ad ipfum y dedit Johanni fratrifuoTenemeutum de Kille^ Kildroth^ Clonfhanbow

& tMainay , cum omnibmtfertinentiif9 fciL

Ok?y. Item dedit alteri fratri fuo KichardoyDonning in Otyny^ cumomnibus Jui* pertinentiis.

Idem in manufua retinuit Saltum Salmonis^ cumomnibus perttnentiis fuiS) fcil. Cloncoury 9 Owe-terardy Caflrum munitum^ cumctteris. Sic Re-geftum. Vidi pneterea chartam di&i Comitis,

qua conceffit buic Adamo dimidiam villam de

Achelo, & totum Cantredum terr<e in quo villa

fedety icc. Miloni filio Davidis (fic iterum Re-ganus) uni e pr^cipuis amicis dedit Overk^ in

Offoria^ Thom^ le Fleming 5 Arde^ Gilherto de

Borard) Ofelmith^ Cuidam equiti ditto Keinan-do dedit 15 feoda militum mari contigua D &cuidam Koberto (fi lio Richardi) quipofieA occi-

fus efi in Conatia, Norragh. Ha&enus de Lage-nia 5 tempore Henrici 2.

In Midiam jam ventum eft 3 quam jam di-

&us Henricus his verbis conceffit Hugoni deLacy, Henricus Deigratih Kex Anglia &DuxNormanni* & Aquitania^ & Comes Andegavigy

Archiepifcopis, Epifcopis , Abbatibus^ Comitibus^

BaronibuSy Jufiitiariis & omnibus CMinifiris &fidelibusfuify FrancisÂnglis & Hibernienfibus

totius terrafu£ 3 Salntem. Sciatis me dediffe

& concefliffe, & pr^fenti charta meb confirmhffe

Hugom de Lacy^ pro fervitio fuo 3 terram deMidia, cunt omnibuspertinentiis fuis^per ferviti»

um quinquaginta Militum^fibi & hwedibus fuis,

tenendam & habendam de me & h^redibm meis9ficut Murchardus Hu-Melachlin eam tenuit^ vel

aliquis alius ante illum 5 vel pofiea. Et dein-

cremento dono illi omnia feoda7 qu£pr*buit vel

pr^hebit

\vji ANTIQVITATESprdhehit circa Vuveliniam ^ dkmBalivus mei

efty aifaciendum mihi fervitium , apud Civita

tem meam Duvelini*. Quare volo & firmite

pracipio 3 ut ipfe Hugo & htredes fui poft eu\

fradi&am terram habeant^ & teneant omnes h

bcrtateS} & liberas confuetudines quas ibihah

vel habere pojfum^ per prtnominatum fervitim

ame & htredibns meis^ bene & inpace 3 liben

& quiete & honorifice, inbofco & plano^ in prt

tis& pafcuis^ in aquis & molendinU^ in vivari

& ftagnis^ & pifcationibus & venationibus 5 i

viis &femitis i & portubus maris^ & in omnib\

aliis locis & aliis rebus ad eam pertinentibu

cum omnibus hbertatihus^ quas ibi habeo> vel il

dare poffum, & hac meacharia confirmare. Tef.

Comite Richardo filio Gilberti > Willielmo t

Braofa^Lc. Apud Weisford. Hanc donationei

confirmavit Rex Johannes Waltero de Lac

Hugonis illius filio 3 Fcbruarii 4, Annoreginono , per fervitium fupra/ memoratum 3 e

prtterea feoda fua in Fingal y in valle Vublh

per fervitium feptem (JHiiitum9 jurehtreditar

in perpetuum , ut e Rot.Chart. ejufdem anninter ArchivaturrisLondinenlis liquet.

Sequitur jam Diftributio ab Hugone Lacae

fa&a, non dico integra, nam in hoc defuder

aliijfed ut a jam di&oRegano tradita reper

tui\,cum interjecti9 nonnullis, ex chartis iplii

Hugonis, Sc authoribus probatis, Vedit is (ai

Reganus) Hugoni Tirrell^ intimofuo amico Caftle-Knocl^) & Willielmo Petit 5 C*ftie-breck

Vidi ego chartam antiquam, qua Lacaeus con

cefllthuic Willielmo Petit, inter alia, Mathe

rithirnan, cum omnibus pertinentiis fuis, eK

ceptis lacu & villa quae dicitur Diflert, &cViro ftrenuo Meilero filio Henrici (ficiterun

Rega

IHIBEKNICM.Reganus) dedit Magberneran, terras de Kath-\enin & Cantredum de Athinorker^ Gilberto deAngulo alias Nangle 3 totam LMagberigallen

y

Jocelino filio Gilberti de Angulo^ Navan & ter-

ras deArdbraccan^ Kkhardo de Tuit , amplas

foffefiionesy Koberto dt>Lacy,Kathwer> Kichardode la Cbappelle multas terras^Galfrido de Con-ftantinj£ilbis\y &Kathmarthy, Atqui in chartaWalteri Lacî, Hugonis filii, plenius, Feoda 5Milituin Theof deKilbixi^cum caftello^&Feoda

15 Militu in terra de Conemakê (i.Conmacne)proxima prtdifto cajirc^ ultra aquam de Ethniyper fervitu 4 Militu. Iterum Reganus, AdamodeFeipofiilberto de NugentJVillielmo de Miffet

Hugoni de Hofe^ largas dedit poffeffiones. Spe-ciatim dedit ditto Adamo de Feipo Skj-ine^

& prtterek feodum unius Cfrtilitis circa Duve-liniam^ fc. Clontorht^ & Santref , ut exapo-grapho chartae ejus, in Regefto coenobii B.Mariae Virginis juxta Dublin, liquet. Itemdedit Gilberto de Nurent^ Delvin «, quam in

tempore Hibernicorum tenuerunt 0-Finellans%eum omnibus pertinentiis & villis qu£ infra prd^

didtam Velvin continentur 3 excepta quadamvilla Abbatis Four£D nomine Torrechelajb 5 pro

Servitio 5 Militum. Ita verba chartae Lacaei,

quam integram vidi, cum impreilione Equitis

armati in ligillo, chartae affixo. Miffeto dedit

etiam terram de Luin$ & Hofaeo5 ali&s Huffeo^

totam terram del Diesy quam Schaclinus tenuit.

Pergit Reganus, Adamo Vullard dedit terrdi

de Dullenvarthy^ Cuidam Thomz dedit Cramly^

Timlath-hegan^ ad ortum bybernum a Kenlifa^

Lathrakalim y & Sendevonatb , & Kicbardo

Flandrenfi, five le Fleming dedit Crandon , pro

20 feodis Milituni* In hac Midiae & parcis Fin-

T galte

74 AisiriQvir atesgalliae Diftributione , nihil dittum de terris

quas Lacaeus fibi fuifque hgeredibus referva-

vit^ quae fane ampliflimae fuerunt.

De Momonia jam loquendum: Atque hic

primo fe nobis offert Charta Henrici 2, qu&conceffit Roberto filio Stephani & Miloni de

Cogan Regnum de Cork (quod Defmoniametiam olim comple&abatur) Civitate Corca-

gia Sl Oftmannorum Cantredo exceptis. Sed

en tibi ipfiflima Chartae verba, Henricus Vei

gratia Kex AnglU & Dux NormannU & A*quitani£& Comes Andegavi* ^ Arrhiepifcopis*

Epifcopis, Ahbatibus^ Comitibus>Baronibu4)Jufti*

tiariis & omnibus minifiris & fidelihus fuis Fran-

cis^ & AngHs>& Hibernienfibus^ Salutem. Sci-

atis me conceffiffe & przfenti charta me^ confir-

maffe Roherto filio Stephani & Miloni de Cogan

cuftodiam civitatis mea de Cor^ cum Cantred*

qjiod erat Hoftmannorum ejufdem civitatUy quot

retineo in manu mea. Ac habenda & tenenda et

fimul 5 quamdiu mihi placuerit^ & bene mih

fervient : fr&terea dono iis & concedoy &pr£fenti charta confirmo totum Regnum de Cork^

exceptis ditla Civitate & Cantredo prmominatO) qu£ in manu mea retineo9 ipfis & h£redibt

fuisy tenenda de me& Johanne filio meo & h^rt

dibus noftris, per reVxas divifas 5 versks Cap. S

Brendani 3 fuper maritima 5 & versks Limeri

cum & alias partes , & ufque aquam proximai

de Lifmore 3 qu£ fluit inter Lifmore & Cork^

& defcendit in mare 9 per fervitium 60 Mili

tum, inde mihi & Johanni filio meo & h£re

dibus noflris faciendnm y A pr^fato Roberto d

h£redibus fuis fervitium 30 militum faciendutr,

& a pr^fato UHilone & h£fedibus fuis 5 $c

§uare volo & firmiter pr^cipio quod pr£nc

mina\

HIBERNICJE. «75

minati Robertus & Milo cufiodiam fupradittdt

Civitatis & Cantredi pr&difti habednt & tene-

ant 3 ficut fuprk ditfum efi. Et quod iidem &h&redes eorum pofi ipfos , totum regnum prjtdi-

Uum 5 exceptis fupraditla civitate & pr&fato

Cantredo ,qu£ "in manu mea retineo , habeani

& teneant) de me & Johanne filio meo,& h&rt*

dibus nofiris, per rettM divifas^ ficut fupra deter-

minatum efi^ bene & in pace^ libere & quiethy

integrhyplenarie^ & honorifice in bofco & plano^

inpratvs & pafcuis 5 in aqnis & molendinisîn

vivariis & ftagnis &pifcariis , inviis & femi-

tis , & in omnibus aliis locis & aliis febus adillud pertinentibuS) cuni omnibus libertatibus &liberis confuetudinibus fuis t Ita quod h prsdieJti

flumme ) qwd fluit inter Lifmore & Cork^y re-

maneat in mann mea^tota terra ufque adWater-

ford^ cum ipfa CiVitate de Lifmore^ ad cufiodi*

am de Waterford. leftibus Johanne Norwicen*

fi, Adamo de Santlo Afapho^ & AuguflinoWa-

terford. Epifcopis> Richardo de Lucy, Williel-

mo filio Aldelmi Vapifero •> Hugone de Lacy^

Hugone de Burid^ Rogero filto Remfyey Mauri-

tio de Prendergafi , Roberto Dene^ Roberto fi-

iio Elioderi 3 Galfrido Poer , Hervto de Mon-te-Marifco. Apu4 Oxoniam. Haec charta cori-

ceffa videtur anno Dom. njj ^ Turic enini

(fecundum Hovedenum 3 in Henrico 2) venit

Rex €)*XnfQ£0 3 &in generali Concilio ibidem

celebratQ} conftituit Johannem filium Regem in

Hibernia^concejfione & confirmatione Alexandri

,

Summi Pontificis. Veruntamen, Johanries ille

deinceps, in omnibus chartis fuis, tam tempo-re patris, quam fratris Richardi Primi, confe-

£tis, di&us eft Dominus (non auteril Rex) Hi-

berniae 8c Comes Moretoniae, Biennio poftea*

T a intetf

$?6 A NTlgV ITATESinter Stephanidem & Coganum fa£ka efi Di-

vifio feptem Cantredorum 3 quam ita denotat

Giraldus Cambrenfis > lib. 23 de Expugna-

tione Hiberniae, cap. iSy Pacificatis itaque con-

tinuo tam Vermitio Vefmonity quam aliis quoque

partis illius pr£potentibus viris*> Stephanides &Milo VII Cantredos urbi propinquiores , quos

wajori in pace tunc poffidebant înter fe divife-

runt : Stephanidi tribusy abOriente^Miloni ve->

ro quatuor, ab Occidente^ forte venientibus 3 Ilh

paucioribusy quiapotiores erant Cantredi 3 huu

plurtbusy quia deteriores3 in divifione conftitutis,

Vrbis exiftente cuftodia commum y & aliorun,

Cantredorum 24 qui reftabant^ tributo^ ckm ob-

venerint 5 inter ipfos xqualiter dividendo. D(terris quas Stephanides & Coganus concefle-

runt aliis, admodum pauca traduntur a di&c

Giraldo Cambrenfi^ illius xvi Scriptore, Co-

gani interitu, qui anno accidit 11 84, (nor

118^5 ut aliqui volunt) opus impediente,

Atqui lucem aliquam praebent Chartae Con-firmationum Johannis Regis, quas Regni fui

anno IX conceflk. Tunc enim confirmavit

Willielmo de Barry donationem quam Robertm

filius Stephani fecit Philippo de Barry, (ejus e

forore nepoti) patri ejufdem Willielmi 3 cujm

btres ipfefuity de tribus Cantredis, interrafuade Corcaia^fcil. Olethan 5 cum omnibui perti-

nentiis fuis, , & aliit duobus 3 fcil. Mufcherie-

Dunegan & Cantredo de Killede^ per fervitium

detem Militum 3 ficut charta prtditli Robertiy

quam inde habebat teftabatur. ItaCharta confii*-

mationis. Item conceffit Ad<g de Rupe Cantre-

dum de Rcjfelihir, cum omnibus pertinentiis fuis3Salvo dominico Epifcopi ejufdem loci 5 per fervi~

tium quinque militum. Item Richardo de Cogany

Cantre"

H IBERNIC JE. 277

Cantredum cwm pertinentiis fnis •> qui vocatur

Mufcrie-O-Millane , per fervitium quinque mi-

UtuW) cum pertinentiisyinter portum de Ccrk^ &portutn de Infovenach^ & feoda 25 mditum^ qu<e

alibi prgcepit ei afftdcri^, per confilium (JMei/eri

filii Henrici Juftitiarii Hibernidt & Johannis

(JHarefchallh per fervitium 4 Militum^ Salvis

Regi & h&redibw fuis pr&diVtis portubm & do-

minicis fuis. Item Roberto filio Martini 9 in

Cantredo de Infovenach, feoda 20 militum , &alibi 20 feoda militum y qu£ ei per confilium

Meileri filii Henrici Juftitiarii Hibernia &Johannis Marefchalli & Fhilippi de Prinder-

gaft) pr&cepit ei ajftderi 5 per fervitium 4 mili-

tuw, pro omnifervitio , Denique Henrico fiho

Fhilippi & Mauritto filio Philippi fratributy

unumCantredumterr*) in quo Vunalahoth fita.

eft j per fervitmm 5 Militum. Huc ufquc de

Regno Corcagiae. Sequitur Regnum Limerici,

five Momoniae Borealis5 quod regnumHenri-

cus II conceflit Philippo de Breula^ alias Bra-

os, exceptis Civitate Limerici & Oftmanno-

rum Cantredo. Atqui in Charta confirmatio-

nis 5 a Johanne rege concefTa Gulielmo de

Braos Philippi nepoti, dedit ei Rex tantum

Honorem de Limerickj, Retentis in dominico no-

ftro (funt verba chartae) civitate de Limeric^

& donationibws Epifcopatuum & Abbatiarum^&

retentis in manu noftra Cantredo Oftmannorum

&S.lnfula. Inter alios viros primarios 5 qui

fedes etiam ibi fixerunt5nunierantur Hamo de

Valoisj Philippus de Wigornia3 Theobaldus

Walter, Gulielmus filius Aldelmi, &Thomasfilius Mauricii. Ad Waterfordiam quod atti-

net3quae pars etiam eft Momonise3 aflerit Be-

nedi&us Abbas^ qui tum vixit38c Henrici fe-

T 3cundi

|-$ ANTIgJVlTjTEScundi Hiftoriam defcripfit 3 R.egem ded?Jf

Roberto Puher (alias Je Poer) in cujlodia, civi

tatem Waterford^ cum tota circumjacente Pro

vincia. His porro adjicere vifum ex eodenBenediftopServitia Wexfordiae, WaterfordkStDublinio, ab ipfo Rege, affignata. Tradi

dit autem Dom. Rex (ait ille^) Willielmo fili

Aldelmi Dapifero fuo civitatem Wexfordi£ 9 i

cuftodia , cum omnibm perVnentin? fuis,& jia

tuit utfubfcripta in pojierum pertinerent adfervitium Wexfordi^ , Ar\elow cum pertinentL

fuis 3 adfervitium WexfordU ; Glafcarrig cwpertinentiis fuisy ad fervitium ejufdemy TerrGilbertide Bifrohard (al.Borard) adfervitiwcpfdem^Fernregmnal^ cumpertinentik fuisy a

fervitium ejufdem i Fernes cum pertinentiisfu

is , adfervitium ejufdem 5 Tota terra Herv£ t

inter Wexford & aquam de Waterford^ adfervitiumejufdem y firvitium Reimundi de Drunad fervitium ejufdem 5 fervitiumde Fordonela

adfervitium ejufdem, Servitium Vtbmorthi dLeghlin^ ad fervitium ejufdem 3 tenementum dMachtalo , cum pertinentiis fuis> ad fervitiur

ejufdem^ Leisy terra Galfridi de Coftentin, cut

pertinentii.s fuis? ad fervitium ejufdem. Tradidiautem iUdem Dom.Rex Roberto le Poer in cufto

diam Civitatem Waterfordis^ cum omnibusper

tinentiisy&ftatuit ut h£C fubfcripta inpofterwpertinerent adfervitium WaterfordU^Tota ter

ra qu£ eft inter Waterfordiam & aquamqu£e\nltra Lifmoram^ adfervitium ejufdem^tota ter

rade Offoria cumpertinentiis fuis ad feryitiun

epfdem. Tradiditque ibidemDom. Rex Hugo-

ni de Lafcj civitatem Vuvelini£ in cuftodia, eun

pnmibus pertinentiis fuis > & ftatuit uth&fub-

fcripta, in pojierum pcrtinerent ad fervitiun

Duveli'

HIBE KNIC JE.

Duvelini*) totaterra de O-Felana^ cumperti-

nentiis fuis) ad fervitium ejnfdem^ tota terra de

Offalia^ cum pertinentw fuis9 ad fervitium ejuf-

dem^ Kiliara cum pertinentiis fuis 3 ad ferviti-

um ejufdem^ Wichelou^ cum pertinentm fuis , adfervitium e)ufdem Servitium de Mida, adfervi-

tium ejnfdem^ fervitium 4 militum quod Kobertus

Toer debet de foftello fuo de Dunavet^ adfervi^

tium ejufdem. Poftquam autem Dom. Kex apud

Oxenford , in prtdi&o modo , terras Hiberni&

& earum fervitia divififfet 5 fecit omnes qui-

bus cuftodias commiferaty homines fuos & Johan-nis filii fui devenire^ & jurare iis legeantias&fidelitates , de terris HibernU. Ha&emis Be-

nedi&us Abbas 3 qui porro (ne quid le&oremcelemus)aiTerit Henricum 2, fub eodem tem-pore; dediffe Heberto (forte Huberto) filio

Heberti & Willielmo fratri Comitis Keginaldi*

& Joellano de la Pummai nepoti eorum 5 regnum

de Limeric , pro fervitio 6omilitumy'tenendum

de ipfo & Johanne filio fuo ? excepta civitate de

Limeric 3 cum uno Cantredo , qua Dom. Kexretinuit in manu fua^ ad opus fuum & hareduni

fuorum. Ututfuerit, conftare videtur eos in

Hiberniam non profe&os, ad regnum illud Li-

mericenfe fubjugandum. De donatione vero

fa&a Philippo de Breufa , de qua fupra fit

mentio , Vid. Roger. Hoveden. in Henri-

co 2 ? Et de confirmatione Regis Johannis

conceiTa Gulielmo de Braos Philippi nepoti,

vid. Rot. Chart.an. 2 Johannis inarce Lon-dinenfi.

Ad Gonatiam quod attinet; de incurfione

ineam fa&a aMilone de Cogan, anno 1178,8c de alia3decennio poftea , a Johannc deCurcyj in Anualibus Hibemicis fit mentio :

T 4 Sed

s8oj) ANTI £V ITATESSed de Colonia aliqua Anglica ibidem fixa

tempore Henrici 2, nihil traditum reperi.

Ultonia jam adeunda, quam primus aggref

fus eft Johannes CurcseiiSj al. de Curcy, ann(

1177, Ulidiam Hibernice Vllagh (ubi hodii

comiiatusDuneniis) is brevi poftea, aRogenPoer, Almarico deS. Laurentio, Adamo Camerario & aliis adjutus 3 debellavit 5

deind

anno iiî^Valriataw^ cujus pars eft Routa

territorium hodiein agro Antrimenn* 5 Und(ni fallorj exierunt olim Dalreudini illi 3 dquibus Beda mentionem facitî duce Keudade Hibernia egrejji^ vel amicitia velferro inte

Fi&os, fedestfuas haftenns (ait ille) habent vin

dickrunt. Curcêi habitatio primaria era

Duni D in Lecalia, ubi anno 11835 ex Eccleii

Cathedraii^ feculares Canonicos expulit3quo

rum vice, introduxit monachos Benedi&inos

e Ccenobio S. Werburgae Ceftriae defumptos

Vita ejus^ quam e Latino Anglice reddidi

Georgius Doudallus Archiepifcopus Armachanus, fub Henrico 8 3 MS. extar. CurcaE

tempore, Anglicae gentis plurimi 3 fedes fua

in Ulconia fixerunt, inter quos fuerunt Sava

gii, WhitL, Ridelli, Mandevilli , Jorda

ni 3 Stantoni , Logani ySandalli y

Poeri

Camerarii D Stokaei 3 PaiTelevi DRufTelli

Audlasi , Coplandi Sc Martelli. Llltoni;

porro pars erat Ergalliay

iive Uriel , qu;

antiquitus comple&abatur totameamregionem quae poftea divifa eft in agros Loutheti

fem 3 Monaghanenfem & Armachanu^nSub exitum Henrici 2 , filius ejus Johannes tiim Hibeniiae di&us Dominus & Conie

Moretonias , deditBertramo de Verdun , Hi

bemiae Senefcjiallo ( qui in Paleftina pofte;

HIBERNICJE.ftea obiit anno 1192) quatuov Cantredditer-

T£ in Vriele pr^ditta, & dimidiv.m Cantrede

terrs in )Luva (al. Loutha) illud fcil. quodefi

versns mare^ p-o Servitio 20 Militum. Hujus

generis funt alia non pauca, ex Archivis

plerumque petenda ,quae aliorum penitiori

indagini relinquimus. Mitto hic varias Jo-

hannis Curcai expeditiones 8c incurfio-

nes in alias Ultcni& partes , necnon pne-

lia inter eum &: Hibernos commifTa 3 ut

quse ad hunc locum non pertinent. Satis

erit hic indicare , ob Ulidiam debella-

tam 5 & fedes quas ille & commilitones in

ea potiflimum fixerant 3 a Jocelino mona-

cho Furnefienft ( qui tum vixit) in Prologo

ad vitam San&i Patricii, appellatmn Vlidi*

Frincipem.

CAP.

232 AN 1 1 gru 1 1 A 1 KS

CAP. XXVIII.

Ve Infulis minoribus qu£ per MareHibernicum fparguntur.

I\E Mari Hibernico fupra diximus^Cap

Jlll & XXIII. DeCommoditatibusquapraeftat3 Cap. VII. Locus jam poftulare vide

tur, ut de Infulis mari Hibernico circumfluis

aliquid adjungam3 & adjungam fane 3 idqu<

primo ex Veteribus generatim. Hiberniam ha

bere Infulas infignes VI, tradit Marcianus Heracleota, in Periplo fuo^fed nomina non afcri

bit. Habe etiam fabulolam Demetrii Crammatici narrationem de Infulis Britanniae adja

centibus 3 e Plutarchi libro de Oraculorun

Defe&u^ Vemetrius narravit Infulas circa Bri

tanniam ejfe multas hinc inde fparfas, {quales ei

eo Sporades Gr^cis dicuntur) eafque defertas

quarum nonnulte geniorum & heroum dicantur

Se quoque mittente hnperatore 3 cognofcend

ac perluftrandi gratia , profefium in eam qu<.

defertis proxima 3 a paucis tenebatur incolis

fed quos omnes Britanni facros inviolabilefqu

haberent : Statim vero pofi illius adventum

-magnam in aere confufionem extitiffe , & por>

tenta multa ventofque in procellas erupiffe & ig>

nitos vortices in terram delatos fuiffe, fub ho>

rum finem Infulares dixiffe aliquem eorum qu

prtftantioris humana funt natur£> effe defiiffe

,

Et addit paulo poftyî quandam ejfe Infulam^h

qua Saturnus captivus detineatur a Briareo^dor-

ntiensy (hoc enimvinculum adverfus eum fuijfi

excogi"

HIBEKNICM.excogitatum) & adeffe Saturno multos genios^

comites ipfius ac famulos. Ita Plutarchus. Ne-que defunt qui, cx Orpheo , Jafonem, cumArgonautis, in Hiberniam vel appulirTe^ vel

faltem Htora Hibernica legifTe colligunt3unde

Hadrianus Junius ita Hiberniam loquentem

inducit,

llla ego fum Graiis olim glaciahs Terne

ViUa^ & Jafonixpuppis benh cognitanautis.

Huc ufque generatim. Quae ad rem ha-

bent Plinius, Ptolemaeus & alii nonnulli tame veterum quam mediorum temporum Scrip-

toribus, fuis poftea patebunt locis.

Jam vero ut meliore ordine in inftituto cur-

fu progrediar3 e finu Carigfergufii folvanv, &inde litora legensa Infulas orientales primuminvifam, poftea auftrales, deinde occidentales,

aC demum aquiionales. In hac navigatione*

fe nobis primum oftendunt Coplandgjdxix In-

fulae, ita fortafse dittae a Coplandorum fami-

lia, quae in vicina Ulidia olim fiorebat. TumBerry Infula^ a qua fl oram legamus ufque adlitus agriDublinieniiSj nullae apparent infulae

memoratu dignae : Nam infulas quae funt in

lacu Cone & unam vel akeram exiguam infu-

lam5 intra oftium portus Carlingfordienfis-jUii

&: fcopulos hinc inde per mare fparfos , con-fulto prxtermili 5 ut quae ad rem , de quanunc agimus 5 non pertinent. In agri Dub-linienfls litore eft Holm-PatricJ^^ five Infu-

la S. Patricii , quae ita denpminata eft in me-moriam S. Patricii , qui ibi appulit annoC C C C X X X 1

1

, 8c inde in continen-

tent trajecit 3 ad Hiberniam Chriftianas religi-

onis

i»4 ANTIQVITATESonis radiis illuminandam. Huic proximg

funt Skjrresy Infulae fcopulofae. Eodem indi

litore Lambey eminet 5 quae a Plinio (ni fal-

lor) Limnus-> & a Ptolemaeo Limni appellatur

Proxima huic eft infula exigua ditta JrelattD*

t$t, i. Oculm Hibernig 3 ubi (ut notavit Jo-

hannes Alanus Archiepifcopus Dublinienfis.

fub Henrico VIII , in Regefto fuo nigro) SNejfanus olim infijiebat crebris orationibus^ je-

juniis & vigiliis. Tribus hinc miliaribus3 ac

auftru3abeft Dalkjy^ in Chartis nonnullis Hy-

drog^hicisÎnfuIaS. Beneditti vocata3a qua5u

oram legimus., poftquam loca ea vadofa a nauti

ditta scfejpotfbîo&le $ £>0Kl& gCOUnB^pr^'

terve&i fumusjnfula2feg-eri jf.fi interpreteris3

Tarva Hibernia confpicitur, ad agru Wexfordienfemfpet"):ans

5fortafseeademquae a Plinio

Edros, a PtoIema?o3 Edri dicitur3 olim S. Iba

ri Schol&celebris^qui ibi futin vita ejus Iegv

mus^) celebre condidit cxnobiunij & facrM li-

teras alufqne artes optiwas docuit maximanmultitudinem Hihernorum & aliorum, Hui(

proximae funt duae Saltes* Infuta., quae ejuf-

dem comitatus cenfentur partes.

Ab his3 ufque ad Cafel infulam modicam.quae 3 vel 4 miliiaribus a portu Youghallenf

abeft 5 nullae memoratu dignae funt Infulas :

Poft eam vero3in eodem litore (Tottcn-Jlan^

Lefteren^ Lacallan^ Cray & Loughiny cum aliis

minoris notae confpiciuntur. Magis ad occa-

fum in alto eminet Clera Infula, nautis <£apC

CUre 5 cui maximum fuit decus S. Kiaranus

fenior Epifcopus Saigerenfis, qui hic fut re-

fert vitae ejus fcriptor) natus eft & educatus.

Interius in Sinu Baltimorenfi CGafertiffimae ja-

centinfulae, inter quas funt Iniftirkjw alias

Imsfhir\an^

HIBERNICJE.InisJhirkjtH) Augbra^ Infula longa, Infula di&a

tft0 iÔJtfe, five EquM}& interihs in finu Bantri-

enfiy WfetDDp.In alto tum comparent tres Infulae Vorfes^

quarum maxima appellatur , Kl)t C«fo -> i.

Vacca 5 Secunda., JEjje 25hU3 five TaurM>ter-tia , 2Cbe Calf3 iive Vitulus. Sub oftium de-

inde Kilmari, vel Kinmari fluvii^ funt lnfulae

quaedam exiguae , fed inprimis memorandaefunt margaritae , quas in hoc fluvio & in ora

vicina conchae pariunt* Hoc obiter. In alto

eminent tres Sceleg* 5 Infulae fcopulofae , in

quarum una erat olim ccfcnobium S . Michaeli

Archangelo dicatum, quod poftea (uti fupra

diximus Cap. XXVI) ad Continentem tran-

flatum eft. Hisproxima eft Valentia alia< Da-riry Infula3 quae per aliquot milliana Kerriae

litori obje&a jacet, tenui freto a continente

divifa. Magis ad Ar&um funt Blaskjs Infulae,

cum fcopulis adjacentibus. Neque praeter-

mittenda eft Inif-catte five Inif-cathaig fli-

cet intra oftium Shenani flu.J olim Sedes Epi-

fcopalisûbi S. Senanus praefuit Epifcopus. No-men Infulae Scholiaftes iEneae filii Oengobhan^

a Cathaic beftia fera deduxit, qu£ ibiy& in Re-gionibus vicinis (ut ille habet^) multos occidebat*

Proxim^ melioris notae funt tres Arana Infu-

lae, fcilicet Inif-ier^ Inif-mane & Aran-more^quae nunc ad agrum Galvienfem fpe&ant, olimv^ro ad Momoniam pertinebant. Harum prae-

cipua eft, Aran-More^ id eft, Aran-Magna, di-

&a etiam Arn-na-n^mh^ five Aran Santtorum,obfan&osibifepultos. De hac Infula & S.

Enna, alias Endeo, primo lbidem Abbate , ita

Scriptor vitae S. Albei^C^ S. Albeus reverte-

rctur de Caffelly oc€urrit ei Enna Abbas dicens:

Reverter*

2S6 ANTlgVITATESKevertere mecum ad Regem (/Engufam) c

qu^re mihi ab eo UUm Infulam^ i. e. Arn$ ut \

nomine Domini faciam ibi Monafterium. Twreverfus Sanfius Albeus ad Kegem falutavit eu

dicens : Illam Infulam pofita-m in Oceano mtrvs 5 da nobis ut adificemus ibi LMonafterimKex ait non vidi nec audivi qualis & quantaj

ilia Infula^ & ideo nemini itlam dabo 3 ut pri

fciam quomodo fit. Tunc virtws divina fec

Regemvidere totam eam infulam per longa fpt

tiaterrarum 3 & fcivit qualis & quanta fmTradidtt autem Kex Santlis Infulam Ar& fub S. Albeo^ S. Fnna conftruxit ibi egr<

gium Monafterium 5 & fub uno nomine nomimtur etiam Infula , i. Arn. Et magna eft il

tnfula^ & eft terra Santlorum 3 quia nemo fc

numerum fandorum , qui fepulti funt ibi y n

folus-Deus.Hxc Wle : cui aftipulatur Script<

vitae S. Endei, qui afferit etiam Darinia

Endei fororem Êngufae Regis fuiflfe uxorer

Sed audi porro fabulofam relationem de h;

Infula5 ex Giraldi Cambrenfis Topograp!

Hibernia; Diftinft. II , Cap. VII, Eft lnfu

Salo me- qu&dam in occidentali Conatlia ^folo pofita c\

ius,, nomen Aren 3 a S. Brendano^ ut aiunt> confecr

ta. In hac hominum corpora nec humantur n

putrefcunt , fed fub dio pofita & expofita^ pe

manent incorrupta. Hh homines avos 5 atav

& tritavos longamque ftirpis fu& retro ferien

mirando confpiciunt & cognofcunt. Eft & al

ud ibi notabile 5 quia c%m per totam Hibernia

copiose nimis mures abundant 3 h#c tamen infu

mure caret : Mus enim non nafcitur htc , n

irivit inve&us y &c. Nefcio an hic oper

pretium fit memorare incolas nonnullos qi

fidedigni viderivolunt , affirmare fe , ex h

Infuli

HIBEKNICM. 287

nfulis, fafcinatam Infulam quam O-Brafil

yocant interdum fudo coelo profpexifTe. Inmjus Infulae fcrutinio^nonnulli nuper oleu 8c

opera perdiderunt. At fitum confidentius de-

fignant Chartae quaedam hydrographicae. Deperdita hac Infula,fivc Infula Brendani5vide3 fi

placet, quae habet Ortelius y in Thefauro fuo

Geographico. Praetereo hic fabellam de Infu-

Ia quadam maris Hibernici quam fantafticam

voeant} inflabili prinibytandem per ignem fiabili

fatta, Talium cupidus petat jam di&i Giraldi

Cambrenfis Tcpogr.Hib.Diftin&.II.Gap.XlI.

Ad rem redeo. Inter Aranas&c continentem,

non paucae jacent infulae exiguae.Magisvero adArttunr, (inter alias minoris notae) jacent Ar-dillan^ IUnemraher^ Inisfharkfi Infula Cunicu-

lorum & Inis-bo-findy\d tWÎnfula vacca alb<e3in

quam ingentes maffae ambrae 3 (nos &mbtt-yttttt dicimus) aliquoties funt eje&ae. Hic S.

Colmanus Lindisfarnenfis Epifcopus coenobi-

um ohm conftruxit. Sicenim Beda^ Ecclefia-

fticae Hiftoriae lib.4, cap.4, lnterea Colmanus^

qui de Scotia erat Epifcopus^ relinquens Britan-

niam tulit fecum omnes quos in hindvsfarnenfi

Infula congregaverat Scotos : Sed & de gente

Anglorum viros circiter triginta 3 qui utrique

tnonachica converfationis erant ftudiis imbuti.Et

relittis in Ecclefia fua aliquot fratribtu , primbvenit ad Infulam Huyunde erat adprtdicandumverbnmDei) Anglorum genti deftinatus. Deindefecefjit ad infulam quandam parvam^ qu£ ad oc-

cidentalem plagam ab Hibemia procul fecreta^

fermone Scotico InU-bo-findy id efl^ InfulavituU

alb* nuncupatur. In hanc ergb perveniens con-

ftruxit Monafterium& Monachos inibi^ quos deutraque natione colleUos adduxerat> collocavity

- &c,

288 ANTI^VITATES&c. N&vigatio Colmani ad Infulam vacct

albts in Annalibus Tigernaci, (qyA floruit Se-

culo XI) ad annum refertur DGLXXVI. Ib

Colmannus ille naturx ceflit novennio poftea

die 8. Augufti. Eodem inde litore eminen

Inifiurk,Sc Clerey>inqua erat olimGella coeno

bii Knockmoyenfis. Inter has & continenten

(in finu Borifolenfi) confertiflimse jacent In-

fulae exiguae. Tum utraque Akil, major & mlnorjcum noto nautis fcopulo magis adoccafum^di&o tJje S3la& KQCfe, Deinde Inis\ea &

Davilan.

InfulxUitonia; jam invifendas* atq; illae pri

mum quse partes, cenfentur TirconaIlix3five ui

nunc loquimur., agri Donegallenfis . Atqu<

hic^ poft infulas quafdam perexiguas, quae 0«

ftiis Emi fli\. Sc portuum Donegalliae & Ca-

lebegae prsejacent , in aito comparent Infula

didix Aruna Aquilonales , ad Aranarum fupra

memora?arum differentiam, prope quas funl

Scopuli a nautis vocati SEfte &t8ggS> vtvc Ger-

vi . Tum C/tf^gi^confpicitur, tk magis ad ori-

entem Torrâd 8 miiliare a continente, Terrafatisfertilis, Inif-oenYerb, (ftye InfnlaEuge-jnii) licet Infula di&a^ revera Peninfuia eft 3 &IfthrnOjContinenti Hiberni<e anne&kur. Huic

maximum eft Ornamentum London->derry Ci-

vitas, antiquitus Deri*t8cDair~ca(gaic. Proximae funt Glaffedy & Strahul, aLInti-\lrahuL

Infulae fcopulofse ad quas Phocê fe conferuntut dormiant &: foetum edant. Tum Sksrres^dz-

indeX^^/i^qusepars eft agri Ant rimenfis &unaleuca a continente abeft 5 Piinao Ricnea :

Ptolemxo Ricma^ Antonino Riduna. Caete-

rum Riftorici Hibernici Recarn^ & Recrahvocant. Segenium Abhatem J<e Ecclefiam dt

Recan

Jiecarn fundaffe anno DCXXXIV 9 ve*

DCXXXV, prodit Tigernacus 5 & in

Annalibus Ultonienfibus ad an» DCCXCIV*( qui nobis eft DCCXCV) fit mentio

Cornbuftionis & vafiationis Kecrain fer Gen-

tes. Danos hic intelligi docet Caradocus

Lhahcarvanenlis 3 in Cambriae Chronico i

Nam Vani circa h£C tempora ( ut ille ha-

bet ) maximam Hibernix partem fopulati^

Recrein quoque vaftarunt. Johannes Rex An-

glise dohavit hanc Infulam (inter alia) Alano

de Galway> ut ex Archivis conftat. Ihter

eam & continentem jaeent exiguae nonnul-

\x InfulaBi & magis ad Auftrum , compa^

rent novem Infulae fcopulofae di&ae fflbi

Viim $>at&S 3 non -procul a peninfula Ma-gie. His proximae funt Infulae Coplandi-

cae, a quibus exorfi fumus ^ &: cum qui*

bus finem huic Capiti imponemus»

-').Y CAJ?«

C AP. XXIX.Diatriha de 'hafilicis 5 five Ecclefik Catbe*

dralibm HibernU , m qua Origines

earum & alid Antiquitates

aperiuntur*

In ^ProVmcia Armachana,

Loca & Tituli Origines & alUdedicationum. - Anuquiutes.

ArmachdsEccle- ^TÊmplum erexit cathc-

fia S. Fatricii. I dramque ibi fixit S.

Patricius Hibernorum Apo-ftolus 5 anno Domini 445 3 vel fecundumAnnales Ultonienfes , 444, ad quem annum

3

in iifdem Annalibus ita annotatum invenimus3

Arimacha fundata efi. Ab Vrbe condita^ ufquead hanc civitatem fundatam^ 1194 ann* funt.Locum (prope Calin Ru.) a falicibus quibusconfitus fuerat, Vruim-Sailec primum diftumconceflit Dairus quidam, vir divitiis affluens,& inter fuos magni nominis, Ab editiori ve-ro fitu, poftea faftum eft nomen Armacha fiveArdmacha , id eft , Editus Camput. De Sedea S. Patricio hic colIocata3 ita Jocelinus Mo-nachus FurnefTenfis, in vita ejufdem Patricii,cap. 165 9 Cathedram Arcbiepifcopalem inta-dem urbe collocavit (S. Patricius) & ut Sedesilla

'

totim Hihemi* ejfet Frimaria, Mctroplit

n 1 £> -C/ XV i.\ x w u*-y,

& hlafriftra, animo ftatuit. De antiqua hujus

Sedisdignitate,nihil praeterea dicam,nifi quod

anipliffima habebat olim privilegia , ad Ec-

cleliaflice libertatis firmamentum indulta.

Sedredeamus ad propolitum. Ecclefia haed

catuedralis, iicut Ovpe devaftata fuk& .in-

cendio deformata, ita iterumatque iteriam re-

ftaurata & amplificata ab Archicpifcopis Ar-

machanis : Sed pricipue a Patricio Scanlai-

no3circaannum Salutis i262,tum nuper a fe-

de Raporenii Armacham tranflato. Proxi-

mus ejusfuccefTor Fr. Nicolaus Moliffe filius,

pr^ter libros,veftimenta Ecclefiafticapretiofa

& alia quae Ecclefiae Cux Arroachan* dede-

rat , annuam etiam 20 marcarum penfioncm

ejufdemEcclefisfabric;e, ex Manneriofuo de

Termon-Feichan pendendam contuiit. Sedi

prseterea fuse appropriari curavit Mannerium

de Dromyskjn. Obiit 10 Maii 1303 ,^vir ob

facundiam & prudentiam celebris, cum Ec-

clefiam Armachanam rexiffet annos 31

.

Cionard* E. In Midia multx erant o-

S> Finiani. \w Sedes -pifcopales, Clo-

nardenfis nempe , Damlea-

eenfis, Kenlifenfis , Trimmeniis , Ardbraca-

nenfis, Don-fliaghlinenfis & Slanenfis, praeter

alias minons notae : quae omnes, exceptis

Damleagenfi & Kenlifenfi five Genanufenfi,

coaluerunt, iifque communisSedes Clonard»

conftituta eft, ante annum Dom. 1 152, quofa-

aa eft Divifio Epifcopatuum Hiberniae, a Jo-

hanne Paparone Presbytero Cardinale tfculi

S.Laurentii in Damafo, Eugenii III tunc apud

Hibernos Legato, in Synodo inchoata pndie

Nonas Martii, vel in coenobio MeUifontis,vel,

V 2 UE

nt aliis placet, Kenlifae. Csetemm dux \\\x

Sedes (Damleagenfis nempe &: Kenlifenfis)

eandem poftea aleam fubierunt. De his com-

pendio figillatim : Ac primb de Clonarda.

Clonardae primus praefuit Epifcopus S. Fi-

nianus , five Finanus , Philofophus & The-ologus infignis. Isnobili ortus profapia 5 led

pietate nobilior 3 apud S. Davidem Mene-

venfem in Gambria Epifcopum aliquandiu

commoratus eft3 eique ob egregias animi do-

tes valde charus fuk. In patriam reverfus,

fa&ufque Epifcopus 5 fedem fuam Qonardae

in Midia 3 prope Boinum fluvium , colloca-

vit , ubi porro Gymnafium inftituit 5 quodillms cura & laboribtis 3 multos progenuit

viros fan&itate & do&rina celebres : inter

quos fuerunt uterque Kiaranus , uterque

Brendanus 3 uterque Columba (nempe Co-\umba.-cille Sc Columba filius Crimthani

)

Laferianus filius Nathfraci, Cainecus^ Mo-vaeus & Ruadanus. Et ficut Schola S. Fini-

ani fuit quafi quoddam totius Sapienti£ Sacra-

rium^ ut loquitur vitae ejus Defcriptor 3 ita&ipfe Finianus Sapientk cognomen adeptus eft.

Obiit is Decembris 12, anno Salutis 552^ &in Ecclefia fua fepultus eft\ Epifcoporum hu-

jus dicecefeos, qui Clonardaefederuntpoftre-

mus fuit Simon de Rupeforti al. Kochfort^n-glus, qui ficut praedeceflbr ejus Eugeniusûl-

timis confecrationis fuae.annis, ftyloaMidia

regione amplilfima 9 mutuato, Epifcopus Mi-denfis di&us eftSquo titulo omnes etiam dein-

ceps fucceflbres conftanter ufi funt. Non ta-

men hic praetermittendum Idumanum unume praedecefloribusEugenii 3diu anteeumMidiaeEpifcopum fuifle dicl:iim

3 &: eo ufum ftyloînter

tefteg

HIBERNICjE.t°ftes Epiftolcg Waterfordienfiu ad Anfelnuim

Archiepifcopu Cantuarienfemîn gratiam Mal-

chi ehcfci Waterfordienfis, an. iop6 confcrip-

tae.Sed ad Simonem redeamus. Is circa annumChrifti 1206, Clonarda ieli&j, cachedra fuarn

Epifcopale adCoenobiu SS. Petri & Pauli A-poftoloru novae villae juxta Trimma tranftulit,

quod tumnuper Canonicis Auguftinianis con-

diderat.Conftat porroHenricu VIII rege (qwMonachos ubique exturbavit)Ecclefiam cosno-

bii BMarixdeBallemore juxta Logh-feudj apud

Weft-Midenfes,inCathedrale hujus dioecefeos

convertifTe.Sed quam diii ita duraverit,nefcio.

Damleagse^five uc hodie,Dulek<e.,SedesEpif-

copalisprimum conftituta eft a S,Kenano3alias

CiananOjCiii ipfe pr^fuit Epifcopus primisEc-

clefije Hibernicae furgentis temporibus. S.Ke-

nanu Ecclefia ibi conjiruxiffe lapideam , & inde

Vamleag nomen accepiffe refertOfficiu ejus 3cu-

jus exemplar,e codice MS.Bibliothecae publi-

cx Cantabrigienfis tranfcriptum, impertivit

mihi amiciffimus M. Gulielmus Morus. Ec-

clefiarum etenim antea (fac idem Officium) de

virgia & tabulii Struaur* fiebant in Hihrnia.

Nec facile quidem reperiemus aliam ftru&u-

ram 3e faxo, ab Hibernis fa&am, ante tempus

S. Malachiae Archiepifcopi Armachani^S.Ber-

nardi sequalis & dilefti 5 Iicet in morte paulo

prioris. Sed de veterum Hibernorum iEdifi-

ciis^vide, fiplacet, quae fupra diximuscap.22.

San&us hic Kenanus regio Momonienfium or-

tusfanguine, & ad tempus iu Gallia, fub S.

Martino Epifcopo Turonenfi educatus obiit

24 die Novembris anno 489 vel 488.

Sequitur Cenanus, poftea contra&ius Kenlis,

8c deinde (ficut hodie vulgo) Ke//ântiquitus,

V 3inter

2H ANTI&VITATESinter infigniores Hiberniae urbes numerata,

fed pofterioribus temporibiis poftquam nimiru

in opidulum decrevit3di&a ob fitum & muni-

nientum Clavis earumpartium (JWidi*. Memo-randa porrb hoc nomine, qu6d S. Columba,qui & Colurnh-cille) compofito finquit Bcda) a

Cella & Columba nomine 3 cnenobium in^neibi fundavit, circa annum Dom. 550 y locum

concedente Dermitio filio Cervalli rege Hi-

bernige. Sedem etiam Epifcopalem ibi poftea

ere&am fuiffe liquet, fed quando primumconftituta fuerit,

' ignoratur. Hoc tamen con-

ftat eum Seculo XIII5 cathedrae Midenfifuiffe

conjun&am Kenlifcg hufc magnum olim de-

cus fuit S. Cuthbertus Lindisfarnenfis Epif-

copus (obiter adnoto) qui hfc in lucem editus

eft , uti vitae ejus Defcriptor demonftrat ex

Hijhriis Hibernienfium. Liber habetur in

Bibliotheca Cottoniana > fub efiigie Vitellii3

D.XIV. 8. Nondefunt tamen quinatnmeumin loco di&o Kilmacudric\ 3 ad quartum a

Dublinio lapidem, contendant.

Ad cxteras quod attinet, fatis erit vel ver-

bo memorareEcclefias Trimmenfem & Don-fhaghlii enfem a S. Patricii nepotibus ere-

ttasfiiiflejhaiic a S. Secundino, al. Sechnal-

lo^ illam a S.Lumano: Deinde Slanenfem a

S* Erco, qui obiit anno 5 1

3

3 &; Ard-braca-nenfem a S. Ultano 3 qui anno deceflk 657.Hique omnes ut fundatores^ ita primi fuerunt

harum Ecclefiarum Epifcopi. Atque h«c deSedibus hifce , unitis tandem & conjun&isEpifcopatui Midenfi compendio difta fuffi*

ciant.

Vttniy

HIBERNICJE.Duni , Ecclef, San&us Cailanus S. Mac-S.Patricii. niiii Epifcopi Connereniis

sequalis 5 fed m Epifcopatu

pofterior5 ex Nendrumenii Abbate, fa&us eft

Duneniis EccleiiceEpifcopus^fubexitum feculi

poftChriftu natuni quinti.Eccleiiam hanc refe-

cit S.Malachias Morgairus, Epifcopus primumConnereniis3deinArmachanusArchiepifcopus5

ac demiim Archiepifcopatu abdicato5 Antiftes

Duneniis3anno 1137. Tum poft annos circiter

40^ Malachias tertius ejufdem nominis Epif-

copus Dunenfis , a Johanne Curcaeo Ukoniae

di&o expugnatoreadjutus, auxit eam&or-navit. Johannes ille praeterea, Canonicis fe-

ctilaribus expullis, eorumloco, Monachos Be-

nedi&inos, e ccenobio S. Werburgae Ceftriap,

fubftituit anno 1183. Et fub eodem tempore,

ejufde Curcaei fuafuÊccleiia ea Cathedralis5

quanquam antea S. Trinitatis nomini confe-

crata3 in S. Patricii honorem dicata eft. Nonpaucos autem credidi iTe Iliadem maloru Cur-coeum inde fibi poftea attraxiiTe , author eft

Chriftophorus Penibrigius^ im Annalibus fuis.

Utcunque 3 maximam olim claritatem loco

proculdubio conciliavit S.Patricii fepultura,

cui etiam corpora SS.Columbae Sc Brigidae

poftea tranflata fuerunt. Poftremus hujus Se-

dis Epircopus3 ante realem (ut loquimur)

unionem Eccieiiamm Dunenfis &; Conneren-fis, fuit Johannes Sely^ monachus Benedi&i-

nus. Eo vero exauthorato anno 1441, Johan-

nes Epifcopus Connereniis unionem utriuf-

que fedisj ab Eugenio IV Pontifice obtinuit.

Et jam inde unus idemqueEpifcopus Dunenfis

<c Connerenfis appellauir. Locus, antiquiori

lomine Aras-Cealtair prorsus deperdito, Du-

V 4num

JWjSPiJSS' »

AN71 ^VITATESiram di&us eft3 unde 8c regioni nomen. Du^numautem prifcis Gallis , Britannis & Saxo-*

nibus, collem vel iitum acclivem denotaL

Atque hinc Lugdunum & Juliodunum in C -

lia^Dunelmum, Camalodunum, Sorbiodunum& fimilia in Anglia manarunt : neque aliam

habebat fignificationem apud Hibernos. Namhxc fedes in Regefto cenfmim CameraliumCentii Camerarii appellatur Vun-da-leghlatj

quam* vocem Hiberni interpretantur CoIIem

binorum mediorum r^tf^rEtJocelinuSjCap.^S^

a catenis confraVxU^ Dunum nomen fortitu fu-

ifTeafTerit.Sic porro a collino fitu inHibernia*

nominadeducunt Dun-amam^Dun-ksran^Dun^gannon & Dun-garvan» Exempla alia fatis ob-

via funt: fed in re tam nota3ha?c fufficiant.

Connera^ E. iEngus Macnifius primiu

S.Mac-nifii. fuithujus Ecclefiae Epifco-

pus & tundator. Is cogno-

mentu a matre,more infoIito^traheus^vuIgoS,

Mac-NiU vel Mac-nifius3fine aliqua alia addi-

tione5di£tus eft.Patris aute nomen Fobrec fuit.

ut tam e Tigernaci Annalibus, quam exanti-

quo /Engufiani Martyrologii Scholiafte3ad dil

3.Septebris3inteIIigimus. E vivis hic cdtitfene*

venerabiliis 3 Septebris,an.Dom.5073velfecuii-

du alios3 5 14.HUJUS EccIefiaeBenefa&or dicitui

Ifaacus de Novo caftro adTinaÊpifcopus crea-

tus Connerenfis an.i245<>ubipr£fuit annos 12

Quid autem contulerit traditu non reperi.Ce-

lebritate hujus loci maxima aliqui adfcribuni

S.Malachiae fupra memorato3qui hicpraefuit a<l

tempus Epifcopus3& cujus vitam defcripfit S.

Bernardus Abbas Claravallenfis celeberrimu>$

| quo plura petas.

ClocUr.

HI$E&NIC JE.

Clochor^ E. S. Hanc Ecclefii fiiiidavit S.

CMaccartini. Patricius eamq; poftea con-

tulit dile&o fuo difcipulo5&

in verbi Dei praedicatione adjutoriindefeffo,

S.Maccartino, Jocelino3Kerteno5e nobili Ara-

denfium profapia orto/ed moribus nobiliori.

Sedit ibi Maccartinus ufq; ad an.Dom.5o63quo

placide ex hac vita fenexmigravit,lX Calend.

Aprilis3velut alii habent3VI Ottobris

:)& inEc-

cleficE fuae coemeterio fepultus eft. Poft aliquot

deinde fecula,an. nempe io^haec Eccleiiade

novo aedificata eft, & S. Maccartini memoriae

dicata. Circa annii vero 12^5, eam reftauravit

MztthxusMac-Catafaid Epifcopus Clochoren-

fis. Is capelia porrb condidit fupra fepulchru

S.Maccartini3&: coemeterium mtito circumde-

dit. Anno demum poft centefimo, Aprilis 285

dum Arthurus Mac-Cam&il loci Epifcopusca-

pella Maccartini de novo erigi curaret3Eccle-

fia ipfa cathedralis, & duae capellse, & Mona-

fteriuB.Mariae3necnonCuriaEpifcopi una cum

32 aliis aedificiis^ &c. incendio conflagrarunt.

Ad Ecclefiae & Curiae fuae ftruftura, Arthurus

hic omni ftudio poftea incubuit.Deceflk autem

admodumfenex,dieS.Lauretii i432 3cum hanc

Ecclefiam rexiffet annos 42.Extant Ordinati-

ones ejus(obiter adnoto)an.i395 & 1430 edi-

tae. Clochora (adLaunum flu. fita) nomen

habet a Lapide aureo, quo Ethnicifmi tempo-

ribus,D«mon refponfa praeftigialia5 quafi A-pollinis Pythii oraculavdare folebat;ut e Re-

gefto Clochorenfi intelligimus. Inter hujus

loci Epifcopos fecundum Macartinum maxime

celebratur Chriftianus 0-Morgair3fi ater uni-

cus S. Malachias Armachani. Eum S. Ber-

nardus in vita Malachias virum bonum ap-

pellat

pellat, plenum grati* & virtutU Germmo qui*

dem fuo fecundum in celebri opinione 5 fed vitA

fanBrmonia^& jufliti* zelo forte non imparem,

Obitt n^& Armach'<e incoenobio SS. Petri

& Pauli fepultus eft.

I

Ardache 5 E. Ecclefia cathedralis Ar-S.Meli. dachadenfis merito intei

antiquiffimas totius Hiber-

niae numerata^ a S. Melo Britanno^ primo lo«

ci Epifcopo fundata eft. Fuit is S. Patricii c

Darerca forore nepos 3 & ab ipfoS. Patricic

(cujus etiam difcipulus fuit) Epifcopus con-

fecratus, Hunc exproprio labore manuum^ more

Vauliy viftum fibi comparafle afTerit Joceli-

nusîn vita S.Patricii3cap.i02.0biit S.Meliu

annofalutis 488 3Februarii die d 3quadriennic

ante avunculum, & in Ecclefia fua Ardacha-denfi fepultus eft. Ardachas nominis ratio ab

editiori fitu deducitur. Atque hujus nominis

libentius hlc memini, quia Ard generali voca-

bulo loca editiora Hibernice vocantur.

Rapho* , E. Coenobium ibi loci fun-

S. Eunani. davit S. Columba-«//?5 vir

regio fanguine3 ad virtutem

& literas natus ; antea quidem Crimthanusdi&us j Columbae vero nomen fecundum A-damnanum, (qui vitam ejus defcrip fit) ob in-

nocentiam^ fecundum veterem ./Engufiani Mar-tyrologii Scholiaften^ eodem fenfu, ob fimpli-

citatem candidam obtinuit, allufione fortafse

fa&a ad prasceptum Servatoris noftri5 (Matth.

X.) Eflote ergo prudentes ficut ferpentes^ & Jim-

plices ficut columb*. Hanc ftru&uram reftaura-

vit poftea jam di&us Adamnanus3 celebris ille

coenobii

HIB ERNICJE.coenobiiHyenfis Abbas5cujus magno cum ho-

nore meminit Beda venerabilis , Ecclefiafti-

c Hiftorise gentis Anglorum lib. 5 3 cap. 16,

ubi virum bonum appellat, & fapientem^ & fci-

entjk Scripturarum nobiliffimh inftruttum. Hu-

jus coenobii templum in Ecclefiam cathedra-

lem erexit (ut videtur) S. Eunanus, qui pri-

mus exiftimatur hujus fedis Antiftes. Quotempore autem vixerit nulla potui indagine

invenire. Ortendebatur Raphoae, five (ut

olim) Rathbothge., non ita pridem leftus ejus.

Ibi porro turris erat, Hvc pyramis , ut aliqui

vocant, colli impofita, in qua Epifcopi Ra-potenfes Mufaeum olim habebant. Hujus Ec-

clefiae Benefattor fuit egregius Patricius

Magonail Epifcopus Rapotenfis, circa annum

Dom. 1360, qui porro aedes Epifcopaks,

in tribus Manneriis ad fedem fuam pertinen-

tibus^ conftruxit. Locus nomen habet partim

ab Hibernico Rath, quod fepimentum militare

denotat. Sed in refidui nominis rationem in-

quirant alii.

Deria > E. S. De coenobio a fupradi&o

Columbt) S.CoIumba Denae extru&o^

anno 54.5, jamante egimus.

Cseterum, Ecclefia cathedralis Derenfis opus

eit multb recentioris temporis.Nam illius Di-

oecefeos Epifcopus Ardfrathae ad Dergum flu.

primum cathedram habuit conftitutam , ubi

primus praefuit Epifcopus S. Eugenius 9 quemaliquiS. Patricii difcipulunt, & ab eoEpifco-

pum confecratum tradunt : Alii vero S S« Ca~

nici & Congalli aequalem faeiunt. Temporacerte parum cohxrent : nifi forte S. Eugenio

(inter Macrobios illius feculi) iftam tantam

longxvi-

longaevitatem adfcribamus. Fuit is Praedica-

tor eximius 8c afliduus. Natus porro dicitur

Regio Lagenienfiu fanguine. DeceffifTe ferunt

23 die Augufti an. 6i8>& in Ecclefiae fuae coe-

meteriofepultus eft, fupra cujus fepulchrum,

facellum poftea aedifkatum eft. Ab Ardfra-

tha fedes Epifcopalis Magheram tranflata eft,

quae S.Lurocho dicata, cujus feftum agitur 17Februarii : unde(ut opinor) Epifcopi illiu-s fe-

dis Rathlurienfes di&i funt.Circa annum tan-

dem 1150, Mauritius^Hibernis appellatus Mu-reachus O-Coffy iXjCobthaig Epifcopus mutavit

fedem in Deriam. Is ex Canonico Auguftinia-

no Epifcopus fattus di&us eft etiam Epifcopus

de Kenel-eogain five Tir-oen,8t Hovedeno im-

preflbjad an.H72 3corrupte Charenfis. Viroberuditione^humilitatem Sc erga egenos libera-

litatem3ab Hiftoricisplurimum Iaudatus.Vixit

ufque ad an. Dom»i 173, vel 1174, quo defun-

ftus 10 Februariijin coenobio S.Columbae De-riae, quod olim Cellam nigram vocabant5fe-

pultus eft. Eo fedente, an. 1164, Ecclefia ca-

thedralis (ut ego inteIIigo)five Ecclefia magnaVerenfis(y\t in Annalibustlltonienfibus appel-

latur) conftrutta eft3Mauritio Mac-LochlinRe-

ge Hiberniae & Flano O-Brolchan Abbate coe-

nobii S.Colubae Derenfisopus promoventibus.

Non negandu tamen ante Mauritiu nonnullos

ex Abbatibus Derenfibus di&os etiam fimul E-

pifcopos. Huic dioecefi3circa an.i26âdjunxicGermanus aiiis Gelafius O-Cherballan Epifco-

pus itideDerenfis,(ut e RegeftoCIochorefi di-

dici)per potentiam nationisfu£ de Kenel-eogdin^

Ecclefia deArdfiratha^cum pluribus aliis Ecclefiis

'de OpheacrackHzs a fede Clocho.ejlfi eripuifTe

dicitur^dum David O-Brogan Fpifcopus Clo-chorenfis

HIBERNICJE. 301

chorenfis jaceret paraliticus in coenobioMelli-

fontisjcujus Monachus aliquando fuerat, & in

quo defun&us fepultus eftan.D0m.1267.Dici-

tur porro parte aliqua dioecefis Rapotenfls a

Carbraco O-Scoba ordinis Praedicatoru & E-pifcopoRapotefi,circa idem tempus fubtra&a,

dioecefi fuae adjeciflfe. Sedis hujus Epifcopus

an. 1420 fuit Gulielmus Quapiodus Carmelita,

Bertrami Fitz Allen Carmelitae itide & viri e-

ruditi Maecenas, ut e Lelando Iiquetîn libro deScriptoribusBritanniaejid quod eo libenrius hic

obiterannotavi,ut Balaei errore patefacere^qui

EpifcopuDarenfe eufacit5unu fc.efufFraganeis

Archiepifcopi Dubliniefis.llrbs ipfa a colonia,

eLondino dedu&a London-Very hodiedi&a,

Daire-Calgac olim appellabatur, i.e. Koboretu

Calgachi^Viqusido etmVaire- CoIumb-kJII Sc deLwc03&inantiquoProvincialiRoniano,2}tfm'df.

Clon<ey five Clon- Coenobiu Clonmacnoifae,

wacnoifa E.S, prius Tipraic dldcx 3 prope

Kiarani. ^henanum flu. inipfoquafi

Hiberniae umbilico {i\t me-ditullio conftruxit S. Kiaranus 3 five Ciaranus

juniorêx Aradenfium familia ortusDfed Boetii

al.Beonandi fabri lignarii iilius, unde & vulgo

di&us eft Mac-iteir, five filim ArtificU^ locuni

concedente Dermitio Cervalli filio Rege Hi~

berniae.Huic coenobio fecundumplurimos^Kia-

ranus unicofolum anno, fecundum nonnullos

vero(perpera opinor) annis fep te praefuit Ab-bas, morte ibi ereptus 5 Idus oeptembris, annoSalutis per Chriftu 549,111 ipfo aetatis flore,cum

annos vixiflet folum 33, Exequiis ejus tertia"

no&e infequeti interfuitS.Coemgenus.Hyinnu

in ejus Iaude paulo poftea compofuit S.Colubaamicu^

amicus ejus. Hujus coenobii Ecclefia poftea

fedquo tempore plane me latet, in Ecclefian

cathedralem commutata eft. Non defunt qui

dem qui S.Kiaranum Epifcopum fuiffe Clonmacnoifenfem diferte tradant. Hoc fi verumdeEcclefiaecathedralis initio, non eft cur ul

terius difquiramus. Ut ut fuerit, pofterior

tempora iXalias Ecclefias , in uno quail eo

demque coemeterio5duo plus minus jugera Hi

bernica ambitu colligente , ei fubjecerunt

Ad occafum hujus loci Pratfules aedes Epif

copales aedificanmt.

Ecclefia ipfa cathedralis multis certe olin

poiTelTionibus ditata fuit : Magnatum pr^te

rea ac Epifcoporum fepukuii, nec non Monumentis aliquot & Infcriptionibus, partim He

braice partim Hibernice incifis 5 inprimis in

fignis. Paulatim attamen decrevit & ad pu

dendam tandem redafta eft paupertatem

In Synodo fupra memorata 3 anno 1 1 5 2 habi

ta , dum Cardinalis Paparo Legati munus ii

Hibemia obiret, inter fedes Epifcopales Pro

vinciae Tuamenfi fubjec~tas,numeratur Cinani

qtm poft longas contentiones, Romae agitatas

inter Archiepifcopos Armachanos & Tuamenfes Provinciae Armachanae tandem adju

dicata eft. Hanc fedem jampridem e nommiaffinitate 3

eaudem efte exiftimavi cum Cena

nufenfi, Ciye Kenlifenfi. Sed dies diem docet

Nunc non poflum non exiftimare Cinani cor

rupte ibi legi pro Cluana^ vulgo Clonmacnoi

fa,, tum ob vicinitatisrationem, ut quae a Pro

vincia Tuamenfi > Shenano fluvio folum di

fterminatur , tum quia in Divifione antedift;

Epifcopatuum Hiberniae, inter fedes Provhv

ciae Armachanae fubjeftas, habetur Conna-

HlBERNICM.nMy quae eadera fine dubio eft cum Cena-nufa : Non enira verifimile eft unam eandern-

que fedem m ea fediura Diftributione fa&a in

Synodo^ cuitot Praefules Hibernici interfu-

erunt 3 fuifle bis numeratam 5 & diverfis

Provinciis affignatam. Glona five CluainaLattbulum fonat. De refidui nominis ratione,

ita Annales coenobii Inisfallenfis , ad annumpom. 547 > vel 54.8 5 Hoc anno fundata. eft

Cluain-rnac-nois > id eji 3 Nok-Muccaid rex

Conati£ ? a quo notninatur Cluain. Ha&enusde Qqria vetere : nunc vetercm ejus faciera

exhibemus^

KilMor*,

A N 1 i 5L^ x ji î x jc o

Cd&meterij- CWma*?iioi&

>

TempU tiarpanO, ThmPh MJbid.

-V. XfttfM /*ffry

HIBERNICJE. 305

Kilwor* 3 E. & Poft Clonmacnoifanvne*

Fedlimidi. morabitur Kilmoraj.d eft,fi

interpreteris, Erchfta ntag-

iw.Hujus dioecefis Epifcopi ftylo a Brefinia(re-

gione ita di£ta)mutuato, Brefinienfes aliquan-

db ditti funt, quandoque Triburnenfes, quia

confedifTe dicuntur in viculo quodam obfcuro

Triburna di&o.G^terumânno tandem 1454,Andreas(Brad-<£US opinor)Epifcopus Tribur-

nenfis Ecclefiam parochialem S. Fedlemidi al.

Felimij Kilmorae, quam locum commodiorem

invenerat, Nicolai V Papse aflenfu, incache*

dralem erexit3& in ea Canonicos XI II collo-

cavit. Hanc ere&ionem confirmavit Califtus

III , anno infequenti 2 Et circa idem (ni fal-

lor)tempus, Decanatus Kilmorenfisconftitu-

tus eft. Ad S.Fedlimidum quod attinet^vixit

is Seculo VI, & frater fuit, ut ferunt, S.Diar-

mitii Abbatis Inif-cloghranenfis. Obiit 9 die

Augufti. De anno non habeo quod certo di-

cam. Regeftum Ecclefiae Clochorenfis Epifco-

pnm eum facit Ecclefiae Cluainenfis, quamâd

Lacum di&um Lough-Em fitam,nos vulgo

Clunes dicimus , & ibidem cum S. Tigerna-

cho v primo loci Epifcopo?

feDulturn tra-

dit. Sed redeamus. Jam inde a novas hu-

jufce fundationis initiis , ipfe Andreas xjuf*

que fucceffores non Epifcopi Brefinienfes

nec Tribnrnenfes , ut antea fed Kilmo-

renfes appellati funt, Et videtur fane ip-

fam fedem Brefinienfem vel Triburnenfem

-non antiquae fuifle memoriae ; nam de ea

tiulla fit mentio in fupra memorata Divifio-

ne Epifcopatuum Hiberniae , ut e codice

cenfuum Cameralium Centii Gamerarii, qui

fuit poftea Honorius 111 Pap*> conftatv

% ^

3o6 ANTlgV 11 ATESHac nova Ecclefiae cathedralis Kilmorenfis

fundatione non obftante, duos poftea Epifco-

pos ad Epifcopatum Triburnenfem fuiflfe

promotos oftendit Lucas Waddingus, in tomo8 Annalium Mmorum^ nempe Stephanum deStraboniza, & per ejus obitum, Fr. Bernar-

dum 13 Junii 1509. Cxterum , cum certum

fit Thomam Bradaeum tunc temporis Epifco-

pum fuifle Kilrnorenfem 3 & e vita non mi-

graffe ante annum 151I5 admodum probabile

videtur eos ne teruncium quidem ex Epifco-

patu percepi flfe.

Xhroniorty E. S. Supereft Dromora 3quae

Colmani. (ut a peritioribus accepij

dorfum magnum collis 3 fiv<

divum magnum denotat.

(Conveniunt rebus nominafepefuu.*)

Hsec Ecclefta originem fuam debet S*Colma-no3 Aradeorum gente oriv.ndo , primo ccenobi:

Muckmorenfis apud Antrimenfes Abbati, de-

inde primo hujus fedis Epifcopo. Hunc Jo-celinus, cap.p^ Colmanelum vocat : fed Mo-colmoc etiam di&um uotat vetuftus JEngu-

fiani Martyrologii Scholiaftes. Claruit Col-

manus Seculo VL Quippe qui natus annc

516. Obiit 7ldus Junii. Annum vero obitus

ejus nondum invenimus. De hac fede, in li*

bro fupradi&o Centii Camerani, (quod mi-

ror^nulla habetur mentio. Ideoque credibi-

levidetur aliquot Seculis eam proprio caru-

iffe Antiftite. Et funt qui opinentur toto ec

tempore 5 Dicecefi Archiepifcopi ArmachanifuifFeincIufam. Neque comperi quidemEpif-copum ibi loci aliquem fediffe 3 poft fope fu?

HIBERNICM. 3°7

pra memoratam Divifionem EpifcopatuuniHi-

bemise fa&am anno 11523 ante Gerardummonachum Ciftertienfeni ccenobiiMellifontis^

qui(ut ex Archivis Arcis Londinenfis didici)

ele&us aflenfum Regium obtintiit 25 Apnlis

1227. Ex hujus Ecclefiye Epifcopis, nonpanci

poftea Seculo XV , in Anglia plerumque de-

gebant, Sl temporisin hac Ecclefia, ob ejus

(ut auguror) paupertaj;eni ,paru.m aut nihil

abfumebant, Speciatint, fub Henrico IV Re-ge Anglise, Richardus Mefinus Carmelita Sc

ejus fucceflbr Johannes quidam. Item fub

Henrico V, Nicolaus Wartre ordinis Minorum

&: David de Cbirhury Carmelita^ ac fub Hen-

rico VI, Thomas Scropus al. de Bradley Car-

melita itidem^ & Thomas Radcliffus. Priilina

Epifcopatus hujus Dromorenfis pauportas eK •

Epiftola quadam O&aviani dePalatio Archie-

pifcopi Armachani ad Henricum VII Regem5

intelligi poteft, in qua annuos ejufdem cenfus

tunc temporis non valuifle aflerit , ultra 40marcas monetx Hibernicx. Hsec porro mo-

neta minoris tunc fuit valoris (ut ille ibi afle-

rit) ex tertia parte quam nummus Sterlingus

didus.Atq; utEpifcopatus erat teniiiflanus,ita

Sc parochise in eo perpaucx, folum nempe 23»

Sed de Bafilicis Provincias Armachanx ha&e-

nus, Ad eas Proyinciae Dublinienfisjam venio.

X % I*

2o8 ANTI gvi'l ^l bS

In Troyincia ^Dublinienfu

Loca & Tiruli Origims & di&

dedicationum. AntiquitAtes.

Vublinii^ Eccle- Hane Ecclefianr> in Civi-

fia S, Trinitatis, tatis meditulliojSitricus fi-

qu£ vulgo Eccle- lius Amlavi Rex Oftman-

fia Chrifti appd- norum Dublinii & Donatu<

latur. Epifcopus Dublinienfis Ca-

nonicis fecularibus conflru

xeruntj circa an. Salutis1038.De hacfundati-

•one3ita Liber niger ejufdem Ecclefix: Sitricw.

Rex Vublin. Fihui Ableb comitis Vublin. dedi\

S, Irinitati & Vonato primo Epifcopo Vublin

Locum ad tdificandam Ecclefiam S, 'frinitati

ubi fornicesfive volt<e funt fundat£ , cum terrk

fubfequentibufîi. Beal-dulek^^ Recben^Portra-

hern^ cum villanis^ & vacck , & bladisy necnoj

aurum& argentum fufficienter ad zdificandan

Ecclefiam , cum tota curia contulit. Donatuhic,praeter navem Ecclefias & collaterales ftru-

fturas, excitavit etiam a fundamentis Capellam S. Nicolai 3 in parte boreali, & Capellan

S. Michaelis , quam,qui illi^, pofi: aliquot fecu-

la, fuccefflt, Richardus Talbotus In Ecclefian

erexit parochialem, Obiit tandem Donatu6 Maii 1074 , & in Ecclefia fua fepukus eft

Canonicos fecularcs hujus Ecclefias Lauren-

tius Archiepifcopus Dublinienfis in Canonicoi

mutavit regulares ordinis Aroacenfis , circj

annum Domini 11 63. Laurentius hic, necnor

Richar-

HIBERNICJE.Richardus cognomento &tVQtt%tbo\o ComesStrigulienfis, Robertus filius Stephani & Rei-

mundus CrafTus, iive le Gros, Ecclefiam am-plificare aggrefli, Chcrum fuis fumptibus xdi-

ficaruntj cum campanili & duabus capellis3una

S. Edmundo Regi & Martyri, &: S. Marias quap

dicituralba, dicata , aitera, S. Laudo. Inter

Benefa&ores primarios 3 numerantur etiam

Laurentii tres proximi fuccefibres, Johannes

Cominus fcil. Henricus Loundres tk LucaS

quidam, qut ante infulas fufceptas Decanus

fuit S. Martini Londini & Thefaurarius Gxr-

derobx, five a fynthefi Henrico III Regi An-gliae. Neque praetermitti debet Johannes

deS. Paulo illius itidem Sedis Archiepifco-

pus 3 qui paulo ante obitum 3 obiit autem 9

Septembris 1362, totum Presbyterium , una

cum ipfa ( quam hodie ceruimus) carhedra

Archiepifcopali > fuis fumptibus extruxit.

Saxo is coopertus marmoreo , aeneis laminis

ornato , tumulatus eft, in fecundo gradu3 an-

te fummum altare , iicut in teftamenco fuo

mandaverat. Hujus Eccle/iae Priorem Sc con-

ventum Henncus VIII Rex Angliae in

tDecanum &: Capitulum convertit 3 anno

1541.

Vublinii 5 E. Johannes Cominus ( de

S* Patricii. quo fupra diximus) Eccle-

fiam hanc fpecioiillimam

S, Patricio dicatam in auftrali llrbis fubur-

bio 3 veteri parochiali Ecclefia ibidem de-

molita , conftruxit &t dotavit, circa annumDomini 1190 , in qua XIII coilocavit

Praebendarios , qui numerus pofterionbus

temporibus au&us eft ad XXII. Is Bullam

X 3etiam

4

gio ANTlgV IIAIESetiam a Lucio III Pontiiice obtinuit, datarr

Veiietri, Idibus April. Indi&ione 15 11 82, in

qua3inter alia privilegia Sedi Dublinienii con-

ceffa., ita legimus 5 Sacrorum quoque Canomm,

autkoritatem fequentss^ Statuimus ut nvllw Ar-

chiepifcopusjvel Epifcopw^ ahpjjHte ajfenfu Bub&m-

enfis Archzepifcopi-, fi *n Epijcopatu fuerit in Di-

ocefi Dubtittienfi, Conventw celebrare^ Caufas &Ecciefiaftica negotia ejufdem diocefis , nifi pei

*Rornanum pontificem , vei Legatmn ejm, fvrrii

eidem injunHum 3tra&are pr<efumat. Exem

plar hujus Bullae habetur in antiquo Regeftc

Dublin. vocato CREDE MIHI, fol

80. b. Atque ex hoc privilegio, initiun

fumpfit controverlia illa3 five acris 8c diutur-

na concertatio inter Archiepifcopos Arma-

chanos & Dublinienfes. An Armachanus ha.

buerit jus Primatiae , Bajulationis Crucis

Appellationum 8c Viiitationum in Provincii

Dublinienfi 3 quae per aliquot annorum cen-

turias poftea duravit. Sed redeo. Collegiatan

hanc Ecclefiam Comini proximus fuccefToi

Henricus Loundres five Londinenfis in cathe-

dralem erexit, unitam (inquit Johannes Ala-

nus Archiepifcopus Dubiin. fub Henricc

VIII) cum Ecdefia cathedrali S. Tvinitati.

in uno fponfo^ falva alteri Ecciefi* Honoris pr£-

rogativL Gulielmum fiiium Guidonis pri-

mum ibi conftituit Decanum. Prascentoren:

porro, Canceilarium Sc Thefaurarium ordi-

navit, quibus praedia & recrorias aflignavit,

Capeliam B. Mariae ibidem extruxit poftea

Fulco de Samford fucceiTorum unus , in qua

ipfe tumulo , ftatua ejus ornato^ conditus eft

anno 1271. Partem denique Ecclefiae cathe-

draiis incendio fortuito deformatam reftaura-

vit

HIBERNIC JE. 31

vit Tfoomas Minot Archiepifcopus itidem

Dublinienfis., qui porro campanile praecelfum

e faxo quadrato conftruxit , circa annumI370;,unde 8c in figillo fuoufus eft poftea ima-ginepontificali3quae manu vifa eft tenere cam-panilis eHgiem. Atqwe hxc de hac Ecclefia,

quae five laxitatem fpe&emus., iive egregiamjtru&uram Sc magnificentiam^ cxteris Hiêr-

ni'ceEcclefiiscathedralibus3 facile (ut cpinor^)

eft prasponenda.

Fern<e, E. S. Fernam urbem Brandu-Edani. bus Rex Lageniae S. Edano

al. Moedpgo primo loci

Epifcopo contulit ,, Sc fecundum Biographos

noftros., Sjnodi magnae confenfu, xMetropolim

eam totius Provincias Lagenieiifis conilituit,

circa annum Dom. 598. Qua de re, fic anti-

quus vit32 ejufdem Edani Scriptor : Magnacivitas in honore S. Ubloedog ibi crevit^qu£ vo-

catur Ferna. Deinde faUd Synodo magna in

terra Lagenenfium^ decrevit Rex Brandubh.

& tam Laici quamClerici, ut Archiepifcopatus

omnium Lagenenfium femper effet in Sede & ca-

thedra S. Moedog. Et tv.nc S. Cfrloedog a mul-

tis catholick confecratus eji. Deceffit Edanusgrandieviis , die ukinio Janiiarii anno Dom,632 , Sc m Ecclefia fua FeHienfi, quam ipfe

fundaverat -> fepultus eft. lii fucc.eflit S. Mo-lingus, di&us etiam Dairchilla, fuit enim bi-

nomius,qui fut in vita ejus legimus) confli-

tutus efi ipfe Archiepifcopus^ in Sede& cathedra

S. Moedog. A Rege jam Lagenenfium Bran-

dubhfilio Eathac conftitutum ejt^ ut Archiepifco-

patus Lagenenfium in civitate S. Moedog cffet.

IpfacivitM vocatur Ferna y qu£ efiin terra gen-

X 4 tti

tis Kenfelach. Is vero , diu ante obitum5

Praefulatum abdicavit , & vitae pertaefus eamdepofuit valde fenex 3 17 Junii 697, Temo-lingij ubiin coenobio a fe conftru&o, fepul-

tus eft. MolingumyBraccanum , Patricium

& Columbam 3 quatuor Hikernkos Trophetas

appellat Giraldus Cambrenfis3Libro 2 Hiber-

nise expugnatae , cap. 33. ubi etiam eorum Li-

bros fuo tempore extitiffe Hibernice fcriptos^

aflerit.Sed hoc obiter.Locus nomen habet(ut

notat Colganus) a Ferna Heroe5 Carili Regis

Defiorum filioîbi in pugna per Gallum filium

Mornss interempto. Intcr primarios Eccle fi#

Fernenfis Benefattores numeratur Johannesde S.Johanne 5 tam ob ftru&uras fuas, quamob privilegia Sedi fu<e comparata. Obiitisan-

no Dom, 1243, poftquammagna cumpruden-

itise Scintegritatis laude ibi pnefuiffet annos

circiter 21 3 eique bis fucceifit Galfridus de S.

Johanne, (forte frater ejus) primuminEc-clefiae Limericenfis Thefaurariatu , deinde in

Epifcopatu Fernenfi. Fuit porro Galfridus

ante Praefulatum 5 Hiberni.e Efcaetor. No-tandum hic aliquos e jam di&i Johannis prae-

decefToribus3Jofephum O-Hethe nempe &AI-

binum O-Mulloy di&os fuifie interdum Epif-

copos Wexfordienfes^ & eo ufos ftylo in char-

tarum quarundam fubfcriptionibus 5 Fortafse

animo cathedrarn hanc Epifcopalem ad Wex-fordiam

3opidum tunc temporis populi fre-

quentia Ionge celebrius , transferendi. Hoccerte conftat hunc Epifcopatum in Bulla

Lucii III Pap£ ad Jo. Cominum Archie-

pifcopum Dublinienfem 5 Weisfordenfem effe

qi&um.

Kildar£>

HIBERNICJE.

Kildara 3 E. Santtus Conkthus^ qui-

S. Brigiddt vir- btifdam Conlaidus , aliis

ginis. Conlianus ,primus per-

hibetur Darenfis Epifco-

pus 5 & Ecclefiae Cathe-

dralis l a S. Brigida adjutus 3 fundator. In

ejufdem Brigidae vita , a Cogitofo defcrip-

ta j is Archiepjfcnpus & Summus Fontifex

appellatur. Ultimunt diem claufit 3 Maii

anno 519 5 & Kildarae ( quae CelUm Robor-

is fonat) in Ecclefia fua , prope fummumaltare

?fepukus eft. Ejus vero ofTa , 281

poft anno 3 viz. anno 800, in capfulam ar-

genteam deauratam gemmifque ornatam fue-

runttranflata. Liber rubeus Comitis Kilda-

reniis (quo nixus fundamento nefcio) Lo-nium quendam primum fuiffe Ioci Epifcopum

tradit3 Ivorium ei fuccellirre,^: Ivorio, Conle-

thum : Et cx eodem (uti creditur)Iibro5idemhabet Richardus Stanihurftus, in Anglica fua

Hiberniae Defcriptione^qux in edito Holinfhe-

do extat. Sed uterque perperam opinor.

Multo probabilius eft Conlajethiun omniumprimum ibi fedem Epifcopalem "fixiffe : id

quod ita firmat Scriptor antiquus vitx S.

Brigidae , lib. 2 Dcap. 11. Conliahus Epif-

copus fancius & fropheta Tomini qui habe-

bat Cellam in aufirali parte campi Liffi 3

venit in curru ad fantlam Brigidam? & mo-

ratus efi apud eam. ghem B. Brigida Epif-

copum elegit infua civitate Kildara. In Ec-clefiae hujus ornatu & reparatione , non par-

vam impendit pecuniam Radulphus de Bri-

fiol) Briftoliae (ut opinor) in Angiianatus^pri-

mus EcclefiaeS.Patricii DublintenfisThefaura-

riusi

313

rius,- primufque Anglici getieris Epifcopus <ju

in hac fede collocatus eft. Deceffit fub ini

tium anni 1232 , cum fediffet annos vix 9Eandem Eccleiiam fatifcentem reftauravj

Edmundus Lanus Epifcopus, regnante Henrico VII. Inter Epifcopos fuffraganeos Hiber

nisE 3 ut in Conciliis 8c alibi primum habuk lo

curn Epifcopus Mideniis 5 ita fecundum iit

afferuit Epifcopus Darenffs: Caeteri fecun

duni tempora ordinationum federunt.

KiUênnU^ E. Sedes Epifcopalis Offbri

S. Canici. eniis Saigerae , quam hodi

Seir-Keran appellamus , i

Elia Carolina primum collocata eir, ubi fu

medium Seculi quintl, primus praefuit Epifco

pus Kiaranus fenior •> vir niagnae au&orita

tis3ob fan&itatem & do&rina. Quirinu tameeum fuiffe., ad quem 3 Sc caeteros in Hiberni

Epifcopos, fcripta eit Epiitola 61 Gregorii I

quae inRegefto ejufdem Gregorii, lib. 9. extat (licet Kiarani eminentia, longaevitas £

nommis iimilitudo quodammodo invitent^noi

audeo affirmai e. H<ec fedes Aghavoam in Offoria fuperiore tranilata eft > fed quo temporincertum : fortafse taraen annoDom. 1052nam ad euni annum, ita

'.Annales MSS. Lagenienfes : Templum Acbadhoa conjlruftum eft, &

Canici Scrinium ibi collocatum. Hic S. Canicus filius Laideci Pqetas iniignis, vir doctus 8

induftrius, primus fuit Abbas ccenobii Aghavoeniis a fe conftru&i, in quo etiam defun

ftusj $ Idus O&obris, anno Dom. 59^ ve

6©Oj annosnatus 72. Scripiit is vitam S. Co-

Iumbae^ & Hymnos aliquot prasterea in eju«

laudem. Aghavoam 5 iive 3 ut olim Achad-

boam.

HIBE K NICJE.

hoattt, Adamnarijus in vita S. Columbae 3 Iib.x.

cap.4, Camplum Bovis interpretatur, & Scri-

ptor vitas S. Canici D Agrum Boum^ Hinc ver6

cathedram tandem Kilkenniam, five Canico-

polim tranftulit Felix 0-T)ullany Epifcopus

OfTorienlis, circa finem regni Henrici 2 Re-

gis Angliae,. Is fundamenta videtur jeciffe

Ecclefiae cathedralis Kilkennienfis3qu« tamen

non abfoluta fuit, ante tempus Galfridi de S.

Leodegario Epifcopi , qui eam 5 fumptu non

exiguo 5 ante obitum fuum qui incidit in an-

num 1286, perfecit^ licet anteeum 5nonnulli e

praedecefToribus ^ inprimis Hugo Mapiltonus,

fabricae ejufdem Ecclefiae ftrenue incubuif-

fent. Nec hic prxtermittendus eft Richardus

Ledredus MinoritaDfuccefTorum unus^ qui in

ejufdem Ecclefe ornatu & reparatione^ mag-

num infumpfit pecuniam., fpeciatim omnes fe-

neftras de novo erexit & vitro obduxit 3 inter

quas enituit feneftra orientalis, opere tam ex-

imio adornata , ut in univerfa Hibernia^ par

ei non inveniretur* Obiit Ledredus anno Do-

mini 1360^ & in Ecclefia fua cathedrali, pro-

pe fummum altare, ad latus Euangelii5tumuIo

conditus eft. Tum 3 qui illi poft annos 100

fucceflit David Hacketus, e polito faxo teftu-

dinem campanilis erigi curavit.Item Oliverus

Cantwellus^ ordinis Prssdicatorum (qui mihi

pene exciderat) fub exitum Seculi XV 3 prae-

ter sedium fuarum Epifcopalium Aghorê 8c

Freinftonat & pontis majoris Kilkennix aqua-

rum inundatione fra&i reparationes vicariis

choralibus appropriavit Ecclefiam S.Maltae.

His addamus amcEniiTimum hujus Ecclefiae

fituni, quae e colle clementer edito, 8c urbem

modice fubjectam , & fertilifliinam reîonemadjacen-

adjacentcm, Neoroflumineirriguam, jucun-

difllme profpe&at.

LeghliH£y E. Ex Provincia Dublini-

S. Laferiani. enfi dicenda fupereft Legh-lina,*ubi Sedes cathedralis

aS. Laferiano, alias Molaifre , filio Cairelii

de Blitba conftituta cft. Educatus hic fertur

ad aetatem ufque adultam , fub S. MurinoAbbate, cui mater, quae filia erat (uti fertur)

Regis Pi&orum 3 illum inftituendum tradi-

dit. Poftea Romam profe&us 3 ibi 14 annos

tranfegit, interea D.Gregorium Sacras Scrip-

turas exponentem audivit 5 & ab eodem de-

mum Presbyter ordinatus in patriam reverfus

eft. Brevi poftea, Leghlinam pervenit3 ubi S.

Gobanus tunc praefuit Coenobiarcha ,qui ei

ccenobium fuum fponre cedens 3 fibi & mona-chis fuis cellam alibi conftruxit» Monachos

1500 Laferiani regimini hic fubfitifle tradit

Scriptor vitae S. Munnu> qui porro aflerit Sy-

nodum magnam in Campo albo habitam fuifle.

& magnam ibi ortam contentionem inter S.

Laferianum & S.Munnu , de fefto Pafchae ce-

lebrandojdie Dominico, an cum Hebraeis, de-

cima quarta Luna : Hac vero Synodo habita

uti videtur , menfe Martio , anno 630.fed fine optato fucceflu finita, Laferianus

&omam ufque denuo iter fufcepit 3 ubi Ho-norius I eum Prgfulem confecravit^& revertent,

(utin vita ejufdemLaferiani legimus)Legati-

onU in Hibernia officium commifit. Nec irritc

fucceflii y Nam poft reditum in Patriam, Paf-

chalis obfervationis ntum^ ad Honorii moni-

ta, in auftralibus Hibernias partibus reforma-

tum fuifle liquet. Vid. Bed. venerab. Hiftor,

lib,

HIBERNICJE. 3*7

lib 3. cap.3. Mortem obiit S. Laferianus 14

KalendasMajas annoDom. 638 vel 639. 8c*n

Ecclefia fua fepultus eft, In Synodo Dublinii

celebrata, fub AlexandroBicknoro Archiepif-

copo Dubhn. Dies obitus S» Lafjriani antedi-

£tus (quod obiter adnoto) necnon Dies obitu-

um (an&orum Patricii, Brigidae, Canici & E-dani3 duplicibus feftis, per Provinciam Dub-linienfem^ annumerati funt. Inter Ecclefiae

Leghlinenfis Benefa&ores primarios, habetur

Burchardus Norwegus 5 Gurmundi filiusj de

quo fupra diximus. Fuerunt & nonnulli ex

hujus fedis Epifcopis valde benefici, fpeciatim

Donatus, fub adventum Henrici 2 in Hiberni-

am , & Gulielmns aliquando Archidiaconus

Leghlinenfis, qui federe coepit anno i227,aliis

1 229, & obiit 1 25 1 . Is porro confirmavit Bur-

genfibus Leghlinenfibus praedia & privilegia^

quae Heriewinus praedeceflbr ejus iis concefle-

rat. Necpraetermittendij inter Benefaftores,

Joh. Mulganus Epifc. fub rege Henrieo VI>8c

Matthscus Sanderusjfub Henrico VIII. Legh-

lina vulgo vetus Leghlina. ditta non procul ab-

eft a Baroo fluvio 3 quem Ptolemaeus Birgum

vel Brigum vocat. Mitto hic Glendalaeham,

ubi olim erat fedes EpifcopalisâbHovedeno,

Biftagnenfis dicitur,& inBulla Lucii lllÊfif"

cofatuf Infularum) fiquidem ea regnante Jo-hanneâthedrae Dublinienfi unita eft.

h

i8 ANTIgVITATES

In ^Broyincia CaJJelienfi^

Loca & Tituli Omints & alU

dedicacionum, Ajitiquitatts.

CafielU, Ecclef. T)Oft iEngufae (Nafrachi

£. Patricii. 1 filii ) Regis Momomaeconverfionem ad Chriftia-

nam religionem, S. Patricii praedicatione,

populumCaflehenfem S.Albei & fucceflbrum

ejus Jurifdictioni^ qui Imelacae fad 12 a Caf-felia lapidem) federunt, aliquandiu fubfuifle

3

non eft cur dubitemus : qua de re poftea plu-

nbus 5 cum ad Imeiacam perventum fuerit.

Quis autem primtis fuerit Ecclefiae CafTelien-

fis £pifcopus3 haud facile quis defignarit. DeCormaci Culinam filio, Rege Sc Epifcopo

Caffelienfi, fub initium Seculi decimi^ fupra

fuse diximus. Is certe tanquam fundator3 vel

faltem reftaurator Ecclefiae cathedralis vulgo

habetur. Et memoria proculdubio Antifti-

tum CafTelienfium ante eum , perquam exilis

fupereft. Ecclefiam ejus, poft novam (ut au-

guror) reftitutionem, folenniter confecratamfuifle^ &: £ynodum ibi habitam anno 1134*tradunt Annales Prioratus Infulae omniumSan&orum. Gaeterum Ecclefiam novam circa

Anglorum ingrefTiim, fub Henrico noftro fe-

cundo5 a fundamentis ibi excitavit DonaldusO-Brien Rex Limericenfis 3 quam &pr«diisditavit^ veteri Cormaei Ecclefia in capellam,

vel

HIBERNIC jE. 3tp

Vel domum Capitularem 3 ad auftrum Choriconversa. Is porro Sedi Caflelienfi Iatifundia

non pauea elargitus eft, cui alia ltidem in Tu-emonia poftea contulit filius ejus Donatuscognomento Carbrac , & inter caetera3 duas

infulas Sulleith 8c Kifmacayl appellatas. Hancdonationem confirmavit Johannes Rex An-glia?5 d Septembris 1215. Sed redeo. Poftan-

nos deinde plus minus 200, Richardus Hedia-

nus Archiepifcopus CafTelienfis Ecclefiam

hanc vetuftate fatifcentem reftauravit. Au-lam praeterea vicariis fuis choralibus conftru-

xitîifque praedia quaedam dedit vocata Gran-ge-Connel 8t Baon-Thurlisbeg. Ecclefia ipfa

extra urbem (ita 3 colle petrofo praecipitio-

que munita eft-> fed ventis, ob fublimem fitum,

nimis expoiita.In afcenfu ad eam^faxum gran-

diufculu memini me juvenem vidifTe5 ad quod

(uti ferebant incolx) novus quifque Rex Mo-monise, pro more5 edicto publice promulgato,

olim declarabatur. Eft Sc alia Cafielia di&a

olim Cajfel-irra, in Conatia3cui primus prae-

fuit Epifcopus S. Bronus , qui mortalitatem

exuit anno 5 1 2 ^ qnod ide6 hic monendumduxi, quia non defunt qui opinentur Bro-

num hunc Epifcopum fuiiTe Ca/Telienfem in

Momonia.

Imelac<e z E. S. Poft Caflfeliam memora-Alhen bitur Imelaca 3 al. Imleca-

Ibair, SedesEpifcopalisan-

tiquiffima, in regione amcena & fertili fita 3 &ampliffimis olim ditata pnediis 3 ubi & urbs

crat olim celeberrima^ quas tamen paulatim in

exiguum viculum decrevit. Huic loco maxi-

.mumfuit decus S. Albeus di&us alter Patri-

cius5

1320 ANTIgVlTATE S

rius,& MomonienGu poftPatriciu fecundusPa-

tronus 5 qui dum Euangelicarn do&rinam ii

Hibernia dirTeminaret 3conatibus ejus ita Deubenedixit^ ut quamplurimos ex nobilitate 8

plebe^ tam docendo, quam vitae exemplo, ac

fidem Chrifti converterit. Tota demum In

fula his pietatis officiis3 peragrata, Ecclefian

fuam cathedralem fixit tandem Imelacaejuxt;

Lacum jam fere exiccatum. Author antiquu

mihi anonymus, qui vitam S. Colmani Dromorenfis Epifcopi defcripfit, Epifcopum voca

Imblicenfem^fapientem ac religiofum virum.Ad>dit porro Colmanum apndeum divinarum fcrip

turarum fiudiis^ jejunio^ & orationi atque vigi

liis fedule infljientem 3 aliquot annis dociler

manfffe. Verumenimvero , S. Albeum totiu

Momoniae conftitutum fuirTe Archiepifcopumhis verbis diferte aiTerit vitse S. Declani Scri

ptor3adhuc (ut opinor) ineditus : Commanentesin civitate Caiffyl^ S. Patricius 5

S. Albeus

fanclufq', Veclanus^cum multis fanffis fuis difcipu

lis^ apud Regem Engufam^ multa bona rigon

Chrijiiani conftituerunt. Et ibi Rcx z/Engufa 6S. Patricius cum omnipopulo ordinaverunt Archiepifcopatum Mumenix incivitate & infede SAlbei) (qui tunc ab eifdem Archiepifcopus ordi-

natus ejt)per Seculum. Ita ille. Item Scripto

vitae S. Albei 5 Ckm B.Albeus (inquit) audij

fet quod Patricius Regem Memonenfium Enguf

fumfilium Nefrich converteret ad Chrifium^ &effet cum eo in civitate Caffel, Venit ut eos falu-

taret. Rex autem & Patricim gavifl funt in adventu Albei)& ille e(i gavifus eos videns.Ibi ver

accepit PatriciumMagijirum fuum S.Albeus^quit

valde erathumilis. Tunc Rex Engus & Patri

cius ordinaverunt) ut in civitate & cathedra SAlbe

tilB&RNICJE. 32

Albei effet Archiepifcopatus omnium Memo-nenfium femper. Quo tempore S. AlbeusEuangelium in Hibernia pnedicare coepe*rit^ controvertitur. Sunt qui tradant inChriftiana religione propaganda , operamibi fedulo cum navafTe

y ,ac mnltos adChrifti iidem convertifie, ante San&i Pa-tricii adventum in Hiberniam. Sed udsillorum fententiae adhy?remus 5 qui enm S.

Patricio pofteriorem ponunt. Vide, 6. pla-

cet^ quse diximus in Annotationibus 110-

ftris ad Opufcula S. Patricii : qurbus 8c

hic addere iiceat Albeum Presbyterum or-

dinatum ab ipfo San&o Patricio^ id quoddocet Tirechanus Scriptor antiquus 3 Li-

bro 25 de vita Sanfti Patricii. Item e jamdi&a vita San&i Albei intelligimus pue-

rum eum fuifle 3 dum Palladius a Cele-

ftino Pontifice miflu^ in Hibemia mora-retur , & ab eo baptizatuni. Palladium ve~

ro in Hiberniam pervenifie anno Domini

43 1 , unico folum anno ante S. Patrici^

uni, dottis fatis eft notum. Sed haec obi-

ter. Hic talis tantufque vir deceffit tan-

dem grandaevus y integris tamen animi &corppris feniibus, 12 Septembris anno Do-inini 527 5 vel r ut alii volunt 5 541 , &in Ecclefia fua Imelacehii fepultus eft. Irae-

lacam direptam, &: mitram S. Albei y ibi

magna cura , per multa fecula aflervatam,

a latrohibus combuftam fuiiTe anno 11 23,

tradunt Annales Ukonienfes. Huic fedi

tunc praefitit Madmorda Epifcopus,

qui

fuga evafit* Ad reparationem &: orna-

tum Ecclefiae D poft annos deinde 120 5

( nam in.ermediis temporibus nihil ad

Y rem

U 1 Z A 4 JL/ J

rem comperi^) Chriftianus fucceflbrum unus

valde intentus fuit. Obiit is anno 1249. Ime-

lacae etiam Collegium nefcio quod erexit

Thomas Hurlaeus Epifcopus3tempore Regis

HenriciVIII.

Limerich £• Hanc Ecclefiam cathedra-

B.cMari* Virg. lem extruxit & dotavit Do-naldus O-Brien Rex Lime«

ricenfis, (de quo fupra , in CafTeha,) circi

Anglorum adventum in Hiberniam. Eft verc

Limerici aedes facra vulgo dicta S. Munchi-

ni Ecclefia3nunc parochialis, fed olim (ut fe«

runt) cathedralis, a S. Munchino primo Limericenfi Epifcopo fundata & ab Oftmannis po-

ftea reftaurata. De hac re quaerant alii. Quiautem ifte Munchinus fuerit non parva quae-

ftio eft. Sunt qui opinentur hunc effe illun

Mancenum quem Jocelinus , cap. 59, virun

appellat religiofnm & optinte in Scripturis exer

citatum^qutmque S. Patricium Amalgaidi Regis Conatiae fopulo^ a fe tum noviter ad Chri

ftn converfoj praefecifTe afTerit. Sunt alii qui minus probabiiiter cum Mancheno illo confun

dant3quem Annales Ultonienfes Abbatem vo

cant de Mene-drochit , & obiifTe docent ann<

65

1

5 vel 65 2. Hujus Mancheni obitus memoria defignatur ; fub nomine Manichfi fapienuHibernienfis , in Libris de Mirabilibus Scrip

turae, a quibufdam S. Auguftino perperan

adfcriptis.Non abhorret norac,& tempora ex

acte conveniunt.Vid. lib. 2 cap.^.tom^. Operum S. Auguftini. Feftum S. Munchini Limericenfis agitur die 1 Januarii. Poft Munchinuinter Epifcopos hujus fedis celeberrimus fui

Cille al.Gilbert.inHiberniaLegatus Pontificis

cuju

HIBERNICJE. 323

cujiis fxtat de flatu Ecclefia libellus cir-

ca annum Domini 11 30 defcriptus. Sed re-

deo ad Ecclefiam cathedralem Limericenfem,

cui 5fubinitium Seculi XIII 5

valde beneficus

fuit Donatus O-Brien loci Epifcopus. Inter

alia, Decano & Capitulo Prsebendas afligna-

vit 3acde Ecclefiae fuas Liturgia^ 8t Canonico-

rum privilegiis , Conftitutiones quafdam or-

dinavit. Porro isfuit (nifimefallo) qui Deca-

natum ipfum &:Capitulum erexit : Atque ut

illuftris fuitgenere, ita eruditione^ prudentiS

& liberalitate illuftrion Ejus opera multunl

ufus eft Rex Johannes in rebus fuis Hiberni-

cis h Et officium certe fibi demandatum, e£

ftdc & folertia exequiitus eft, ut magnamindegratiam apud Regem comparaverit. Nume-rum Pnebendarum auxit poftea Hubertus de

Burgo Epifcopuskidem Limericenfisj qui de-

ceffit 14 Septembris 1250. Proximus ejug

iucceffor Robertus delmelaca Decanatuiap-

propriavit Ecclefiaftica beneficia de Carnarthy

&Rathfiward,i\t ex Ecelefiae Limericenfis Re-

gefto didici. Neque hic prseterniittendum*

fubexitum Seculi Xll?vel initium infequen-

tis> Epifcopatus Limericenfem 8c Cathayen-

fenij Rye de Infula Gatha coaluifTe.^ llrbsipfa

totius Momoni«e pulcherrima hodie vulgo Li-

mericum nuncupatur D olim vero Lumniacum

& Hibernice Lumneach^ unde & loci Epifcopi

Lumnicenfes vel Lumnicani olim di&i. Quofpe&at Diploma hoc a jam difto Donaldo^cir-

ca ahnum 1 194, Bri&io Lumnicano ^t Lime-

ricenfl Epifcopo conceflum : Vomnaldus Rex

Lumnicenfis> Vniverfis T)ei fidelibus tam pafen-

tibus quamfuturis^Salutem. Non lateatVniver-

fitatcm veftram nte donkffe Brittio Lumnicano

Y 2 Epfcofo

Epifcopo, fuijque fuccejforibus y CleroqueS. Ma*

ri£ Lumnic£ y in liberam & perpetuam elee-

[odiewoCynam^terram ^lmungram, & terram Ivam-

\ngarct. nacham > ab arcu videlicet Imungram , vfque

adterram Imalin^& avado Ceinu , ufque ad

flumen Sinan^ cum omnibus appenditiis fuvs. Vt

autem ratafith^c eleemofyna^ Sigilli meiim-

preffione eam confirmo. Tefte Vomino Matthô

Caffil. Archiepifcopoy& Ruadriua Gradei. Ci-

vitatis maxima partem->divifo alveo, circumlu-

it Shenanus Hibernicoru fluminum praecipuus,

Ptolemaeo Senus,dequo Alexand. Nechamus,

Fluminibus magnis Utatur Hib-ernia^ Sineus

Tnter Connatiam Momoniimque fluit:

Tranfit per muros Limenci^ Knock-Patric illum

Oceani claufumfub ditionevidet.

Caftro praeterea , tormentis majoribus in-

ftru&o, urbs munita eft,& moenibus firmiffimis

obvallata^prsefertim qua flumine non defendi-

tur. Sed hocobiter. Sunt qui Lumneach in-

terpretentur locum denudatum expaftu equorum,

Quam vere viderint alii.

WaterfordU) E. OftmannisWaterfordien-S. Trinitath. fibus, poftquam religionen

Chriftiana amplexi fuifTent

confultum tandem vifum fuit urbi Epifcopunpraeficere. Ad hoc itaque munus, Malchunquendam virum probum delegunt, monachunquandoque Benedittinum Wintonienfera , &in Angliam mittunt anno Dom. 1096 , ab An-felmo Archiepifcopo Cantuarienfi confecran-

dum. Literarum in ejus gratiam confcri-

ptarum exemplar extat apud Eadmerumir

HIBERNICJE,in Hiftoria fua Novorum* Malcho deind«confecrato Sc Waterfordiam reverfo, Ecclefia

haec cathedralis ab eo Sc Oihnannis populari-

bus fuis conftru&a eft. Praediis eampo(tea,Jo-

hannes Rex Angliae,fub initium Seculi XI II,

ditavit, cujusporro tempore, (ut opinor) Ec-

clefia Waterfordienfis primum habuit Deca-

num. PoffelHones Decani &c Canonicorumiigillatim expreflas confirmavk Innocentius

III Papa^ anno 1210 3ut ex ejus Epiftolis , a

Francifco Bofqueto , J. C. Tolofce Te&o-fagum editis anno Dom. 1635 3 intelligimus.

Ecclefias chorum Sc prefbyterium teftudine

d\e laqueari fornicatoornarunt Nicolaus Co-minus Epifcopus &c Robertus Lbiribardus

Decanus , anno 1522. Neque hkomicten-dum Decanum & CapituJum hujus Ecclefiae

anno 1463, abEdwardo IV reg* Angiiae y in

augmentationem divini cultus ibident (uti verba

funt chartae ) facultatem impetraue fundos

acquirendi ad annuum valorem ioo marca-

rum. Hattenus de Ecclefia cathedrali^qiias ut

originem fuam debet Oftmannis^fic & ipfa ci-

vitas Waterfordia^quae ad Surii nobiliflimi flu-

minis ripam auftralem fita, inter celeberrimas

totius Hibernice merito connumeranda eft^five

opes & frequentiam fpe&emus, {i\& portus o-

portunitatem. Adnominis Etymon quod at-

tinet, exoticam plane oftendit originem; NamFluminis vel aquae traje&um fonat : Hibernis

autem &: Britannis Vortlargi vocatur.

Lifmor* 3 E. San&iis Carthagus vulgo

S.Carthagu di&us Mocbudu, patriii Mo-moniefis,Abbas fuit primum

celebei rimi coenobii Rathenienfis^ ubi Sc nrae--

Y z fuit

fuit annos 40^ fed ex eo tandem a Eilatmachc

Rege pulfus5primus Ecclefiae Lifmorenfis eva-

lit Epifcopus. Eccleliam cathedralem^nec non

Scholam infignem ibi conftruxit, in qua muki

olim Philofopjiiam veram profitebantur. Mor-

tem obiit poft multa fanttitatis edita figna.

14 Maii anno 6383 vel, ut alii habent, 637, &Lifmorae 3 (quae Sepimentum magnum figniii-

catj in Ecclefia fua fepultus eft. Scholam Lif-

morenfem ad tempus rexifie dicitur S.Catal-

dus 3 poftea Tarentinus in Italia Epifcopusâd

quam undique ex finitimis ac remotvs regioni*

hu*} innumeros fene homines confluxifle refert

in ejus vita, Bartholomaeus Moronus3 id quod

oftendit etiam ejufdem Cataldi Ofncium.

Ca&terum hfnc inter alia colligere licet Catal-

dum non anno 170^ Moronus habet3neq; fub

initium Seculi fextiût Alexander ab Alexan-dro & Antonius Caracciolus voluntj fed fub

medium potius Septimi claruifle 5 poft obitumnempe S. Carthagi Scholae Lifmorenfis fun-datoris. Hanc opinionem firmat multitudoea credentium in Hibernia, S. Cataldi aevo, a

Morono memorata 3 quae ad Seculum fecun-dum fine dubio referri non poteft. SiquidemHibernia^ eo Seculo & diu poftea, Ethnicifmi

tenebris obvoluta jacuit, Sed haec obiter. Ec-clefiam cathedralem reftauravit Cormacus R-lius Mureti Rex Momoniae 5 circa an. 11 30.

Vicarios chorales ibi primus inftituit & dota-vit Gpffinus Chriftopbori Epifcopus Lifmoren-fiS} circa annum 1230. De tempore ereftionis

Decani $c Capituli nihil mihi conftat. Librumhabuit haec Ecclefia le&iflimum ^ de ejus Ju-ribus

3 & Benefa&orum Donationibus^ quemcompofuit Thomas Purfellus Epifcopus Lif-

morenfis

HJBERNICM.morenfis&: Waterfordienfis, anno Dom. 14S7.Atqui, magno Ecclefiae detrimento, Liber ille

igne fortuito combuftus eft,circa annum 1612»Ux duae Sedes , Lifmorenfis inquam Sc Wa-terfordienfis realiter (ut loquimur) unitae fu-

erunt 8cconjnnd« ab Innocentio VI Pontifi-

ce, anno 1363. Primus utriufque Sedis Epif-

copus poft unionem fuit Thomas quidam5 qui

*e Canonico Lifmorenfi fattus eft Lifmorenfis

Epifcopus an.i358j& Rogero Cradoco Mino-rita Epifcopo Waterfordienfi ad fede Landa-venfem in Wallia tranflato an. i^ûtriufquefedis unionem,a jam di&o Innocentio VI,pau-16 poftea obtinuit. De antiqna Urbis Lifmo-renfis celebritate, Corollarii loco, audi vetu-

ftum vitae S. Carthagi fcriptorems Egregia &fanfta civitas eft Lefsmor : cujus dimidium efi

Afylum^ in quo» nulla mulier audet intrare y fed

plenum efi Cellis & Monafieriis fanHU : Et mul-

titudo virorum fantlorum illic manet.Viri autem

religiofi ex omni parte Hibernia j, & non folkmy

fed ex Anglia & Britannia confluunt ad eamyvolentes ibi migrare ad Ckrifium. Et eft ipfaci-

vitas pofita fuper ripam fluminU quondam dicfi

Nemy modo autem Aban-mor^ id efi amnis mag-

nus> in plaga regionis Nan-Defi. Hunc fluvium

Ptolemûs Dauronam vocat, Nechamus Aven-

wor dequo itaille $

Vrbem Lifmor pertranfit flumen Avenmor,Ardmor cernit ubi concitus tquor adit.

Nunc Anglis alicubi 55j03t)-feater, i. Aqualata, alicubi fl5kcfe-tMter>five Aqua nigra di-

citur. Adeo verum eft illud Claudiani, lib.2,

in EutropiumjY 4 £=—gjjii

,28 A N 1 1 g>JJ 1 1 A 1 £ <>

Quid non longa valebit

Immutare dies ? &c.

Ardmora ipfa5 ab editiori fitu fic di&a 3 Se-

des etiam olim erat Epifcopalis , aS. Declano

pnmo loci Epifcopo , in Ecclefias Hibernicae

infantia conftituta, fed poft Anglorum adven-

tum in Hiberniam^ cathedrae Lifmorenfi unita.

CorcagU) E.

S. Barri> al,

Tinbarru

Proxima dicetur Corca-

gia3ubi S. Earrus3

alias Fin-

barrus, five Barrus albus^di-

ftus etiam anteaLochanus3

in Conatia ortus 3 primi s praefuit Epifcopus.

Ecclefiam cathedralem is ibi loci fundavit ine-

unte Seculo VII 5 Sc cum annos fediflfet i75vel

fecundum alios foliim j 5Clortae 3 quae Cor-

cagia 15 circiter mllliaria diftat, 7 Kalendas

O&obris, amicis circumftant ; bus ,placida

morte obiit : Quo autem anno obierit noneft omnino certum. Corpus ejus Corcagiamdeportatum , ibi in Ecclefia fua > honorifjce

fepultum eft 5 & OrTa,nefcio quam diu poftea,

capfulae argentese indita. E]us eft Epiftola Al-cuino attributa, de Ceremoniis Baptifmi, fi

Dempftero credimus. In coemeterio eft cam-panile a Templo parum diftans3

quod aliqui ex-

iftimant Oftmannorum Corcagienfium fuiiTe

opus3& pro fpecula vel loco ubi excubiae age-

bantur ab ns primum ufitatum. Inter Benefa-

ftores Ecclefiae primarios, numerantur Gilla-

jEda O-Mugin Epifcopus Corcagienfis,qui na-

turie debitum perfolvit vaide fenex5 an. Dom.1173, ejufqueproximi fuccefTbres Gregorius& Reginaldus. In hoc tra&u Ptolemsei setate

Coriondi

HlBERNICJE. 32,

Coriondi habitarunt , ecrumque ncminis ve-

ftigia quaedam retinere videtur Corcagia,

quag &: olim ditta Corcagia magna, nifi quis

nialit ab Hibernico Cofiorc ,quod locumpa-

luftrem fonat , fluxhTe. Notandum hic ve-

teribus Hibernicis ufitatiflimum , ut C li-

teram in fine di&ionis , in afpirationem

verterent , & aliquando etiam in initio dir

ttionis.

Clona , E. Colmanus ille filius Le-S. Colmani. nini, S.Finbarri difcipulus,

vir doctus & pius,primus

fuit Ecclefias Clonenfis Epifcopus 8c Funda-tor. Conftructionis hujus fit mentio,in vita S.

Brendani Abbatis Clonfertenfis , his verbis;

Erat hic Colmanm filius Lenini vita atque do-

ftrinti , inter fanctos , pracipum. Ipfe fundavit

Ecclefiam Clonenfem ,. gua eft hodih cathedralis

& famofa in partibus Momonia. Claruit is Se-

culo VI, fed placide tandem in Domino ob-

dormivit, an. 60^ Novembris 4. Hanc fedemper obitum Adami Paj, vel Pj, vacantem an.

i430,Martinus V Papa contulitjordano Can-cellario Limericenfi : Et Jordanus hic non ita

diu poftea , poft obitum nempe MilonisEpif-

copi Corcagienfis , realem ntriufque Sedis

unionem obtinuit. Clona latibulum fonat.

Hxc in antiquo Provinciali Romano Clu~

ain-vanian , ab Hiftoricis Hibernicis Cluain-

vama appellata , inagro Corcagienfi lita eft,

non longe a mari Vergivio. Expolitionem

pofterioris partis dicYioms , fc. vama , melius

inftrucYis relinquo. Ex hujus feHis Archivis

antiquis,nunc folum(quod egofciam) fupereft

Rotulm^qncmPipamColmani vocant, inchoatus

anno

0? C"^'

anno 1 364, terapore Johannis Swafhami Carmelitae, S.T.D. tum Clonenfis , poftea Bangorenlis in Wallia Epifcopi.

Kojfe^ olim San&us Fachnanus 3 vi

Rofs-ailithri, fapiens &^ probm , fut eur

E. S. Fachnani. vocat Scriptor vitae S. Mocoemogi) claruit ineunt

SeculoVL De eo, ejufque coenobio & nobi

Schola RofTenfi3prope mare Vergivium, alit

diximus. Quando autem Ecclefia cathedral:

ibi ere&a fuerit 3 aut quis primus extiteri

ejufdem Epifcopus, haud certo conftat. NopoffuiB tamen non exiftimare Fachnanum ip

fum primum fuiffe Epifcopum Roflenfem £

Ecclefiae illius cathedralis fundatorem. I

Martyrologio certe antiquo, ad 14 diem Augufti, quo die memoria ejus celebratur^ Epif

copu eum diferte appellatu comperi. De anti

quis hujus Sedis libertatibm>irreccisMarif fc

five naufragiis,8cc. Vide Inquifitionem, in Archivo Curi£CapitalKBanciJ)ub\imiyan.29.Ed

wardil^ membr.2i.a,incaufa Laurentii Epi(

copiRoflenfis.Atq; obiter hk notammRos vi

ridantem planitiem, vel 3ut alii voluntêrieet

fignificare, & î/it^r^peregrinatione^quod lo

cus olim peregrinationibus frequentabatur.

Laonie 3 E.

S. FUnnani.

Laonia vulgo KilUloeôccidentalem Shenani ri

pam fita, fnon procul a ca

taratta, qua fluvius impeditur, qu6 minus ul

terius navigia deferat) nomen habet a S. Molua Abbate ^

qui ibi aliquandru vixit , fub fl

nem Seculi VI. Atqui ejus difcipulusS.Flan

nanus Theodorici Regis filius y Romae a Jo«hanw

Hl BiL KNIC JE.

hanne IV. Pcntifice confecratus, primus fuit

hu jus fedis Epifcopus. Eo fedente, Pater ejus

Theodoricus Ecclefiam Laonenfem multis

praediis dot»vit 3 ac mortuus tandem anno-rum plenus., in eadem, afilio Flannano3 folen-

niter fepultus eft. Inter hujus Ecclefiae Bene-fa&ores 3 numeratur etiam Moriertachus 0-Brien Rex Hiberniae 3 qui e vita migravit 6

Idus Martii 1120 , &: ficut vivus mandaverat,

in eadem Ecclefia fepultus eft. Nec filentio

praeteriri debet, ex eadem familia^ DonaldusO-Brien Rex Limericenfis, de quo fupra ,. obIargitiones non folum huic Ecclefiae^ fed quam-plurimis etiam aliis conceffas , ab Hiftoricis

multum celebratus. Sub finem Seculi XII,

Sedes antiqua Rpfcraeenfis huic cathedrae ad-je&a eft & unita. Ibi Johannes Rex Angliae

caftrum erexit^ ex affenfu Cornelii O-HeneyEpifcopi Laonenfis : Sed ipfum ManneriumRofcraeenfe permutavit poftea Matthaeus 0-Hogan , unus e Cornelii fuccefToribus , cumEdwardol Rege Angliae anno Dom.1280, propraediis quibufdam prope novum Caftrum in

agro Dublinienfi , quae anno poft 148, vide-

licet anno Domini 1428, qui tum praefuit Epi-

fcopus , Donatus CMac-Cragh permutavit

cum Gulielmo fin (five albo) fitz-Keuher ,

pro villa de Hamonfton , apud Limericenfes.

Mannerium vero Rofcraeenfe ("ut ad illud re-

deamus^) Edwardus Primus^ ar&o 1281 , Ed-mundo Butlerc contulit, poftea comiti Caric-

kiano. Utcunque3hac utriufque Sedis unione,

Dioecefis Laonenfis^ admodum fpatiofa evafit,

ita ut 116 plus minus Ecclefias parochiales

praeter capellas contineret. Ad Ecclefiae Rof-craeenfis primordia quod attinet , certiffimum

eft

33

33 2 A n i i gzy l i a i Jb x

eft S. Cronanum Epifcopum , vel, nt alii vo-

lunt PAbbatem primum ejus fuifle condito-

rem. Frontifpicium ejus ad occafum (pro loci

paupertate) fatis fpeciofum eft.#

Ardferta^ E.

S. Brendani.

Sedes haec Epifcopalis fi-

ta eft in Kerria regione3

olim Kerrigia di&a 3 quapatria fuit S. Brendani Abbatis Clonfertenfis.

cujus memoriae haec Ecclefia dicata eft. Is at

ineunte aetlte, in hac fua patria 5 bonis literis,

fub*Erto Epifcopojoperam dedit, donec adul-

tus , impetrata venia 5 in Conatiam profe-

&us eft, ad S. Jarlathum Epifcopum^ fub quo.

Theologiae ftudio naviter ad tempus incubuifle dicitur. Orationis longiufculae S. Bren-dano attributae exemplar habeo MS.cujus ini-

tiumeft: T>ews omnipotens , Pater^ Filius &Sfiritus Santfus. Id quod a me libentius hi(

memoratur, quia Oratio ipfa nondum typi;

mandataeft. Atque hsecdeS. Brendano» Ari

vero Ertus iile hujus Ecclefiae fuerit Epifco-

pus, non facile judicari poteft, FuiiTe tamervix eft curnon exiftimemus, donec tempus ve-

ritatem in lucem extrahat. Habitatio ejui

fixa in Kerria hoc innuere videtur : Et ipfo<

Epifcopos Ardfertenfes (ufc hoc non omit-

tam) nonnunquam Kerrienfes di&os, tam es

Hiftoricis Hibernic^s3quam ex Archivis pub-

licis didici. Ardfert fignificat locum editun

mirabilem 3 vel ut alii interpretantur, Altitu-

dinem miraculorum, Sed vulgo nunc dicitni

Ardart.

Fenabor*}

HIBERNICM. 3331

Fenabor£> E. Po(t has , recenfebitur

S.Fachnani. Fenabora, vulgo Kilfeno-

ra 3 in agro Clarenfi (oiim

Tuemonia) fita, in Baronia nempe de Cor-cumro, Oceano occidentali pulfata. Hujufce

Sedis Epifcopum di&um etiam Corcumro-thenfem notat Johannes Clinnus, in Divilione

Sedium Epifcopalium , ad finem Annaliumfuorum. Quo tempore, &: a quo condifa fu-

erit Ecclelia cathedralis , nihil (quod fciam)

certi extat. Sufpicetur fortafse aliquis S.

Fachnanum 3 de quo fupra , eam primumexcitafle. Qup. de re quaerant alii. Epifco-

patus ifte , ut totius Hiberniae minimus 5 cui

nempe 13 tantum parochiae fubje&ae^ ita Sc

inter paupernmos femper numeratus eft.

Ad reliquas Bafilicas inftituto ordine 5 jam

pergamus.

**amm*aa^'

ln

34ANTIgV ITATE S

In ^Provincia ûamenfi^

Loca & Tituli

dedicaiionum.

Ongina & diU

Amiqmtaies.

Tuant£y Ecclej. - Primus Epifcopus qi

B. MarUVirg. Tnam^ (olim Tuaim-dagualand) fedem fixit cathe

dralem/uit S. Jarlathus Logx filras 3qui claru

it fub initium Seculi Sexti. Qnippe qui S

Brendani Abbatis Clonfertenfis Praecepto

fuit, ut ex ejufdem Brendani vita intelUgimus

vir do&us^ & in quo pietas & morum candocum do&rina certabant. Deceffit dierum ple

nus 26 Decembris, fed quo anno non comperi. Extant fub e jus nomine vaticinia qusedamde fucceflbribus fuis in fede Tuamenfi, quorum exemplar habeo MS. fed quamfidemme-reantur, aliorumfit judicium. Offa ejus, dii

pofr obitum^ quaefita & inventa5 in Scriniun

argenteum tranflata funt, & Tuamae repofits

in Ecclefia Bve Capella, quae inde vulgo di£te

eft Temple-ne-fcrin, id eft 3 Templum Scrinii-

Poft aliquot deinde Secuk , videlicet circa

annumDom. 1152, Ecclefiam cathedralem de

novo condidit, a Tirdelvaco O-ConnerRegeHiberniae adjutus , Edanus O-Hoifin primus

Archiepifcopus Tuamenfis, faltem qui primus

pallio ufus eftj Nam aliqui e praedeceflbribus

ejus3 ab Hifioricis Hibernicis, paflim appellati

funt Archiepifcopi, quamyis Pallio nonin-duti.

HIBERNICJE.33

duti. Edanus hic> ob morum fuavitatem ce-

lebratuSj obiit {cncx anno Dom. n6i 9 8c in

Ecclefia fua cathedrali conditus eft, ubi,faxo

quo tegitur , Epitaphium Hibernice infcrip-

tum legitur, in qno Jarlathi Comorbanus^ fivc

fucceffor appellatur. Caeterum hanc Eccle-

fiam Edani fuccefTores, novo conftru&o Cho-roj in navem Ecclefi* poftea converterunt.

Inter eos, Thomas O-Conner Ecclefiae valdc

beneficus fuifTe perhibetur : qui porrb fedi

fuae3 ab Henrico III Rege Afigliae 5 nundinasimpetravit 5 Tuamse quotannis 28 Decembris& 7 diebus infequentibus habendas. Ad Sedes

quod attinet quae Cathedrae Tuamenfi unitae

fuerunt 3 Prima erat Maionenfis, Rvc Magio-nenfis 3 tempore Felicis Ruadani Archiepif-

copi annexa, poft obitnm nempe (ut opinor)

Celeftini alias Ccele O-Vubhai Epifcopi Maio-nenils, qui obitus contigit anno Domini 1210.

Secunda 3 Enaghdunenfis 3 Atqui ante ejus

realem unioncm 3 diuturnae erant olim conten-

tiones interArchiepifcoposTuamenfes & alios,

qui ejus etiam Ecclefiae jus fibi vendicabant.

Lis primum enata eft poft mcktem ThomaeO-Maley Epifcopi Enaghdunenfis. Eo enimdefun&o anno 1250 3 Florentius Mac-FIin5

eodem an.a CancellariatuTuamenfi ad Archi-

epifcopatum promotus 5 intravit in Epifcopa-

tum Enaghdunenfem 3 fede vacante^ de licentia

Canonicorum Enaghdunenfium : & retinuitjoto

tempore fuo^ temporaiia & fpiritualia diUi E-pifcopatus^ ut e Rot. Placitor- an. 34. Edw. 1.

liquet, Concorde quodam Epifcopo confecrato^

& RegioalTenfu confirmato 8 Maii 125

1

3de

injuria fibi illata fruftra conquerente. Floren-

tii proximus fucceffor Walterus deSalernâli-

quando

3° AN71 gV 1 L ATESquando Decanus Ecclefije S. Pauli Londinen

fis (quem Matthaeus Parifienfis male Archie

pifcopum vocat ÂrmachanumJ obiit Londi

ni3 in reditu a Roma5 paulo poft confecratio

nem , menfe nimirum Aprili 1258, antequar

fedem fuam vidifTet3ita ut de eo5ad hanc rem

non habeo quod dieam. Waltero defunft

fucceffit Thomas O-Conneiyle quo fupra, qu

fedi Tuamenfi fimul ac Enaghdunenfi prae

fuit annos 20. Gaeterum fedente ibidem Ste

phano de Fulburo, vetus controverfia denu

fufcitata eft,inter eum & Johannem de Uffbrd

qui in Epifcopum Enaghdunenfem ele&u<

Regium obtinuerat aflenfum Martii 16 (ftyl

Anglicano) 1282, in qua tamen UfFordi;

fuccubiiit. Fulburno defun&o 5 Nonas Juli

1288, Gulielmus de Birmingham fucceflit3cu

jus tempore Gilbertus quidam ordinis Minorum m Epifcopum Enaghdunenfem ele&us 8

confecratus 1 306, Temporalibus Epifcopatu

tandem reftitutus eft Julii 15 1308. Archie

pifcopo quantumvis invito & reclamante. Micto hic (ne longus nimis fim) Htes agitatas inte

Malachiam Gulielmi fucceflbrem, & jam di

ftum Gilbertum ejufque fuccefTores5 Jacobun

Kern£um 3Robertum Le Petit & Thoman

Malaeum. Satis erit hic indicare Malachian

Thoma Malseo Avenione mortuoanno 1328Ecclefiam Enaghdunenfem repetiifle^ & ant

obitum per annos non paucos, adminiftrafle

Atque ita tandem lis ea diuturna finita eft

Venimus jam ad Sedem Elphinenfem.

Elphin&\ E,

S* M-tri**

Elphina» five (ut alii fcri-

bunt) Elfina 5 in regiom

fertili Sc amoena,aliquantu-

lun

HIBERNIC M. 337lumfurgente fita eft, ubi Ecclefiam cathe-

dralem conftruxic S. Patricius, prope amni-

culum e duobus fontibus emanantem , circa

niedium Seculiquinti , eique prdtfccit Aficuni

monachum , magnum pcenitentiae &c aufterae

vitae amatorem, a fe in Epifcopum confe-

cratum , qui paulo poftea monachis eamimplevit. Sunt qui tradant ( quani vere

nefcio ) Aficum hunc aurificem fuifle pr£-ftantiilimum , arteque fua , Ecclefiam Ca-thedralem, operis eximii monumencis, or-

nafle. Poft multas ver6 annorum cenm-rias , nempe non ita dai poft Anglorumingrefluni , Sede Rofcomanen fi huc tran-

flata 5 hsfc Sedes ( Irlphineniis inquam )multis magnifque ditata eft latifnndiis.

Quando Ardcarnenfis , Drumclivenfis , Sc

alii ejufdem minoris not& Epifcopatus con-

jun&i itidem &: uniti fuerint , ignora-

re me fateor j Verifimile autem eft eos an-

te Anglorum adventum annexos fiiiife vel

Elphinenfi cathedrê , vei Rofcomanen-fi. Non inveniuntur certe eorum Uomi-na in Difpofitione Epifcopatuum Hiberniae

fa£ta anno 115 2, jam fopius a nobis me-morata : & ( quod miror) ipfa Sedes El-

phinenfis in di£ta Diftributione omifla eft,

unde non poflum non fufpican eam , adtempus , ante tranflacionem fcilicet pra>

diftam , Rofcomanenfi fedi fuiffe etiant

adjunttam. lltcunque, certum eft fedtmElphinenfcm > ex hiice unionibus , inter o-

pulenafilmos totius Hiberni* Epifcopatus

,

tandem fuifle numeratam, & Eccleuas paro-

chiales plus minns 79 fubje&as babuifle. Ini-

peritum vulgus loci nomen fa&um fomniat

J J

ab ingenti faxo ibi confpiciendo, quod Finni

Mac-Co o l gigantis Saxum vocant.

Clonfert£ 5 E» San&us Brendanus Fin-

B. MarU. logae filius^ S>Brendani Bir-

renfis aequalis & ftudiommcomes ccenobium Clonfertae conftruxit^ prope

Shenanum flu. anno Dom 5585 cui ipfeprae-

fuit Abbas 3 8c inquo fepultus eft, cum annos

vixiflec^. Obiit Enachdunae die Dominico3

16 Maii anno 577 , unde corpus Clonfertam

delatum , ibi fepulturae (uti diximus) tradi-

tum eft. Ejus tempore^ Eccletia cathedralis

Clonfertenfis priniiim conftituta eft. Priml

qui ibi pnefuit Epifcopi obitum 3 in Annali-

bus Ultonienfibus , ad annum 571, vel 572.

ita annotatum invenimusjJVfetf Epifcopus Clon-

fert-Brenain quievit. Inter Ecclefiae hujus Benefa&ores recenfetur vir magni inprimis no-

minisj Johannes quidam, natione Italus, Cle-

mentis I V Pontificis Nuntius in Hibernia

Athenriae ad hanc fedem confecratus^ die Do-minicoantefeftum Natalis Domini 12663 ubcum prxfuifTet annos fere 30^ ad Archiepif

copatum Beneventanum in Italia tranflatu

eft. Ei fueceilit , 111 fede Clonfertenfi , Robertus 3Monachus Benedi&inus Ecclefiae Chri

fti Cantuariae, qui ab Henrico III Rege Angli<e probatus eft 24 Septembris 1296. Sec

hoc obiter. Ad Nominis Etymon quod atti

net, Cluain-ferta Latibulum wirabile figni

ficat.

KHUIU 3 E. Muredachus ille 5 cuju

S, Muredachu memoriae Ecclefia cathedra

hs Alladenfis dicata eft., pri-

mu

HIBERNIC JE.

mus fuit ejufdem Eccleiiae Epifcopus. Ordi-

natus eft a S. Patricio, unde eum claruifle

conftat Seculo quinto ; De tem;oore ver6 obi-

tus ejus^ nihil traditum comperi. Killalla

flta eft non procul a Muado 5 al. JVfoio fltt. in

agro Maionenli , 8c ejus fedis Epifcopi ab ea

parte agri qua cingitur, ab Hiftoricis nonnun-

quam appeilabantur Epifcopi de lir-Amxl-

gaid. Antiquas hujus Sedis poflefliones con-

firmavit Innocentius III Papa , 3 Kaiendas

April. 1 198, ad rogatum Donati Epifcopi Ai-

ladenfis, Vide, i\ placet, earum Catalpgum^

in editis ejufdem Innocentii Decretaiibus

Epiftolis. '

AchonrU , E. Hanc Eccleliam conftru-

S. Comrahi. xit S. Finianus Clonarden-

fis , circa annum Saluus

53O3 locum concedente Dynafta regionis Lu-

ignienfts. Ecclefiam ita conftru&am S. Fitii-

anus mox contulit Nathio^ qui binomius fuit,

di&us vulgo Gomrahus, ai<Cruimhir^X mag-

n« fan&itatis. Hunc Scriptor vitse S. Finiani

Presbyterum foliim appellat. Ego autem non

poflum non exiftimare fa&um enm poftea fu-

iiTe Ecdelix hujus Achadeufts Epifcopiim. In

Annalibus antiquis Hibernicis, Pr&fuies hu-

jus Sedisappeilanturplerunque, a centuria in

qua ftta eft> Epifcopi Luignienfes, five Leini-

enfes. Inter Epifcopos, ob eruditionem ma-

xime ceiebratur Gulieimus Andrew Anglus*

ordinisPraedicatorunvS. Theologiae Do&or,

qui ciim hane Ecclefiam annos plus minus

6 £iibernaflet , ad Epifcopatum Midenfem

tranflatus 1380 , poft quinquennium deceffit^

in vigilianimiruS.MichaSlis Archangeli 1385.

Z 2 VuAcis

i>4-°ANil gJJ 11 j* 1 Jb S

Dyaci 9 E. Diatribam hanc claudit

S.Colmani. Duacenfis Ecclefia , quae

originem fuam debet S.

Colmano filio Duaci > qui ibi fedit Epifco-

pus , circa medium Seculi VI 5 & obiit 3die Februarii : Obitus autem annum igno-

ro. Ab ejus cognomine ipfa fedes Kil-mac~

duac , ld eit5 Eccleiia filii Duaci nomen for-

tita eft : fed corrupte vulgo Kil-macough

nuncupatur. De hac Eccleiia nihil praeterea

memoria dignum fe offert.

Erunt fortafse qui vitio mihi vertent, quodde Provincise Tuameniis Baiilicis ,' tam pau-

ca dixerim : Sed fciant illi Diplomata & Re-gefta ferme omnia antiqua Praefulum & Baii-

licarum illius Provinciae 5 exceptis nudis

nonnullis poiTeilionum, redituum <k procura-

tionum Catalogis, magno non folum Eccleii-

arum fed etiam rei antiqtiariae detrimento,

perihTe. Atque haec funt quae dc Hiberniae

Baiilicis dicenda habui.

CAP.

HIBERNICjE. 341

CAP. XXX.

Ve Hibernorum veterum Servis, five Mancipiis^

Veque Villanis^Nativis, Jz^.Betagiis>

fuudo quem Colebant

adfcripth.

AD Kibernorum veterum Servos iive

Mancipia nunc defcendaraus. Hibernos

olim Servos habimTe quos pretio plerunque

certo emebant & vendebant , liquido con-

frat. Atque adeo frequens fane erat mosille apud veteres Hibernos, ut m antiqua Sy-nodo Hibernica , Epifcopi legatum , cx bo-

nis Ecclefias 3 per pretium Ancillae definitum

inveniatur. Sic enim prifcus Canon; Prin-

ceps (five Epifcopus uti alibi noravimusj in

fuct morte 5 de rebus Ecclefix commendare p-tefi ) hoc efi , pretium ancilU 3 five de mobili

fubfiantia 5 five de agro. Habetur in codice

Canonum pervetulto Collegii S. Benedi&i

CantabrigicB 3 ante annos ferme 700 defcrip-

to. Item liber Canonum Cottonianus titu-

lorum 66-> Synodm Hibernica* ait : Omnk qui

aufm fuerit ea qu# funt Kegif aut Epifcopi fu-

rari) autrafere^ aut aliquid in eos committerey

parvi fendens defpicere^feptem ancillaru pretium

reddat^ aut feptem annos pceniteat cvm EfifcoPo.

Ibi porr63aho Ganone3S>n>i Juramentnm^ ne-

fciente T>omino y irritum declaratur, iicut 8t

Juramentum filii aut fili<e 5 nefcienle. patre^

& Juramenturn monachi y nzfcimte Abbate.

Z 3 Inter

ANtl^VlTArESInter Servos numerabantur olim bello capti,

utpote pretio empti & venditi, pretip itidem

a femtute fepe redempti. Huc faciunt hi duo

Canones, in km di&o codice titulorum 66, S

.

Patricio adfcripti 3 viz. Siquis redemptionem

captivi inqutfiverit) fine permijfione Abbatis>me*

ruit excommunicari. Item , Si quis acceperit

permiffiomm Pontificis 3 & colletlum fit pretium

captivi^ non pfas exigerit quam neceffitas popofcit,

Si qnid fupra remanferit > ponat fuper altare.

& indigentibm deiur & captivUX>t ritu aliquc

aut modo manumiffionis ,quo fervi liberta-

tem , apud prifcos Hibernos D afTecuti funt,

nihil traditum reperi. Neque fcio an hui<

rei Ittcem aliquam adferant varii illi.manu-

miffionum ritus a Francis veteribus ufitati5ve

nimirvm pir denarium ante Regem, vel ec

abfente, »nte ipiius proceres, ja&atum, vel ir

Ecclefiaper 'rharfam, coram facerdotibus &

akari, vel per privatam Epiftolam.

Pr?:ter Servos hofce5erant & alii quos Vib

lams vocabant j unde& terrie iis conceiT«3 ir

Villenagiim concelTje dicebantur. Hi Laic

erant Mannerio vel Glebae adfcripti3ac cuku-

ras Sc haeredii aut praedii partes -habiti 3ic

quod oftendit Liber niger Ecclefiae cathedrali

S. Trinitatis Dublinii, ubi prsdia quae Sitri-

cus Rex eidem Ecclefiae concefTerat, donat;

dicuntur , cum Villanis 3 & vaccis& bladis

Hoc difchnus prjeterea, e charta Dermitii Regis Lageniae, paucis annis ante Anglorum in-

greiTum^ concelTa, quam e Regefto Prioratu:

omniuni San&orum juxta Dublin. Lettor

hic vifum exhibere : In nomine Safitl* & in-

dividii£ TrinitattSy Patris^ & Filii & Spiritut

Sahtli. Ego Viarmitius Rex Lagenienfivtm.

pn

HIBERNICJE. 34pro Vei amore& anim£ me£ falute , donavi &tradidi fpirituali Vatri & Confeffori meo Eda-no Lugudenfi ( iive # Clochorenfi ) Epijcopo, *Deuad opus Canonicorum Ecclefi* filia ZoU & fuc-

hûr»

cefforum eorum i terram quandam qv.£ dicitnr £ l

Ballidubgaily cum kominibus fuis, fcilicet^ Meli- cati6fu Cfrlac-Feifecan 3 cwn filiis & nepotibus fuis^

liberis & abfolutis a procuratione & expeditione

meay & omnium in regimine Lagen'i£y & Vubli-n'i£y mihi fuccedentium , in perpetuam eleemofy-

nam^cum legitimis & antiquvs terris^ & omnibus

aliis ad eam villam pertinentibus^ &x. Teiiibus

Laur.Uublin. Archiepifcopo^Kinad * Epifcopo,*'

OUni^

& Benigno Abbate de Glendelacka^ Enna filiolac '

meO) FelanoCMac-FeolaW) V. Mac-GiUacol-mocy Ethmarehac & f Aralt filiis Torcail^ G.

j ftAiA<JMac-Gunnar & aliis multis. Ita Regeftura,

fol. 45. Villani hiiidem fuerunt cum iisquos

alii NativoS) ilve Originarios3

vel Orizinales

inquilinosy alii Betagi;s vocant. De Betagiis fit

mentio in antiquo Regefto Afchiepifcopi

Dublin. vocato CREDE M I H I , nempein duabus Bullis Urbani IV Papae , necnoninlibro nigro Ecclelix Lifmorenfis, fol. 1, b.

unde,anteiUius libri combuftionem., fequen-

tia fuerunt defumpta : Memorandum qiibd qu£-

libet caruca de BetagiU qnolib^t anno debet ara»

re Domino (Epifcopo) unam aetsLmy adfeifinam

frumenti^& unam acram ad feifinajn avenarum^

Scc. Item Betagii debent trahere blada Z)c-

mini. Diftinguuntur ibt Betagii 5 a Tenen-

xibv.s. Item in Charta Edwardi 2 Regis

Angli* data 14 die Maii anno regni ejus

IX, hoc eft , Gratix 13 16, qua prafeck

Johannem fiiium Thomae in comitem de Kil-

dare 3 ' dedit etiam iSli Caftrum Jkvillarn de

Z 4 Kildare,

;^4 Jl JS i 1 gJJJ L L JL 1 iL b

Kildare , jwk cum fervitiis libere Tenenti-

um y firmariorvm & Betagiorum , &c. Vqxlabium fonat Hibernicum. Sed quxre. Ser-viiis huiufce conditionis Homines non per-

mittebantur munera aliqua fubire militaria.

Et moi e quidem veterrimo Heroicorum tem-porum 3 ut oftendit Virgihus 3 Êueidos ^

urrum frim&vus Helenort

Mxonio Regi y quem yerva Lycimnia furtim

Sujinlerai) vetitifque ad Trojam miferat armis.

Sed ruftica tantum navantes fervitia, fo-

diebant .> fepiebant , arabant , feminabant.

metebant , &x. Viliano denique fundi Do-minus jus dicebat «, tam de coi pore ? quamde omnibus bonis & fortunis. En durum ju-

gum Servitutis.

CAP.

HIB EKNICJE.

CAP. XXXI.

De prifcis , apud Hibernos , Trobatiomim Jive

Turgationum generibus , poft conver-

fionem Gentis ad fidem

Chrifiianam.

Sitatum olim Purgationis genus3 apud

4 Hibernos Chrifhanos3fuk illud Jurifju-

randi,ta6i:is folenniter facris Euangeliis, &in-terdum perceptione Euchariftiie. Hoc docet

Canon antiquiflimus S.Patricii, fubtitulo, deContentione duorum abfque teftibus : Statu-

unt^ ut per quatuor San&a Euangeliaântequam

comvnicet} teftetur quid probatur; Et deinde fub

Judice fama relinquatur. Sed Sl diverfa alia

genera ab Authoribus mediorum feculorumreferuntur , Speciatim Venerabilis Beda , in

Martyrologio fuo 3 ad Kalendas Febr. de S.

Brigida noitraloquens, Aptid Scotosy ("inquit)

S. Bfigidti Virginis^ cujus vita miraculis cla-

ruit. §^<e ckm hgnum altaris , inteftimonium

virginitatif) tetigijfet, viride facium ejf. Tan-tundem habet Cogitofus., Beda antiquior, in

ejufdem Brigid& vita.Ad Duelli examen(namhoc aliudfuit examinis genus)in Clerico pro-

hibendum ipe&at fequensCanonSynodi S.Pa*

triciijAuxiiii 8clilernini : Clerkus fi pro gentili

homine fidejujfor fuerit in quacunque quanti-

tate. Ft fi contigerit , ( cuod mirv.m non eft*)

per aftutiam aliquam^ gentilk ille Clerico fahlat rebm fuvs , Clericus ille folvzt debitum.

Nam

34& Ji i\ J- l cZJS ! j- Sl J- & O

Nam fi armis compugnaverit cum illo 5 merito

extra Ecclefiam cowfutetur. Poft Anglorumin Hiberniam adventum, in folennioribtis

quibufdam Juris a&ionibus, & purgationi-

bus, Duellum ibi3

licet rarius, in ufum venit.

Talis Duelli ita meminit Johannes Clinnus

Minorita Kilkennientis3 m Annalibus fuis3 ad

annum Salutis 1 284; Vominus Galfridus de S,

Leodegario Epifcopus Offorienfis acquifivit pei

Uuellum 5 Manerium de Seirk^ran. Epifcopi

Athleta fcil. (nam ita intelligo) Athletam ad-

verfarii, per Breve (ut vocant^) de Retlo > ir

jus vocati 5 fuperante. Item decennio poft.

in acri illo diffidio inter Gulielmum de Ve-fcey, tum nuper Hiberniae Jviiitiarium, &Johannem filium Thom:e 5 poftea Kildara

comitem^ quo VefccEUS Majeftatislxfae accu-

fatus eft Dublinii) 1 Aprilis, coram Guliel-

mo de la Hay Cuftode ojjicii Captalis JujU-tiarii Hibernias, & Concilio Regis. Vefcspuj

caufam fuam Dnello defendere obtulit y 16

quod adverfarius accepit. Poft ritus deindc

quofdam afsuetos > Dies pugnie 5 EdwardiRegis aftenfitj addicitur in Anglia; Atqui

Vefcxus, ante diem, clanculum aufugit. Qua-propter Rex latifundia ejus in Hibernia, con-

tulit jam ditto Johanni. Sed hxc duo exem-pla recentiorumfunttemporum. Pergo. Erat

& aliud Examinis genus prifcis legibus recep-

tum^ Ordalium di&um3 cuius fpecies erant Fer-

rum candens , Aquafervida 5 & Aquafrigida^&c. Gillebertusal. Gille Epifcopns Lumni-cenfis 5 (ive Limericenfis , (qui claruit anno

1130^ in lib. de Statu Ecclefi* y inter ea qu-«e

Epifcopus confecrare folebat, numerat Fer-

rum Judiciale. Hinc veriiimile videtur Hiber-

nos

~ H IBEK NI C jE.

nos olimhocetiam examine ufos fuifTe. Spe-

ciatim Saxo Gramniaticusîn vita Nicolai Da-norum Regis 8i, refert Haraldum Hibernumcrtiij candentium Laminarum Judicium, nur

daxis flantn , abfque inuftione fuftinuifTe.

Caeterbm poftrema haec examina, Duellum fcil.

&: Ordalium, vetant Canones, Sc acriter infe-

ftantur Theologi. Ordalhim equidem jam diu

fopitum jacuit, &: Probatio per Duellum de-

fuetudine cxoleta.

Ultimus dicetur (quem pene praeterieram)

mos ille vitiofus , olim a litigantibus., coram

Brehonisy interdum uiitatus, jurandi perCa-

putjManus, Vitam vel Salutem Principis, iive

Domini; qui moS Ethnicam proculdubio fa-

pit originem, U ab iEgyptiis primum, uti vi-

detur 3 manavit. Idque innuit Juramentum

Jofephi 5 (e niore i*£gyptiorum) per Salutem

P^Kô^ 3Genefeoscap,42.Simile more apud

Romanos vetercs viguifle, jurandi per Salutem

& Fortunam Crfaris^ oftendit Dio , lib. 45&; 57. Conftat porro ipfis etiam Chnftianis

tam in Oriente quam in Occidente , per ali-

quot Secula 3 in more poftea fuifle, per Salu-

tem aut Vitam (\\c Imperatoris, live Regis &filiorum ejus, jurare. In Hibernia mos ifte di-

utius quidem manfit, quam aliis in locis, de-

nmm vero , etiam ibi in Judiciis interdi&us.

Manum de tabula.

CAP.

;48 ANTIQVIT AfrES

CAP. XX XII.

T>e veterum Hibernorum & Ojlmannorum

in Hibernict Fvmribus y

Sefulturis & Crjptis

fubterraneis.

Vldeamus tandem quale fuit olim in Hi-

bernia Funerum Sc Sepulturas genus.

Duplex fuifTe antiquitus Sepulturse genus,

apud Ethnicos 3 in Gr^cia, Italia, Germania,Gallia , Britannia Sc alibi 5 Humationemfcilicet & Cremationem y dottis fatis notumeft. Nec dubitandum fimilesolim ritus , abHibernis ante admiffam in Hibernia religio-

nem Chriftianam fuifTe obfervatos 3 pras-

fertim cum certiflimum lit Druides eorum fu-

iife Sacerdotes & Legiflatores. Druides ve-

romortuos cremiffe &: defodifTe diferte affe-

rit Pomponius Mela , Geographix lib. 3.

Nec diflimiles erant olim Exequiae Oftman-norum in Hibernia , dum Ethnici effent.

Noftris certe temporibus 3 nienfe nempe No-vembri , anno 1646, e colle egefto 5 in o-

rientali fuburbio civitatis Dublinii., dum in

aggerem munitum efFormaretur , effoflum

eft Sepulchrum antiquum > a Zephyronotoin Euroaquilonem pofitum VIII nigris

lapidibus marmoreis fabricatum 3te&um

nimirum duobus 3 & reliquis fuftentatum.

Tumuli longitudo fuit pedum fex 8c polli-

cum ducrum 3latitudo, pedum trium &:

poHicis

HIBERNICJE.pollicis imius 5 Lapidum craflities 5 polli-

cum trium. Ad fingulos Tumuli angulcs ,

ere&us fuerat lapis quatuor pedes altus3juxtaque

3 ad Zephyronotum fcilicet , ali-

us , p) ramidali forma , fed rudi opera , exco genere . quod lapis molaris dicitur 5 fexpedes altus. Figuram tumuli ( ficuti fletit

ante demolitionem ) hic fubjungendam cu-ravi 5

34!

In

50 ANTI gV ITATE S'

Inipfo Sepukhro, repsrta eft magna vi

carbonum combuftorum , einerum^ & ofliur

hominis, partim exuftorum, partim quafi fe

miuftorum , Opus (iit creditur) Oftniannorum , utpote ab iis dum Ethnici efient, i]

Reguli vel Nobiiis cujufdam memoriam., conftru&um. Quo autem modo Dani oiim mortuos cremaverint & cineres collegerjnt vider

eft apud Olaum VVormium, in Danic. Monumlib. i. De amiquis Sepukuris, in montibus ve

collibus, fic Virgilius, iEneid. lb. iij

Fuit ingens monte fub alto^

Regis Vercenni terreno ex aggere buftum^

Antiqui Laurentisôpactque ilice tedum.

Et Lucanus, lib.8,

Et Regum cineres extrutlo monte quiefcant.

De hac re, vid. porro Ifidor. lib. 15. Ety-

molog. cap. n.Hujufmodi nonnulli, hominum labore ag-

gefti, in Hibernia , antiquo opere formaquerotunda , etiamnum cernuntur, fpeciatim (ut

alios hic mittam) Nafae in agro Kildarenfi, &Clonardae in Midia3q

ri Antiquorum (uci cre-

diturj fuerunt tumuli , cum coemeteria non^dum illis in ufu effent. De Circulis illis d\efepimentis Caftrenfibus non hic loquimur^quas

vulg6 SDatie* Katijes, hoc eft, Danorumpne-fidia fi\e caftra vocamus, qualia in Hibernia

frequentiilima vidimus. iaxones, qui olim in

circulo etiam caftrametabantur , hnjufmodi

loca munita Burgos five Burghs appellabant.

Atque Raith Hibernice idem fonat.

Nonpr<et:rmittendum tamen nonnullos re-

jperiri

HIBE R NICJE.êriri colks rotundos editos, quorum partibus

nterioribus incameras five concamerationes

iivifis, Magnates Oftmannici pro Domiciliis,

fic fama perhibet, olim utebantur. Atquetalis eftcollisille apud Sligoenfes inConatia,

unico milHari a Cajtle-Coner diftans, ad cujus

concamerationes fubterraneas, introitus , per

aliquot annomm centurias , occlufus , annotandem 1640, a bubulco quodam 3 cafu dete-

ftus eft & apertus. Camerae iU<uiadrangula5

funt,e faxis ingentibus, arcuato opere, cumterra fuperimpolita , in collem formata, con-

ftrufe 5 una cum meatu circulari ad eafdcm.

Ichnographiam Areaeftru&urx hujufce came-

ratae, una cum forma unius e fomicibus , cui

caeteri pares, iicut mihi defcripfit, qui paulo

poft ipfam dete&ionem, lumine accenfo, per-

luftravic, CL. Mathematicus Milo Symnerus,

hic exhibere operae pretium duxi 5

35 *

De

ANTl^CU 11 Al ES

£>^r

V

Camera? <r? vel iJTvedes uirepia continefttes

Cuiv/iu intervfreavars <seri>ieritj nandum coiwtat-

Jôrma vniur efornictpudj ,

HIEERNICM. 353

De hoc veuifto opere, variae enatae funtopi-niones. Cum vero in concamerationibus five %cameris ejus, nulla , ut aCcepi , reperianturindici* foraminum , vel ad lucem admitten-dam y vel ad fumUm emittendum.

)verifimilli-

mum videtur a prifcis Oftmannis non habita-

tioiil Jefiinatum^ fed vel horreum five recep-taeulum fuifTe 3

ve) (quod mihi potius arri-

det)Conditorium Magnatibus &: D xibusfu-is. Hxc.quaii per tranfennaiu. Verum ex-cutiant perfpicadoreS : Mihi fatis fit meaminterpofuirTe coiijeduram. Dies forfan cer-

tiora docebit , cum piena fuerit dete&io in-

terioris partis hujus ftructurê adhuc occlufe.

Vetufto huic operi addemus obiter Speluncascollis 3 feu potius rnpis de Corren^ apud jarri

di&os Sligoenfes, ubi fub med ;um praecipitis

& fere impervii aditus, in occidentali iatere

rupis5

miras habkationes3mukiplicefqiie re-

cerTus ex ipfo faxo exdfos , (Gigantum Habi-tacula voeantj excavavit Antiquitas. AnteSpelunârum introitus, eft femita vei pergu-laplufquani centum pafsurionga^ erupc iti-

dem olim excifa. An opus hoc fuerit Hiber-

nicum , vel Oftmaimicum, iion mihi conftat.

Marte furente5 nonnulKs tutiftlmnmohmper-fugium fniiie credkur, Sed ut pergamus. DeCryptis fubterraneis, quas Graeci olim Hy-pogxa3Latini^Conditoria vocabantâpud Hi-*£ri\i«nj

ftoricos veteres frequens fit mentio. De He- q* squib<{

brssorum veterum Sepulchris in Speluncis^/amlnfcr^

vid. Genefeos Cap. 23, Sl 49. Prifcos Anglo-^"

iec^Saxones Ethnicos fepulchra habuiffe Byrgens x\^di£ta , fub collibus, quds nonnulli Barrowes

appellabant, certoliquet. Porro virisfepten-

trionalibus in ufu fuiffe 3 ut finguli miiiteS

A a praeha

prxlio fuperftites tantum terrae quantum caf

fide capei e poterant in occiforum tumulos ag*gererent> nocat Camdenus, in Wiltonia. Gae

terum de hujufmodi ritibus , aGentibusac

Ar&um ufitatis 3 vide etiam, li placet, plura

apud jam di&um Olaum Wormium , in lib

de Danicis Monumentis 3 vel , fi mavis , a

puti Saxonem Grammaticum 3 8t OlaimMagnum.Ad prifcum cremationis ritum > apud Hi

bernos ? redimus. Et certe non folum apmOftmannos in Hibernia^ dum Idolorum effen

cukores , viguit mos ilie comburendi cada

vera defunftorum , fed etiam apud ipfc

Hibernos3

elucente fide Chriftiana, haud re

pente in tenebras abiit. Nam in pervetu

fto libroCanonum titulorum 66 3 in Biblio

theca Cottoniana 3 Anglo-Saxonicis temporibus defcripto, fub titulo , Ve nomine Bafili

c*} & ejus fcijpira 3 ita legimus : Synod. Hibern. IW/AeyV Grtch ? Rex Latine 3

Hinc d

Bafilica Tiegalisi quod in primis temporibus Keges tantkm fepeiiebantur in ea , nomen fortit

efl. Nam c^teri homines five igne five acerv

lapidum conditi funt. Itemjtemo alienus liber

tatem fcindendi Bafilicam , fine Trincipis per

mijjione habet : Et fi hoc aufus fuerit 3 rea

det fecundkm digwtatem ejufd.em loci- It

Synodus. Ubi & alius antiquus apud Hi

bernos fepeliendi mos 5 fub acervo Japidur

detegitur , de quo vid. Typum3fupra pag

222. Si ad hunc ufum , feu in occiforur

memoriam 5 nort aêfta fuerit ineens e

Japidum ftrues 5 quas ad Wfe&S-gafC* ii

agro Wickloenh cernitur 3 vel acervus lapi

dum Mercurialis videatur, ia honorem Mercuri

HIBERNICJE. 355

curii (ethnici Viarum prxfidis) crebro lapi^

dum ja£u , a viatoribus antiquitus pro more

congeftus, vel, unus e monticulis illis lapidofis

qui pro terminis in agris limitandis olim

eretti Scorfiones dicebantur. Atque hic in

trivio fumus. Nec filentio hic praeteimit-

tendumquod dejure corforis Jefulti 3 exan-

tiqua Synodo Hibernica his verbis , ha.bet jaro

di&us Liber Canonum , Omne corpus fefu/tum

habet in jure fuovaccant) & equum^ & vefttmen-

tumjfr ornamentumfui le&i^nec quicquam horum

reddetur in aliadebita,quia corfori ejus tanquam

vernacula debentur. De Foeminarum Hiber-

nicarum vociferationibus , fiveuiulatibus , 8c

manuum complofionibus , amicorum funera

profequentium, alia occafione fupra diximuS

cap. XII. Interdnm porro mulieres ad

mortuum lamentandum condu&ae fuerunt,

veterum Vr&ficarum more. Servius Vrefi-

cam 3plan&uurii Principem vocat. Romanis

mulieribus fuiffe olim ejulandi morem 3 ac

comas genafque lacerandi 3fatis liquet 3 ex

antiquis Rerum Romanarum Scriptoribus.

Atqui mosille, X 1 1 Tabularum lcgibusi his

verbisfuit interdi&us •> Mulieres genas ne ra-

dunto.' Mulier faciem ne carfito. Muheres

leffum (id eft , Iugubrem ejulationeml fune-

ris ergb nehabento. Tacitus, hbro de Mo-

ribus & Populis Germanise : poft defcnptio-

nem Exequiarum veterum Germanorum 3 qul

corforaclarorumviroruni certis lignis crema-

bant , & fefulchra ceffite erigebant $ ita per-

oit 3Lamenta & Ucrymatctib , dolorem&tri-

ftitiamtardefonunt. Vxminis lugere honeftum

eft 5 viris meminiffe. Neque dubitandum eft

Hibcrnos veteres morum fimilitudinem im

A a 2 mlti~

35* ANTIgV IT ATESmultis , e Germania^ Caucorum & Menapiorut)

Hiberniasparente contraxiife , utietiam alio

nim nonnuilorum > e Gallia 5 fpeciatin

( ut ad rem noftram ) in paren.alibus 3 fiv<

convtviis poft funus elatum. Atque haec ha-

bui deprifcorum Hibernorum & Oitmannorum Funeribus 3 Sepukuris & Cryptis, qua

dieerem.

R.ERUMUlÊ^JNICJ%tlM

Henrico VIIregnante,

A N N A L E S

Nunc primum in Luccm editi.

JACOBO WARjEOEquiteAuratoAuthore.

LONDINI,Typis ESyler3 Impenfis Jch.Crook^ fub Signo

\A74W, in Caexeterio S. PauR MDCLyill

A a 3

LECTORI.PKopofitum mihi efi in his An-

nalibus^Res in Hiherma ge-

fias maximh memorabiles^fub

Henrico nofiro Septimo^ citra

fucnm & odium paucis ex~

plicare^ atque ex umhra in lu-

cem educere : Tenfum certe neque nofira*

tium neque exterornm notitia indignum^

mods

o pro Argumenti dignitate D fcripto-

remfuijjet naBum* Veruntamen 5in hte

traSandk Dut rerum gefiarum verita-

tem melins eruerem Dprctter ea 3

qu<e ex

anfiquis fchedis 5 Regefiis^ & Scripto-

ribus tam editfc quhm meditis D defump-

ta funt 3non pauca etiam haBenks laten-

tia & fcitu non indigna?ex Archivk

Cancellarise & Scaccarii five Fifci Hi-

bernicZ exhauji 3tanquam e fontibusûn-

de cunBa certiks deriventur. In rebus

majorfc momenti 3qua per difcrepan-

tes Scriptorum opiniones Ddubict vide-

antur 5 vel nihil ajjeveranter ajjirmavi,

A a 4 vel

velfaltem ubi quicquam cerfb ftatui fen-

tenti£ me£ rationes reddidi. Res An-glicas interdum quidem attigi fednon

nifi levi r/tanuD & ubi plerumque necef-

faria rerum noftrarum Hibemicarumconnexio poftulavit. Nonnulla porr

s

o in-

ferui qu£ ckm Jint perfpnalia tantumy

velhonoraria5 £que pertinere videntur

adHibernica^ ac ad Anglica^ interque ea

numerandafunt qu£ de Apparatu protuli^

ab Henrico VII faUo ?ad Apotheofim

Henrici Sexti obtinendam Dlicet irrito

fucceffu : Item de virtutibus^ honoribus^

& exitu Henrici VII3necnon paucula

deuxore&liberisejus.In hocpr£terek Commentariolo^ non fo-

lum Rerum exitus memoravi y fed (cptod

monet Dionyfius Halicarnejfenfis) caufas

etiam & modos quibus res peraftae fue-

rint 5 adjunxiD pofterifque tradidi^ qua-

tenus nimirum inveftigando potui collige-

re. DeoccultioribusD nonexquifivi. Ar-

cana Trincipum Labyrinthum ejfe quis

nefcit £

In hisver)) qu^jamprotuliêo libentiks

defudavi 3 ut peritior aliquis & mepo-tior hinc incitatus integram Hiberni£

Hiftoriam confcribendi laboremfufcipiat^

vel eam faltem partem qu£ incipit ab

adventu Anglorum tn Hiberniam fubHenrico Secundo. Non deefl certe mate-

rres

ries fele&a ., ab ipfo fermh Anglorum in-

grejju ?in Archivis publicis

Dubi mejfis

haUenus fermk inta&a manet. Mihifatis

fupkrque incepifje & gufium aliquem ho-

rum temporum h-ic prabuifie. ûicquid

uer hkprtffiiti (pr^fiiti autem quodpo-

tui ) DoBorum & moderatorum virorum

judicio lubens ojfero& fubjicio. Hi can-

didi (fiio) erunt rerum tffiimatores,

atque conatus ijios meos qualefcunque

nequi bonique confulent : Iniquos & de-

treUatores nihil moror^ non illis ego vi-

gilavi? fed quibus de meliore luto pr£-

cordia. Atqueh<ec habui qu<e deFropoJito

meo dicerem .

Londini VI Kalendas

Juaios?MDCLVIIL

RERUM

>!»* C>llT «^3 <^J>>>C?>* Cf.l*» 07* «#» <^» *$» *£» ***

H I B E R. N I C A R U MHenrico Vll rcgnantc,

ANNALES

AnNO ChRIST!MCCCCLXXXV.

Ichardo Tertio in praelio ad Bof-

worth occifo , Bello illi inteftino

quod Angliam,per plurimos annos*

grayiffime afflixcrat , finem dedit

Henricus Richmondise Comes, jam inde Hen-ricus

tienricus sefiimus*

ricus Septimus appelktus \ h turhas a~duo-*1

bus fcenicis principibu,s,veLpotius ab eorumfautoribus, fufcitatas

cexcipiamus. Regnum

is iniit Augufti 22 i^$1 , qui dies pr^liiy

& 30 mfequentis Oftobris, Coronationis fo-

lennia pera&a funt Weftmonalrerii.

Hiberniam tunc temporis adminiftrabat

Geraldus Comes Kildaria:,tituld Veputatijo*

hannis de Ja Pole comitis^LincolmêLea^-tenentis Hibsrni le, eo muner e functus Ricfiar-

di III conceffione. Hunc Rex confirmavk De-putatunij fed non ita diu poftea> novo diplo-

mate5Deputatum conftituit Gafparis de Hat-

field Ducis Bedfordix3 quem Locum tenen-

tem Hiberniae defignarat. Approbavit etiam

Thomam Fitz-Gerald Equitem auratum, di&i

comitis fratrem.,Hiberniae Cancellarium, Ro-landum Fitz-Evjlace Baronem Portlefterium,

fummum Quxftorem Cfive ut loquimur)The-faurarium, virum m Rebus Hibernicis, longo

ufu verfatiflimumjCaeterofq; confiliarios3 prae-

ter Judices & alios adminiftros primarios, v

etfi eorum plurimi , id quod ille certo cog-

novit, Rcf* albd y five familiae Eboracen-

lis fautores fuerint. Veruntamen, eo tempo-re 3 (quod mireris in principe tam pruden-te ) illis 3 alios probatae fidei viros , e fuis

non adjunxit. Quid detrimenti inde acce-

perit 3 polteafuo patebit loco.

Dum haec agerentur 5 magnum erat diffi-

dium inter Jacobum Ketingum & Marma-ducum Lomleium, de jure Prioratus S. Jo-hannis Hierofolymitani in Hibernia 5 Kil-

mainan vulco ditti 3 utroque pro Priore fe

gerente 3 unde &: utrique demum exitium.

Simultas ( ut rem akius repetam ) initium

^ fumpft

Henrtcus Seftivnis.

fumpfit anno 1482. Nam fub cxitum ejns

anni 3 exauthoratus eft Ketingus 5 a Petro

DauburTono magno Rhodi Infulae Magiftro5

cui fubfuit 5 OJ contumaciam Sc munus ma-le adminiiiratum > fpeciatim ,

quod moniiia

quacdam &; alia Prioratus fui orhamenta,

partim vendiderat 3 partim pignori pofue-

rat 3 inter quae memoratur pars Crucis

Dominicae : Item quod praedia multa ad

Pnoratum fpe&antia , partim etiam ven-

diderat , partim ad longum tempus elo-

caverat , 8c partim penfionib. s quibufdamoneraverat. Deprivato itaque Ketingo^ fuc-

ceffor delignatus eft a praedi&o Magiftro

Rhodiano y Marmaducus ille Lomleius

,

Anglus nobili Lomleiorum familia ortus.

Uxc menfe Decembri 1482, Is ita ele&us,

anno infequenti ^ Clonrarfam.appulit, ubi

Praeceptoria fuit ejufdem ordmis 3ad fe-

cundurh a Dublinio lapidem. De appulfu

ejus 3 quamprimum certior fa&us eft Ke-

tingus ( qui diu magna vixerat potentia,

Sc Prioratum jam rexerat annos plus mi-

nus2o) illuc magna fuorum caterva ftipa-

tus properavit3

8c Lomleium fecum cap-

tivum ducens, fub arfta cuftodia detinuit^

donec omnibus ele&ionis Sc confirmationis

inftrumentis , in manus fuas refignatis 3 Cli-

cet praevia Lomleii proteftatione ) ad fu-

ftentationem j ei tandem conceffit Praecep-

toriam de Kilfaran ^ in agro Louthenii.

De his omnibus 5 Lomleius literas per-

fcripfit y tam ad Regem Angliae , qtiam

ad magntim Magiftrum Rhodi 3 eoque tan-

dem fuccefTu 3 poft longam nimirum mo-ram 5 ut Ketingus, ob crinuna perpetrata,

excorn-

4 Hmricm Septimus,

excommunicatus fuerit. Ketirtgus vero hirtC

irritatus culpamque omnem in Lomleiumconjiciens5 eum quah* harum novarum turba-

rum fontem3 ex di&a Prxceptoria, maiiu ar-

mata expulit, Ottaviaao de Palario Archie^-

pifcopo Armachano , in cujus dicecefi di&a

Pr&ceptoria fuit lita, Lonileiurft rruftra pro-

pugnare fatagente. Nequ^ inc tam^. finis

erat aerumnarurri Lomleii : nam cjtfca hoc teui-

pus> in carcerem ab adverfario denuoconje*

&useft. Quid de eo polka ia&um fuerit*

traditum non reperi : Hoc cciiftat eum nun-

quam Prioratum admmiftraiTe .C:*terunl Ke-

tingus ipfe licet Prioratum pe» 9 rerme annos

poltea per vim occupaverit, fcandem tamen

majore cum dedecore ejettus 3in fumma inopia

vitam finiit^ poftquam nimirum Jacobum Va-

laeurn in Iocum fuum fuffe&um ndilfet. Prior

hujus Ioci ( quod obker hic unnotatum

)

totius Hiberniae Protoprior olim , cenfeba-

tur , & locum fuhragiumque habebat inter

Proceres Parlamentarios. Ad Prioratum ip-

fumquod attinet,is adeq amplus erat,& opere

tam venufto, ante fupreffionem, ut inter xdes

univerliregnlfpeciofiffimas, merito numerata

fuerit.

Sed ut in inftituto curfu progrediamur,

Menfe Novembri,Thomas Ormond alias Butler

Eques auratus fn Parlamento Weftmonafterii

coa&o, pofFeffionibus & honori Comitis Or«

monige reftitutus eft, ac Statutum editnm an-

no prirrio Edwardi l'V3quo diausThomas &

duo fratres ejus feniores, videlicet , Jacobns

Comes Wiltonix & Ormoniaâcjohannes 0r-

mond Eques aur. proditores declarati fueraut,

adiudicaturw eft irritum viribufque caiium,' Comes

Henricttf Septimus.

Comes brevi deinde poftca, in numerum eo-

rum afcifcitur3 qui Regi erant a Secretiori-

bus confiliis.

Ultimus fuit hic annus Johanni DominoBarrio 5 in quo morum probitas cum generis

fplendoi*e certavit, ac etiam Ulicko Bourko*Clan-Richardi Dynaftae 3nobiIiffima orto fami-

li3 de Burgo, (cujus rami in Hibernia longe

diffufi) viro magni nominis & potentiae. U-lickum filium is fuccefforem habuit, de quoplura poftea.

Anno ChristiMCCCCLXXXVI.

REx fubodoratus fub hoc tempore Kilda-

rium res nqvas in Hibernia mohri^ literis

fuis, inter mandata ei dedit 3 ut in Angliamproperaret 5 fpeciofo prastextu coram ccn-

fultandi, de rebus ad publicam pacem & tran-

quiilitatem Hibernias fpe&antitus. Kildarius,

his literis accepcis 3 metucns qupnam ea res

evaderet3 Hiberniye Ordines Dublinii congre-

gatos5de Regis voluntate^ certiores facit. Ju-nii deinde^, Proceres ad Regem literasex-

cufatorias mittunt3 ih quibus fignificant fubi-

tam Comitis profe&ionem in Angliam nego-tiis quibufdam magni momenti in Parlamen-

to tra&andis multum obfuturam: ideoque ob-nixe petunt 3 ut ille tam diu fe fiftat^ donecnegotia ea conficiantur. Literis illis fubfcrip-

ferunt , ex Ecclefiaftieu 3 Walterus fitz-Si-

mon

Hmricus Septwms.

raon Dublinienfis Sc O&avianus depalaticArmachanus Archiepifcopi, Johannes Painu;

Epifcopus Midenfis > Johannes Purfellus Ab-bas coenobiiSrfhomae juxta -Dublin. Wake-rusChampflour Abbas ccenobii B.Marigs )uxuDublin. Johannes Troy Abbas Meilifontis.

Henricus Abbas BaltinglarTeniis & Nicolaiii

Prior Conallenlis : ex Secularibus vero, Ro-bertus Preftonas Vicecomes Gormanftonius.

& Barones VI , Slanius nimirum, Delviniiis

Killenius , Houthius, Trimletilonius & Don-fanius. His Hteris Comes quan* munitunfe fentien3 **tempus itineris; indies pro-

traxit.

Nunc ut pergamus; Adtempus pervemmu<conjurationibus plenum,confpirarunt enimadRegem Henricum fubvertendum

?iMargareta

Edwardi IV tum nuper Regis Angliae foror^

Carolique Pugnacis Burgundi*. Ducis vidua3

aut (ut Ioquimurjdotaria, Johannes de la Po-le Comes Lincolni ^FrancifcusVicecomes Lo-êllus, aliquando Richardi III Camerarius,&alii nonnulli. Huic flamm^ oleum addidit mi-

rum vaftiimque facinus vafri cujufdam pref-

byteri Oxonieniis Richardi Simns , vel (fe-

cundum Polydorum Virgilium)S2 w<3#î appel-

lati. Is enim , hoc anno , cum difcipulo fud

Lamberto Simnello egeni opificis, five pifto-

ris nimirum five futoris filio , puero tamenafpe&u decoro &: docili, aetate etiam conveni-

eiite,inHiberniamtrajecit,eumque aftute pri-

us initru&um , coram Deputato , Cancel-

lario , Thefaurario &: aliis nobilibus ,quos

familias Eboracenlis ftudiofos fuifTe apdi-

verat ,prd Edvvardo comite Warwicenfi

GeorgiiDucis Clairentiae filio3 quafivero Co-ronae

Henricus Septimus.

ronae Angliae haeredes ex arce Londinenfievafo3 oftendit Sc venditavit. Hoc ille figmen-

to , difcipulo fuo regnum, 8c fibi opulentumaliquem Epifcopatum fomniaverat. Hac re fa-

cile credita,&: cum proceribus nonnullis com-municata3Puer a Canceilariohonorifice hofpi-

tio exceptus eft. Deinde paulo poft miffi funt

nuntii > tam ad fautores nonnullos nominisEboracenfis in Anglia 8c Hibernia, quam adprsedi&am Burgundiae Duciflam3 auxiliurhpe-

tituri, ad juftum (ut illi dicebant) titulum

Edwardi illius (quem regem falutarant pernomen Edwardi VI)vindicandum. Negotiumhoc Comiti Kildariae maximas poftea calami-

tates attulit , &: nifi Deus ruentem fuftinu-

iflet -

y fibi 8c nobiliffimae fiiae familiae fuiflet

exitio.

Interim de his febus , Rex certior facltus

ab Houthae Barone &: aliis 3 ad impoftu-

ram detegendam 3verum Warwici comitem,

ex ar&a in turri Londinenfi cuftodia, die Do-minico per praecipuos civitatis vicos, circuiri-

duci Juflit, & folenni poftea procefliorie,

Ecclefiam Divi Pauh, cum eb irigrefluseft,

infigni nobilitatis floreftipatus. Hinc liquidb

apud Anglos , Impoftoris detefta eft fraus

:

Caeterum in Hiberriia, retorta eft in Regeniimpoftura, quafi Vero ipfe Pfeudo-Warwicurapopulo obtruferat.

Fuerunt nihilominus in Hibernia rion

pauci 5 qui conftantiflime femper fideliflime-

quc Henrici caufam p»ro viribusdefenderunt:

Inter quos memoraritur O&avianus de Pa-latio Archiepifcopus ArmachanuS 3 Edmun-dus Curfaeus ( vel Courcji') ord. Minorum^

tum Clochorerifis (poftea rii fallor Roflerifis)

B b Epifcopus^

o Henncus Septtmus.

EpifcopuSj Butlerorum fanulia^ BaroHouthi-

us & cives Waterfordienfes. Conjurationis

illius exitum in fequentis anni narratione.

Deo volente3 exponemus.'

Tnter haecYHugo (JWac-Mahon magna fuo-

rum caterva ftipatus , in agrum Louthenfen

irruit., prasdas egit 3 & prêdia Undique diri«

puit 8c incendit. Combuftx feruntur in ha(

incurfione 28 villae.Porro VlKalendasMartii

in partibus nonnullis LlkoniaSjtanta vis vent

& procellce cbinigit (nequeabsreerk verbc

memorare) ut arbores eradkarentur 3 multa

<iomus Sc aliqiiot Eccleii^ (inter alia "mal;

quamplurima) peiTumruer nt.

Fatis conceirciunthov ahno^ exEpifcopal

ordine . Thaddâs Epifcopus Diineniis 8

Connereniis3 con- eeratioms an. 17., JohanueHedianusOiTcrienfis, cum fediifet annos cir

citei 7, &. CJulii 19) Thoroas. Arthurns L'i

rnericeniis 5 cuni prjrfuiiTet annos plus nuriu

17. Thaddsso fucceillt Tiberius quidam^Hedi

ano 5 Oliverus Cantwellus 3 ordinis Pr^dica

tornm3 Sc Arthuro^ johannqs FoIanus.,Re£i:o

Ecelefe Clbnmoreniis.) negotiorum iam dicl

O&aviani Armachanijin Curia Romana3Pro

curator.

Exc in Hibernia. Interim Wintoniae 11

AngliaÊIizabetha Regina filiumRegi peperi

20 Septembris, 5 Arthurum vocatum. Neqii

filentio hic prztereundum Henricum Regenhoc anno Bullam procurarTe

,,ab Innoceiith

V I 1 1 3 datam V I Kalend, ApriiiS ,' pe

quam ( inter alia ) omnes ^pitcopi , &cjuffi funt excommunicationes in rebelle^ e-

mi^tere ^ quoties ex parte ReHs requifit

fuerint. Hc£C res negotia Regia magno-peri

Henricus Septimus.

pere poftea juvit promovitque , tam in An-glia quam in Hibernia.

j

Anno ChRISTIMCCCCLXXXVII.

Ohannes Comes Lincolniye filitis & h^res

Johannis de la Pole Dticis Suifolfcias , vir

animi excelii & elati y (quem Richardus III*

cum filiusfuus obiiiTetj fuccefTorem regnique

hseredem declaraverat) Iitteris& jmntiiscer-

tior faftus 5d.e idolo hoc in Hibernia pro ve-

rocomite War.wicenli recepto3fpeque du&u^

per hunc pontem , viam fibi patefaftam, ad

AnÎicum Sceptrum fuotkulo obtinendum,

Hnempe fub hujus Larv^ nomine 5 proprio

fuo tempore detegendap , Regem Henricum

opprimeret, in Flandriam trajecit3 obi Do-

minum Lovellum invenit, qui contiiiorum fu-

orum particeps, ibi paulo ante appulerat. Hi

arcana ineunt confiii.a cum Margareta Bar-

gundi v Dnciffaj Edwardi IV forore,acerbif-

iima familiae Lancaftiieniis hofte^ de Henrico

rege exturbando. Ibi decretum fuit, nt Co-

mes & Lovellus , cum exercitu qui DucirTas

.expeufisconfcriberetur, in Hiberniam primo

trans£retarent38c inde poftea, adjun&is Hib^r-

norura viribus , in Angliam5adverfus regem.

Exercitus paucis p6ft diebus 2000 Germano-

rum militum veteranorum confcriptus, fub

du&u Martini S.warti> vd (ut alii habent) So-

Bb 2 varpi,

Uenricuf Septimus.

varpi Germani) veteranae militiae gloria clari,

& navigiis impofitus , e Flandria folvit, Dub-iiniumque ( Hiberniae Metropolim ) appulit

menfe Maio : Die deinde Pentecoftes, Pfeu-

do-Warwicus ifte (cujus fupra mentionem fe-

cimus) Dublinii in Ecclefia cathedrali S.

Trinitatis, quam aedem Chrifti vulgo vocant,

poft concionem 5 a Johanne Paino Epifcopo

Midenfi ibi editam , in qua publicatus eft

titulus ejus ad Coronam 5 folenniter coro-

natus efj: , Praefentibus Deputato , Can-cellario , Thefaurario 5 Comite Lincolniae,

Domino Lovello 3 & multis aliis e proce-

ribus & viris primariis , tam Ecclefiafticis

quam Secularibus. Coronam qua ufus eft,

a ftatua B. Mariae Virginis , in Ecclefia

illius memorias dicata 5 prope portam ur-

bis , quam Dawes-gate vulgo appellamus,

afTervata , mutuatam ferunt. Hinc per me-diam urbem , magno populi applaufu, adcaftrum Dublinienfe dedu&us eft Sc epulis

exceptus. Inter eos quibus praefentia dif-

plicebant , numeratur O&avianus Archi-epifcopus Armachanus : Is enim ( poftquamKildarium a tam infelici propoiito fruftia

deterrere defudafTet) fe fubducens, coro-

nationi interefTe recufavit 3 id quod mul-tum ei poftea peperit moleftiie. Interimvero fub ementiti Principis nomine

y Co-mitia Sc Juris fora habita funt , ac Pro-cefTus, TabuL^ publicae Sc A&a Concilii pro-dierunt : Speciatim de Magno Concilio^ e)us

nomine & authoritate congregato5 fit men-

tio in Epiftola praedi&i O&aviani Arma-chani, ad Prasfulem quendam Anglicum,cujus nomen non editur, in quo Concilio,

* Subfidium

Hcnricus Septimus.

Subfidium a Clero fe abfente ? Papae con-ceflum afTerit , ad abfolutionem a fententiis

& cpnfuris quat forfan novos tumultut con~

tra Kegem fufcifientes incurrerent 5 obtinen-

dam. Epiftolae exemplar habetur in O&a-viani Regefto 3 fbl. 152. a. Caeterum haec

omnia lata Iege 3 in Parlamento Pontanae

coafto, fub Poyningo Prorege, anno 14945refcifla fnnt 8c penitus antiquata.

Sub initium Junii hujus anni 1487 , Do-minus.. Thomas Fitz-Gerald Cancellarii mu-nere fe abdicavit , eique fucceflit RolandusEuftacius Baro Portlefterius. Brevi deinde

poftea, claflis, Concilii decreto 3 cum ementi-

to hoc Principe 3Sc copiis tam Germanicis

quam Hibernicis, quibus praeficiebatur ComesLincplniae ( fupra di&is Doniino Lovello ,

Dom. Thoma Fitz-Gerald & Swarto Ger-mano comitatus ) e Dublinio folvit^ Sc vento

fecUildo3 Fouldriam apud Lancaftrienfes in

Anglia appulit : Quo fe ftatim contuht

Thomas Broughtonus Eques auratua 3con-

jurationis focius : cum parva militum ma-nu. Ita inftru&i agrum Eboracenfempertranfeunt, ubi etiam copiarum quarun*dam acceHionem expe&abant , fed fruftra.

Utcunque animos non defpondentes Newar-cum versus properant3 fperantes locum fubito

eorum adventu , facile poflefluros. Rex au-

tem, rebellium confilio intelle&o 3 cum exer-

citu validoj fub du&u Gafparis Ducis Bedfor-

diae & Johannis de Vere Oxoniae ComitisAngliaeque Thalaffiarch'£ , Nottinghamiam(nam illuctunc nupervenerat)relinquens,non

procul a Newarcoj caftrametatus eft, eorum-que tranfitum ibi interclufit. E diverfo,

B b 3 LincolnU

Lincolniae Comes, cognito Regis advencu, in-

trepide tamen iter inftitutum continuavit, 8c

eadem noftevcaftra nxit apud Stocham vicu-

lum , in agro Nottinghamtenfi, in ipfo ferme

confpe£tu exercitus Regis. Poftridie , Junii

nempe ô, Henricus rex, exercitu e caftris e-

dit&o Sc in tres acies divifo , Stocham profe-

$u eft, ubi Comes itidem fuos, fcis animose,

Swarti dire&ione , in aciem duxit. Dimica-

tur mrinque fortiter per tres horas , aequo

quaii Marte. Tandem vero prima Regis aci-

es, qu<e hucufque impetum fuftinuerat, reli*

quis duabus (quod mireris) quaii ocioseprae-

lium tam dra fpe&antibus7

tanta vi & auda-

cia pugnam continuavit; ut occiiis primariis

hoftium Ducibus, eaeteri in fugam facile verii

fuerint. In hoc praelio (quod in annum 1489perperam conjicit Polydorus Virgilius ) ex

parte ementiti principis, acriter pugnantes oc-

cubuerunt Tohannesdela Polecomes Lincol-

mx s Francifcus Vicecomes Lovellus, Dom.Thomas Fitz-Gerald 5 quem falfo nonnulli

comitem Kildariae appellant5

Maaritius fitz-

TJiornaS Geratdinus, Broughtonus 5 Plunke-tus quidam Baronis KilJemi filius &: Swartus:

pr$:ter quatuor millia militum gregariorum.

6 p.t tamenqui Domirmm Lovellum in Tren-to fiuvio fubmerfum dicunc, &: alii, qui nonaquis peniife, fed in caverna quadam fubter-

rinea diu poftea latuifTe & vitam produxifTe

niiferam afferunt. Ex parte Regis dimidiumduniaxat p.rimse aciei cecidit. Capti iiintin-

ter aIios,fcenicus llle regulus Lambertus Sim-nellus Sl aftuttis facerdos ;ejus praeceptor.

Lambej tiis?ckmentia Principis inaudita3poft-

quam crimen agnovnTetP<k mifericordiam Re-

giam

kienricus Septimus.

giam implorafTe^ ad mortem non e# damna-tus,fed in culinam.RegisderruCusîbi vem adtempus ciicumcgit, Sc portea in numerum ad-miifus eft accipirranorum Regis. Sacerdos

vero clerican oroine privatus, in gurguftium

quoddam detrufus eit. Sic aliqiii tr dunt.

Aflferunt ver6 aiii > ordinis intuitu., «criminis

atrocitate nou obitante , eum neque mortemultatum , neque ordine privaturn, fed per-

petuo tanturn carceri adjudicatum.

Sed hanc rem fuis etiam verbis exhibsbit

Johannes Hereus Mediciux Doftor^qui Hittor

rianf Anglicanam Heroico carmine defcripiit,

ab initio Edwardi IVjUfque ad iuitium Hen-rici VIII,

Lambertus capiturD necnon Simondus inermis^

E q-nbus hic tenebris da.mna.tur carceris atri y

Concludendus ibi^ mifero dum vita fuperfit.

Ille ex rege nov) ^ lixa ejt & calo crjfitys^. :.

Servus ut ad Regis portaret ligna coc ,;niim:

Rtgis at accipitr^s po.ihac aluiffe reffit tur..

Sicquamvis meriti tormen\a crtyCtfque .fuiffent9 \

Farva Rex pcenfi jlatuit fcelus omne piare.

Hoc incendio iic fopito., Rex in partes fep-

tentrionales profe&us eft , atque in ea

profe&ione , non pauci e Simnelli &. Co-mitis Lincolni^ fautoribus dete&i funt 5 e

quibus nonnulli, ad terrorem aliorum •> ul-

timo fuppiicio fuerunt affedi yaiii mag-

nis pecuniae fummis muictati , aliique pr<e-

fertim tenuioris fortis 5fine mul&is condo-

hat;. Hifque peract.is,Rex Londinum rediit-,

ubi magno civium applaufu 3exceptus eft. No-vemlris infequentis 25 (die S. Catharinae)

B b 4 Uxor

tlxpr ejus Elizabetha Regina magna cumpompa folenniter unfta eft & corpnata Weft-

inonafterii : Cujus coronationis Prognoflicon^

verfibus Lyricis, mox compofuit Bernardus

Andreas , Poeta laureatus > Regifque Hen-

rici Hiftoriographus.

Rex brevi poftea Praetori & civibus Wa-terfbrdiae, quos fibi fideliflimos invenerat,

Siteris fuis poftquam imraotam eorum fidem

laudaffetjinter mandata dedit,ut ad ufum ur-

bis 3 naves, bona & merces civium Dublini-

enfium intercipere conarentur 3 necnon om-niumaliorum 5 cum iis mercaturam exercen-

tium. Anno etiam fequenti (Maii 1 2) ad ple-

niusbenevolenti<e fuae teftimonium, novis pri-

vilegiis & immunitatibus, Urbis fidelitatem

remuneravit. Ad feditionem tamen extin-

guendam, nullas ha&enus copias^ (quod mi-

rum videri ppffit) in Hiberniam mifit. Hiber-

nica proculdubip hucufque , eum nimis neg-

lexifTe non negandum Cseterum hanc cul-

pam aliquantum correxit anno infequenti,tan-

ta tamen cum lenitate & clementia, (diligi e-

nim quam metui maluitj ut Principem fe

oftenderit 8c mifericordem & pacis fummope-re amantemâtque inde vittoriam incruentamreportayerit, ut ex illius anni narratione , le-

ttori liquido cpnftabit.

Intcrim Decembris VII, Jacobus Fitz-Tho-was GeraldinuSj comes Defmonia^qui annosferme 28

?opibus & potentia flpruerat, a famu-

lis, in aedibus fuis Rathkela*, apud Limericen-fes, fubito crudeliter trucidatus eft. Stemmafuum is duxit a Mauritip filio Geraldi^qui fub

Henrico Secuhdoîn expugnanda Hibmiia,fortem egregiamque navavit operam. /acobo

fine

Henrtcus Septtnm.

fine prole, faltem mafcula, mortuo, Mauritius

frater fucceflit, a quo Johannes Mantagh , id

eft , edentulus , perpetrati fceleris princeps,

paulo poft captus eft & occifus. Atque ita cer-

teplerumque ufuvenit, ut qui, aliorum caedi-

bus, manus polluerunt, eos paena talionis fe-

quuta fuerit. Hoc ^dmonet Horatius;, lib, 3Carniin. Oda 2,

Raro antecedentem fceleflum

Veferuit pede pxna claudo^

Cujus rei veritatem plurimis demonftrareexemplis in promptu eft. De Mauritio fuccef-

fore plura poftea erit dicendi locus. Sed adrcs magis publicas 1 edeamus.

Ad primum vittoriae Regis rumorem, fedi-

tiofis in Hibernia concidit animus , & de ea

paulo poftea certiores fa&i, Kildarius Sc alii e

potentioribus nuntjos demum miferunt > qui

fa&um Regi excufarent , errorem agnofce-

rent, & veniam buam humilime peterent. His

nuntiis & fubmimonibus , Rex aliquantulum

lenitus, matura rei deliberatione, cum confili-

ariis fuis habita,nuntios tandem in Hiberniamremifit

3ad Comitem& caeteros,cum literis, in

quibus, poftquam nuperat proditionis eos ih-

fimulaflet, praeteritorum tamen veniam cun-&is promifit, fecundum merita eorum futura.

Ad Hiberniae adminiftrationem quod attinet,

eam pro tempore,Comiris fidei iterumcom-mifit , cum inftru&ionibus quibufdam &mandatis tempori convenientibus &c apta-

tis. Atque ita tandem fucus Lamberti-

nus in Hibernia, quafi in fumum evanuit.

Quid

Quid.vero Rex fecerit, ne recensrebellio ite-

rum flammam conciperet 3 in fequenti annonarrabitur. Non negandum enim Reeemjuftas habuifTe caufas fufpicandi fcintillas ibi

aliquas non adeb plene fuiile extinftas3 quin

dati forte novl occafione^ incendmm denucex iis excitari poffbt.

His diebus de Afylorum immunifatibus3

multse per Angliam Sc Hiberniam querimo-niae increbuerunt : Hoc itaque anno, exorbi-

tantiaqu^dameorum privilegia, Innocentius

VIII Papa y per Bullam datam Romas VIIIIdus Augufti^» imminuit & depreflk^ ita ut de-

inceps facinorofi ad ea confugientes, 8a novacriminaforas perpetrantes poft reditum^Regis

aut miniftrorum ejus mandato 3 ad examinafubeunda extraherentur 3 Ttem, ut obaerato-

rum ad ea confiigientium bona creditoribus

fubjicerentur, li hoc in fraudem fecerint cre-

ditorum, ut denique laefae Majeftatis convifti

iimiliterque protefti , cuftodia tamen a Regearfta includerentur3 ne exeuntrs pejora per-petrarent. Rullaipfa habctur Weftmonafterii,

in egregio Antiquitatum^ praecipue Britanni-

carum. , Thefauro Cottoniano , fub iniagine

Cleopatrae , E. 3. Criminum impunitateminAfylis, Graecis urbibus fimile olim attuliffe

malura, imperante Tiberio, donec per Sena-

tus confulta, modus praefcriberetur, oftendit

Tacitus, Annalium lib. jV

ANNO

Henricus septifflus.

i

AnnoChbmtiMCCCCLXXXVHI.

N HiberniamRex mifit hoc anno Richar-

_dum Edgecomhum Equitem auratum Cor-nubienfem > Aulx fuae Cenforem^ five (ut

loquimur) Contrarotulatoremûnum e Confili-

ariisfuis3 fingulari virum prudentia, cum ar-

mata 500 militum manu 5 & poteftate tamadJuramentum fidelitatis &obfequii recipien-

dum a proceribus3 nobilibus minoribus & pri-

mariis civibus 3 quam ad deli&orum veniamconcedendam.Eademgratia nonpaucis e Pro-

ceribus 8c aliis hominatim a Regepriiis con-

cefsa:Nam ex EcclefiafHcis3 Regiis diplomati-

bus3 condonati fuerant Archiepifcopi Arma-:hanus &Dublinienjis,

;

Epifcdpi Midenfis3Da-renfis & Clonenfis3 Abbates coenobioru B.Ma-riae juxtaDubiin^S.Thomae juxta Dublin,Bal-

tinglafTenfis^Navanenfis, Mellifontani^ Be&if-

Fenfis&B. Marise Trimmenfisj Priores dein-

de coenobiorum S. Petri novae vilhe juxta

Trim 3 Conallenfis & Louthenfis : Hi etiam

ex Proceribus fecularibus & aliis viris prima-

rii s, Com e s Ki lclarix y Vice-com es Gorman-ftonae, Barones Slanius., Delvinius3 Killenius,

Houthius^ Trimlettfonius, Donfanius8c Port-

lefterius^ uti etiam pj imarii utriufque Banci

Judices. Uxc menfe IVlaio. Sed ut ad Edge-combum redeamus. Is curn 500 militibus (dequibus fupra diximus) quinque navibus im-

pofitis^

lo Henncus Septwtus.

Pofitis^ ad portum Kinfalae appulit Juni

27. Verumenimvero , ei animus fuit ter.

ram ibi non ingredi , fed juramento fideli-

tatis, innavefua, a viris nonnullis prima

liis recepto , vela protinus pandere, versu

alia loca. Eodem igitur die, in ipfa nimi

rum nave , Thomas Dominus Barry Homa-gium pro Baronia fua 5 necnon Juramentum fidelitatis cpram eo praeftitit. Proxim»tamen mane, Jacobi DominiCourcaei & opi

danorum primariorum importunitate evin

cente , Kinfalam ingrefTus eft 3 ubi in Ecclefiae S. Maeltoci cancello, Courcaeus Homagium prp Baronia prseftitit 5 & tam ill

quam opidani juramento fidelitatis & chiro

graphis obftri&i funt. Quibus pera&is , i

Regia condonatione iis concefsa , poft pran

jlium , e Kinfala fqlvit , & cjnfdem menfi

die ultimo, Waterfordiam appulit , urbemquae nullis fucis a debito obfequio fe pafl

fuerat divelii, Ibi ab Urbis Prastore ( quer

Majorem vocant ) & civibus honorifice re

ceptqs eft. Poftridie vero , poftquam Urbi

fidelitatem Sc conftantiam magnopere Iau

dffiet , Regifcme gratias & benevplenti

am declaraiTet , una cum prote&ionis £

remunerationis promilTb, vela fecit verfS

Dublinium y fed ventis adverfantibus 3 e

non pervenit ante quintum Julii , quo di

fupplices eum exceperunt Urbis Praetor l

cives , prope portam ccenobii fratrur

Praedicatorum , a quibus fratribus in ho

fpitium receptus eft. Manfit ibidem 7 di

es 5 ante reditum Coniitis Kitdariae Depu* tati Hibernise a peregrinatione 3 quam tur

nuper fufceperat* Julii 12, Comes tander

Dubiiniui

Henricus Sepimus. 19

Dubliniuni rediit , eodemque die Edge-combus ad eoenobium S. Thomae in fub-

urbio occidentaU , ubi Comcs tunc erat,

profe&us eft , deducentibus Epifcopo Mi-denfi , Barone Slanio Sc aliis , a Kildario

eo fine miflis. Ibi poftquam in camera ma-gna , literas Regias , non fine fignis qui-

bufdam acerbitatis , comiti palam obtulif^

fet y in partem interiorem ambo feceffe-

runt , ubi 3 prxfentibus duntaxat Proceri-

bus 5 diu collocuti funt 3 de fumma rerum.

Caeterum tunc temporis propter abfentiam

multorum e Proceribus , nihil decrecum.

Colloquio eo finito , Comes ad asdes. fuas

Maynothenfes rediit -> & Edgecombus , adfratres Praedicatores. Poftridie (qui dies erat

Dominicus ) Excommunicationis abfolutio,

quam a Pontifice procuraverat Rex Henricus,

omnibus fidelitatem debitam prieftantibus,

Edgecombi mandato promulgata eft,Dublinii

inEcciefia S.Trinitatis, in concione nempi a

Paino Epifcopo Midenfi ibi prolata.In difcep-

tatione de juramenti fufcipiendi formulaînter

Edgecombum& Proceres, dies aliquot poftea,

tam Maynothae , quam Dubliniiêlapfi funt.

Convenjunt vero tandem de juramento fe-

quenti^

Ego-*—promitto & obligo nte-^ quoddeincep

verus fidelis & obediens ero ligeus & fnbditus

Celjiffimi Potentiflimique Princifis Naturalis met

& PrudentiflimiVomini Henrici Vll^Dei gratiti

Kegis AnglU & FrancU & Domini HibernUy& hdredumfuorum 5 de corpore fuo exeuntium^

Regum AnglU. Item , quod nunquam juva-

bo > afjiftam aut fovebo aliquos rebelles aut

proditores Vomini mei fradi&i 9 aut aliquos

fubditorum

20 Henricus Septimus.

fubditorum e)usy qui perpetrabmt aliquid contr.

eorum fidelitatem & perfonam Regiam, vel Coronam ejus. Et quod nunqnam pvabo vel foveb

private vel aperte aliquid quod erit contrarim

Bono 5 Honort} vel Securitati ditti Domini me\

aut h<eredum fuorum Regum Angli£ 5 in rebh

pertinentibus ad confervationem nobilijjim^ fu

perfon£ & Status Regalis : fedfi contingat qttb,

dliquo tempore mihi notum erit quicquam ten

dens ad damnum^dedecus*, vel moLfiiam Celfitu

dinis ejus^ vel dz&orum fuorum haredum RegmAngli£$ro viribus meis reprimam illud& impe

diam. Prgterea quamprimhmpotero^ declarab

illud) vel declarari faciam Celfitudini fu£3 vt

h£redibus fuis Regibus Anglidt) vel eorum Confi

liariis. Item quodferviam diHo Domino meo 6

omnibus h^redibus fuis Regibus Angli£^ in omni

bus titulis eorum^ ad Coronas Angli£ & Franci*> & Vominium Hibern'i£ pertinentibus^ & i

Omnibus ejus & eorumtitulis & ccntentionibus^h

caufa Coron^ , Et quod vivam & moriar 3 cmeo & iis 5 contra omnes : atque ejus eorumqu

legitima mandata^ pro viribus meis vere & fi

deliter obfervabo & exeqnar. Item fi aliqu

•nuntiivel alii cujufcunque ordinis 5 gradus^ ve

conditionis miffi fvierint a Burgundiz Duciffa^ve

a quocitnque alio^ cum literis vel mandatis ad mevel quoadnofcam^ ad aliquem alium , vt me ve

illospervertant a debita fidelitate& obedientia

velut incitent feditionem vel rebellionem^ inte\

Regis fubditos 5vel fi aliquis fubditm• RegisW

Hibernia^ vel exterus in Hiberniam venerity &nfusfuerit aliquo fermone feditiofo^ vel mdecen*

tiy contra Regis perfonam> aut honorem, Ego an-

mtar quamprimkm ad notitiam meam pervene-

rit, capereeum^ vel eosy ita3 uti diftum efi9 affe-

rentem

Henricus Septimus.

rentemvel afferentes literas^ vel nuntia^ ad no-

vam fedi*ionem excitandam^ vel feminantemvel

feminantes fermones feditiofos aut indecentes: Etquod j

qutntum ad me attinet^ faciant eos pu-

niri^fecundkm eorum - demerita^ vel aliter eumve{ eos mittam ad Regem^ cum ebrum literUjvel

fetmonum notitia. Item in pofierum non impedi-

amnec imbediri faciam executionem & decla-

rationem magnarum Santl£ Ecclefi£ cenfura-

rum^ contra quamcunque perfonam^ cujufcunque

fuerit ftatm -jgradus^ vel conditionis^ per ali-

quem Archiepifcopum 5 Epifcopum^ Abbatem^Pri-

oremy ReUorem^ Vicarium^vel Curatum^ intra

terram Hiberni^ , authoritate S. noftri Patrk

Innocentii VIII, conceffarum^ contra omnes Re-gkfubditos^ qui impedient vel perturbabuntDo-

winum noftrum Henricum Septimum* in titulo

Corbnz Angli£& Vominii Hibernia 5 vel aliquo

mod: molientur feditionem vel rebellionem 5

vel fuftentabunt vel reficient aliquos prodi-

tores vel rebelles machinantes deftruBionem

nob\liffim£ fu£ perfon£ $ vel fubverfionem ditti

regni fui Anglt£ & Dominii Hibemi£ 5 fedpro

viribm meis adjutor ero in executione& decla-

ratione ditiarum cenfurarum^ quoties ex parte

di&i Domini noftri Regis requifitus ero^ vel fujfi-

cientem materiam aiit caufam habebo. H£C au-

tem Declaratio fafta eft abfque fraude^ aut fal-

Idcia : Ita me adjuvet hoc SanUum Sacramen-

tum r &c.Ecclefiafticorumautem Juramento adje&a

eft h?c claufula : ltemyin pofter^mquoties Ego

legitime requifttus ero^ ex parte Domini noftri

Regis ad Ecclejlk cenfuras exequendas, per au-

thoritatem S. Fatris noftri Innocentii Pap£ OUa-viy& per Bullam ejtfs fub plumbo^ contra omnes

Domini

tLmricus seyTimus.

iDomini Kegisfubditos^ cujufcunque fuerint dig-

nitatisy gradusy ftatus velconditionU^ qui impe-

dient aut perturbabunt diUum Vominum noftrum

Kegem9 in iitulo fuo Coron* Angli£ & Dominii

Hiberni^s vel qui incitabunt feditionem vel re-

bellionem conira eum, vel qui adjuvabunt, fuften-

iabunt; vel reficient aliquem e proditoribw vel

rebellibus ejus qui machinabitur deftruUionem

nobiliffima fu£ perfon£ , vel fubverfionem ditti

fui Kegni Angli£y vel Dominii Hibernity di&as

cenfuraiycum omni folennitate ad zafdem per-

tinente 5 intrd aliquam Ecclefidm me£ jurifdi-

ftionispalam & folenniter exequar^ ac declarabo

eafdem cenfuras in & contra omnes tranfgreffo-

res ejufdem BulU, vel exequi & declarari fa-ciam^ fi caufa mihi fuerit nota 9 vel aliter legi-

time exparte Regis noftri , vel h^redum fuorum^Kegum Angli£y monftrata fuerit y & probata*

Neque dififtam e% amore , odioy invidia^metUy

vei aliqua alia cauja. Ita me adjuvet^Scc, Salvo

ordine Epifcopali.

Julii 2i, Homagium prinmm praeftitit Ge-raldus Comcs Kildariae coram Dom. Richar-

do Edgeeombo in coenobio S. Thom3e,in Ca-meranimirummagna?

vulg6 diStzCamerd Ke-gia. Deinde durante Mifsa, ab excommuni-catione abfolutus eft

5& more propo(ito3 Fide-

litatis juramento obftri&us. Similiter fecerunt

Rolandus Euftacius Baro de Portlefter, fum-nms Hiberniae Qjjaeftor, Robertus Preftonus

Vicecomes de Gormanfton, Jacobus Flemiri-

gus Baro de Slane 3 Nicolaus de Santto Lau-reiitio Baro de rlouth , Chriftophorus Barne-

wallus Baro de Trimletfton 5 Johannes Plun-ketus Baro de Dbnfany, & alii. Item ex Ec-clejSafticis,WalterusjFil:s:-îwc?»fArchiepifco-

pus

Henricus Septimus.

pus Dublinieniis * Johannes Waltonus ejus

Praedeceflor in Archiepifcopatu, ied qui antealiquot annos refignaverat, Mannerio tantumde Swordes iibi ad fuftentationem , quoad vi-

verit refervato : Item, Johannes Painus E-piicopus Midenlis* Edmundus Lanus Epif-

copus Darenils , Johannes Purfellus AbbascoenobiiS. Thomx juxta Dublin. WalterusChampflourus Abbas coenobii B.Mariae juxta

Dublin. Sc Jacobus Coganus Prior ccenobii

S. Patricii $e Holm-Patric , qui dmnes poftea

chirographis porro fuerunt obftri&i ad flde-

litatis Juramentum obfervandum. Nequernc praetermittendum Edgecombum , poft-

qitam Comes homagium prTftitiifet , tor-

quem aureum colio ejus aptafle, quem Rexei miferat, tanquam benevolentiae fuae arrha^

bonem. His ita pera&is, Edgecombus fplen-

dido epulo excepit Comitem D &c quampluri-

mos e proceribus , in Domo fratrum Prasdi-

catorum. Poftridie 5 Thomas Meilerus Praetor

Urbis &c cives primarii iuPraetorio, vulgd

di&o The Toulfell 3 congregati, fidelitatis ju-

ramentum , coram Edgecombo, praeftiterunt,

Sc ju.amenti formulam 9 ftib urbis iigilloj

Regi tranfmiferunt.

Julii deinde23 3 Edgecombus , Dublinio

Pontanam (quam Droghedam vulgo dicimus)

adiit, Dieque proximo , poftqitam nempePraetbr & opidani juramentum fidelitatis, in

Pnetorio ibidem, coram eo fufcepiiTent, con-

donati funt omnes , 8c iii gratiarti Regis (di-^-

plomate Regio) recepti. Inde Trimniam pro-

fe&us eft die fequenti -> ubi praeteritorum

venia Praepoftto (five Tortgrevio) & opidanis

itidem conceifa eft3 poft agnitam Regi rideli^

C c tatem

Henncus sepimus*

tate.Ibi etia Nicolaus Hcrbertus Prior coeiio-

bii S. Petri novae villae juxta Trimma 3Richar-

dus Nangle live de Angulo Abbas Navaneniis

& Jacobus deGaftro-Martin Abbas Be&iffen-

jfis juramentuni oblatum praeftiterunt , &: in

gratiam Regis recepti funt. Dublinium dein-

de reverfus JuHr i6y ibi brevi poftea, in Domofratrum Priedicatoruni 3 fimile facramentum,

inter alios 5 dixerunt O&avianus de Palatio

Archiepifcopus Armachanus, Philippus Bir-

minghamus fummus in Tribunali nggio Judex 3

& Thomas Dowdailus Rotulorum Praefe&us.

Edgecombi penfo ad finem jam ferme perdu-

tto Kildarius Sc nonnulli alii e magnatibus3

enixe cum illo egerunt, ut Ketingus Prior (de

quo fupra)& ThojiiasjUunketus fummus com-munium Placitorujudex condonarentur.Namhi duo, praecipue veio Ketingus^Regis iramin

fe valde excitarant 5 quafi nuperae rebellionis

faces& antefignani. PJunketo quidem 3 illo-

rum interceflionibus , data tandem eft venia,

Ketingo autem, ob plurima illi objetta crimi-

na5non folum veniam concedere praecise is re-

cufavit, fed protinus etiam munere Praefe&i

caftri Dublinieniis amovit5 quod per aliquot

annos ufurpaverat, eique amoto fucceflit Ri-

chardus Archboidus 5 quem Ketingus prius

pofTeilione vi deturbarat. Tunc vero Edge-combusultimo condonationum negotio confe-

£to5 Julii 29, Dalkeyam iterfecit3 qud Archi^

epifcopus Dublinieniis&alii viriprimarii non•paiici eum honoris ergo deduxerunt. Ibi na-

vem ille confcendit,& Cornubiam versus vela

fecit, fed partim ventis adverfantibus partimtempeftaê impeditus , in Cornubiam non ap-pulitj antediem S.Augufti infequentis.

Circa

Henrtcus Septimm. 25Circaidem tempus, Johannes PainusEpif-

copus Midenfis (quem falso liber Houthenfisinter Kildarii adverfarios numerat) a Kildario

8c SenatuRegio in Angliam mifTus eft nuntius,

tum adRegem placandum^tum ad adverfario-

rum machinationes praevertendas. Neque de-

fuit fibi e cohtra 3O&avianus Archiepifcopus

Armachanus : Nam ut Kildarii & aliorumfii-

orum adverfariorum vires facilius enervaret^

tnultum egit cum amicis fuis in Anglia^de Hi-beinias CanGellariatu fibi obtinendo : licet ir-

rito fuccefiu. Sibi fjdum eum fuifTe Rex be-

ne novit^veruntamen pro ratione illorum tem-porum,merit6 metuit3 ne fi eum conftitueret

Cancellarium^Reip. id detrimento fieret , he

uide nimirum contentiones inter Deputatumk illum tunc tempcris ferme extin&ae refufci-

tarentur^ &: fic publica Pax difturbaretur.

Brevi poftea Kildarius in Moycaflelam

Mac-Geoghegani regiunculam profe&us eft,

Libicaftrum Bilerahum vi cepit & diruit3 atque

inde milites difperfi praedia circumquaque de-

populatifunt,& cum praedis fpoliifque domumredierunt.

Idem annus fupremus erat Thomae Haroldo

Priori Ecclefiae cathedralis S. Trinitatis Dub-linii3 viro graviliimo, qui obiit Februarii 27«

Ad hujus rogaturu, (O&obri-s t. 1486) Hen-

ricus VII annuam 20 librarum penfionem di-

&£ Ecclefiae concefHt j ex redditu civitatis

Dublinienfis. Fama obtinet hanc Haroldorumin Hibernia famiham ftirpem effe Danicam^

five Oftmannicam.

c c ^ ANna

25 tienricHs sej>tiMHs,

Anno ChristiMCCCCLXXXIX.

EX Hibernia accerfiti in Angliam transfre-

tarunt Proceres fere omnes Seculares 5five

(ut vulgo loquimurj Temporales, qui Greno-vici (ad 4 ab urbe Londinenfi lapidemj in

confpe&um Regis admilli, ab eo acriter incre-

pati funt 5quod Lamberti caufam propugnaf*

fent. Inter aha, Regem dixifle ferunt fe pu-

tafle eos fimias tandemcoronaturos 3 ii ipfe diu

abfens fuerit. Aflerit praeterea liber Hou-thenfis quod quo primo tempore , in Au-la Regia , epulo excepti fiieruiit, Rex Lam-bertum Pincernae munus pro ea vice obire fe-

cit , eo modo crimen eorum oftendens Sc re-

darguens. C&terum paulo poftea in gratiam

Regis plene recepti funt 8c honorifice habiti.

fpeciatim in folenni procefllone Grenovici.

Regem ad Eccleflam comitati., ac benigne de-

mum5 profolita Regis clementia^ dimiili. Ba-

roni Houthae difcefluro^ ob fidelitatem fpe-

&atam 3 Rex auri fignati 3oolibras Anglica-

nas3 quse aureos Gallicos circiter mille confi-

ciiint, benevolentiae fuae teftimonium^ doncdedit. Haec iii Anglia.

In Hibernia hoc anno Mauritius comes

Defmoniae, in duobus confli&ibus vi£tor fuit:

in altero^ vicit & interfecit Murchardum O-Carroll Sc Maelmurrium fratrem ejus^ in alte-

ro 5 Dermitium Cartccum filium Thaddaei.

Mauritius

Henricus Septimns.

Mauritius ille (quod recens nominis ejus

mentio fubmonuit) a nonnuliis CUudm cog-nominatus eft, fed vulgo Belhcofm 3obcrebrosTiimirum confli&us, quos cum vicinis habuit;

a quibus etiam multa prxdia extorfiiTe fe-

runt , & fui juris feciiTe.

Julii 6 3 Synodus Provincialis celebrata eft

ab O&aviano de Palatio Archiepifcopo Ar-machanOj in Ecclefia parochiali B. Mariae vir-

ginis de Athirde > alias de Atrio Dei , cui

interfuerunr. Johannes Painus Midenfis3 Ed-mundus Curfous Clochorenfis 3 GulielmusFerrallus Ardachadenfis 3 Georîus Dromo-renfis, Donaldus Fallonus Derenfis, MenelausMac-Carmican Rapotenfis 5 & Walterus Bla-

k<eus Cluanenfis five Glonmacnoifenfis, Epif-

copi. In hac Synodo 3 magna fuit contentio

inter Thomam quendamBradûm filium An-dreas & alium cti&um Cormacum 5 de jure

Epifcopatus Kilmorenfis {ive Tribumenfis.

Atqui res tandem 3 communi confenfu, fub-

je&a eft Midenfis > Clochorenfis & Ardacha-

denfis Epifcopomm arbitrio. Quid tunc tem-

poris concluferint 5 non comperi : Hoc certe

conftat ex Regefto jam di&i Oftaviani 5 u-

trumqueftam Thomam nenipe quam Corma-cum) fexennio poftea appellatum fuiiTe Epif-

copum KiImorenfem3 &: interfuilTe fquod mi-

reris) Concilio Provinciali Pontanae tunc ha-

bito, in Ecclefia S.Petri.

Eodem anno, 3 Kalendas Februarii, e vit&

migravit Philippus Birminghamus primarius

inTribunali regio Judex 3 vir Juris patrii

prudentia infignis 3 &c in ccenobio B. Marias

virginis juxta Dublm, fepultus eft. Tota prae-

terea haec seftas valde morbofa extttit?pefteac

C c 3 febribus

riK,fti * vnj o pj/t>t //z«j •

febribus fupra moduni grafTantibus , undequamplurimi mcrtales perierunt. In An-glia fub finem Novembris, Arthurus Regis

filius (tum triennis^) Walliae Princeps cre-

atus ett.

Anno ChristiMCCCCXC.

HIs diebus Margareta Burgundiae Ducifia

dotaria, fde qua antea) ex odio in Hen-

ricumregem & familiam Lancaftrienfem no-

vum ftatuit Belli incendium in Hibernia ex-

citare. Primuni igitur falfos fpargit rumores

Richardum Ducem Eboracenfem in arce

Londinenli non fuirTe occifum ^ ut vulgo

ferebatur , fed fuga evafifTe. Poftea adole-

fcentulum quendam vero nomine Petrum Of-beckum^ fed vulgo Perkinum Warbekum vo-

catum, expToratprnm fuorum ope afelegit ad

Diicem hunc Eboracenfem agendum 5 filiurr

fcil. iecundo-genitum Regis Edwardi IV.regnique 3 fratre fuo feniore Edwardo Vpccifo , hieredem. Erat enim Perkinus Yulj

tu & corpore Richardo non diffimilis, inge-

nio praeterea admodum acuto y aetate etian

conveniente : Tornaci quidem editus in Flan-

dria , pati'e Jphanne Osbecko urbis Cen-

fore , matre Catharina de Faro : Sed qu

Jinguae Anglicce riou expers erat. Huinigitu

Henricus Septimus. 29

fajtur Ducifla idoneum judicans inftrumen-

tiim, occultoapud fe, per aliqiiot menfes,

detinuit > donec ncmpe eum Principis geftum

imitari docuiflet , & de omnibns quae ad

Ducem Eboracenfem pertinerent ,plene in-

formaflet , cum aliis quibufdam documcn-

tis 3ad rem tantanffufcipiendam neceflariis.

lta inftitutum , clanculuni eum deinnm

in Lufitamam mifit , una cum Domina

Bramptona , Edwardi Bramptoni Equitis

aurati uxore , ac uno e famulis fuis ,qui

tanquam explorator a&iones ejus quotidie

obfervaret , eoque porro confilio , ut inde,

&: non e Flandria , ne macbinatio hxc a

fe profluxifle videretur, in Hiberniam na-

vigaret , quamprimum ab ea mandatum

reciperet. In Hibernia enim non pauci

adhuc remanebant, id quod illa fatis 110-

vk , nominis Eboracenfis plurimum ftudi-

ofi. Sed Perkinum in Lufitania jam re-

linquamus , caetera quse ppft appulfum

ejus m Hiberniam ad eum pertinent , fuo

loco explicaturi. Interim tamen haud prae-

termittendum nonnullos etiamnum conten-

dere hunc (. Perkinum quem dicimus) ve-

rum Richardum Ducem Eboracenfem ex-

titlfle. Fatendum fane vitam ejus , (quoad

circumftan.tias) non parva involutam obfcuri-

tate, praefertim ti confideremus toc Prin-

cipes ( ut ex fequentibus patebit ) partem

ejus contra Regem , per aliquot annos,

fovifle. Cseterum conftabit itidem , fub

hoc praetcxtu ,quemque fuum promovifle

negotium , eoque finito , Perkinum defe-

ruifle. Neque novum aut mirum iis videbi-

tur principes imaginarios tanta aufos moliri,

G c 4 quibus

Henncus Septmus.

quibus notaefunt Hiftoriae Pfeud-AIexandri*apud Jofephum, &: Pfeudo Neronis

5apud Ta-citum Sl Suetonium. Sed jam ad inftitutum

pergamus.

An nd ChristiMCCCCXCI.

PRocraftinabat adhuc Margareta Burgun-diie DucifTa Perkini mifllonem in Hiber-

niam. Interim omnia ibipacata videbantur.

Annus tamen vulgo dicebatur infauftus : namcontinuisin aeftate &: autumnopluviis 3

mag-na eratannonx caritas per univerfam Hiber-

niam.

Sub exitum porro Decembrs, poft Come-tam^ qui per aliquot dies erTnlfit, Morbus qui-

dam gravis & peftilens , a loco ubi primumnatus5 Sudor Anglicus vulô nominatus, Hi-

berniam primum affligere ccepit, quem Medi-corum nonnullimanatie putant ^ a maligni-

tate quadam in ipfo aere y ex crebris & infa-

lubribus cceli mutationibus , imprefTa. Hu-jus morbi Symptomata & remedium prsefens

utpote remmiraru, Polydori Virgilii verbis3

ad annumprimum Henrici Septimi5 quomor-bus ille Angliam primo ' vexavit , adfcribere

non pigebit 5 Eodem anno^ novum morbi genus

fervafit J>er totum regnum5 fub primum Henrici

in Infulam defcenfum^ dira quidem lues & quamnullafit atas antea quod conftet perpeffa : fvbitb

€nim fudor Utalis corpus tentabat^ acfimul dolor

caput

Henricus Septimus. 31

caput fiomachumque vehementi caloris ardore

affe&um mfejiabat. §)uq morbo homines vexati^

quia alii gftus impatientes , fi in le&o erantjlra-

gula dimovebant 5 fi veftiti y veftes deponebanty

alii fitibundi frigidum potum fumebant^ alii de-

mum patientes caloris fcetorifque^ (nam fudor

grave olebat) additis ftragulis 5 fudorem provo-

cabant : ita ut ex omni otgrotantium numeroj

vix centefimm quifque revaleret. At pod 24 ho-

ras^ tanto temporif fpatio vis ejus morbi fevie-

baty abettnte fudore fervabantur 5 non eo tamenexpurgati erant , cuin iteram atque iterum in

morbum reciderent 3 multique inde interirent.

Sed ea res remedium tanto malo ad ultimum

monftravit : Nam quifemel primo fudarant^ckm

detnde tentarentur 3 obfervabant ea quxinpri-ma curatinne profuiffent & illis pro remedio

utentes^ addebantfemper aliquid ad curationem

utile. Item^ & illi iidem cnmiteruminidemvaletudinis genus inciderent^ ex priore obferva-

tione^vim fudoris facile evaderent. §>uibus re~

bus ita ufu venit 3 ut poft ingentem mortalium

ftragem remedium uhicuique promptijfimum in-

ventum fit^ quodhujufmodi eft ; Si quis interdih

fudore corripiatur^ ckm veftitus , protinus cuba-

tum eat) fin notlu & in lecto^ tum quiefcat 3 nec

fe e letlo moveat^ ufque ad 24 horas exatlas^ in-

terim ita feftragulU oneret^ quo non prcvocetur

fudor 3 fed fua Jponte molliter ftillet^ cibi nihil

capi&yfitamdihtollerarepojfit} neque plus po-

tus confueti ac calefa&i hauriat 5 quam modice

Jatisfitadfitim extinguendam. lnter hanc cu-

rationem in primis caveat^ ne manum quidem

aut pedem^fui refrigerandi cansa 3 extra ftra-

gula proferat 5 quod facere letale e(i. Hoc re-

medium eft novo morbo inventum 5 qui tanthm

Angliam

§2 Henricus Septimus*

4ngliam id iemporit Jtervafit , & poftmodkm

'<epe graviter vexavit. Sic Polydorus, qui

iib exitum anni i5075 Archidiaconatu Wel-enfi donatus eft.

Obfervarunt nonnulli hunc morbum ju^

venes plerunque Sc viros media aetate flo-

rentes invafiffe , qui fi in initio morbi vel

paululum dormitarent y ftatim interibant :

Paucos porro evafifle quos morbus faturos

invaferat : Fceminas vero 5 pueros & fenes

hoc malo raro correptos. Cacterum de mor-bi illius novitate , non eft eur miremur :>

Nova morborum genera noftris etiam tem-poribus exoriri quis nefcit ? Atque idemde temporibus antiquis fentiendum eft, ut

e Plin. lib. 26. cap. 1. fatis liquet , ubi

de temporibus agit quibus novi morbi 3 no-minatim

3 Mentagra , Carbunculus y Ele-

phantiafis , Gemurfa , &: Colus in Italia

primum coeperunt. Sed de his fatis fuperque.

Pergamus jam ad alia.

Junii 22 Elizabetha Regina filium Regipeperit Grenovici in Cantio , Henricumnuncupatum 5 qui poftmodum regnavit.

Sub exitum Novembris > Kildarius Parla-

mentum Trimmas indixit, tenendum die Ve-leris proximo poft feftum Epiphaniae Do-nini. Sed de Legibus vel A&is ibi latis,

-lihil quod fciam extat.

Januarii 15 e vita migravit Thomas Scro-

pus alias de Bradley ferme centenarius 3 vir

genere ortus nobili , fed virtutibus nobiii-

or , qui dum Carmelita efTet Norwicen-fis 3 ab Eugenio I V Papa 3 defignatus eft

Epifcopus Dromorcnfis in Hibernia. Pofi ac-

ceptani verb epifcopalem dignitatem 3(verba

funt

Henricus Scptiwus.

funt Johannis Lelandi Antiquarii ha&enusinediti) KhodianH militibus chariffimus fuit :

Nawapud illos Legati funclione ufm ejb. ?r<e-

terea Rom* in pretio erat 5 magntimque cnmEugenio I V , cui libros aliquot hi;ioricosy

de rebus Carwelitkis dedicavit 3 gratiam in-

iverat. Vixit ad decrepitam ufque oitatem.

LMortuus efl amo Vom. 1491. SepuLhrunt

ejus ofienditur Lovetofti , opido maritimo &limitaneo Sudovolgijt. Sic iile. Scropi liber,

quem de Carmelitani ordinis Jnftitutione

fcripfit 3 etiamnum extat Cantabrigice in

Bibliotheca ptiblica. Is diu ante obitum epif-

copatufe fponte abdicavit, 8c Carmelitarumdifciplinae fe cTetmo fubmifit 3 in coenobio

ejufdem ordinis Leftofti, ubi 3 a mundanisoccupationibus fegregatus vixit. Succeflk ei

in Epifcopatu (tempore Henrici VI Regis)

Thomas Radcliffus,, qui iicut praedeceiior, in

Anglia vixit^ & (quantum auguror) fedemfuam Epifcopalem nunquam vidit. In libro

Benefa&orum Eccleiiae Dunelmenfisr

olim

vulgo ditto LibroVit£ 3fol. 57. b. is ap-

pellatur Magijter Thnmas Radcliff Epifc-pus

Vromorenfis & Sujfraganew Dunelmenfis. Ha-betur liber ifte in egregia Bibliotheca

Dom. Thom.-e Cottoni Baronetti5 ( fub

Domitiano , A. 7 ) cujusiibri prior Sc anti-

quior pars literls aureis & argenteis exara-

ta eft. Extrema Scropi fenechis confirmare

videtur eorum opinionem qui animi tran-

quillitatem & vi&um monafticum , fecnn-

clum regulas ftri&iores , ad valetudinem

& longaevitatem plurimum conferre pu-tant.

Hxc

Haecfubexitum anni. Interim in tlltonia.

diflldiis indies crefcentibus , inter ConuirO-Nealum Tironiae Dynaftam & QdonenCiive Hugonersf)Rufum O-DonellumTirconal-lium y ut6rque tandem, menfe Augufto, peiamicorum interceflionem, ad Kildariurn fDe-putatum) profe&us eft, ut ab illo , poft audi-tas querelas , pax h* commode id iieri poflet-

componeretur. Sufcepit Comes reconciliatio-

nis negotium ; atquiper Jitjgantium pertina-ciam , fine fru&u. Redeunt itaque illi mUkoniam, ubi poft prxdas utrobique pafllmaba&as, pugna tandem inter eos commifiaeft, in qua multi utrinque ceciderunt,fedplu-res ex parte O-Donelli. Cxterum Conushaud ita diu poft , nempe VI Idus Januariii492(ftyloAnglicano)per Henrici fratrisma-las artes trucidatus eft. Tumque Tironia adtempus qnaii divifafuit , dum altera pais in-colarum Henricum fequeretur, altera , Do-naldum fratrem (ut opinor) feniorem , donecrefignante tandem Donaldo , anno 14.97 eoambitionis obice amoto , Dynaftiam folusoccupaverit Henricus. Verum non diu du-ravit ^haec male parta potentia , uti fuo locopoftea patebit.

Audax omnia. perpeti ("inquit Horatius)

Gens humana ruit pr vetitum nefas.

Ad O-Donellum quod attinet, Is porro VIIKalendas Junias 14.97, (11 1 omni.afimul.con-geramus^) praefe&ura fe abdicavit, & in ejuslocum fufTe&us eft Conus filius , die Martis

proximo

Henricus septimus.

proximo fequenti. Vixit poftea Odo ad an-

lium ufque 1505 5 quo fenex deceflit 5 Idus

Julii , Sc in coenobio fratrum Minorumobfervantium de Donagall y quod ipfe fun-

daverat , fepukus eft. Haec ideo hic con-

junximus 3 ne feries narrationis interrum-

peretur.

Ut vero ad hunc annum redeamus

:

Ad Monetariorum cOrruptelas fraudefque

praevertendas 3 Martii die XXlX 3 Nicolaus

Fljn^ Rege conftitutus eft Supervifor officina-

rum monetariarum Dublinii &: Waterfordiae.

Menfe etiam Apnli fequenti, prodiit Edi&umRegis contra nummos adulterinosântea inHi-bernia cufos*

Anno Christi

mccccxcil

E novis quibufdam in Hibernia machina-tionibus5RexHenricus jam certior fa&us,

in locum fufpecti Comitis Kildariae fuffecit

( rebus fuis ita ut judicabat pofcentibus)Walterum Fitz-Simons Archiepifcopum Dub-linienfem

3cum titulo Deputati Galparis Du-

cis Bedfordise Locum-tenentis Hibernise. Subidem etiam tempus^ amoto Rolando Fitz-

Euftace Barone Portlefterio? Kildarii focero,

a munerefummi Hibernige Quaeftoris., quodannos plnfquam 38 adminiftraverat 3 ad lo-

cum illum promovit Jacobum OrmondiumEquitem

Henncus Septtmus.

Equitem auratum , filium nothum Johan-nis tum nuper Comitis Ormoniae 5 (in pere-

gnnatione Hierofolyniitaha defun&i y cirea

annum Domini 1478) cum modica militum

manu 5protinus 111 Hiberniam mifit. Haec

menie Junio. Caeterum de A6tis ejus , quxad hunc annum pertinent 3 poft appul-

fum 5 nihil traditum reperi 5 praeterquam

quod velitatione una vei altera .» prope

D iblinium , cum Kildario & Geraldinis

decertavit. Haec res utrique familias ma-gna attulit detrimenta. Inter alia 3 hinc

ai ara arripuerunt Hibernicae originis nonpauci , Auglorum limites 3 incendiis &:

direptionibus vaftandi. Junii itidem XI 5

r xander Plunketus ex ordine equeftri Hi-

berniae Cancellarius a R.ege conftitutus eft:

De quo munere fideliter adminiftran-

do facramentum praeftitit Dublinii 3 16

infequentis Septembris. Eodem etiam die

Thomas Butlerus Kotulorum Cancellariae

Pratfeclus defignatus 5 nmneris fui juramen-tum fufcepit. Pauloque antea 3 20 nempeAugufti ( nam annus hic fuit mutationibus

memorabiiis ) Nicolaus Turnerus ( amotoPkmketo ) fummns communium placitorum

Judex fiinile loci fiu facramentum prae-

ftitit.

Inter hici Heiiricus nofter. ad~"CaroIumOctavum Galloruni regem 5 Legatos miiit

Thomam Comitem Qrraoniaey Regin* Ca-merarium fummurn 8c Thomam Goldfto-

num Priorem Ecclefiae cathedralis Cantu-arienfls

3 viros • pradentes & integerrimos3

de foedere inter ec 3 5 ii commode id fi-

eri poflet3 tranhgei d negotium u~

trinque

Henricus Septimus.

trinque artificio ( inquit Polydorus ) futn*

mo agebatur. Caeterum Caroli confilio denuptiis inter fe 8c Annam Armoricie five

Britanniae Duciflam haeredemque conficien-

dis 5 jam plene dete&o, Legati (âd eampraecipue rem develandam mifli ) Hen-rici juflu 3 qui molefte tulit quod Gallus

his nuptiis Britanniam in fuam ditionem

redigeret 3 in Angliam 5 re infe&a redie-

runt. Comitem hunc Ormoniae ( digreifi-

oni ignofce ) ut fingulari Principis fui

favore ^ ita opum affluentia flomifle fe-

runt, & cum poft aliquot annos in Hi~berniam rediret 3 immanem pecuniae fum*mam fecum portafle. Aflerunt nonnulli

exprefse quadraginta millia librarum mo-netae Anglicae y praeter argentum caelatum,

poft mortem ( quae Londini accidit anno

1515) in loculis fuis reliquifle. Res miracer-

te y & , pro iliorum temporum ratione y vix

credibilis.

Verum ut in inftituto curfu progredia-

mur y Dirupto mox inter Reges negotio

pacis 5 belloque utrinqijle indi&o , Bur-gundiae Ducifla tempus jam natta ut pu-

tabat opportunum , niiffis per nuntiumUliiliponem in Lufitanja literis , Perki-

num 3 fine mora 3 in Hiberniam trajice-

re mandat. Is IiterW perle&is , ad iter

protiniis fe paravit j atque nave confcen-

fa y haud multo poft 3 Corcagiam appu-

lit , urbem 100 milliaribus versus au-

ftrum, a Dublinio diftantem. Ibi ( H qua

fides Bt adhibenda confeffioni , manu fua

propria 5 in Anglia poftea defcriptae ) ci-

ves quidam eum fplendide veftitum viden-

tes,

;o Henricus septimus.

tes 3filium efle affirmarunt Georgii nu

per Ducis Clarentiae 3 alii , fihum nothunRichardi 1 1 1 3 demum ver6 , conjun&ifufFragiis , eum pro certo effe RichardunDucem Eboracenfem , fihum fecundum Ed-

wardi IV. Addit Confeffio ejus feec feprimc

juramentis abnegaffe, coram Urbis Prseton

& civibus , fed per eorum importunitatem &copiarum promiifa, quaii partim ab Urbe, par-

tim a Comitibus Kildariae Sc Defmoniae 3 ii

ejusauxilium adversus Regem confcribenda-

rum, illis fe tandem dedere ada&um. Sic ill<

de feipfo. Sunt tamen , quibus ego potiu

fidem habeo , qui diferte tradant ftatim pof

appulfum in Hiberniam3 fe pro Richardo Du-

ce Eboracenii palam geffifTe, &: a civibus Cor-cagienfibus magna gratulatione exceptumfed pnecipue a Johanne Water niercatore.

Fama etiam manet eum Wateri apprenticiuw

(iit vocant) ibi aliquando extitifTe, quod nec

affirmare mihi animus eft , nec refellere,

Litevx ejus ad Comites Kildariae 8c Defmo-nie mifTce etiamnum extant , quibus eosora-

vit., uti fibi in oppugnando Henrico non de-

eiTent, fed auxiliares mitterent copias 5 ad

jus fuum recuperandum.Atq; ita Hiberniahis

temporibus quafi Theatrum fuit, quod intra-

runt perfonati Principes, licet brevi, perfonis

depofitis 3e Theatro^xtrufi. Cum haec compe-

riifet Carolus Rex Gallictrs 3uanc anfam avidc

arripiens , Perkino per nuntios protinus fig-

nificavit iibi deliberatum efle auxilia illi a-

bunde praeftare, ad regnum fuum recupe-

randum, ab ufurpatore 9 profefTo Gallias ho-

fte_, eoque nomine rogavit eum, ut ad fein

Galli-am properaret, Magnis hifce pollicita-

tionibus

iienricus Septimus.

tionibus Perkinus exukans y Sc omnia fjbi

jam ratus ex animi fententia fuccedere, infti-

gatus praeterea a praedittis nuntiis $ nimirumLudovico quodam deLaques $c Stephano Fri-

ono, nuper Regis Henrici Amanuenfi pro lin-

gua Gallica 3 fed qui Regi nefcio unde in-

fenfus, ab eonuper defecerat, rem cum amicis

praecipuis &fautoribus communicavit3eorum-que coniilio3brevi poftea vela fecit Gallia ver-

sus ^ ubi ventis faventibus incolumis appulit^

& ad Aulam Regis dedu&us 5 ab eo 3 DucisEboracenfis nomine falutatus eft Sc honorifice

exceptus. Haec palam : Sed revera nul-

lum alium in finem Rex ifta fecit , qu>»ni ut

Henricum noftrum ad aequiores Pacis con-

ditiones fle&eret : nam negotio pacis po-

ftea tranfatto , Perkinus cito negle&us eft*

Is igitur ex metu ( ut creditur ) ne Hen->

rico in manus traderetur , in Flandriarri

claneulum ad Duciflae Curum confugit, ui

bi quafi verus Edwardi I V filius tumprimum ab ea vifus 3 perhonori fiee recep-

tus eft*

Hoc tcmpbre^ Prophetia San&i Gataldi

Hiberni, Epifcopi primum Rachueniis in

Momonia3 ( qnae Provincia eft auftralis Hi*

berniae ) deinde Tarentini in Italia , plum-

beis Iaminis infcripta , Tarenti inventa fu-

ifle dicitur^ & Ferdinando Primo Regi

Arragonix & utriufque Siciliae oftenfa,

Mira quae tam de Propheeia ipfa j quamde inventione ejufdem traduntur j pe-

tas ex Alexandro ab Alexandro , ( qui

tum vixit ) in Genialium dierum, lib. 3,

cap. 15. DeMonumentis publicis >, &; Li-

4)ris olim plumbeis laminis confe&is ^ vide

D d stianl

.u tLenricus sefvimm'

etiam Herman. Hugon. lib. de Prima Scri-

bendi origine, cap. 10.

Sed hunc annum nihil magis nobilitat

quam Chriftophori Coiumbi Genuenfis Na-vigatio 5

qua novus quafi Orbis in Atlantico

Oceano Ferdinandi Cafteliie Regis aufpieiis,

tuni primum Europds, ut plerique putant,

detectus eft. Non defunt qui huic dete&io-

ni , tanquam vaticinium , referunt iilud Se-

necae 5 in Medea^

-—— - — Venient annis

Secula feris 3 quibws Oceanus

^Vincula rerum laxei)& mgens

Tateat tellusy Typhifque novos

Uetegat orbes^ nec fit terris

Vltima Thuk,

Ifta mutuafTe videtur Seneca ex Platonis

Differtatione, in Phoedone, de Orbe incog-

nito. Qnantum fibi & glorix fuap, e procra-

ftinatione , defuit Rex nofter Henricus , .cut

rem prius obtulerat Columbus, judicent alii.

Ad Hibernica nunc redeamus.

Tanta erat per Hiberniam hac seftate ficci-

tas, ut quamplurimi fluvii ferme ficcati effent,

Sl pecora paffim fiti perirent, Saeviit etiam

paulo poftea peftiientia 3 qua y inter pluri-

mos altoS) fubiatus periit Jacobus Flemingus,

(five Flandrenfis,) Baro lanius, cuifucceffit

Chriftophorus filius 3 qui poftmodum ab Hen-

rico VIII, Januani 1 3 (ftylo Anglicano)

1 5 1 3,fummus Hiberni^ Qu^ftor conftitutus

eft. Deniquenon abs re erit verbo memora-re, Cometam hoc anno, per duorum menfiumfnatiura poft foiis occafum, eiFuififfe.

ANNC

Henricus Septifftus.

Anno Christi

MCCCCXCIH.

SUb fihem Junii fnempe die Veneris prd-

ximo poft feftuni Nativkatis S. Johannis

feaptiftae ) Walterus Archiepifcopus Dub-linienfis Deputatus Gafparis Ducis Bed-fordiye Locum-tenentis Hibcrniae* Ordinesad Parlamentum Dublinii evocavit 3

itt

quo irritae declarantur Inquifitiones om-hes adverfus eum , Rolandi Baronis Port-

lefterii inftigatione 3 antea compertae. Ipfi

porro Baroni 5 fubita rotae converfione3 dics

in Scaccario fiftendi indicitur , ad rationem

reddendam muneris fui , dum fummus effet

Hiberniae Qu.qeftor 3 fub poena amidionis ter-

rarum & bonorum3nec non corporis difponen-

di,pro voluntate Regis.Quando vel quo pa&ofedata fuerit hzc tempeftas , non comperi.

Tunc porro cives Waterfbrdienfes , qui iri

Comitiis Parlamentariis, ante aliquot annos,

fubGeraldo comite Kildariaehabitis3 damnatiFuerant^ lata lege3 plene reftituti funt 5 & Sta-

tutum contra eos3 fic antea editum3 antiqua-

tum eft & abrogatum : Clrbis etiam pofTeflio-

hes 8t immunitates conrirmatae. Iifdem Co-ttiitiis^ ad feditioforum quorundam machina-tiones praevertendas 3 Augufti dies 12 diftus

eft Johanrii Watcr civi Corcagienfi , uni e

praecipuis Perkini fautoribus (cujus fupra fit

mentio) comparendi, & Prsefe&o ^s^. Confta-

bulario Gaftri Dublinienfis in manxis fe red-

D d 2 dendi.

tp. Henricus Septimus.

dendi , fub criminis feloniz poena. Idetn-

que dies 5 ob eandem caufam3 aflignatus

eft Philippo Water ( Johannis filio ) De-cano Limericenfi 5 & aliis expreffim in Sta-

tuto nominatis y inter quos fnit EdmundusComerfordusDecanus Kilkennienfis

,quita-

men feliciter abfolutus , poftea Epifcopus e-

vaiit OfTorienfis 3 ut fuo loco narrabitur. In

eodem denique Parlamento 5 ( ut quse mi-

noris fint notae praetermittanms ) omnes Co-ronae poiTefflones 3 qux poft annum primumHenrici Sexti conceflae fuerant , five aliena-

tx 5 Regi reftitutae funt 5cum cautionibus

tamen quibufdam 3 in Statuto expreffis,

Menfe Augufto fequenti 5 hoc Parlamen-tum folutum eft.

Paulo deinde poftea, circa fextum fcilieet

infequentis Septembris, Waltero Archiepif-

copo Dublinienfi fucceflit in munere De-putati Gafparis Ducis Bedfordiae Locum-te-nentis Hiberniae Robertus Preftonus EquesAuratus 3 primus Vicecomes Gormanftonen-fis. Quem honorem concefTerat ei Edwar-dus IV. Is 5 fimul ac gladium Authorita-tis accepifTet 3 Proceres & alios viros pri-

- marios , e Pagis five ( ut vulgo loqui-

mur ) Comitatibus Midiae, Dublinii , & Kil-

dariae, qui interefTepoterant, Trimmam con-vocavit , ubi duodecimo ejufdem menfis(diefcilicet praeftituto ) convenerunt Dom. A-Iexander Plunketus Cancellarius , Geral-dus Comes Kildariae 3 Johannes PaynusEpifcopus Midenfis, Edmundus Lanus E-pifcopus Darenfis 3 Chriftopherus Flemin-gus Baro Slanius 5 Richardus NugentusBaro Delvhaus 9 Edmundus Plunketus.

Baro

Henricus Septimus. 43Baro Killenius 5 Nicolaus a S. Laurentio

Baro Houthius 5 Chriftophorus Barnewal-lus Baro Triniletftonius 3 Johannes Plun-ketus. Baro Donfanius , Gulielmus Darcy& Gulielmus Wellefley Equites Aurati , 8c

alii deinde nonnulli 3 qui omnes , 4 die

poftea, ad Articulos quofdam Paci Regniconfulentes obfervandos, & chirographos de-

derunt & cbfides. Artieulorum prxtipui

fuerunt , ad Militiam fine Proregis nve De-futati alTenfu cohibenaam, 8c ad tributa

quaedam Hibernica tollenda, cum quibufdamaliis , in homicidas 3 depraedatores 8c er-

rones. Parlamentum porro Pontanae flve

Droghedae habuit 3cujus Statuta non ex-

tant. Atqui illud Parlamentum in proxi-

mis Comitiis , fub Poyningo habitis , an-

no fequenti3 vacunm adjudicatum eft ac

invalidum , idque propter rationes fe-

quentes , Primo 3 quod Dux Bedfordiae ^

Locum-tenens Hibernise 3 cujus Deputatusille fuit 3 munus fuum abdicaffet 5

ante

Parlamenti citationem : Secundo quodcitatio non cffet generalis 3 fed quatuor tan-

tum comitatibus dire&a : Tertio denique^

quod in diplomate Regio qno Deputatus

is conftitutus eft nulla data effet ei pote-

ftas Parlamentum convocandi. Interim men-fe O&obri, Walterus Archiepifcopus Dub-linienfis in Angliam profe&us eft , ubi Re-gem 3 de Statu rerum Hibernicarum plene

informavit,

Porro KiIdarius(quodoblivionenon eft te-

gendum) de criminationibus, ab adverfariis,

in Aula Anglica,, in fe comparatis,certior fa-

&us , menfe Novembri in Angliam etiam

D d 3 trajectt,

trajecit y ut de criminationibus obje&is 5 fe

apud Regem purgaret. Ibi auditus quidem,

fed refponiis ea tempeftate a Rege non pro-

batis, in Hiberniam remilTus eft anno fequen-

ti , cum Edwardo Poyningo Equite, Hiber-

niae Deputato defignato^ ad examen ibi fube-

undum. Inter Comitis adverfarios inprimis

memoratur Jacobus Ormondius^ Hibernias

Thefaurarius 3 qui paulo ante , praedia ejus

& amiconim in agro Kildarenfi 5 ferro flam-

maque devaftarat^poffeaque Gulielmo Prefto-

no Eqnite aurato Vicecomitis Gormanftonii

filio muneris fui Vicario live (ut loquimur)

Veputato reli&o , in Angliam properave-

ratjubi coram Senatu Regio, crimina haudpauca Comiti objecerat.

Hoc etiam memoratu fortaflis non eft in

dignum, qu6d fub initium hujus anni Johan-nes Serjeant Praetor Dublinienlis (quod mu-nus bis etiam antea obiverat)in carcerem con-

jc&us eft, arcem nimirum Dublinienfem 3 &in ejus locum 3 pro refiduo anni fufFe&us eft

Richardus Arland. Qupdnam Serjeanto cri-

men obje&um fuerit, pro certo non habeocompertum, nec quid de eo poftea fattum.

Sufpicantur aliqui pofhilattim tanquam Per-kini fautorem & conjuratioms ejus affi-

nem.Haec domi. Dum vero ha?c in Hibernia age-

rentur , non fibi defuit Henricus ; nam iit

facilius DuciiTae Burgundiae & Pfeudo-DucisEboraci molitiones fubverteret , non paucos

mifit in Flandriam exploratores ', fub variis

praetextibus^qui niunere fuo tam fideliter per-

fun&i funt^ ut multi in Anglia conjuratores

dete&i fuerinr^ & de toto myfterio Rexple-nam

Henricus Septiww. 45nam habiierit infbrmationem. Hinc ex con-

juratis in Anglia praecipui capitali fupplicio

afFe&i funt. Qu.id vero de Rebus Hiber-

nicis ftabiliendis fecerit , in anno fequenti

narrabltur.

Anno ChristiMCCCCXCIV.

Ecreverat jam Henricus viros aliquos

„ 'fidos & prudentes in Hiberiiiammittere,

ctimad Perkini impofhiram detegendam., tum

ad fautorum machinas fubvertendas. Uuoigitur eodemque tempore , 13 videlicet Sep-

tembris 3 Edwardum Poyningum Equitem

auratum, unum e Confiliariis fuis, Hiberni;e

defignat Deputatum 5 Henricum DeanumEpifcopum Bangorenfem (in Wailia) &: utri-

ufque Lanthonix Priorem3GanceIlarium3

Icem

Hugonem Conway Equitem auratum fum-

mum Qu;erlorem five (ut nunc loquimur)

Thefaurarium , per Jacobi Ormondii re-

fignationem. Novi etiam fub id tempns con-

Hituti funt Judices , videlicet, Thomas Bou-

ringuSj fummus in Tribunali Regio Judex,

Johannes Topdifus 3primarius Communium

placitorum Judex , & Wakerus Everus pn-

marius Fifci Regii Baro, viri Legum Angh-

carum confultiffimi. Hos omnes protinus in

Hiberniam mifit, una cum copiis quibiildam,

fub Poyningi du&u , fed ad nunierum vix

1000. Hi tuto paucis poft diebus Houcham

D d 4 apr el"

appellantes 3 ad fepcimum a Dublinio lapi-

dem , inde Dublinium progreffi funt 3 ubi

Poyningus gladium, pro more , a Praedecef-

fore accepit, Sc cieteri adminiftri Recrii fupra

memorati in Senatorum Regiorum album a-

fcripti. Bfevi poftea Poyningus , conjun-

£tis fimul univerfis copiis 3 tam fuis nem-pe ex Anglia dedu&is , quam aliis , a Kil-

dario & Jacobo Ormondio collectis , in

Ultoniam feftinat 3 adversus Perkini par-

ticipes 5 qui illuc confugerant 3 & alios Re-belles. Ibi ferro & igne devaftare coepit

territoria O-Hanloni , Magenifii & alio»

rum vicinorum : Hibernis interim m fyl*

vas Sc loca uliginofa aufugientibus. In ex-

ercitu tunc erat Jacobus Ormondius ,qui

flamm^ oleum adjeciffe dicitur. Ferunt

porro Kildarium, ( qui ibi etiam aderat

)

indignatione contra Poyningum exarden-

tem y tanquam adverfariis fuis indulgenti-

preni & eorum machinas promoventem

,

clandeftina agitaffe confilia 3 cum Dyna-ftis quibuldanj Hibernicis 3 de Deputatooppugnando 5 8c fpeciatim cum Malachia

O Hanlono ( in cujus regione Deputatustunc erat ) de eo interimendo. Sunt ta-

men qui non fine causa arbitrantur hancfamam a Comitis adverfariis diffemina-

tam , ad ruinam ei accelerandam. Atquehoc veriiimilius videtur 5 tum quia O-Han-lonus 3 adhibito biennic poftea folenni ju-

ramento 3 Comitem illius fceleris immu-nem declaravit , tum quia comes in An-gliam paulo p6ft miffus , Sc a Rege audi-

tus 5 feliciter tandem abfolutus eft 3 ut fuo

poftea loco patebit. Sub eodem temporea

Jacobus

Henricus Septtmus. 47

Jacobus Comiris frater , ejufque etiam

,

uti fertur , confilio & juflii , caftrum Ca-

therlaghenfe , ad tricefimum ab Urbe la-

pidem D ex improvifo occupavit , &: prae-

fidio firmavit. De hac re , ut primum

Deputatus refcivit, reditum acceleravit , 8c

acceptis obfidibus a Magenifio &: O-Han-

lono 3de^pace obfervanda , Catherlagham

adiit, ubi artta caftrum cinxit obfidione,

ac poft iinam vel alteram feptimanam , de-

ditione cepit. Inter hxc ^ Summum Con-

cilium (quod Parlamentum vocamus ) in-

dixit. Die Lunae proximo poft feftum S.

Andreê Apoftoli hoc Parlamentum Ponta-

nx inchoatum eft, in quo Impofitiones illae

graviifimae , Copit , %&ttf , Scc. penitus

exterminantur , & Subfidiaria pecunia ea

conditione > Regi offertur. Multae porro

aliae tunc temporis Leges fancitae funt. In-

ter quas , de Parlamentis in Hibernia in

pofterum non habendis , ante Rationum

pro indicendo , & A&orum aliquot fanci-

endorum tranfmilfionem , fub magno Si-

gillo Hiberniae , ad Regem & Concilium,

eorumque Attorum approbationem impetra-

tam y una cum licentia indicendi Pai lamen-

tum y a Rege adepta , fub magno Sigillo

Angliae. Item 5 Lex ea memorabilis , quae

( ficuti &: prior ) hodie vulgo Toyningi

Lex vocatur, De publicis Angliae Statu-

tis tum nuper ordinatis , in Hibernia etiam

recipiendis. Antiquorum fiquidem Angliae

Statutafuerant antea (ut obfervant Jurifpe-

riti) in Hibernia recepta. Item alia Lex ut

Proceres , trabeis fi\e togis Parlamenta-

riis veftiti in Comitiis apparerent3 uti fole- ,

bant

M. j.istS''

bant antc annos 20, vel ut maxime 24»

Ad Pacem itidem publicam confervandam^

Statuta quaedam Kilkennieniia confirman-

tur 3 cum honorifico Elogio , de Hiberniae

felicitate , dum Statuta ea , ibi obferva-

rentur: Homicidium ex malitia praecogitata 8c

Bellum geftum contra Locum-tenentem3 De-

putatum, vel Anglicam gentem , fiunt laefae

Majeftatis crimina : Poteftas pacem vel bel-

lum tranfigendi Sc fclopos vel majora tormen-ta retinendi, iine Gubernatoris licentia, re-

ftringuntur : Verba illiciti Patrocinii-, & quae

diflidia inter nobiles famihas alebant, videli-

cet, Crom-abO) Eutler-abo 9 (hoc ab Ormonio,illud a Kildario ufurpatum) &: fimilia abro-

gantur. Inter quae numeranda Defmonii Shan-

net-abo & Clan-Ricardi Galriagh-abo. Non-nullaque alia hujufmodi fancita funt, temporiaptata. In hoc etiam Parlamento, ad peti-

tionem Dom. Johannis Kendalli Prioris Ho-fpitalis S. Johannis Hierofolymitani in An-glia

5nomine & vice Domini Magiftri Rho-

di, lata eft lex, qua irritx declarantur omnesalienationes 8c concefliones fa&<e per JacobumKetingum fde quo antea diximusj ThomamTalbotum proximum ejus antecefTorem Sc

alios Priores Hofpitalis ejufdem ordinis in

Hibernia. Alise porro leges fancitae fuerunt,

de gemmis 3 ornamentis & reliquiis ejufdemPrioratus reftituendis, a Ketingo oppignora-

tis : Deq; Pr3eceptoribus-(ut loquimur)ab eo

conftitutis exauthorandis^ & de munere Prio-

ris illius Ordinis m Hibernia nemini conceden-

do^ nifi ex Anglico fanguine, Sc fuftentatio-

nem ab eodem ordine m Anglia percipienti.

In hoc denique Ordinum conventu, Geraldus

Gomes

Henricus Septtmu?.

Comes Kildariae, Jacobus Fitz-Tbontas-Ge-

rald,comhis (ut opinor) frater, de quo fupra

.diximus,&multi alii ex Geraldinis 8c eorum

participibus rei fatti funt proditionis. Co-

mes etiam ipfe , Poyningi juffu , captus Sc.

Pontanam eveftus , inde in, Angliam paulo

poft captivus miffus eft. Caeterum eventns

pr<eter expettationem : Nam a Rege tandem

probatus, omnibus juribus (quod fuo tempo-

re opportunius commemorandum ) reftitu-

tus eft.

Parlamento nondum foluto, Deputatus a-

liam fufcepit expeditionem adverfus Rebel-

les : fedtuncetiam propter nemora & loca

uliginofa, ad quas aufugerant, fine fru&u fpe-

rato. Interim anteqiiam difcederet, potefta-

tem quandam vicariam Dea/io Cancellario

delegavit, Parlamentarium conventum conti-

nuandi , in ulteriorem diem rejiciendi, pro-

rogandi , diffolvendi. Hujus Parlamenti Sta-

tuta (quod obiter annotatum) lingua An-

glica fcripta funt, quum priorum Comitiorum

Statuta lingua antiqua Gallica fcripta effent

& in Rotulos digefta.

Sub id tempus defecit Fraternitas milita-

rs S. Georgii, quam ad defeniionem Comita-

tuum Dublinii , Kildarix, Midi« Sc Loutha*,

Authoritas Parlamentaria menfe, Decembri

147% fub EdwardoIV Rege, erexerat. Con-

ftabathaec Societas ex 13 viris primariis , qui

Dublinu annuatim , die S. Georgii , ex

feipfis Duftorem eligebant, pro anno fequen-

ti , Du&ori tamen fuberat admodum parva

armatorum manus, foluni nempe 200, Primi

qui ele&i funt in hanc Societatcm fuerunt,

E Conri-

50 * tienncus seyiimus.

E comitatu Kildarienfi.

Geraldus Comes Kildariae, tunc DeputatusRichardi fiiii fecundi Edwardi I V Regis3

Ducis Eboraccnfis Hiberniaeque Locum-te-nentis,

Rolandus Euftacius. Baro Portlefteriae &fummus Hiberniae Quaeftor,

Nicolaus Woganus Eques auratus.

E comitatu Dublinienfi^

Dom. Jacobus Kecingus Prior Hofpitalis S.

Johannis Hierofolymitani in Hibernia,

Robertusa S. Laurentio Baro Houthae,

Praetor Dublinieniis.

Ex agro Midenfi.

RobertusPreitonusVkecomesGormaftona^Jacobus Flemingus Baro Slanse,

Johannes Plunketus Eques auratus,

Alexander Plunketus Armiger.

Ex agro Louthenfi.

Richardus Belleu Armiger,

Praetor Pontanenfis,

Nicolaus Taaf Armiger.

Sed ut pergamus : Aprilis 28 obiitjaco-

bus Walaeus S. Theologiae Do&or , Ordinis

Minoru aliquando Epifcopus Darenfis3& Lon-dini3in coenobio ejufdem ordinis (cujus Gar-dianus fueratj fepultus eft, cum in eodem coe-

nobio 5 Epifcopatu Darenfi ultro abdicato,

in magna tranquillitate3diu vixifTet, fa&usin-terim Epifcopi Londinenfls fufFraganeu».

Menfe Septembri mfequente, Nicolaus Epif-

copus Elphinenfis 3 proptervaletudinariamfe-

nehutem & oculorum caliginem y fe tanto one-

ri

Henricus Septimust,

ri imparem fentiens, Epifcopatu etiam fe

fponte abdicavit 3 1 efervata iibi , quamdmviveret, annua peniione 50 marcarum ex Epif-

copatu pendenda. Refignationis inftrumen-

tum habetur in Regefto O&aviani Archiepif-

copi Armachani, fol. 405. b, in cujus fine3

Papamrogat, ut ad Epifcopatum Elphinen-

fem lic refignatum transferatur GeorgiusEpif-

copus Dromorenfis.

Sub exitum iftius anni, Gormacus Cartaeus

Dynafta Mufcriae (Regiuncula eft non procul

ab urbe Corcagienfi) ab Oweno R\e EugenioThaddaei filio fratre fuo germano , atrociter

trucidatus eft. Corpus Cormaci ad coenobiumfratrum Mirforum de Kilcrea , quod ipfe fun-

daverat deportatum ibi monnmento condi-

tum eft. An fratricida ex jure judicatus fuerit

necne, haud comperi : Hocconftat^ quodeti-

amfi multae bonae leges his temporibus adRei-pubhcae falutem fpe&antes fancitae fuerintyvim

tamen &: vii tutem tunc & diu poftea non ex-

tenderunt, ultra Regiones ab Angiica gente

habitatas.

Hoc etiam annoût annura jam concluda-

nms)Reliquiae S.PalladiiEpifcopi in capfulam

argenteam tranflatae funt Forduni in Scotia^

a Gulielmo Schewes Archiepifcopo Andreapo-litano, Paliadii (inquam) illius3qui in primis

Eccleiiae Hibernics temporibus 3 a Cceleftino

Pontifice 3 in Hiberniam mifTus eft, ad fidemChriftianam ibi propagandam. In quo munerecum paulifper defudafTet, Romam reverfurus,

in Albaniatn profe&us eft5ubi Forduni^ XVIIIKalendas Januarii anno 431 mortem obiit^

eodem nempe anno quo in Hibernia venit.Cae-

terum in Annalibns coenobii Inisfallenfis MSS.qui

S 2 Henricns septimus.

qui penes me funt, in Hibemia uno anno man-

fijfe fertur , tumque in Britannia quievijje in

Cbrifto. Ibi M*rtyrium pajfum innuit Tire-

chanus , in vita S. Patricii. Sed ad alia tran-

feamus.

Anno ChristiMCGCCXCV.

AB Afylofuoin Flatidria erupit hoc an-

no Perkiniis : Nam poftquam DucifTb

fuafu , Martisaleam in Anglia fubireftatu-

iffet, coa&a modica militum manu, ad nume-rum fc, 500 vel 600 hominum , exterorum

pleriimque&: exfece plebis, Angliam ver-

sus vela pandit, &fub initium Julii, adorammaritimam Cantii perveniens, mox milites

aliquot , in apertum illud litus, quod SEJgE)QU3nes vocamus , expofuit , eo .fine ut

Cantianorum animos tentaret. Caeterum cap-

tis fuorum 169, ab opidanis Sandwiceniibus

& aliis regionis vicinae incolis , eaeterifque

partim occiiis ,partimadnaves repulfis, cur-

fumHiberniam versus flexit, vbi auxilia eti-

am alia expe&avit. Interim captivi Londinuniperdu&i reftibus vin&i,alii paulo poftea Lon-dini & Wappingi, alii circa oras maritimas, in

patibulis , ad iimilium nebulonum terrorem,iufpendio ftrangulati funt. Cum vero Per-kinus poft appulfum in Momoniam, ibi iti-

dem fpe excidiffet , proceilam prseterea im-minentem , jnftis de caufis * a miniftris Re-

giis

Henricus Sepirnns. 53

giis metuenSj fautorum confilio, in Scotiam

navigavit, a Jacobo IV Rege copias auxilia-

res petiturus» Ibi decenter ftipatus , a Regetanquam verus Dux Eboraceniis perhonorifi-

ce receptus eft, &, quod mirum vidtatur,haud

multo poft, Regis afTenfu^ uxorem duxit Do-minam Catharinam Gordonam, Alexandri

comitis Huntbi filiam, virginem in primo ae-

tatis flore, formofam & modeftam, Regique

ipfi fanguine conjunttam. Sunt qui tradant

hcotix Regem , qui in Henricum VII animo

erat infenfo,oblatam hanc arripuirTe anfam, ad

Bellum ei indicendum : incitatum porro li-

teris fecretis Maximiliani C^faris , Caroli

Gallorum Regis & Margaretae Burgundias

DucifTje dotari£ , in gratiam ementiti hujus

principis confcriptis, Neque prorsus defuit

fpes aiiqua exigua ex Hibernia : Perkinus

igitur, (fub fi&onomine Richardi Ducis Ebo-

raci) literas perfcripiit ad Mauritium Comi-

tem Defmonias ,quibus vehementer flagita-

vit, ut copias in Scociam mitteret, ad jus fu-

um in Anglia recuperandum. Sed fruftra :

Nam Comes Cqua racione du&us non reperi)

nihil miiit fubiidii.

Interim dum haec in Scotia gererentur, ut

ad Poyningum redeamus : Is Hiberniamtumpacatamadnfniftrabat. Inde vero menfe Ja-

nuario infequenti revocatus, in Angliam tra-

jecit, ubi non diu poft reditum,Henricus Rex,

ob utiliflimam fibi,tam.in pace, quim inbello,

operam navatam, in aureae perifcelidis ordi-

nem eum cooptavit.Magnapraeterea tam apud

Henricum noftrum Septimum, quam apud fi-

lium ejus Henricum O&avum , per plurimos

poftea annos gratia floruit & potentia.

ln

54 Henncus Septzmus*

In Poyningi fic (uti diximus) revocat*

locum , Henricus Deanus Epifcopus Bango-renfiSj Juftitiarii Hiberni^ titulo, mox fuf-

fe&us eft. Ita ut jam uno eodemque tempo*

re, Hiberniae fuit & Juftitiarius & Canceila-

rius, necnpn Epifcopus Bangorenfis, & Prior

Lanthoniarum, ad quas Celiae etiam de Colp

Sc T>uleeh^ in Midia pertinebant. His vero ho-

noribus , cum per menfesferme 9 potitus fu-

iflet,a Regein Angliam revocatus eft, uti fuo

poftea loco narrabitur. Interim Aprilis 2^5,

Kex conftituit Gulielmum Radcliffum iErarii

Hiberniae Subthefaurayium , 8c die fequente,

Johannem Pimpum Quaeftorem exercitus

ibidem.

Menfe Julio , O&avianus Archiepifcopus

Armachanus Synodum celebravit Pontanae,in

Ecclefia S.Petri,ubi confirmatae funt,indulg£-

tiae Georgii Dromorenfis Epifcopi, Indulgen-

tiarum Hofpita/i S. Spiritus in Saxia^ (five in

vicoSaxonum) deurbe^ & Benefatforibus ejuf*

demindultarum Miniftratoris , necnon adcon*ftruendum novum Hoffitale S.Spiritus^ mem-brum viz. fupradifii Hofpitalis in Hibemia.Frocuratoris. Vidi tgo Sigillum hujus (uti

credo) Georgii , quo ufus eft , ante infulaS

fufceptas , cum hac infcriptione S I G.GEORGII BRANNI VICARIIGENERALIS SANCTI SPIRI-T U S. Fuit is natione Graecus, patria Athe-nienfis. De aliis illius Synodi A&is, nihil

Cquod fciam) extat.

Menfe deinde Augufto, Odo five Hugoru-fus O-Donellus tumnuper e Scotiareverfus,

O-Connoros in praelio prope Sligoam fupera-

vit, Caftrum etiam Sligoenfe (quod Mauri-tius

Henrjcus Septimut.

tius filius Gefakii conftruxerat anno 1252)obfidione incinxit , fed fruftra : Nam II-

licki de Burgo Clan-Tuchardi Dynafte ac-

ceffiij cum magno exercitu, territus in Tir-conalliam fe fubito cum copiis fubduxit*

Ulickils interea omnium ejus fautorum prae-

dia , in regione vicina diripuit Sc incendit.

Filius hic fuit Ulicki illius 3 quem hujus

Regis anno primo obiifTe diximus.

Ab inftituto non omnino alienum videa-

tur 5verbo uno vel altero hic memorare

fmnc anftum ultimum fuifTe Gafpari.de Hat-

field Bedfordiae Duci , quandoque (ut antel

diximus) Hiberniae Locum-tenentiyqui fe-

nex Sc ccelebs deceffit Decembris 21, 8c iii

coenobio Keirifhamenfi apud Somerfettenfes

in Anglia fepultiis eft. Hoc etiam anno*

dum Kildarius in Anglia haereret , a cri-

mmibus jobje&is^ fe purgare fatagens (an

vero iti carcere huc ufque detentus nefcio)

Alifona uxor ejus filia Rolandi Euftacii Ba*

ronis Portlefterii mortem obiit inHibernia,

cx dolore (ut putatur) quem iri niariti x-

rumnis &: periculis hauferat 3 8cfepultaeft

in ccenobio fratrum Minorum juxta pontetn

de Kilcullen, quod pater ejuS extruxerat*

ANN

Anno ChristiMCCCCXCVI.

Ildarius admifTus eft hoc anno,Rege ipfo

coram, caufam fuam defendere3 & ad ob-

je&a crimina refpondere. In qua re , ita fe

geflit, ut negotio plene intelle&o, in gratiam

receptus fuerit. Ad Articulum poftremumadverfus eum 3 aculeato hoc di&o conclu*

(um^ûbd univerfa Hibernia eum gubernare non

fufficeret, Regem lepide dixifTe ferunt , Itane

verbÎs igitur univerfam Hiberniam gubemabit.

Et brevi certepoftea omnibus Juribus a Regereftitutus eft 5 Augufti deinde 6, diplcmate

RegiozLocum-tenens Hiberniae conftitutus. Ita

paucis mutatis, Stanfhurftus. Neque fidemRegis is fefellit : Nam poft redttum in patri-

am, virum fe oftendit & ftrenuum & Principi

fidelem. Sunt qui tradant primogenitum fu-

um Geraldum tunc temporis in Anglia reli-

quiffe, quipignori effetde futura fidelitate.

Dumh£cinAngIia agerentur , Junii die

2$ , Dublinji, Ccncilii Regii fententia, [)ea_

nus Juftitiarius Richardum Nugentum Del-vinige Baronemômnium copiarum Ducem five

CommiJJronarium (Verba funt Tabularum pub-licarum) & pimarium VuUorem defignavit,

ad defenfionem comitatuum Dublinii^ Kiida-nx^ Midiae3 St Vrielis.

Kildarius in Hiberniam reverfus eft (ciimfecunda fua uxore Elizabetha dfc S. Johannequam tnm nuper duxerat) menfe Augufto,8cfimulacgladiu.ni, promore, a przdecefFoi e

Bango-

Uenricns Septimus.

Bangorenfi Epifcopo accepifTet, copfis convo-

catis, adverfus O-Brienu expeditionem fufce-

pit,& in Tuomonia5per Limericum,profec"tus,

Feybaehum > Finini Mac-Newarr* caftrum,

deindeBallinitiumcaftrum 8c alia loca muni-

ta vi cepit& diruit. Poft reditum etiam (ut

Regis negotia melius promoverenturj ille&

O&avianus Archiepifcopus Armachanus, qui

diu diflidentes vixerant , iibi mutuo reconfi-

liati funt^ unde Archiepifcopus reliquum aeta-

tis inmagna tranquillitate tranfegit. DeanoEpifcopo Bangorenfi in .Angliam interim re-

vocato3in Cancellarii munere fucceflk Wal-

terus Archiepifcopus Dublinienfis, tum nuper

ex; Anglia reverfus 3vir gravis & erudicus.

Forma praeterea erat decoii, 8c quae rcvercn*

tiam incuteret,

Gratior efi pulchro veniens e corpore virtut.

Neq* filentiopraetereundum^ quodJn Con-cilio Provinciali Dublinii celebrato, in Eccle-

fia S.TrmitatiSiLetioribusVmverfit/iti* Dublin;

fiipendia qiVcEdam alHgnavit, a fe 8c fuffraga-

neis fuis annuatim pendenda. Manet etiam

narratio, dum in Anglia haereret^ Oratoremquendam in Rcgis laudem, Rege ipfd coram^

orationem habuifle politamjRegemquej finit§

oratione , ad Archiepifcopum (qui una ade-

rat) convnfum illum rogaffe, ut deea, fen-

tentiamfuam ediceret, Archiepifcopu deinde

(qui adulationem novit perpetuu effe malumReguinj libere his verbisrefpondifTe,I>0wi-

He Rex , nihil certe vrtii in hac orationeob-

fervavi, prtter adulationem. Tumque R-egem

arridentem fic conclufifTe, Ita me Deus amet3

E c 2 Tatet

-g Henricus Septimus.

Pater Vublinienfis 3 nos ipfi idetn vhium ob-

fervavimus. Atque ita Archiepifcopi inge-

nuitas ab optimo Principe meritb probata eft.

Ad Deanuni quod atcinet 3 quadriennio poft

reditum in Angliam exaftoôb plurimas animi

virtuces Sc fidele obfequium Regi praeftkum,

Sarisburiam primum y Sc inde poft annum u- -

num vel alterum 5 Cantuariam tranflatus enyubi tamen admodum exiguo praefuit tempo-

re, Nam Februarii i5(ftylo Anglicanojiôa,

Lamethae deceifit. Inde cadaver Cantuariamdeportatum, ibidem in Eccleiia fua cathedra-

li 5 in medio fcilicet loci,

qui Martyrium ap-

pellatur 3 tumulatum eft, fub Iapide marmo-reo3

aeneis laminis ornato^ cum Epitaphio pro-

motiones ejus Ecclefiafticas iigillatim expri-

menti.

Nuncut pergamus3Decembris ip 3fatiscon-

ceffit admodum fenex Rolandus Fitz-Euftace,

Baro de Portlefter^ (qucm Edwardus IV adeam dignitatem evexerat Martii 4 1462) &in coenobio fratrum Minorum de obfervantia

prope pontem de Kilcullen, in agro Kildari-

enii, quod ipfe a fundamentis excitarat^ tu-

mulatus eft. Monumentum tamen fpeciofumfibi & Margaretae Jenico defunftae uxori fuae

extruxerat anno 1455, Dublinii 5 in Ecclefia

S. Audoeni3in capella nempe B. Mariae Virgi-nisj a fe itidemconftru&a , ut ex infcriptione

fepulchri conftat. Reciprocos ille fortunae

aeftus expertus eft. Deputatus fuit aliquandiuGeorgii Ducis Clarentiae Locum-tenentis Hi-bernia^ deinde Cancellarius Hiberniae, &perannos plufquam 38 fummus Quaeftor five The-faurariuSjEaque dum obiret munia3

magnas fi-

bi comparavk opes, Ecce vero rerum huma-narum

Henricus Septimus.

naruni viriffitudinem : Paucis ante obitum

annis , Thefaurarii munere exa&us, alias,eaf-

que non leves, prout antea retulimus y pa/Tus

eft moleftias. Filius is erat (tlt id etiam hic

adnotem) Edwardi Fitz-Euftace Equitis au-

rati,quem Henricus Sextus Deputatum con-

ftituerat Richardi Ducis Eboracenfrs, Hiber-

niae Locunt-tenentis 5anno 1454. Nec omit-

tendus, qui ante Baronem obiit Cornelius (ti-

liusjTirlachi) O-Brien , Tuomoniie Dynafta^

cui fucceffit populari ele£tione^Gi/^tt/frater.

Hxc fub finem anni.

Interim Augufti 26,Henricus Rex, de Per-

kini fautorum conatibus quibufdam clandefti-

nis in Momonia, certior fa&us, ut eos facilius

enervaret, Sc Momonienfes in officio retineret,

omnium deli&orum veniam conceffit Mauritio

comiti Defmonias &: nonnullis aliis emagnati-

bus Momoniae : Similemque clementiam ex-hibuit Davidi Caffelienfi Archiepifcopo 8c

quibufdam e fuffraganeis ejus, Corcagienfi

nimlrum & Waterfordienfi Epifcopis. Subidem porro tempus Opidanis Yoghatenfibus

libertates antiquas confirmavit, Sc novas prse-

terea adjecit.

a ,- , E e 2 J*NNO

6o Henricus Septtmus,

Anno ChristiMCCCCXCVII.

Ccepit fub hoc tempore, negotium de pace

componenda,inter Regem noftrumHenri-

cum &Jacobum IV Scotoru Regem.Inter alia,

per literas urget Henricus,ut fibi in manustra-

deretur PerkimiSjUtpote Impoftor& jure gen-

tium non protegendus. Recufavit hoc Jaco-

busj ipfum dicens non idoneum effe Judicem^de titulo illius^ quem pro Principe perfugo

receperat. Foederis tamen cupidus, fi sequis

conditionibuSjid fieri poiTetj Sc Perkinum cer-

nens paci eiTe maximo impedimento , roga-

vit eum demum ut in aliud aliquod regnumtransfretaret,, qu6d ipfe decreviiTet

3 cum Re-ge Angliae foedus renovare : Promiiit tamenfe pecuniis eum & cunttis ad navigandum ne-ceuariis inftru&urum.

Perkinus contra ut Regem a propofito de-fle&eret 3

nullum non movit lapidem : Sedciam furdo (quod aiunt) fe cecinhTe comperif-

fet, nullumque renitendi locum reli&um, bre-vi poftea, alto corde dolorem reprimens, no-vo itineri fe accinxit, & nave confcensa

3 cumuxore & famiha^ vela fecit versus Hiberniam.Atque ita recens ejus felicitas tanquam fom-niuni tranfiit. Corcagiam iterum appulit Julii

26,ubi nonnulli ex amore, alii, rerum nova-rum iiudio,ad eum acceflerunt

3 inter quos fu-

it (ut aliqui perhibentj Mauritius ComesDefmoniae. Adventum hujus larvae , una cumccnjuratorum dete&ione , Praetor & cives

Waterfordias , literis panlo poftea per nun-tium

Henricus Septimus. 6ltium millis, Regi Henrico fignificant. Atqueut antea contra Lambertum, ita nunc contraPerkinum, pro viribus fortiter prudenterquefe gerunt

5ideoque gratia Principis merito flo-

ruerunt, multaque ab eo confecuti funt bene-ficia,neque temere

, pro fymbolo tunc ufur-paffe videantur , Intafta manet IVaterfordia.Sed ut ad Perkinum redeamus, Is poft men-fem unum vel alterum, literis per nuntiosacceptis ^ certior fa&us eft Cornubienfes., li-

cet in praelio ad Blacb^heath, in agro Cantia-no5 acopiisRegiis, menfe Junio prascedenti,

magnam accepiffent cladem 5 paratos tamenfuiffe Belli aleam rursus fubire , atquedum-mod6 libi non deeffet, fed ad eos protinus ve-

niret 5 copias auxiliares ei adjun&uros3ad jus

ejus recuperandum. Re mox amicis commu-nicata , eorum confilio, qua potuit feftinatio-

ne, menfe Septembn, cum uxore fua Sc parvamilitum manu3 nimirum ad numerum dunta-xat 120, in Cornubiam trajecit, civibus Wa-terfordienfibifs quatuor navibus eum perfe-

quentibus, licet fortuna conatibus eorum nonarriferit. Qui plura de Perkino

3principe illo

Nebulonum, (ut eum appellare folebat RexHenricus) fciendi cupidus eft 3 Rerum Angli-

carum hiftorias petat, in quibus copiose tra-

duntur* Satis videatur hic interim indicare

poft Exoniam , ab ar&a qua (copiis Cornubi-enfibus adjutus) obfidione cinxerat3

exarcitus

Regii acceffii 3 liberatam, ejufque fugam in

Afylum ccenobii Belli-loci, apud Southanco-

nienfes^fponte eum inde exiviffe & Regis gra-

tiae fe fubmififfe; Londinum deinde capti-

vumduftum, & poft fecundam fugam ite-

rum captum, ac per civitatem, ludibrio expo-

E e 4 fitum,

tLenricus szynmus.

flttim, vitas fuae fcriem %l confeffionem qua-

lemcunque manus fuae fubfcriptione firmaffe

$c publice perlegiffe 5 tandem vero ,qubd

poft veniam conceffam, res novas denuo mo-litus fuiffet3capitali fupplicio (ut fuo loco di-

cemus ) affeftum. Confeflionem antedi&am

Rex typisexcudi mandavit; fed,quod mirumvideatur5 de Burgundix Duciffa, altum in ea

fuit filentium : praefertim cum Henrico res fa-

tis nota effet, Duciffae technis & figmentis has

turbas fuiffe fufcitatas. Hoc tamen Regis ar-

tificio afcribitur, qui eo modo Duciffam de-

mereri, vei faltem a novis turbis excitandis a-

vertere fperabat : Keque fpe fua omnino fru-

ftratus : Nam Duciffae hinc ita p!acuit3ut nihil

poftea adversus eum molita fuerit.

lifdem diebus 3 Henrici Regis diplomate &:

aufpiciis, ad regiones incognitas luftrandas,&:

hnperio Anglicano acquirendas3miffus eft Se-

baftianus CabotaVenetus, Cofmographus in-

iignis 8c rerum nauticarum peritiflimus : in

qua navigatione,Infulam illam primus detexit,

quam hodie jêtufounO-lanD five Terram no-vam, appellamus, necnon oras maritimas Con-tinentis feptentrionalis (ut nunc loquimur)

Americae. Cceptum fane egregium &: filentio

nonpraetermittendum.Verum ut in curfu inftitutoprogrediamur,

magna circa hoc tempus exorta eft difcordia

inter Petrum Butleru (qui poftea comes evafic

Ormoniae) &:Jacobum Ormondiu(de quo dixi

ad an. 1492 & 1493J quae Ormondiodemumfuit exitialis : Nam is XVI Kalendas Augufti,

fex tantum equitibusftipatus3a jamditto Pe-

tro Butlero 3 caterva nefcio qua comitato, 111

via3 inter Donmoram & Kilkenniam 3 hafta

transfixus

Henricus Sepimus.

transfixus eft. Martii die 17 qui S. Patri-

cio facer, Cavemam Purgatorii S. Patricii in

Lough-derg, & (Guardiano conventus Donagal-

lenfis) una cum altis ab Epifcope (Clochorenfi)

miffis c Decanatu de Lough-ern ( Alexandri

VI) Pap* authoritate 5 dirutam fuijfe tradit

AuthorAnnaliumlIltonienfium5qui tum vixit,

utpote fuppofititiam, id quod popularibus no-

tum afTerit, ex Militis hilhria & aliis libris au»

thenticis. Per Miliiis hiftoriam intelligit (opi-

nor) Oeni militis Hibernici hiftoriam, a Gil-

berto monacho Ciftertienfi coenobii B. Mariae

Ludenfis, apud Lincolnienfes in Anglia, rela-

tam anno Dom. 11 5 2.Qua de re^plura nofcendi

cupidus legatHenricum monachum Salterey-

enfem 3 qui Libellunv edidit^ de Oeni illius

in Purgatorium S. Patriqii ingreftu, ex prae-

di&i Gilberti relatione 3 vel Matthaeum Pa-rifienfem, in Stephani Regis hiftoria.

Hoc etiam anno (redeundum eft enim adpropofitumJ^Maii penultimo3Frater Dionyfius

cognomine OTWt03 quod AIbumfonat3 qui fe

pro Epifcopo Glendelacenfi diu gefTerat,ocl:o-

genarius jam& longS fene&ute fatigatus,Dub-

Iinii,in domo capitulari Ecclefias S . Patricil,

juri fuo qualicunque renunciavit^ confcientia

(x\i fatebatur) tacYus,qu6d fedes ea Glende-lacenfis a tempore Regis Johannis, cathedrae

Dublinienfi conjun&a efTet & colligata. Fue-

runt tamen alii etiam, qui circa haec tempora,

codem gavifi funt titulo: Nam per obitum Jo-hannis cujufdam,di&i fimiliter Glendelacenfis

Epifcopiilvonem Kujji ordinis Minorumâd e-

undem Epifcopatum promotum anno 1494,eoque paulo poftea mortuo, alium Johannemejufdem itidem ordinis provifum 2\ die Au-

gufti

uenricus septwms. jjp^

gufti i495,(finonut alibii5oi)oftenditLu-

cas Waddingus Waterfordienfis, (cnjus labo-

ribus Iiterariis illeordo multum debet)Anna!.

Minorum Tom.VII.Sed atad finem hujusan-ni properemus, Januarii 28 (§y\o Angficano)

Walterus ChampflourusAbbas coenobiiB.Ma-

ri.x virginis juxta Dublin. unus e viiitatoribus

ordinis Ciftertienfis in Hibernia vir prudens&eruditus , naturae debitum perfolvit , admo-dum fenex , magno fui defiderio reli&o^cum

annos praefuiffet ferme 30 , fa&us interim adtempus magni figilli Cuftos. Monafterio fuo5inter alia beneficia, is, 450 marcarum pre-

tio5 hoc eft aureorum Gallicorum 1000, com-paravit, anno 1486 , a Thoma Priore cceno-

bii Benedi&inorum B. Egidii minoris Mal-verniae^ apud Wigornienfes in Anglia, omnespoflefliones ad didum Prioratum, tunc tem-poris in Hibernia fpe&antes, Johanne AlcocoEpifcopo Wigornienfi, cuni affenfu Prioris &Capituli Ecclefiae fuae cathedralis , venditio-

nem confirmante. Succelfit ei in coenobii re-

gimine Johannes Orum ejufdem Domus Mo-nachus5 dein Prior.

Tanta denique annonae caritas Hiberniamferme univerfam hoc anno afllixit , ut multi

paflim fame perirent, praefertim in Ultonia.

Atqui in quibufdam Lagenije partibus, nonaeque laboratum : Nam Dublinii tritici Pec-

kjis (ut vulgo appellatur^) menfurae ibi ufitatse,

qui continet duos medimnos 3 R\e 4 fermemodios Anglicos (Bujbellos appellamus^) tunc

vaeniit decem folidis^ & fimilis menfura hor-

deimadera&i regerminantifque, quod Graeci

Bynen ncs Spault vocamus, o&o folidis : Pre-

tia quidem pro illorum temporum ratione,

fatis

Henricus Septimus.

fetis dura. In Midia , tritici Tecbjts valebat

5 uncias minores argenti, & cervifiae galo9 £cxdenarios, iive aurei Gallici partera duodeci-

mam. Apud Ultonienfes ver6, avenae Bertus

(ut vocantj valebat vaccam3 &: vacca Ia&ans^

duas vaccas praegnantes 9 duofque folidos.

Notandum in Hibernia quamque ferme regi-

onem diftin&am & a caeteris difFerentem

olim habuiffe menfuram, non (Ine Reip. de-trimento evidenti. Magnam regulae fixae in

re menfuraria & nummaria 3 utilitatem , ita

cxprimit Budelius , De Monetis,

Vna fides, fondusy ntenfura9 moneta fit unay

Et fiatus HUfus totius orbis erit.

Sed hoc obiter. |Ad noftra redeo.

AnncJ) Chrisiimccccxcviii.

IN Ultonia, X Kalendas Augufti, Henricus

O-Nealus qujl Conum fratrem (ut fupra

retulimus) occijderat, pcena licet elauda reumafTequente, a Coni filiis Tirlacho Sc Cono, in-

terfe&us eft. In eam porro Provinciam hoc

anno, ad infolentiam Neali mac Art Q-Nealicomprimendam 3 Kildarius } copiis coa&is

profe&us eft, ubi conjun&is viribus O-Do-nellij Maguiri ., Tirlachi O-Neali Coni filii

(fui ex Eleanora forore nepotis) Sc aliorum

ex ftirpe O-Nealorum 3 Vonganon caftrum ex-

pugnavit5 & captivos ab O-Nealo in caftro

illo

66 Henricus Septimus.

illo detentos , libertati reftituit. Omiumdeinde progrefllis , illudetiam caftrumoccu-pavit j ac paucis poft diebus Nealum LMac-Art in ordinem , obfidibus receptis, re-

degit.

Brevi poft reditum , menfe nimirum O&o-bri, cxpeditionem in Momoniam fufcepit, &Gorcagiam progrefllis, ibi ob priora tlrbis

admifla, & ad fimilia praevertenda, prsefidi-

um locavit. Tumque X V die ejufdem men-fis, primarios Corcagiae cives & Kinfaliae opi-

danos juramentum fidelitatis Regi praeftare

efFecit , coram ipfo & Concilio regio , at-

que ad illud obfervandnm tam chirographos

dare quam obfides. His rebus ex animi fen-

tentia confe&is5hieme jam ingruente, do-

mum reverfus eft. Kalendis Martii infequcn-

tis , PaMamentum Dublinii convocavit , no-

mine Veputati Henrici filii fecundi Henrici

Regis 5 Hiberniae Locum-tenentU. Sed deLegibus in eo fancitis , in Archivis nihil ex-

tatj nec de aliis A&is,

praeter Antercia-

tnenta quaedam (ut vocant) iive Mul&as leves

pecuniarias Proceribus nonnullis & aliis fum-monitis y quod abfentes fuerint, impofitas.

Sunt qui tradant Kotulum Legum tunc lata-

rum finiftre olim fublatum fuifle , ac Nangle-um quendam necnon alium Skeganum di-

ftura hujus criminis in Anglia poftea poftula-

tosfuifle, fpeciatim Nangleum ea de caufa in

carcerem conjeftum fuifle, ibique ad mortemufque detentum.

Inter haec y amoto Richardo Talbotp ,qui

Prioratui S. Johannis Hierofolymitani in Hi-

bernia, Cuftodis titulo , per annum unumvel alterum praefuerat , Robertus Everus,

Anglus

Henricns SeptiwHf. 6j

Angulus, nobili Everorum familia ortus , a

magnoRhodi Infulae Magiftro conftitutus eft

Prior. Porro XII Kalendas Januarii , Alex-

ander VI Bullam Innocentii VIII ( cujus

fupra fit mentio adannum 14815) confirmavit*

Bulla confirmationis habetur in Bibliotheca

Gottoniana , fub Cleopatra, E. 3.

Jam Obitus do&orum quorundam viro-

'

rum recenfendi funt. Januarii XI mortem

obiit David de Winchefter , five Wintonien-

fis , Prior Ecclefiae S. Tnnitatis Dublinii^ vir

gravis & eruditus, &c in di&a Ecclefia fepul-

tus eft , cum Prioratum laudate adminiftraf-

fet annos 9 Sc menfes 10. Hu jus Ecclefiae Be-

nefa&orem egregium extitiffe ferunt : Sedquid praeftiterit 3 figillatim recenfere nequeo.

ErexifTe quidem & dotafTe ibidem unum Ma-giftrum & 4 pueros chorifias 5 ex ipfo funda-

tionis inftrumento intelligimus y dato 28 Au-gufti 1493. Succeffit ei in Prioratu

3Richardus

Skerretus 3 qui annos praefuit 20. Item XKalendas Aprilis naturae debitum perfolvit

Carolus Maguirius Ecclefiae Armachanae Ca-nonicus 3

Theologus3Philofophus & Hiftoricus,

eo genere exanthematum fublatus 3 quodMedici morbillorum nomine defignant^ aetatis

fuae anno 60.

ANNG

68 Benricus Septimus.

Anno Christi

MCCCCXCIX.

1N Coiiatk jam res erant admodfim tur-

bidae : in eam itaque Provinciam, Kildari-

us hoc anno exercitum duxit, ubi quatuor ca-

ftra, videiicet, Athleag, Rofcoman,Tuilsk Sc

Caftle-reagh cepit & praefidiis firmavit. Dumhaec in Conatia aguntur, Praelium in Momo-nia conferunt Petrus Butlerus (de quo fupra

diximus) 8c Tirlachus O-Brien, qui anno fu-

periori, per mortem Gilduffi, Tuomoniae Dy-nafta ele&us fuerat. Pugnatum utrinque acri-

ter in initio, fed Butlerus demum & fui in fu-

gam verfi funt , multique ceciderunt , inter

quos fuit Superior Kilkennije, ita tunc tempo-ris Magiftratum Urbanum vocabant. Qir/e-

nam fuerit praelii caufa^ non poffum pro certo

affirmare : Siint qui dicant difcordiam ini-

tium fumpfifle , de finibus & praediis quibuf-

dam, quae uterque fibi vendicarat.

Augufti die 26, Comitia Parlamentaria ha-

bebantur apudTriftle-dewtot ^ five (uthodie

vulgo appellatur) Caftle-demmt , in agro Kil-

darienfi. Opidum a S. Diarmitio hoc nomenacceptum fert, qui in primis furgentis Ec-

clcfix Hibernicae temporibus , fingulari ibi

fan&itate vixit , cujus tempore Sc diu poftea

Defertum Diarmitii appellabatur. In his Co-mitiisjkta eft lex,de Publicanorum fi^c Cuftu-

mariorum

^l*, Hettricttf Septintus.

-mariorum '& aliorum miniftrorum ve&igaiium

fraudibiu puniendis : Itetn, alia lex, de ve-

ftigali imponendo omnibus mercibus , tamimportandis, quam exportandis, exceptis oleo

& vino3 cum cautionibus tamen nonnullis in

Statuto eo expreffis. Latae funt etiam eodemtempore duae leges y quae animadverfiones

continebant inProceres quofdam : Prior, in

eos qui cum equitarent 5 ephxppiis 5 moreAnglicano 9 non uterentur : Pofterior, in eos

qui in Comitiis , Trabeis Parlamentariis nonornarentur. Regi praeterea conceflum eft

Tributum five Subfidium pecuniarium 3 tama Clero, quam a Laicis.

In Anglia, hauditamuko poft3 menfe nimi-

rum Novembri, perkinus 8c Johannes Water(cujus fupfa fit nrentio) tum nuper Praetor

tlrbis Corcagienfis in Momonia, qui inter

praecipuos proditionum 8c Gonfiliorum Per-

kini participes numerabatur^Weftmonafterii,

a duodecjm- viris lsefae majeftatis rci pera&i,

Tiburnae (quod patibuh publici nomen eft)

ultimo fupplicio aiFe&i funt. Capita cadave-

ribus amputata , ad pontem Londinenfem,pro more in criminibus gravioribus ufitato,

iufpenfa funt. Perkinus ad locum fupplicii

deduftus , ibi pegmate confcenfo, Confeffio»

nem fuam , five vitae fuae feriem, paulo ante

mortis articulum, publice denuo perlegit, ve-

ramque fuifle agnovit $ fautorum permultis

vicemejus dolentibus, &quafi ulteriorisvita&

fpe indu&umD id eum fecifleîn angulis fufur-

rantibus. Ifte Perkini fuit exitus. Atque ita

tandem Henricus ab hujufmodi fpettris libe-

ratus eft. Ad Johannis Wateri filium Phi-lippum> de quo fupra3quod attinet, clementia

Regi3

jo Henricus xepriMHs.

Regia is poftea condonatus eft. Circa hoc

tenipus, aliant Hibernorum quorundam con-

jurationem deteftam ferunt 5 qui nominis

Eboracenlis adeo ftudiofi fuernnt 3 ut de

filio notho Richardi 1 1

1

, e carcere , ubi

\ diu detentus fuerat-, liberando y & in Hi-

berniam deducendo , eo animo , ut' ad

regnum eum eveherent , arcana iniviflent

cottfilia. Hoc notho mox fuit exitio. No-mina conjuratorum non reperi 5 nec quid

de iis poftea fa&um fuerit. Hoc anno^ In-

fulas Jarfeia Sc Garnfeia (Antonino , Caefa-*

faria & Sarnia^) quas imperio Anglicano3

a quo Nprmanni rerum potiti funt fideli*-

ter femper adhasferunt ^ fed^ quod ad remEcciefiafticamr pertinet, fedi Conftantienfi in

Normannia fubfuerunt3 ab ea abtra&ae funt,

& Dicccefi Wintonienfi in Anglia adje&ae.

Hoc etiam anno exceffit e vivis JacobusCourcaeus Baro Kinfalius-, de quo antea.

Anglica haec familia latifundiis & magnadiu floruit potentia , fed ampliifimag ill&

poffeffiones paulatim quafi diffugerumy

An no ChristiMD.

NtTnc ingredimur annum Chrifti qum-gentefimum ultra millcfimum, qui Sc

Jubilaeus dicitur. Jubilasum primum infti-

tuit Bonifacius VIII centefimo quoque an-

no celebrandum , poftea vero Clemens V J*

qitod

qubd tempus illud longius videretur^ ad quin-quagefimu contraxit3 &: tande Sixtus IVâd vi-

eefimu quintu.Hoc annoAlexanderVl potefta-

tem conceflk Gafpari Pow five Poo, Hifpano,Protonotario & S.Theologiae Doftori., ac cui-

damGuiliehno Z>#m 3impertiendi hujusjubil&iindulgentiam omnibus Anglis,Hibernis & ali-

is HemiriRegis fubditis3 qui per bella, itine-

risdifficultatem 3&c. Romam petere impe-

diti 3 fubiidium pecuniarium, adverfus Tur-cas , erogarent, fecundum regulas in inftru-

° mento quodam exprefTas : Tempufque di-

latavit3 ufque ad ultimas vefperas infra

o&avas Pafchse fequentis. Inilrummti ex-

emplar in Anglicam linguam converli 3 ex-

tat in Bibliotheca Cottoniana 3 fub Gleo-

patra E. 3. Irntum fuccerTum pecuniae hinc

colle&ae 3petas ex Polydoro Virîlio, in ô-

dem anno.

Vix fopitum feditionis incendium in Co-natia anno fuperiore ,

quando aliud nonminus grave exortum eft in Ultonia : In eamitaque Provinciam , Kildarius hoc anno 5

aliam fufcepit expeditionem 3 ubi 3 inter a-

Ha 3 caftrum de Kinard expugnavit , cui

Tirlachum O-Nealum Conifilium, fcujas

ope biennio ante 3 caftrum de Donganon ce-

perat) cum novo prxfidio pr^fecit. Snb id

tempus civibus Corcagienfibus (prolata am-

neftia) in gratiam Regis receptis, iile poe-

nitentia fepius quam posna pacatus 5 Urbis

immunitates , Augnfti primo 5 confirmavit &:

auxit, adeo verum ett illudOvidii, iib, z*

dePonto, eleg. p 5

Kegia (crede mihi) res efl fuccurrert lapfis.

F £ intefint

Iilterim dum haec fiunt, David Barrius Ar-chidiaconus tamCorcagieniisquam Clonenfis,

nefcio unde infenfus, fratrem fuurti Guilielmu

Dominum Barriuin , virum fortrtudinis &: ii-

beratitatis laiidibus venerandum , fubito &nihil minus expectantem crudeliter trucida-

vit. Fratricida autem mox captus a ThomaBarrio occifus eft 3 & cadaver ejus vicefimo

die poftea ex humo efTofTum, Mauritii comitis

Defmoniae jufFu,publice combuftum eft, O

varii mortalium ca-fus

!

-Efi qno difcordia fratres

Ferduxit miferos.

Circa hdgc ipfa tempora, ultimum diem

^clauiit Donaldus 0-Fall<mtsyordims Minorumde obfervantia, Epifcopus Derenfis , cum illi

fedi praefuiflet annos circiter 15 , vir magni

fuo tenipore nominis, ob erudirionetn, & afli-

duas, per univerfam Hiberniam , conciones3

nnnos totos 30. Hoc etiam fortafTe memora-tu uon indignnm videatur

3 quod hoc annc

magna pars Galvias urbis (quc€ Conatix efl

quafi ocellus) incendio fortuito conflagravit,

Hsec urbs pro Magiftratu fquod obiter hic an-

noto^) prirnum Praepofltum habuit y inde Su-* periorem -&: BalIivos,poftea Richardi III con-

celfione^Majorem cum Ballivis5&demum(/i d(

recentioribus temporibus hic dicendi locus)

JVIajorem & 2 Vicecomites.

His diebus, Rex Henricus, ut obperfpe-ftara prudentiam (Anglorum Salomon habi-

tus) magna apud vicinos principes polluit au-

thoritate , ita etiam hoc honori ejus acceifit,

quod aprocul diffitis Equitibus Rhodienubus,hoc

Henricus Septimus.

hoc anno defignatus fuerit illius ordinis Pro-te5tor.

Ad Ingeniorum Seculum nunc accedimus5

quo nimirum maxima crevit feges hominumdo&orum Sc fingulis fcientiis illuftrium3per u-aiiverfam Europam. U t vero Seculum conclu-

damus 3 de cu jus pofteriore parte y hucufque^gimus, non omirtendum duxi 3 quod inter

Hibernorum pra cipuos^ qni 3 hoc exeunte fe-

culo3 do&rina claruerunt, fuo iure merito ha-

.beri debet, patri.e fu:« Ornamentum > Mau-ritius de Portu5 alias O-Fihely, ordinis Mino-rum5 poft aliquot annos

3 a Julio 2 Papa, Ar-chiepifcopus renunciatus Tuamenfis, dequoalibi fufiusdiximus. Sed memoriam ejusne-momelius celebravit5quam Johannes CamersÂrtium Sc S. Theologias Do&or, ordinis iti-

dem Minorum , in notis fuis ad 35 caput

Solini, quem ut unice dilexerat & coluerat,fic

ab eo viciffim redamatus. Neque filencio prae-

tereundus eft Wakerus Fit&Simon Archiepif-

copus Dublinienfis , Dubliniique natus3cujus

in praecedentibus pluriina meniio 5 ob bona-

rum Artium fcientiam , Theologiae inprimis

ac Philofophiae, a RJchardo Stanihurfto cele-

bratus. Sed fingulos enumerare, non eft hu-

jus Ioci. Inter exteros ejufdem melioris no-

tae 3qui muneratunc temporisin Hiberniaobi-

erunt 3 non immerito ob eruditionem nume-randus O&avianus de Palatio, Florentinus,

Juris Canonici Do&or & Archiepifcopus Ar-

machanus. Is a Sixto IV 3inEdmundiCon-

nesburgi antecefibris abdicantis locum fufFe-

£tus3 confecrationem obtinuit paulo ante exi-

tum Martii 1480, poftquam 3 fub Connesbur-

go5 Ecclefiam Armachanam per triennium vel

F f 2 eirciter

ja'

Henricus Sefttntus.

circiter adminiftraiTet. Deceflit grandaevus

menfejunio 151.3, a confecratione annis 33

& tribus menfibus. In hoc etiam non Hne

laude nominandus, qu6d quo tempore Hen-

ricus VII, a quamplurimis in Hibernia mag-

nae potentiae viris , d fertus fuit , a debita

fidelitate nunquam difcedere voluerit 3aut

adverfae parti adhaerere 3 licet multis inde

aerumnis & difficultatibus confliftatus fuerit.

Ejus funt in plebis Armachans fui tem-

poris mores barbaros, vulgatiilli Rhythmi,

Civitas Armachana,Civitas vana^

Abfque bjnis mortbus : „

LMulieres nudty

Carnes crud£y

Paupertas in <edjbus.

Hinc itaque Pontan-e is pleriinque 5 aut

in mannerio fuo de lermon-Fechan 3 apudLouthenfes 3 degebat 3 Armachae raro aut

vix unquam : Nam licet Armacha, antiqui-

tate prifca 5 academia illuflri , & magnitudi-

ne fua5 plurimis Hibernias urbibus olim JFue-

rit prseferenda , haud mirum tamen, li per

dintinam (in Ultonia) Beilorum rabiem, adpudendam tunc temporis redatta fuerit pau-pertatem , &fereconciderit. At urbes lon-

ge jcelebriores bellis concidilTe , e doftis quis

nefcit?Sed pergamus : Hoc anno3 a medio Sep-

tembris ufque adfinem hjemis,Hiberniacon-tinuas pluvigs & crebras tempeftates per-

pefsa e&

ANNO

Henricus Septirnns. 75

Anno Cheusti

MDI.

IN Lagenia Sc Momonia laeta erat toto hoc

annoquies : Atqui in Conacia & Ulconia

res tunr.ilcuofse. CaftrumSligoenfe in Cona-tia, a ftirpefloierici O-Conner tilii TirdeUvaci Cxrrxgh ( i.Pforici obfefTum eft, 8c fca-

lis admoris captum. In LTitonia porro, per fo-

hta Dynaftarumdillidia, malce c edes perpe-

tratx func. Pugnam etiam Armachx confe-t

ruerunt O-Neali Sc Scoti quidam , five (u<: ab

hiftoricis Hibernicis appellantur) Albani, iu

qua Albani amiferunt rtlium quendam Domi-jii de Aig, ex familia Mac-Donellorum , tres

filios Coili yi&z-Alexmier 3 Tirlachum fcil.

Donatum 8c Ludarum , ac gregarios milites

plusmiims6o. Die S. Patricii hxc gefta funt.

Decembns 28, e vita migravit Guiiielmus

Sbyo^ atias Seoy , Archiepifcopus Tuameuiis,cum praefuifTet annos pius minus 20. 8c ih Ec-cieiia (ni fallor) S. Nicolai Ga vix fepultus

eft , ubi proximus ejus prajdeceffbr DonatusImurry alias Imirdle CoIIegium Vicariorumeorum|iie Guar.diani inftituerat

Erac etiam hic annus duabus nuptiis iu

Anglia memorabilis : Nam Novembris 14(die S.Erkemvaldi EpifcopiLondineniis)Lon-dini in Ecclefia S. Pauli celebr^tx fuut nup-tiae mter Arthurum Henrici Regis primoge-

F fj 3 iiituvh

j6 Henricus Septimus.

nituni Walliaeque Principem 3 8c DominamCatharinam , Ferdinandi Regis Hifpanijs

akeram filiam, ille annos natns 15, h#c,

circitsr 18. Item Januarii infequentis die

25 , Londini itidem, ad cmcem fcil. Pauii-

nam.) publicat?: fnnt nttptiae Jacobi IV Regis

Scotiê cnm Domina Margareta Henrici pri-

mogenita, per procnratorem prius contra&a^

& Hymnus SS. Auguftini & Ambrofii tunc

temporis folenniter ibi decantatus eft. Atqui

ut harc magna tranfa&a funtpompa,itamagnoomnium ordinum applaufu recepta. Sed jux-

ta illud Salomonis 3 Extrema gaudii lu&usoccupat : Non ita diu poftea, Arthurus llle

egregix fpei Princeps, qui (fub pr^ceptore

Bernardo Andrea) ex indole eximia., progref-

fum in bonis literis feeerat fupra aetatem

maximunijUt &Elizabetha Reginamater ejus,

foemina prudcns 3 moribus fuaviffimis caftidl-

mifque, &: Sexus fui & Seculi Ornamentum,magno Regis & popularium mo?rore5 extincti.

funt, ille Aprilis 2 1502, haec 11 infequentis

Febniarii,puella enixa m puerperio.

Sed ut ad Hibernica redeainus, Holinfhe-

dus5quo authore nefcio5 Henricum jam di&i

Arthuri ftatrem juniorem, hoc anno a Regeconftitutum aiTent KibermzLocum-tenente. Utut fuerit^ hunc certe titulum Archiva tradunta Rege ei concerTum 12 Scptembris 14945unico nirnirum die, antequam Dom. Ed-wardus Poyningus (de quo fupra diximus)

deiignatus eft Deputatus., quo temporeHen-ricus quartum duntaxat aetatis annum atti-

gerat. Titulus iiie Locum-tenentis Hiber*

mx , poteftatis & honoris plenilflmus ha-

bitus £nt hoc obiter adnotem) olim ab An-gliae

HenricHs Septimns.

gliae Regibus , non foium iis concedebaturqui in Hiberniam tranfmifli funt, ad Remp.ibi adminiftrandam

5fed interdum iis etiam,

qui in Anglia detenti , eo quidem titulo ga-viii funt, atqui adminiftratio in eoram Depu-tatos collata eft. Porro utfa&i erant aliquan-

do Deputati Locum-tenentium 3 iic inter-

dum 3 pro Principis arbitrio5 Deputati ipfius

Regis, interdum Juftitiarii , & antiquioribus

temporibus 3 Cuftodes : fed plerunque una

eademque authoritate , quae fane ampla erat

Sc Regia 3 neque abiimilis illi Proprxtorum& Proconfulum > apud veteres Romanos.

Anno ChRISTIMDII.

Ftlit hoc anno faeviflima lues 3 peruniver-

fam Hiberniam 3 quae infinitum pecorum

numerum abfumprit. Rerum publicarum ni-

hil praeterea (quod fciam) habet hic annus

memoratu dignum. Non praetermittendum

tamcn in tlltonia 3 omnia caedibus fuiffe

plena, dum alii a gentilibus fuis adverfe par-

tis ccnfofli cadebant, aln, ab hoftibus vicina-

rum regionum, trucidabantur.

Ff 4 'ANNO

Henricus septtmttf*

Ann o ChristiMDIII,

Exeunte Aprili, Kildarius, a Rege accerfi-

tus, e Dublinio in AngHani trajecit : Sedantequam difcederet

5mnneri fno pr^fecit

( durante abfentia ) Walterum Fitz-Simon

Archiepifcopnm Dublnienfem. Praecipu^

profeftionu fuae caufre fuerunt , cum ad ra-

tionem muneris fui reddendam, tum ad man-data Regis in rebus quibufdam gravioris

momenti recipienda. Poft tres deinde men-fes , in Aula Anglica exa&os r negotiis jam,

ob quae venerat , fecundum animi fentenr

tiam confe&is, magno cum honpre & novis

inftrucVionibus,, a Rege in Hiberniam remif-

fus efi Deputatus. Dublinium redut menfeAuguftp

5una cum Giraldo primogenito & ux-

pre ejus Elizabetha, Domini Johannis Zcu-chaei de Codner filia. Reverfum magna popu-larium gratulatio excepit.

Ante finem Autumni, Kildarius in Ulto-

niam profe&us 3 ibi Beifaftum caftrum vi

cepit diruitque. Deinde opidum Knock^fer-

gus alias Carig-fergvs iive Ferguiii rupemingrefTus, m caftro ibidem, ad loci fecu-

ritatem ^ Stantonum quendam Prasfeftum

,

five Coniialvlarium locavit. Hifque rebus ita

pidinatis, domum rediit.

Dum li£c in Ultonia a<mntur, Theobaldusde

liefjricus Septzmus.

de;Enrgo Dynafta Mvskj'ut-cuirc irt Momo-nia , a Donato O-Carollo 8c Comelio O-Duiro , iii quadam (\\\ fallorj velitatione,

interfe&us eft. In Conatia vei 6 , circa idemtempus , Ulickus Bourkus five de BnrgoMalachiamO-Kelljeum , a quibufdam e fa-

milia Bourkorum adjutum, profligavit.

Februarii infequentis die 18 , Henriuis

DuxEboracenfis, mortuo (ut fupra retuli-

mus ) Arthuro fratre, creatus eft ,pro mo-

re uhtato , Wallix Prineeps &; Ceftriie Co-mes. Decimo pofc die Geraldus comitis Kil-

dariae filius fa&us eft fummus Hiberniae Tbe-

faurarius (ut nunc loquimur) malim dicere

QiiTsftor , eodemque die facramentum pra>ftitit Dnblinii 5 coram Deputato & SenatuRegio, de munere eo bene & fideliter admi-niftrando.

Fatis conceffit,hocanno, in atitunino,AIex-

ander Plunketus Eques auratus, Hiberniae

tum nuper Cancellarius, vir magni nominis.

Eum & eodem anno fecutus eft David Creagb

Archiepifcopus Caflelienfis, Theoiogus 8c Ju-risutriufque pericus , qui mortem obiit Sep-

tembris 5, cnm Archiepifcopus pr-efuiflet an-

nos circiter 20, eique fucceftk Richardus qui-

dam. Davide fedence, Kildarius (quod cmit-

tendum nonputavi) nefcio unde ei offenfus,

Eccleiiam cathedralemS.Patricii Cafleliae in-

cendio deformavir. Hac de re, Archiepifco-

pus , anno 1496 , apud Regem Henricum,graviter conqueftus eft: Sednihil(quod miru)profecit,etiam licet Comes jpfe, lite cora Re-ge& Conciiio pendente , faftum apertefafliis

efl~et^necnon(quod crimen aggravabat)de cau-

fa tanti facinons interrogatus 3 lllud fe nun-qua:n

ntnr/cns o-cu-nmns>.

quam perpetraffe refpondiffet 3 nifi Archie-

pifcopum intra Eccleliam tuncfuiffe putaffet.

In hoc certamine^ fuccubuit ita Archiepifco-

pus 5 qui cum fruftra fe fudaffe comperiffet,

alto corde dolorem premens, in patriam re-

verfus eft ^ ubi hoc anno vkam cum mortecommutavit. Interim Kildarius , a Rege in

gratiam receptuSj 8ccum honore (ficut antea

retulimus) in Hiberniam remiffus , publica ne-

gotia , magna fide & folertia adminiftravit :

multis interim vicem Archiepifcopi, non fine

caufa dolentibus. Qmd poftea Kildarius fe-

cerit^ ad injuriam hanc refarciendam noncomperi : Verifimileeft eum qui Ecclefiae ca-

thedrali S. Trinitatis Dublinii 5praeter capas

chorales magni pretii., & aha ornamenta, vil-

lam etiam qiue M^gna Caparaw dicitur, con-tuleratj (haec d vera

5quae fane vulgo fenmtur)

poenitentia du&um, in ^cclefia Cafielienfi re-

ficienda, quam ipfe incenderac, pecuniam eti-

am impendiffe. Sed redeamus,

Hoc etiam anno, obiit âurentius Nevillus

Epifcopus Fernenfisj vir nob li ortus familia,

in agro Wexfordienfi , cum annos praefuiffet

plus minus 25 3 cui fucceffitEdmundus Comer-fordus Decanus Kilkennienfis, qui anno fe-

quenti Kilkenniae 5 in Eccleiia cathedrali S.

Canici confecratus cft. Interim 5 Idus Apri-

Ks 1503 3 mortem obiit Dom. Robertus Pre»

flonus primus vicecomes Gormanftonius, cujus

in prsecedentibus plurima mentio. Hanc ille

dignitatem filioGuiielmo reliquit. Hoc de-

nique anno Decembris II, Philippus Pinfonus

Minorita Anglus 3S. Theologiae Profeffor

ad Archiepifcopatum Tuamenfem^Rege Hen-

rico VII rogante, Romae promotus, ibi triduo

poft,

Henricus Septimus.

poft , ex pefte obiit , ut ex literis Hadrianide Caftello Cardinalis S. Chryfogoni , addiftum Henricnm ^ datis 4 infequenth» Ja-nuarii fqunK extant in Bibliotheca Cottonia-na) inteliigimus. Ex iifdem literis conftat

etiam Pinfonunânte promotionem ad Archi-.eîfcopatum, furFraganeum fuifle ipiius Ha-driani ., tunc Herefordieniis, poftea Bathoni-enfis &c Wellenlis in Anglia Epifcopi. Vacavitdeinde fedes Tuamenfis per duos annos &fex menfes.

Anno ChristiMDIV.

FOedus inierunt3cirea hoc tempus3Ulicku<5

de Burgo Clan-FLichardi Dynafta., vulgo

di&us Mu-JVilliavn & ahi nonnulli ejufdemfamili^, cumTirlacho O-Brien TuomoniasDynafta5 Maelronio O-Carroll, aliifque e pri-

mariis viris Legh-Mo<e : fic auftralem Hiberniss

medietatem olim appellabant. De particulari

eorum machinatione, non polTum aliqtiid procerto affirmare. Utut res fuerit^ Kildarius^

de eorum coniiliis certior fa&us, copiis con-

tra&is, fnb initium Augufti, iigna contra eos

movit. Ei fe adjiinxerunt multi nobiles La-geniae, ex Anglica ftirpe, videlicet, Viceco-

mes Gormanftonius., & Barones^SlaniuSj Del-vinius, Killenius ? Houthius, Trimletftonius

& Donfanius. Item Johannes Blakaeus Prse-

tor (iiveMajcr) Dublinieniis5 cum armataci-

vitatis

Uenricus Septtmus.

vitatis mami : Opidani praeterej Ponta-

nenfes, necnon O-Doneilus, O-Relius, Gui-Iielmus Ferallus Epifcopus Ardachadeniis,

Annaliê aliquando Dynafta?

etiam pot in-

fulas fufceptas ; Sc aiii nonnulli ex pocenti-

oribus L?gh-cont five Legb-cuine ; fic_medi-

etatem Hiberni,« feptentnonaiem appeila-

bant , ciiai copiis fuis auxiiiaribus, Mic-William e contra 3 fuum etiam exercitum,

numerofum fane , convocavit. Eius copiis

Kildariusobviam flcYus eft 5 Auguftiip, in

loco di&o Knock^to 3 alias Kno<\-tua.3

five

colle fecurium , paucis milliaribus a Gal-

via diftante. Pugnatum eft per aliquot ho-

xas 5 utrinque acriter 3 dubio Marte : SedKihdario dernurn ceific vi&oria , hoftibus in

fugam converfis» In praelio Sc fuga , exparte tllicki de Burgo, plus minus qua-tuor millia hominum ceciderunt. Lougemajorem numerum tunc temporis interi-

iiTe3 videlicet 9000 5 refert Liber Hou-

theniis : fed falso proculdubio. In eodemprelio , multt etiam captifunt 3 inter quosfuerunt duo tllicki filii. Ex parte Deputaci,

aliqui defiderati 3atqui numerus eorum in-

certus. Mirum eft Sc vix credibile quoiin libro albo Fifci (quem Scaccarium ap-

pellamus ) Dublinii annotatum fuit, in eo

tam atroci praelio 5 nullum An^licum ( exparte Kildarii 5 nam ita intelligo ) fuifft U-fum. Autographum anno Dom. M D C X,cafu combuftum eft , Sed penes me funt

Notae quxdam hiftoricae ex eo olim excerp-

tae. Vi&ores (ut pergamus)ciim regiouem

adjacentemvaftatfent , & Galvtam ac Athen-

riam deditione cepiiTent, cum praedis opimis

domnm

Hmricus Septimus.

domum redierunc Deputatiis captivos fecumduxit praedi&osUlicki filios,8cut nonnulli tra-

dunt duas etiam illius filias : Sed UTckus ipfe

fuga evafit. Is quidem vir fuit magni inter fu-

os nominis 5 bello ftrenuus , confilioque nonpoftremus^ licet inhocpi^lio, pro Martis alea,

fuperatus. Stemma duxit a Guilielmo Aldel-

mi filio, Henrici Secundi Regis Anglise Dapi-

fero3 & Hibernice fub eoâd tempus, Guber-natore. Kildarius poft reditum, §o vini ton-

tiM) fivedolia 120, bene merentibus diftribuit.

Neque defunt qui dicant (quam vere ne£c\o)

totum hoc negotium initium fumpfifie ex ii-

multate quadam inter Kildariiuii &c Ulickumoborta, quae tandem in apertum illud bellum

erupit.MenfeJulio3 Kildarius(uti tradunt non-

nulli) in honoratiflimum Equitum Garterii fi-

ve Perifcelidis ordinem adfcitus eft. Alii vero

honorem illum egregix fortitudinis praemium,

paulo feriuSj nimirum poftreditum3obtinuiffe

ferunt.

Brevi poftea Walterus Fitz-Simon Archie-

pifcopus Dublinienfis^ a Kildario & Conci-lio Regio , in Angliam miffus eft 3 ad Re-gem , de his 8c aliis publicis rebus , infor-

mandum. Houthas is navem confcendit Sep-

tembris 20 3 Crnce fua 5 pro more , Ri-chardo Skereto Priori Ecclefiie cathedralis

S. Trinitatis Dublinii 3 tanquam Cuftodi

nato prius tradita. Die fequenti 3 vento

ufus fecundo , in Angliam appulit 5 & adAulam Regis y paucis poft diebus 3 per-

veniens , ibi munus fibi demandatum 3a-

deo folerter , eaque prudentia exequutuseft , ut Rex fummo eum habuerit in pre-

tio 3 & haud ita diu poft3 curn gratiis Sc

literis

Ikeris voluntatem ejus experimentibus 3 in

patnam remiferit*

Interim egit Henricus cum Julio 2 Papa,de Hennco Vi 9 ultimo anre ipfum, famili;e

Lancaftrienfis Rege5in San&orum numeru re-

ferendo.Atque hanc rem ut promoveretrlibel-lum de virtutibiis & miraculis ejtis confcribe-

dum curavitDqui etiamnu typis excufus extat.

Papahujus negotii examen, Cantuarienfi Ar-chiepifcopoj necnon Epifcopis Londinenfi,

Wintonienfi & Dunelmenfi5per Bullam com-

nrifit, quamintegram (fypis quod fciamânte-- hacnon editamj Le&ori vifum eft

;exhibere,

ex autographo quod etiamnum extat Weft-monafterii inBibliotheca inftru&iffima V.CL.Dom. Thomae Cottoni Baronetti3 fub effigie

Cleopatrx, E. 3.

Julius Epifcopus fervrn fervorum De'h Vene-rabilibus fratrilm Arcbiepifcopo Cantuarienfi^

s& Winton. Dunelwen. & Londinenfi Epifcopif^

Salutem & Apojhlicam benedicliunem. Divi-

n& frovidentia Altitudo^nuIIis claufa limitibus^

nullifqh finibus terminata^cujus potentia infcru-

tabilis & vi& invejtigaliles funtr ad corrobora-

tionem & exaltationem cathoIic£ fidei, preter

quam nullum aliud ad falutem^fundamentum

poni poteft>& ut fecundu Prophetam in fuis fantlis

collaudetur , nonnullos ex kominibus quos ad fui

fimilitudinem formavit 5 fu£ grati<e infufione

clarins illuftrat & benediBionibus fuis fpeciali-

bus pr&venit & exornat 3 ut & in illis gratit

fu£ radiis^fingulari quadam pr#rogativa vir-

tutum & meritorum uberins circumfultiis 3 fu£

M^jeftatis potentiam ojiendat 3 & per lumenfi-

dei quam in eis firmiter mboravit, ejm benigni-

tate cognitaâd ipfias Uudem& magnificentiam

fideles

Henricus Septtmus.

fideles ferventiks inducantur 3 & SanUorum in

quibus venedicitur & laudatur preciûs & meri-

tii-y ad £tern£ & tncorruptibilis manfionis glori-

am 5 feliciter perducaMur* Sane ex literis ca-

riffimi in Chrifio filii nofiri Henrici VII An-gli<e R(gK illufiriS) ac etiam fama quadam non

vulgari intelleximus clar<e memori£ HenricumVI Anglid regem^ duminhoc mundo agerety vi-

t£ fanftimonia , moribm probatis 3 fervenh in

proximos caritate, & omni virtutis & fantlita-

tis genere claruiffe 3 ac jejuniis & mifericordi£

operibus ajjidue vacaviffe 3 & duo magna & in-

fignia Collegia^pro fufient atione pauperum fcho-

lari irm ad honorem omnipotentis Dei & e']us glo-

riofiJJini£ genetricis Beats Mari£ Virginis 5

in diaoregno erex-ffe 5 fundaffe & dotkffe^ &tam eo vtvente

,quam p

r

,fiejus mortem 3

.2)0-

minum illius meritis & intercejjionibus multa &evidentijjima miracula demonfirajfe & quotidie

demonjirare. Nam Cfim ad ejv.s fepulchrum^ de-

bita cnm devotione accedunt C£ci videre 5 furdi

audire^ claudi ambulare 3 & quocnnque infirmi-

tatis genere opprefji^ ipfo Henrico VI quondayyi

Rege intercedente^ & Altijjimo operante^ fani-

tate<m recipere dicuntur-- Cujus rei fama nonfo-

Inmper totum di&um regnwm^fed etiam per alia

loca vicina^ mirifice divvlgata^ diverfarum Re-gionum populi ad illum frequens concurfus & fin-

gularis devotio habetur & continue magis avge-

tur adeouttotiuspopuliillarum partium firma,

fit opinio ut diftus quondam Henricus Rex Ca-thologo SanUorum mereatur afcribi t §hiarepr£-

fatus Henricus Rex modemus nobis humiliter

fupplicari fecit , ut aliquibus PrÎatis illarum

partium qui de vita & meritvs ac miraculis ali-

ifque fupradiVtk diligenter & prv.denter inqui-

rant

r<tnt & nobk per fuM literas fuper his qug in-

venerint relationem fidelemfacerent committe-

re 5 ctc alias ad effeCtum Canonizationis di&i

quonda Henrici Regvs inprtmiffis opportunh pro-

videre debenignitateApo\vohca dignaremur.Nos

i?itur etji dicfi Henrici moderni Regis-Jefideriis

annuere cupiamus , attendentes tamen hujus rei

divinum judicium potiks quam humanum exijtere^

&"propterea pro tanti negotii magnitudine , in

illo maturh-ygraviter & accurath procedere in-

tendenteS) ipfius Henrici moderni Regis in hac

farte fupplicationibus inclinati^ vefiigiis etiam

felicis recordatioms Innocentii VIII & Alex-

andri VI Romanorum Pontificum pr^deccffjrum

nolirorum^ qui fimiliter CommiJJionem fecerunt

inhxrentes , fraternitativelir^ , de qua in his

& aliis magnis & arduis fiduciam gerimus in

Domino fpecialem , per Apofiolica fcripta com-wittimmy & mandamus^ quatenus vos , veltres

aut duo vefirum - de vita , moribus - fanili-

monia , caritate -, devotione erga Deum , &piis operibus dicii quondam Henrici Regis 9 nec-

non miraculis - tam in vita - quam pojl mor-*

tem , aliifque cmfimilibus qu£ circa pondustanti negotii requiruntur , diligenter -. foler-

ter 5prudenter 5 accurath -. cauth , & maturh

in quocunque feu quibufcunque - loco aut locis>

de quo vel quibus vobis magis expediens vi-

fum fuerit , ad prtmijfa cognofcenda , autto-

ritate nofird inquiratk , teftes legitimos reci-

fiatis 5 & prtftito priks per eos juramento,

diligenter examtnare curetis -. de loco 3 tem-fore , menfe , die , nominibus 3 cognominibmycaufa fcientiz - aliifque circumfiantnsy in ta-libus neceffariis & reqmfitis fideliter inqui-

rentesy Infirumenta etiam publica & alias fcri-

pturasy

Henricus Septimus* g\\

pturas j univerf&que alia probationunt gerie-

ra $ ad hvjufmodi negotium facientia videa-

tis ,& diligenter examinetis , & perfonas

apud quas fuerint 5 ad ill* vobis exhiben-

da 5 per cenfuram Ecclefiafticam & alia,

jurri remedia , appellatione remota compiH-

latis. Et quicquid in pr<ewi]]is inveneritis , fub

teftimonio literarum veftrarum claufarum^ &veftris figillis munitarum 3 per fidelem nun-

tium j ad ms & fedem Apoftolicam tranf*

mittere curetis , nt nos illis vifis , & dili-

genter examinatis 3 & cum venerabilibus fra-tribus noftris communicatis 5 in hujufmodine-

gotio 5 prout illius magnitudo requirit , con-

cedente Domino , ad ejus laudem & glo-

riam $ ac Orthodox£ fidei exaltationem > adulteriora & magis fpecialia^fi nobis & eif-

dem fratribm vifum fuerit^ procedere vatea- _

mus. Dat% Rom£) apud Santlum Tetrunty An-no Incamationis VominiC£ Millefimo quingeh-

tefimo quanto > Tertiodecimo Kalend. Junii%Pontificatus noftri anno Vrimo. Ha&enus ip-

fa Bulla.

Gaeterum res tbta fub ea Commiflionequafi feniim filentiO expiravit. Ad Henri-cum fextum ipfum quod attinet , ut ob pie-

tatem & Chriftianam patientiam , vulgo ha-

bitus eft vir fan&iflimus, ita ob inertiani,

a nonnullis , inter peflimos Reges nume-^7/H

ratus , ut qui Galliam a patre fuba&arriei~f^=

turpiter amifiti ae poftea deinde Angliae^êtiam regno excidit. Non omittehdum hit^vf/.

( quod traditum repe^ri ) Henricum Sex-^^^*tum j dum manus aliquando lavaret 3 BeW^jWlo in Angtia inteftino exardefcente $ prae-

r

dixiffe Henricum noftrum tunc puerurii

Q a aftanterit

aftantem regni gubernacula tandem fuf-

cepturuni 5 eumque paulo poftea in partes

tranfmarinas clanculum mififte , ut pro-

celiam imminentem facilius evaderet. ExPrasdi&ionis hujus Sl caeterarum fanttarura

Henrici Sexti virtutum admiratione 3 Hen-ricum VII poftea inductum ferunt ad A-potheofim prafdi&am promovendam 3 licet

fme fru&u fpeiato.

Peftis hoc anno multos fere ubique ab-

fumpfit 5 fed prascipue in Llltonia 3 inter-

que caeteros5 Patricium Conallium Ab-

batem de Cluanois y tuni uuper a Roma re-

verfum 3 ubi defignatus fuerat EpifcopusClochorenfis 3 per refignationem NehemiasClonin ordinis Eremitarum S. Auguftini*

qui Augufti 2?, anno fuperiore refignafle

dicitur 9 ad jam ditti Conallii inftantiam,

refervata ducatorum aliquot penfiuncula ,

de Camera, quam diu viveret, fibi annua^tim folvenda. Vacabat deinde fedes Clo-chorenfis ad annum ufque MD VIIIjquando Eugenius Mac Camîl DecanusClochorenfis ad eam confecratus eft abO&aviano Archiepifcopo Armachano , afli-

ftentibus Thoma Kilmorenfi & Tiberio Du-nenfi & Connerenfi Epifcopis. Interim ve-

r6j menfe Julio hujus anni 1504 5 Sy-nodus Provincialis quam Pontanas indixe-

rat O&avianus Armachanus, peftis metu3

quae ibidem multiim grafiabatur 3 ad Eccle-

fiam B. Mariae Virginis de Atrio Dei, apudLouthenfes tranflata eft 5 ibique (quantumauguror ) derepente ^ contagionis etiam

metu 5 foluta.

Ad

lienricuf Se^tiinus.

Ad tempora jam pervenimus rriagis pa-

cata quidem, fed infignibus rebus geftis,

variifque cailbus , non aeque memorabilia ac

priora : Nam Pax , aurea Pax Hiftoricis

non tam uberem plerumque fcribendi ina-

teriam praebet , ut Bellona folet : Verum(quod longe glorfofius eft) Regna , civili-

tate , opibus 3 bonis literis & legum falu-

tarium fru&ibus , beat adornatque >

fax una triumphis' Innameris ]>otior±

Sed nunquam optatior 3 quam poft Bel-

li calamitates.

Obfervat Volaterranus Geographiae fuas

lib. 3, ( quod h\c non reticendum ) obor-ta his diebus quaeftione de potiore loco iii

fedendo , inter Oratores Henrici nofiri VIIi

& Hifpani£ regis^ Julium II Pontificem, lo-

cum Anglis adjudicafle honoratibrem. Nequcnovum tamen fuit hoc privilegium : Siqul-

dem in Conciliis generalibus, Pifano , Con-ftantienfi Sc aliis , Reges Angliae eundem lo-

cum pacifice tenuerunt. Tranfeamus jani

tandem ad annum fequentem.

Gg 2 ANNd

iiVfr' •• Kr TV V «^ »• y r + i

Anno ChristiMDV.

NOndum extin&a peftis(de qua fupra di-

ximus) hoc etiam anno Hiberni&m gra-viter afflixit : quam continuis in srftate 8c

autumno pluviis 9 magna fubfequuta eil an-nonae caritas. Idem annus fupremus erat

Johanni Alleno Decano Eccleliae S.Patri-cii Dublinii 5 viro dotto & admodum hu-mano 5 qui Dublinii ultimum diem clau-

fit Januarii 2 (ftylo AnglicanoJ 1505, cftm

Decanus extitiffet annos circiter 40 , a

morte nempe Philippi Norriiii S. Theb-logiae Do£toris 3 ultimi ejus praedecefforis,

& ibidem in navi di&ae S. Patricii aedis^

cui Eccleiiae multa contulerat > fepultus eft.

Ptochotrophium is paulo ante obitum , pau-peribus 8c infirmis extruxit DiiHiMii , in

vico S. Coemgeni , vulgo Kevini 3 eligen-

dis praecipue ex Allenis 3 Barretis , Beggis,

Hillis 3 Dillonis Sc Rodieris 3 quibus praedia

affignavit unde alerencur. Ptochotrophii

fundum dedit Walterus Fitz-Simon Archi-

epifcopus Dublinieniis 8 Junii 1504. An-te Allenum, Patricius O-Fihely ord. Mi-

jiorum de Obfervantiay

magna do&rinae,

fama^

Henricus Septimus.

famji , decefli: , &: in coenobio fui ordi-

nis de Temolagi , apud Corcagienfes , fe-

pulcus eft.

An no ChristiMDVI.

HOc anno magna pars Trimmae (Opidumeft primarium agrf MidenfisJ de coelo

ta&a deflagraffe fertur. Menfe Augufto, Co-metes efFuliit , fed paucis diebus poftea

intercidit. Martii V I 5 debitum naturae per-

folvit Johannes Paynus S. Theologiae Do-£tor5 ordinis fratrum Pnedicatorum , Epif-

copus Midenfis , cum annos fediffet pluf-

quam 23 , conftitutus interim ad tenipus

Kotulorum Praefe&us 3 (ive (ut vulgo lo-

quimur ) Magifter : Homo ob eleemofynas

& menfam hofpitalem celebratus. Is a Six-

to I V Epifcopus renunciatus Midenfis , in-

thronifatus dicitur fer Clerum Midenfemy

in Ecclefia S. Patricii de Trim > in fefto S.

Vominici (4 nempc Augufti) 1483, uti a

Gcorgio Coglaeo , Notario publico 8c Cu-riae Midenfis Regiftrario , annotatnm eft.

Sepultum ferunt Dublinii, in ccenobio fui

ordinis. Veruntamen y fepulchrum marmo-reum aereis laminis olim ornatum fibi 8c

fuccefforibus fuis , in Ecclelia S. Patricii

G g 3 Dublinii,

Dublinii , non procul a porta occiden-

tali , ftatuit , id quod rude Epitaphium ,

claudicante rhythmo , ibi infcriptum^ eti-

* amnum docet. Eodem anno Jumi 26

( uti tradit Lucas Waddingus 5ex Li-

bris Confiftorialibus ) ad Archiepifcopa-

tum Tuamenfeni promotus eft Mauritius

a Portu, al. O-Fihely, Minorita, vir lite-

ris egregie excultus. De qno fupra dixi-

mus °. fed plenius in libro noftro de Scrip-

toribus Hiberniae.

Anno Christi

MDVII.

Clrca hos dies , Hcnricus rex poda-

gra laborare ccepit , deinde catarrhi

m pulmones defluxione , unde 5 poft an-

num unum vel alterum 5 phchiii abfump-

tus eft. Interim vero mortem fuam ap-

propinquare fentiens, ad «am fe difponere

ccepit. Egenis itaque quamplurimas largi-

tus eft EleemofynaSj atque multam pecuniamin aliospios ufus erogavit 3 pauloque ante

pbitum 3 in teftamenio fuo juffit, ut fi quidFifcus fuus injufte cuiquam diripuiffet 5 id

injuria affe&o redderetur. Caeterum exitus

probavit longe tutius effe quemque fuis ocu-lis & manibus talia ccmmittere., quam ali-

enis 3 poft mortem. Hoc anno Guihelmus

Rokfby

Henricm Septimm.

Roksh Juris Canonici Doftor 3 patria Ebo-raceniis confecratus eft Epifcopus Mideniis,&: paulo p6it , in numerum eorum afcitus,qui Principi erant ab arcanis in Hiberniacoufihis. Is Dubliuium poftea tranilatus (poit.

mortem nimirum Walteri Fitz-Simon Ar-chiepifcopi Dublinieniis? qui Finglaffe obiit,

ad fecundum a Dublinio lapideni5 14 Maii

MDXI) Synodum provincialem celebravitanno MDXVIII, cujus Canones extant inlibro rubro Epifcopi OiTorieniis. Sed hocobiter.

Anno ChriuiMDVIIL

Eenfe O&obri ,, Kildarius 3 impetrati

Iicentia Regia , Parlamentum Dubli-

nii indixit , in quo conceflum eft Subiidiurrr

tam ab Eccleiiaiticis quam a Laicis. Csete-

rum de aliis Legibus in eo fancitis 3 nihil

extat 5praeter confuetas illas 3 de Pri-

vilegiis & iibertatibus Eccleiiae &l *terr& Hi-

berniae confirmandis. Subiidium illud five

Tributum agris duntaxat imponebatur , id-

que juxta ratam portionem 13 fohdorum

%c 4 denariorum ex 120 jugeribus occu-

patis & cultis. Illae enim taxationes nonniii ex Ordiniim confenfu , in Parlamen-

to eongregatorum irrogabantur : neque fem-

per terns folum imponebantur y fed quau-

doque etiam >, vel pro ratione agrorum ,

G g 4.v e l

vel bonomm ^ pryfertim pofterioribus tem-

poribus, fecundum regulas & cautiones in

Sngulis Statutis praefcriptas. Abftulit hic

annus Walterum Blakaeum Epifcopum Clo-

nenfem fiye Clonmacnoifenfem , cum fedi

illi praefuifTet annos plufquam 20 5 Item,

Thomara Congalanum Epifcopum Eiphi-

nenfem 3 virum ob prudentiam & erga ege-

nos liberalitatem celebratum 9 Item, johan-

ncm Orum Abbatem XXXV ccenobii B. Ma-riae Virginis juxta Dublin. qui deceflit 5

Idus Decembris5

Sc in Ecclefia ccenobii

fui , prope Richardum Graceum j quon-dam Reclufmn , fepultus eft. Succeflit ei

Richardus Beg^ five Parvus, qui fuperites

fuit vix 2 annos & 6 menfes.

ANN0,

Henricus Sepimus.

Anno ChristiMDIX*

REftat jam pars tantum pofterior anni

ultimi Henrici VII. Circa quod tem-

pus, Kildarius , fuafu quorundam e fami-

lia O-Nealorum , cooiis colle&is , Dub-linio in Tironiani profe&us eft , ad recu-

peranda caftra de Donganon & Owey : Atqui

Donganonio ante adventum dedito 9 ultra

movit , 8c Omium caftrum expugnavit, quodtamen poftquam Arthurum Coni filium , ibi

captivura detentum libertati reftituifiet, di-

ruit profternavitque. Atque ita Kildariumvidimus , ut in initio , fic in fine regnr

Henrici , Hiberniae Deputatum , qui licet

magnis dm difficultatibus confli&atus fue-

rit ,pofteriora tamen tempora , magna ani-

mi tranquillitate , rebus femper fere advota fluentibus tranfegit. Ecce ver6 re-

rum humanarum fragilitatem : Is , paulo

ante obitum , expeditionem contra O-Carollum fufceperat , fed Athiae in ipfo

itinere 3 (quaii in medio curfu ) in aegri-

tudinem incidit , 8c Kildariam difcedens

ibi poft paucos dies , 3 nempe Nonas Sep-tembris M D X 1 1 1 , extin&us eft. Ca-daver Dublinium deportatum , in Ecclelia

cathedrali S. Trinitatis, juxta facellum a

fe

fe couftruttum 5 a boreali parte fummi al-

taris 5 tumulatum eft. Hoc obiter, Erat

is vir magnanimus , procerus , forma de-

centl> & ob crebras vi&orias illuftris , rigi-

dus tamen &: praeferox. Anglorum confi-

nia qnsedam (quod hic etiam non praetC£-

mittendum ) caftris firmavtt j unde tute-

lam iis 8c fecuritatem pr^ftitit. Hujusan-ni fub initium obiit Ulickus de Burgo(qui & Mac-William di&us) Clan-Richardi

Dynafta, cujus in pnecedentibus nonnulla

mentio 3 & Athenriae fepultus eft 5 \\\ Ec-clefia coenobii fratrum Praedicatorum. Sednobiles jam relinquamus, de Rege 5 Nobi-litatis fonte 3 di&uri. Ad finem nunc per-

venimus regntHenrici VII, qui AprilisXXH,in Palatio fuo Richmondiae, quod jpfe denovo conftruxerat y ex hae vita migravit,

setatis anno L 1 1 1 , regni XXIV. Corpusejus X I infequentis Maii , more Regio,Weftmonafterii 3 in medio nempe Sacelli^

eximii operis y . C Orbis Miraculum vocat

Lelandus ) quod ipfe ad ortum Ecclefise S.

Petri , 14000 librarum Anglicarum fumptuya fundamentis excitaverat 5 fepultum eft :

ubi Teftamenti executores Maufoleum fplen-

didiflimum ex jere folido deaurato , ftatuis

ejns & uxoris adornatum,poftea extruxe-

runt. Princeps is fuit fortis &.felix, pruden^

etiam &:in rebus fui temporis turbidis fedan-

dis admirandae dexteritatis : porro frugi,

qno verbo (ut Cicero de Dejotaro)/*t70 lawdari Reges non foIere> & per aliquot ante obi-

tumannos(ne quid lc&orem celemus)ob mui-c\as Legum poenalium ejus authoritate exa-

&as3populo videbatur gravis* Inter delatores,

praecipui

Henricus Septtmus.

praecipui fuerunt Richardus Empfonus &Edmundus Dudleyus 3 uterque Juris Anglici

confultus 3qui fub initium Henrici VIII y

ad mortem damnati y plebic furori vi&imafacYi func 5 fecuri percuffi. Caetera 3 deHenrico 5 fuis verbis , pro me narrabit

Polydorus Virgilius 3 Archidiaconus Wel-lenfiSj Sc Hadriani de Caftello Cardinalis ac

Epifcopi Bathonienfis Sc Wellenfis in An-glia fubcolle&or : Corpore fuit gracili 5 fed

bene firmo ac valido : Statura qu£ parkmjuftam cxcederet y forma eximia 3 vultu^ pr£-

fertim in fermone hilari 3 oculis glaucis3 den-

tibus raris ^ capillo etiam raro , ingenio

magno fagacique3 & a literis non alieno 5 a-nimo excellenti atque forti 3 in fummisquoque periculis^& natura ipfius habitu 3 pro-

pe divino. Kes confultb graviterque gerebaty

quo fua. prudentidd opinio per hominum ani-

wos facilins pervaderet. Tum paucis inter-

je&is : Erat pr£terea moderatus , honeftusy

frugi & benignus y & adeo fuperbi<e atquer

arrogantik abhorrens , ut in ejufmodi vitiis

notatos 3 durus ac afper ejfet. Pergo, Nuptiis

inter eum & Elizabetham filiam & haere-

dem Edwardi IV regis feliciter confe&is3

titulus îlle diu difceptatus^ inter familias

Eboraci & Lancaftriae , terminatus eft , at-

que conjun&ce fuerunt Rofae , Alba , in-

figue Domus Eboracenrjs 3 Sc Rubra, Lan-caftiienfis : De quibus Bernardus Andreas^Tholofas, ejus temporis Poeta:

Ecce

nenricus sej>Tim&r*

%cce nunc gmnes pofuere venti

^Murwuresy prtter Zephyrum tepentem:

Hic Kofas nutrit 3 nitidofoue flores

Veris amxnL

Quando feu longus tenuit colonos

Imber^ & nubes refoluta fluxity

Et dikpendens aratrum reliqnit

Irifiis arator.

Et non ita diu poftea^ D. Thomas Morus :

Purpure* vicina fuit Rofa candlda^ utramque

Vtraque dum certant fitprior utray premit.

Vtraquefedflorem Rofa jam coalefcit 'nunum^

gjjuoque poteft uno lis cad ;t illa modo.

Nunc Rofaje pandit^ nunc fe explicatuna^fed

omnes

Vna habet h<ec, dotes^ quas habuere dua.

Scilicet huicunifpeciesy odor y atque voluptasyf)t color & virtus efi utriufque Rof<e :

Alterutram ergb Rofam y velfolam quifquis a-vnavit^

Hanc inqua nunc efi quicquid amavit amet.

At qui tam ferus efiûtnon ameiîlle timtbit:

Nempe etiamfpinas flos kabet ifie fuas.

Atque

Henricus Septintus.

Atquc ita tandem Pax firma , a majori-

bus noftris tcties exoptata coaluit 3finem-

que impoluit Bello illi inteftino & funefto^

quod Angliam ,plurimos per annos , gra-

viffime afftixerat : adeo ut inimici Henrici

Statum regni perturbare fruftra poftea ni-

terentur, ut ex pr^cedentibus fatis liquet.

llli fucceffit fllius Henricus , ejus nominis^

in Regum ferie, O&avus, vix XVIII an-

norum adolefcens , qui regnavit poftea an-

nos 37. menfes 9. diefque 6. tumque deliciis

potnis ,quam annis y aut laboribus confe-

&us yobiit.

F 1 N 1 S.

I

P

-,

Jf **&

».

De Hibernia & antiquitatibus ejus, disquisitiones

Documents